Kjarasamningar í Danmörku

Transkript

1 Kjarasamningar í Danmörku Allan Lyngsø Madsen Aðalhagfræðingur

2 Yfirlit 1. Undirbúningur 2. Félagslegur og hagfræðilegur byrjunarpunktur. 3. Viðræður LO og DA 4. Ferlið á almenna markaðinum 5. Áhrif á aðra.

3 Undirbúningsferlið við OK14 Samninganefnd skipuð af stjórninni 13. september Skipuð fulltrúm LO og 12 samningamönnum, þar af 5 frá 3F og 3 frá HK (verslunarmönnum) Október: Sameiginleg hagfræðileg skýrsla til grundvallar. Nóvember: Rammasamningur við DA, með uppsagnarákvæðum frá LO (Tekur til lágmarkslauna og engin áhrif á laun yfir lágmarkslaunum) 7. janúar: Upphaf kjarasamningsviðræðna innan stærstu atvinnugreinuna og hjá þeim sem eru í beinni samkeppni við útlönd.

4 Sameiginleg skýrsla í aðdraganda kjarasamninga Unnin sameiginlega af LO, DA og hinu opinbera. Launahækkanir eru litlar í sögulegu samhengi. En raunlaun eru ekki að lækka sökum lítillar verðbólgu. Launahækkanir minni en í samanburðarríkjum. Væntingar um erlendar launahækkanir: 2-2½%. Verðbólguvæntingar: 1-1½%. Samkeppnishæfni launa svipuð og árið 2003

5 Indeks, 2000= Launakostnaður í DK og samanburðarlöndum Indeks, 2000= Danmark Irland Frankrig Holland Finland Sverige Storbritannien Norge Tyskland 100 Kilde: Eurostat

6 Þróun í samkeppnishæfni launa Pct.-point 15 Pct.-point Lønudvikling Produktivitet Kronekurs Lønkonkurrenceevne Kilde: Finansministeriet

7 Atvinnugreinar við OK14 ca. 500 kjarasamningar Pct Fremstilling Byggeri Service Pct

8 Kjarasamningaviðræður 2014 í stuttu máli Rammasamningur milli LO og DA liggur fyrir í nóvember Samkomulag um,,merkið 9. februar og 26. februar Endar með mjög miðlægum viðræðum sem vara í tæpa viku Mótsögn LO: Raunverulegar dreifðar (sérkjara) viðræður eða hröð atburðarás þegar,,merkið liggur fyrir

9 Markaðslaunakerfið (d. mindstelønsområdet) og taxtalaunakerfi (d. normalløn) Í markaðslaunakerfinu er aðeins samið um lágmarkslaun en þar að auki koma einsaklingsbundnar hækkanir. angives kun en mindstebetaling, herudover vil der ligge solide personlige tillæg. Í taxtalaunakerfinu er samið um launataxta og þar til viðbótar koma einungis óverulegar viðbætur. Þess vegna eru taxtarnir hærri og hækkanirnar meiri en í markaðslaunakerfinu. Iðnaður er innan markaðslaunakerfisins Samgöngur eru innan taxtalaunakerfis Horfa þarf til alþjóðlegrar samkeppni í báðum geirum.

10 Hvað þarf til að ná niðurstöðu?? 1) Samkomulag um,,merkið í iðnaðinum 2) Samkomulag um hækkun taxtalaunahópa 3) Ef viðræður stranda fara viðræður til sáttasemjara, þar sem dómarar verða oddvitar viðræðunefnda og stýra viðræðunum og atburðarásinni.

11 Mögulegar áherslur Störf og samkeppnishæfni, en viðhalda kaupmætti. Félagsleg undirboð Fæðingarorlof mæðra og feðra Öryggi í breiðum skilningi Menntun á vinnumarkaði og fullorðinna. Aðstæður eldri borgara Styrkja danska líkanið.

12 Síðasta vikan Í lok viðræðuferlisins er ávalt miðlægur þáttur í höndum LO og DA Í þessum þætti er miðlunartillögunni stillt upp. Í miðlunartillöguna eru sett þau ákvæði, sem samið hefur verið um í viðræðum einstakra landssambanda við sína viðsemjendur. Miðlunartillagan nær jafnfram til allra samningssviða, þar sem ekki hafa náðst samningar. Vanalega er það um 5-10% af samningssviði LO-DA Samið er um framlög til FIU, sem tryggir menntun trúnaðarmanna og faglegt starf þeirra Það er samið um hækkun á framlögum í ATP, sem er almennur grunnlífeyrir allra launamanna (½-1½ pct. af laununum)

13 Launaþróun og viðmið Anm. Metode fra Statistikudvalget. Der regnes med relativt gennemslag af satsændringer Kilde: DA s lønstatistik samt egne beregninger og skøn

14 Atkvæðagreiðsla um samningana Félag Fjöldi atkvæða Þátttaka % Já Blik og Rør ,1 8,4 El-Forbundet ,5 84,0 Jernbaneforbundet ,3 71,2 Dansk Metal ,7 90,6 Fagligt Fælles Forbund ,9 68,7 FOA ,0 86,0 NNF ,0 84,6 HK ,8 91,4 Malerforbundet ,2 16,6 Serviceforbundet ,5 92,7 TL ,1 89,6 SL (kompetent forsamling) ,7 100,0 Samlet LO ,7 77,3

15 Samkomulag um aðra samninga Á almennum vinnumarkaði eru flest allir samningar tengdir beint saman Á opinberum vinnumarkaði eru viðræðurnar óháðar viðræðunum á almenna markaðinum, en glíma við mörg af sömu vandamálunum Þróun launa á opinbera vinnumarkaðinum eru beint tengd raunverulegri launaþróun á almennum markaði Það er samið um launahækkanir, en launaþróunin er jöfnuð eftir á þannig að van- eða ofhækkun leiðir til leiðréttinga með viðbótar hækkunum eða lækkun næstkomandi hækkana Dæmi: Almenn laun hækka um 2 pct., á meðan laun á opinbera vinnumarkaðinum hækka um 1%. Jöfnunin er þá sú að laun á opinberum vinnumarkaði hækka um 0,8 pct. aukalega