2 Stk. 2. Løgtingslóg nr. 78 frá 12. juni 1986 um eldsbruna o.a. fer úr gildi 31. desember 2008.

Transkript

1 Føroya Løgting Tinghúsvegur 1-3 FO-100 Tórshavn Tinghúsvegur 1-3, Postboks 208, 100 Tórshavn Viðmerkingar til tingmál nr. 119/2008: Fiskimálaráðharrin hevur hin lagt fram tingmál nr. 119/2008, sum er uppskot til broyting í Ll. Nr. 78 frá 12. juni 1986 um eldsbruna o.a. vanliga rópt brunalógin. Í telduposti til Løgtingið, dagfestur 20. mars 2009 hevur undirritaði vegna Byggiharrasamtak Føroya víst á fleiri sera týðandi viðurskifti í broytingaruppskotinum, sum koma at hava sera umfatandi og óhepnar avleiðingar fyri bæði byggiharrar, borgarar og byggimyndugleikar. Í nevnda telduposti er víst á m.a. fylgjandi viðurskifti: 1. lógaruppskotið fløkir ábyrgdarbýtið millum byggimyndugleikan og tilbúgvingina enn meira enn tað longu er 2. lógaruppskotið førir føroysku brunalóggávuna nógv ár aftur í tíðina, heldur enn at verða ein menning av brunaøkinum 3. fíggjarligu avleiðingarnar eru ikki rætt lýstar í viðmerkingunum til lógaruppskoti. Fíggjarligu avleiðingarnar koma at gera ovurhonds stórar fyri bæði privatar, kommunalar og landsins byggiharrar. 4. lógaruppskotið er í stríð við ásetingarnar í byggi- og býarskipanarlógini um, hvør er byggimyndugleiki 5. lógaruppskotið er orða soleiðis, at tað beinleiðis fær afturvirkandi kraft fyri verandi bygningar 6. rættartrygdin hjá borgarum verður álvarliga hótt við hesum lógaruppskoti 7. lógaruppskotið hevur ikki verið til hoyringar hjá teimum mest sjálvsøgdu hoyringspørtunum sum verða beinleiðis ávirkaðir av lógini, og heldur ikki hjá sakkunnleikanum, sosum Felagið fyri Føroyskar Sløkkiliðsleiðarar, Ráðgevarafelagnum o.ø. Løgtingið samtykti í 2006 at seta brunalógina úr gildi : Byggiharrasamtak Føroya vísir í teldupostinum frá 20. mars 2009 eisini á, at tað tykist løgið at eitt slíkt uppskot verður lagt fram fyri tingið heldur enn ein heilt nýggj lóg um tilbúgving (eins og í Danmark), tá Løgtingið í desember 2006 samtykti Ll. nr. 106 frá 12. desember 2006 um eldsbruna o.a., har tað í 2 er ásett, at brunalógin frá 1986 skal setast úr gildið Stk. 2. Løgtingslóg nr. 78 frá 12. juni 1986 um eldsbruna o.a. fer úr gildi 31. desember Vinnunevnd løgtingsins vísti tá á, at hetta gav avvarðandi landsstýrismanni nóg góðar stundir 2 ár til at smíða eina nýggja heildarlóg fyri føroysku tilbúgvingina. Men nú hesi 2 árini eru farin, er lagt fram hetta lógaruppskotið nr. 119/2008, sum bert er ein broyting av Ll. nr. 78 frá 12. juni 1986 um eldsbruna o.a., og sum ikki er nøkur menning av føroysku bruna- og tilbúgvingarlóggávuni, men førir føroyska bruna- og tilbúgvingarlóggávu nógv ár aftur í tíðina. Generellar viðmerkingar um føroysku brunalóggávuna: Sum fráboða í nevnda telduposti frá 20. mars 2009, sendir Byggiharrasamtak Føroya hervið Vinnunevndini viðmerkingar til fyriliggjandi lógaruppskotið. 1

2 Ein tann mest týðandi trupuleikin viðv. føroysku byggilóggávuni og brunalóggávuni er tað ógreiða og mangulfulla lógarverkið sum er fyri økið. Tí fer Byggiharrasamtak Føroya í hesum skrivi at býta viðmerkingarnar upp í fleiri partar, har nomið verður bæði við grundleggjandi prinsipiellu trupuleikarnar, og at enda verða viðmerkingar gjørdar til einstøku greinirnar í fyriliggjandi lógaruppskotið. Føroyska brunalógin frá 1986 og brunakunngerðin frá 1992 eru avoldaðar: Tá núgaldandi føroyska brunalógin í 1986 bleiv sett í gildi, kom hon í staðin fyri ymsar lógir og kunngerðir sum gingu líka aftur til Lógin er í stóran mun ein avskrift av donsku Brandloven, sum fór úr gildi í 1993, tá danska Beredskabsloven kom í staðin. Men kortini eru týðandi greinar úr donsku brunalógini ikki tiknir við í føroysku brunalógina, og hevur hetta eftirfylgjandi elvt til stóra ógreiðu um myndugleikaøkið og ábyrgdarøkið millum byggimyndugleikar og Brunaumsjón Landsins. Uttan iva var talan um stórt framstig tá Føroyar í 1986 fingu eina nýggja brunalóg, men sum við øllum øðrum, so hevur tíðin aftaná víst, at henda lógin eins og so nógvar aðrar treingir til justeringar. Hóast danir skiftu yvir til Beredskabsloven i 1993, so hevur dagføringin av føroysku brunalóggávuni verið fastfryst síðani 1986, og byggir framvegis á tí í 1993 avtiknu donsku brunalógina. Í 1992 kom so K. nr. 45 frá um brunaverju og brunatrygd í gildi í Føroyum. Enn einaferð eitt stórt framstig, og enn einaferð ein beinleiðis avskrift av tí partinum av danska Bygningsreglement 1982 Kap. 6 - sum snýr seg um brunaviðurskifti. Danir hava síðani 1982 minst 4 ferðir broytt teirra Bygningsreglement, herundir dagføringar av brunakrøvum, soleiðis at tey samsvara við tí menning sum gjøgnum árini er hend innan brunaverju og brunatrygd. Men eins og við føroysku brunalógini, so hevur dagføringin av føroysku brunakunngerðini eisini verið fastfryst síðani 1992, og byggir framvegis á donsku reglurnar frá Bæði brunalógin og brunakunngerðin eru sostatt nú eitt álvarsligt haft um beinini fyri alla føroyska bygging og vinnu og myndugleikar sum eru knýttir at bygging. Konfliktirnar millum brunalógina, byggi- og býarskipanarlógina og brunakunngerðina: Føroyska Ll. nr. 13 frá 21. mai 1954 um býarskipanir og byggisamtyktir, ásetir púra greitt at kommunurnar eru byggivaldið, og við støði í hesi lóg hava allar føroyskar kommunar gjørt byggisamtyktir sum eru góðkendar av landsstýrinum. Líka so greitt er tað ásett í K. nr. 45 frá um brunaverju og brunatrygd, Kap. I, pkt. 1 og pkt (sí niðanfyri), at einans fyri virkir fevnd av 21 í brunalógini og fyri bygningar sum ikki eru fevndir av Kap. III í brunakunngerðini, krevst góðkenning frá Brunaumsjón Landsins. I Kapittul Almenn viðurskifti. 1. Skylda um byggimálsviðgerð. Í sambandi við at kommunalur byggimyndugleiki veitir byggiloyvi, hevur hann skyldu til at gera eina meting av øllum byggimálum og seta tey krøv, ið neyðug eru at tryggja, at almennar ásetingar um brunatrygd verða fylgd. Er talan um eldhættislig virki o.a.m., sum koma undir reglurnar í 21. stk. 1, í lógini skal kommunali byggimyndugleikin, áðrenn byggiloyvi verður givið, útvega sær loyvi frá Brunaumsjón landsins Byggingar, sum ikki koma undir greinirnar í III kapittli og ikki beinleiðis kunnu javnstillast við tær, skulu viðvíkjandi brunatrygdarligu krøvum, verða viðgjørdar sambært ásetingum frá Brunaumsjón landsins. Um ásetingarnar í kunngerðini stóðu einsamallar, so var í øllum førum minni ivi um hvør er byggimyndugleikin. Men trupuleikin er, at í 22 í føroysku brunalógini eru positivt nevnd ávís sløg av bygningum sum Brunaumsjónin eisini skal góðkenna, hóast hesir eisini eru fevndir av ábyrgdarøkinum hjá kommunalu byggimyndugleikunum og vanligu ásetingunum fyri slíkar bygningar í Kap. III í brunakunngerðini. Viðmerkjast skal, at hetta eru tillagingar og mangan 2

3 ógrundaðar herðingar sum eru gjørdar í føroysku brunalógini, sum ikki ganga aftur í tilsvarandi donsku lógini. Brunalógin 22 og 24 skapa ógreiðu: Verður hugt at núgaldandi brunalógini, so eru tað serliga 22 og 24 sum skapa stóra ógreiðu um hvør er byggimyndugleikin og hvør er eftirlitsmyndugleikin. Hetta tí, at í føroysku lógini er Brunaumsjón Landsins sett inn sum ein myndugleiki ið kann seta byggiloyvistreytir, hóast kommunurnar eru byggimyndugleiki. Í teimum tilsvarandi lógargreinunum í donsku Beredskabsloven er hesin ivi ikki til staðar, tí har er greiði skilnaðurin millum byggimyndugleikan og tilbúgvingarmyndugleikan varðveittur. Viðv. 22, stk. 1 og 2 í føroysku brunalógini, so kann hon samanberast við 35, stk. 3 og 4 í donsku Beredskabsloven. Sum tað sæst niðanfyri, so er Brunaumsjón Landsins sett inn í føroysku lógina, har tað í donsku lógini er kommunan (byggimyndugleikin) sum hevur hesar heimildir, soleiðis sum tað sjálvandi eigur at verða, fyri at hava eitt greitt ábyrgdarbýtið. Sum munurin á niðanfyristandandi lógartekstum eisini vísir, so er føroyska lógin nógv meira konservativ og restriktiv enn tilsvarandi danska ásetingin. Danska Beredskabsloven, Stk. 3. Kommunalbestyrelsen kan i øvrigt bestemme, at der for bygninger og grundarealer, 1) hvor der er særlig brandfarlige forhold, 2) hvor der samles mange mennesker, eller 3) hvor store værdier er udsat for ødelæggelse, 4) skal træffes driftsmæssige foranstaltninger til at forebygge eller formindske brandfaren og til at sikre forsvarlige rednings- og slukningsmuligheder i tilfælde af brand. Stk. 4. Kommunalbestyrelsen kan bestemme, at det kommunale redningsberedskab eller en eller flere personer, som kommunalbestyrelsen har bemyndiget hertil, hvis det skønnes nødvendigt til enhver tid skal være til stede som brandvagt i forsamlingslokaler, ved afholdelse af udstillinger, festivaler, teaterforestillinger, cirkusforestillinger og lignende arrangementer, herunder arrangementer i det fri. Brandvagten, der skal være i besiddelse af behørig legitimation, kan være til stede uden retskendelse. Kommunalbestyrelsen kan endvidere bestemme, at arrangøren skal betale et gebyr til dækning af kommunens omkostninger ved administration og tilsyn i forbindelse med brandvagten. Føroyska brunalógin, ) Brunaumsjón landsins kann áseta, at í bygningum og mannverkum annars, har serligur vandi er fyri eldi, ella har stór virði eru hótt av oyðing, skulu tiltøk verða gjørd til tess at minka um brunavandan og til tryggingar av fullgóðum bjargingar- ella sløkkimøguleikum, um eldur kemur í. Slík áseting kann eisini verða gjørd fyri samkomuhús, sjónleikarhús, gistingarhús, sjúkrahús, bygningar, ið verða nýttir til undirvísingar-, framsýningar- ella skemtannarendamál og yvirhøvur mannverk ella størri høli, har fólk koma. Brunaumsjón landsins kann í hesum sambandi eisini áseta treytir um ávaringarskipan, sløkkiskipan, rakstrarviðurskifti, at sløkkiútgerð verður útvegað, vatnveiting fingin í lag, at tryggja at út slepst, og at atkomuvegir verða gjørdir til akførini hjá sløkkiliðnum og støði til stigar og sproytur. 2. stk. Brunaumsjón landsins kann áseta, at tá ið samkomuhús, sjónleikarhús o.t. verða nýtt, skal brunavaktarhald vera, og hetta skal verða goldið av fyrireikaranum fyri hetta eftir taksti, sum býar- ella bygdaráðið hevur ásett. Hesin sami trupuleikin er eisini viðv. 24, stk. 2 til 7 í føroysku brunalógini, sum kann samanberast við 36, stk. 1 til 3 í donsku Beredskabsloven. Sum tað sæst niðanfyri, so er Brunaumsjón Landsins eisini í hesi grein sett inn í føroysku lógina, har tað í donsku lógini er kommunan (byggimyndugleikin) sum hevur ábyrgdina og heimildina at gera brunasýn í bygningum, soleiðis sum tað sjálvandi eigur at verða, fyri at hava eitt greitt ábyrgdarbýtið. Og eins og við føroysku 22, so vísir niðanfyristandandi tekstur enn einaferð, at føroyska lógin eisini er nógv meira konservativ og restriktiv enn tilsvarandi danska ásetingin. 3

4 Danska Beredskabsloven, Kommunalbestyrelsen foretager brandsyn af virksomheder, af fredede bygninger, af bygninger, hvor mange mennesker samles, og af brandfarlige bygninger og oplag. Stk. 2. Forsvarsministeren fastsætter nærmere regler om brandsyn efter stk. 1, herunder om påbud om afhjælpning af eventuelle mangler. Stk. 3. Brandsyn i henhold til stk. 1 kan, hvis det skønnes nødvendigt, til enhver tid uden retskendelse foretages på ejendommen. Den, der foretager brandsynet, skal være i besiddelse af behørig legitimation. Føroyska brunalógin, Stk. 2. 1) Brunaumsjón landsins skal regluliga sýna samkomuhús, sjónleikarhús, gistingarhús, sjúkrahús, bygningar, ið verða nýttir til undirvísingar-, framsýningar- ella skemtannarendamál og yvirhøvur mannverk, har fólk koma, og sýna eldhættisligar bygningar og goymslur, virki o.a., sum koma inn undir 21 og stk. Vísir sýningin, at okkurt vantar, sum kann valda serligan eldvanda, kann eftirlitsmaðurin forbjóða, at hesir bygningar verða nýttir, til bøtt er um brekið, og sýningin vísir, at hetta er gjørt. 4. stk. Hevur brekið minni upp á seg, verður álagt at bøta um brekið innan ávísa freist. Táið freistin er úti og í seinasta lagi næstu ferð, sýnt verður, skal ansast eftir, at bøtt er um brekið. 5. stk. Tey sambært hesi grein settu forboð og krøv skulu skrivliga verða boðað eigaranum ella øðrum, sum avvarðar. 6. stk. Eftirlitsmaðurin skrivar gerðabók ella seðlaskrá, har ið tað fyri hvørja ogn verður skrivað um tær sýningar, sum hava verið, um brek eru funnin við sýningarnar, hvørji forboð og krøv, sum givin hava verið, og um gjørt er eftir teimum. 7 stk. Verður ikki gjørt eftir teimum boðum og krøvum, sum sett eru sambært 3. og 4. stk., skal hetta verða meldað løgregluni. Borgarin kemur í klemmu: Føroyska lógarásetingin í 22 og 24 um, at tað er Brunaumsjón landsins sum traðkar inn í leiklutin sum byggimyndugleikin eigur at hava, og sum byggimyndugleikin í øllum øðrum londum kring okkum hevur, blívir mest sjónligur tá kommunali byggimyndugleikin og Brunaumsjón Landsins ikki eru samd um tulkingarnar ella ítøkilig krøv í einstøku byggiumsøknunum. Rættuliga nógvar kærur hava gjøgnum árini verið um júst hendan trupuleikan. Tað sum ofta hendir er, at kommunalu byggimyndugleikarnir eru noyddir at skera ígjøgnum og takað avgerðir, fyri at yvirhalda ásetingarnar um góðan fyrisitingarsið. Tá Brunaumsjónin ikki hevur fingið sín vilja ígjøgnum er tað javnan hent, at Brunaumsjón Landsins so hevur boða byggiharrum frá, at um teir ikki gera sum Brunaumsjónin krevur, so koma teir at seta nýtslubann móti bygninginum, við heimild í 24. Hetta hóast byggiharrin hevur eitt fult galdandi byggiloyvi frá byggimyndugleikanum. Tað øvugta hevur eisini gjørt seg galdandi, har Brunaumsjón Landsins metir at tað skulu setast linari krøv enn kommunali byggimyndugleikin krevur. Borgarin/umsøkjarin blívir alt annað líka taparin orsakað av hesum ógreiðu viðurskiftunum í brunalógini um, hvør myndugleiki er tann rætti at seta krøvini. Ella sagt við øðrum orðum, so gerst borgarin taparin orsakað av at tað er ógreitt um byggi- og býarskipanarlógin er yvir brunalógini ella øvugt. Hesin trupuleiki kann loysast og ábyrgdarbýtið gerast púrasta greitt, um Brunaumsjón Landsins verður strikað úr bæði 22 og 24, og kommunali byggimyndugleikin settur inn í staðin, eins og í tí tilsvarandi donsku lóggávuni. Brunaumsjón Landsins ov nógvar hattar uppi á : Støðan viðv. umsitingini av brunaøkinum vildi verið munandi greiðari, um leikluturin hjá Brunaumsjón Landsins, var avmarkaður til tær uppgávur, sum er ásettar í 1 í brunalógini, og sum eru: 1. tilbúgving og útgerð hjá sløkkiliðunum 2. gerð av brunareglugerð 3. vatnveiting til sløkkilið 4

5 4. ávaringarskipan hjá sløkkiliðunum 5. útbúgving av manningini í sløkkiliðunum Men við at hyggja at heimasíðuni hjá Brunaumsjón Landsins lýsir stovnurin sínar høvuðsuppgávur at verða munandi fleiri enn ásett í 1 í brunalógini. Har verður upplýst, at høvuðsuppgávurnar eru: 6. -Bygningseftirlit 7. -Byggimálsviðgerð 8. -Brunatrygdarliga vegleiðing fyri landsstovnar, kommunur, løgregluna, tryggingarfeløgini, prosjekteringsfeløg og onnur. 9. -Eftirlit við ávísum bygningum 10. -Góðkenning og merking av tangabilum, oljutangum v.m Leiðsluvegleiðing í innsatsleiðslu 12. -Eftirlit við sløkkiliðsmanningum og góðkenning av brunaumsjónarmonnum v.m Góðkenning av alarm- og tilkallingarskipanum Dagliga vegleiðing og fyriskipan av sløkki- og bjargingarvenjingum Gerð av reglugerðum, kunngerðum og vegleiðingum. Tað er eyðsæð, at ein stovnur sum Brunaumsjón Landsins hevur ein leiklut sum svarar nøkunlunda til Beredskabsstyrelsen í Danmark. Og at Brunaumsjón Landsins í hesum sambandi hevur eftirlit við sløkkiliðum, typugóðkennir bygningslutir og útgerð, gerð reglugerðir, kunngerðir og vegleiðingar og í aðrar mátar ráðgevur ella vegleiðir landsstýrismanninum og øðrum myndugleikum, er eisini ein sjálvursagdur partur av arbeiðinum hjá slíkum stovni. Men tá stovnurin síðani bæði skal byggimálsviðgerða eftir reglum sum hann sjálvur ger, og eftirfylgjandi skal føra eftirlit við bygningum sum stovnurin sjálvur hevur byggimálsviðgjørt, so gerst stovnurin ikki óheftur og harvið gerst hann eisini ógegniður. Hetta hevur Kommunusamskipan Føroya í skrivi frá 28. feb eisini víst táverandi landstýrismanninum í innlendismálum, Jacob Vestergaard, á. Hetta vísir bert enn einaferð hvussu umráðandi tað er at fáa broytt hesi viðurskifti, soleiðis at vit í Føroyum fáa eins greiðan skilnað millum byggivald og tilbúgvingarmyndugleikan, sum galdandi er í grannalondum okkara. Ein annar trupuleiki við, at Brunaumsjón Landsins skal umsita byggimálsviðgerð er, at stovnurin ikki hevur orku til tess. Dømir eru um, at byggiharrar/umsøkjarar hava bíða í nærum 5 mánaðir at fáa svar sjálvt um talan er um púrasta vanligar og einfaldar bygningar. Og uppaftur ein annar trupuleiki er, at Brunaumsjón Landsins ikki hevur fakligan førleika til slíka brunamálsviðgerð sum bert er eitt sindur útyvir tað vanliga. Dømir eru um byggiharrar sum hava verið noyddir at rinda nógvan pening fyri at fáa prosjektir brunamálsviðgjørd, av tí at Brunaumsjón Landsins mátti fáa sær hjálp frá donskum brunamyndugleikum at takað sær av brunamálsviðgerðini. Eisini hetta styrkir uppundir, at brunatøkniliga byggimálsviðgerðin ikki eigur at liggja hjá Brunaumsjón Landsins, men hjá kommunalu byggimyndugleikunum, og at Brunaumsjón Landsins í staðin eigur at nýta sína orku til at dagføra reglugerðir o.a., soleiðis at føroysk bygging kann fremjast undir somu karmum sum í grannalondum okkara. Viðmerkingar til lógaruppskotið tingmál 119/2008: Almennar viðmerkingar: a) Í viðmerkingunum til lógaruppskotið, verður í Kap. 1 skotið upp, at víðka um heimildina at seta nýtslubann. 5

6 Royndir hesum viðvíkjandi hava víst, at Brunaumsjón Landsins ikki hevur megna at handfara slíkar støður rætt, og at tað hevur als ikki verið proportionalitetur millum møgulig brek og inntriv frá Brunaumsjón Landsins. Fleiri kærur hava verið um slík mál gjøgnum árini, sum hava staðfest hetta. Byggiharrasamtak Føroya metir ikki at núverandi orðingin í 24 í brunalógini um nýtslubann er ógreið. Byggiharrasamtak Føroya mælir til, at heimildirnar hjá Brunaumsjón Landsins í 24 um brunasýn og verða fluttar til kommununar og teirra sløkkiliðsleiðarar. b) Byggiharrasamtak Føroya mælir til, at spurningurin um kærumøguleikar verður viðgjørdur og gjørdur betur, uttan mun til um talan er um avgerðir hjá Brunaumsjón Landsins ella hjá byggimyndugleikanum. Sum nú er, kunnu avgerðir hjá einum kommunalum byggimyndugleika kærast til Kærunevndina í Lendismálum. Men tað sama ger seg ikki galdandi, tá Brunaumsjón Landsins tekur avgerðir í byggimálum, sambært 21, 22 ella 24 í brunalógini. Byggiharrasamtak Føroya metir, at kærumøguleikin hjá borgarum verður betur og einsháttaður, um Brunaumsjón Landsins verður strikað úr 22 og 24, soleiðis sum Byggiharrasamtakið mælir til aðrastaðni í hesum skrivi. Viðv. 21 verður mælt til, at Kærunevndin í Lendismálum verður kærumyndugleiki í slíkum málum, uttan mun til um tað verður Brunaumsjón Landsins ella kommunali byggimyndugleikin sum verður myndugleiki í slíkum málum um eldhættislig virkir. Hetta tí at Kærunevndin í Lendismálum júst er sett til at viðgerða kærur um øll lendis- og byggimál. c) Byggiharrasamtakið skal endurtakað sína átalu í teldupostinum frá um, at lógaruppskotið er ikki sent til hoyringar hjá øllum viðkomandi pørtum, hóast at talan er um sera umfatandi og prinsipiellar broytingar av lógini. Bert 3 feløg - Kommunusamskipan Føroya, Føroya Kommunufelag og Akademikarafelagið - hava fingið uppskotið til hoyringar. Hvør orsøkin er til hetta er Byggiharrasamtakinum ókent, men vísast kann á, at tá lógin seinast var í tinginum til broytingar í 2006, var tann lógarbroytingin send øllum fylgjandi pørtum til hoyringar: Løgmansskrivstovan Innlendismálaráðið Fiskimálaráðið Mentamálaráðið Vinnumálaráðið Fíggjarmálaráðið Almanna- og Heilsumálaráðið Landsverk Strandfaraskip landsins Heilsufrøðiliga starvsstovan Fjarskiftiseftirlitið Føroya Tele Kall Matrikulstovan SLV Vága Floghavn Apoteksverkið Jarðfeingi Føroya Kommunufelag Kommunusamskipan Føroya Toll- og Skattstova Føroya P/F Vága- og Norðoyatunnilin Fiskiveiðieftirlitið Skipaeftirlitið Trygdarmiðstøðin 6

7 Landsdjóralæknaembætið Landssjúkrahúsið Suðuroyar Sjúkrahús Klaksvíkar Sjúkrahús Deildin fyri arbeiðs- og almannaheilsu Dátueftirlitið Kringvarp Føroya Landsfelagið fyri bjargingarfeløgini Norðoya Bjargingarfelag Atlantic Airways Faroe Jet SEV Løgreglan Fútin Færøernes Kommando Ríkisumboðið Fíggjarligar avleiðingar: Í viðmerkingunum til lógaruppskotið, verður í Kap. 2 sagt, at uppskotið hevur ongar fíggjarligar og umsitingarligar avleiðingar fyri land og kommunur. Hetta er beinleiðis skeivt, tí í 1, nr. 32 í lógaruppskotinum verður skotið upp at geva heimild at áleggja byggiharrum gjald fyri byggimálsviðgerðina hjá Brunaumsjón Landsins. Og tá landsins størstu byggiharrar eru Landsverk og kommunurnar, og hesir byggiharrar eru teir ið byggja størri serligar bygningar, sosum skúlar o.l., so er eyðsæð at hesir partar sum koma at rinda í dýrum dómi fyri byggimálsviðgerð hjá Brunaumsjón Landsins Sum nevnt frammanfyri líða kommunalir byggimyndugleikar og byggiharrar eisini undir, at Brunaumsjón Landsins hava ikki orku til at umsita byggimálsviðgerð, og dømir eru eisini um byggiharrar sum hava verið noyddir at rinda nógvan pening fyri at fáa prosjektir brunamálsviðgjørd, av tí at Brunaumsjón Landsins mátti fáa sær hjálp frá donskum brunamyndugleikum at takað sær av brunamálsviðgerðini. Tað verður staðiliga mælt frá, at lata landsstýrismanninum heimild at áleggja gjald fyri málsviðgerð. Hetta leggur upp til eina fullkomiliga ókontrolleraða tilgongd, har byggiharrin onga ávirkan hevur á hvussu málsviðgerðin fer fram. Í staðin eigur byggimálsviðgerðin at verða strikað úr arbeiðsuppgávunum hjá Brunaumsjón Landsins. 1, nr. 5: Mælt verður frá at strikað Brunaráðið. At Brunaráðið ikki hevur verið virkið er rætt, men ábyrgdin fyri hesum liggur fyrst og fremst hjá Brunaumsjón Landsins, sum hevur leiklutin sum skrivari í Brunaráðnum - fyrireikar, innkallar til fundir og greiðir viðurskifti hesum viðvíkjandi. Brunaráðið samsvarar við redningsrådet í donsku Beredskabsloven, 4, stk. 3. 1, nr. 10: Mælt verður frá hesi broyting um hon merkir, at Brunaumsjón Landsins ikki nýtir generellar reglur her, sum eru eins fyri allar kommunur. 1, nr. 21: Mælt verður frá broytingini av 21. Verandi orðing verður mett nøktandi. Í lógaruppskotinum verður enn einaferð bygging, umbygging, øking o.l. byggimálslig viðurskifti blanda uppí sjálv trygdartiltøkini í samband við eldhættislig virkir, sum er kjarnin í 21. 7

8 Um 21 í brunalógini yvirhøvur skal broytast, eigur hon at broytast soleiðis at hon samsvarar við 33 og 34 í donsku Beredskabsloven. 1, nr. 22: Mælt verður frá at samtykkja broytingaruppskotið til 22. Hetta tí at ógreiða ábyrgdarbýtið millum byggimyndugleikan og Brunaumsjón Landsins blívir bert enn meira fløkt við hesi lógarbroyting. Og somuleiðis er tað skeivt at draga verandi bygningar uppí broytingina, tí tað er tað sama sum at lóggeva við afturvirkandi kraft. Tað at draga verandi bygningar uppí 22 viðførir eisini, at enn ein andsøgn verður millum 22 í brunalógini, og Kap 1, nr , pkt. 4) í brunakunngerðini, og enn einaferð verður ógreitt hvør er myndugleiki á økinum. Kap 1, nr , pkt. 4) í brunakunngerðini er soljóðandi: Ásetingarnar í kunngerðini eru galdandi fyri: 4) Skulu byggingar, sum eru, verða umvældar ella broyttar so nógv, at øll byggingin yvirhøvur verður endurnýggjað (høvuðsumbygging), skal arbeiðið verða gjørt soleiðis, at byggingin sum mest samsvarar við tær reglur, ið galda fyri nýbygging. Bý- og bygda(r)ráð kunnu gera av, hvat ið metast skal at vera høvuðsumbygging Í staðin fyri at takað undir við broytingaruppskotið landsstýrismannsins verður mælt til fylgjandi broytingaruppskot av 22: 22. 1) Kommunali byggimyndugleikin kann áseta, at í bygningum og mannverkum annars, har serligur vandi er fyri eldi, ella har stór virði eru hótt av oyðing, skulu tiltøk verða gjørd til tess at minka um brunavandan og til tryggingar av fullgóðum bjargingar- ella sløkkimøguleikum, um eldur kemur í. Slík áseting kann eisini verða gjørd fyri samkomuhús, sjónleikarhús, gistingarhús, sjúkrahús, bygningar, ið verða nýttir til undirvísingar-, framsýningar- ella skemtannarendamál og yvirhøvur mannverk ella størri høli, har fólk koma. Kommunali byggimyndugleikin kann í hesum sambandi eisini áseta treytir um ávaringarskipan, sløkkiskipan, rakstrarviðurskifti, at sløkkiútgerð verður útvegað, vatnveiting fingin í lag, at tryggja at út slepst, og at atkomuvegir verða gjørdir til akførini hjá sløkkiliðnum og støði til stigar og sproytur. 2. stk. Kommunali byggimyndugleikin kann áseta, at tá ið samkomuhús, sjónleikarhús o.t. verða nýtt, skal brunavaktarhald vera, og hetta skal verða goldið av fyrireikaranum fyri hetta eftir taksti, sum býar- ella bygdaráðið hevur ásett. Á henda hátt fæst ein greiðari samanhangur millum byggi- og býarskipanarlógina, brunalógina og brunakunngerðina, har ábyrgdarbýtið millum byggimyndugleika og tilbúgvingarmyndugleika ikki verður vavt saman, soleiðis um tað longu er í 22 í brunalógini. Hetta broytingaruppskot samsvarar eisini við 35 í donsku Beredskabsloven. 1, nr. 23: Mælt verður frá at samtykkja broytingaruppskotið til 24, stk. 1, 2 og 3. Brunasýn í bygningum fevndir av 22 eigur náttúrliga at gerast av kommunala tilbúgvingarmyndugleikanum, og ikki av Brunaumsjón Landsins. Í staðin verður mælt til fylgjandi broytingaruppskot: 24 Landsstýrismaðurin kann áseta reglur um, í hvønn mun kommunali byggimyndugleikin skal sýna bygningar o.a., sum koma inn undir 22. Stk. 2. Brunaumsjón landsins skal regluliga sýna eldhættisligar bygningar, goymslur, virki, o.a., sum koma inn undir 21. Stk. 3. Vísir sýningin, at okkurt kann valda serligan eldvanda, kann eftirlitsmaðurin forbjóða virkseminum ella forbjóða, at hesir bygningar verða nýttir, til bøtt er um brekið, og sýningin vísir, at hetta er gjørt. Á henda hátt fæst ein greiðari samanhangur millum byggi- og býarskipanarlógina, brunalógina og brunakunngerðina, har ábyrgdarbýtið millum byggimyndugleika og tilbúgvingarmyndugleika ikki verður vavt saman, soleiðis um tað longu er í 24 í brunalógini. Hetta samsvarar eisini við 36 í donsku Beredskabsloven. 8

9 1, nr. 24: Mælt verður til at samtykkja broytingaruppskotið til 24, stk. 4. 1, nr. 25: Mælt verður til at samtykkja broytingaruppskotið til 24, stk. 5. 1, nr. 27: Sum nevnt undir viðmerkingunum til Fíggjarlig viðurskifti frammanfyri, verður staðiliga mælt frá at samtykkja uppskotið til nýtt 25a, ið gevur landsstýrismanninum heimild at áleggja gjald fyri málsviðgerð. Her er ikki talan um vanlig avgreiðslugjøld, men kann, sum upplýst verður í lógaruppskotinum, gerast talan um kr. ella meir. Sostatt er her talan um nakað ið mest av øllum kann samanberast við skatt, ella nakað sum skal nýtast til at fíggja virksemi hjá einum almennum stovni. Uppskotið til nýggja 25a er harumframt so leyst orða, at tað leggur upp til eina fullkomiliga ókontrolleraða tilgongd, har byggiharrin onga ávirkan hevur á hvussu málsviðgerðin fer fram, og hvussu stóra rokning hann kann risikerað at fáa. 2: Orðingin av 2 tykist ógreið, og verður ikki mett at verða í samsvar við Ll. nr. 106 frá 12 desember 2006 um broyting í løgtingslóg um eldsbruna o.a., har ásett er, at brunalógin fór úr gildið 31. desember Avleiðingar av broytingaruppskotum Byggiharrasamtaks Føroya: Byggiharrasamtak Føroya ynskir hvørki strangari ella linari brunareglur í Føroyum enn í grannalondum okkara. Byggiharrasamtakið ynskir heldur ikki, at tað verður lóggivið við afturvirkandi kraft, fyri verandi bygningar. Hinvegin ynskir Byggiharrasamtak Føroya, at tann fløkjan sum í nógv ár hevur verið um, hvør er byggimyndugleiki og hvør er tilbúgvingarmyndugleiki, verður greidd. Tað ber rætt og slætt ikki til at hava tveir myndugleikar á sama økið, tí tað gongur bert útyvir borgaran. Stór menning er hend innan brunatrygdarlig viðurskifti í londunum kring okkum, og lóggávan alla aðrastaðni er laga til soleiðis sum heimurin í dag sær út. Nevnast kann, at í grannalondum okkara er ein heil ráðgevaravinna farin at virkað, við autoriseraðum virkjum ið ráðgeva innan brunatøkniligar loysnir. Hesi virkið loysa eisini uppgávur fyri føroyskar byggiharrar og myndugleikar, og okkurt hevur enntá stovna deild í Føroyum, saman við føroyskum samstarvsfeløgum. Sum nevnt undir yvirskriftini Brunaumsjón Landsins ov nógvar hattar uppi á, so hevur Brunaumsjón Landsins hvørki orku og í summum førum heldur ikki fakligan førleika at brunamálsviðgerða øll mál. Brunaumsjón Landsins nýtir tí eisini útlendskar ráðgevarar til sítt arbeiði. Hesin útviklingur ger eisini, at brunamálsviðgerðin eins væl kann liggja hjá rætta byggimyndugleikanum t.e. kommununum. Brunaumsjón Landsins eigur at nýta sína orku til at dagføra reglugerðir o.a., soleiðis at føroysk bygging kann fremjast undir somu karmum sum í grannalondum okkara at gera. Og kommunalu byggimyndugleikarnir kunnu í tann mun teir hava tørv á tí, útbúgva egnar byggimálsviðgerðar til serliga brunamálsviðgerð og/ella keypa sær ráðgeving frá serfrøðingum, tá tað er neyðugt, eins og Brunaumsjón Landsins ger í dag. Viðmerkjast kann, at fleiri kommunur longu hava starvsfólk við útbúgving í brunamálsviðgerð. Og lógin gevur eisini møguleika fyri, at kommunur samstarva á hesum øki um tað gerst neyðugt. 9

10 Byggiharrasamtak Føroya sær tí bert fyrimunir í, at uppgávurnar í 22 og 24 verða lagdar til byggimyndugleikan og at uppgávubýtið gerst greiðari, og Byggiharrasamtakið sær ongan vanda í, at brunamálsviðgerðin verður verri av hesi orsøk, tvørturímóti. Niðurstøða: Byggiharrasamtak Føroya harmast um, at Fiskimálaráðið ikki hevur gjørt eina nýggja tilbúgvingarlóggávu, soleiðis sum Vinnunevnd Løgtingsins í 2006 bað um. Ikki minst tí at tað er vælkent hjá øllum, at galdandi føroyska brunalóggáva og brunakunngerðin byggja á skjótt 30 ára gamla danska lóggávu. Í staðin er komið eitt uppskot í tingið, sum skrúvar føroyska bygging og brunalóggávu nógv ár aftur í tíðina. Mælt verður frá at samtykkja uppskotið, men enn einaferð at áleggja avvarðandi landsstýrismonnum í tilbúgvingarmálum og í byggi- og býarskipanarmálum, um at fáa eina samlaða loysn fyri lóggeving innan bygging og tilbúgving í Føroyum. Bæði kommunufelagsskapir og aðrir partar við tilknýti til føroyska bygging, hava óteljandi ferðir bjóða seg fram at hjálpa til við hesum lógararbeiði, og Byggiharrasamtak Føroya skal nýta hetta høvi til eisini at bjóða seg fram at luttakað í hesum arbeiðinum. Tað spyrst neyvan eitt nøktandi úrslit burturúr at skula gera so umfatandi lóggávu, um avvarðandi partar ikki luttakað í arbeiðinum, men bert fáa nøkur liðugt snikkað uppskot í 10 dagar til hoyringar. Um tað er neyðugt at samtykkja nakrar broytingar í brunalógini, verður mælt til at uppskotið byggir á viðmerkingarnar og broytingaruppskotini hjá Byggiharrasamtakinum í hesum skrivi. Byggiharrasamtak Føroya fer at enda at biðja um høvi at koma at greiða Vinnunevnd Løgtingsins nærri frá sínum viðmerkingum, á fundi við nevndini. Undirritaði er at hitta á fartelefon og á teldupostadressu vegna Byggiharrasamtak Føroya Jákup Egholm Hansen formaður 10