Happing á dagstovni - ella - tá ið smábørn happa ella verða happaði

Transkript

1 Happing á dagstovni - ella - tá ið smábørn happa ella verða happaði Dagstovnurin við Løgmannabreyt Mikudagur 28. oktober 2015 Rógvi Thomsen, cand. ped., pedagogiskur ráðgevi Sernám

2 2 Der er imidlertid også viden, der viser, at mobning kan finde sted allerede i børnehaven, og der er ingen tvivl om, at mønstrene og samværsmåderne, som skaber mobning, starter i børnenes tidlige år og udvikles videre i indskolingen. Helle Rabøl Hansen 2012

3 Visti tú, at happing millum smábørn er rættiliga vanlig aðrastaðni? Kanningar í Norra vísa, at umleið % av øllum børnum á dagstovni verða happaði. Hetta er eitt til tvey børn á hvørjari stovu. Í Canada eru tað 28% Í Schweiz eru vit heilt uppi á 37 %. Ì Danmark eru ongar kanningar gjørdar millum smábørn Men ein sjálvboðin kanning vísti, at 8,2 % av børnunum kendu seg argaðan so ofta, at tey blivu kedd av tí. Danskir granskarar meta at talið fyri happing er nakað hægri enn hasi 8,2 % ini Føroyar? Hví? 3

4 Happing, sum avik við persóninum Fokus hevur verið á einstaklingin, ein feilur í persónligheitini, hjá ávikavist tí happaða ella happaranum. 4

5 5 Mytur! Hvør verður happaður? Eru uttaru frávik sum fiti, reytt hár, brillur ella klæðir við til, at eitt barn kann enda sum happioffur? Ella hava hesi børn kanska fingið eina øðrvísi uppaling enn onnur børn? Tað vísir seg, at lítið hald er í hesum mytum. Offrini høvdu nevniliga ikki nøkur eyðsýnd uttaru frávik í mun til onnur børn.

6 6 Tey eru sjálvi úti um tað? Ynskir nakar at verða happaður? Tað er eingin, ið ynskir medvitið at vera uttanfyri ella at verða happaður.

7 7 Ein nýggj fatan av, hvat happing er Í staðin fyri at leggja happingina til einstaklingin, verður nú sagt, at happing er eitt tekin uppá stóran sosialan ótta í bólkinum eina sjúku í skipanini.ein fatan, ið hellir til, at tað er sjálvt umhvørvið, ið er sjúkt.

8 8 Tað byrjar longu á dagstovni Sjónlig og ósjónlig tekin um sosialan ótta ella happing Tað heldur áfram í skúlanum

9 9 HVAT HEVUR TÝDNING Fyri børn er tað einki, ið er týdningarmiklari enn at vera við í felagsskapinum og at hava vinir. Sleppir barnið ikki upp í felagsskapin, so kann alt vera líka mikið hjá tí Góðir pedagogar eru týdningarmiklir, men út av níggju førum av tíggju, tá ið barnið ikki vil í barnagarð, so hevur tað okkurt at gera við innanhýsis viðurskiftini í barnabólkinum á staðnum.

10 10 Happing - útihýsan oyðileggur lív Happing er úttrykk fyri sosialum ótta. Óttin fyri at verða útihýstur úr felagsskapinum Útihýsan oyðileggur lív Øll kunnu gerast happarar ella verða happað

11 11 Argan, konfliktir og happing Argan og klandur Happing

12 12 Relationel happing og fysisk happing Happing millum smágentir Happing millum smádreingir. Tó er tað so, at relationel happing gerst alt vanligari millum dreingir

13 13 Happing gevur sálini arr Happing er ein vanlukka. Børn, ið verða happaði, hava sár á sálini restina av lívinum. Fylgirnar av happing eru so ótýdligar og ræðuligar, at happing má verða tikin í størsta álvara.

14 14 Merkt alt lívið Fylgirnar av happing merkja børnini fyri lívið, tey eru í vanda fyri at fáa: Stress Lágt sjálvsvirði Depressiónir (4 til 5 ferð oftari enn onnur) Angist Skaða seg, sum eldri Sjálvmorðshótt, sum eldri

15 15 Viljin at hjálpa kenslan av at verða hoyrdur Skaðarnir uppá longri sikt eru knýttir at, um tað happaða barnið upplivir, at tað eru vaksin og børn til staðar, ið vilja hjálpa.

16 16 At lurta eftir tí, ið barnið sigur Børn hava ymisk mørk fyri nær tey kenna seg særd og forfylgd. Um barnið kennir seg ella sigur seg vera happað, sjálvt um tað ikki passar saman við fatanini hjá okkum vaksnu, so skulu vit taka barnið í álvara og virða kenslurnar hjá barninum

17 Málsetningur At menna eina støðuga, inkluderandi mentan millum børnini At menna góðar barnafelagsskapir grundaðir á tolsemi við og virðing fyri hvørjum øðrum At menna evnini hjá børnum at vísa umsorgan fyri hvørjum øðrum og dirvi til at verja ein vin, ið ikki hevur lætt við at verja seg sjálvan

18 18 Pedagogiska ábyrgdin hjá teimum vaksnu Børnini royna ymiskar sosialar spælireglar Tey vaksnu mugu hjálpa teimum til at finna góðar mátar at vera saman uppá Tá ið børn happa, eru tað tey vaksnu, ið hava ábyrgdina

19 19 Foreldrini 1) Eggja børnunum til at gera avtalur um at spæla við øll í barnabólkinum 2) Tosa ikki niðursetandi um onnur børn ella um foreldrini hjá teimum 3) Innfør sosialan føðingardagspoltikk 4) Stuðla barninum í at verja ein vin, ið er í trupulleikum 5) Ver opin og móttakiligur, tá ið onnur foreldur siga frá um trupulleikarnar hjá børnum teirra

20 20 Pedagogarnir Skapa felagsskapir

21 Tey fýra grundvirðini: Tolsemi Duga at akseptera og síggja munir sum styrki, og fara um hvønn við javnvirði. Virðing At akseptera og taka fyrilit fyri øllum børnum í bólkinum, vera góður vinur við onnur og at rúma medferðini hjá øðrum. Umsorgan Vísa áhuga, medkenslu, hava ampa av og vísa øllum børnum hjálpsemi. Dirvi At tora at siga frá og seta egin mørk. At vísa dirvi og vera góður vinur, sum letur við seg koma, tá okkurt er órættvíst.

22 22 Ábyrgdin Barnið verður ikki føtt sum antin happari ella offur, tað liggur ikki í genunum. Tað er í samskiftinum við okkum vaksnu, tað lærir at verða til, tí er tað ábyrgdin hjá tí vaksna at siga frá í orði og gerningi. Tað eru vit vaksnu, ið hava ábyrgdina av einum umhvørvi, ið antin loyvir happing ella forðar fyri henni. Tað eru vit vaksnu, ið hava ábyrgdina av einum samfelag, grundað á tolsemi, andsfrælsi og virðing fyri hvørjum øðrum.

23 23 Heilt avgerandi er tað tí, at tey vaksnu pedagogar og foreldur eru medvitin um, og gáa um, at problemið er til. OG IKKI MINNI GERA NAKAÐ VIÐ TAÐ!