Nye innovationsformer

Størrelse: px
Starte visningen fra side:

Download "Nye innovationsformer"

Transkript

1

2

3 Ny vasfm

4 KOLOFON Ffa g llægg: Ma Js, Ksa Nls, Lass Sæ Js, M Lu, Sg Skv-Has, Rb Sgaa As g Aa Maa Auchamp Mgafklv: Asg Møll-Ols, Sø Rh, Mlla Klys, Ja-Chsa Buu g Jak Kss Ugv ugav, 1. plag Ugv af: Tklgsk Isu Bg sa m: ITC Offca Sas S Tykk: Eks-Skls Tykk ApS P Dmak 2013

5 IhLD 4-6 Ilg m va 7-14 Åb fgsmll Sagsk sg Bugv va Pypg Cmmuy-bas va Cwsucg Scal m Scal va OPI Ec-sg Kllkv fbug Svza Bag Mabjv va

6 4 l s g m v a 1/3 Ilg m van Iva g løb fgsuvklg blv mus fhl l a ku bgå sg glbal kkuc af ag. D ka væ mg vasklg f små g mllms vksmh, h m blv pslug af aglg f. Df gæl m a sp v m paksk vækøj g ssa sømg, sg på a skab uvklg u bug af mfa uvklgsaflg. D bg blv l g af pjk Nx Pacc y vasfm m vksmh g pæs ækk y vasm g s, sm all ha vs lv sula, m sm m fl ka ubs ylg ask hvvslv. V bgb va fsås sævalgvs: Nyskabls, sm fmbg økmsk væ. Tl gu f y lgg kav g éuvklg, ms skabls hvs l alsg g mplmg af y é, sm æs ka g væ f vlv pa. Iva ka m askus sm vksmhsakv g -pcss, fø fm l y salgba puk g svcyls, ll l y pukspcss, sbus- g maksføgsm ll l y gasg. I fhl l fylssga skls mllm kml va, vs. m vs fbg, g akal va, hvlk vø baby spg g vask ll vlu yskabls. Ym skl ma aalysk mllm f fskllg vasyp: 1 1. Pukva, vs. makslacg af y va ll jsyls ll af puk ll svc m væslg fb gskab. 2. Pcsva, vs. mplmg af y ll væslg fb pukspcs, sbusm ll hjælpfuk fm af usy, klg g sfwa. 3. Maksføgsva, vs. mplmg af y maksføgsm, agå sg, mballag, pmvg, salgskaal ll pssæg. 4. Ogasask va, vs. mplmg af y gasassuku, gasg af abj ll gasask m fx fm af fla gasa, amabj ll usucg. I pakss vl f væ vasklg a skl mllm fskllg yp, vaspcs sags ka kæv æg på fl må g m hl lm af fl af yp. Sm mmlfggl ka ma g sg, a puk- g pcsva sæ agå fukal g klg, ms maksføg g gasa hal m m la mllm akø. Samg vl puk- g pcsva hav s l a hl fl mall aspk maksføgsmæssg g gasask va, j sg m mmall søls sm æsk, v g kulu. Duv ha ma al sag, a pcs g gasa hvsaglg sg m vksmhs lj, ms puk g maksføg m ks m pll ku. Ogasas gæsagg blv g m fly ss å, hv v ha væ v l paagmskf 1 hp:// D%20f%20vasyp.pf 2 Rs, Jøg; Kjls, Chal; Bsgaa, Taja; Nap, Gla (2009) Nw Nau f Iva, FORA, app l OECD. Købhav.

7 vas, hvf sg u ps. Bå g pakss bla s g små vksmh samlg us g bach ma bgy a al m a w au f va. 2 V bvæg s mlg sg ga væk fa pfals af vksmh sm lukk h, ha k sg slv, l pfals, hv vksmh f a væ kkucygg må åb p fhl l ks akø. Mag vksmh ha all fla lgag, hv ma ugå a l sula, llkul jm g y pagls m akø u f vksmh, m hblk på a phl fulsæg kl m all l af vaspcss. All fas lg fa égg l makslacg blv lg ghæg vaag af vksmhs mabj, g fkus va hvsaglg på puk g svcyls. D y pfals sa l a umm magflg fag, sm vksmh ha gj sg, g fæm g gasask paksss, sm v s ag mplc lag m åb lgag l va, hv fas sps p ll a fly samm. s 2/3 Åb va ka fs sm ( ) h us f pupsv flws a uflws f kwlg accla al va, a xpa h maks f xal us f va, spcvly. 3 Guak åb va, a ma fc g ag y af ks kl vaspcss, g fkus kk ku på puk g svcyls, m gså på fgsmll, væk g allac, pcss g agag l mak m.v. 4 Sm k ca vf, ka ffs mllm kpcss åb va, hhlsvs ufa-, fa-u g kbl pcs. 5 Oplg alypsk g ka fsås fhl l bgb xpla g xpla, m fskllg vksmh ha f fkælgh f af pcss. V ufa- pcss uy ma ks akøs afsøgg af v, ms ma v fa-u pcss sælg u af s vksmhs usøg v fx fm af pa, så a akø ka uy m fma. I kbl pcs kmbs a pcss lægscyklus, hv vksmh pag v, l uvklg af puk ll svcs, ufa, m bg m på mak fællsskab m a vksmh. Vksmh, ka kmplm ha, uvksl såls løb v g samabj på må, så hv sæ ka høs væ, lls kk vll væ skab. Ufa- pcss kla ms bug, m sm v skal s kapl m åb fgsmll, gså kmm fkus på æ allac g ulcsg m.m. Ufa- hal mal m a g g lpass v fa ks kl fx lvaø, ku, kku, uvs g ksulvksmh, m gså kkku, ksp g vksmh fa hl a us. D lva v bygg på fma, sm v s ka pls kag, hhlsvs fma g slu fma. 6 N fma bas sg på aa agå maks ll kus bhv, pæfc, afæ, lfsh g bvæggu. Gm fskllg maksaalyskkk søg ma a vfø g pag m ll m ybgå fsåls f pll kus v, så sk f fask msks, å vksmh lby y puk g svcs. Slu fma hal m agag l plysg m klgsk løsgsmulgh g applka, vs. fskllg klg g s avlssmulgh m hblk på a afm kus bhv l kk puk ll yls. Ipagls af v sk kls af, a væful v kk øvgvs skabs på s f va, alså vksmh g bla s mabj, g 5 l g m v a 3 Chsbugh, H.W., Ws, J. a Vahavbk, W. (2006) Op Iva: Rsachg a Nw Paagm. Oxf: Oxf Uvsy Pss. 4 Lgaa, Sfa (2009) Næs Sp: Åb Iva, Bøss Flag. 5 Ekl, Ell; Gassma, Olv; Chsbugh, Hy (2009) Op R&D a p va: xplg h phm, R&D Maagm 39, 4. Blackwll Publshg.

8 6 l s g m v a 3/3 ka ag la sg gø va fx cwsucg, scal m g fskllg m l bugagls, såsm gafsk vws g bsva. Ivasbsæbls blv hm, så a sg, sbu u l magflgh af akø, hvv vaspcss blv m kmplks g vasklg a l g kll. Samg kmm pmæksmh på b gupp af ss g uv væbgb, sm gså hl scal g mljømæssg væ sam fkus på, a gså ka js pg på a løs scal pblm g bhv, hvlk kapl m scal va, fflgpva vaspaskab, c-sg g kllkv fbug bl.a. hal m. Ivasfm, bskv bg lgg f hvpas vkmm f åb vasakgag, hva gæl agls af fskllg ks akø g c-ca af væ ll gæl uv væbgb sm vkaf f va. Dg gså gl kapl, sm høj ga fkus på a m g s, sm v pjk ha fa, a vksmh ag bø væ pmæksmm på. D gæl kapl m pypg, mabjv va, bag g svza. Hv kapl ka så al g læss f umlba ss, m saml s g bg bll af uac vaslaskab m spæ pspkv f fsa fgsuvklg ask vksmh. 6 D, Kahl; Pll, Fak (2009) Th Mak f Op Iva - Icasg h ffccy a ffcvss f h va pcss: A mak suy f mas faclag h ga f xal acs a fma fm h fm s pphy h va pcss, Th RWTH Op Iva Accla Suvy RWTH Aach Uvsy, Tchlgy & Iva Maagm Gup.

9 Åb fgsmll E åb fgsml uvklgs f åb va. Vksmh, ha åb fgsmll, øjs mlg kk ku m a v m ks akø, såsm ulvaø g bug. D lav c fg m ks samabjspa, hv all pa få økmsk gvs u af samabj.

10 Å 8 b s f g s m l l I bg Th MESH why h fuu f busss s shag gv Lsa Gasky ksmpl på y fgsmll, hv kapalsg fly fa jskab l bugs. 1/7 Åb fgsmll Iuk Hv åb va uvklg af y fmg puk, yls, pcss, llssg gasasfm, m vlvg af ks såsm bug, samabjspa, ksp g a vsps, så åb fgsmll åb va g m l. Ha vksmh åb fgsml, abjs mlg sagsk m bå a v g skab fg samm m ks v a lmm ks s g fgsml ll alav v a gå ks pas fgsml. Fgsmll al kk algg, sm ks vlvs. Tlg å vksmh abj m s fgsml, fkus al på væskabls gm bug af ssuc vksmh. D paagmskf, a vksmh åb mkg s fgsml. Slvm uykk p busss ml lav y, ha slv fæm kss pakss mag å. Tlg blv g fgsé g Illcual Ppy Rghs [IPR] gså uvksl, m sk g på a vs. Vksmh blv pkøb f a kku ku få agag l g fgsé g y klg. I ag ss sm syk, a vksmh, lg vll væ blv pkøb, fblv slvj, f så fsa ghæg ka v g skab fg m jpa g såls g kwhw, ka lfly vksmh, al vll hav fag pkøb m sm ag gå åb fgsml. Åb fgsmll hal ybs s m y må a æk vksmh g økm på. M y lgag, vksmh bgy a l s ssuc m jpa m hblk på a skab væ, ll mv, vksmh bgy a abj ks ssuc s g fgsmll. Dss y fgssagsk samabj, f sm åb fgsmll af Hy Chsbugh lbag Pakss uvklg af y fgsmll, hu fka g valg æ la l åb va. Msk g gasa u f vksmh kl l y mulgh f væskabls. Tsk baggu F a fså, hva Hy Chsbugh 2 g a fsk m, å al m åb fgsmll på glsk p busss mls skal v føs s på, hva fgsml glg. I f faglau af hs ffa lg u Oswal g Pgu, ha skv bg Busss Ml Ga. Bg blv mg ppulæ, f gv vksmhsl g a kk vækøj l a uvkl fgsmll. Og bå g skv g fl llus. M bl.a. cav cmms 3, p suc lcs g hl y svcs, 1 Chsbugh, Hy (2006) Op Busss Mls Hw Thv h Nw Iva Lascap, Hava Busss Schl Pss. 2 Hy Chsbugh ajug pfss v Haas Schl f Busss, Uvsy f Calfa, g kø f C f Op Iva v samm uvs. 3 Cav Cmms ækk må mllm ful phavs all ghs sv g publc ma, al faskvls af gh l væk. Lcs la phavsma bhl l s væk, m v bug l fx a gbug ll kp væk f smpl spllgl. Fmgagsmå kals sm ghs sv vss gh fbhls. M cc-lcs ka phavsma ksmplvs fbhl sg l a blv k fbls m bug af væk. Ha ka gså fbhl sg l kmmcl uyls af væk.

11 Å 10 b s f g s m l l 3/7 fmkmm mag y fgsmll ss å. D mag ksmpl på, a vav fgsmll lag m væskab puk slv. E ksmpl Nslés kaff-kapsl l s ppulæ Nspss-mask, hv kk kaff, uk, m må blv slg på. D ffa Oswal g Pgu bskv, hvls fgsml ka fs v hjælp af såkal busss ml cavas. E vksmhs fgsml bskv, hva pågæl vksmh j pg. I fgsmll gå lm, ha byg f væskabls: Lvac g kuvæ 6 hva sælg vksmh? Og hvf køb ku? Ku hvm sælg vksmh l? Kaal hva få vksmh va u l ku? Kula hva bj vksmh ku? Akv hvlk akv g pcss skal vksmh hå? Rssuc hvlk ssuc kæv a v vksmh? Pa hvm vksmhs pa? Iæg hva j vksmh pg? Og hva pssæ vksmh s puk g/ll svcs? Omksg hva bylgs mksg? sagsk bug af mv l a øg vaskapac g væskabls. Hy Chsbugh g Facsc Saull sks 7 fskllg g lg vgg fac af åb fgsmll: Th Buyg S f h Op Busss Ml lgag, kp ks ssuc vksmhs g fgsml g Th Sllg S f a Op Busss Ml hv g ssuc gå as fgsmll. Fl g fl vksmh abj m åb fgsmll. D gø bl.a. f åb fgsmll sys a væ m væskab g mulggø høj ga af lpasg l mak v. D syk, a / ks pa(), gå åb fgsml bag l samabj m a vsg fagskapac, kmplm vksmhs g vs- g fagskapac. Gué, a åb va g åb fgsml fø l lav mksg l va, k m-mak g kk ms, a sk ls m a. Fsk skl mllm b g yb la l åb fgsmll. B f l aall af akø m hvm pågæl vksmh l ssuc, Vksmh m åb fgsmll j pg v a vlv ks é ll fl af lm mll, skab væ. Åb fgsmll bg vksmhs åbg af s vaspcs g jgsmå g m akv Lux-mask Tux h pgu. 5 Lsa Gasky gv bg Th MESH why h fuu f busss s shag ksmpl på y fgsmll, hv vksmh s f a sælg jskab af puk g svcs bygg fg p mkg faclg af bugs f bhv, ypsk m vav avls af scal m. 6 Hva sælg vksmh? D hal kk ku m puk g svcs, m m saml kuplvls g kuvæ bg valu pps amkask fagbøg. 7 Saull, Facsc Dmc a Chsbugh, Hy (2009) Th Tw Facs f Op Busss Mls.

12 s 4/7 11 Å b f g s m l l Pug 107,Tya Ayg g Cë C1 uvkl åb vassamabj mllm blpuc. ms yb hvs l ga af s g afhæggh fhl mllm akø. Pakss Avls af sfwa u p suc lcs é af mag y må a uy fgspal åb fgsmll på. H gv sfwauvkl ks lv l gas a uy sfwa, klk f lgæglg. Uvkl j såls kk sm lg pg v a kæv balg f bug, pg js s på svc. E må, hvpå pågæl uvkl j pg, v a sælg kfgua af g supp l mg fsk, spcals pavsysm l s vksmhsvæk. Vksmh cm msæ fx f mag mlla llas ålg v a gv Lux supp. Op suc fgsmll fly kmmcll væ væk fa faksk puk g g s æg fa accsssk js sm sysmga, sø, uals g kuma. Uvklg af Lux fgå aal mljø af pgammø, pvaps ll asa vksmh, ha ss a sø uvklg af Lux. D ssa økmsk aspk v p suc, a uvklgsmksg g uvklgs ucs maka, f mag bag l uvklg. E a syk v p suc fgsml sfwas v l a maksfø sg slv. M åb fgsml l vksmh ssuc m é ll fl ks. I pakss sk almlgvs fhl, hv f pa gv kkucmæssg fl. E uagls fa pcp, å vksmh, uc s kkucfl, sa l a pvj ab på a vs. Fx lpaø, la kku by s væk g såls uc s kkucfl, m allgvl øg s -

13 Å 12 b f g s m l l s 5/7 jg, sm følg af øg væksafk g yals fa luby, by væk. Åb fgsmll ka såls gså fø l samabj m kku. E samabj, ypsk s på gulag af bhv f a på syg mllm fgsakv ll f a l uvklgsmksg. E k ksmpl på samabj mllm Tya, Pug g Cë mkg sg, uvklg g fmsllg af y små psbl. Pug 107, Tya Ayg g Cë C1 uvkl l upæsk mak, hv 3 puc fuså sg fspøgsl på mbl. Fa Aà, af vs ms bu kkk g ma bag bøm saua El Bull Caal, ha haf magåg succs m åb fgsml Cass D vsbøm spask saua El Bull, u lukk, af ms k ksmpl på vksmh m åb fgsml. Rsaua g s chf, Fa Aa, blv k f s usøgls af mlkylæ gasm. Rsaua va hv å lukk f læg p, hv mk-gskab v spcfkk føva, ky g gs blv usøg samabj m ks fsk m hblk på a fc y gmbu f gasm, så El Bull hl va sk fa a sauaø. I samabj m ks fsk uvkl Fa Aa ukk pskf g akal y spsplvls. På må gk ks El Bull s fgsml. Samg kmmcals El Bull på s ba g s v gm ækk samabj m bl.a. hlkæ NH Hls, Kaku ( psv bg m pskf), Lavazza (kaff) g Nsl (chkla). Må, hvpå El Bull gk ss vksmhs fgsmll va af m lagvag, sagsk kaak hva ma f s fbls m c-bag. Samabj mfa c pukuvklg g såls m ba fælls maksføgsakv, f bl sg på a på sø pmæksmh g uy psv assca mllm hv ba. Rya A a ksmpl på vksmh m åb fgsml. D gsk fgsml f luffasus mg kl flyslskab j al ku pg på salg af flybll l passag. Rgøg, bæsf, ma g lufhavsafgf al samm mksgsla akv. Rya A m ha fgsml, hv fl af ss f all flyslskab mksgsla akv, jgskl. F ksmpl j Rya A gså på afgf bal af lufhav, sm fly la. Rya A a fhalgsps fhl l lufhav, f Rya A m s pgssv pssæg ka gaa vs mæg passag l lufhav, las. E fly kk fyl p, sæks ps, så så g sm al ful bk. D gø, a lufhav accp a bal afgf l Rya A, fsm Rya A sk lufhav fas æg l ggæl f m afgf. Samabj gø Rya A u m kkucygg kku, f af s mksg f kku flyslskab afgf l lufhav. Pgsømm Rya As lfæl v m, så s lufhav, bal Rya A. Pspkv Fskg ha vs, a kmmcalsgspcss, spkls f fls vaspjk. Mag sl kk bvs m fgsmlls byg f va. Iva mg a

14 s 6/7 Appl-puk g umak. Iva ka væ g så baal sm kp kaff hvs må sælgs på vs. fgsmll vav. Sabucks-kaff smukk ksmpl på, hv afgø fgsmll f fgssuccs. Sabucks ha j kass på s cff g. Og Sabucks hvl kk ba på s laubæ. I augus 2012 blv ml u, a Sabucks g balgsfma Squa skal l a lav fg samm. D by, a Sabucks-ku sa ka bug mbl Squa-app l a bal f s kaff. Ku kmm fm l a ku bal u a hav hvk pg ll kk m. F Sabucks-ku blv såls u m m g bkvm a køb kaff h g hvlk af gupll fgsmll. 13Å b f g s m l l Iva hal alså kk øvgvs m a pf g, y, g ma bhøv hll kk øvgvs a kas sg v fuky klgsk ufg f a få succs. Lag vgg a hav vav fgsml g mg y på, a åb, ms væskab. Hvs ma vvj a gø s fgsml åb, skal ma væ sælg pmæksm på kasmksg fbu m fskllg samabjsla. Duv skal ma bl.a. væ pmæksm på kaak af ssuc, ma fsøg a l, skab g fag væ på baggu af. Akv såsm aa, bas, avs v, llkul jm, klgsk fasuku, puksappaa, lgsksysm g sbuskaal l v gl af m, sm blv av m succs, m plas l u m kav. Dg vl sm mmlfggl væ mms a by sg af kk-vals g xcluabl ssuc, vs. ssuc sm æs u ylg mksg ka slls l ågh f u akø, ka bug ssuc l a g væ v a ku lby yls ll puk, sm mulg a ulukk kk-bal akø fa a få fl af.

15 Å 14 b s 7/7 f g s m l l

16 Sagsk sg Sagsk sg aalysk lgag l a gø vksmh g s yls kkucygg. Vksmh, abj m sagsk sg, pmæksmm på, hva puk g svcs flu på scal øksysm, flks scal lv, s hvag g slvfsåls g sagsk ags y af bugsg v a gv bug mvæ fm af fx væk g sausfbg.

17 s 16 R a s g s K s g 1/7 sagsk DsgN As m f u basc s a m, w casgly xpc sphsca xpcs ha a mally sasfyg a magful. Ths xpcs wll b smpl pucs. Thy wll b cmplx cmbas f svcs, spacs, a fma. Thy wll b h ways w g uca, h ways w a a, h ways w say halhy, h ways w sha a cmmuca.

18 Iuk løb af ss å lykks f appl a afk fbugs bhv g øsk l a søg, f, hø g wla gal hl. g a ss fbug v køb vll væ vllg l a bal f g løsg! appls afkg va hl uk, hv ulvlg wlas va accl. samg hsk gm bla fls muskuby, a fbug kk vll bal f gal musk. appl uc P 2001 sm klså vc, hvl ma ku vfø musk sm mp3-fl fa c ll pc. f km us 2003, sm gj mulg f bug a køb g wla musk på kmfabl må. us va appls føs ffcll fsøg på plafmsag lac ma Ph g app s, hvm ma ksl plafmsag. m app s ka ma bws, køb g wla, f så v ma ha us k. kk mulg a uby applka l Ph um app s, g appl j 30% yaly f hv slg applka. sæk kmba af vc, sfwa g - l købsmulgh ha på u 10 å gv appl m maksps. s 2/7 m appl abj m sg, så s succs bas på lag m sg af æssk puk. appl sg gså lag ækk hvagsakv f s fbug. ksmplvs må a kmmuk på, hø musk på g abj på. appl sg så a sg scal øksysm, vk på flks scal lv, s hvag g slvfsåls. såa sg avls af sg sys a hæg sam- m m væskabls, a appl samg blv vs ms væful vksmh. sg væskab g f sagsk. sagsk sg må g skal kk fsås sm æssk puksg. s ag sagsk sg ugagspuk slv pblmakk f a løs på baggu af ks g aa, f såls a bygg b mllm va, sach, maagm g sg sm appl gj m muskbach. sg ga agums f, a sagsk sg skab kkucfl. sagsk sg bugs bå pva g fflg vksmh, g gså g gø høj ga bug af sagsk sg l væskabls. all u gø bach sm g, føva, fbuglkk, uals, fac, publc svc, suhsplj, m g uhlg bug af sg l a på kkucfl g skab væks. sagsk sg hjælp l b g m vav fgsmll. lgg sgs fuam a l f y mulgh, ufsk g sk søs mulg fukal uvs gæs f pcp g skabs y plvls f ku. Tsk baggu usalsm va sg ss l pukspcss, g sg blv føs lkal læg f puks fukal va skab. ha æ sg mg s. ag, hv sg ha få sagsk byg, gå Dsg hkg, på all vau, all uvklgsfas. sg hkg f l scpl, bug sgs ssbl g m l a mach bhv m, hva klgsk mulg, g hva ka kvs l væ g maksmulgh. 1 Væskabls as m f u basc s a m, w casgly xpc sphsca xpcs ha a mally sasfyg a magful. hs xpcs wll b smpl pucs. 17R s a g s K s g 1 F vsa f C f sg, ffa g sg m Bws f af bgb sg hkg Hava Busss Rvw, ju 2008.

19 S 18 T R A s T E g I S K D E S I G N 3/7 Thy wll b cmplx cmbas f svcs, spacs, a fma. Thy wll b h ways w g uca, h ways w a a, h ways w say halhy, h ways w sha a cmmuca. 2 D klasssk økm (fx A. Smh g D. Rca) g magals (fx Jvs g Mashall) l lgag l væskabls, bas på kaph. Fusæg f a g ha væ, a sm ugagspuk kk lgæglg, m kæv babjls. Ell sm fmuls fbls m pcpp m fal y: g væful, f så v ha y f fbug, g kk lgæglg um pukv uvkslg af aulg åsff lpass msklg bhv. D lgag kk læg s vj l væskabls. I høj g høj ga v l væskabls bas på v l a skab scal la mkg slv puk. Fbug af puk g svcs sslls lgfm af sclg sm A. Gs m puk, f fbug gå sm puk g puk af lvssl g usals la. Køb af mag puk mak sælg scal saus ll plsk vbvsg. Vs lv blv æss, hvlk ha mfø øg ss f a fmsll mag g skab lvssl. Hm skabs y væskablsslgk, sm kk al bygg på kaph, m høj ga på a puc plvls, sm ka sp sg scal um. D al m pkgø sk må, skabs væ på. Væskabls afhæg u m lg af v l a ku k fskl fbugs hvag. Fbug blv sag m akv s ksumg. I fkgs ka ma al m fbugskulu, ym bag l væskabls. 3 D gæl f bas sm Nk g Appl, hv usas skab scal la mkg ba. I ak m fbug lag fbug ubls af lvssl g øg m puks væ. Omv sll vksmh mvæ l ågh, ma gø plvls g væ af fællsskab mkg ksmplvs lapp m væ fm af saus. D hal f vksmh m a l, føg g fb kls saus, skab væk g vskab ll bag l blæ. D al m scal puk, hvlk sukul fag væskabls. Væskabls sk mø mllm msk. Væskabls ha fsku sg m a hav scal la sm cal væskab lm. D kaf af væfsåls, a sagsk sg akuals sg. Fkus sgbach ha uvkl sg fa a hal m v g hjmm v abjsplas g fflg um l løsg af kmplks ufg g pblmakk f NGO g pva g fflg vksmh. I sg ga vss g fbs sg m løsg af øklgsk, scal, fasukull, kmmukav g sagsk pblmakk. Dsg hkg s a huma-c appach va ha aws fm h sg s lk ga h s f ppl, h pssbls f chlgy, a h qums f busss succss Tm Bw, CEO IDEO. 4 2 Hava Busss Rvw (Ju 2008). 3 C-ca, bugv va, cwsucg, val makg sv. blv ffkv sag l a øg puk g bavæ. Hs Lux g Wkpa sll fbug sg fvllg l ågh sm mpuc. 4.cm/abu/

20 Tm Bw, CEO IDEO, på mag må gå fs uvklg m bgb sg hkg. Dsg hkg Dsg hkg skab scal va v a afhjælp wck pblms (kmplks pblmakk) af såvl plsk sm kmmcl a. Kmplks pblmakk æms uløslg, m sgækg ha sælg v l a afhjælp g fb ss pblmakk. E gulægg hlgsæg fhl l a s sg sm glasu på kag. Dsg hkg s a huma-c appach va ha aws fm h sg s lk ga h s f ppl, h pssbls f chlgy, a h qums f busss succss Tm Bw, CEO IDEO. I sg hkg gå sælg 4 msk lgag l uvklg: F føs huma- appach, hvlk vl sg, a al va uspg af msks afæ, bhv g pæfc. E bugc lgag klu bsvassu aplgsk mk. F a afgø a pøv aly a f, vs. a sgpcss skal maals s é pyp, sm ka ss g lpasss. Pypg scsæ sg sm akv pcs, gag babj g jus s maal. F j vgg a søg hjælp ufa. Ivaspcss skal klu bug g ss. F fj sll væfaglgh sg sm cal lm sgpcss. Sagsk sg føs g fmms ml l a skab væ gm va. E fm f va fkus på maalsg g lpasg af puk l gv s 4/7 kks af scal ak, bhv g afæ. D j sg m a sg må, hvpå puk mø scal. Iva ha klasssk s mm: På s é/pfls/pla y puk sg slv. På a s mak. M sg hkg kk læg øvgvs klgsk pfls, sm kmm føs. I s sa aa g v saml va bugc lgag, pyp g hjælp ufa, facl æg på ksk pla. H bså sgs uv puksmå. Dvs. kk læg bl fmgvg af fukll bjk, m sa fukalsg af bjk m ugagspuk m hv l scal (sm ka lfø væ). Sagsk sg skab g scsæ bjk/yls, såls a gå g skab um f scal ak. Pakss A sg s busss vlvs llss quy h bs pssbl way ca h w, scv h uxpl, achv h fucal. A sg s jb s x h buas f hugh, ga w ps, a, ulmaly, ca valu f uss. 5 Sagsk sg ml l a skab pass g lyal mkg puk g uk maksps, sø kkucfl g gbu f væskabls. M sagsk sg følg ækk pll psv kskvs, ksmplvs kkucfl, sg bugs afæ g bhv, øg mulgh f ffgssag, fs mv fl m øg pf mag g mpllg lsa, agagsba f kku c. Sagsk sg spcfk må a bg sgm avls sagsk pcss. Oupu flu på flks scal lv, s hvag g slvfsåls. Sagsk sg skab fskyg hvag v a skab y scal ak g plvls. 19R S T A T E g I S K D E S I G N 5 Oswal, A. & Pgu, Y. (2010) Busss Ml Ga. Jh Wly & Ss

21 S 20 T R A s T E g I S K D E S I G N 5/7 Ig saus qu, fg h pas, sp fcusg cmps, challg hxs. 6 Mål a sg g mmal, ksmplvs plvls g svcs. Sm hs Appl gå slvfølglg gså a mmall, fx puksg. D ml kk puksg, sm ha skab Appls succs slv svc, vlsg plvls. su. Mag gasa pag af val g ba, hvlk pblm, å bå pva g fflg gasa lv m ksa fag. D må, vksmh skab væ på ag, vl m høj sasylgh kk væ samm fm. Df gså pblm, å al f mg på sysmsk vau, såvl fflg sm pva g, afkbl føllssmæssg pw. Pass g fføls lva f pva vksmh, lgsm kval g ffgssag blv lva f fflg Cas I- g sgbuau Hach a Blm ha sg maløsg f æl Hlsb Kmmu. 7 Mag æl sps f l, hvlk ha flyls på ægslsa g lvskval. Ma usøg, hva På bll ss af bl l maubgg Hlsb Kmmu. D g chauffø gk gså Hach & Blms sagsk sgækg. 6 Ib. 7 All plysg fa publka D G Køkk. Læs m på : hp ://

22 s 6/7 spll øglll, g fflg masvcs blv æ, såls a ma kk læg fms sm søv g klg (sm fflg svclvaø), m m m g bug. D kmmukassag ha gv sø væ l ku, hæv slh bla mabj g lm gv fl ku ku, sm fø fk s ma fa af kmmus pva lvaø. 21R S T A T E g I S K D E S I G N ku væ åsag l magl app, g km m løsg, æ saml maplvls g kval af ma. Nu ha æl Hlsb m lys l a sps. I l gafsk sach sa Hach & Blm fkus på a blys æls afæ, bhv g øsk. Ma uabj kspvw g klag mabjbhv g abjspcss. Rsach gav sg bugs aglgag g v, m bygg gså fuam f ss g gagm hs mabj g bug. D blv gså uabj sswkshps, hal m, hva ma ku fb kval g svcvau. Hm bug ma væfaglgh pcs- g éuvklg, gså sul mjskab hs ss sam y samabj mllm fflg g pva h. Gl alså øg alg mllm aum h. Abj klu éuvklg, uf kss gm f masvc, fflg svc g bugs bhv. D blv abj m pyp f a sk æfskkh g vllykk g ggsløs ga. D pypg sul, a ma bå skab mjskab bla bug g fk sva på vvlsspøgsmål m læsbah, fsåls g avga mu sam føllssb pu på vsull uyk. Kmmuka g mag km l a Mu lgls uvkl m yamsk g, hv æl ka v gæs l mag, køb hjmmbag kgl, fug g spcal. D ha sul 10% sgg kulgag på føs 2 må, 500% sgg salg af sala g sgg på 250% salg af sg lv. Ma fk kvalsløf gm samabj m kkk Mas Nyb. Mas Nyb sa fkus på pcss g pcu køkk sam y ualsspla. Ss, m kk ms, lav ma vlkmspakk. Vlkmspakk gav b g m plysg m D G Køkk sam m æls mulgh g gh hhl l fflg masvc. Vlkmspakk by æl vlkmm g skab samg lhøsfhl g b mag. Al al sul kampag : M lfs ku. Fl ku g bsllg. B bugsg hs kmmu g ss. B alg g samabj mllm fskllg faggupp kmmus masvc. Ny g b valgmulgh l æl. B mag f Hlsb Kmmu sm fflg uby af masvc. Ny mulgh f fflg-pva samabj. Opmæksmh på, a ma g mål

23 S 22 T R A T E g I S K D E S I G N s 7/7 l af msg g plj, sm fmm vsl g lvskval hs æl hvlk gæl bå kmmu g bla bg g samabjspa. B amm f, a kmmu ka skab su g b lv hs æl. Pspkv D vva ufg f sagsk sg a gø væskabls kk g blys, hvlk ffk kl løsg skab. F a ku lpass sg s mv, applk g skal ylg p, så vksmh, abj m sagsk sg, øsag l a bskv væfm gm kk kvalav økmsk ffk. Pblm yklassk: Hva kvafcs væfm, sm bas sg på kvalav la g ak? Ma kmm lag m pcss bag sg hkg, m gså spøgsmål m a hav gg msk. E m ka kk al gø. I sp ka ma kmm lag m splsysm, m ma skal gså hav gg msk l a ufø m. Pfssll fblklubb ha kk ba g splsysm, m gså gg fblspll, sm ms sysm. Såa gså m sagsk sg. D gl, sm b l a lav sagsk sg a såa! D æm håvæk m. Tlbag så, a sagsk sg umm kapac l a skab plvls g pass mkg puk ll svcs. Og a sg aal ask g aal NGO, pva g fflg vksmh ha haf succs m sagsk sg. 8 Sagsk sg ka ss sm scal ksuk. 8 S v. sg.cm/cass, hachablm.cm/wk, pph.cm/mpac/pjcs?svc=sg,.cm/xps/busss-sg/, p. c.uk//wk/

24 Bugv va Vksmh, abj m bugv va, ag ugagspuk bugs k g uk bhv, sm ma på sg v hjælp af m l afækg af kks sm fskllg bug bgå sg. Ts gå g af sag sø ga af akv vlvg af bug.

25 B 24 R U G s E R D R E V E I N N O V A T I O N 1/5 Bugv van I pakss bæ bugv va, a vksmh abj sysmask m klægg af bug g s k g uk bhv. Bugv va ag ugagspuk bå bugs k g uk bhv. Dss bhv søg ma a afækk v a æm sg kks, hv bug av puk ll plv svc. Ivasfm ha på s succs f ss å, f m æfskk, mm sc, øg chac f kmmcl succs g gv sø plv væ hs slubug. På må bag bugv va l, a ma l lpass va l mak. Bugv va skab bugsg, såls a blv mm, a mål va ll bhv. Iuk Iagls af bug vgg kl l va, a ma hv ka få y é g øg s sg bugssammhæg, sm puk ll svc avs g plvs. Isg gø mulg a mål bå uvklg g maksføg l fskllg sss afæ g bhv. Dss bhv kk sask g mak kk g, sm bl u s g, sm løb skabs af kus bgæ f løsg, sm møgå plv pblm. Mål a afækk v m fbugsmøs, hva bug hal, plv g æk f a hjælp vksmh m a skab g mplm puk g yls. Såls blv mulg a skab m væ f bug g m på kkucfl. Tsk baggu I lys af usll vlus pmg g ym fabkk va maagm kkk (Scfc Maagm) g samlbå, så ma klasssk økmsk vks fm. Nklassk, sælg Walas, Jvs g Mashall, mamas økm g fag væskabls kapalssk sysm, hv væ fbs m bjkv økmsk lgk. Væ bass m sk på mamask la mllm kva g absak mamask ugg af la mllm ubu g fspøgsl. Ma fsøg a f almgyl-

26 g sah f økm, g sula blv m økmsk qulbum (økmsk lgvæg) g hm sask økmsk lgk. D øsgsk økm Jsph Schump va føs økm, sk gj p m é m sask økmsk lgk g lgvægsakgag. Ha ks klasssk lgag f ku a usøg ps sask bll g glmm økms paksk g slg ms. I s s Schump økm sm vluæ, hv va væskab lm. 1 Mulgh f væskabls afhæg af uvklg g va. I s f a f pmal lgvæg må ma kulg by g su makslgvæg f a på søs mulg vælvæks. F Schump va kav suk, vs. pcs, su kss makssuku g skab fs mv avaags. Fs mv avaags skab mlg sua, hv ma læg p ha mpllg lsa, m lhø sø væks g pfa. D kk øvgvs éskab, v mak, m, sm fså mak g s bhv. JVC skab fx kk vafspll, Appl skab kk mp3 afspll g Amaz skab kk mak f bgkøb. Fælls f, a sm føs f alv fs a kmmcals puk. Schump sa all fkus på va sa af 20. åhu, hvm bugv va lav y fæm, sm føs ukk p ss Pfss Ec v Hppl fa MIT va bla føs l a f bgb: va ca by h uss ba a hgh us valu as pps cmmcal vas akg plac wh h cmpay. 2 Bugv va bæ, a vksmh samabj m bug fsøg a lby puk, gv ku sælg væ ll plvls, sm sk, a kl ku vælg vksmhs puk fm f kkus alså spøgsmål m s 2/5 I pakss bæ bugv va, a vksmh abj sysmask m klægg af bug g s k g uk bhv. a bug bug l a by makssua f a skab kkucfl. I vøkm pås kkucfl sg ga v a lby ku ksa væ fm af y yp af puk, kcp g svcs. Kus spcfkk bhv g plvls hm blv m lva f væskabls, g f ma gså bgy a ag bug vaspcss. Bug avs akv l a løs spcfkk pblm ll pfyl bsm fm f bhv, g hm bug ag slv blv kl l va. D hal kk ku m pukuvklg, m gså m må, hvpå vksmh lgå s ku g skab væ f m. Lgls hal gså m a få bugsg, ækk uv, hva sask ka lby. F a ku skab plvls g scal fm f fbug må v sg ga afækk bugs halg, plvls, ømm g ak. Pakss I pakss bæ bugv va, a vksmh abj sysmask g mg 25U B R G E R D R E V E I N N O V A T I O N 1 Schump, J. A. (1943) Th Pcss f Cav Dsuc Capalsm, Scalsm a Dmcacy. 2 Hppl, Ek v, hmk & Sack (1999) Cag Bakhughs a 3M. Hava Busss Rvw, spmb 1999.

27 B 26 R U g s R R v v a 3/5 saglg m klægg af bug. kæv, a bugagls llag g suku mg øjagg. lgls bæ, a vksmh v a asfm v l va. pakss ka ma l bugv va p f lm: Cusm sghs, a, pypg g mplma. Bug cal l af all lm. F a få cusm sgh (kusg) vs vksmh, y sm gaml, ypsk s summ makssach, sm blys mak, m sm vs g glg kupspkv. succsful va kæv afækg g yb sg ku, s mgvls, u, bkymg g aspa. v a ag spask yb saskk, a ma ka på så alj ga af v, a mø mllm (f)bug g vksmh ka væ kl l va. øvg a afækk bugs afæ g bhv, m gså s uk bhv skal fsøgs afækk. svæ pcs, sm øvggø avls af avac vækøj l klægg, aalys g fsåls af bugs bhv. Følg m sælg lva: gafsk vws g bsva. På baggu af vws ka ma fx gså uvkl psas, vs. al bugyp m sælg kaakska. 3 afækg af bugs bhv é g, m a uvkl g sg puk ll yls a g. H bhv f kav pcs, hv ma g s aal é m ugagspuk kusg, f på baggu a kmm fm l bs fslag. pcs blv kal a g hl afgø m hsy l lvygg va. va kæv s mæg é, sm må samls g vus. a ha fas: Ia ga g a syhss. a ga pcs, hv ma må bllg g bfal kva. Hvf så a syhss, sm aalys, sku, kmb g sæv é g fskllg mulgh. Pypg vgg lag fls vassag. Pypg ffkv vækøj fhl l a gø absak g mmall kcp mall g hågblg. mg pypg ag ugagspuk, m s puk/svc ka la sg gø ksk. m pypgbgb må uvs, såls a ma gså val m puk/svc bugvlg() g gv bugplvls, fø ma lac på mak. gv mulgh f a vu pal g mksg v puk/svc. m uv pypg hl cal, f kks fgsskuss, usøgls g kcps ffkv, g på må blv mm a f pmal vasløsg. fj lm mplmg, hvlk vl sg a bg va på mak. pcs kæv føs g fmms bs pacc pjksyg, mplmg mg vasklg g skfyl pcs. uv skal uvkls syllg hv ks l fbug, m sm gså ka bugs. slv bs va ka mlg mø msa hs mabj g lls, g h ka syllg hjælp fhl l a gag bå lls g mabj, hvlk hl øvg f alsg af vas pal. Cas Clplas amaks søs mcvksmh f gagsakl. Clplas sælg mcsk appaau g svc 3 Psas avs fbls m maksføg g sgmg. Psas ka ylg bugs l a gø maksføg m vkmm g ssvækk.

28 f sm, såhlg, huplj, bysplj g ks. s ku bhal g ågv suhsvæs sam fhal g slubug. gm læg ha va f Clplas fug samabj m sygpljsk fa fskllg hspal. ha f Clplas væ pukv fm f bugv va, bl.a. ha skab s uvklg f smbaag, såpljsysm g pukløsg l flk m valagspblm. m hv lg gj sg gæl, a pa bl blv abfal bsm puk af sygpljsk, så bug ag m ksk g sll sg kk lfs m kl puk. mag ha skf fa pfssll sygpljsk l bug. f Clplas gå sk v g h m bug. gl bug, sæ ksk g pfsmm, l f fbgspal g uvklgsmulgh, g y, a ma mcus ha vlv såa bug vaspcss mkg mcpuk. a us ha ma by sg af læg ; ksmplvs ha lg abj m bugv va gm åækk. følg pfss c v Hppl, sm ksp på må, Clplas føs mcvksmh, vlv bug pukuvklg. 4 Clplas ha bl.a. v a klu bug fu u af, a kas søls vk hæmm, g a kv sæ øsk m sk puk, sm ksmplvs kk bgæs fhl l påklægsmulgh. f ha ma uvkl ka, sm ha samm fuk sm lg, m sm kk hæmm. ma gk smplh alav samabj m kslsg, hv ma sg sælg uss l smpa g hm uvkl y puk. F Clplas hal kk ba m a k bugs bhv f a ku v. Hs Clplas ags bug slv vaspcss, hv bag l a uvkl g mfc kss puk. s 4/5 Pspkv a skab yb sg g fsåls f bugs bhv g afæ ka væ mksgsful pcs. kæv sy pcs a hl på lfssll ssucg mksgsmæssg vau. F a bugv va skal blv væskab, må ma hav gg vækøj g m. Pal f væskabls s, f m bugv va ka bug m k bag l a skab g uvkl puk, såls a kvgs mllm vksmhs puk g bugs bhv. ka bag l øg kulyal, hvlk slv vlvg pcss gså ka usø. Bugv va ha v l a v mak på hv g skab y kkucsua. a vgg pspkv, a ma vksmh ka mø msa. asa ka fyg f, hvlk byg ha f s g ll vksmh ka gø m vfløg? Fakum, a sag mass af abj f vaø, bugv va skab mag é, sm må aalyss f a sk, a væskab f vksmh. 27U B R g R R v v a 4 hp://g.k/akl/126575

29 B 28 R U G s E R D R E V E 5/5 I N N O V A T I O N

30 Pypg Pypg sgm, sm bugs fbls m s g lpasg vs uvklgspcss. Guak a uabj m ll m au mll, sm ka avs l a gagsæ alg, så uvkl ka få fback lg puk så kla.

31 P 30 R s Y P g 1/7 PyPNg Iuk Hl fa absak é l aalys, ksk spcfka g kk, mall, kspm g fagsmæssg lægsfløb bugs pypg l va. Pypg sgm, sm bl.a. bugs fbls m bugvlvg uvklgspcs. mll, bugs pypg ka hav mag fm, m fælls f m, a bugv va avs l a afpøv g s é ll kcp pakss m uvæ ll fmg bug, sam afkla vvl ll vvjls uvklgsam. ka pfas sm kmmukasvækøj, v l alg m bug løb af bugvlv uvklgspcs. Pypg sm m ka bugs fskllg fas af vasfløb, fa lgs fas, hv mll smpl, l s fas puklacg hv mll ka væ æs fæg fug puk. Pypg hal bu g gu m a få g ks l a val g fasslå lvas af pågæl uvklgsabj, hu hvf g hva puk g/ll svcyls væful f ku. v a vlv ku akv pcs ka uvkl læ m, - TELLING Das a lgs Ss Mvs Expc mls Dsg pbs Pap spacs Vg s Cas Rl playg Sca makg 3D spacs 2D cllags 2D maps Dsg gams 3D spac full sz Bysmg Pacpay vsg Sks a acg u Lw ch pyps MAKING 3D mckups Pps Pvyps Impv ENACTING

32 s 2/7 31 P R Y P g v hug g uc sk f a uvkl puk ll svcyls g vl køb. Pypg mg væful vækøj, gø absak vaskcp hågblg g afpøv s gylgh fug pakss sm fv? Tsk baggu K pypg, uas mlls kmplks,, a få hug fback fa bå bug g uvkl løb af pcss s f ku l slu. Fskllg faus, sgfslag g fuk ka ss g lpasss løb av fløb. Pypg é af mag sgm, sm msk kg v a skab ( makg ) g samg a uspll ( acg ). Fgu på fgå s ggv gl af mag fskllg sgm, abjs m ask g ulask vksmh f fl. Fgu uvkl af amkask psyklg g p f pacpay sg, lz sas. Typ af mll pypg å ma læs m fx pyp, mll, mck-ups g skumll, ka ma m kmm vvl m, hva fskllg m glg by. Fakum, a m ha fskllg byg f fskllg faggupp. Bug afhæg af m vkmm, ual sg, sg, gø ll akk. mag akl, bskv fskllg mlyp, ss f f f, hv afø, a mck-ups, pap pyp, g l-f pyp syym. 1 ka aulgvs væ vasklg a v, hvlk yp af mll, g sg bs, N: mck-ups, pap pyp, g l-f pyp sm gl syym. 1

33 P 32 R O T s O T Y P I N G 3/7 på gv spuk vaspcs. Nf bskvs f 5 fskllg yp sam s avlssmulgh uvklgspcs. yp ml ka lavs af mlmaal sm æ, cbal, plas.a. Typsk gøs mg u af bmalg af skumll, så blv så vllg sm mulg. D fskllg yp af mll ka klassfcs f, hv au, g hvlk ga ka avs l hhlsvs égg ll s. D fskllg mll avs ypsk fskllg fas af uvklgspcs. Mck-ups Mck-ups mg lg mll lav af pap ll a smpl mlmaal. Mck-ups avs ak m bug l a smul kav fbls m égg g l ss, hv bug fx gv fback på fukal, fsåls f kcp g avls. 2 Skuml af mus fmsll af Tklgsk Isus pfjs pf.u. Fuksml E fuksml vs puks fuk, m bhøv kk øvgvs a lg fæg puk. D ka bugs l a vs, a pcpp m é faksk fug. D yp ml kals gså gl gag pf-f-ccp. 4 Fuksml af mus fmsll af Tklgsk Isus pfjs pf.u. Skuml E skuml ml, søls g fm vs é, m u a hav fukal. Mll, sm av sg, ku l a kgg på. Skumll bugs ypsk l a vsuals puk, så l a kmmuk l pll bug. 3 D Pyp E pyp pæcs pæsa af, hva puk vl s u sm maksm g fæg puk. E pyp sm gl ys a uvkl, f ufm sm fæg puk. D ka g kk pucs på puksappaa, sm s ags bug, f p fmslls m hblk på a val puk glg puk. Efsm fx vækøj l fmsllg af plasl mg y, pyp øvg s fas af uvklgspcss 5, a vl væ faal a fmsll vækøj, sm vs sg kk a ku bugs, sm følg af bhv f lg af lac ll lg. Pyp af mus fmsll af Tklgsk Isus pfjs pf.u. Pakss Pukuvklg ssuckæv, g f g é a s s é m bug, ma å f lag pcss. Hug æg g lpasg ka vus løb af bå uvkl g

34 bug, å pypg-m avs. Vsualsg af é g kcp gø l a abj væfaglg g ag m fskllg gupp. Samg fmvg fyssk mll hug bu på kk l øsg, hvv ækk løsg, ku mulg på pap, ka ulukks. M bllg a bug g m a facl. Sm æv lg ka fskllg mll bugs fskllg fas af uvklgspcs. I lg fas ka væ g é a abj m smpl mll, sm m ufæg. D v bug l a æ, g g fæll på må, sm m uvkl ml kk vl gø, a ka væ ba f bug a pll v g, s fæg u. Samg ka é, sm kk g, sks lg, bug f mag ssuc på a uvkl alj fug mll. M a, ma ka fc, hva ka gå gal faksk sk! s 4/7 Sm ppulæ gøspg sg: Yu ca fx w h afg ba wh a as yu ca fx la h csuc s wh a slg hamm. 6 Sm sgvs ka ma pbygg ll g flgh m bug, så føl sg sm l af vksmhs ba, g m mskab af y puk. D bug, m l a uvkl, blv f fæg puks bs ambassaø. Fl v a bug pypg uvklgspcss bl.a.: J lg uvklgsfløb puk få ms pmal fukal g bs sg, s bllg blv saml uvklgsmksg. Tl fmål ka mag, m lav smpl, lg mll væ g. Mag y puk blv alg succs. M mll ka bugs plvls af 33 P R O T O T Y P I N G 6 Mas Sgaa: hp://

35 34 O P R T O T Y P I N G s 5/7 fmg puk afækks puk lacs. Byg af fskllg sllgps, sm æks bug maksføgsmaal, ka blv b- ll afkæf. D fls puk bugs samspl m a puk. I hv høj ga vk samspl m ss a puk g lvsv, skal fug, ka usøgs på mlsa. Mll ka bugs l a vbvs vs m puks væ. Pcss mkg pypg ka bs bskvs sm: 1. Skab (Pyp): fmsl mll bas på bugs fag g øsk. 2. Ts (Rvw): l mll m bug g vu, hvv s øsk g bhv møkmms. 3. Tlpas (Rf): sg puk på gulag af bugs fback g fc må, skal vuvkls. Pypg ka kmbs m a sgm sm fx sca, llspl g svcpl, hv bug ag m sg a ulv sua m pyp. 7 3D-pg 3D-pg klg, sm hug ka fmbg ml på gulag af 3D CADfl. D fhlsvs bllg m, kk gå mam l fmsllg af 3D-p mll. Vksmh bug ag 3D-p l al fa sy-psss 8 l gg bugspuk, sm ukk 3Dp sglamp fa blgsk Maals.MGX. CAD-mllg Cmpumllgsklg ha uvkl sg maka ss å. D by, a u lav m a uvkl mll, sm lg fyssk puk. Cmpupgamm gø mulg a påvk vull mll m fæm sm ygkaf g fyssk blasg. Fx cmpumllg blv bug s af Bgs ys fly Bg 787 Daml 9, hv fukal, m fyssk ml vll hav væ ksm ssuckæv a s, mlls cmpupgam. På samm må bugs cmpumllg blus g a us. Cass D fl g fl vksmh, ka s væ af pypg l vlvg af bug g l uk af mksg l pukuvklg. Ivs, sm puc g uvkl klg g puk f aukmmuka, ha skab has, samg fug sm høvæ. Bug f jægsla, bamæ g FBI-ag, g høvæsklg skå m mass ø f ska. Iva ku blv mulg pga. 3D-p g ap pypg, sm følg ksk kø Ivs, Ja Las, ha gv sø flksbl, pæ g m pæcs m. I samabj m vksmh Davc Dvlpm bugs 3D-pklg af Ivs bå l fmsllg af mll fbls m uvklg g l glg puk af fl af kmp Ivss y has. M ap pypg ha Ivs få mulgh f a uvkl y paba fukal. D kk y f Ivs a puc på 3D-p hvs skull av søbklg g maal følg Ja Las l v lg så g. 10 Pypg bugs gså f svcsk. Hlsb Kmmu ha uvkl hl y kcp f kmmus fflg masvc. Uvklgsabj g ugagspuk bug. D fls æl føl sg mvæg g akv, f kk slv ka så f køb g malavg. Ovkøb m mål æl m, a kk læg ha s faml g f al g smm. Df hav æl kmmu f- 7 S fl m på: hp:// 8 Læs v. m hm akl Dsy s 3D-P Pcsss, Iacv Caks, a Oh Mak Tchlgy Th Nw Yk skv af Jsph Flahy S m på: hp://.wkpa.g/wk/bg_787_daml 10 hp://g.k/akl/ puk-skasy-has-l-

36 g lvskval, ålg app g kk ms ålg hlb. Løsg blv bl.a. skab va sø bugsg, sm væfaglg uvklgsam fk v a abj m vasm sm pypg uvklgsfløb. 11 D al m akv svcsglgag, sm søg f, a ma løb valu, fb g sk æfskkh af puk, gå makcp. D blv gj samabj m æl, hv ma bl.a. s mu. Hm lm ma vvlspøgsmål sm fx læsbah, fsåls g avga mu, sam valu mll pu på mus vsull uyk. Pypg skab gså mjskab hs bug, hvlk hl gl øg mulgh f, a ma ka få succsful g ggsf puklacg. 12 ka v sm ku måsk på spuk sg g p vs puk hjmm. F vksmh g bukk bø hv fal væ fkusmå a ku skæsy g kulpass kmp g va h sp g jus m. Dm ka vapuk ss sas g blv m lkal glbal, lgsm spl ka ugås g ssuc spas. s 6/7 35 P R O T O T Y P I N G Pspkv Pypg sæk vækøj sagsk g vav pcs, f pypg maals, s g aff vs puk g yls. V avls af pypg mms spl af yba g g, g pcss blv m ffkv g ksukv. I msæg l lagvag aalys af hsk ll kss pakss, så pypg s sss gagm y fm. Pypg pæs fmsk, hvlk sg slv mv. I f s l af vas- g maagmlau sys a væ mg l fkus på pypg. Al f mag g é g kspm blv f hug l ll av, sm sl kk s, m sm f vgg l a mslykks. Hvs mslykks, så blv av l suk cs, vs. ugf kk ka vs g g kk væskab. Df må av, sm kk ha væ gm pypgpcss, så v mulg ugås ll hv fal mms. På sg ka akgag g klg l pypg æks a v sø pas må v fbug g puc på. M sag bllg g m avac 3D-p 11 Hach a blm lav gså svc sach, sswkshps, væfaglg alg, éuvklg m.m. 12 D g køkk.

37 P 36 R O T O T Y P I N G s 7/7

38 Cmmuy-bas va Vksmh, bskæfg sg m cmmuy-bas va, ag fskllg fællsskab s vaspcs. Iak sk bå ffl g l v hjælp af b uvalg af gal klg.

39 C 38 O M M s U N I T Y - B A S E R E T I N N O V A T I O N 1/7 Cmmuy-bas van Iuk Cmmuy-bas va (CBI). Ig kslla af m pass mæg glsk l a mu buskab al. F hva fså v v cmmuy? Hvm ha u fu på (læs: fl fks é fa ksul!)? Hv bså vasmulgh? Og h vklg al m msk lgag l va, ma sm vksmh ka ap? Spøgsmål v v lbag l. Føs bskvls af, hvf CBI ssa. I vklgh ka u ba s g mkg. Nå u l kc, å u v på g, å u s på k ll gå u pak. Uas sammhæg, uas s, s u flk bug s mbllf m fbls. E cal fusæg f kafg sg akv l scal fa, såsm Facbk, f lægs ha u bug på vspla. 1 M l akv al kk ækk f, v fså v cmmuy-akv. Også fællsskab, pså bla fæl Ol akv al kk ækk f, v fså v cmmuyakv. Også fællsskab, pså fx bla løb f klub ugø cmmuy. 1 Zuckbg, Mak. Facbk Nwsm, 2012: hp://wsm.fb.cm/nws/o-bll-ppl--facbk-1c9.aspx

40 bøhav ll mllm løb f klub ugø cmmuy. D å mlmm af gv cmmuy bgy a l pblm, é g fback på puk, yls g svcs a km l va lag. Vksmh ka vælg a s bugs ak sm ussl. D ka hl psy m Facbk g Tw g hå ulfs bug f allgvl a blv v mkul af klsag, ll ka fsøg a pag bugg pu scal, klgsk, fgsmæssg g gasask. Hva bs gø, fsøg CBI a gv gl sva på. Ugagspuk f CBI alså, a: Issfællsskab mllm msk ll ffl ka væ væskab f vksmh g bug. D ugagspuk bæ øvgvs, a CBI umm ll bag l vasfm mal ass publka, såsm cwsucg, bugv va, mabjv va g scal va. E hl pall af lgag, sm ha l fælls, a skab mulgh f y g s 2/7 væful v m bugs øsk, bhv g pblm. Bugs ak på has bag g akv usø g fsæk ss ffk. Ivaspcss ka så ag afsæ bugav ll ky a l m. D ffkv g bllg vasfm, sm uf vksmhs ms, fgspcss, gasg g kmpc. Og sælsh gm CBI, a v ka usøg, hva y fm f ak mllm msk g gal klg ka sgs f a facl va. CBI bskæfg sg m, hva hl almlg msk bug v hjælp af b uvalg af gal klg ka sæs sa l a skab g gø bug af um f alg, kav g c-ca sm g l af s abjslv g f. D hal m klg, m msk g m væskabls på væs. Tsk baggu Om øjblk kmm v l f alv a så på skul af gga, å v skal bskv, hva CBI ækk på fagk. Sm v skal s, CBI sys af, ækk lj mllm sclg, psyklg g akssg. D u mg a læ m fl, g ma ku m fl uv afs ylg, så gså vlv kgsfskg g gasasfskg, m f ævæ følg uk lsækklg. Cmmuy kk g y bgb, g f fc l Plas Rpublkk på s plas. H cmmuy kslla, umm bå mkask, scalssk g aakssk slæ. 2 I psykl- 39M C O M U N I T Y - B A S E R E T I N N O V A T I O N

41 C 40 O M M s U N I T Y - B A S E R E T I N N O V A T I O N 3/7 g sæ lm følg Cal Gllga, sælg vgg cmmus: Rfægh, msg g spk f fskllgh. 3 Paallll l Pla slå. Alxs D Tcquvll ha lg m mkg scalsg g vlvg cmmuy; lac, gsgh g ll. 4 Hssk s g sg kssus mkg, hva ka mbls msk l a gag sg cmmuy. Hva v msæs pakss, såls a vksmh ka llægg s CBI-akv klg, skal v l sgfskg f a h m. M g vækøj l bugv va ss å øg maka. D ha g sg hvs lgag: D gafsk fm lgag l va bas på flsu g bskvls af kss bugspakss sm gulag f ffølg sgakv; g m akspæg lgag m k bugagls facl wkshps. Ssæv lgag ha upæg ga fkus på kav aspk g ksg af samskab vaspcs. D sg-aplgsk lgag kmb gafsk m akspæg. H ugagspuk, a all fæm, sm vlv msk på g samm smsk, mall g scal, g a sm såa, må sus g fsås. D gæl såls gså su af bug m hblk på sg af bjk g svcs m.v. I f bugc sg ha væ s l a s gaf g aplg sm syym m flsu g gafs ll sg g bugv va sm ulukk spøgsmål m a saml aa g afækk bugbhv m hblk på vsæls l mplka f sg. D lgag på fl må pblmask. Dls s l, a ma uc gaf l m, hvv aplgs aalysk g m vav pal kk uys sgpcss. Dls pgav m a afækk bugbhv sam vsæls fa bhv l sg på g må yg ll slvlys. Bugs v g bhv ka kk fsås askl fa mall msægh, hvu kss. V ka alså kk klægg bugbhv g pakss u kss mall msægh g fv, a fblv uæ g upåvk af g, v sg. D cal f sg-aplgsk lgag l bugv va f fkus på samspll mllm bugs v g g, v sg, vs. hva h hgs ha ppl mak, mak ppl. D såls kk muøs klægg af uvæ (bugs)pakss g bhv, cal sg-aplg, m m uvklg af m g bgb, sm ka usø fsåls af g abj m samspll mllm kss pakss g fmg sg (g haf følg æg pakss). Sclg g gag l sk ammvæk, sm ka pslls l a bskv CBI. E cmmuy fællsskab. Ikk øvgvs g vag, sg lagvag fællsskab, m fællsskab mkg væsæ. D væ sg m hlg l kk puk, sm ma lsk (IKEA-kaalg afvs fx hv å af fas v hl v), ll ks vlsm (Dll cmpus plv massv kk fa s bugcmmuy f få å lbag). Nå v allgvl kk kal lgag fællsskabsbas va, f glsk m cmmuy bå umm samfu, må, gupp g fællsskab kg v 2 Pla. Facs Macal Cf (vs.), Th Rpublc f Pla, Oxf Uvsy Pss, Yug, Is M. Th Ial f Cmmuy a h Plcs f Dffc. Tmpl Uvsy Pss, Tcquvll, Alxs D. Hy Rv (vs.), Dmcacy Amca, Saus a Oly, Cu s, L, 1840.

42 s 4/7 41M C O M U N I T Y - B A S E R E T I N N O V A T I O N hjælpsmh vf a mlmm af pågæl cmmuy. E smask amm, v ha g gav af. CBI f s fsll um. M um fsås h umm f msklg akv, sm plvs s hlh; alså um, hv kk skls mllm fyssk, scal g gal skab/m um. Ma ku al m vul um, hv vul avs s plg byg sm fac, alså ma fhl sg l s hal. I såa um vl ma alså ksmplvs fsøg a gø mulg a uvsk gæs mllm fyssk g lksk m lsvæls (læs: mulgh f fjsamabj) gv c-ca sua. Ev um, hv gal klg kk p. aumak placs cum f bugs akv, m bl ss sm af mag fskllg ssuc, ka ækks på hvags mø mllm puk/svc g bug. Fskgsmå scal- g pvasv cmpug må, sæ fkus på ga af gal klg mljø g m hvagsakv cum. Sælg f ss må v s fkus på a gø klgsk fasuku mbl g lgæglg på såa må, a spa, mpvs g suasbsm msklg halg ka usøs. D lgag uf m al, skæm lgag, f gv p l klg på bksg af fyssk g scal mgvls, a amm f ak mllm msk g klg, sgs f. A facl fm f spa suasbsm c-ca ka ss sm fsøg på a ffølg fsllg m akal bugagls fsllg, hv p agls gulsa sa scsa sgmø, g hv bug m ka gag sg vav pcs, afhægg af hv g hvå s asas l va g vælg a by. Dm ss vuvklg af LvgLabm, hv c-ca søgs sa sa bugs g hvagsmljø, ka sæ bug sa l slv spa g suasbsm a kfgu øvg um f c-ca. Fsåls af bugyp, sm gå CBI ækk på Ec v Hppls m la uss 5, vs. sælg vav bagy, sm ka gv vksmh hl y, kk lg s pågæl fl. La us bag cmmus f a få pfyl 5 Hppl, Ec V. Dmcazg Iva, MIT Pss, Cambg, Massachuss

43 42 M C O M U N I T Y - B A S E R E T I N N O V A T I O N s 5/7 g bhv. A bugyp bag f a hjælp a, u a yp f a på asls pågæl cmmuy. Hgg uc bgb Ms a væ samm m a, g m bgbslggø ha, a lagls cmmuy g fuamal f msk. 6 Paallll gså hs Fa Tös, sm al m gmschaf g gsllschaf. 7 D s å ha sæ P Buus bgb m scal kapal vu pas bskvls af væasæls, sm mlmskab af gv cmmuy mfø. 8 D høj ga lva f CBI, f scal kapal bgæs sg kk l klv. Vksmh m pag af s bas scal kapal. D mlg mulgh f a msæ scal kapal l økmsk kapal. Pakss Ku 15% af ask vksmh vus a abj sysmask m afækg af bugbhv, g ku 24% paks åbh vaspcss. D vs Iva Damak fa Saml vu aalys, a g jl af ask vksmh hvk vs g fskg g uvklg ll av åbh vaspcss g afækk hll kk bugbhv. 9 Df kk vask, a v ag s så lav få vksmh, fmå a skab væ gm b vlvg af bug. D l s f, a 25% af bug vslg v kmm ll vw puk g yls på, sam a ålg væks bugg ss på 100% m ku 20-23% f almlg ss. Hll kk ask små g mllms vksmh f alv bgy a æk s bspals g mulgh, lgg pbygg af vasfællsskab m bug v hjælp af IKT. D l s 6 Olafs, Fck A. Hgg a h Gu f Ehcs. Th Suy f Ms, Cambg Uvsy Pss, Cambg Tös, Fa. Cmmuy a Scy. Dav a Chals, Bul Hus, F Cls, Nw Abb, Dv, 2002 (1887). 8 Buu, P. Th Lgc f Pacc. Saf Uvsy Pss 1980, Saf, Calfa Iva Damak, Ehvvs- g Byggsyls hp:// Damak/x.hm

44 f, a 82% af ask vksmh ha hjmms, g a ask lgg på upæsk føsplas, å gæl g akv på, fx uvklg af hjmms g auk. Og slvm Fg f Dask Ihal ha pgj sgg aall af hal på 15% fa 2010 l 2011, g blg aall af -hal fa mbllf fa 1. kvaal 2010 l 4. kvaal s 6/7 Cass D alg ksmpl på cmmuy-bas va, g kmm l sagh fl l. Ngl vksmh ha fx pbygg s kfgsmå mkg c-ca. D japask plafm Cuus bug s cmmuy l a afækk bhv g makss é, fø uvkls l puk. D amkask plafm Quky gå sk v g ha usuc hl uvklgspcss, makssg g maksføg l s cmmuy. Lcalms bug s pass cmmuy l a uvkl spcalbl, g Ma.cm fkus på hgh- sgmøbl. M abl vksmh skab gså væ m s slubug gm l cmmus. Fx ag Mcsf m ks cmmuy MBuS, gas supp Mcsfs puk g m spa Mcsf mag ssuc kusupp. 43C O M M U N I T Y - B A S E R E T I N N O V A T I O N D y klg ha all åb f y må a ag bug på. Må, kl g k g sm kk al bas sg på bugs vllgh l a lv aa l vksmh. I s ka væ vksmh, sll fma l ågh f bug, m s g bug af løsg, g v åb f lkgvls fa bug, sm lls kk vll kmm fm. D ka gså væ vksmh, kbl sg på kus kss fa m lbu l løsg. Slvm mulgh g ksmpl på løsgsmulgh såls g sg, magl sag mg saml fsåls af cmmuy-bas vasvlkå g væskab pal vksmh. D klgsk kvgs m mbl, lkasbsm scal klg gv vksmh uk mulgh f a ag m bug suasbsm samspl g på må få jus--m vassamspl m cal bug, hu ku g mabj. Ov s s vaa f cmmus, g s u l a væ gl kausal mllm yp af cmmuy, bugyp sm ypsk gag sg m, g hvlk yp af va ma ka fv a h u af gv cmmuy. Hvs ma skal bug cmmus vasøjm, f vgg a vvj, m ma pmæ ss cmmuy pså bla bug slv m sælg ssfl f øj, ll m ma sm vksmh ha bhv f a skab amm f cmmuy såa ga, a ka bal sg a abl s g cmmuy, g s lægg ssuc kæv a pbygg g vlghl cmmuy. Pspkv CBI fl u uvklg. D v s sva på Klyk, hvfa ug mæ u g b la, gav gul g l ll subl v vhks. I y v va scal m, ma k hjmmfa sa u af spl f. Il ma gfa gl ab, fk abl gl vj g gå gl afal. Så ku ma på y bslu, 10 Dask E-hals Aalys, FDIH, hp:// k_.pf

45 44 m C m U Y - B a s R v a s 7/7 hvlk scal kks, skull gæl. m CB g mulgh f a pyk y fgsmulgh, g slvm gl af gammlk m sagvæk gæl f vlvg af g m cmmus, så mg ybygg v l scal vækøj. F hv gag Facbk fx æ s sg g bygg aksmulgh, skal bug gpf m f ak. væskabls sk fbls m CB ka sys vasklg a mål på, m v a fkus på sg, ka uags af bg aa g gaf, ll på scal kapal, ka pbyggs v a gå y la m a akø, ma g bgy. kmm å vl v s fl g fl ksmpl på, hva vksmh løb pgø væ af CB. g ksmpls mag vægg sammhæg, f slvm fc l lg s k vs, a CB kk g y fæm, lksk m vækøj, v ha l ågh y. m, v skal ækk på f a mbls va samspll mllm msk.

46 Cwsucg Vksmh, by cwsucg, ulg pgav l sø uf mæg af msk va. Bagy slvuvælg sg l a lag g slls f pæm usg.

47 s- g m hasghsøkm, gså fællssøkm, væ af y v g y klg fal hl. F a uv væ af vav v må ma f accl bug af gm søs mulg spg vksmh ll a. 1 F a væ kkucygg sm vksmh ll a gæl alså m a øg hasgh, ma skab g pag y v m g sp l lva avlssmå. D y v skabs g fs u f kl vksmh ll a, hvf ma må fsøg a få agag l a kulull kks. I pcs vs klg sg yg, p kg v a fb g skab pll agag l glbal magflgh af kks. E magflgh mafsk ka bskvs sm scal skum, hvlk vl sg suku bså af samlg af fskllg bbl fm af mv, kulu ll pakssfællsskab. D lkal mgsum, sm v all bgå s, fx fbls m fsss, faml, sumljø ll på abjsplas. Cal, f bskvls af samfu ll scal sm skum, så plg m h. D scal æ bså af så mag fskllg mgsum, a v hv sæ ku ha kskab l lll us af m. Skummaf l j gså ak h på vs gmsggh, m samg yamk, sm på hv spuk gø hlh uvskulg, scal mgs- g vspuk hl bvægls. I akls af kk a ku vsku vs af kks sys a væ bhv f y yp usucgpakss, hv ma kk på fhå fc g upg bsm akø l a så f gv pgavvaagls. I s ka vksmh va p call på fskllg vull plafm la s hg mæg af pll bagy by m løsgsfslag g føs f uvælg g pæm bs g ms lva akø. Pakss s 2/5 D pcs ka slvfølglg gass på fskllg vs g paksk fag m såa må a skaff sg pu på vs, a vksmh ka få løs mag fskllg yp af pgav. Fx bug vksmh Thalss cwsucg l a sg -shs g uvælg ms salgba. ISckph bug l a puc g uby fgaf g ama. Amazs Mchacal Tuk plafm gv mulgh f a sll g få løs m Huma Illgc Tasks, sm fs af smpl g upæg kaak, ms I- Cv vksmh, fkus på løsg af vskablg g ksk pblm m høj ga af kmplks. Også fflg gasa ha ag cwsucg l sg g fx afhl Hs Kmmu m s wbs Iémak løb vul bgmø. Vksmh ka få løs mag fskllg yp af pgav. Fx bug vksmh Thalss cwsucg l a sg -shs g uvælg ms salgba. I paksk avls af cwsucg alså s spæv m hsy l pgavyp g kav l puk g sas, m v s ka fug sm vækøj l a sk skaléba -ma abjssyk, ka hjælp gasa m kaph på al. Cwsucg fkmm g a væ sælg ssa g lv sm kl l læg g va. Cas E g ksmpl på gasg g sysmasg af såa kl amkask vksmh ICv. D lby bl.a. løsg, hv ma sm vksmh (sk) 47 c w s u c g 1 Kss, Js Ek (2009) Kgv kapalsm, vsøkm g vsplk, Tubuls. Fum f samsflks. Tma : Kgv kapalsm.

48 c 48 w s s u c g 3/5 ka få hjælp l a fmul fspøgsl f é l løsg af kk ufg ll spcfk pblm. Fspøgsl fyl ypsk pa ss ks g lv lva baggusfma g øsk l løsgsfslags ufmg. Fspøgsl s l mæg af såkal slvs, hvlk akul æll m fa æs 200 la. Afgæsg ka aulgvs fags, hvs fmålsjlg. Da ma sm pblmløs skal accp gl ufølg vlkå agå IPR fkmm ICvs pcs a væ fhlsvs skf. Løsgsfslag uvkls på g hå af kl pblmløs ll samabj m a slvs, sm ka fs g kaks v hjælp af søgfukal. D gs pblmløs f vlua pvaps, s f abj på ufg, f ssa. Løsgsfslag vus fællsskab af ksp fa ICv g pågæl vksmh. D ll bs fslag pæms m pæf bløb på mllm 500 g 1 m.$ g gh l løsg ls ll vføs hl l vksmh. D såls al m ékkuc, hv ma ku bal f bs g ms bugba løsg. Følg succshs ka fmhævs. I fbls m pygsabj f h 1989 Exx Valz Dsas Alaska p h Ol Spll Rcvy Isu samabj m ICv fspøgsl f m l a askll l fa va på lvgspamm, f a væsk fss samm l ykfly mass. D v pblmløs Jh Davs bug s v fa bus l a fslå salla af skab, bug vba l a hl cm fly u s afhælg. M l lpasg l pamm ku skab søg f a l kk blv ykfly, hvv l ku pumps væk. Sm us fhl l lus hav Jh Davs alså a blk på pblm kmb m kskab l almlg av skab fa a bach, sm lsamm mulggj vav løsg. Usøgls af lag ækk v løsgsfslag usø ksmpl g vs gl s l, a pblmløss magal g fskllgh, vs. s ksps på gæs ll hl u f fl f ufg, ha afgø byg f v l a løs pblm. 2 Pspkv Avlssmulgh f cwsucg mag gså fm af fgsmll m f kss vksmh sæ m hsy l va, a ka væ s pal. Pal lgg læg, ka sk v a åb p fhl l a kks. D læg fusæ akal åbh, hv ma søg pu fa a, m fa sss g sapuk g pspkv. E såa slvuvælgls ka g plvs sm 2 Lakha, K.R.; Jpps, L.B.; Lhs, P.A.; Paa, J.A. (2007) Th Valu f Opss Scfc Pblm Slvg, Hava Busss Schl Wkg Pap N Lakha, K.R. & Jpps, L.B. (2007) Gg Uusual Suspcs Slv R&D Puzzls, Hava Busss Rvw 85(5) : Jpps, Las B; Lakha, Kam R. (2010) Magaly a Pblm-Slvg Effcvss Bacas Sach, Ogaza Scc, Vl. 21, N. 5, s

49 ab af kl s fa vksmhs syspuk. afgø, a vksmh kk la sg afskækk af, mg y på, a pukv m fma g v fa aalg mæ g fjlgg kks. aalg mæ ll aalg mak, vl sg a kks, mak ll us, hv lgh m hsy l pblm, kubhv ll av klg ffs. Fl v a få pu fa a kks vav pal, pså, ma m ll flg g g lpass l s g sua, hvv skabs g y. Cwsucg sys u kk a væ sælg ub ask hvvslv, hvlk måsk ka skyls magl ask plafm l a facl pcss. ma ka g gså sgs a ag y af cw g s magflgh, å ma på ll a må fsøg a ag a bl mabj, bug, lvaø g kku. vasklgh bså fbls så a fc ss på fhå uk ps. H ka klgsk su ll fskllg bas kspkak væ l hjælp lgsm m pyamg ka væ. f åb va bug ma fs scg ll pyamg sm m l uvælgls af lva akø. v scg jkk ma f gupp af ps fhl l ls m bsm kaakska g kvalfka, g m bs mach ss k vælgs. v pyamg la ma væk af ps m ksp, på gv må ll fhl l spcfk pblm, g ss m ps bs så gså m a m gl a, sm, b g m slv, ll sm ku hav fma m gl,. Pyamg bygg på aagls m a bug ll ksp på må k aal ps, sm ku væ u m kvalfc m slv. 3 s 4/5 f aal mgsu, skull så g afg sg møs, gl ps fmhævs f a. afgø fl v m, a vksmh ka læ uvjs søgpcss v a la m ll m uspcfc væk m pll mæg af ksp, hvf slvsamm mæg uvælg ms lva akø. ma å såls l pp af pyam af ksp a slags scgspcs, hv ps fa sa aalg mak mg vl ka m a væ klu, ma akv ka spøg f såa fc, g uvælg ksp f vl hav sf bkskab m a kks s fugå lægspcs. vskls af gæsagg ha a gså vs sg a væ f fkmm fbls m pyamg 4, vlv ps lg fsøg på læg g va gså vl hav afsøg aalg mak g ksp pf af s g må. vksmh bhøv såls kk a p m på fhå f alpfl, allgvl u m pll kaa fa mæ, sm på fhå va uk. Pyamg 5 alså gask hågblg må a v sg m cw f hjælp, hv samfu så fagm g spcals, a umulg a vsku. 49 C R W s U R C g 3 v Hppl,. (2005) mcazg va, h m Pss. 4 Pz, m.k. & Pügl, R. (2010) Cssg ma-spcfc Buas sach f va : xplg h Pal f Pyamg, Jual f Puc va maagm 27(6) : Pz, m.k. & Pügl, R. (2010) Cssg ma-spcfc Buas sach f va: xplg h Pal f Pyamg, Jual f Puc va maagm 27(6): b.

50 c 50 w s s u c g 5/5

51 Scal m Scal m bugs sg ga fgsøjm. D sk fx, å vksmh va Facbk vlv ku g bug vaspcss, hv ma uvksl é g v, ll c c-ca, hv ma samabj m a skab væ g plvls, så vksmh få bl.a. gl sæk ambassaø.

52 S 52 c I s A L E M E D I E R 1/11 Scal m Iuk Fma vus, a vksmh vl få mg svæ v a ugå a ag sllg l scal m. Eksp vu, a hvs vksmh vl vlv fms kmmukasflw, må gag sg m ku f a vlv. 1 D by g kk, a all vksmh skal p Facbks ll Twpfl, m by, a vksmh blv ø l a læ m m y mvklgh g fhl sg l. I pap lavs gmgag af scal m, sam syk g mulgh lgg h f vksmh. E spcl fkus f pap små g mllms vksmh, sam hva ka bug m s uvklg. D ags ugagspuk f scal m, m sup- 1 Sls, Ba (2010) Egag Th Cmpl Gu f Bas a Bussss Bul, Culva a Masu Succss h Nw Wb, Jh Wly & ss.

53 pls m paksk fag fa abj på klgsk su. H ha fkus sæ væ på c-ca g bug af scal m vaspcss. Tsk baggu m bgb scal m g Wb 2.0 bskvs skf, sm ms a hav væ gm. skf fa -mals, bullbas g sask hjmms s bgyls l scal væk s (ss) sm fx Yuub g Facbk, wblgs (blgs) sam kllabav. Wb 2.0 sm bgb blv pklam af m lly 2. Ha bskv Wb 2.0 sm bvægls m m scal g yamsk, hv bugg hl højsæ. Fa Wb 1.0 l 2.0 llys abl f ka ma s uvklg fa wb 1.0 l Wb 2.0. H llus ha fskll mllm 2 paagm sm ha s. Wb 1.0 ms a væ p, s 2/11 hv cmpu blv sammkbl. ss klg kg v a hav sask pbygg m lav bugvlvg g akv. væ l ll l mag kmmuka u k alg m bug. Wb 2.0, følg lly, kg v a sammkbl bug g skab kllabav hl, g kmmukasfm blv suppl af mag l mag alg, hv bug ka kmm alg m ha g m hjmms. ma ka s uvklg v a fmhæv gl af ms k ksmpl llys plg. Baca l g Wkpa kas, f llus llys p m, a bvæg sg fa a væ psy g sask v l kllabav m høj akv g alg m bug. hl på Wb 2.0 hjmms bgs af lly sm wb-plafm, blv b j m blv bug. Ha b- 53 s C a l m R 2 lly, m Wha s Wb 2.0 Ps på hjmms 30. spmb 2005: hp://lly.cm/wb2/achv/wha-s-wb-20.hml

54 s 54 C s a l m R 3/11 m, hva bug kmm cum såkal flksmy. H bug slv, klassfc hl, s f a hl l på fhå af sysm axmy. buglg ss f v, a bug ksmplvs slv lføj bg k l s ll as hl; ss k kals ppulæ f ags. ka gså sk v a la bug smm hl p på ss ls ll u af ls, hvv bug m l a l s f ms ppulæ hl. ss ksmplvs på vlgss sm Yuub, hv bug bømm hl v a gv sj. 3 Op suc p suc a uvklg f Wb 2.0. p suc by, a klk l sfwa g hjmms blv lag åb på. Bug ka f hjælp ha m a uvkl sfwa g fb. Uv blv p suc puk gså lag gas u på, så bug f ka h m. hl af sfwa kgs gså v s gh. s f a hl all ghs sv, hv hl ulvlg a kp g gbug, mæk sm ghs sv. vs. a lvlg a bug hl, ma skal ba f l phav, g ma må kk bug l g fjs. Bauvklg af hl gså lm, lly m uvkl ka bug f a uvkl Wb 2.0 plafm. Hm ms, a bug kk ku m l a uvkl g hl f psa amm, m gså amm slv. vl sg, a blv lag lg vs på, sm ss af lg bug m hblk på vuvklg af plafm. Wb 3.0 Th x wb Uvklg ha fly sg ylg s 2005, hv lly skv akl m Wb 2.0. m Bs-l m, a ku sa på pcss m, ha kal aalkg. 4 bgb m m, af bla a lly blv bg sm smask wb ll Wb 3.0. H kk kum, ls g lks l, m aa. ma skal ku f hl msk, m mgagsks g uvklg sam m lk l kum g a m. Ha fkla sm gask aabas m lv g hs. lly g uvklg 5, m m kmm ksa lag på, g blv vuvklg af cwsucg g é m, a væ af flalls puk lag vgå lav af klps. axl Bus al gså m gm has pusag bgb. 6 pusag sammækg af glsk puc (puk) g usag (bug), bskv, hva ss pcss sammsml fbls m y m. Ha ha spcl fkus på blgs, Wkpa g på wkklg, bså af kllabav (sam) skab puk. 7 lly m, a uvklg m kllabav wb blv ubygg l a væ kllkv llgs. blv f p l plafm a ku øjl 8 llgs g ag y af. f Bus vækæ sa flægls af ha. Fa gaml fhl mllm puc g bug v l pusag, hv (sm puc) Puc Dsbuø Fbug Ihl Pus Ihl (sm bug) 3 vkg af ss på Yuub s saml ls. H vss ppulæ hl på s lsfm, så ma ka s ms ppulæ v blv sm p på ls af bug. hp:// 4 m Bs-l fæll på.cm m æs uvklg på : hp:// h_x_wb.hml 5 lly, m; Ball, Jh: Wb squa: Wb 2.0 Fv Yas, 2009: hp:// 6 Bus, axl (2008) Blgs, Wkpa, sc lf, a by, P lag publshg. 7 Ka ss bla a på Wkpa s akl l mfa l cyklpæ www. wkpa.g 8 v bug h øjl f glsk hass. blv bug l a bskv, hva ma ka kll ll sy kllkv llgs på.

55 sammsml g symbs, så hl bå ksums g bugs l a skab ylg hl. Pusag g hvms Bus b m, hva y klg, f pusag, ha mfø paagmskf f maksføg. D ha mvk l, a maksføg ha fly sg fa a væ læ pukskæ l sammsmlg af puc g fbug. D bvægls vs, a puk ha fly sg fa a væ askl fa bug g u fback, l u a væ pcs, sk samm m bug. E pcs, hv puc g bug æ samspl. D sg aal ksmpl på, a pucs ll pusag høj ga a sæ sc, hv f bug, vag puc ll. 9 D ka væ mag fl f vksmh, ll puc, a lag på kss plafm ll sll s g plafm l ågh. Bus æv gså fskllg mulgh f, hva vksmh/puc ka høs fug af bugs abj. I fbls bug Bus bgb hvm, sm bgb, blv bug af fl l a bskv kllkv llgs, pså ss kllabav fa. Bgb f l, hva sk bvæg sg fælls flk m fælls bvsh g llgs. 10 F a ag fl af llgs ka ma, følg Bus, ag fskllg sag s ak ll bhalg af Th hv. Bus gø f, hva ma ka usø s kllkv v bl.a. a gv bug mulgh f a ku by kum l f afbyls vsbak, ll v a sll sfwa gas l ågh f bug. På må ka ma usø cwsucg g pusag uvklg. D vl ba vksmh psv, ms ma samg ka luk på v, sm bug g, g hl alg m bug gag. D vl gø l a sp s buskab m vksmhs puk ll svcs. 11 s 4/11 Fmum Effk af a lægg g u gas l s målgupp, f f a ku skab gwll hs s målgupp g samg ffkful kmm alg m s bug, gså g Chs As bskæfg sg mg m s bg F fa Bg bskv bgb F, ll gas, sm y maksføgssag, ka gv mg m lbag, ma lægg åb u l bug. T bygg på msalg va gwll. Alså v, a ma m bllg ll gas åbgssalg ka skab gulag f ylg salg. E af Chs Ass ksmpl på Rya A. Rya A lav-bug flyslskab. I ksmpl sælgs bll fa L l Bacla f 20 llas. D bllg flybll js v a få fyl fly p g ag balg f mass ksa yls fm af bl.a. bagag chck-, bluljg sam hlsva va s hjmms. D sk jg sammhæg m flksbl ps, hvlk vl sg, a høj ps på ppulæ jsag sv. Ku lfs pga. bllg bll, samg m a ka bsll hl fpakk fa é hjmms. 12 F a vfø F-mll l hjmms pæs Chs As fl mll. Fmum fgsml, pæ f på. Fmum hal m a lægg gas vs af s puk u på, samm m uv balgsvs. D ml ss bl.a. v mg sfwa, ksmplvs vuspgamm. D bygg på a få fa y ku v a uc m gas f puk, f så a gø uvls af puk så ssa, a m a vll bal f. D følg 5% gl, hv gs, a 5% af bug bal f, a s ka få gas. Aw McAf, ak k f fskg vksmhs bug af scal m, b gså m lg fm, hv vksmh ka bug l a lækk y ku v hjælp af up-sllg. 13 M ka ku vføs l vksmh, bug l salg. 55 S c I A L E M E D I E R 9 Bus, Axl (2008) Blgs, Wkpa, Sc lf, a by 10 S bl.a. hp://.wkpa.g/wk/hv_m g hp://.wkpa.g/wk/cllcv_cscusss f m sg m bgb hv m. 11 Bus, Axl Blgs, Wkpa, Sc lf, a by P Lag publshg, As, Chs F - Th fuu f a acal pc Hyp Bks, 2009 s 19.

56 s C a l m R 56 s 5/11 l maksføg g bag m bugba. ma ka gså sku, hv scal aspk lgg ml. F pæss gså a ml (s llusa f). Chs as kal f may maks, vs. pgløs mak. sysm, v k fa mag scal ss, sm ksmplvs Wkpa. bå fm af alusm, g vksmh ka gså bug fm l a bygg alg m bug g kskab l m slv/s ba. mcaf m, a afgø, a vksmh fb sg på lag æk, g ha p, a vgg, a vksmh kk sammlg s bsøgsal m m, ma s på ksmplvs Wkpa g kal m f fask. Påvk kus valg af puk, æffs Chal l g Jsh Bff gv s bg makg h guswll sg, hva vksmh ka by sg af yamkk g alg på scal m. bug bg makgag (s æs s) l a llus skf, sk mak m uk af scal m. makgag sk ml, llus kus kak m vksmh. Fgu skal ss sm bll på u, fbug skal gm f a køb puk. al m af mll, u Pfc g Csa, a vksmh ha ms mag v fbugs valg g pæfc. l va m al makg kk k sylg f vksmh. m m scal klg ka vksmh følg fbugs bvægls g alg m puk g svcs. skf bskvs sm vgag fa a skull skab pmæksmh m y klam, skal l fbug l a køb, l a vksmh u by sg akv af scal m l alg g lyg. ka u gå alg m fbug bslugspcss g usø m s valg af puk ll svcs. ha vs sg, m sag, a væ g ml f vksmh l makssach, lyalsskabls g salg. PRODUCER ATTENTION REPUTATION FREE STUFF CONSUMER 13 mcaf, aw : ps 2.0: w cllabav ls f yu cmpays ughs challgs, 2009.

57 s 6/11 57s C a l Eyballs Awass Csa Pfc Ac Lyaly Eyballs Buys m R Pakss - valg af lgag, plafm g vækøj vksmhs bug af scal m hal m a vlv g gag, m j sg lg så høj ga m a hø på s ku, sam m akv lyg l mak, u g vl flu. å ma så vælg a ag g kmmuk, ka ma gø på g plafm, ll v a lag akv ba, fgå mkg s mak ll u b s ba/puk. Ba sls uykk m følg ca bg gag! : h a f cvsas s mas hugh h pacc f bh hag a lsg. ha yu. m lsg yu. usa. ac. fy ppus gag, bu m mpaly, xpc h au, yamc, ambc, a m f algu scly a llgly mpahz a cvs as a p. 14 F gl vksmh ugø plalægg af akv lyg s l af s sas på m. bug sas l a ag m ku g mak, å gusg. ka hv afvæg ll agum m g m kk, fs m s puk ll mak, g gå alg m kk g ss. ka pbygg gwll v alby (kmm) ku hjælp ll å g v kmm p f m, å bslug agå køb g hal skal æffs. Hv ka jg sa m a ly? H gl kaal, vgg a ag m s vvjls, å ma vl sa pcs på ( ka fs fl afhægg af mak g bach): ggl aalycs: Hv samm afkk på hjmms fa, hvfa vl u g hav kmm? ggl als: awl søgmask f m vø fx baav, m g bach. Hm ka u lkals blglæg ll lg, hv ba ll bach ævs. w g w sach: søg g f akl fa bach g følg ba m bach ll puk. 15 Pgamm sm wck ka salls g bugs l a skab vblk v wsømm (lk g Facbk ka gså lkys). 16 læs g ab på blgs/yhss f m va Rss fs. 17 Hsu: Bugs l a vvåg, følg g gas s sas på scal m. 18 vvåg g lag gupp, på ksmplvs lk, f m ll bach. gm fløb m sach g akv lyg pså f bhv f a skab plafm, hv ku akv ka psøg hjælp ll lbu, vksmh ha. å bhv fcs ka æffs kvalfc valg g favalg af plafm. Hvlk plafm skal jg vælg? ka væ uf f m vksmh a skaff sg vblk v, hvlk mulgh f- 14 sls, Ba (2010) gag h Cmpl gu f Bas a Bussss Bul, Culva a masu succss h w Wb, Jh Wly & ss. 15 læs m m bug af w f vksmh h: hp:// 16 læs m g wla wck h: hp:// 17 Rss(Ral smpl syca) bugs sm må a saml ssa yhssams gm bws ll ulk. 18 hp://hsu.cm/

58 s C a l m R 58 s 7/11 s på gal m, sam hva ma ka uy m l fl f s vksmh. all Ck uabj lbag 2008 ml f, hva vksmh ka få vblk g vælg m kvalfc u fa fmål, ma ha f s sas. 19 4C mll pl wb 2.0 klg f følg kag: 1. Cmmuca; kmmukasplafm m, lla bug a al m ha, m ks, bll, smm, v ll kmba af f. 2. Cpa; shag sfwa hjælp bug l a l hl m ha. 3. Cllaba; kllabav vækøj pf bug l a abj samm m kk pblmsllg k ll k. 4. Cc; væksklg gø mulg f bug a lav kak bå mllm g va hl g/ll a bug. Ck ha ylg l Cllaba g Cc sm plafm, bæ høj ga af fmal, Cmmuca g Cpa, lgsm Cllaba g Cpa kæv sø ga af ak mllm bug Cc g Cmmuca plafm. Cc Cmmuca Fmaly Cllaba Iac Cpa Cas Fmål m pjk x Pacc y vasfm m vksmh a uvkl ækk hjælp-l-slvhjælpsvaskcp, sk, a fl små g mllms vksmh succsful gø bug af vasm l a uvkl fms kkucygg svcs, puk g pcss. l fmål blv kø fløb gm m fkus på c-ca va bug- g mabjagls på scal m. 20 Gll fag gmfø fløb x Pacc k, a scal m hl fl mulgh f vksmh uvklgsfløb. g gså ylg, a l ufg f små- g mllms vksmh, bgv sg u på scal m. Fkus g lys l la g alg ssl f succs på m. vksmh skal samg væ bvs m, hva gagsæ, g væ kla l alg g la gasa. Hu gmgås fag fa x Pacc m fskllg plafmsyp g vgag afpøv pjk. ags bskvls ugagspuk plafmsplg fa all Cks 4C ml. Efag m plafmsyp alg g vlvg af målgupp: vksmh ka m fl ly l mak g ku gm vf af svcs g klg, lgg f lgæglg på. F a akv sæk bå ka ma sa akv alg m ku g usø s vug g akv l. Bug af plafm c-ca pcss: ha væ g fag m a bug cmmuca-/ccplafm l sach g usøgls af målgupp. ku bugs l a f plafm l akvg g alg. f- 19 Ck, all ps Hw scal sfwa wll chag h fuu f wk gw, sls, Ba gag - h Cmpl gu f Bas a Bussss Bul, Culva, a masu succss h w Wb Jh Wly & ss, læs m m pjk på: hp://

59 følg bvægls m kllaba ka f blv m mål g fkus. Ma ka hf hav mm v alg g kvg af ambassaø sam v a ky sæk bå l målgupp. Dss ha vs sg væful kllabasfas l a sp jskab g skab vag akv. Dk kugupp, ss g mabj ka su m fl vlvs m kc fløb, v. på lukk plafm l éuvklg. D ka skab sø jskab f pjk gasa. Hu følg m alj gmgag af lgag l c-ca vasfløb g af Nx Pacc, sm bå ha fkus på l g ffl akv. 21 C-ca ha h væ bug sm må a sach, s g val é éuvklgs- g uvælglsspcs. I kl pjk ha v gså bug scal m, s 8/11 såsm Facbk, sm kl l a saml é k fa øsk målgupp. Efag fa pjk, a scal m ha fl syk, m fl ka bugs vaspcss. D gæl sæ m hsy l. Rsach g hg af v mkg målgupp. Allac- g væksals l bug f spg g vlvg af ss. Ivlvg af målgupp l ésamlg g vug (gm Facbk g lg kaal). Iéuvklg, ésg g cwsucg m ssgupp g vksmh (g plafm 22 /lukk abjsgupp/ Wk). Vug g vuvklg m målgupp (åb plafm/facbk/lki gupp/ggl gups). 59S c I A L E M E D I E R Wkshps Pal Wkshps Ials pcs Pjk: Vfka - aalys - s -> akff Bhv / pu Iéskabls Iéuvklg Iésg Scal m Aagm Pal / Scal m Rsa 21 S cas på c-ca fløb h: hp:// 22 V ha uvkl éuvklgsplafm l fmål f a få ful kl v hl g mulgh f lukk/ skjul gupp.

60 S 60 c I A L E M E D I E R s 9/11 D ha gv g ffk a skab syg mllm vksmhs uvæ kaal sam bå ffl g l plafm. I abj m små g mllms vksmh m m chpæg puk ha vs sg a væ ffkv, å l lag blv akv g usø gm ffl aagm g wkshps. I llusa på fgå s ss av éuvklgspcs, hv agv, hvlk kaal ll plafm, blv bug l a usø ha vasfløb. Rsa kspvækøj uvkl af Tklgsk Isu, hå mag l mag la fbls m éuvklg g ésg. I bhv/pu-fas aalyss g ømms, så bhv fcs g umlba pu ka pså. I éskablssfas as é u fa pus. I éuvklgsfas ufs g uvkls é. I ésgfas kkss g klagøs é l kcp g pukuvklg. I éals pcs gmføs pjk, hv uvalg é alss gm pyp g bugs. D scal m ha væ spcl ffkful fhl l a hl lv puls på pjk g skab gagm, ækk u v, ma ku på gm lukk wkshps g aagm m målgupp. M scal m ha vlv løb ku følg m pcss, g abj ha ku fsæ på væs af afsa g kk bgæs af g s. Pspkv D pcs, vksmh sæ gag, ka væ m l a skab sg målgupp, y fgsmulgh ll fbg af uvæ svcs ll puk. D vgg, a vksmh s scal m sm algmulgh, gv, g kk fvksl m m y plafm l a gø, ma plj. Eksp pg gså på, a ka væ falg a vu ffk f mll, sm vksmh va l a bug. Vksmh, lægg s vsg Wb 2.0 klg p ROI agam - f a mål ugf v f æg løb f pa m mu. D psv ffk f kk så målba sm vksmh lls va l fm. vsg, g uv ka glg ffk kk måls på k shs. McAf fslå, a vksmh s skal abj u fa følg puk: 23 Cs a mls: D vgg m vslag på, hv mg av vl ks a uvkl, a p g a vlghl. Uv abfal ha, a ma lav shs v, hv lag sas vl ag, sam mlpæl ma g vl å h a vj. Bfs xpc: D følg McAf vgg a sæ sg f, hva ma mål succs på. Hva pæcs f uvklg, ma håb a sas vl hjælp m l a på? Tchlgy fps: Hva målgupp, g hv vækk s sas. Hvs ma f ksmpl pøv a amm s æ væk, a lag ma ka gb l, hvs hl pll væk/kuks, ma sg f. McAf fsøg, m s plæg l y må a lav målba sas på, a gv vksmh y sy på, hva succsk ksmplvs ka væ på. V ha, gm vs fløb pjk Nx Pacc, s pspkv a usø valg kugupps ss g pæfc. D by, a ma føs lav sach på målgupp, så ma ka mål alg g plafm. V a gv m mulgh f a ufl g uykk sg på s pæmss, vl ku g bug væ m lbøjlg l a gv vksmh fback. B l alg g y ambassaø f vksmh ka hm væ gulag. 23 McAf, Aw (2009) Eps 2.0: Nw cllabav ls f yu cmpays ughs challgs.

61 Skabls af ambassaø g k bug vgg f a ku sa cca pcs. D samg syk f vksmh, hvs ka sp jskab u l k bug ll allacpa, a ka fgø ssuc l alg. D ha vs sg ssl, a vksmh klagø gasa g sag bag sas, g skal gø sg kla, m ha vsku g lys l alg, lægg p l. Hvs mva ll ssuc kk l s, f m gvg m m lbagukk lgag, hv bl fkuss på mg af mak g ku. D abfals su, a vksmh, skal bgy lag på scal m, sæ sg alssk succsmål g mål fmsk haf. Ma ka huv s scal m sm lagsg sasg, skal gs s abjsfm, sag g gasa f a gv vag ffk. s 10/11 61 S c I A L E M E D I E R

62 S 62 c I A L E s 11/11 M E D I E R

63 Scal va Scal va hal m a løs samfus scal ll mljømæssg pblm. D ka bå sk på av af akø fa cvlsamfu, fflg ll pva, m mg y på, a vs bs, å sk samabj på væs af sk.

64 S 64 c s a l v a 1/7 scal van Scal va hl bå sk absak væskablssms g mg pakss fkus på a fa va mplmg af kk løsg. Iuk Scal va bg pcss m a pf, uvkl g mplm y é, puk, svcs g fgsmll, sm ka løs samfus scal ll mljømæssg pblm. D pcs vlv ypsk gagm spægsfl mllm mak, sa g cvlsamfu, hv ma vsk all gæsagg g søg a skab scal væ såvl sm økmsk abl. Bgb ha s å vu pas akamsk v, plsk v g fgsv, sm følg af pss ufg la l bl.a. klmafag, sg abjsløsh g bflkgslvæks. Tsk baggu Tm scal va blv ag bug magflgh af sammhæg, g slvm mskh hssk s ha bv scal va af mag mgag 1, føs f ss å, a bgb f alv blv uvkl. D l ls sk sm følg af ub pagh af vas g fskllg yp af væskabls, hvlk ha skab bhv f aalysk sk, m samg sys a væ bå fm af y fm f av g kk pakss. D y g hl cal v av, a på fskllg vs fsøg a møgå såkal wck pblms, hvlk vl sg kmplks g magfac pblm, sm qua s mfag g gsg afhæggh æms umulg a løs. D j sg m scal, mljømæssg g mgafsk ufg sm følg af bl.a. ssuckaph, glbalsg, klmafag, ubasg, al bflkg sam fjl v m vlfæssa g kapalsm. 2 Dss ufg ka g kk fjs gag f all, hvf kmm l a hal m a afhjælp, fsky ll fb pblm. M hsy l kk pakss, fbu m mag fskllg av, ka væ vasklg a fc lgh på væs af g s, hvf bgb scal va f blv av g f mg løs g alfav ll sæv g kksbsm. F a afgæs mg g byg, sm g allgvl sa l a umm s vs af paksss, ka v fkus på hhlsvs scal g va sam kblg mllm m. Scal l ak væk fa fg g pmæksmh h på g samfusmæssg, hvlk hal m sø aal 1 Jug, Dh & Lusup, P Scal va E sagsk vækøj skab fag pakss, VaSysm 2011, s Th Yug Fua (2012) Dfg scal va Scal Iva Ovvw : A lvabl f h pjc : Th hcal, mpcal a plcy fuas f bulg scal va Eup (TEPSIE), Eupa Cmmss 7h Famwk Pgamm, Bussls : Eupa Cmmss, DG Rsach.

65 msk fm f fællsskab. va pmæksmh på pcss fa é l mak, hv y løsg uvkls g mplms, så g væ f vlv akø. å kbls kla, a løsg ag sg på gl pblm ll bhv af samfusmæssg lvas, hvlk vl sg, a hal m vgg pgav, sm fællsskab ha vs asva f a løf. vav bså så ls y må a lfssll g løs y ll kss bhv g pblm på, g ls yp væ, g. scal va hl alså bå sk absak væskablssms g mg pakss fkus på a fa va mplmg af kk løsg. s 2/7 lau m scal va sæ fkus på bhv g pblm, sm kk blv ass af fflg ll af mak, hvlk ppulæ sag bå ka skyls, a kk pg ll pg l. fsøg såkal scaløkmsk vksmh 3 a vkmm v a uvkl fgsmll, ka pfyl scal, suhsg/ll mljømæssg fmål u ab g hls m vsku, ka gvss vksmh. scaløkmsk vksmh alså -f-pf gasa m scal mss, ka pfyls på maksvlkå. F ss yp af vksmh samfusmæssg væskabls pmæ hvfmål, g vksmhsmæssg akv bl ml hl. vslg l af v høj ga kmm på plsk ags fx va U s 2020 pla, C s - vassag fa 2010 g bama-amsas ffc f scal va a Cvc Pacpa. ss sammhæg askus scal va sm lv ml l a på jbskabls g klusv væks samfu 4, sam m ffkv g bæygg løsg fflg sa l a lv. sælg vsupæsk vlfæssas ufg 5 håb ma a ku møgå va sø l pls af scaløkmsk vksmh. fbls m scal va blv væbgb gså gj b. kmm mlg fkus på scal væ 6, hvlk bl.a. hal m lvskval, bæyggh g fægh sam fl g fjs ll uk mksg f samfu sm hlh. p hlhspspkv sys a væ cal, å v al scal va, f vggh af bhv ll pblm skal væ b ak, g ffk ll fbg sm følg af av skal væ mækba 7 (g hls gså målba) f sø gupp af v. fhl l pgøls af fbg ll ffk ma gl s bgy a p m Scal Ru Ivsm 8, m l a askulggø sula ll væ af scal, mljømæssg g økmsk fag, al g pgbløb. sr ka avs l fcas ll pgs plalæggsfas g l bagu valug. D sks 9 SROI aalys : 1. Bslug af mfag g fcg af ss. 2. Klægg af sula. 3. vfcg g væasæls af sula. 4. vug af vkg. 5. Bgg af sr. 6. Rappg, bug g skalg. l s skal samlg ss ags f a gv fylsgø bll af sula, vkg g scal væ, m a f hal m wck pblms, ka 65 s C a l v a 3 s fx : hp ://scalkm.k/cs/x.php?pag=pag&=25 4 klusv væks økm m høj bskæfgls, sk økmsk, scal g ggafsk samhøgh. 5 Jug, h & lusup, P scal va gu l js uk la, Bks ma, Købhav Jug, h & lusup, P scal va sagsk vækøj skab fag pakss, vasysm 2011, s h Yug Fua (2012) fg scal va scal va vvw : a lvabl f h pjc : h hcal, mpcal a plcy fuas f bulg scal va up (Ps), upa Cmmss 7h Famwk Pgamm, Bussls : upa Cmmss, g Rsach. 8 s fx : 9 Jug, h & lusup, P scal va sagsk vækøj skab fag pakss, vasysm 2011, s 66 ff.

66 s 66 C s a l v a 3/7 væ vasklg a ag all, hvf mfag f aalys må afgæss. 6 øvg mg væslg, a h psv sula skal bugs akv m hblk på ubls af kskab g skalg l sag sø gupp af msk. y é l scal va sgs fs a samm fa fvllg lsjæl ll a pså kk samabj mllm akø fa gæssbvægls, fflg su g pva vksmh. ss lav y s, sm gø vfløg a al m, hvv é pså, a ll j sk, g s p, a scal va bs vs samspl på væs af sk. akamsk v al ma lgfm m pløsg af gæsagg, skl g sl 10, sm ka fsås lys af, a pa akø fa cvlsamfu ha bug f ssuc g gasask kapac f a als é. Rssuc ka f hv fal psasfas kmm fm af fflg sø, ms samg bug f væslg ga af fml gasg f a ku bgå sg på maksvlkå. så uv, a va hl gl hyppgs pså mø mllm akø fa fskllg kks, accu scal ms bhv f allac mllm sk, så lvygg scaløkmsk vksmh ka skabs. Pakss mag fskllg paksss fbs m scal va, m fhl l sk baggu fkuss u på scaløkmsk vksmh sm g, sælg ga ufø scal va. pgav sm løss af såa vksmh, hv fal ask kks, f af kaak, sm ma vll hg l fflgs ssmå. hal mlg ypsk m klus af magals gupp på abjsmak m hblk på a sæk aall af ps på vføslskms g vklggø é m ummlg abjsmak. såls fkus på usa gupps bhv f lagls, scal g lvskval, hvlk ka skab væ f samfu v a sæk suhsugf ll mksg l usøls g bskæfglsssas. succsful ksmpl på ksulvksmh spcals 11, hv ma ag y af spcll ssuc, sm msk m ausm ha. fx v l møsgkls, sæk lgsk g aalysk akgag sam sas f alj g vhlh. ss kmpc bugs l a lby ksulyls f bl.a. s af fgsksk -sysm, pgammg, aakvg, jualsg, aa- 10 s fx : Jug, h & lusup, P scal va gu l js uk la, Bks ma, Købhav 2009 ll h Yug Fua (2012) fg scal va scal va vvw : a lvabl f h pjc : h hcal, mpcal a plcy fuas f bulg scal va up (Ps), upa Cmmss 7h Famwk Pgamm, Bussls : upa Cmmss, g Rsach.

67 lgsk g aagsg. vksmhs fmål a æ vs sy på ps m ausm g skab sø klug l fællsskabs bs. F a ku, gæl m a skab abjsmljø, sm, l fskl fa m hvvslvs kav l scal ak, amabj, kmmuka g msllgspaah, lgs flk m ausmspkumsfsyls. spcals p g sag på maks bgls, hvlk by, a skal skab vsku f a ku kss g uv fg. slv kcp all g gag m a blv mplm fl a la, g mål a skab 1 mll abjsplas l msk m ausm. msk, sm lls vll væ højsk f a fal u f abjsmak g v blas vlfæssa. a ksmpl på scal vav pakss, sm sk akv lagls samfus væskablsspcs, gam Bak 12, sm lby mklå l sæ fag kv Baglash u kav m skkh. abl fasll sysm vll fag kk ku få k, m va gl sælg guppbas ulåsmll g lbagbalgsvlkå blv mulg a få sø l a sa fg g fhåblg løf sg u af fagmm. gulægg g blpsmag muhamma Yuus uvkl kcp m afsæ pfals, a vlgøh kk løs fagmspblm v, m a s pslg av g pal, sm ka v psv uvklg, hvs bgls l s. s 4/7 Cas Uv a fkus på uuy msklg ssuc, sm væv lfæl, ka ma gså bv scal va va gbug af fyssk hjælpml sm fx cykl. Baskl 13 vksmh bas Købhav sm søg a gv y lv l bug kvalscykl g uvkl cyklkulu g -us ula afka. sk m hblk på a sk bllg asp l gl af vs fag, så få b agag l abj, uals, suh g hal. Kk fgå v a saml bug cykl, sm kmm fskgsslskabs vaæg amak, g s m l mzambqu ll sa l, hv blv pa, sa sa g slg. F a fas samlg g shppg v Baskl café g cykluljg l us fa all cyklbukk g væks Købhav, sam lasgfg, hv ulj spcalfmsll cykl l vksmh sm v sk g Ka, på åg kak. f kakuløb blv cykl s l afka, hv blv f, så ka bugs sm hspalscykl l sygasp. Fgsmll alså bas på a lpass cykl, sm ask kks ass f a væ uj, l bug afkask kks. H ka pfyl bhv f øg mbl, samg m a ka sæ gag lkal cyklus m pal f y jbskabls. F a sk bæygg uvklg g sø ubls af cyklkulu abj Baskl mlg på lkal fakg fm af plæg af cyklsm g mkak, sm ka så f puk af cykl g f af væks afka. al vsku, gs afka, blv vs uvklg af væks. v a gbug l af ca cykl, ålg blv sk amak, ka Baskl alså sk m ffkv ssucuyls g bag l a løf cal samfusmæssg pgav, sm på sg ka løf afkask samfu. Fx fhåbg 67s C a l v a hp ://.wkpa.g/wk/gam_bak 13

68 S 68 c s a l v a 5/7 g fmg, a mag af Mzambqus ca. 19 mll bygg ka øg s kms m 300 %, hvs skull m ssl lkal cyklus. 14 A s ha håvæk g lamæ all ku øg s msæg m p l 100 % v bl a få agag l sø kubas kaf af cykl. Pspkv Scal va ka pså på av af mag fskllg akø, m sælg scaløkmsk vksmh sys a umm s pal, a ka ag g ksmpl g fhå påvk øvg hvvslv l a s mulgh lg av. Hm ka blv al m vføsl af Cpa Scal Rspsbly (CSR), sm blv mg ub s, hv hg lag g hvsaglg ha plac scal akv pf af vksmhs fgsmå, fx fm af ks kmmuka håb m b mømm. F a få mækba ffk g ku blv l scal va, må vksmh bg scal akv æ på k af s fg. Ifølg sagguu sm Mchal E. P g Mak R. Kam kæmp pal, g ma ka bygg fgsmll p mkg a fsøg a løs s samfusmæssg ufg. V ha g væ s l a asku fg g samfu sm kla askl søls, hvf vl kæv æg vs ækg g halg. Kapalsm almlgh g vksmh sælsh blv bbj mag af s ås scal, mljømæssg g økmsk pblm, hvlk afspjl lgmspblmak, sm blv suals gm bå g pakss. I økmsk ha v få pæs, hva hv plsk bgæsg af vksmhs fh hæmm s pfmaksmg g m mplc, a samfu g fg så msægsfhl l ha, samfu ha a mål bl pf. I pakss ha gulg g bskag vs sg øvg f bl.a. a la vksmh bæ l af mksg fbls m såkal ksal, såsm fug g bæygg abjsmaksmll. D ka hav mfø, a vksmh ha ag ak m kla abjs- g pgavlg l sg, så p l fflg gasa g NGO a vaag scal ss, ms slv fkus på a j pg. D pfals, sm gå g ak m CSR, hv scal asvalgh føs f ps ufa blv ksapgav f vksmh. Vksmh sys alså æms a hav få asva f g, sm kk lg ha haf, m så læg askus sm ksapgav g øvg, kk s chac f, a vklg ykk g saml bll. I s f a s samfu g fg sm askl aa ka ma fkus på mål f fskllg uvklgsakv, sm f s. Ov mål væskabls g føgls af vs halkaf, hvlk bå gæl økmsk g scal fsa. P g Kam ha f uc bgb sha valu, sm ak, a mak f puk g svcs kk ku fs af økmsk bhv g ss, m høj ga gså af samfusmæssg bhv. D fhl, sm bgb scal va sæ fkus på. D mlg m fgspal scal fbg, å ma f alv ak, a mgv samfu kk g, sm bl ka ags f gv, m g, sm vksmh slv m l løb a skab g v. Psv ksal, vs. fælls ssuc ll fflg g, såsm gusg ggafsk g klmask fhl, fasuku, sull suku, kaak af scal g kulull samlv sam alm ualssvau, ka ålg plalæggs, pucs ll købs f pg af kl vksmh. Dg vksmh gask afhægg af ss fak, hvf kmm fkus på a f på y må a påvk ss ksal, sm v l 14

69 s 6/7 69 S c a l v a a blv als vksmh. Nå vksmh ha k, a kk al pf lg mg væ, m a skabls af pf, sm gså vlv scal fmål, bs, ka s s yls g pcss m y øj. D blk umm mulgh f a v, lav pukvsfbg g sæk mksgsvau v a kfgu s vækæ ll -væk fhl l scal bhv g pblm sam hl uass mak. F a fmm såa uvklg kæv gså æg fflg gulg, lgsm fasll mak må blv b l a sø p m m lagsg vsg pjk l a skab sha valu. Dsu skal v blv b l a samabj på væs af sk g uag mg g y af fskllg aa, sm ka fæll s m yamsk, scal magflgh. Hvs av l scal va skal blv lvygg s skala, ka alså kk bl væ lag bas på fvllgh, subs g fflgs vlvlj ll gus. Kapalssk vksmh må kmm m på vg g fsøg a ufyl s ll sm ffkv g slvfsæk kl l fmgag g væks, m kæv, a v g fså vksmh sm g l af kk fællsskab ll samfu g m, a lkal ha s byg.

70 S 70 c a l s 7/7 v a

71 OPI Offlg-pva va fgå paskab mllm pva vksmh g fflg gasa, å ma samm uvkl y løsg, sm bå ka øg vlfæ samfu g skab fg.

72 72 I O P s 1/7 OP Iuk D sæg v OPI-samabj, sammlg m a fm f fflg-pva samabj,, a la mllm lag kk ka kaakss sm afaglvaø-fhl m hblk på lvg af k løsg. Dlag m uvklgspa, samm ufsk y vav løsg på fælls f pblm. 1 I løb af ss 20 å skab b kls af, a ækk kmplks samfusmæssg ufg kæv, a v abj m y g m sfsk løsgsmll på væs af fflg g pva sk. Offlg-pva vaspaskab (OPI) fhlsvs y ml f fflg-pva samabj. OPI hal m, a fflg g pva pa gå hå hå m a skab va. Mva f fflg øsk m a hæv kval på må, ka hjælp fflg. D sælg pæs, hv fflg vlfæsbug pss. OPI Offlg-pva va samabjsfm mllm fflg g pva f a skab y samfusmæssg løsg. Mva f pva vksmh a få agag l fflg sks kwhw g ksps m hblk på a uvkl puk l aal g aal salg. Små vksmh øsk ypsk a uvkl kk puk, ms sø vksmh øsk uvklgsfag f spcfk målgupp. Iva kk mål sg slv, m OPI skal bugs l a på sula f følg 3 må: 1. Effkvsg, msllgspaah, øg pukv ll øg kkucyggh fflg sk. 2. Ny væks- g maksmulgh f pva sk. 3. Øg plv kval f bg, sam psv ffk på fx suh, msg ll kmal. OPI fhl l a fflg-pva samabjsfm sælg kg v høj ga af bugagls. Pa, bg g (f)bug lag akv slv vas- g uvklgspcss. M gså mabj, f f vlfæsklg l msgssk fug sm ambassaø f bug, ags f a sk høj kval. Tsk baggu D s å ha væ mg fkus på fflg-pva samabj. D sælg v OPI, a abls m hblk på a uvkl, yæk g ffkvs fflg løsg. D lgag ha lls, hvs ma sll skap p, al væ fbhl pva vksmh. M al m paagmskf fflg fvalg. E paagmskf fa klasssk fflg fvalg l Nw Publc Maagm (NPM) 2. NPM ha s ø lbalsm, sm ha 1 hp:// 2 Rs, B. (2000) Offlg Lls? fællg m Nw Publc Maagm g alav su på vj. Cphag Busss Schl

73 s 2/7 73 O P I haf s bvågh fbls m mgasg af fflg sk. Fkus kmm på ffkv, msllgspaah, øg pukv g øg kkucyggh. M NPM læggs p l pgø m fflgs suku, kulu g sysm. Ma øsk fla gasassuku m calsg g lgg, g sula lls kmb m agls af bø bug. D slls kav l y llsskulu, økmsk, aalssk g gsk. Spgbug g al blv valu f my, pfmac, xcllc, fag g yækg, msllgspaah g svc. 3 NPM sæ fkus på, a fflg sk uvkl sg g af a væ m svcbas, kmmuk g ag. D fflg sk skal m NPM gå fa a væ fval l sagsk, uvkl g vav. Agum bag NPM hs fa bl.a. ysul økmsk g ha m bu ækk klasssk økmsk fsllg. F føs, a økmsk cam mv f kl v. F a, a mak ms fufg sygsml fhl l ffkv g uvklg. F j, a bslug, mplmg g valug må fgå på baggu af sagsk g all aalys. NPM gså sk sp af maagalsm, m sk pspkv fa scfc maagm g aylsm alså fflg sk bas på pfssll maags mav g gmgb fskf. I s å lav ksulapp, sm sæ fkus på fflg-pva va. Fælls f m, a følg agum bag NPM. Rapp fmhæv, a fflg sk ha s g ufløs pal f fbg g ffkvsg gm va. D fflg sk ha kk hssk haf aulg cam l a v, sjæl ha væ afgø m hsy l økm g bgsvc. 4 Typsk ha fflg kk væ skvllg, g y é blv sku. Åsag g ufg magl på vs g ksvasm fa plsk hl, ålg fusæg f kav kspm, slækg, fagmljø, magl på ffkmålg af va g ulfjls-kulu. 5 M ag så fflg v f l ufg fhl l a sk fma væ g svc l bg. OPI gå sukul paksk skf fflgs må a skab væ på. D fflg må, så a sg, gå y la l mv g væ pblmløs på y må. Pakss Tlg ha NGO, pva vksmh g fflg gasa abj askl fa ha, g s fhl l ha ha væ ppussk pæg. NGO va kk ss maagm g lvgvg. Pva vksmh va kk ss scal pblm, g kak l fflg va sævalgvs ppussk pæg. D fflg hav sm s vggs pgav a bska g gul pva vksmh. Samg ha pva vksmhs fhl l NGO æms væ ausg. D slækg pløss u, g as vasallac mllm sæ fflg g pva vksmh. OPI skab ffk g løsgsmll på kk fflg pblmakk. På må blv pva vksmh vgg ssuc uvklg af vlfæ. Offlg-pva va må g skal æks sm væskab va kk mål sg slv. I pakss skal hav ffk f fflg g bag l væks f vksmh, u a bgs plvls af kval fgs. 6 D fs 6 fflg-pva samabjsfm, hvaf OPI. OPI kg v: Nyækg g uvklg. Dlag uvklgspa, sm samm skal f løsg l fflg 3 Ib. 4 R Asscas samabj m Quaz Sagy Csulas (2005) B Iva fflg sk. Rambøll (2006) Ivaskaf lmma g pal fflg va. 5 Ib. 6 cph.k

74 O 74 P I s 3/7 sks ufg fx øg vlfæ g b svc. Høj ga af bugagls. D ubys pblmsllg g kk k yls, f kavspcfka åb g lpasss uvjs. Mål a fb fflg svc, g gv pva pa kw hw g v l uvklg af puk/yls m.m. Kaklæg vaabl g afhægg af uvklgspspkv. OPI f lægva ksu. Fkus: Iva, fbg g ffkvsg. D fs kk é må a gas OPIsamabj på, g g ksmpl på bå s, vlsuku pjk g m fak pjk. M bugagls gmgå ma, f fmål a løs pblmakk g m skab løsg, ækk bugs uvæ g fmg bhv. F a sk pjks succs f væslg a gø bug af bugagls, så pblmløsg l kmm l a ækk bugs bhv. Bug ka væ bg, fskgssu, vksmh g mabj. Iva ha g fusæg, å bug kvg. E b bugagls sk, a pblmsllg g é askus fa fl g fskllg vkl m ugagspuk fskllg vklgh g paksss. D skæv g umlba uæklg blv f sp, å fskllg m/pcss fa a kulu ka sæs spl samm. D msa kav m bå ffkvsg g b svc ka kk pås u akal yækg, g sm sag abj OPI sagsk m a skab væ m hsy l kvalav føgls af vlfæsyls, fflg ffkvsg g væks pva vksmh. Dss mål ha aulgvs væ m l a øg ss f OPI hs bå sa g vksmh. Nå vaspaskab succs, så umm s fl f pva vksmh, samg m a paskab møkmm gl af fflg sks ufg. Pal vækk, m slvfølglg gså ufg, g alsg af pal kæv, a ufg f vaspaskab asss. Ehvvs- g væksms ha samm m ækk syls, OPI.Lap g Mlab uvkl OPIgu. OPIgu hl fma m amm f OPI g lva pmæksmhspuk vø OPI samabj. D æ paskab mllm fflg g pva uf på fl må fflgs amm. D sælg vgg a væ pmæksm på 4 cal ma OPI samabj: Jua D jusk ammbgls Fakg D fflg sagsk pg Ivsg OPI sm vsg fmg f Ogasg D gasask amm Jusk ammbgls f paskab mllm fflg g pva vus f sm søs ufg/ba. Rglsæ f fflg g pva paskab mlg kk uvkl m hblk på OPI. 7 M hsy l fakg mag OPI samabj, sm ha magl fakg g sagsk llssmæssg fkus, slv m succs p afhægg af pg fa bslugsag. D f u, a pva vksmh ha plv samabj sm uambøs g fgsmæssg ussa. 8 I fflg skvlj v f y vsg ypsk lav, m OPI må øvgvs ss sm vsg, ka skab ffkvsg, væks g øg kval fm. 9 Ogasg u afgø fak f OPI samabjs succs, g fflg må f væ ga l a samabj m pva. Hvs OPI pal skal fs, øvg a s på væs af aflg, faglg skl, sl g gasask 7 Opgu.k/jua 8 Opgu.k/fakg 9 Opgu.k/vsg

75 s 4/7 75 O P I h. Læs uyb abfalg m 4 cal ma på OPIgu vækøjskass, hjælp fflg mygh gag m OPI samabj. OPIGUIDE Cass I f suhssk g hspal ha OPI læg væ fugba, m gså f byuvklg g uba sg vaspaskab på vj fm. I følg pæss cass: E f vlfæsklg g f byumsuvklg. Supkl byumsuvklg Supkl s byumspjk på Nøb Mmsgakva. D uvkl samabj mllm Købhavs Kmmu, Ralaa, BIG, Tpk 1, Supflx g Lmmg & Ekss. Pjk ha all u uvkl kva l gav f bg g s af Købhav. På Købhavs Råhus sagsk mål, fm m 2015, a Købhav skal blv vs bs by a lv. Supkl ksmpl på pjk, sm skal als mål v a v psv uvklg byl fm på fyssk såvl sm msklg pla. Pjk kk sma sgpåfu, m skal bag l a skab scal ga Mmsgakva, ha væ pæg af scal pblm fm af bavl g fl skups. D ha væ al m mg m kcpul lgag l byumsuvklg. D mlg kk ku kmmu g akk, ha plalag umm. Ekl bb ha samm m pa Supflx js l la, hv s kulull baggu samm fa, f a l f pæsav va l byumm på Nøb. D akal agls af bug, g p a få flk, mal kk bla sg ba m æmljø g fflg um, l a væ pakv. D få faksk ll k mag uvklg af byumm, hvlk ha psv ffk, a plas pæs magflgh, byl pæg af. D fx basball fa Suh Cmp LA, spgva fa Makk, glsk skalspa g japask blækspu, sm bø ka usj på. 121 sykk va fa 57 fskllg la, hvlk cka sva l aal af aal, byl pæg af. D ha kk ulukk væ hsg a Supkl mulkulul byum på Nøb, sm skal fb bylv.

76 O 76 P I s 5/7 skab fl byum, m s a fla psv scal ffk, sm ku afhjælp gl af pblm, må va pæg af. D psv ffk ss all u u å f. Byumm blv bug g pæg af a yp lg, g mål m a skab g byum all lykks. Fa a væ kml må ha uvkl sg l må, hv ug mø møs g hæg u m s bø. D magflg plas, bg på pæcs samm må sm Nøb, g f b må samm. Supkl bys på fskllg må, g ska bug fx bæk l a ska på, slvm kk mg. M by j føs g fmms, a ma ha skab byum, sm flk ha lys l a bug, hvlk aulgvs hsg, m kk øvgvs slvfølglg kskvs af mg byumsuvklg. Vlfæsklg vøs bså Syghus Sy Rg Sjælla g Dafss Plypws ha samm m hjmmplj g pa Slagls g Rgs kmmu g Tklgsk Isu skab pyp, ka mål ykk u baag l vøs bså. Ugagspuk ha væ a fb lvskval f ca ask, sm lv m ksk vøs bså. D al m pagupp, hv ugf p. pa p k., hvlk mfø ålg samfusugf mg af ½ ma. k. l bhalg. D fvs, a pagupp sg ylg kmm å. Pa ha s g pga. m ll m ksk bså, hvf pjk gså ha fkus på pas lvskval. Bhalg ubhaglg f bg g mfø bgæsg g g s hvag. D kæv s ksk v g fag hs sygpljsk a ufø kk kmpsssbhalg. Bhalg skal æks hlssk m fkus på bå plas på så g plas kks, lvssl m.m. afgø fak bhalg. K pjk åb samabj mllm fflg g pva lag, sm m s fskllg kmpc bag l pmg af uvklgspcs g sulaskabls. Pal f a av Dafss PlyPws maal l puk f suhsmå uys pjk v a kmb vksmhs v m f- Pjkpa pjk m a fb bhalg g lvskval f pa m vøs bså.

77 s 6/7 77 O P I Vlfæsklg ass sm s pal f bå fflg sk g pva vksmh. flg pas v m bsåsbhalg g Tklgsk Isus v m bugv suhsva. Pyp fløbg g gask hågblg sula af suhsvaspjk. Pyp, bas på Dafss Plypws DEAP-klg (D-lksk ElcAkv Plym), ha ss, sm sælg pæcs ka mål yk u pas baag. Da ykpåvkg ha s byg f sås hlg g lg af g, så mfø, vgg, a baag lag m kk yk. Df ka baag m ykmål aflas aglg lsy g gv m fh f kl pa hvag. Duv ka puk gså gø mm f sygpljsk a

78 O 78 P I s 7/7 skf baag. I ag bå vasklg g skæv. Ca. 80% af bhalgsmksg gå l abjs, ms 20% gå l fbg g maal. D føs gag, a Syghus Sy u Rg Sjælla ha væ m l a uvkl puk m vksmh. Samabj ha gv gbu f éuvklg g skab égm, kk vll væ pså, hvs pa hav gj hv f sg. D p samabj mllm fflg g pva pa, ha skab pyp. Pspkv OPI-samabj sag fhlsvs uk Damak g ula, g magl lsækklg g pakss på må l, a ma ka lav -f- gu. D gså små m sæk fag fhl l a blys bs/ws cass, g vgg a fså, a OPI mg kmplks lgag l uvklg, g f kæv bå gask m fflg gasa g ågvgsfag f a ku gå yp samabj. I s å kmm fkus på, hva fflg ka bug s ubus- g købsplk m akv g c l uvklg hvvslv. Nu ha gså pssslskab ml sg på ba, sm mulg vs g pa fbls m sø OPI-samabj, g blv spæ a følg, hvv lykks a skk gl gagba mll f samabj samm. V mlg vug l a f på sma løsg l fflg sk f a få bug-kabal l a gå p, såls a ma fsa ka lv g svc l bg. Samg pæs vlfæsløsg s ksppal f ask vksmh, sm v a læ fa vlubygg g m fflg sk Damak ka pbygg sykps på glbal mak. OPI mlg sælg lva, å j sg m kmplks ufg, hv bhv u kk kla, hvf kæv lægva ak a fc uvklgspal.

79 Ec-sg Ec-sg spæ v ækk lgag l uvklg af puk g yls m fæ skalg ll lgfm m gavlg ffk på mljø, msk g vksmhs økm, sm ka væ sæk v f va.

80 80 C - s s g 1/9 Iuk m c-sg ækk b ækk fskllg lgag l uvklg af puk m fæ skalg ll lgfm m gavlg ffk på mljø, msk g sg ga gså økm. f ss å ha lag ækk bå sø g m vksmh få øj p f, a mljøvlg puk gså ka hav mg psv vkg på økmsk bulj. v a av c-sg m ka vksmh fx på følg fl : sg (lag) fa lvgvg på må. sg puk m sø plv pukkval g m sø fspøgsl bla fbug. sg puk, sm økmsk abl a puc sam bllg f g vlghl. sg puk, sm m følsmm v f fmg pssgg på kapp ssuc. sg puk/svcsysm-bas fgsmll, sm mulggø sø jg u a sælg fl puk. samg ka c-sg hl v væ sæk v f va vksmh. Lkal mljøffk Rgal mljøffk Glbal mljøffk Tksc vf msk Fsmg Tab af suc Økksc Fsug Dvhusffk Affal Tsk baggu skø ss als mg m klmaæg sm følg af glbal pvamg, så glbal pvamg bl af ækk mljøffk, sm k afhæg af mc-dsgn Nægssalblasg Abjsmljø Pss ksc Nbyg af zlag

81 sks fbug af ssuc g ulg af skalg sff. Glbal pvamg fåsags af ulg af vhusgass sm fx CO2 g CH4. Dss gass a kapp m j, sm fh sål slvam, sam vam fa msklg akv såsm fbæg af fssl bæsl, a slpp u. D få gmssmpau på j l a sg, hvlk påvk js klma g fø 1Vælg maal m lav mljøblasg, hu : a. N-kssk, hamløs maal : fx u ugmall, asbs.l. b. Fylg maal : fx kk fssl bæsf ll sjæl mall c. Maal m lav gfbug u uvg g puk. Maal, sm ka gavs (u ab maalgskab). Gav maal, å ka lv p l øvg maalkav s 2/9 l fx ksm vjfæm, sm ølægg lvs f y g msk. På samm må fø ulg af a skalg sff ll fbug af kk-fylg ssuc l øvg mljøffk, sm ypsk pls f, m blas lkal, gal ll glbal : 1 M hva ha mljøffk m uvklg af puk a gø? Slv m pukuvklgs- 5Rucé mljøffk bugsfas, fx v a : a. Ruc gfbug b. Av gkl c. Av fæ g hjælpsff 6Opmé lv v a gø puk/sysm m pållg g hlba sam l a vlghl g pa 81 E c - s g 2 Afmaalsé puk v a uc væg g vlum 3Vælg mljømæssg ffkv pukspcss, hu pcss m : a. Fæ pukssps b. Lav gfbug c. Lav puk af affal. Fæ g hjælpsff 2 4 Av mljømæssg ffkv sbussysm, hu : a. M g m mljøvlg mballag b. Egffkv aspfm c. Egffkv lgsk, fx v a uc aspafsa 7Opmé bskafflsssysm v a : a. Smul gbug af hl puk b. Gbug kmp c. Gav maal. Sk fbæg u skalg mss 8Opmé puks/sysms fuk v a : a. Sælg puks fuk (sm svc) fmf slv puk b. Mulggø, a fl bug ka bug samm puk fx lbl c. Ig fl fuk samm puk fx v m haskpag. Ruc uøvg fuk, sm mfø fl kmp. Skab pmæksmh mkg puks mljøgskab 1 Ols, J., H. Wzl, L. H, a M. M. Aas. (1996). Mljøgg ksuk : Dask Ius. 2 E hjælpsf sf sm fbugs løb af puks lvsfløb, f a hjælp puk m a ufyl s fuk. Fx bug vaskmask g, va, vaskml, skyllml, afkalkgsml sv. u bug.

82 E 82 c - s s g 3/9 akv sg slv kk ævvæg mljøblas, aslås gl, a 80 % af puks mljøblasg bslus kcpull sgfas. I fas ka sg vælg mllm ækk sag f a uc puks mljøffk: 3 F a sk ms mljøblas (ll ms mljøgavlg) sula, vgg, a sg sp v puks mljøblasg hl puks lvscyklus : Fa ssucuvg v puk, sbu g bug l bskaffls. Fx ka bsm fmsllgsm måsk spa g fmsllg, m l ggæl by, a puk kk ka asklls l maalfak. D vl fh gbug af maal, sm så skal uvs på y. D vl f væ lag m gkæv på gbspals fmsllg af puk. Af samm åsag lag fls lgag l c-sg bas på lvscyklusakgag, hv puk sgs m hblk på pmg af puks mljøpfmac hv puklvsfas, på lg f m a klgsk, økmsk g v. scal pmgsk. D uf v c-sg lgg høj ga bå a pm mljømæssg f hl puklvsfløb g balac m øvg pmgspaam, sam a sk BORTSKAFFELSE BRUG RÅSTOF UDVINDING DISTRIBUTION PRODUKTION D ckulæ økm. 3 Mul, K. (2006). Susaabl vlpm f gs : A habk a suc gu. Shffl : Glaf.

83 væskabls på gmfø mljøpmg. I pukuvklgshvag m bå ulvaø g ku få csglgag kskvs f all pa upsam g wsam. Pakss Bå m akamsk g usl afsæ fhå uvkl pall af csgm, sm ka avs sg g pukuvklg. M ka bys l ls a gu mljømæssg pmg af puk g sammhl m øvg pmgspaam, sam l a kvafc afl mljøffk v fskllg sgvalg. Spcl kvafcg af mljøffk ka væ ufg, a bå skæv g mg afhægg af aa, sm kk øvgvs lgæglg lg uvklgsfas. Gl gv lvscyklusvug (LCA) ms vs kvaav sula f puks mljøpfmac, m ka væ vasklg a av lg fas af uvklg af y puk pga. spasmm aagulag. D pcssull c-sgm paals g ffkvs sgpcss, m gv kk hl så val kvafcg af mljøffk g m kk øvgvs ms mljøblas puk. D lgag kmbs f pukuvklgspcss, spcl -sg af kss puk. H ka kss lvscyklusvug f lg puk bugs l a fc vggs sasmå f c-sg, g m pcssull lgag ka s 4/9 bugs l a gu slv sg-pcss, ub løsgsumm, p løsgsalav sv. Væskabls v c-sg E hl kapl f sg lgg slv væskabls v c-sg. Sm æv csg balacgag mllm mljø-, scal-, økmsk-, g ksk pfmac. Ha ma sgpcss fag a-ff, hv spcl mljøvlg gskab blv p fmf m økmsk abl løsg, skal valg kmmuks l ku, så mévæ blv ylg. E fsøg på a skab smpl kmmuka m cfcg m såkal clabls, fx sk Sva, upæsk Blms, ll y Cal--cal cfcg,sm spcl fspug på amkask mak. 4 Tkslvksmh Gabl af føs hhjmm l høj ga a ag c-sg g c-labllg l sg. Vksmh ha mplm ISO-cfc kvals- g mljøllsssaa (ISO 9001, 14001, EMAS sv.), ha ufø ISO cfc lvscyklusvug af s puk, g ha cfc s l af s puksm m c-labls sm Ok-x, Blms, Sva g sg ga Cal-cal. Gabl va føs ask vksmh, sm på Cal Cal cfcg af hl vksmh. Skø bkslg affæ, sm vlv hl fsygskæ, på Gabl: 5 B pfylls af kuøsk. Opfylls af fmg ku- g myghskav. Øg afsæg. Mvæ hl fsygskæ. Øg mabj- g kulfsh. Np cfcg ka g væ mg bkslg affæ, hvlk m vksmh ha svæ v a kmm æh af. 83 E c - s g 4 S g (ss bsv 3. augus 2012). 5 Ngaa, K. (2012): Gabls mljøsag g va m Cal Cal. Pæsa på Tklgsk Isu s kfc: Bæygg fgsmll, 14. mas 2012.

84 E 84 c - s s g 5/9 Cass D hllask vksmh Oa Shs 6 g ksmpl på m vksmh, hvs hl fgsgulag hvl på c-sg puk, æm bsm sk. Ds m Oa Shs ha blm, g p, hva gø. Ilag hv Oa sk lll bhl m blmsfø g suk l, hva ma gav s sk, å uj. Hvs ma følg suk vks blms p f få ag, hv ma bgav s sk g sk bys fulsæg au u ulg af skalg sff. Oa psasvksmh g ha kk ssuc l a blv cal--cal cfc, slvm vksmh g s puk følg cal--cal flsf g fmlg vll lv p l cfcgskav, hvs asøg. Oa s bag f glm ksmpl på, hva m vksmh ka gø, hvs vl sylggø s puks mévæ f s ku. D vav bag ha lm fø l, hva ma æms ka kal f cwsuc maksføg, hv ku, sp.l. gas ub kskab l vksmh g s puk på fskllg scal m g blgs. 7 ufg, så vf, g flys fx bbylg lm g -kssk fav fa pll lvaø. Np lvaø abj Oa gså mg m. D vgg f Oa, a lvaø lv p l samm høj kav l bbylgh, sm slv gø lls lv s puk kk p l, lv. Oa abj gså m wsam afag af s puk. Fx ha s, a hvs m a sælg gg mag sk, så lfælg gavg af sk mljø, hv sk ka væ lag m a blv bu, k kk bs bskafflssløsg. Df vksmh alg m akø fa hllask affalssysm m a sæ fasuku p f samlg g byg af bbylg maal. Oa s pmæ c-va bsm plasmaalkmps, sm af sysk pls, m allgvl 100% bbylg, vs. ka bys fulsæg au u ulg af skalg sff. Maal s g cfc fhl l saa EN13432, sm agv, a 90+% af maal skal væ bu f 6 må l mljø. Plasmaal ugø sål Oa s sk, g sm bskylsssag hmmlghl Oa pskf på maal. Tl ggæl fæll Oa al m øvg maal, av, sm af aulg pls: Kk g kksøfb l sål, hamp g bmul l sks vl g lg. Oa fæll gså åblys m Mulfukssg mm mljøffk bugsfas Bugsfas f fas m søs mljøffk, spcl f akv puk sm fbug hjælpsff f a ku lv øsk fukal. D gæl fx vaskmask, sm fbug va, vaskml, skyllml, afkalkgsml g lkc bugsfas. M Puma ha fa, a passv puk, sm glg kk ha bhv f hjælpsff f a lv øsk fukal, gså ka hav vask s méfbug bugsfas. 6 S (ss bsv 3. augus 2012). 7 Læs v. m kapl m Scal m g Cwsucg

85 s 6/9 85 E c - s g Da Puma skull -sg s skæsk valg a bgy m ful lvscyklusvug, f a få kvaav vblk v vggs sasmå. D afslø, a 90% af s ku valg a få ps m, å køb y sk kss skæsk. D ksa ps ugj mllm % af mljøffkpal ful lvscyklus f sk, hvf lag fls -sg fslag gk på a g pss fukal skæsk. D lg løsg, sm g blv uvalg på bass af lvscyklusvug, faksk m a væ gbuglg ps m bygg sk-æsk fukal. M s mæg af skæsk, sm Puma sbu, vl s Clv ll bag hv å spa mljø f fbug af 8500 pap, 20 m. MJ lkc, 1 m. l va, 1 m. l l l pvamg, 0,5 m. l sll l asp, 275 plasc, sam ulg på CO2 ækvval. Al hva agå bspals maal- g gfbug alså glm fg f Puma. 8 Pspkv Ec-sg g uvklg af m bæygg puk g svcs spås sø g sø byg fmv. Fbugaalyk ha spå sm af m fbugs 2012, 9 s agv vksmh sm Nk, Dll g Ga ha all av gag på må, g ask gg sas samm m mag a plsk akø på bå gø klg g gø økm. På plsk vau abjs såls m a uvkl y målsk f las buaalpuk, sm gså ag hsy l mljøpåvkg. 10 På fbug- g vksmhsf abjs øjblkk mg m af sag f a uc puks/sysms mljøffk : 8 S (ss bsv 3. augus 2012) 9 S hp://wachg.cm/s/12s2012/?ccyclgy (ss bsv 3. augus 2012). 10 S hp://g.k/akl/ amak-vl-f-g-bp g (ss bsv 3. augus 2012)

86 86 C - s s g 7/9 1. a pm bskaffls v gbug af puk g puks kmp sam gavls af maal. 2. a pm puks fuk v a sælg puks fuk fmf a sælg fl mall puk l kl-bug. 11 skø bgg l ly sm assk spg f fmsllgsvksmh, så p sag, sm ak glbal mcksy & Cmpay aalyssu pg på y aalys f h ll macahu Fua (mf). mcksy ha påvs, a hl 20. åhus uk åvaps ulg f ss å. skyls mksgsføgls v uvg g fabjg af sag kapp ssuc, sam sg glbal fspøgsl på ss. Fm l 2030 fus mcksy sgg på ca. 3 ma. msk glbal mlklass, sm all øsk samm lvsaa sm vslæg. al fspøgsl på sål sm l a sg 80 % fm l 2030, m af følg psføgls. 12 sll v f ufg bgy ckulæ økm a gv gg g mg. ckulæ økm bas på us, hv læ puk-fbug-g-smvæk-sysm sas af ckulæ usll sysm m mg høj al af gbug g gavls af puk, kmp g maal. ckulæ økm l såls cal--cal vs m cyklsk lvsfløb, sm all puk gå : blgsk ksløb g ksk ksløb. Puk, sm gå blgsk ksløb, sg såls, a v bskaffls ka bys sm fø aus g ksløb, u a ul skalg sff lgsm a sk ksmpl vf. Puk, sm gå ksk ksløb, puc af maal, sm kk ka gå D ckulæ økm Mf Maal fmsllg Labug D blgsk ksløb Dl-puc D ksk ksløb Rsaug Bkmsk åmaal Puc Gavls Svc uby Rv Rfabk Bgas Kaska Vlghlls Gbug Rsbu Aab Føjls Kmpsg Fbug samlg bug samlg Uvg af bkmsk maal Eguyls Dpg Mmg af lækag / ulg 11 s kapl m kllkv fbug. 12 ll macahu Fua. (2012). was h ccula cmy cmc a busss aal f a accla as. lgæglg på: (ss bsv 3. augus 2012).

87 aus ksløb, m sm ka gavs l y puk. I ksløb puk sg, så l ka vlghls, gbugs, sam asklls l kmp g maalfak. Spcl ksløb kæv y fgsmll, fx hv vksmh sælg puks fukal sm svcs, fmf a sælg puk sg slv. Dv bhl vksmh jskab v puk, kmp g maal, sm ugø åmaal l y puk. 13 s 8/9 McKsy ha sm ålg glbal bspals maalmksg på p m ma. k. vgagssca l ckulæ økm, ms us af upæsk fmsllgssk al ka på bspals maalmksg på p m ma. k. m gmgb sca. D alså g a h f vksmh, kas sg u c-sg g ckulæ fgsmll. 87 E c - s g 13 McDugh, W., a M. Bauga Cal Cal: Rmakg h Way W Mak Thgs. Nw Yk: Nh P Pss.

88 E 88 c - s g s 9/9

89 Kllkv fbug Kllkv fbug s. Wha s m s yus fså på må, a lg, ulå g lj lag høj ga blv mulg kaf af. I s f ksklusv jskab g følg vfbug af ssuc kmm fkus på a sælg puks fuk sm svcs l mag fskllg ku.

90 90 l k l k v f b u g s 1/7 KOLLEKTIVT FORBRUG Taal shag, bag, lg, ag, g, gfg, a swappg f hugh chlgy a p cmmus. 1 Iuk TIME ha uæv kllkv fbug l é bla 10 as ha wll chag h wl.2 Kllkv fbug bskv v uvklg f lg, by, ulå, hal g lj, sm blv mulggj af. D gæl al fa m maksplas, scal pgulåsfm, p--p js g lbl. Bay, Zpa, ABb g Zpca bla hhlsvs søs g ms k uby af y. Kllkv fbug ka ss sm pgø m all kapalsm g æl fgsmll. Kllkv fbug kk ba æg hva v fbug, m hva v fbug. D pgø m wshp scy, f gl g smplh b a l a j. på y afæ, hv v by g m fmm msk. Tsk baggu Kllkv fbug ha følg Rachl Bsma s sk baggu ækk fhlsvs usammhæg m fæm : D mskab g kav fbug, p p vlu, gal avs, mbl cllaba, fasmaks ks g uløs mljøpblm. Kav fbug v ll gupp, lpass ll æ puk/yls hs s a flmsy a, a sh-m, bu a pwful culual a cmc fc vg jus wha w csum, bu hw w csum. 3 Hl sysm bag kllkv fbug bygg Bmask ksmpl på gsa, b l j. D hull g kk mask, v ha bhv f. 1 Bsma, R. & Rgs, R. (2012) Wha s m s yus: Th Rs f Cllabav Csump. 2 m.cm/acl/10ashawllchaghwl 3.cm/alks/lag//achl_bsma_h_cas_f_cllabav_csump.hml

91 msa passv fbug. Puk såls kk læg g ø, sm ba købs g ksums, m g sm fbug uvkl v på kaf af s fbugsfm. Bvægls fa passv fbug l akv fbug ha skab fuam f c-ca g bugv va. D ms ylg ksmpl a LEGO Msms blv hack af vks LEGO-fas. LEGO så fhlsvs hug, a hack ku uvkl g v puk såa ga, a vksmh kk slv ku følg m. s 2/7 af lg ga. D ka m fl æks samm m y-ga g kulu, ha bvæg sg fa a culu f m a culu f w. D ga vks p kulu, hv ma ha l fl, v gams, v. Dlg æms aulv f ga. Mbl cllaba væslg åsag l, hva asfma l culu f w ka sk så hug. V lv cc ag, hv v ka lkals vy vym al m. D s mæg af scal væk g al m klg ha æ må v lv g pfø s på. 91k l l k v f b u g Dky va bla føs vksmh, gj mulg f flk a l fl på. P p vlu blv sæks mafs af Naps, Dky g BT. Dss aalag blv hyppg av l lg g sbu af aa. I ag sk lg hl. D gæl al lg fa uvkslg af v på YuTub g akl på w l glbal samabj mllm ps pbyggls af Wkpa fhå fmså sm bs g ms pa lksk v (m ma sag skal væ ksk). Tklg ha gj lg sjv, g a l sgs a væ cla, csp, uba, psm. Owshp s ull, slfsh, m, backwa. 4 Is uvklg ha gj lag mm g bllg a uvksl g g fml kak mllm m, ha g vl l, g m vl bug. Dgal avs b gal bgls f ps, sm fø fø ll u føls af gal klg. Gm lag sø ak m gal klg fa basb ha ga sø fsåls f gal klg g bug I 2008 am glbal fasks. Thmas Fma fa Nw Yk Tms bskv 2008 sm å, hv v am mu Mh au a h mak bh sa : m. 5 V v al, a økm bygg på vfbug khus, l hv ka sy samm, g m glbal css sm m, v f alv blv pmæksm på. D sys a hav æ fbugafæ. Samg blv m alm accp, a s mljøpblm mskskab, g a ma kk skal g m, a au slv kmm balac g løs pblm. I ak m, a gå p f bflkg, a vs fø gasa kk få løs pblm på gu af magl bslugskmpc, ag fl g fl v pgav g hå. Spøgsmål blv hva ka jg pslg bag l uløs mljøpblm? g f pla, g måsk u b f s slvbll. Dss fak ha væ m l a skf g fa hypfbug g åb p f y fm f fbug kllkv fbug sm bygg på, a v fbug m g samabj m. M s l m kllkv fbug følg mulgh f a spa på såvl kls ssuc sm kls pg. Pakss Ffa Lsa Gasky g Rachl Bsma ffa bag hhlsvs Th Msh g 4 hp:// 5 hp:// 6 W Magas sp 2010

92 92 l k l k v f b u g s 3/7 Wha s m s yus hæv, a v bvæg s m økm, m bas på, hva v hv sæ askaff s. I s vl v køb agag l svc, sm puk bag m. D kk bl, v ha bhv f, m køu, g kk bmask, v ha bhv f, m hull. W a facg a vlu h way w hk abu wshp. 6 V a lj, by ll l ka v spa pg, samg m a v kk blas mljø v a puc fl puk øvg. Ov køb slpp v f bsvæ fhl l pbvag, g gl lfæl få v fl valgmulgh v a j gæl fx fhl l lbl, hv ma ka vælg ml afhægg af akull bhv. I sby sm L g Nw Yk lbl all s succs. Cuchsufg, vs søs avl cmmuy, hv almlg msk lby vag, a ksmpl. D pmæ ug, sm fø a v als fm f fbug. D ga s s fl a lj, lå g l va s f a køb m, g kk al m lgsk g akapalssk ksg. D ka aflæss på m væks vu capal vsg kllkv fbug. S 1999 vsgsmæg vks fa u $100 mll l kap $400 m. Ufg, hva ma j pg på ss é? H ækk y fgsmll, sm sælg m f kllkv fbug : Svc f Fmum T subscp pla O-sal Wh labl Fla mmbshp Mmbshp plus usag VENTURE CAPITAL INVESTMENT GROWTH IN COLLABORATIVE CONSUMPTION * 400 MM 300 MM 200 MM 100MM 0 MM W Magaz, Spmb 2010

93 Svc f, å vksmh ag gby f a machmak sælg g køb ll væ g gæs. Gby fskllg afhægg af bach, mak, asaksvæ g lhø svc, m lgg fs på mllm 5 % g 40 %. Abb ag gby på 6-12 % f hv sva, bks på hjmms. E a ksmpl Whpca, hv blj lå s bl u l a, sm ha bhv hf. Nå bl blv bk, så skal blj bal gby l Whpca på 15 %, g bllj bal bløb på Fmum, sammækg af f g pmum, a må a j pg på. H lby vksmh gulægg svc ll mulgh f a av plafm ll app gas, m samg lby ma bug mulgh f pgag (a up) l ksa fl ll ksklusv hl/fuk m balg. Tjs alså sm ugagspuk f, m mulgh f a pga l pmum v a s 4/7 bal f. Ncykl g ksmpl, lby bass swap løsg gas, ms skal bals f ylg svc. T subscp plas fgsml, hv ma lby uvalg af fskllg abmsyp (subscp plas) l ps, afhægg af avls ll aall af øsk va. Ma bal f basspakk, g så ka ma pga l a pakk f bhv. Nflx ms k vksmh, av fgsml. Hs Nflx ubys fskllg abmsyp: Ulm samg l $ 7.99, ulm DVDs l $ 7.99 g kmba af bgg l $ O-sal fug v, a ma sm vksmh køb puk af ps, sm kk læg ha bhv f. Va gbugs g sælgs v l høj ps, g fjs lgg ffc mllm ps. Bay pkøb ksmplvs fskllg lk- 93k l l k v f b u g Baclays Cycl H g ksmpl på fgsmll mmbshp plus usag sm avs f kllkv fbug.

94 94 l k l k v s 5/7 f b u g Nflx så ag sm af ms m g succsg vksmh.

95 sk usy, hvf sælgs på Bay s maksplas. Wh labl løsg, hv ma sælg back- plafm ll sfwa. D plafm/sfwa ka så lpasss fhl l købs bhv. E ksmpl Zm, sælg vækssfwa l vksmh g uvs, sm m ka lpass fhl l s g bhv g øsk. Fla mmbshp g mmbshp plus usag ms smpl fgsmll, g v k m sæ fa mbach. V fla mmbshp pkævs fas bløb målg ll ålg f mlmskab, sm så gv agag l ubgæs fbug. M mmbshp plus usag pkævs bløb f mlmskab, ms ku s blv afkæv balg fhl l bugsmæg. Baclays Cycl H L g ksmpl på mmbshp plus usag, hv ma blv mlm 24 m f 1 g å f 45. Huv blv cykls pkæv fhl l bug, 1 p. m g 50 f 24 m. Gu l a kk bllg, j m u bug cykl, a vl gå m é m, a cykl skal bugs ms mulg af fls fskllg. Duv s 6/7 vll blv lgssk pblm, hvs flk lå cykl læg p. Df ha ma gså lav økmsk cam f a aflv cykl lbag. I Pas g Bacla ha ma lg lbu. Cas Nflx vs fø uby af abmsjs l samg af flm g v-s. Vksmh blv gulag 1997 g 1999 sa ma abmssvc. I ag ha ma m 27 mll ab USA, Caaa, Laamka, UK g Ila. Nflx blv sa af Mac Ralph, R Hasgs g Dav Wlls. R Hasgs fk é l Nflx, a ha skull bal gby f a aflv ljflm f aflvgsa. Ma bgy m a ulj fyssk flm, m ag ma v a kv l ulukk a væ l uby af flm g s. Nflx ha uabj mfa abfalgssysm, gv pslg g vull abfalg bas på a bugs lg af vug g amlls. I 2006 uskv ma kkuc m pæm på $ l sm føs ku uvkl y algm, va b ma 95k l l k v f b u g

96 k 96 l l k v f b u g s 7/7 på avæ spuk bug abfalgssysm. Nflx g ksmpl på, hva ma akv gø bug af fskllg sk baggu, sm kllkv fbug bygg på. Nflx bygg på pcpp m, a ma kk øvgvs bhøv a j DVD f a få y af, g abfalgssysm bygg sæ på kav fbug g på p p vlu. Ma l s mg m a bug, g på må m l a uvkl g fb puk fællsskab. Nflx samg g fg, g løb af ss 5 å ( ) vksmhs maksvæ sg 247,08 %. 7 Sag a kspa ylg l m mak, hbla Damak Pspkv Pss på glbal økm g ylg g på, a aussuc uømms f vskulg åækk ha øg bhv f y økmsk ml. D bhv f, a v lm vpuk g mm mæg af usl affal. Df kllkv fbug sk gg g v a l, by, lj c. uys maal g ssuc vs mulg mfag. Følglg ka kllkv fbug gø puk bllg g m ssucafhægg. D ha økmsk pal, økmsk fl fbu m maalbspals, uk af uskkh, uk af ubussc g uk af gav ksal. Kllkv fbug følg samg bug økmsk. D bug økm ha vs sg a hav fl fhl l a skab va, y abjsplas g pukvsvæks. Eu vgg, a kllkv fbug ka møkmm sagsk ufg, sm højakull f vksmh: Ruc maalmksg g sc m hsy l gaa. Fb ak m ku, hvlk skab gbu f øg lyal. Flægls af puks lvscyklus va skæsy g kulpass løsg. Skab y svcs. Samg afspjl fl sg gså hs fbug fx fm af sø valgfh g øg lgæglgh, b svc sam lav ps. 7 hp:// ulm aug 2012

97 Svza Svza bg uvklg, hv fmsllgsvksmh sg ga uby svcs lkyg l s puk. D åb p f hl y jgsmulgh g sæk kula, m bæ gså væslg gasasfag.

98 s 98 v s z a 1/5 SvzaN Svza bå fm af sæ s g fgsmæssg syspuk æ maksføg, ffgsbhv, k puklvscykluss g høj pfa sm følg af 1 svcs vælføsl. Iuk Tm Svza blv uc af Vamw g Raa S a ha mag akamk såvl sm pakk bug bgb l a bg uvklg, hv vksmh sg ga uby svcs lkyg l s puk. Svcs msæg l fyssk puk ll va uhågblg g mmall, sm fs ugøs af v g pfmacs fhl l ku g s fbug. Tlg va ma fmsllgs- ll svcvksmh, m m svza fskll mllm yp vksmh blv slø g fmsllgsvksmh ha m g m fkus på svcs, a mag af ss vksmh lg så høj ga j pg på svcyls lkyg l puk sm slv puk. Tsk baggu Svza bå fm af sæ s g fgsmæssg syspuk. D føs s æg maksføgsækg, hv svc fx vlghl g supp kk læg ss sm øvg, m sm mulgh f a skab sæk la l ku. M ku cum fkus kmm på a lby m skæsy løsg, pfyl p s bhv. D ka l ggæl gv vksmh sø sg kubhv g øg lyal m mulgh f msalg l følg. D a s glbalsg. D uvkl la må fkus på akv høj vækæ, abjskafsv puk flys l jvsla, hv mksg lav. Ym bag glbalsg l sv kkuc, hv fa vksmhs s sagsk fkus på a ff sg. E må a ff sg på g samg skab kkucmæssg fl v a lby høj ga af svc mkg puk. Da svc m hågblg g sylg søls, gså vasklg a flg f a g m blv l a fashl uk ps på mak. D j s, a puks lv blv sag k sm følg af hasgh hvm y klg uvkls. E puk gl lfæl fæl læg uvklgsmksg j hjm. M k pukcyklus bhv f a j pg på a slv puk, 1 Vamw, S. a J. Raa (1988), Svza f busss : Ag valu by ag svcs, Eupa Maagm Jual, 6 (4),

99 hvf vksmh få m g m fkus på svcs. I vslg l af v su fspøgsl f sø spk f kl v, hvlk ha vug vksmh l a blv m svc. Nå msk blv g, ka su av sø al af s kms på slvalsg g påskøls, hvlk gså gv alg l sø svcubu. Dl kmm, a sæ ha skab mag mulgh f a lv svc (bllg) l ku. Fa fgsmæssg g fasl syspuk ak, a vælføsl v svcakv ka g høj pfa, plv væ f ku ka øgs assk v g svc. Dsu ka svcakv gv sabl æg slv p m fal salg 2 f ss æg la sg l lg slg puk. Bl.a. f ma bgy a fkus på va af hsy l vksmhs kapac g pcs fhl l a sælg g pakk af puk g svcs, sm lv væ kus spcfkk bugssua. D msllg, k svza, g vlv gl æg pakss, sm sæ s aal vksmh ha s 2/5 gmfø m succs fx IBM, Xx g Rlls Ryc. 3 Pakss I pakss bæ svza, a vksmhs kulu æs l ls a væ m ku g ls m ak v f mabj sm ssuc. Fmsllgsvksmh æm sg såls svcvksmh, hv mabj fls lfæl lag vggs ssuc. Svclvac lag høj ga lvac af puk afhægg af, hva kl mabj ag. D gæl kk ku sælg, m mag fskllg mabj gasa, mø ku. G svc samspl mllm mabj, pcss g ku. Kval af svcyls ka bl.a. blyss m uchp-aalys. Kus bhv æ sg v, hvf ka væ hsgsmæssg a gmfø uchp-aalys m jæv mllmum. Duv bø vksmh væ pag af a kbl y svcs l puk. M l a fag msllg kk sælg vlbskv llsslau, m ksmpl på svcs ka væ al fa å- 99s v z a Vkg Lf-savg Equpm af ask fmsllgsvksmh, ha ag svza l sg. I ag j vksmh gså pg på svclvac lkyg l salg af s gsflå. 2 Bas, T., H. Lghf, O. B a J. Kay (2009), Th svza f maufacug : A vw f lau a flc fuu challgs, Jual f Maufacug Tchlgy Maagm, 20 (5), Nly, Ay (2007), THE SERVITIZATION OF MANUFACTURING : AN ANALYSIS OF GLOBAL TRENDS, ps a h 14h Eupa Opas Maagm Assca Cfc, Akaa, Tuky.

100 s 100 v s z a 3/5 Mabj. gvg v fasll yls l løsg, hv vksmh klu a bl s g puk f a møgå kus bhv. E pakss sm sg ga v fm ljg af klg puk m hblk på a saml aa, så ma ka y b g m mål svc v salg ll fbls m vlghl. Bå vmøllus g blus bug avac lkk l a lav målg g gs fskllg msægh v f g bug, så ma ka fusg svcbhv ll få ku l a kø på væks m s bl, å slv sg l. Blpuc sm Tya, ha g væks, j pg på ålg svcfsy; sm myls få ku fx 10-åg gaa på s y bl, hvs all svcfsy vhls. D gø l w-w-sua f bgg pa. D ka samg væ bkvm f avl blj, a fmgå aumask af bls splay, å skal hav fsy, så ha kk skal bkym sg m. Cass D bsk vksmh ICI-Nbl Explsvs Cmpay hav fm l bgyls af 1990 fkus på puk af spægsf l bug f kulmus. I kaf af vg mak f kulmf Egla bgy vksmh høj ga a puc spægsf l sbu. ICI-Nbls pukspcs hav kk umlba g fl fhl l kkus, g a samg gk på må m hå kkuc på ps g lvgs, va vug l a yæk s yls. Bachs fagm Mam Damak bskv 15. mas å (2012), hva Vkg Lf-Savg Equpm g 2011 s maksfhl m væks på 14 pc.

101 s 4/5 101 s v z a ICI-Nbl valg a fkus på s s v m spægg g uvkl bl.a. sfwapgvam, sm ku pm mg f spægg såvl sm placg af b hull l spægsff. D blv bug fbls m y kmpl svcpakk, hv ICI-Nbl så f al klusv plalægg, bg af hull g slv spægg. Vksmh kmb såls s fyssk puk fm af spægsff m v g paksk ku saml lbu l paø af sbu m a få lv bllag s l v pcssg. På må ku f f slv a aflø spæggsksp g aglg kak mulggø æ la m øg sg g pl lyal l følg. Omsllg vs sg a væ mg succsful g pfabl. 4 E ask ksmpl vksmh Vkg Lf-Savg Equpm, puc g Vkg Lf-Savg Equpm bla vs fø f uvklg, puk g svcg af gsusy l passagskb g kmmcll skb, ffsh-salla, kmmcll fskfaøj, lysbå, fsva, skkhs- g gsjs sam bavæs. 4 Bascavusglu-Mau, Elf & Th, Buc (2010) Svza, suvval a pucvy : A lgual suy f UK maufacug fms, Pap ps a h DRUID 2011 INNOVATION, STRATEGY, a STRUCTURE Ogazas, Isus, Sysms a Rgs a Cphag Busss Schl, Dmak, Ju 15-17, 2011.

102 102 s v z a s 5/5 sælg gsflå. Sm lm s svza-sag lby s ku lvplgg fsy af gsflå. I llæg l flå køb ku 5-10-åg samabjsafal, sm klu lvplgg fsy l fas glbal ps. D gø m bkvm a køb p Vkgs gsflå, f ku såls kk slv skal bkym sg m fsy g all v køb af gsflå ka fusg vlghllssmksg. Svc gv æ la l ku g ka såls gv sg uvklgsmulgh, m lva maksføg g m øg salg. B kskab l ku ka gså åbba uafækk bhv hs ku, sm ka gv é l hl y fgsmå. D fb svc gv Vkg sæk maksps g høj hsps g m øg jg. Pspkv Ts m a fmsllgsvksmh f sg sm svcvksmh blv ylg, g pal f svza g uvklg af puk-svc sysm m fkus på a lv g løsg l ku sys a væ s gså f små g mllms vksmh. Ma ka skab sg vblk v pal v hjælp af følg plg fskllg vassag ll sasmå. 5 V a æk plg ka ma måsk fc y mulgh f a uby svcs, sm væsæs af ku g sm ka bag l a syk la l m. D skal g ps, a svza kk g vuml, sm ka hjælp all fmsllgsvksmh, f sm gl bæ bylg vsg g fag gasa, sm øg llssmæssg kmplks væslg g pæs y sc. Tklgsk Isus vasksul ka væ bhjælplg m ågvg, hvs I vvj a påbgy svza-pcs. Ivassag Abu-bas va Vsbas va Mbl- g wbbas va Løsgsbas va Bskvls H fkus ma på a f bsm abu v s kss puk på må, sm gø, a ma høj ga sælg svc. H gæl m a saml aa g fma, sm ka lks mhp. a øg kskab l ku g sss spcfkk bhv, så væ ka samskabs g y svc-yls lbys. H fkus ma på a mfm all maull pcss ll fyssk puk l mbl applka ll wbbas plafm, hv øgl lgæglgh g y plvls. H gæl m a ag sk lbag g aalys b kks, sm ku p, mhp. a løs la pblm, sm hl kk ha væ ass af vksmh. 5 Tks (2010) Th Fuu f Svc Busss Iva, Tks Rvw 272/2010. Hlsk.

103 Bag Bag ækk v akv, sm søg a påvk, hva a m m vksmh, hvf hal m mg m bl maksføg g klam. V a skab sæk g lv ba ka ma på øg kulyal g lækk y ku.

104 104 a B R g s 1/5 BaNDNg Iuk Bag mg m klamk. hl fk a, a al maksføgsaflg ll salgsasvalg, skal vaag bag. Fklag, a bag kk, hva vksmh m m sg slv, m m hva a m m vksmh. Hva a m m vksmh blv påvk af mag fhl mabjs væmå, hvm vksmh samabj m, puks ll svcs kval, psvau, v l a uvkl y g slvfølglg maksføgsmaal. aulgvs sag lva sm vksmh a abj m al maksføg g kmmuka sm fx hjmms, klam, vsk g bchu. vsull kmmuka ka ba kk skab g ba al. maksføgslau al ma m, a skal væ ksss mllm ba g afæ. m m ma, a skal væ ham mllm sgal kmmukasmaal s g vklgh. Hvs kk, gmsku ku f g, g så blv ma sm vksmh uvæg. Hvs ma fx ømvksmh m fl gl bchu, sgal, a ma ys pfssl, g ku gag på gag plv, a håvæk fsk g sjusk m kval, så blv bag uvæg g væløs. all pg, bug på a uvkl kmmukasmaal, spl. Bag f mg m klamk. Bag fgssagsk llssvækøj. kk ku ku, skal ku lslu sg bas væ, gæl gså mabj, så vksmhskulu usø ba. sæk ba ba, lv g uvklg. vl sg ba, sm ha sæk é, fak bhv. mag ksmpl på lg så sæk bas, sm kk læg kss, f asvalg kk va pmæksmm på, a bas syk kk ku usbll af ylss maksps. sæk ba kæv kulg fkus på kubhv g -væ. Tsk baggu Bag samm fa amkask pæ, hv kvægavl bæmæk s kvæg f a ku gk m g skl m fa as kvæg. Bæmæk blv su bug sm g på jskab g m kval, å kø skull sælgs. fsm gl avl va b l avlsabj g pasg af kvæg a, fk bæmæk byg f salgsps. all m af 1800-all avs bag på lsva må lg masspukssamfu. a masspuc va på avæ spuk g hl y. a lav puk af pucba kval va pgav sg slv. va såls mulg, a kku på pukkval al. usssk yafæsfsk va Pvch Pavlv va spaskl l lgs fbugafæs.

105 ag kk g, vækk bug øvgh, m kk k, a puk. sp y makgfag v sg sa m auvskab f a fså fbug. usssk yafæsfsk va Pvch Pavlv lav fsøg m hu. m s fsøg vs ha, a hu ysy. Hvs klkk g hv gag hu få sv ma, læ hu, a kmm ma, å klkk g g bgy a puc spy u a ka lug ll s ma. gm 1900-all blv m ysyg af msk m g m avac. Fa smpl smulus-rsps-mll l kmplc cmpuakkusp mll. Ku askus sm bjk, sm makgma ka sy v hjælp af s ac. hal m a kmmuk s 2/5 UsP (uqu sllg pps), sm p askll ba fa a. ajaxvaskpulv vask m hv, Bx-vaskpulv hl på fav g så fmls. f 2. vskg på, a v fas. hal m a kla p a scal agsg. succsful lv maalssk lv. Ba få ms m, skal sgal bas scal amb. ak m ysyg ha s bgæsg, kus afæ ka kk klls ku kk sm hu. ka kk mapuls g æs l bsm ak u fa kl vkml. Ku v g, a al maksføg skal ags m ga sal., a ku ksk v f maksføg, ml kk samm sm, a kk ss bas. 105B R a g 1. Makg 2. Avsg I m a ga lv. I m a ga lv. I m a ga lv. I m a ga lv. 3. Publc Rlas 4. Bag Tus m. H s a ga lv. I usa yu a ga lv. syba ggv, hvf p la skab bavæ. Bll lvgø på humssk må fskll på makg, klam, la g bag.

106 106 a B R g s 3/5 Pakss pakss by bags uvklg, a vksmh, abj m bag, lg så høj ga ka abj m s pcss, mabj, la g ku sm m s kmmuka. la ækk v væk af samabjspa, lvaø, ssgasa, ku g a akø, sm all ka mvk l a fb kkucmæssg ps på mak. Hvf p la skab bavæ ggv syba på fgå s. Bll lvgø på humssk må fskll på makg, klam, la g bag. makg kmmuka. ksmplfc v fy, sg l pg, sm ha g vl mp, a ha faassk lsk. Rklam buskab, gags g g g. Buskab ba søj g vkmmuka, g ll uc klamffk ha, hvs kk usøs. sm lg æv bag kk, hva vksmh m m sg slv, m m hva a m. Buskab blv lag m væg, å a bkæf. f, så ulg vgg a abj m la, f ss blv l ambassaø f ba. sm fmgå, lag m vbvs g væg, a fy faassk lsk, å j ps ka bkæf. Bavæ skabs af vksmhs v l a : skab la g fgssagsk paskab. afækk kubhv g v. sk kulfsh, lyal g pfabl. lækk bs mabj. ff sg fa kku. vlv mabj g gø m l ba-bæ. skab ksss mllm kmmuka, svcs g/ll puk, pcss g afæ. Cass Bapsg fusæ fkus på må, hv vksmh ll ka blv bs ll bla bs, g favalg på må, hv f mksgsug a løf ba fa skuæ placg. mulg a klægg ak m ku, vs. såkal ba-uchps, hyppg fkmm Ba-uchps, flu på sas ba, fx kukak sua sm u jsbsllg, chck-, bjg fly, bagagulvg g fma m pj busp.

107 E må a ugå h cmmy ap, sm sua, hv al kkus på ps, a abj m ba g la. s 4/5 107B R a g øglla, fmså sm sahs øjblkk f vksmhs ba. F flyslskab sm sas fx kukak sua sm u jsbsllg, chck-, bjg fly, bagagulvg g fma m pj busp, flu på sas ba g så slvfølglg, a sg m sas. Kuplvls g sgs skal væ vssmmls m, sas kmmuk m s ba. sasba så f all luffasvæ sm skkh, kval, sæk afkpgam, skaavsk sg g fukll pukfl. bavæ, sm skaavsk fbug llægg byg, hvf sas s ks fsa maksl skaav. all vksmh bø m jæv mllmum fag ss- g kubhvsaalys, gv vblk v makssua g æ bhv. sæk kula g bugagls fx åb kuvw g bsva ka gv vgg pu l uvklg af æs ga af puk g svcs. B kskab l ku ka gså gv m lva maksføg g m øg salg sam afækk skjul bhv hs ku, sm ka a baggu f hl y fgsmå g m hl y jgsmulgh. agvs, sm uvkl bblksva, ksmpl på m ask vksmh, va føs l a uc RF-klg på ask bblk falg af g kula g sg kus bhv. æ samabj mllm agvs g slkbg Bblk gj, a p va føs l a av RF ags på bøg, C g sh v. Pspkv m kspls bug af søgmask sm ggl g scal m sm Facbk g w spll a cmmuca u sø ll lg. a cmmuca psv ku l ku kmmu-

108 b 108 a s 5/5 g ka, sm vksmh gø sg fj l v a hav sæk ba. LEGO-fas ha fx upla YuTub v g bll l blljs Flck. D m 50 mll hs, hvs ma ggl LEGO. Al psv mal vll væ uballg, hvs skull gs va al maksføg. Np f købsbslug f bas på, hva v, bk ll fmm, ha pøv puk, m m, blv pbygg af la så bygsful. Mag vksmh kæmp f a ugå pskkuc gså kal h cmmy ap f sua gø vasklg a phl lfssll pf mag. E cmmy va, fspøgsl f, m sm kk ff sg fa a va samm kag. Kbb ksmpl på cmmy. Ps på kbb uvsl, g svg aglg bas på glbal ubu g fspøgsl. Mbllf ksmpl på va m mag aspk af pukffg, såsm ba, sg, buggæsfla, pfa kval sv. J m væful mbllf pfas a væ, j høj ps ka puc ag f, g j b pfmag ha puc ypsk. E må a ugå h cmmy ap, sm sua, hv al kkus på ps, a abj m ba g la. Abj m bag g la ka bvk, a ma sm vksmh kk hav h cmmy ap. Ifmasklg g ha ml mag lfæl fj bhv f a møs m ku fbls m lvg af puk g svcyls, fx salg af js, g såls skal la g bapsg yks på a vs. E g s a sa a få sy på s bagsag g få klag ba-uchps g få blys, hv ma sm vksmh gø g, g hv ma ka gø u b.

109 Mabjv va Vksmh bv mabjv va, ha s, a kk ku gl sælg uvalg mabj, fx fskgs- g uvklgsaflg, sm ka v, hvf ma på m ll m sysmask vs gag g ag mabjsab b s.

110 110 m a b j v v a s 1/7 MEDARBEJDERDREVEN INNOVATION Iuk Iva blv æg buzzw. I s fm fs va sm yækg, skab økmsk væ. Nå ma al m va, fkus ma fu økmsk pal f gså på vaskl, hvaf ms vlbskv bug, lvaø, kku g mabj. Mabjv va (mply-v va) bg va, hv vksmhs g mabj kl l va. F mag va lg m pukuvklg, m bgb skal fsås mg b g klu fu svcva gså ækk gasask fak sm y ll væslg fb gasa, pcs, fgsml ll maksføgsm. I vksmh g gasa, hv va mabjv, psamls g ags é g fag fa b us af mabj på sysmask vs. D kk g y, a mabj v f va såa ha faksk al væ. D y, a gså mabj, kk asa uvklgsaflg, m l a v. D væ sg fx puksmabj, suppmabj, sælg, cps m.fl. Mabjv va ha vu pas mag s, f ha vs sg, a g vav é kmm mag fskllg s fa. D ypsk msk, qua s abj bskæfg sg m vksmhs pblm, aalys kkucsua g mø M mabjv va fsås, a mabjsab b s bag akv g sysmask vaspcss. 1 1 Mabjv va på pva g fflg abjsplas. Dkumasapp uabj af Rambøll Maagm f LO g Ugbv A4 fbua 2006.

111 bug på aglg bass, kmm p m g é. mabj ha almlgvs gå kskab l kss abjsgag g pcss, g ka såls bag l uvklg af m. samg ha mabj f gså cal v m bugs bhv g ak på lbu puk g yls. mabjv vaspcss bag mabj akv g sysmask l yækg g uvklg af m, pcss, puk g svcs. uvkl fskllg vækøj l a gmfø mabjv va bå ffl g l m. Fx fs m ll m sfsk løsg l samlg af é bla mabj lg fa épskass l hav af fskllg sfwaløsg. Tsk baggu P Ksg g Jh Pam Ulhø, bgg fsk lky aahus Uvs, gl af føs hhjmm, ha gmfø glg sg af mabjv va. samm ha bl.a. skv paps mply v va: h scvy f h H asu 2 g mply-v va: xg h lcs fs va. 3 s sach vs, a mabjv va yg vækøj l a på kkucmæssg fl v a uy v g kav pal, mabj v b kam bs. Fa sk syspuk gv g mg a ag almlg mabj vaspcss. m følg P Ksg g Jh Pam Ulhø ka g væ gask vasklg a als vaspal. cal a hæf sg v, a va hæg øj samm m læg. 4 aglg abjsplaslæg fm mabjs kgv skma på såa må, a fskllg mabjgupp vl alægg fskllg pspkv på gv pblmsllg. åb p f mæg af mulg løsg ll løsgsumm, sm g skal s 2/7 sævs, gasa skal abj m mål g pjk m fx a mplm y løsg. vgag fa vg l kvg pcs ka pæs fl ufg. F føs gæl m a få faslag fkus g gl vs, sm gø mulg a valu g uvælg bs løsg, g sg slv vasklg øvls. F a ka væ svæ a sk jskab l lv é, så ssuc blv allk g ka føs v. F j kæv vgag msllg ms g m, hv ma s f vs éggsvækøj bgy a bug busss cass g sgvækøj. spøgsmål, æg sg på, m samm mabj sa l a v hl pcss, ll m ma skal f gl ll g asva, sm sk uskfg uvjs? mpsk v, v på klgsk su ha fa samabj m vksmh, vs a 111m a R B J R R v v a 2 P Ksg, Jh Pam Ulhø, (2008) mply v va: h scvy f h H asu. 3 P Ksg, Jh Pam Ulhø, (2010) mply-v va: xg h lcs fs va, maagm cs, vl. 48 ss: 1, pp

112 112 m a b j v s 3/7 v a hl afgø f alsg af vaspal, a ffs vasml, så all gasa kla v, hv g hva y é aflvs, sam hva ka fvs, a é bhals, hu pcu f fback. Fback g akls mlg hl ssl f vav vksmhskulu. Pakss Mabjv va sk kk af sg slv. D skyls, a fls msk kk s sg slv sm vaø. D kæv sas a fmm mabjv va gasa. E fusæg, a pbyggs algsk kulu. E a, a lls skab um f mabjs é. D samg vgg, a vksmhs ksg g lagsg sagsk uvklgsmål k af all, så mabjv va ham m vul vassag. va blv væksa. Aalys af, hva magflgh kø, c, al g uals by f vaskaf ask hvvslv, vs, a ka bal sg a ag mag yp af mabj va. Vksmh, ha magflg mabjsammsæg, sm ag vasfløb, cka bbl så vav sm a vksmh. Fm fhl sælg vgg f skabls af g vaskulu: vs, valg af sasmå, allkg af ssuc, vasm g akls. D ms vav vksmh skab kla amm f vaspcss v a hav vasml m ylg g skv pcu, sm følgs. D kæv k ssuc g facl fm af kla ll- g asvasflg sam sælg Alls é skal ags søs, g skal væ såkal éj, kla l a mag g løf é v, f lls mvs mabj slvsag, hvs s é bl sa på é ll a mllmls b. Efag sg, a f lfæl, g hvs sk, så gasa, falg af skuff mabj, m a væ m vav fø mabjv Fm fhl sælg vgg f skabls af g vaskulu: vs, valg af sasmå, allkg af ssuc, vasm g akls. 4 Høyup, S (2012) Emply-Dv Iva: A Nw Phm, Ccp a M f Iva, Høyup al. Emply-Dv Iva: A Nw Appach. Palgav Macmlla.

113 mplas. Sag Ga mll blv uvkl af Rb Cp 1988 f glsk fma, h Laws Ma 5 ms ub maagm vækøj sø vksmh l syg af vaspcss. Blgg Tyg Ms af kk af Sag Ga mll. Ha afæg mll pga. s la, g mll ha a gså bå syk g svagh. D fx vgg a husk på, a upu af fx Sag Ga ml afhæg af pu. Df bø ma hav fkus på a klæ mabj på l a bag m vav é. Mag plv ml, a sl kk g pblm a puc é, faksk lag vasklg a valu é a puc m. D skyls f magl psllg af k, hvlk ypsk ka hføs l magl fkus ll sagsk g sam kk ms suku f uabjls af busss cas. U ka slv vklg g é l gå ab, a kk vs fma f fas fml. Fmf fløb bø sks af gl bslugspuk, m ss bø gså afsmms fhl l gasas øvg bslugscyklus, vs. lagls på mss, bugplalægg, gskabsp m.v., så kk pså ø p, hv halgslammls. Ovgag fa f ll pjkfas l g af kk pjk su mg vgg, så lv é kk bl fblv pfølj af é. M hsy l kvalfcg g s uvælgls af é afgø a få mag fskllg øj på, hvlk f høj ga af lgæglgh g sylgh. Df ka sfwaløsg væ sma, a mag uas g s ka by m v g kmma. Samg ka væ vækøj, sm på kl g gmsgg må gv vblk v pfølj af é g s saus fløb, hvlk u v plalægg ka bugs fbls m fback g akls l mabj, hvlk g ka øg mva f a bag. F a øg mva g mæg af pu ka gså væ g é a kø afgæs kampag, s 4/7 hv fbls m psa fx afhls wkshp ll lg g pæss bæ plafm égmm bla mabj ha mlg m a bb u m yhs ss. Uvklg af gasas vaspal hal m a fså scal g kmmukav pcss mllm fskllg akø gasa. Vlg skal smuls, g aulg um f égg g éuvkslg skal skabs. Duv bø ma mplm vasml, sm uv a væ vækøj l bslug m g g kll, skal fug sm amm, f ym, ll g asva på må, sm sk fmf vaspjk, så bs é å hl vj l mak. Cass Tl a suppl s suku abj m Rsach & Dvlpm g Nw busss ca, ha FLSmh gm åækk haf ébx, hv mabj på mal ku aflv s fslag l y R&D pjk. Tak m ébx va a skab m ffcl kaal f mabjagls vaspcss. I ak m sg fkus på vlg g va bgy ma a al m pls af wkpags ll fum på a, hv mabj ka l é g v, sm ka fug sm pu l lg ksplav fas af vaspcss. D ha bl.a. fø l uabjls af épal, hv lag høj ga 113m a b j v v a 5 Hs bag Sag-Ga fs på s

114 m 114 a s 5/7 b j v v a af sylgh g åbh, så mabj ka s g kmm på has é. Hm blv fback æms aumas qua kllgas kmma, så kk hæg på chf ll s skæ, g samg ka sk hug kvalfcg af é. Hsg ha kk væ a sa ksakk, mag g é pså æ ak mllm msk, m a skab sø sylgh mkg a væ l af vav gasa, hv fgå sysmas ésamlg. Sysmakk g l v hl på vau, hv pal kk f alv blv sygsvækøj. D skyls, a FLSmh m lag fkus på alllgs l af f f va g fx kk u p m spcfkk mplas g vjlg l bskvls af é g uabjls af busss cas klusv samlg af kuma m.v. D fs mag sfwauby af fskllg épal, m FLSmh valg, samm m ks pa, a uvkl s g løsg bas på Mcsf ShaP. D sk ls af hsy l ga FLSmh valg a uvkl s g sfwaløsg, f Ia Pal skull væ skæsy l s gasa. m gasas kss IT-sysm, g ls fhl l øsk m smpl g skæsy løsg, sm pass p l s bhv. På væs af gasa va v fskllg hlg l, hva pal skull sgs, m å l gh, hvlk ha sk b jskab, sm va afgø fhl l a få ull u fa sa hl glbal gasa. Fkus va føs mgag på bugfla g bugvlgh, va hvp a få så mag sm mulg l a væ akv, a skal vs ksk mass l f a phl sabl søm af g é. D mabjv va ha væ succs. S lacg 1. spmb 2010 ha cka 12% af gasas m asa væ akv på pal, g blv g 572 ukk é g lav 1254 kmma. Tl spa g læg f a vksmh ha Tklgsk Isu skv akl m FLSmhs fag m a maagm, sm ss ka f på sus hjmms. Ehvvssyls I Ehvvssyls ha ma ss 5 å abj sysmask m mabjv va. Tvæfaglg ams af mabj, lg fa HK l fulmægg g chf, ha væ vlv uvklgspjk vø bl.a. bgls af hvvslvs amsav by fbls m såkal AMVAB-målg, blv fø f a skab øg væks g bskæfgls v a uc vksmhs amsav by m 25% 6 g uvklg af hhlsvs y gal bgsløsg g sylss fmg fgspcss g usø IT-sysm. D mabjv va ha fu s samspl m bugv va, hv v m bugs bhv blv pag gasa bla a va gupp af HK, sm aglg kak m bug, m gså fbls m aag mø vksmh, sylss bug. Tvæfaglg ams fa Ehvvssyls ha bsøg vksmh samm m svcsg g såls vlv bug uvklgspjk. Syls kapals på mabjs v m bug, ls v a vlv HK g a af sylss faggupp éuvklgsmø, ls v a ss mabj akv lag væfaglg pjkams, hv bs é alss. Ehvvssyls ha hl fa sa abj løb på a syk vaskulu. D afsæs ssuc 6 AMVAB så f Akvsbas Målg af Vksmhs Amsav By. AMVAB m, gm klægg af pva, ask vksmhs sfbug mål hvvslvs amsav mksg v a flv hvvs gulg.

115 l mabjv va, fl mabj ha væ på kus bug af y vasm, g hv kl mabj aks f s bag l vaspcss. Effk ha væ y vav svcs, sø fspøgsl f sylss yls sam sø lfsh bla mabj. 7 D hå ffk af mabjv va øg msæg, b buljsula g mbskæfgls. D blø ffk ypsk sø jblfsh, m sygfavæ g sø mabjfashlls. 8 I Ehvvssyls ha mabjv va gv bl.a. HK m abjsglæ g vklys. Føh blv s sm fsmabj g kk sm vsmabj, vklgh. I fbls m y uvklgspjk fyg, a s jbs blv vag af y klg, m ag ha samm mabj få sm pblmløs. HK ugø øglll sm gakps, å y svcs skal uvkls bas på høj bugsg. Pspkv Mabjv va ha mg a by på, hva agå bå hå g blø væ. I mabjv vaskulu lys l kl mabj, g ha ha høj ga af flyls på s g abjsvlkå, hvlk ha psv ffk på abjsglæ g pukv. Duv skabs m mabjv va b va g såls gså øg kkucv. Kklus g u fusæg af, a mabjv va l. Dvs., a skab amm f, a mabj ka v. D mabjv va ka m fl kmbs m a vasfm. Fskg ufø af bl.a. Ec V Hppl (pfss v MIT) vs, a mag succsful puk pfu af bug såkal la uss sa af vksmh slv. D gmslg bugs afæ, sm vksmh f fkus på, å uvkl, kk al så ssa, f gagm puk kk s k. Dm la uss m ssa, f fa maj af bug, å j sg m kk s mak. Samm m mabj ugø bug mag bach uuy vaskapac. D mabjv va ka sm cas m Ehvvssyls m fl fgå samm m bug. 115 m s 6/7 a b j v v a 7 Dkumasapp Usøgls af mabjv va på pva g fflg abjsplas, uabj af Rambøll Maagm f LO Ib.

116 m 116 a s b j v 7/7 v a

117

118 Bg Ny vasfm skv g af pjk Nx Pacc - y vasfm m vksmh af vasksul fa Tklgsk Isu g layu af mgafklv fa Købhavs Tksk Skl. Pjk Nx Pacc - y vasfm m vksmh gmfø samabj mllm Tklgsk Isu g ækk ask små g mllms vksmh. Pjk ha uvkl hjælp-l-slvhjælpsvaskcp, cass g flm m va sam bg. Maal skal sk, a fl små g mllms vksmh succsful gø bug af vasm l a uvkl kkucygg svcs, puk g pcss. Nx Pacc - y vasfm m vksmh ha uvkl y v bl.a. va paksk vasfløb m vksmh. Vspg g -lg sk gm kus, væksmø, akl, fag g pjks hjmms. Pjk fas af Syls f Fskg g Iva. Faglg ss al vlkm l a hvls l Tklgsk Isu, C f Ié & Væks, sksul Ksa Nls k@klgsk.k lf ll ksul Ma Js maj@klgsk.k lf Mgafklv: Asg Møll-Ols, Sø Rh, Mlla Klys, Ja-Chsa Buu g Jak Kss

Medarbejderdreven innovation

Medarbejderdreven innovation M Vksh, h s, kk ku gl sælg ulg, fx fskgs- g uklgsflg, s k, hf på ll syssk s gg g g s s. 110 s 1/7 MEDARBEJDERDREVEN INNOVATION Iuk I l æg uzzw. I s f fs s yækg, sk øksk æ. Nå l, fkus fu øksk pl f gså på

Læs mere

Spil golf i Esbjerg Golfklub

Spil golf i Esbjerg Golfklub Sl lf Ebj Glfklub Sm mlm få u: l T 18 hull ba vkla. Mabækba bø ljlhv af aal mkab. l Damak b æfacl, m vækk ulahu la ø v a fa æ am 3 l. l S m klubhu m jl aua a. l M vluy h m al hva lfll ka ømm m. Ny Glfll

Læs mere

Åstedsforretning Cykelsti ved Lund Huse.

Åstedsforretning Cykelsti ved Lund Huse. Hg kmmu Åfg Cyk v Lu Hu. Hg Kmmu øk cyk mm Lu Hu g Gu-Lu. I f øvg k ægg. Df fh åfg g. 29. 205 E f ø mm v v v g g. Emm m.. 26c Gu- Lu By, Gu m.f. føg gg f By. F m g m v v v. D g øvg f m.. 26c Gu-Lu By,

Læs mere

TIL GENNEMSYN. Indhold

TIL GENNEMSYN. Indhold D si å ikk kpis Glæ & Bø v/lis Tia Si 3 Ihl Vlk il Mi Sykbg s 4 Øvls 1: D 24 syk s 5 Øvls 2: Sykspill s 9 Øvls 3: Syksls 10 Øvls 4: Sykhisis 11 Øvls 5: Syk i gpps 13 Øvls 6: Mi psyks 15 Øvls 7: Syklaskab

Læs mere

Foreningen blev startet i 1985.

Foreningen blev startet i 1985. : F s l å f f d y s ll dl k syd l k k. d j p jk f sp d å s f fsk l su sø f dl f v f ø l væ su d ydh F blv s 1985. D Dk c. 1000 l 1500 d ds skld, d byd, d kk l fd ps d s ds. D dl fl d ds Ryuds fæ. M f b

Læs mere

Nyheder fra Nordania Lastbilleasing

Nyheder fra Nordania Lastbilleasing Okb 2014 «Lbl» N L Bkø Kj 25 3460 Bkø Tlf 45 12 12 12 www..k Ju 2014 Nyh f N Lbll Dcb 2014 N L Dk L å. S, h u k l. S. 1 Nyh Mø ku kul på Lbl pø y hj bl kl på ulh. S. 2 IAA H l lblyh y å. Bl.. Rul p T-,

Læs mere

Ugefokus: Stille uge med fokus på NOK og SEK

Ugefokus: Stille uge med fokus på NOK og SEK 26.3.214 Ugfkus: Sll ug md fkus på NOK g UGENS VIGTIGSTE BEGIVENHEDER Osdag Tsdag NOK Bgvhd Fbuglld Iduslld Rmød Ngs Bak V (sds) 11.8 (1,3) (als 99,6) 14, (13,8) (als 99,8) N-v læs m Udgv: Jysk Maks Vsgad

Læs mere

SEKSUAL-UNDERVISNINGEN ER I TOP

SEKSUAL-UNDERVISNINGEN ER I TOP U y CN 26. auus 2011 1. åa u 34 K. 0,00 Bv bv kk? Af Sph Hjs Damak bf p m s uskkh, hvk s skys uskkh mk, hvå v få kmm va. D ss hav å ha fsk ksp spå m, hvå Las Løkk v uskv va. U a ykks m a amm p. I hv b.a.

Læs mere

Det bedste sted at være...

Det bedste sted at være... D s s væ C N U KONK V Smm u 011 - s s væ Bhus f s s gg fy, m gg f Dms s s Hv smm sømm 1 m us y f, væ f smg, g v fss u sm g f s s g svægh, Fåu Smm, sm Dms føs g søs Smm g å vs 3 s fm Bhus umm mugh f shg

Læs mere

FTF s diplomuddannelse i ledelse for organisationsog tillidsrepræsentanter

FTF s diplomuddannelse i ledelse for organisationsog tillidsrepræsentanter FTF pua f gaag pæa H 6 2013-2016 FTF pua f gaa- g pæa E u af fagbæg fy? Fagbæg ha bug f g yæ. Må u af, ha pa a æ a gæ g fy fagbæg. I g fa ha u bug f guag. D æ æ a, aay g ua pc g a pbygg a. S å f FTF fag

Læs mere

Det første, eleverne møder, er siden Kom godt i gang. Her får de en kort introduktion til de funktioner, de skal bruge undervejs i forløbet.

Det første, eleverne møder, er siden Kom godt i gang. Her får de en kort introduktion til de funktioner, de skal bruge undervejs i forløbet. Af M M B J NIVEAU: 8.-10. l VARIGHED: 6-8 l FÆRDIGHEDS- OG VIDENSMÅL: S, vl fæ- vmål fløb pfyl. LÆRINGSMÅL OG TEGN PÅ LÆRING: S v v læmål mpl på på læ. D vjl l fløb Nvll 2 Sv. l vby. Vjl må yb fløb, lv

Læs mere

Referat Kommunalbestyrels. en Indkaldelse. Mødedato: 7. november Tidspunkt: 17:00. Mødenr.: Mødesalen i Faaborg.

Referat Kommunalbestyrels. en Indkaldelse. Mødedato: 7. november Tidspunkt: 17:00. Mødenr.: Mødesalen i Faaborg. 2014-17 Rf Kmmuby : 7. vmb 2016 Tpuk: 17:00.: S: D: Fb Ik C T y A A - k k L b T b S m S v S K Å P m K m A C B P E m B c p V b k c k O u F k K N S S u k b m C u B S c j A m P A Fvæ: Afbu: Kmmuby 2014-17,

Læs mere

Formålet med forløbet er, at eleverne lærer, hvordan de skal skrive en novelle. Eleverne skal:

Formålet med forløbet er, at eleverne lærer, hvordan de skal skrive en novelle. Eleverne skal: Af M M B J NIVEAU: 7.-8. l VARIGHED: 6-8 l FÆRDIGHEDS- OG VIDENSMÅL: S, vl fæ- vmål fløb pfyl. LÆRINGSMÅL OG TEGN PÅ LÆRING: S v v læmål mpl på på læ. D vjl l fløb Nvll 1 Sv l vby. Vjl må yb fløb, lv mø.

Læs mere

Det siger FOAs medlemmer om mere tid til borgerne

Det siger FOAs medlemmer om mere tid til borgerne D sg FOAs mlmm om m l bogn FOA Analysskonn 21. mas 2007 Rgngn afhol n 22. mas s fj mamø om kvalsfomn. D fj mamø h Nyænknng, konkunc og ms kval fo pngn. FOA nv l mø. Tma hanl blan an om, hvoan man øg n

Læs mere

info og aktiviteter Det kan være svært at se forskel på, om det er en frø-haletudse eller en tudse-haletudse man ser på, men ofte er tudse-haletudser

info og aktiviteter Det kan være svært at se forskel på, om det er en frø-haletudse eller en tudse-haletudse man ser på, men ofte er tudse-haletudser pj/blvpj Hlu Hlu hø l p uvl ll v fø/u Bå fø u l vhull D ul fl på, u- ll fø, u l l, fø l lup Æ l l fu l vhu y l hl på v f l hjlp uvl hlu Hlu l 8-12 f l D fø f l lv hlu bl v (l yll ø) Hf lv l, b vp, på vpl

Læs mere

UNDERVISNINGSMATERIALE

UNDERVISNINGSMATERIALE ANSK RAA IRÆT SAFUNSFAG K A E R AT E R I UNERVISNINGSATERIALE FRA 6. KLASSE T A V l, L p T S c A f Cl L Kj c lb Kl A l T P f K T O P j ù ù KAERATER ER PROUCERET AF TEATER O OG BLACK BOX TEATRE Kpl l p@.

Læs mere

plan For erhverv og turisme

plan For erhverv og turisme hl pl F v Up f hlpl Hlvåpp 12 v Mål f v j Byå h 14 v V 25 f Rl K V fhæv føl f ål f ll vvl f 25 v j ål fll l fll v F fhl l vvlå Hlpl S Fællc S Rl 12 K jpl fpll l Sj I 17 h v 18 vh Mål Væh 11 Njyll jpl p

Læs mere

Museum 2.0. Konceptudvikling af multimedieproduktioner F2009, IT-Universitetet

Museum 2.0. Konceptudvikling af multimedieproduktioner F2009, IT-Universitetet Muu 2.0 Kcpuvkg f upuk F2009, IT-Uv Gupp 8 K Eckbg, kc@u.k Eb M Øu, @u.k J Df, j@u.k Th Eck, h@u.k K Svg, kv@u.k Vj E Nøkjæ Afvg 15. j 2009 u u j J på vø T g Jh på u F g å, g. F M g, å g g P på øg fu.

Læs mere

Åbne forretningsmodeller

Åbne forretningsmodeller E å uvk å va. Vkh, ha å, øj kk ku a v k akø, å uvaø u. D av c k aajpa, hv a pa å økk v u a aaj. 8 I Th MESH why h uu u ha v La Gaky kp på y, hv kapa y a jka u. 1/7 Iuk Hv å va uvk a y puk, y, pc, aa, vv

Læs mere

Hovedgård skole og skolefritidsordning Marts 2012

Hovedgård skole og skolefritidsordning Marts 2012 Hå l lf Af: L h K, øh M 2012 ll F f ø f ø ulæ l l. Fl, ø. l ful ulæ V y ø f fæl,. Bø hjl l fl l. Pæ, h f l u, f hu h å j ulæ ull fl hl æ, f hll f Bø ful u l l h æ l læ æ f ø å l l ø, j 10 ll l,. Sjæl.,

Læs mere

GIV EN GED Julegavekatalog blev en kæmpe succes Side 2-3. N U M M E r 0 2 f e b r u a r 2 0 0 7

GIV EN GED Julegavekatalog blev en kæmpe succes Side 2-3. N U M M E r 0 2 f e b r u a r 2 0 0 7 GIV EN GED Ju b æ ucc S 2-3 N U M M E 0 2 f b u 2 0 0 7 : UE S 2007 yu U L L A T Ø R N Æ S ( V ) A Af Af hj f 63 c f h-. D 25. U h/ uø f uhb Af, å u å u Af u, f h f u, bjy å j f. D fæ, Af hå. D uy å u,

Læs mere

2015/16. koncerter shows biograf udstillinger cafe. teater. indretning fritid

2015/16. koncerter shows biograf udstillinger cafe. teater. indretning fritid 2015/16 D U B U L C V FR f FR w h FR hw på N R N O K å y m vp L T F R FRØBJ j p p f f m - fmv hw f u f T - Kuuhu A www.. Tf. 64 71 20 31 Kæ V Cu mm D u v hu v v m f, m u på m hvvp på T. Fmv V Cu f på f.

Læs mere

umiddelbart virke lidt kedelig, men efter en test må man spørge sig selv, om en mellemklassebil overhovedet kan blive bedre. Den

umiddelbart virke lidt kedelig, men efter en test må man spørge sig selv, om en mellemklassebil overhovedet kan blive bedre. Den MOBIL 0.-1. OKTOBER 01 Svsk uf ysk SIDE 9 Km b ak SIDE 8 FOTO: UNITED PICTURES Hl-- Vlkswag ha p pæs y Glf, sm 7. ækk, s føs Glf så ags lys f 38 å s. D ka umlba vk l klg, m f s må ma spøg sg slv, m mllmklassbl

Læs mere

Årsrapport 2008/2009 / 2008/2009

Årsrapport 2008/2009 / 2008/2009 Åsappo 2008/2009 / 1 ÅRSRAPPORT 2008/2009 Åsappo 2008/2009 / 2 FORORD / BAGGRUND / blsfas / fsfas / Abjspam 2010 FORORD D m øjls ku pæs åsappo 2008-2009 Vc bspals by. D Vcs føs åsappo opsumm cs hovakv

Læs mere

En fælles kommunal rammearkitektur

En fælles kommunal rammearkitektur E fæ kmmu mmkku Kkuc,, kk f P Eu CIO/Pjkkø CEDI væku, 8. fbu 2012 13.02.2012 KOMBIT / Rmmkku 1 Bhv f fæ mmkku D fm kmmu kkumå D, um mmhæ Ufhæh f vø / mbu Dfkkh å væ (å ) f f vø Hu y vv Ikk b f f mm bu

Læs mere

FOND KONCENTRAT 100% SM

FOND KONCENTRAT 100% SM FOND KONCENTRAT AG 100% SM FT U N R O F % 100 GIV DIT SPISEKORT EN OVERHALING Måk h u p på pko, ku æg l blv fk op? OSCAR FOND KONCENTRAT 100% SMAG 100% FORNUFT Pøv p åb OSCAR Fo, koc på kø ll gu åk h u

Læs mere

plan For erhverv og turisme

plan For erhverv og turisme hl pl 16 F v Up f hlpl V yp l l å Byå h 14 v V 25 f Rl K V fhæv føl f ål f ll vvl f 25 v v ål æl fæ ø v h Syp v y V v æl fc Blh v æ M vj ø vj lh f ffl p v æ l j l l lf D v lv h l l hjø V lll V øl ø h hlf

Læs mere

MIDDELALDEREN. Tidslinje udarbejdet af Carsten Bo Wilhelmsen på webstedet www.middleages.dk

MIDDELALDEREN. Tidslinje udarbejdet af Carsten Bo Wilhelmsen på webstedet www.middleages.dk MIDDELALDEREN Tj bj C B W på wb www.g. Sgg : : g : gægg : g Ð : ø D ø Eg Ly H j Ð Ag, K. S ø Ab b bp HbgB H Håå b g S y g Vbg D g æg Jy S ø j æ D å bæ Hby H Håå py Å O (Hg) ø S ø y j E p p Hbg yg bp Ab

Læs mere

Bliv robust over for stress. Birgitte Dam Jensen

Bliv robust over for stress. Birgitte Dam Jensen Blv obu ov fo Md om v oplvd a d f d jg, uovv omm dlg d m g. - Alb Camu Hvad? Spo kopp mdfød v l a g o mægd af g og fobd o på hadlg hv v, fov ll oplv a væ fa. Nå blv l poblm Sblag: - å kopp og/ll pyk blv

Læs mere

Tegningsbilag. Entreprise Belysningsarbejder. Holstebromotorvejen 6714 Holstebro N - Aulum. Marts 2016

Tegningsbilag. Entreprise Belysningsarbejder. Holstebromotorvejen 6714 Holstebro N - Aulum. Marts 2016 Tsba Eps 6714.750 Byssab Hsbm 6714 Hsb N - Auum Mas 016 67 HOLTEBRO - VEJLE 6714 HOLTEBRO N - AULUM/6717 AULUM - NEJBJERG 6714.750 Byssab Ts. Ih Må R. Da Bm. 6717-1050 Ossk 1:30.000 8.01.015 6714.36001

Læs mere

A B C D E Hjemmeværnmuseet's arkiv/depot Søgaard Distrikter - LMD. Reol/hylde Region/distrikt/m.m. Kasse nr. Indhold 2C3 Flyverhjemmeværne 1

A B C D E Hjemmeværnmuseet's arkiv/depot Søgaard Distrikter - LMD. Reol/hylde Region/distrikt/m.m. Kasse nr. Indhold 2C3 Flyverhjemmeværne 1 0 A B C D E Hjemmeværnmuseet's arkiv/depot Søgaard LMK Distrikter - LMD. Reol/hylde Region/distrikt/m.m. Kasse nr. Indhold C Flyverhjemmeværne Flyverhjemmeværnet LMD Odense Nyt fra stabseskadrillen -.

Læs mere

S y. M a r i b o. d K ø g e. ø s t l o l l a. N æ s t v e. H o l b e r g. H o l b æ k. å b. å b n e

S y. M a r i b o. d K ø g e. ø s t l o l l a. N æ s t v e. H o l b e r g. H o l b æ k. å b. å b n e v/tu F Ku k G v v D u X c M F x E m k v K S y M S K M P O h A k T v K M F x P G K k S. Jc M 8 10 6½ 9½ 6 10½ 12½ 16 6½ 5½ 7 10½4½ 113 1 Sy zm kkv 9½ 8½ 10 10 13 5 7 8 6½ 77½ 2 Rmu yk. Sj. 6½ 6½ 12½ 13

Læs mere

1699,- Vi matcher laveste netpris * Vi matcher. 3. nov. søndag. frit valg. Under netpris ** Tilbuddene gælder fra søndag 3/11 2013. Begrænset antal!

1699,- Vi matcher laveste netpris * Vi matcher. 3. nov. søndag. frit valg. Under netpris ** Tilbuddene gælder fra søndag 3/11 2013. Begrænset antal! V ch lv * Nu ch ll Sku-bukk lv, u k f. I lbuv g f UNDER lv! Vkk IWB51251C ECO Kc: 5 kg Vfbug: 43 l/vk Mål: H:85 B:59,5 D:53 c Søgåb: Bgæ l! Ovkk KD12WC 12 kuv Øv kuv juéb Lyvu: 49 B(A) Mål: H:82 B:59,5

Læs mere

Sagsnr : sal

Sagsnr : sal 5 5 S -3 7 0 0 - mæ MDE-F x5 5 4 www S sps A sss b 44,Kus,3700 K p s Ss 15121 u m 1 2 D 12 04 201 Bs s umm mu 1½ p s m b m s us by I E émp 1s b F sb æ smb us V s um I s s umu Smm s u K m æ 1 s F um m Væ

Læs mere

Gribskov kommune Tisvilde By, Tibirke

Gribskov kommune Tisvilde By, Tibirke Birkevænget 1 10 cx 2036 2 Birkevænget 2 10 cp 2836 2 Birkevænget 3 10 cz 2010 2 Birkevænget 5 10 cy 2085 2 Birkevænget 6 10 cr 2953 4 Samlet 10 cs 2940 ejendom Birkevænget 7 10 cn 2045 2 Birkevænget 9

Læs mere

Miljø og Natur. Udledningstilladelse Separat regnvand fra del af Haarby by (etape 3) til Haarby Å (delvandopland Helnæs Bugt)

Miljø og Natur. Udledningstilladelse Separat regnvand fra del af Haarby by (etape 3) til Haarby Å (delvandopland Helnæs Bugt) u U S f f Hy y ( ) Hy Å ( Hæ u) Ju Gk mf: : Gk m : U f - f f H, H, H, H H, f Hy, Hy Fy S CR-: S : Sh: Gu D Øch u Fy S : S u S : T u f - f f f Hy y Hy Å u UHR UHR Fy S h m u f - f f f Hy y ( ) Hy Å u UHR

Læs mere

NORRECCO. Vi tager os af jorden! Prisliste

NORRECCO. Vi tager os af jorden! Prisliste OCCO f! l l OCCO f! l p l fyl ml / / / / / / / / / / / / / / fyl f fyl (p) p l Æ / mx l II ( ) ( ) l Æ l ml () m /m,,,,,,7,,,,,,7 / / y G / /,,,7, /,,, 7,,,,,,,,7,7,,,,,,,,7,7,,,,, 7,,,,,,,,,,,,7,,,,7,,,,,

Læs mere

Højkapa citetsda ge. pacitetsda ge. Døgn. mkapacit. Pr. retning Min 300 LM gods * Op til 5.000 passager er. Pr. retning.

Højkapa citetsda ge. pacitetsda ge. Døgn. mkapacit. Pr. retning Min 300 LM gods * Op til 5.000 passager er. Pr. retning. Ø Ndsæls af pis på passa, bil gods. Fa Boholms sid d alafgød øsk maka dsæls af pis udyk som afikal lisillig, offsiv ilag, d vil idvik posiiv på d boholmsk samfudsøkoomi. Tafikal lisillig idbæ, a d kos

Læs mere

Skoleåret INFO-AFTEN Torsdag 28. november 2019 kl mit bedste skoleår. I et samarbejde med. 10. klasse

Skoleåret INFO-AFTEN Torsdag 28. november 2019 kl mit bedste skoleår. I et samarbejde med. 10. klasse Sl 2020-2021 INFO-AFTEN T 28. v 2019 l. 19.00 I j l 10. l Sl 2020-21 VELKOMMEN E v vl - f f lv! R Rll D vl - v l l, l. D læ l vl - vl f y f f lv! F vl f l f, l v l jlv. V f f v 10. l-c, y D - æ fl fl f

Læs mere

IDE & TEKST ILLUSTRATION COMICS BØGER FILM NYHEDSBREV 2013

IDE & TEKST ILLUSTRATION COMICS BØGER FILM NYHEDSBREV 2013 COMICS BØGER NYHEDSBREV 2013 »Hv v uøg ggtt, å t f p, v hvl f t, gtg!«g Su. Nu ht tplpu g pp Su Mu ttvufft g tg ptfty f ll g vlv. Så lg fty ftøbg... Bt fj ggtt, f å j flgt u fp g øb g huhå v t hl. Su Mu:

Læs mere

Vej Nr. Matr.nr. Areal m² Heraf vej Parter Arresødalvej

Vej Nr. Matr.nr. Areal m² Heraf vej Parter Arresødalvej Samlet partsfortegnelse for Karsemosen Landvindingslag Gammel partsfordeling. Opstillet i adresseorden Erik B. Aksig 10. oktober 2013 Parter Parter Gribskov Halsnæs Arresødalvej 79 17 72540 357 357 Birkevænget

Læs mere

4997,- 14997,- Giv mig bare lige en Prof hjemmeside. Tegn & Byg min Marketings hjemmeside. Tegn & Byg den komplette Virksomhedsside (+45) 20 77 21 94

4997,- 14997,- Giv mig bare lige en Prof hjemmeside. Tegn & Byg min Marketings hjemmeside. Tegn & Byg den komplette Virksomhedsside (+45) 20 77 21 94 HJEMMESID E TILBUD Gv mg g n Pf hjmmsd Jg v hv n sm & fssn hjmmsd, s gg gd å. (Bd, s, Vd, ns) Fnd fgf dn d T Fv, Ts, Bd E Wdss Fnd dn s å dn ny hjmm sd. Tgn & Byg mn Mngs hjmmsd Jg v gn nm unn ænd svcs,

Læs mere

Medlemsblad fra Odense Lærerforening Nr. 4 Juni 2013

Medlemsblad fra Odense Lærerforening Nr. 4 Juni 2013 Mlsbl f Os Læfi N. 4 Jui 2013 MEDLEMSBLAD FRA ODENSE LÆRERFORENING NR. 4 jui 2013 Tvæih 2 Ib ll vb? F lcu il cu? D is spøsål, f sv vl: Ib vil f llfls bliv b s vb. Kcu buls, i på ll fø pu ful KL s vj vsl

Læs mere

Guide til. lærere. Et værktøj til at arbejde med modellen Helhedsorienteret undervisning. på erhvervsskoler

Guide til. lærere. Et værktøj til at arbejde med modellen Helhedsorienteret undervisning. på erhvervsskoler I y G æ E æøj bj Hh å h Ih O G æ 3 Pæ æføb 6 T 1: Væ å 7 T 2: F æå 8 T 3: Afæ c 10 T 4: O 11 T 5: Pæ 12 T 6: T æjø 14 T 7: Må ff 14 Sb æjø 15 Væ y b 15 K 16 S h ff 16 Sb 18 Pæ h 18 Pæ 19 B b øb f 19 Af

Læs mere

Sagsnr : sal

Sagsnr : sal 5 5 S -3 7 0 0 - mæ MDE-F x5 5 4 www S sps A sskæ j,kus,3700 K p s Ss 1407 u m 1 25 D 21 0 201 Bs s V j m mus m - c s mp s m I E m u Væ ssmp 1s L ssp s umm s um s p H s umu s ss -smu, us N b æ sp b us

Læs mere

sarfaatitittarput aannissartik tikillugu.

sarfaatitittarput aannissartik tikillugu. 2 K N Gø S mf Sk Im m mmj. Sk mmmmm k, m m, m m mm mm. A k, m mm. Im cm m k k mm jmk m m jk. E f D f m h bj å h, m j å, fm f ky, ck mfæ. På j f, m y å b øb f mm J, f få cm f h m, mf, fh å ø. I m. Q kk

Læs mere

Samlet partsfortegnelse for Karsemosen Landvindingslag Opstillet i adresseorden

Samlet partsfortegnelse for Karsemosen Landvindingslag Opstillet i adresseorden Samlet partsfortegnelse for Karsemosen Landvindingslag Opstillet i adresseorden Udarbejdet 21. august 2013. Revideret 31. jan. 2018. Revideret 8. februar. Revideret 31. januar 2018 af Stine Holm, Halsnæs

Læs mere

Fra silo til helhed @jtm_hedensted HEDENSTEDERNE

Fra silo til helhed @jtm_hedensted HEDENSTEDERNE F hh @j_h HEDENSTEDERNE Bfu Ku fæb A æ, å bv jb u Bu f p hjæp M v ø 46.000 fæb 4 Kpv Sc O Læ Bæf F & Fæb Chf y pv: pf fp v v b Af A T, c.pych. u., EhvvPh, UKON Muvh fchf p p p u f h c f h c, p M. æ v

Læs mere

Sådan gør du! 2. Sådan nu er du klar til at folde alle arkene på midten. ,,, , hop-4. hop-3. hop-5 ,,,,, , hop-6, hop-7. hop-9, ,,, d...

Sådan gør du! 2. Sådan nu er du klar til at folde alle arkene på midten. ,,, , hop-4. hop-3. hop-5 ,,,,, , hop-6, hop-7. hop-9, ,,, d... Julkal Såda gø du! Væsgo! Du sd lg u md ås julkal fa Ko To som ka gø js cmb du sjov fyld md bvægls I å ag julkal udgagspuk 18 gudbvægls som da bass fo bas moosk udvklg D hl kl Ba følg suko I kla l a komm

Læs mere

-udfordringer for alle. FED fest for de 13-16 årige. d c. c d. Weekendkursus find din favorit - kik indenfor. Vinter/forår 2015.

-udfordringer for alle. FED fest for de 13-16 årige. d c. c d. Weekendkursus find din favorit - kik indenfor. Vinter/forår 2015. -ufong fo all FED fs fo 13-16 åg Wknkusus fn n favo - kk nnfo Vn/foå 201 g o p s l b Blv Læ a yll vs u ø h u o k a p æ L h y b b o h n Fn Gv kommun E go lbu l DIG,......som gå 6. ll 7. klass og bo Gv kommun.

Læs mere

Ledig? Brug tiden til at blive dygtigere. s y n es g od t om. Forår 2016. tid. Tilmelding. Kontakt. Kursuscentret euc nordvest

Ledig? Brug tiden til at blive dygtigere. s y n es g od t om. Forår 2016. tid. Tilmelding. Kontakt. Kursuscentret euc nordvest pkk g i kursus l s s -k A r g i rvs l m Jbc r på EUC N sc su ur K Du k fr f m r, s fkus. S pkk m jbr brchur. ilbyr, i s 7, sm flvr blk AR 23 l fy u u i l sk lgls skl Jbcr lig kursus r I smrbj m Fø. s v

Læs mere

INDHOLDSFORTEGNELSE - DE KRINGLEDE ORD

INDHOLDSFORTEGNELSE - DE KRINGLEDE ORD INDHOLDSFORTGNLS - D KRINGLD ORD Tyk på d Tyk på d Sa avd Sa avd X v d a d Sa avd - ld f jv Od av d d- ll - Fl pgav d d- ll - Od av d - Od av d - X v d - ll - Fd fjl d - ll - Klak fjl: lgg ll Klak fjl:

Læs mere

Retshistorie, retslære og retssociologi

Retshistorie, retslære og retssociologi R, æ c V 2001/02 1 Lu Hb: Iuk Nu Fk-R Kukb (Kb 1716; 5 u, 1751), Cp XI [Sp ] Ffy [f æ] k å, f æ,,, å, å é kk B å æ, u bf fæ bå pf p L fæ f b f H å k b u [ f u f ækb] Sæ k kk å b, kk fæ å k På k fk på ff

Læs mere

FOND KONCENTRAT 100% SMAG 100% FORN

FOND KONCENTRAT 100% SMAG 100% FORN FOND KONCENTRAT 100% SMAG 100% FORN UFT MAG! RET S D E B R O F NY TRÆNGER DIT MENUKORT TIL ET LØFT? Måsk h u p på spsk, ku æ l blv fsk p? Pøv p åb OSCAR F kc på kø ll u u vl sks ku æk fskll M OSCAR F kc

Læs mere

Velkommen Udfordringer? Ja tak!

Velkommen Udfordringer? Ja tak! 2011 STORY Ih Vmm 3 S 4-5 Smj m mmu 6-7 H m 8-9 V ø æ 10-11 Spyp 12-13 Å 14-15 Vmm U? J! D h, m u m. S, p. D, v p CELF h u 2011. I CELF Sy ym v p. Sm æ v u, æ m væ h mm j, æ m. H u v p. V v mp hvvv, j,

Læs mere

Holdelementnavn XPRS fagbetegnelse (kort) Norm. elevtid (skoleår) Lektioner (antal) 1g ap/10-da Almen sprogfors 14 1g ap/10-la Almen sprogfors 14 1g

Holdelementnavn XPRS fagbetegnelse (kort) Norm. elevtid (skoleår) Lektioner (antal) 1g ap/10-da Almen sprogfors 14 1g ap/10-la Almen sprogfors 14 1g Holdelementnavn XPRS fagbetegnelse (kort) Norm. elevtid (skoleår) Lektioner (antal) 1g ap/10-da Almen sprogfors 14 1g ap/10-la Almen sprogfors 14 1g ap/11-da Almen sprogfors 14 1g ap/11-la Almen sprogfors

Læs mere

Introduktion til Social- og Sundhedsudvalget

Introduktion til Social- og Sundhedsudvalget Iuk Sc- Suhu Pæ f f Suh, Pj & O / I Kck Mø F Æ 2016-2036 kpk yb Ku økk fu 2018 / Jkb Kjb - VIVE Dfuk Abu Ku Abu Ku 100000000000000000 93513138716900700 90000000000000000 80000000000000000 70000000000000000

Læs mere

TRIN: klasse. VARIGHED: 6-8 lektioner. FÆRDIGHEDS- OG VIDENSMÅL: Se, hvilke færdigheds- og vidensmål forløbet opfylder her.

TRIN: klasse. VARIGHED: 6-8 lektioner. FÆRDIGHEDS- OG VIDENSMÅL: Se, hvilke færdigheds- og vidensmål forløbet opfylder her. A M M B J TRIN: 8.-9. VARIGHED: 6-8 FÆRDIGHEDS- OG VIDENSMÅL: S h æh- å øb py h. LÆRINGSMÅL OG TEGN PÅ LÆRING: S æå p på på æ h. D j øb Dbæ S. by. Vj å yb øb ø. L h øb bå : K Læå Uø Op Pæ S E KOM GODT

Læs mere

Skoleåret 2012 2013. Vi skaber en. oelitesport.dk. indgår i din uddannelse. Kom i lære som idrætstalen. Har du viljen til at blive en af de bedste!

Skoleåret 2012 2013. Vi skaber en. oelitesport.dk. indgår i din uddannelse. Kom i lære som idrætstalen. Har du viljen til at blive en af de bedste! R T N L A T Y N Slåt 2012 2013 l DM l f Pwtl O f tl A S æ j Aaa Sf Jl stø AMas V sa va v ltst å als s 8S Pll Mat ljlø DM lv ltstat DM z TX DM-sølv f T Røssl S a L tl U18 U16 Kvalfat ltst wwwlst K læ s

Læs mere

Ver COPYRI GHT For mul aut ser Dansk endomsmægl eni

Ver COPYRI GHT For mul aut ser Dansk endomsmægl eni S p m mæ & U B 9 0L T www m Em m @m CVR 0 7 A Hj j,30l K p 69 S 3163 m 3 36 D 09 7 B 1 m m0 m p æ æ m m m m h10 mh c p - æ m h, m på h j,m mm h 809 m 3 æ m ph m m, æ, h, m, m, m h m æ, p mp, m, æ mh H

Læs mere

Report_A2A9_1 ALLTRADE FORKLIFT PARTS PTE LTD SINGAPORE

Report_A2A9_1 ALLTRADE FORKLIFT PARTS PTE LTD SINGAPORE ALLTRADE FORKLIFT PARTS PTE LTD SINGAPORE 31536-L9060 31536-41K00 600-863-4130 0-23000-1031 6678205 31536-L1500 6011-10130 0-33000-6000 31728-FJ100 31536-L6001 65425-13700 0001-367-054 31532-40K00 31532-25H01

Læs mere

Som tidligere år bliver skemaerne annullerede i visse uger pga. tv rgående projektarbejde / helhedsuger / praktik / brobygning mm.

Som tidligere år bliver skemaerne annullerede i visse uger pga. tv rgående projektarbejde / helhedsuger / praktik / brobygning mm. Kommentarer Som tidligere år bliver skemaerne annullerede i visse uger pga. tv rgående projektarbejde / helhedsuger / praktik / brobygning mm. Procestimerne (st ttetimerne) fremgår ikke af skemaerne. Der

Læs mere

PIGERNES AFTEN. TORSDAG DEN 5. MARTS...er der super gode tilbud og forkælelse til pigerne helt frem til kl. 21.00 hos

PIGERNES AFTEN. TORSDAG DEN 5. MARTS...er der super gode tilbud og forkælelse til pigerne helt frem til kl. 21.00 hos Lokalavis H OS KV IC K LY & S U P E R B E S T 11 ias4you.k PIGERNES AFTEN TORSDAG DEN 5. MARTS... sup go ilbu og fokælls il pig hl fm il kl. 21.00 hos A L mo, Buik Chalo, Ca4you, C Pøls, Ckiosk/Skjol Bu,

Læs mere

LYD OG MUSIK. Forskellige typer lyd i film, og hvad de bruges til.

LYD OG MUSIK. Forskellige typer lyd i film, og hvad de bruges til. K APITEL 2 FILMISKE VIRKEMIDLER LYD OG MUSIK I il l I læ : Flli y ly i fil, h bu il. Effly, lly, fly-ly, buly, il, ic- ulæiui, h bu il i fil. F: ui 26 Ly ui På å øj, å i fil, ly ø. Oå h øj ll, h i hø.

Læs mere

Nr. 356 april Foto: Heidi Nystrand

Nr. 356 april Foto: Heidi Nystrand N. 356 p 2018 F: H Ny Fm Lf By Mb: 23 24 79 01 -m: fm@kmh.k Kæ mh v/ Lf By K F Sv Skæ L Hw N-Ny Sjk Sø Hå N Abjk A B A hc pv Jp B Rmu D m Am Ø A hc pv P Mø-Jh Ny mmm J Pu www.kmh.k f. 86 22 80 53 -m: k@kmh.k

Læs mere

Slutprodukt alle grupper kan finde noget om alle fokuspunkter til alle tider i en Reklamefilm for en transport-form.

Slutprodukt alle grupper kan finde noget om alle fokuspunkter til alle tider i en Reklamefilm for en transport-form. T. F å,. M: E ø bj hv hv bj åæ. G b bj ø v y. D bv- ;, v, hv. D v bj åæ åæ. S R -. P v b bj G Dv. D å ;, v,. D v hv c- æ v/ hv bj. E c c xbj v v å v hv b. - h å å b ( å). H j (,. T: B bj å ø v. D v Mx-.

Læs mere

Ny bevaringsliste 14. april 2011

Ny bevaringsliste 14. april 2011 VEJNAVN HUSNR MATRIKELID EJENDOMSNR ABELIG Omr_bev Dronningvej 3 3v 0010164 Dronningvej 3 A Dronningvej 4A 3o 0010172 Dronningvej 4 A og B A Dronningvej 5 3x 0010180 Dronningvej 5 A Dronningvej 6 3p 0010199

Læs mere

Sportsfiskerforeningen ALS medlem af Danmarks Sportsfiskerforbund

Sportsfiskerforeningen ALS medlem af Danmarks Sportsfiskerforbund Fmandn ha d... D lig nu, a fåssæsnn på si højs. Vandmpaun på ysn nd, så d i un i afn g naimn, a d chanc f sølvøj. D gså mlding m fangs af sj i n søls, så d an pæs n figh fuld på højd md n gd havød. I Glså

Læs mere

17 B 17 A 19 B 1 9 C A. Antal boliger: 37 Bolig størrelse: m2. 12 J 7000aa 31 J F 3 31 N 31 M. Tiltag:

17 B 17 A 19 B 1 9 C A. Antal boliger: 37 Bolig størrelse: m2. 12 J 7000aa 31 J F 3 31 N 31 M. Tiltag: 000p bb cg u F C D L z C ay ac bt 0af ae bi Nav: Tøreha resse: Søgae tal bolig: olig størrelse: - m 0ao s 0am bq 0p Nav: øgeha resse: Tøre -J tal bolig: 0 olig størrelse: m bl bx H y G br 000ak 0l bk bv

Læs mere

Sagsnr : NYSAG. naboer

Sagsnr : NYSAG. naboer S p m mæ & U B 9 0L T www m Em m @m CVR 0 7 A P 9,30L K p 80 S 31 m 3 D 0 7 B NYSAG 1 1m j m19m 1p,, c p h j j æ h-! H j mmp hj m åm,h m på j m m mm m I L mm m, h HTHp m å p, ph mp, ( å )m æ,, æ,w m pm3

Læs mere

Tillæg til Lokalplan nr For boligbebyggelsen Røde Vejrmølle Parken. Miljø- og Teknikforvaltningen. Albertslund Kommune

Tillæg til Lokalplan nr For boligbebyggelsen Røde Vejrmølle Parken. Miljø- og Teknikforvaltningen. Albertslund Kommune Miljø- og Teknikforvaltningen Albertslund Kommune Tillæg til Lokalplan nr. 18.5.1 www.albertslund.dk albertslund@albertslund.dk T 43 68 68 68 F 43 68 69 28 For boligbebyggelsen Røde Vejrmølle Parken Hvad

Læs mere

Holdelementnavn XPRS fagbetegnelse (kort) Norm. elevtid (skoleår) Lektioner (antal) 1g ap Almen sprogfors 0 28 totalt 3g as Astronomi 44 1g bk

Holdelementnavn XPRS fagbetegnelse (kort) Norm. elevtid (skoleår) Lektioner (antal) 1g ap Almen sprogfors 0 28 totalt 3g as Astronomi 44 1g bk Holdelementnavn XPRS fagbetegnelse (kort) Norm. elevtid (skoleår) Lektioner (antal) 1g ap Almen sprogfors 0 28 totalt 3g as Astronomi 44 1g bk Billedkunst 47 1g bi Biologi 10 41 2a BI Biologi 45 95 2c

Læs mere

MAGASIN. Velkommen til SVEND13 - Danmarks Film- og Kulturdage

MAGASIN. Velkommen til SVEND13 - Danmarks Film- og Kulturdage MAGAIN Vl l VEND13 - D Fl- Kulu VEND13 Vl l VEND13 (F: b) b Hllw b ll C Nj, b b M l fl fl, f u bl c b VEND13 D Fl Kulu E, f l l æ b fll E, flbc, æ u bf ø, l l f E, fl l flbcæf f l, b, l æ fluluf D l æ

Læs mere

PÅTEGNING PÅTEGNING DOKUMENT SOM PÅTEGNES: AREALANVENDELSE: Anvendelsesforhold

PÅTEGNING PÅTEGNING DOKUMENT SOM PÅTEGNES: AREALANVENDELSE: Anvendelsesforhold PÅTEGNING DOKUMENT SOM PÅTEGNES: Dato/løbenummer: Dokument type: 04.04.1970-4607-04-S0001 Anden Servitut PÅTEGNING AREALANVENDELSE: Anvendelsesforhold SERVITUT TEKST: Påtegning Påtegningen indeholder følgende

Læs mere

BJB 06012-0018 5. T e l: 050-35 4 0 61 - E-m a il: in fo @ n ie u w la n d.b e - W e b s it e : - Fa x :

BJB 06012-0018 5. T e l: 050-35 4 0 61 - E-m a il: in fo @ n ie u w la n d.b e - W e b s it e : - Fa x : D a t a b a n k m r in g R a p p o r t M A a n g e m a a k t o p 17 /09/2007 o m 17 : 4 3 u u r I d e n t if ic a t ie v a n d e m S e c t o r BJB V o lg n r. 06012-0018 5 V o o r z ie n in g N ie u w

Læs mere

1 Talsystem. a Farv 3 primtal. Regn med potenser. i 102 105 = k 2,3 101 = l 2.456 : 102 = m 469,8 : 102 = n 21,84 : 101 = 2 Brøk.

1 Talsystem. a Farv 3 primtal. Regn med potenser. i 102 105 = k 2,3 101 = l 2.456 : 102 = m 469,8 : 102 = n 21,84 : 101 = 2 Brøk. ITLITE n l: P på s l us slvn ln, v Mlssn l. s s sn vns- Tl Opløs sns l. v vl. Rn pns.... K K N NÆ T EN l. :,, :,. IN ---- R l p øs llæ,,,,,,, - -,,,, - Tlslnn,, Ul lln: n:.... l.. - - - Pn pn Nv l ( )

Læs mere

170 kvm 2012 Ver COPYRI GHT For mul aut ser Dansk endomsmægl eni

170 kvm 2012 Ver COPYRI GHT For mul aut ser Dansk endomsmægl eni S p m mæ & U B 9 0L T www m Em m @m CVR 7 A S h G j 130,3B K p 99 S 3118 m 08 D 13 09 6 B 170m h 1p F m m, p,m m m å,h HTH mp p, mm m h m p m,ph m æ, æ h på,å å mm F æ m ch,3 æ h mm æ m w æ m chhå mmhp

Læs mere

Tillæg til Lokalplan nr For boligbebyggelsen Røde Vejrmølle Parken. Forslag. Miljø- og Teknikforvaltningen. Albertslund Kommune

Tillæg til Lokalplan nr For boligbebyggelsen Røde Vejrmølle Parken. Forslag. Miljø- og Teknikforvaltningen. Albertslund Kommune Miljø- og Teknikforvaltningen Albertslund Kommune Tillæg til Lokalplan nr. 18.5.1 www.albertslund.dk albertslund@albertslund.dk T 43 68 68 68 F 43 68 69 28 For boligbebyggelsen Røde Vejrmølle Parken Forslag

Læs mere

Større omsætning og flere turiser, tak!

Større omsætning og flere turiser, tak! Sø omsæg og fl us, ak! D øsk VI ER KLAR TIL VÆKST I 2011! Sds å oducd v vos y pakocp ud moo sø omsæg og fl us, ak. V gg glad fo, a d blv ag god mod d av, fo d bygg hl gudlæggd på god og kosukv afal om,

Læs mere

Sko etasker og Rygsække

Sko etasker og Rygsække SAMBA RABAT H uk V g' å! Fækk SPAR 25% v/ k V g' (kk å! ) Rø Rø 2. 9640 Fø. 98 63 10 73. www.k.k/f Nøg 2. 9640 Fø. 98 63 10 73. www.k.k/f Uk ugv g u 9640 Fø, 9631 G, f 9670 Løgø, 9600 A g 9620 Au SAMBA

Læs mere

Thy - Mors - Salling Delstrækning Skibsted Fjord - Struer Udkast til kabeltrace

Thy - Mors - Salling Delstrækning Skibsted Fjord - Struer Udkast til kabeltrace 3 4x 4 p 2 2x 4 AA y q 2 u b Luc b < h u> V 22 V 2 V 3 V 2 1 4 V Y 3 4 P_Ub P_Kb P_å 33 h 3 c y b 12h y 2 y uyp F y F Fubyå F bå. ub 1 1 3 c 4 1 L 14 h b 33 RAAR å Ch Rå.-å uc Råå Råå F 4 Ch b KK 4 L 12

Læs mere

PROJEKT Visioner for det åbne land og landsbyer i Horns Herred syd for Jægerspris PROJEKT

PROJEKT Visioner for det åbne land og landsbyer i Horns Herred syd for Jægerspris PROJEKT POJKT V f t å g y H H y f Jægp POJKT pjktpæg - Fmt Lk - Tmg- 29. p 205 Fku Kmmu t yg H H Fku ygg: 44.343 : 248,63 km2 H H ygg: c. 6.200 (u ) : c. 5 km2 y: 6 æg y zy yzy Lkkktmt Kytæhz Pv z zt mugh v. gæg

Læs mere

Kender du typen... der elsker at skille alting ad bare for at samle det igen? Så er du godt på ve. Få en uddannelse

Kender du typen... der elsker at skille alting ad bare for at samle det igen? Så er du godt på ve. Få en uddannelse K u yp... lsk skill lig b fo sl ig? ls kik u sski o ug b h l so så b so Få uls kik lbugsski j! Så u go på v Hvo u på vj h? Uls so lbugsskikik giv ig gl kskb il pio og vligholls f ll l f lbugs ski. Du få

Læs mere

1A Kolt - Trige/Lystrup

1A Kolt - Trige/Lystrup Ly t Bl up/ åb M Ki æh am a a Hi bæ k ha B bæ om h a b Bi æ k h El ha a t El B t y I hø Ly luk k By tup t Ly tæ C t t Mo up t/ly lu Ra a tup g C t Sk b / Sk y M b Sy oto Ol y S gh of yg u So Palm hu /Ho

Læs mere

STATE. A review ofhousesalesinthe nation sfavouritepostcodes. propdex.co.uk

STATE. A review ofhousesalesinthe nation sfavouritepostcodes. propdex.co.uk STATE OFTHE MARKET MAR19EDITION A review ofhousesalesinthe nation sfavourite propdex.co.uk Aboutthisreport Methodology Weintendthisreportasanantidotetonationalhouse priceheadlines.monthlyreportsfrom thehalifax,

Læs mere

Tillæg til Lokalplan nr For boligbebyggelsen Røde Vejrmølle Parken. Miljø- og Teknikforvaltningen. Albertslund Kommune

Tillæg til Lokalplan nr For boligbebyggelsen Røde Vejrmølle Parken. Miljø- og Teknikforvaltningen. Albertslund Kommune Miljø- og Teknikforvaltningen Albertslund Kommune Tillæg til Lokalplan nr. 18.5.1 www.albertslund.dk albertslund@albertslund.dk T 43 68 68 68 F 43 68 69 28 For boligbebyggelsen Røde Vejrmølle Parken Hvad

Læs mere

Nyt fra SSWUngdomMaj 2011

Nyt fra SSWUngdomMaj 2011 Ny f SSWUgdmMj 2011 Gæ u - ymb på fjdb g d Sg Fbg - h m, hd g b f Fjdby P - på d? - uddp på d fppd måd Ug Sg byåd - hd d mød c-, ug- g pudg Ahd udg: SSWUgdm Ldy Rdg f J Kf Bd f L B Mx A bd g jdm f SSWUgdm

Læs mere

DEKLARATION. Påtaleret tilkommer Roskilde Byråd, der alene kan ændre og ophæve nærværende deklaration.

DEKLARATION. Påtaleret tilkommer Roskilde Byråd, der alene kan ændre og ophæve nærværende deklaration. 29.EB.21E21)(113:=19Å,iaDROSKEOMMJEKNFORV46332897 NO.474 P.2/7 -.Jo 7 4VENWETAY4Rie ROSKILD po4wa glmwdaw44'1,..r i "N 14607-0. Roskilde kommune Teknisk forvaltning Set. Ols Stræde 3 4000 Roskilde ø5.08.93

Læs mere

STATE FEB19EDITION. A review ofhousesalesinthe nation sfavouritepostcodes. propdex.co.uk

STATE FEB19EDITION. A review ofhousesalesinthe nation sfavouritepostcodes. propdex.co.uk STATE OFTHE MARKET FEB19EDITION A review ofhousesalesinthe nation sfavourite propdex.co.uk Aboutthisreport Methodology Weintendthisreportasanantidotetonationalhouse priceheadlines.monthlyreportsfrom thehalifax,

Læs mere

GENTOFTE KOMMUNE B Y G NI NG S VÆ SE NET BYPLAN 16B

GENTOFTE KOMMUNE B Y G NI NG S VÆ SE NET BYPLAN 16B GENTOFTE KOMMUNE B Y G NI NG S VÆ SE NET BYPLAN 16B Vedtægt for byplan 16B for en del af det mellem Strandvejen, Lille Strandvej, Kystlinien og Nordskel af ejendommene nord for Sundvænget beliggende område

Læs mere

A15001U SR A15 2,6 0,7 0,0 S ,8 A16001U SR A16 2,1 1,7 0,0 S ,6

A15001U SR A15 2,6 0,7 0,0 S ,8 A16001U SR A16 2,1 1,7 0,0 S ,6 Udløb Type Bassin Deloplande A A(red) A(fra) Qa Qt+i Opland Overløb Vandm. BOD Total N Total P A10001U SR A6A, A11, A10 47,5 12,2 0,0 S2 67.151 672 134 33,6 A1001U SR A1, A8, A1C 47,2 8,0 0,0 SOP1 44.255

Læs mere

HAVREP STEN. Én skole 2 praktiske uddannelser i Havredal. Se og læs mere... Se og læs om

HAVREP STEN. Én skole 2 praktiske uddannelser i Havredal. Se og læs mere... Se og læs om HAVREP STEN Ef 2014 E R J j? H D??? S É 2 H S H f? STUDIETUR fy LANDMAND j j S y HAVREDAL F D y H fø V f j j A f y f f øj f! D y f f H V f j Rø K f f j f H D f cf J V A f f f y V D y H V Rø K j f V f f

Læs mere

DECEMBER - JANUAR - FEBRUAR - MARTS UGERLØSE NYT LOKALBLADET FOR 4350 UGERLØSE - EN BY MED SAMMENHOLD.

DECEMBER - JANUAR - FEBRUAR - MARTS UGERLØSE NYT LOKALBLADET FOR 4350 UGERLØSE - EN BY MED SAMMENHOLD. DECEMBER - JANUAR - FEBRUAR - MARTS UGERLØSE NYT LOKALBLADET FOR 4350 UGERLØSE - EN BY MED SAMMENHOLD www.. 2. å N 1 2016 1 INDHOLDSFORTEGNELSE REDAKTIONEN b@-. N N -.. - 22 77 53 54 T Kpp M Kpp Iæ UGERLØSE

Læs mere

1 Talsystem. Skriv tallene. otteogtyve: enoghalvfems: g 926.546 + 50.000 = h 2.407.659 300.000 = i 865.402 + 4.000 = j 138 1.000 = k 732,01 : 100 =

1 Talsystem. Skriv tallene. otteogtyve: enoghalvfems: g 926.546 + 50.000 = h 2.407.659 300.000 = i 865.402 + 4.000 = j 138 1.000 = k 732,01 : 100 = ll kv lln. Oskv l ll. v un n usn un. v:,, T lln sks un n usn.. nlvs: Oskv ll l l: XVl K N NÆ T N N N U IKK N + + Rl + Hv n pn kk lå? Pn øk ll,,, - - - Nv l k læn læn æ lln ækkøl. kv ns l øs. IN ---- Ln

Læs mere

Du skal male. Brian: Kim: Søren: Ronni: Rune: 17 Guldmønten. Læs og se på billedet. Brian Kim Søren Ronni Rune

Du skal male. Brian: Kim: Søren: Ronni: Rune: 17 Guldmønten. Læs og se på billedet. Brian Kim Søren Ronni Rune 17 Guø Du Læ o på b B K Sø Ro Ru B: K: Sø: Ro: Ru: yhå H h bå bu på u j øhå H bu å u, o u v oå yhå H bu h ø o bå b h bu hå H bu o bå v h ø bu på T p på h Foæ, hv h! 1 17 Guø Hvo? Du æ 17 Guø Hv? S bo Læ

Læs mere

Fokus på lokaler. Læsning sat læseprojektet Vnd. fektiv ventilation!! une A 6. kort-version. Årets skriftlige beretning i

Fokus på lokaler. Læsning sat læseprojektet Vnd. fektiv ventilation!! une A 6. kort-version. Årets skriftlige beretning i 011-10 10 Å f b GF Fu på I hu f på ² M fhøj på h 1 ³ uf D by, S b høj å æ 1 p y I få u- æ f009 f!! u p f hu K f Df ÅL f F, b p y hpå, byå å æ æ-f fpø, fæy p b D ÅLF p u h f F u f æ bh f p S h u å byff

Læs mere

1 JENS PORSBORG Jela HENRIK DAHL

1 JENS PORSBORG Jela HENRIK DAHL 1 JENS PORSBORG Jela HENRIK DAHL Kære elev! Vi lærer at læse ved at læse. Og for at blive en god og sikker læser, skal vi læse meget rigtig meget. Når du skal læse ord, skal du bruge bogstavernes lyde

Læs mere

Sdr. Svenstrup By, Svenstrup. Signaturer: 9f. 7000f. 7000p. 7r 11y 11aa. 8l 7000b. 4gm Bonderup Gde., Ellidshøj 1p. 7000m 11q. Dalvej. 11z. 12e.

Sdr. Svenstrup By, Svenstrup. Signaturer: 9f. 7000f. 7000p. 7r 11y 11aa. 8l 7000b. 4gm Bonderup Gde., Ellidshøj 1p. 7000m 11q. Dalvej. 11z. 12e. 2.000 o 47 2an 15b Banevej 15c 29d 30b 2a Sdr. By, 23s 23l 2ps 2h 4g 4ir 5bq 5o 3c holm Sdr. By, 7000aq 7do 15o 7000r 6l 7000q 10q 9ah 9ai 6dd 4h 5p 2b 9f 4c 10d 14g 1 5m 5r 8m 7000p 7p 6f 27d 4iø 4iz

Læs mere

Vandsynsprotokol. Etape Projektet 1128 Hønsinge Omfartsvej. Odsherred Kommune Station Juni 2016

Vandsynsprotokol. Etape Projektet 1128 Hønsinge Omfartsvej. Odsherred Kommune Station Juni 2016 Vyp Ep 28 P 28 H Of Oh Ku S 2 Ju 26 D 8 u 26 Sh H Bh Su M h@ Tf +4 244 22 Du 4/26- S /2 HØNSINGE OMARTSVEJ ETAPE 28 ST 2 VANDSYNSPROTOKOL ODSHERRED KOMMUNE V Th H V 866 S Tf +4 244 @ SE 6298 EAN 98894

Læs mere

Frederikshavn kommunale skolevæsen 1962-63 P -

Frederikshavn kommunale skolevæsen 1962-63 P - Frederikshavn kommunale skolevæsen 1962-63 P - F r e d e r ik s h a v n k o m m u n a le sk o le v æ s e n S k o le å r e t 1 9 6 2-6 3 V e d T h. A n d e r s e n s k o l e d ir e k t ø r F R E D E R

Læs mere