Ágrip erinda SAMEGINLEGT VÍSINDAÞING SKÍ OG SGLÍ ekki koma að klínísku gagni við að spá fyrir um sýkingar.

Størrelse: px
Starte visningen fra side:

Download "Ágrip erinda SAMEGINLEGT VÍSINDAÞING SKÍ OG SGLÍ ekki koma að klínísku gagni við að spá fyrir um sýkingar."

Transkript

1 SAMEGINLEGT VÍSINDAÞING SKÍ OG SGLÍ 20 Ágrip erinda E-0 Sýklun í gerviliðaaðgerðum langtímaeftirfylgni Hera Jóhannesdóttir, Eyþór Ö. Jónsson 2, Grétar O. Róbertsson, Brynjólfur Mogensen, Læknadeild Háskóla Íslands, 2 Rannsóknarstofa Landspítala og Háskóla Íslands í bráðafræðum, Bæklunarskurðdeild Landspítala Inngangur: Gerviliðaaðgerðir eru algengar og bæta lífsgæði sjúklinga með slitgigt. Langtímaárangur er góður en tíðni djúpra sýkinga er -2%. Tilgangur rannsóknar var að varpa ljósi á tíðni og tegund baktería sem ræktast í upphaflegri gerviliða aðgerð og skoða hvort jákvæðar bakteríu ræktanir hafi klínísk tengsl við sýkingar. Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn og tók til 50 heilgerviliðaaðgerða á mjöðm og 42 á hné. Um var að ræða aðgerðir fram kvæmdar frá. okt. 990 til 0. sep. 99 á Borgar spítala. Tekin voru strok frá fjórum stöðum í aðgerð og send í bakteríuræktun. Eftirfylgni miðaðist við. mars 20, enduraðgerð eða andlát sjúklings. Niðurstöður: Ræktanir voru jákvæðar í 20 aðgerðum (40%) á mjöðm og 22 aðgerðum (52%) á hné. Kyn, aldur, ASA-flokkun, líkamsþyngdarstuðull og tíðni sykursýki var sambærileg milli þeirra sjúklinga sem höfðu jákvæðar og neikvæðar ræktanir, bæði við aðgerðir á mjöðm og hné. Algengast var að kóagúlasa neikvæðir staphylokokkar ræktuðust (67%) og þar á eftir Staphylococcus aureus (2%). Af 50 sýnum voru 48 vel næm fyrir því sýklalyfi sem gefið var í forvarnarskyni. Tvær sýkingar greindust, önnur var grunn og hin djúp. Báðar voru í hné og mátti rekja til áverka en ekki sýklunar í aðgerð. Meðaleftirfylgdartími var, ár fyrir mjaðmaraðgerðir og, ár fyrir hnéaðgerðir. Ályktun: Jákvæðar bakteríuræktanir voru algengar í þessum aðgerðum og voru húðbakteríur algengastar. Þrátt fyrir það voru sýkingar fátíðar, sem gæti meðal annars skýrst af verkun sýklalyfja. Jákvæðar ræktanir í gerviliðaaðgerðum virðast ekki koma að klínísku gagni við að spá fyrir um sýkingar. E-02 Afdrif og horfur sjúklinga með mjaðmarbrot á Landspítala Kristófer Arnar Magnússon, Gísli H. Sigurðsson,2, Jóhanna M. Sigurjónsdóttir 2, Yngvi Ólafsson, Brynjólfur Mogensen,4, Sigurbergur Kárason,2 Læknadeild Háskóla Íslands, 2 Svæfinga- og gjörgæsludeild, bæklunardeild og 4 bráðadeild Landspítala Inngangur: Mjaðmarbrot er algengur áverki meðal aldraðra, fylgikvillar eru tíðir og dánartíðni há. Markmið rannsóknarinnar var að kanna afdrif, meðferð og horfur þessa sjúklingahóps. Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á einstaklingum, 60 ára og eldri, sem mjaðmarbrotnuðu og gengust undir skurðaðgerð á Landspítala frá. jan -. mars 20 og fylgt var eftir í eitt ár. Gögn voru fengin úr sjúkraskrám Landspítalans. Niðurstöður: 59 einstaklingar 60 ára og eldri mjaðmarbrotnuðu á tímabilinu. Meðalaldur var 82±9 ár, og voru karlar 4% (8±9 ár) og konur 59% (8±8 ár). Meðalbiðtími eftir aðgerð var 2±2 klst og fóru aðgerðir fram utan dagvinnutíma í 80% tilvika. Meðallegutími á bæklunardeild var 0±0 dagar. 66% sjúklinga bjuggu í heimahúsi fyrir brot, 25% útskrifuðust beint heim en 5% komust heim að lokum (p=0,000). 2% dóu innan eins mánaðar, 20% innan 6 mánaða og 22% innan árs frá aðgerð. Dánartíðni var marktækt hærri hjá þeim sjúklingum sem þjáðust af taugasjúkdómi við innlögn (p=0,04), höfðu hærri ASAflokkun (p=0,00), höfðu einhverja fylgikvilla á bráðamóttöku (p=0,0) eða í aðgerð (p=0,049) og lágu lengi á vöknunardeild (p=0,02). Ályktanir: Meðalaldur þeirra sjúklinga sem mjaðmarbrotna er svipaður hér á landi og erlendis en hlutfall karla er hærra. Meðalbiðtími eftir aðgerð 9

2 er innan marka erlendra gæðastaðla og meðallegutími er einnig sambærilegur. Dánar tíðni hópsins er sambærileg við erlendar rannsóknir en töluvert hærri en gerist í sama aldursþýði á Íslandi. Marktækt færri sjúklingar bjuggu heima eftir að hafa brotnað en fyrir brot. Mjaðmarbrot hefur því alvarlegar afleiðingar fyrir einstaklinginn og er krefjandi fyrir samfélagið. E-0 Komur slasaðra á Bráðadeild Landspítala eftir reiðhjólaslys árin Ármann Jónsson, Sævar H. Lárusson 2, Ágúst Mogensen 2, Brynjólfur Á. Mogensen,2, Bráðadeild Landspítala, 2 Rannsóknarnefnd Umferðarslysa, Læknadeild Háskóla Íslands Inngangur: Grunur liggur á að fjöldi slasaðra hjólreiðarmanna á Íslandi sé meiri en opinber skráning segir til um, enda eru mörg hjólreiðaslys ekki tilkynnt til lögreglu þar sem önnur ökutæki eða einstaklingar koma ekki við sögu. Efniviður og aðferðir: Markmiðið var að kanna faraldsfræði slasaðra í reiðhjólaslysum sem komu á Bráðadeild Landspítala (BD-LSH) frá. jan til. des Rannsóknin var afturskyggn og var leitað að reiðhjólaslysum í rafrænu sjúkraskrárkerfi Landspítala. Skráður var fjöldi slasaðra, kyn, aldur, hjálmanotkun, innlagnir og slysagreiningar. Alvarleiki áverka var metinn skv. AIS - áverkastigi og ISS-áverkaskori. Niðurstöður: Alls komu 426 sjúklingur á bráðadeild á rannsóknartímabilinu,,8% konur og 68,2% karlar. Meðalaldur sjúklinga var 22,7 ár. Í 85,7% tilvika vantaði upplýsingar um notkun hjálms. Í 2,9% tilfella var árekstur milli tvegga aðila, í 2,9% tilfella var enginn gagnaðili skráður en í 74,% tilfella vantaði upplýsingar. Flest slysin gerðust á tímabilinu maí-sept., eða 2444 talsins. Flestir áverkar voru á efri útlim eða í 45,7% tilfella og á mjaðmagrind/neðri útlimi í 26,6% tilfella. Alls þurftu 9 sjúklingar innlögn á Landspítala. Samkvæmt ISS-áverkaskori voru 65,8% lítið slasaðir, 29,% meðal mikið slasaðir,,4% mikið slasaðir og 0,4% lífshættulega slasaðir. Ályktanir: Fleiri karlar en konur leituðu á Bráðadeild Landspítala vegna afleiðinga reiðhjólaslysa og meirihluti þeirra var ungur að árum. Flest slysin áttu sér stað að vori eða sumri. Flestir slösuðust lítið en,5% þurftu innlögn. Ljóst er að skráningu reiðhjólaslysa þarf að bæta. E-04 Klínísk reynsla og eftirfylgni 25 sjúklinga sem meðhöndlaðir voru með Bryan-gervilið vegna hálsbrjóskloss með taugarótakvilla á Íslandi Jan Triebel, Aron Björnsson 2, Benedikt Magnússon, Björn Zoëga, Bæklunarskurðdeild,og 2 heila- og taugaskurðdeild Landspítala, læknadeild Háskóla Íslands Inngangur: Bryan-gerviliður liðþófa í hálshrygg (BGLH) sem valkostur í stað fremri spengingar var kynntur hér á landi vorið Tilgangur rannsóknarinnar var að meta öryggi og virkni BGLH aðgerðarinnar sem notuð er á Íslandi. Efniviður og aðferðir: Sjúkraskrár og röntgenmyndir 22 sjúklinga sem fengu BGLH frá mars 2007 til des. 202 voru endurskoðaðar. Sjúklingar fylltu út spurningalista fyrir aðgerð og 08 (89%) þeirra voru fengnir í símaviðtal milli nóv. 202 og mars 20. Niðurstöður: 59 karlar og 6 konur (meðalaldur 42 ár) gengust undir aðgerð. Enginn greindi frá viðvarandi aukaverkunum. Tímabundin einkenni eftir aðgerð voru kyngingarörðugleikar og/eða lömun á raddböndum hjá (0%) sjúklingum, yfirborðssýkingar hjá sjúklingum og upplifun vélrænna hljóða við hálshreyfingar í 4 tilvikum. Verkir minnkuðu frá 8,2 á VAS-skala fyrir aðgerð í 2,6 eftir aðgerð, óvinnufærni breyttist úr 67% fyrir aðgerð í 24% eftir aðgerð, geta til að lyfta og bera hluti batnaði úr,9 (stig -6) fyrir aðgerð í 2,0 eftir aðgerð, gæði svefns batnaði úr 4,4 (stig -6) fyrir aðgerð í 2,2 eftir aðgerð og kvíða og/eða þunglyndi kvarði breyttist úr,6 (stig -) fyrir aðgerð í,4 eftir aðgerð. Ályktanir: Skurðaðgerð með Bryan-gerviliði í hálshrygg eins hún er framkvæmd á Landspítala virðist vera örugg og skilvirk aðferð til að meðhöndla einkenni vegna hálsbrjóskloss með taugarótarkvillum. Niðurstöðurnar eru í samræmi 0

3 SAMEGINLEGT VÍSINDAÞING SKÍ OG SGLÍ 20 við niðurstöður úr fyrri rannsóknum og styðja samfellda notkun þessarar árangursríku meðferðar við núverandi aðstæður á Íslandi. E-05 Umferðarslys kosta 0 milljarða á ári Brynjólfur Mogensen,4, Linda B. Bryndísardóttir 2, Konráð Guðjónsson 2, Viðar Ingason 2, Eggert Eyjólfsson, Sveinn Agnarsson 2 Rannsóknastofa Landspítala og Háskóla Íslands í bráðafræðum, 2 Hagfræðistofnun Háskóla Íslands, Bráðadeild Landspítala, 4 Læknadeild Háskóla Íslands. Inngangur: Umferðarslys eru algeng, alvarleiki áverka slasaðra oft mikill og kostnaður þjóða gífurlegur. Það hefur reynst erfitt að afla upplýsinga um hversu mikill þessi kostnaður er þar sem gagnasöfn eru yfirleitt ekki samhæfð og áherslur mismunandi. Heildarsýn er nauðsynleg til þess að meta hvernig fjámunum er best varið m.a. til samgöngubóta og umferðaröryggismála. Markmið rannsóknar var að meta kostnað við umferðarslys á Íslandi árið Efniviður og aðferðir: Tölulegar upplýsingar voru fengnar frá Hagfræðistofnun, Hagstofu Íslands, Landspítala, tryggingafélögum og Umferðarstofu. Tölulegar upplýsingar frá árunum 2005 og 2009 voru notaðar við kostnaðarútreikninga. Til að meta með hagrænum hætti þann kostnað sem umferðarslys leggja á samfélagið var byggt á aðferðafræði sem nefnd hefur verið kostnaður vegna veikinda (cost of illness, COI). Niðurstöður: Alls komu 27 slasaðir til meðferðar á Landspítala eftir umferðarslys árið Flestir voru lítið slasaðir (ISS-skor,9), en 87 þurftu innlögn og voru mikið slasðaðir (ISS-skor 9), þar af lögðust 2 inn á gjörgæslu og voru alvarlega slasaðir (ISS-skor 6). Frekari niðurstöður eru sýndar í töflu I. Ályktun: Árlegur kostnaður við umferðarslys á Íslandi árið 2009, á verðlagi þess árs, metin með COI aðferðafræði er álitinn vera 2,9 22,8 milljarðar króna eða á núvirði árið 20 um 0 milljarðar. Um 85% af kostnaðinum fellur á tryggingafélögin. Þrátt fyrir umfangsmikla gagnaöflun verður að álíta mat á kostnaði þjóðarinnar vegna umferðarslysa vera varlega áætlað. Tafla I. Núvirtur heildarkostnaður við slys árið 2009 á verðlagi þess árs í milljónum króna. Beinn kostnaður Neðri mörk Efri mörk Sjúkrahús og læknakostnaður Lögregla Slökkvilið Tryggingafélög, eignatjón Samtals Óbeinn kostnaður Framleiðslutap vegna ótímabærra dauðsfalla Greiðslur tryggingafélaga Samtals Samtals kostnaður vegna umferðaslysa E-06 Efnaskiptaáhættuþættir fyrir myndun nýrn asteina meðal sjúklinga á nýrnasteinagöngudeild Landspítala Þórir Bergsson, Runólfur Pálsson,2, Viðar Eðvarsson, Ólafur Skúli Indriðason 2 Læknadeild Háskóla Íslands, 2 Lyflækningasviði, nýrnalæknaeiningu Landspítala, Barnadeild Hringsins Inngangur: Nýrnasteinar eru vaxandi vandamál í hinum vestræna heimi með algengi allt að 2% og margir þessara sjúklinga fá endurtekin steinaköst. Göngudeild fyrir sjúklinga með endur tekin nýrna steinaköst hefur verið starfrækt á Landspítala frá Markmið rannsóknarinnar var að kanna sjúkdómsgang og áhættuþætti fyrir steinamyndun hjá sjúklingum sem hafa leitað til göngudeildarinnar. Efniviður og aðferðir: Þetta var afturskyggn rannsókn á öllum sjúklingum sem leituðu til nýrnasteinagöngudeildar Landspítala frá 2006 til 200. Upplýsinga var aflað úr sjúkraskrám. Niðurstöður blóð- og þvagrannsókna voru kannaðar til að ákvarða áhættuþætti steinasjúkdóms.

4 Hópar voru bornir saman með Wilcoxon-Mann- Whitney, kí-kvaðratprófum og ópöruðu t-prófi. Niðurstöður: Alls leituðu 97 sjúklingar á göngu deildina á rannsóknartímabilinu og voru karlar 52%. Miðgildi aldurs var 50 ár (bil: 9-82). Við komu höfðu 52% sjúklinga haft þekktan nýrnasteinasjúkdóm í meira en fimm ár og 5% höfðu fengið fleiri en 5 steinaköst. Steinagreining var gerð hjá 48% sjúklinga og innihéldu 84% steina kalsíum og 4% þvagsýru. Greining á sólarhringsþvagsýnum var gerð hjá 87% sjúklinga og var þvagmagn <000 ml/sólarhring hjá 4%, <500 ml hjá 45% og <2000 ml hjá 7%. Óhófleg ur kalsíum útskilnaður fannst hjá 7% sjúklinga, óhóflegur oxalatútskilnaður hjá 2%, óhóflegur þvagsýruútskilnaður hjá % og 5% höfðu of lítinn sítratútskilnað. Enginn greinanlegur áhættu þáttur fannst hjá % sjúklinga, 4% voru með einn áhættuþátt, 6% með tvo, 6% með þrjá og 2% með fjóra áhættuþætti. Ályktanir: Flestir sjúklingar með endurtekna myndun nýrnasteina hafa a.m.k. einn áhættuþátt fyrir steinamyndun. Meðferð sem beinist að þessum áhættuþáttum gæti því hamlað frekari steinamyndun. Steinasamsetning virðist svipuð og lýst hefur verið annars staðar. E-07 Brottnám legs á Íslandi árin Algengi, ástæður og aðferðir Kristín Hansdóttir, Jens A. Guðmundsson,2 Læknadeild Háskóla Íslands, 2 Kvennadeild Landspítala Inngangur: Brottnám legs er algengasta skurðaðgerð, fyrir utan keisaraskurð, sem konur gangast undir. Legnámsaðgerðum hefur fækkað í nágrannalöndunum undanfarin ár. Breytingar hafa orðið á skurðtækni við legnámsaðgerðir. Í stað opins kviðskurðar er meira gert af aðgerðum með lágmarks inngripi með kviðsjá eða aðgerð um leggöng. Markmið rannsóknarinnar var að fá vitneskju um þróun og breytingar á legnámsaðgerðum á Íslandi. Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn og náði til allra kvenna sem gengust undir legnám á Íslandi á tímabilinu Leitað var eftir aðgerðarnúmerum fyrir allar gerðir legnáms og skráður aldur, ástæður og tegund aðgerðar, aukaaðgerðir, legutími eftir aðgerð, fylgikvillar og endurinnlagnir. Gerður var samanburður á tveimur fimm ára tímabilum. Niðurstöður: Framkvæmdar voru 5288 legnámsaðgerðir, sem fækkaði úr 89 aðgerðum fyrir hverjar konur árið 200 í 266 aðgerðir árið 200. Aðgerðum með kviðsjá og um leggöng fjölgaði úr 0% árið 200 í 50% árið 200 á öllu landinu. Á Landspítalanum fjölgaði þessum aðgerðum úr 25% í 67%, aðallega vegna aukningar á kviðsjáraðgerðum (p<0,000). Legudögum fækkaði fyrir allar tegundir aðgerða, bæði á Landspítala og utan. Meðalaldur kvenna var um 50 ár á tímabilinu. Færri eggjastokkabrottnám voru framkvæmd samhliða legnámi á seinna tímabilinu en því fyrra. Algengustu sjúkdómsgreiningarnar voru sléttvöðvaæxli og blæðingaróregla. Tíðni skráðra fylgikvilla var lág, eða,8%, og endur innlagnir fátíðar (,9%). Ályktanir: Á Íslandi hafa verið gerðar hlutfallslega fleiri legnámsaðgerðir en í nágrannalöndum, en þeim fer fækkandi. Breyting á aðgerðatækni er einnig sambærileg en hlutfall aðgerða með lágmarks inngripi er þó hærra á Landspítala en á flestum háskólasjúkrahúsum í nágrannalöndunum. E-08 Nýgengi og meðferð utanlegsþykktar á Íslandi Áslaug Baldvinsdóttir, Jens A. Guðmundsson,2, Reynir Tómas Geirsson,2 Læknadeild Háskóla Íslands, 2 Kvennadeild Landspítala Inngangur: Utanlegsþykkt getur leitt til lífshættulegs sjúkdómsástands. Í fyrri rannsókn var sýnt fram á verulega aukningu á nýgengi utanlegsþykktar á Íslandi á árunum Meðhöndlun utanlegsþykktar hefur tekið breytingum undan farna tvo áratugi. Tilgangur rannsóknarinnar var að meta áframhaldandi breytingar á nýgengi og meðhöndlun utanlegsþykktar á Íslandi á árunum

5 SAMEGINLEGT VÍSINDAÞING SKÍ OG SGLÍ 20 Efniviður og aðferðir: Upplýsinga var aflað um allar greiningar utanlegsþykktar á árunum , þ.m.t. meðferðarstað, aldur kvenna, meðferðartegund, legutíma, endurinnlagnir, staðsetningu þungunar og β-hcg gildi fyrir meðferð. Nýgengi var reiknað út frá fjölda skráðra þungana á almanaksári (n/000), fjölda kvenna á frjósemisskeiði 5-44 ára (n/0000) og í fimm ára aldurshópum. Breytingar á nýgengi, meðferð, aðgerðartækni og legutíma voru kannaðar. Gerður var samanburður á tveimur fimm ára tímabilunum; og Niðurstöður: Marktæk lækkun varð á nýgengi allt rannsóknartímabilið og milli fimm ára tímabila, eða úr 7, í 4,/000 þunganir (p=0,00) og úr 4, í,7/0000 konur á ári (p<0,009). Aðgerð var fyrsta meðferð hjá 94,9% kvenna,,2% fengu metótrexat og,9% biðmeðhöndlun. Hlutfall aðgerða lækkaði úr 98,0% í 9,% milli fimm ára tímabila, samhliða aukinni notkun lyfjameðferðar (0,4% í 6,4%, p<0,000). Hlutfall kviðsjáraðgerða jókst milli fimm ára tímabila á öllu landinu úr 80,5% í 9,% (p<0,000), á Landspítala úr 9,% í 98,% (p=0,000) og á sjúkrastofnunum á landsbyggðinni úr 44,0% í 69,% (p=0,0005). Stytting varð á meðallegutíma eftir opna kviðskurðaðgerð, eða úr,4 í 2,6 daga (p<0,007). Ályktanir: Nýgengi utanlegsþykktar hefur lækkað á Íslandi. Meðhöndlun hefur breyst með aukningu kviðsjáraðgerða í stað opinna kviðskurðaðgerða og með tilkomu metótrexat lyfjameðferðar. Þetta gerir sjúkdóminn minna íþyngjandi fyrir kon - urnar og styttir legutíma. E-09 Nýrnastarfsemi er betur varðveitt eftir hlutabrottnám en heildarbrottnám á nýra vegna nýrnafrumukrabbameins Elín Maríusdóttir, Eiríkur Jónsson, Sverrir Harðarson 2, Vigdís Pétursdóttir 2, Valur Þór Marteinsson, Guðmundur Vikar Einarsson, Tómas Guðbjartsson,4 Þvagfæraskurðdeild og 2 meinafræðideild Landspítala, Skurðdeild Sjúkrahúss Akureyrar. Læknadeild Háskóla Íslands Inngangur: Langvinn nýrnaskerðing er þekktur fylgikvilli brottnáms á nýra. Því hefur færst í vöxt að framkvæma hlutabrottnám þegar um lítil nýrnafrumukrabbamein er að ræða. Tilgang ur rannsóknarinnar var að bera saman nýrna starfsemi og lifun eftir hluta- og heildarbrottnám á nýra. Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á öllum sjúklingum sem gengust undir hlutabrottnám vegna nýrnafrumukrabbameins á Íslandi frá 2000 til 200 (n= 44, meðalaldur 60 ár, 64% karlar). Í samanburðarhópi voru 44 sjúklingar (meðalaldur 65 ár, 52% karlar) á sama TNM-stigi sem sama ár höfðu gengist undir heildarbrottnám á nýra. Reiknaður var út gaukulsíunarhraði (GSH) og forspárþættir nýrnaskerðingar metnir með fjölbreytugreiningu. Miðgildi eftirfylgdar voru 44 mánuðir. Niðurstöður: Lítil æxli (<4cm) voru ábending hlutabrottnáms í 64% tilfella en 6% sjúklinga höfðu stakt nýra og önnur 6% þekkta nýrnaskerðingu. Hóparnir voru sambærilegir hvað varðar TNM-stig og tímalengd eftirfylgdar. Meðalaldur og ASA-flokkun var hins vegar hærri í viðmiðunarhópi. Staðbundin endurkoma krabbameins greindist í hvorugum hópi sjúklinga. GSH fyrir aðgerð var sambærilegur í báðum hópum en marktækt hærri 6 mánuðum frá aðgerð í hlutabrottnámshópi (59 ml/mín sbr. 45 ml/mín, p<0,00). Fjölbreytugreining sýndi að heildarbrottnám lækkaði GSH (-2.6 ml/.7 m 2, p<0.00) og áhætta á langvinnri nýrnaskerðingu var aukin (OR =.07, 95% CI,0 9,79, p=0,04) borið saman við hlutabrottnám. Fimm ára lifun var 00% eftir hlutabrottnám og 65% eftir heildarbrottnám (p <0,00). Ályktanir: Gaukulsíunarhraði (GSH) var marktækt lægri eftir heildarbrottnám og áhætta á langvinnri nýrnaskerðingu þrisvar sinnum meiri en við hlutabrottnám. Niðurstöður benda til þess að hlutabrottnám varðveiti nýrnastarfsemi án þess að auka endurkomutíðni krabbameins.

6 E-0 Ógleði og verkir eftir legnám um leggöng í mænudeyfingu Aðalbjörn Þorsteinsson, Kristín Jónsdóttir 2, Jóhanna Elísdóttir 2 Svæfinga- og gjörgæsludeild og 2 kvennadeild Landspítala. Inngangur: Forkönnun sýndi að ógleði var algengari við legnám í mænudeyfingu en svæfingu en þar fengu allir sjúklingar ógleðiforvörn. Áhrif ógleðiforvarnar við legnám í mænudeyfingu var því könnuð auk áhrifa morfíníblöndu í mænudeyfinguna Efniviður og aðferðir: Sjúklingum var skipt samkvæmt slembilykli í þrennt og var miðað við 20 konur í hverjum hópi. Einn hópur fékk hefð bundna ógleðiforvörn með 8 mg af dexamethasone, mg af haldoperidoli og 4 mg af ondansedroni. Annar hópur fékk 00 μg af morfíni í mænudeyfinguna og þriðji hópurinn var viðmiðunar hópur. Í 24 klst. var skráð verkja- og ógleðimat auk notkunar á sterkum verkja- og ógleðilyfjum. Verkjalyfjanotkun var umreiknuð í morfín-ígildi og ógleðilyfjanotkun í virka meðferðar skammta. Niðurstöður: Helstu niðurtöður eru sýndar í töflu I. Ógleðiforvörn minnkaði þörf fyrir verkjaog ógleðilyf. Verkjalyfjanotkun var lægst hjá þeim sem fengu morfíníblöndun en jók ekki notkun ógleðilyfja samanborið við viðmiðunarhóp, auk þess sem ógleði var sambærileg og í forvarnarhópi. Í töflu II sést hlutfall þeirra sem fengu sterk verkjaog ógleðilyf. Rúmlega 50% viðmiðunarhópsins fengu ógleðilyf en 0 % í hinum hópunum. Aðeins 0% af þeim sem fengu morfín í mænudeyfingu þurftu aukalega að fá sterk verkjalyf borið saman við 90% í hinum hópunum. Ályktanir: Ógleðiforvörn virðist draga úr ógleði tengdri mænudeyfingu við legnám um leggöng. Morfíníblöndun virðist einnig minnka þörfina á morfíni eftir aðgerð en hafði óveruleg áhrif á ógleði í þeim skömmtum sem notaðir voru. Tafla I. Tafla II. Verkjalyf Verkjaskor Ógleðilyf Ógleðiskor Ógleðiforvörn Morfínhópur Viðmiðunarhópur Fengu sterk Fengu ógleðilyf Fengu bæði verkjalyf Ógleðivörn 90% 0% 90% Morfínhópur 0% 0% 60% Viðmiðunarhópur 94% 56% 00 E- Árangur kransæðahjáveituaðgerða á Íslandi hefur batnað á síðustu 0 árum Hera Jóhannesdóttir, Daði Helgason, Tómas A. Axelsson, Arnar Geirsson 2, Tómas Guðbjartsson,2 Læknadeild Háskóla Íslands, 2 Hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala Inngangur: Kransæðahjáveituaðgerð er langalgengasta opna hjartaaðgerðin á Íslandi. Tilgangur rannsóknarinnar var að bera saman skammtímaárangur allra þessara aðgerða á Íslandi á tveimur fimm ára tímabilum. Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn og náði til 97 sjúklinga; 697 sem skornir voru og 700 sjúklinga á árunum Hóparnir voru bornir saman með tilliti til klínískra og aðgerðatengdra þátta, snemmkominna fylgikvilla og dánartíðni innan 0 daga. Niðurstöður: Aldur, kyn, líkamsþyngdarstuðull og áhættuþættir kransæðasjúkdóms héldust óbreyttir á milli tímabila, sömuleiðis EuroSCORE og hlutfall sjúklinga með þriggja æða sjúkdóm og/eða vinstri höfuðstofnsþrengsli. Á síðara tímabili jókst notkun hjartamagnýls (7% sbr. 87%, p<0,0) og statína (74% sbr. 82%, p<0,0) fyrir aðgerð. Fjöldi æðatenginga hélst einnig óbreyttur, en á síðara tímabilinu fækkaði aðgerðum sem framkvæmdar voru á sláandi hjarta (29% sbr. 2%, p<0,0). Nýtilkomið gáttatif/flökt (4%) 4

7 SAMEGINLEGT VÍSINDAÞING SKÍ OG SGLÍ 20 og aftöppun fleiðruvökva (2%) voru algengustu minniháttar fylgikvillar og var tíðnin svipuð milli tímabila. Af alvarlegum fylgikvillum varð marktæk lækkun á tíðni hjartadreps í aðgerð (0% sbr. 4%, p<0,0) og bringubeinslosi (% sbr. %, p=0,04). Ekki varð marktæk lækkun á dánar tíðni innan 0 daga á síðara tímabili (% sbr. 2%, p=0,47). Ályktun: Árangur kransæðahjáveituaðgerða á Íslandi er góður og fer batnandi, ekki síst vegna lægri tíðni hjartadreps í aðgerð. Ein af skýringunum gæti verið aukin notkun hjartamagnýls og statína fyrir aðgerð, en líklega eiga tækni legir þættir og bætt gjörgæsla einnig þátt í bættum árangri. E-2 Næmi greiningarprófa í bráðri blóðstorkusótt Einar Hjörleifsson, Martin I. Sigurðsson 2, Páll T. Önundarson, Brynja R. Guðmundsdóttir, Gísli H. Sigurðsson, Læknadeild Háskóla Íslands, Svæfinga- og gjörgæsludeild og Blóðmeinafræðideild Landspítala. Inngangur: Bráð blóðstorkusótt (disseminated intravascular coagulation, DIC) er sjúkdómsástand sem fylgir sjúkdómum sem valda kerfisbundinni espun á blóðstorku. Tilgangur þessarar rannsóknar var að skoða forspárgildi prótein C, antiplasmín- og antithrombín-mælinga og skoða samband þeirra við dánartíðni. Einnig var kannað nýgengi DIC á Íslandi á árunum og horfur sjúklinga með DIC. Efniviður og aðferðir: Teknar voru saman allar blóðprufur á Landspítala þar sem antiplasmín var mælt á árunum fyrir sjúklinga eldri en 7 ára og þær stigaðar eftir ISTH stigunarkerfi fyrir DIC. Prótein C, antithrombín og antiplasmín-mælingum var svo raðað í tímaröð til að skoða hvort meðaltöl þeirra skildust að fyrir greiningu DIC á milli sjúklingahópa. Auk þess voru 92 sjúklingar sem áttu antiplasmín-mælingu en uppfylltu ekki skilmerki fyrir DIC valdir í samanburðarhóp. Niðurstöður: Af þeim 92 sjúklingum sem greindust með DIC voru 90 með greinanlegan undirliggjandi sjúkdóm sem tengdist DIC. Nýgengi var 8 sjúklingar á ári á 00 þúsund íbúa. Sjúklingar sem fengu DIC höfðu marktækt verri lífslíkur en samanburðarhópurinn. Prótein C og antithrombín-gildi sjúklinga með DIC voru marktækt lægri dögum fyrir greiningu DIC en antiplasmín-gildi voru ekki marktækt lægri fyrir greiningu DIC. Prótein C sýndi mest næmi og sértækni við greiningu DIC en einnig forspárgildi fyrir greiningu DIC innan þriggja daga. Ályktanir: Prótein C, antithrombín og antiplasmín er hægt að nota til að meta hvort sjúklingur sé með DIC. Prótein C og antithrombín er hægt að nota í bráðri blóðstorkubilun til að meta hvort sjúklingur sé líklegur til að fá DIC áður en ástandið greinist. E- Tíðni og ábendingar gangráðsísetningar eftir lokuskipti vegna ósæðarlokuþrengsla á Íslandi Andri W. Orrason, Daði Helgason, Sindri A. Viktorsson, Davíð O. Arnar, Tómas Guðbjartsson,2 Læknadeild Háskóla Íslands, 2 Hjarta- og lungnaskurðdeild, og hjartadeild, Landspítala Inngangur: Leiðslutruflun í hjarta, sér í lagi í gáttasleglahnút, er þekktur fylgikvilli eftir ósæðarlokuaðgerðir. Markmið rannsóknarinnar var að kanna hversu margir sjúklingar þurfa á varanlegum gangráð að halda eftir ósæðarlokuskipti á Íslandi og helstu ábendingar fyrir gangráðsísetningu. Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á sjúklingum sem gengust undir ósæðarlokuskipti vegna ósæðarlokuþrengsla á Landspítala ; samtals 67 einstaklingum. Sjúklingar sem fengu ígræddan varanlegan gangráð innan 0 daga frá aðgerð voru skoðaðir sérstaklega m.t.t. áhættuþátta og fylgikvilla eftir aðgerð. Þeir voru síðan bornir saman við sjúklinga sem ekki þurftu gangráð. Niðurstöður: Alls fengu 2 sjúklingar (5,7%) gangráð og fækkaði gangráðsísetningum á síðari 5

8 5 árum rannsóknartímabilsins, eða úr % í % (p=0,005). Algengustu ábendingar fyrir ígræðslu gangráðs voru gáttasleglarof af gráðu II eða III hjá sjúklingum (52%) og í 9 (42%) tilfellum vegna sjúks sínushnúts. Að meðaltali liðu 9 dagar frá aðgerð að gangráðsísetningu (bil: 2-6). Sjúklingar sem fengu varanlegan gangráð voru með marktækt hærri líkamsþyngdarstuðul (29,4 sbr. 27,6 kg/m 2, p=0,04) og höfðu oftar fjöllíffærabilun en sjúklingar sem ekki þurftu gangráð (6% sbr. 6%, p=0,0). Auk þess var legutími þeirra 2 dögum lengri (p=0,04). Ályktanir: Tíðni gangráðsísetninga er fremur lág eftir ósæðarlokuskiptaaðgerðir hérlendis og hlutfall þeirra sem þurfa gangráð hefur farið lækkandi. Þessi þróun er jákvæð þar sem legutími styttist og færri sjúklingar þurfa að gangast undir annað inngrip. E-4 Vitræn geta og heilarit eftir kransæðahjáveituaðgerð framsýn rannsókn Magnús Jóhannsson, Tómas Guðbjartsson 2,4, Lilja Ásgeirsdóttir 2, Ásdís Emilsdóttir, Tómas A. Axelsson 4, Kristinn Johnsen, Jón Snædal Mentis Cura ehf, 2 Hjarta- og lungnaskurðdeild og öldrunarlækningadeild Landspítala, 4 Læknadeild Háskóla Íslands Inngangur: Rannsóknir hafa sýnt að vitræn skerðing, einkum minnistruflanir, geta fylgt opnum hjartaaðgerðum. Tíðni vitrænnar skerðingar er þó mjög breytileg eftir rannsóknum, eða frá % upp í 8% tilfella. Áður hefur verið sýnt fram á að heilarit getur endurspeglað starfsemi kólínvirka kerfisins sem hefur mikla samsvörun við vitræna skerðingu. Tilgangur rannsóknarinnar var að lýsa betur þessum breytingum og skoða tengsl þeirra við heilalínurit. Efniviður og aðferðir: Framsýn rannsókn sem náði til 2 sjúklings (meðalaldur 65 ár, bil: 4-72, 8 karlar) sem gengust undir kransæðahjáveituaðgerð á Landspítala með eða án hjarta- og lungnavélar (CABG/OPCAB) á árunum Meðal aðgerðartími var 28 mín. og Euro SCORE 2,5%. Gert var taugasálfræðilegt mat fyrir aðgerð og og 2 mánuðum eftir aðgerð til að meta vitræna getu ásamt þunglyndis- og kvíðakvarða. Heilarit var skráð samliða. Úr heila ritunum var virkni kólínvirka kerfisins metin á tilbúnum kvarða frá 0-40 (miðgildi 80), þar sem hærra gildi gefur til kynna aukna kólínvirkni. Kólínvirknistuðull (KS) var reiknaður fyrir hverja heimsókn. Breytingar voru metnar með bootstrap-aðferð og t-prófi. Niðurstöður: Flestir sjúklingar sem mældust með lágan KS fyrir aðgerð hækkuðu eftir aðgerð, en flestir með háan stuðul lækkuðu og voru breytingarnar marktækar (p<0,000). Fylgni var á milli KS og þriggja taugasálfræðiprófa; kennslaog vinnsluminni (p<0,00) og mál/orðaflæði (p<0,00). Einnig sást marktæk fylgni milli KS og EuroSCORE (p<0,000). Ályktanir: Fyrstu niðurstöður gefa til kynna tengsl kólínvirknistuðuls við breytingar á vitrænni getu í kjölfar kransæðahjáveituaðgerða. Um er að ræða nýjan forspárþátt sem getur nýst við mat á afleiðingum aðgerðar og stjórnun lyfjameðferðar fyrir og eftir aðgerð. E-5 Árangur míturlokuviðgerða á Íslandi Jóhanna F. Guðmundsdóttir, Sigurður Ragnarsson 4, Arnar Geirsson, Ragnar Danielsen 2 Tómas Guðbjartsson, Hjarta- og lungnaskurðdeild, og 2 hjartadeild, Landspítala, Læknadeild Háskóla Ísland, 4 Hjartaog lungnaskurðdeild Háskólasjúkrahússins á Skáni og Háskólans í Lundi, Svíþjóð Inngangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna árangur míturlokuviðgerða á Íslandi en slík rannsókn hefur ekki verið gerð áður. Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn á 25 sjúklingum (meðalaldur 64 ár, 74% karlar) sem gengust undir míturlokuviðgerð vegna míturlokuleka á Landspítala Ábending fyrir aðgerð var míturlokuhrörnun (H-hópur) hjá 70 sjúklingum (56%) og 55 (44%) höfðu starfrænan leka (S-hópur). Sjúklingum með hjartaþelsbólgu, leka vegna bráðs hjartadreps og enduraðgerðum á míturloku var sleppt. Heildarlifun var reiknuð 6

9 SAMEGINLEGT VÍSINDAÞING SKÍ OG SGLÍ 20 með aðferð Kaplan-Meier en miðgildi eftirfylgdar var,9 ár (bil: 0-,7 ár). Niðurstöður: Aðgerðum fjölgaði á rannsóknartímabilinu, eða úr 9 á fyrra tímabili í 84 á því síðara. MeðalEuroSCORE var 2,9, 65% sjúklinga voru í NYHA flokki III/IV fyrir aðgerð og 50% með alvarlegan míturlokuleka. Tíundi hver sjúklingur hafði áður farið í opna hjartaaðgerð og 2% höfðu nýlegt hjartadrep. Allir nema sjúklingar fengu míturlokuhring. Framkvæmt var brottnám á hluta lokublaðs hjá 4% sjúklinga (öllum í H-hópi), 28 fengu ný lokustög úr Goretex og 7 Alfieri-saum. Hjá 8% sjúklinga var einnig framkvæmd önnur hjartaaðgerð, oftast kransæðahjáveita (5%), Maze-aðgerð (%), eða ósæðarlokuskipti (9%). Meiriháttar fylgi kvillar greindust hjá rúmum helmingi sjúklinga, og voru hjartadrep, enduraðgerð vegna blæðingar, og hjarta- og öndunarbilun algengastir. Minniháttar fylgikvilla greindust í 7% tilfella. Ekki var munur á tíðni fylgikvilla milli tímabila. Átta sjúklingar létust innan 0 daga frá aðgerð (6,4%) en 5-ára heildarlifun var 79%; 84% í H-hópi og 74% í S-hópi (log-rank próf, p=0.08). Ályktanir: Míturlokuaðgerðum hefur fjölgað umtalsvert á síðustu árum á Íslandi. Fylgikvillar eru tíðir, en dánartíðni <0 daga og langtímalifun er svipuð og í erlendum rannsóknum. Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn. Könnuð voru afdrif kvenna sem lögðust inn á Landspítala með gallsteinasjúkdóm á meðan á þungun stóð og sex vikum eftir fæðingu Skráðar voru upplýsingar um aldur, ein kenni og fylgikvilla ásamt vefjagreiningu, aðgerðartíma og ASA-flokkun. Niðurstöður: Á rannsóknartímabilinu voru 77 konur lagðar inn með gallsteinasjúkdóm í 9 innlögnum. Greiningar voru gallkveisa (n=59), brisbólga (n=), gallpípusteinar (n=0) og bráð gallblöðrubólga (n=7). Algengasta ástæða innlagnar var kviðverkur (n=6) og ómun var algengasta myndrannsóknin (n=67). Fylgikvillar gallsteinasjúkdóma voru fyrirburafæðingar (n=2) og brisbólga (n=). Fimmtán konur gengust undir gallblöðrutöku á meðgöngu og 7 innan sex vikna eftir fæðingu. Fylgikvillar aðgerða voru steinar í gallpípu (n=2) en ekkert fósturlát varð í tengslum við gallblöðrutöku. Flest vefjasvör sýndu langvinna bólgu, eða 24, og af þeim sýndu 8 gallsteina. Bráð bólga var til staðar í fimm tilfellum og í fjórum þeirra fundust gallsteinar. Ályktun: Gallsteinasjúkdómar þungaðra kvenna hafa í för með sér endurteknar innlagnir en tíðni fylgikvilla er lág. Gallblöðrutaka hjá þunguðum konum á Landspítala ber ekki með sér aukna tíðni fósturláta eða fyrirburafæðinga. E-6 Gallsteinasjúkdómar hjá þunguðum konum á Landspítala Hörður M. Kolbeinsson Páll H. Möller,2, Guðjón Birgisson,2, Hildur Harðardóttir, Læknadeild Háskóla Íslands, 2 Skurðlækningasviði og 2 kvennadeild Landspítala Inngangur: Kjörmeðferð við gallsteinasjúkdómi hjá þunguðum konum hefur verið meðferð án inngripa á fyrsta og þriðja þriðjungi meðgöngu. Nýjar rannsóknir benda hins vegar til þess að gallblöðrutaka með kviðsjá sé örugg aðgerð óháð meðgöngulengd. Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna tíðni, aldur, orsakir, einkenni, greiningu og fylgikvilla gallblöðrutöku hjá þunguðum konum á Landspítala á tímabilinu E-7 Bráður nýrnaskaði á Íslandi faraldsfræði, áhættuþættir og afdrif sjúklinga með alvarlegan skaða Þórir Long, Martin I. Sigurðsson 2, Ólafur S. Indriðason, Kristinn Sigvaldason, Gísli H. Sigurðsson,2 Læknadeild Háskóla Íslands, 2 Svæfinga- og gjörgæsludeild og lyflækningasviði Landspítala Inngangur: Bráður nýrnaskaði (BNS) er algengt vandamál sem útheimtir kostnaðarsama og erfiða meðferð og eykur dánartíðni. Tilgangur þessarar rannsóknar var að kanna faraldsfræði, áhættuþætti og afdrif sjúklinga sem fengu BNS á Landspítala. Efniviður og aðferðir: Hannað var forrit til að 7

10 flokka alla einstaklinga sem áttu kreatínín mælingu á Landspítala frá janúar 2008 til ársloka 20 með tilliti til BNS samkvæmt RIFLE-skilgreiningunni. Forritið flokkaði einstaklingana í áhættu (risk; R), sköddun (injury; I) og bilun (failure; F) eftir alvarleika skaðans samkvæmt skilmerkjum RIFLE. Áhættuþættir, mögulegar orsakir og afdrif voru könnuð fyrir sjúklinga með BNS á F-stigi. Niðurstöður: Alls fundust kreatínínmælingar fyrir fullorðna einstaklinga og áttu 7.69 þeirra einnig grunngildi. Af þeim fengu.686 (2%) BNS á tímabilinu; (56%) á R-stigi, 840 (2%) á I-stigi og 769 (2%) á F-stigi. Fleiri konur fengu R og I en fleiri karlar F (p<0,00). Mögulegar orsakir fyrir BNS hjá sjúklingum með BNS af F-stigi voru í 22% tilvika skurðaðgerð, 2% lost,4% sýklasótt, 2% blóðþrýstingsfall tengt hjarta- og æðakerfi, 0% blæðingar, 27% öndunarbilun og 7% höfðu lent í slysi. 6% sjúklinga tóku lyf sem jók áhættu á BNS. Alls fengu % blóðskilunarmeðferð og fimm sjúklingar (0,7%) þurftu blóðskilun í meira en 90 daga. Eins árs lifun sjúklinga á F-stigi var 52%. Ályktun: Bráður nýrnaskaði er algengt vandamál hér á landi og helmingur sjúklinga deyr innan árs. Stór hluti sjúklinganna er á lyfjum sem auka áhættu á bráðum nýrnaskaða svo breytt lyfjanotkun gæti mögulega haft áhrif á tíðni sjúkdómsástandsins. E-8 Árangur gallblöðrutöku á Sjúkrahúsi Akraness Marta Rós Berndsen, Fritz H. Berndsen Heilbrigðisstofnun Vesturlands Tilgangur: Gallblöðrutaka er ein algengasta aðgerð í skurðlækningum. Tilgangur rannsóknarinnar var að meta árangur gallblöðrutöku á Sjúkrahúsi Akraness, sérstaklega m.t.t. aðgerðartíma, fylgikvilla, breytingu yfir í opna aðgerð og tíðni enduraðgerða. Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var aftursýn og tók til allra sjúklinga sem gengust undir gallblöðrutöku á Sjúkrahúsi Akraness á tímabilinu. jan. 200 til. des Sami skurðlæknir framkvæmdi allar aðgerðirnar. Upplýsingum var safnað úr sjúkraskrám. Einnig var farið yfir sjúkraskrár á Landspítala og endurkomunótur á stofu í Domus Medica. Niðurstöður: 78 sjúklingar gengust undir gallblöðrutöku á tímabilinu, þar af 280 konur (74%) og var meðalaldur 49,6 ár. Aðgerðirnar voru oftast valaðgerðir (87%) og var aðgerðartími 46 mín. (miðgildi, bil: mín). Legutími var 2 dagar (miðgildi, bil: - dagur). Röntgenmyndataka af gallvegum í aðgerð var framkvæmd hjá 9 sjúklingum (25%) og var ERCP framkvæmt hjá 22 sjúkl ingum í kjölfar aðgerðar vegna gallsteina í gallrás. Tveimur aðgerðum var breytt yfir í opna aðgerð (0,5%) en ein aðgerð var opin frá upphafi. Tíðni fylgikvilla var 5,5%, þar af fengu 4 (%) sjúklingar djúpa sýkingu, 5 (,%) fengu gallleka, 2 (0,5%) fengu margúl og 4 (%) sýkingu í skurðsár. Enduraðgerð var gerð hjá sjúklingum (0,8%) vegna gallleka. Enginn sjúklingur fékk alvarlegan skaða á gallrás og enginn lést í kjölfar aðgerðar. Eftirlit var framkvæmt 4 vikum eftir aðgerð hjá 254 (67%) sjúklinganna en af þeim höfðu (5%) væg einkenni frá kviðarholi. Ályktun: Árangur gallblöðrutöku á Sjúkrahúsi Akraness er mjög góður og vel sambærilegur við árangur fyrri rannsókna bæði hérlendis og erlendis. E-9 Eru aldraðir í aukinni áhættu á fylgikvillum eftir ristilbrottnám? Karl E. Oddason, Elsa B. Valsdóttir,2, Páll H. Möller,2 Skurðlækningadeild Landspítala, 2 Læknadeild Háskóla Íslands Inngangur: Tíðni sjúkdóma í ristli sem krefjast skurðaðgerða hefur aukist á undanförnum áratugum. Afdrif eldri einstaklinga eftir ristilbrottnám hefur verið rannsakað talsvert undanfarin ár en upplýsingar vantar um hvernig þessu er háttað á Íslandi. Markmið rannsóknarinnar var að skoða afdrif einstaklinga 70 ára og eldri sem hafa gengist undir ristilbrottnám og bera þá saman við yngri sjúklinga. 8

11 SAMEGINLEGT VÍSINDAÞING SKÍ OG SGLÍ 20 Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var afturskyggn og náði til allra einstaklinga 8 ára og eldri sem gengust undir valaðgerð á ristli á Landspítala árin 2008 og Skráð var ástand sjúklinga, aðgerðarsértæk atriði, fylgikvillar aðgerðar og eins árs lifun. Niðurstöður: Eldri einstaklingar voru með hærra ASA-gildi (2, sbr.,8, p<0,00), legu tími þeirra var lengri (7 sbr. 5 dagar, p<0,00) og ástæða aðgerðar var oftar ristilkrabbamein (69% sbr. 44%, p<0,00) en sjaldnar sarpabólga (2% sbr. 27%, p<0,00). Ekki var munur á stigun ristilkrabbameins milli hópa. Enginn munur var á tíðni sárasýkinga (4,% sbr. 4,7%, p=0,) eða leka á garnasamtengingum (5,% sbr. 7,%, p=0,4) milli aldurshópa. Eldri sjúklingar voru líklegri til að fá sýkingar (20,4% sbr. 6,4%, p<0,00) og aðra fylgikvilla (5,% sbr.2,%, p<0,00). Yngri einstaklingar reyndust líklegri til að fara í enduraðgerð (6,4% sbr. 6,%, p<0,00). Af eldri einstaklingum voru 87% enn á lífi ári frá aðgerð samanborið við 96% yngri einstaklinga (p=0,57). Ályktanir: Eldri einstaklingar virðast ekki líklegri til að fá alvarlega fylgikvilla eftir ristilbrottnám en yngri sjúklingar. Þeir fá hins vegar oftar sýkingar og liggja lengur á spítala. Ákvörðun um aðgerð ætti því ekki að byggja á aldri einum saman heldur heildrænu mati á getu og heilsufari fyrir aðgerð. E-20 Framhaldsrannsókn á tíðni og árangur tafarlausra bjóstauppbygginga á Landspítala Einar F. Ingason, Katrín Jónsdóttir 2, Höskuldur Kristvinsson 2, Þorvaldur Jónsson 2, Kristján S. Ásgeirsson,2 Læknadeild Háskóla Íslands, 2 Skurðsvið Landspítala Inngangur: Á síðasta ári var birt rannsókn um tíðni og snemmkomna fylgikvilla tafarlausra brjóstauppbygginga á Landspítala á árunum Nú hafa tvö ár til viðbótar verið rannsökuð (20-202) og er markmið þessarar rannsóknar að skoða þróun og árangur aðgerðanna á 5 ára tímabili og bera niðurstöðurnar saman við Bresku NMBRA-rannsóknina. Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er afturskyggn þýðisrannsókn á öllum konum sem gengust undir tafarlausa brjóstauppbyggingu á Landspítala á árunum Niðurstöður fyrri rannsóknar ( ) voru hafðar til viðmiðunar og nýttar til að birta árangur aðgerðanna á 5 ára tímabili. Niðurstöður: Samtals voru gerðar 254 brjóstabrottnámsaðgerðir og 76 tafarlausar uppbyggingar á tímabilinu Tafarlausar aðgerðir voru því gerðar í 0% tilfella og 67% hjá 50 ára og yngri, borið saman við % og 55% á tímabilinu Hlutfall tafarlausra vöðvaflipa-uppbygginga var svipaður, þ.e. 22% á tímabilinu en 26% áður. Aðrar tafarlausar uppbyggingar voru gerðar með ígræði. Talsverð lækkun varð á tíðni fylgikvilla í legu í kjölfar aðgerða, eða í % tilfella samanborið við 2% áður. Lítilsháttar lækkun varð á tíðni endurinnlagna eftir útskrift, en 0% þurftu á slíkri endurinnlögn að halda, samanborið við 4% áður. Á öllu tímabilinu, , voru fylgikvillar sambærilegar og í NMBRA en flipa-uppbyggingar voru mun algengari í þeirri rannsókn (6% sbr. 24%). Ályktanir: Tíðni tafarlausra brjóstauppbygginga virðast standa í stað á milli tímabila, þó áframhaldandi aukning sé á þessum aðgerðum hjá konum 50 ára og yngri. Alvarlegir fylgikvillum í legu í kjölfar aðgerðanna virðast hafa fækkað talsvert. E-2 Bráður nýrnaskaði eftir ósæðarlokuskipti vegna ósæðarlokuþrengsla á Íslandi Daði Helgason, Sindri A. Viktorsson, Andri W. Orrason, Inga L. Ingvarsdóttir, Sólveig Helgadóttir, Arnar Geirsson 2, Ragnar Danielsen 4, Tómas Guðbjartsson,2 Læknadeild Háskóla Íslands, 2 Hjarta- og lungnaskurðdeild, svæfinga- og gjörgæsludeild, og 4 hjartadeild Landspítala. Inngangur: Bráður nýrnaskaði er alvarlegur og tíður fylgikvilli eftir opnar hjartaaðgerðir. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna tíðni og áhættuþætti bráðs nýrnaskaða eftir ósæðarlokuskipti. 9

12 Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn sem náði til 67 sjúklinga sem gengust undir ósæðarlokuskipti vegna ósæðarlokuþrengsla á Íslandi á árunum Skráðar voru klínískar upplýsingar, aðgerðartengdir þættir, snemmkomnir fylgikvillar og dánartíðni innan 0 daga. Nýrnaskaði eftir aðgerð var metinn samkvæmt RIFLE skilmerkjum. Niðurstöður: 8 einstaklingur fékk nýrnaskaða eftir aðgerð (22%), þar af höfðu 6 skerta nýrnastarfsemi fyrir aðgerð (GSH <60 ml/ mín/,7 m 2 ). 8 sjúklingar féllu í RISK-, 29 í INJURY- og 4 í FAILURE-flokk. Alls þurftu 8 sjúklingar skilunarmeðferð eftir aðgerð, oftast (89%) Prismameðferð á gjörgæslu. Dánarhlutfall innan 0 daga var 9% hjá sjúklingum með nýrnaskaða borið saman við 2% hjá viðmiðunarhópi (p<0,0). Af alvarlegum fylgikvillum voru hjartadrep (28% sbr. 9%, p<0,0), fjöllíffærabilun (42% sbr. 2%, p<0,0) og enduraðgerðir vegna blæðinga (0% sbr.%, p<0,0) algengari hjá sjúklingum með nýrnaskaða. Af minniháttar fylgikvillum voru lungnabólga (% sbr. 6%, p<0,0), þvagfærasýking (5% sbr. 4%, p<0,0) og aftöppun fleiðruvökva (0% sbr. 9%, p<0,0) algengari í nýrnaskaðahópnum, en gáttatif og yfirborðssýkingar í skurðsári voru sambærilegar. Fjölbreytugreining leiddi í ljós að kvenkyn, hár líkamsþyngdarstuðull og langur tangartími eru sjálfstæðir forspárþættir nýrnaskaða eftir ósæðalokuskipti. Ályktanir: Fimmti hver sjúklingur greindist með nýrnaskaða eftir ósæðarlokuskipti sem er hærri tíðni en eftir kransæðahjáveituaðgerð (6%). Dánartíðni þessara sjúklinga er margfalt aukin sem og tíðni alvarlegra fylgikvilla. Konur og sjúklingar í ofþyngd sem gangast undir langar aðgerðir eru í aukinni hættu á að hljóta nýrnaskaða. E-22 Blessuð sólin elskar allt - allt með kossi vekur - Dagleg inntaka lýsis kemur ekki í veg fyrir D vítamínskort hjá heilbrigðisstarfsfólki Sigurbjörg J. Skarphéðinsdóttir, Martin I. Sigurðsson 2, Douglas B Coursin, Kirk Hogan, Gísli H. Sigurðsson,4 Svæfinga- og gjörgæsludeild Landspítala. 2 Brigham & Women s sjúkrahúsinu í Boston, Massachusetts, Bandaríkjunum. Svæfingadeild háskólasjúkrahúsinu í Madison, Wisconsin, Bandaríkjunum. 4 Læknadeild Háskóla Íslands Inngangur: D-vítamín hefur margvísleg áhrif í líkamanum og skortur á því hefur verið tengt aukinni hættu á hjarta- og æðasjúkdómum, sykursýki, sýkingum og krabbameini svo eitthvað sé nefnt. Rannsóknir hafa sýnt að skortur á D-vítamíni er algengari við hærri breiddargráður, enda er sólin þar ekki eins hátt á lofti og við lægri breiddargráður. Fleiri þættir en sólarljós skipta þó máli fyrir D-vítamínforðann. Þar má nefna fæðuval, viðbótar inntöku á D-vítamíni (t.d. lýsi) og notkun ljósalampa. Nýlegar erlendar rannsóknir hafa sýnt D-vítamínskort meðal margra heilbrigðisstétta. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna algengi D-vítamínskorts hjá heilbrigðisstarfsfólki svæfinga- og gjörgæsludeildar Landspítala Efniviður og aðferðir: Sjálfboðaliðar úr hópi lækna og hjúkrunarfræðinga á svæfingaog gjörgæsludeild Landspítala svöruðu spurningalista um neysluvenjur, ljósaböð og vinnutíma ásamt því að gefa blóðsýni til mælingar á D-vítamíni (25-hýdroxýkólekalsíferól D (25(OH)D)). Niðurstöður: Þátttakendur voru 06; 9 sérfræðilæknar, 47 svæfingahjúkrunarfræðingar, 4 almennir læknar og 6 gjörgæsluhjúkrunarfræðingar. Hópurinn skiptist í 90 konur (85%) og 6 karla (5%). D-vítamín inntaka var í formi fjölvítamíns (5%), D-vítamíns (44%) og lýsis (56%), en allt þrennt tóku 9% þátttakenda. Kjörgildi D-vítamíns er yfir 75 nmól/l samkvæmt leiðbeiningum Félags amerískra innkirtlasérfræðinga og reyndust 75% þátttakenda vera með gildi undir þeim mörkum. D-vítamínskortur mældist hjá 6% þátttakenda 20

13 SAMEGINLEGT VÍSINDAÞING SKÍ OG SGLÍ 20 (gildi < 50 nmól/l) og 9% þátttakenda voru með alvarlegan skort (gildi < 25 nmól/l). Ályktanir: D-vítamínskortur er algengur meðal lækna og hjúkrunarfræðinga þrátt fyrir að mikill meirihluti þeirra hafi tekið lýsi eða annað viðbótar D-vítamín daglega. E-2 Alvarlegir stóræðaáverkar á Íslandi Bergrós K. Jóhannesdóttir, Brynjólfur Mogensen 2,5, Hjalti M. Þórisson, Karl Logason 4,5, Tómas Guðbjartsson,5 Hjarta- og lungnaskurðdeild, 2 bráðasvið, myndgreiningardeild og 4 æðaskurðdeild Landspítala. 5 Læknadeild Landspítala Inngangur: Markmið þessarar afturskyggnu rannsóknar var að skoða í fyrsta skipti hjá heilli þjóð árangur meðferðar við stóræðaáverkum yfir 2 ára tímabil. Efniviður og aðferðir: Allir sjúklingar sem hlutu stóræðaáverka í kjölfar slyss og þurftu á gjörgæslumeðferð að halda á Íslandi frá. jan til. des. 20. Leitað var í rafrænum gagnagrunni Landspítala og stærri sjúkrahúsum á landsbyggðinni. Skráð var tegund áverka, meðferð og ábending skurðaðgerðar, legutími, magn blóðgjafa og afdrif (lifun) sjúklinga. Niðurstöður: Alls hlutu 2 einstaklingar 5 æðaáverka sem voru 2,% af bráðakomum vegna alvarlegra áverka. Um var að ræða 8 slys, morðtilraunir og 2 sjálfskaða. Meðalaldur var 44 ár (bil: 9-76) og voru 8% karlar. Fimmtán hlutu sljóan áverka, oftast eftir bílslys á höfuðborgarsvæðinu, og 8 ífarandi áverka. Áverkar á brjósthol (n=7) og efri útlimi (n=5) voru algengastir og ósæð (n=6) og upparmsslagæð (n=4) urðu oftast fyrir áverka. Í 86% tilfella var þörf á opinni aðgerð en sjúklingar voru einungis meðhöndlaðir með stoðneti sem komið var fyrir í æðaþræðingu. Miðgildi blóðtaps var lítrar (bil: 0,5-55), og voru gefnar 9 ein. af rauðkornaþykkni (miðgildi, bil: -56). Miðgildi sjúkrahúslegu voru dagar (bil: 0-2) og létust 4 innan 0 daga (7%), þar af í aðgerð. Af 8 sjúklingum sem lifðu áverkann voru 8 sem hlutu viðvarandi mænu- eða taugaskaða en hinum 0 farnaðist vel. Ályktanir: Stóræðaáverkar eftir slys eru fátíðir á Íslandi. Áverkar á æðar í brjóstholi og axlar svæði eftir umferðarslys eru algengastir. Þrátt fyrir tiltölulega fá tilfelli þá lifðu 78% sjúklinganna af áverkann sem telst mjög góður árangur við svo alvarleg slys. E- 24 Kjarnhiti sjúklinga og hitastjórnun við opnar og lokaðar skurðaðgerðir - framsýn rannsókn á Landspítala. Þórunn Kjartansdóttir, Gísli Vigfússon, Margrét Felixdóttir, Tómas Guðbjartsson,2. Skurðlækningasviði Landspítala, 2 Læknadeild Háskóla Íslands Inngangur: Þekkt er að hitatap við aðgerðir getur aukið hættu á blæðingum og sýkingum. Því er virk hitastjórnun í aðgerðum mikilvæg. Tilgangur rannsóknarinnar var að bera saman hita sjúklinga við opnar og lokaðar aðgerðir og hvernig hitastjórnun var háttað í þessum aðgerðum. Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var framsýn og náði til sjúklinga (57 karla, 44%) sem gengust undir opnar eða lokaðar aðgerðir á Landspítala á þriggja mánaða tímabili 202. Borinn var saman kjarnhiti í opnum aðgerðum (n=46) og lokuðum (n=85). Kjarnhiti var mældur í vélinda í upphafi og við lok aðgerðar, síðan á 5 mín fresti fimm sinnum í aðgerð. Umhverfishiti var mældur á sömu tímapunktum. Notkun virkrar hita stjórnunar var skráð. Niðurstöður: Í opnu aðgerðunum voru framkvæmdar 29 kviðarholsaðgerðir, 4 brjóstholsaðgerðir opnar blöðruhálsaðgerðir og 0 nýrnaaðgerðir, en í lokuðum aðgerðum 74 kviðsjár áðgerðir (gallblöðrutökur) og lokaðar blöðruhálskirtilsaðgerðir. Kjarnhiti í upphafi opinna og lokaðra aðgerða var svipaður (6, C sbr. 6, C). Hiti í lok aðgerðar var 6, C í opna hópnum og 5,9 C við lokaðar aðgerðir. Virkri hitun var beitt í 56% tilfella við opnar aðgerðir en í 2% tilfella við lokaðar aðgerðir. Á aðgerðartíma lækkaði umhverfishiti lítilega í báðum hópum. Virkri hitastjórnum var beitt sinnum við 2

14 lokaðar aðgerðir (hitapoki 7, hitablásari 4) og 26 sinnum við opnar aðgerðir (hitapoki 6, hitablásari 20). Ályktun: Hiti lækkaði meira við lokaðar en opnar skurðaðgerðir þar sem virkri hitastjórnun var mun oftar oftar beitt í síðarnefnda hópnum. Bæta má hitastjórnun við lokaðar aðgerðir á Landspítala. E-25 Lokuskipti vegna ósæðarlokuþrengsla á 0 ára tímabili - ábendingar og snemmkomnir fylgikvillar. Sindri A. Viktorsson, Daði Helgason, Andri W. Orrason, Inga L. Ingvarsdóttir, Kári Hreinsson, Arnar Geirsson 2, Ragnar Danielsen 4, Tómas Guðbjartsson,2 Læknadeild Háskóla Íslands, 2 Hjarta- og lungnaskurðdeild, svæfinga- og gjörgæsludeild og 4 hjartadeild, Landspítala Inngangur: Tilgangur þesssarar afturskyggnu rannsóknar var að kanna hvort skammtíma árangur ósæðarlokuskipta á Íslandi hefði breyst á tveimur fimm ára tímabilum. Efniviður og aðferðir: Alls 67 sjúklingar sem gengust undir ósæðarlokuskipti vegna ósæðarlokuþrengsla á Landspítala ; 56 skornir og 2 sjúklingar Skráðir voru fylgikvillar og skurðdauði <0 daga. Niðurstöður: Meðalaldur (7 ár) og hlutfall karla (6%) hélst óbreytt. Mæði og hjartaöng voru lang algengustu einkennin en á síðara tímabilinu höfðu færri sjúklingar sögu um alvarlega hjartabilun (4 sbr. %, p<0,00). Meðalútfallsbrot hjarta (EF) hélst óbreytt en hámarksþrýstingsfall yfir lokuna var lægra á síðara tímabilinu (74 sbr. 67 mmhg, p<0,00) og lokuflatarmál var stærra (0,64 sbr. 0,74 cm 2, p<0,00). Lífrænni loku var komið fyrir í 298 aðgerðanna (8%, meðalaldur 74 ár) og var í 84 tilvikum um grindarlausa loku að ræða, en 69 sjúklingar fengu gerviloku (meðalaldur 58 ár). Hlutfall gerviloka hélst óbreytt milli tímabila. Meðalstærð ígræddra loka var 25 mm og í rúmlega helmingi tilfella var samtímis gerð kransæðahjáveita. Tangartími styttist um 4 mín á síðara tímabilinu (p=0,00). Heildartíðni minni háttar fylgikvilla var 75% á fyrra tímabili og lækkaði í 65% á því síðara (p=0,059), aðallega vegna fækkunar gáttatifs (6% sbr. 77%, p=0,005). Tíðni annarra fylgikvilla eftir aðgerð hélst óbreytt milli tímabila, eins og bráður nýrnaskaði (2%), hjartadrep (4%), enduraðgerð vegna blæðinga (5%) og fjöllíffærabilun (%). Legutími hélst óbreyttur (miðgildi 2 dagar) og sömuleiðis dánar tíðni <0 daga (6,4 sbr. 5,7%). Ályktun: Snemmkominn árangur ósæðarlokuskipta á Íslandi fer batnandi. Fylgikvillar eru þó tíðir, ekki síst enduraðgerðir vegna blæðinga. Jákvætt er að tíðni gáttatifs fer lækkandi, tangartími hefur styst og svo virðist sem sjúklingar séu teknir fyrr til aðgerðar. E-26 And-TGF-ß áhrif telmisartans gerast óháð angiotensin II viðtakanum Inga H. Melvinsdóttir, Qing-le Li 2, George Tellides 2, Arnar Geirsson 2, Læknadeild Háskóla Íslands, 2 Hjartaskurðdeild Yale háskólasjúkrahússins í New Haven, Bandaríkjunum, Hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala Inngangur: Truflun í TGF-β boðleiðinni hefur verið tengd við míturlokubakfall og hrörnun mítur loku. Angiotensín viðtakahemlar virka á angiotensín II viðtaka af gerð (AT) en þeir hafa einnig áhrif á TGF-β boðleiðina með óskilgreindum hætti. Angiotensín viðtakahemlar geta aukið peroxisome proliferator-activated receptor (PPAR)-γ en einnig hefur verið sýnt fram á að PPAR-γ agónistar hemji TGF-β boðleiðina. Kannað var hvort telmisartan hemji TGF-β boðleiðina í gegnum PPAR-γ, óháð þeim áhrifum sem það hefur á AT. Efniviður og aðferðir: Míturlokumillivefsfrumur frá 8 sjúklingum sem fóru í míturlokuviðgerð voru einangraðar og ræktaðar. Rannsóknaraðferðir sem notast var við voru ónæmisflúrljómun, ónæmisrafdráttur og PCR. Niðurstöður: Míturlokumillivefsfrumurnar voru jákvæðar fyrir vimentíni, SM22α, α-smooth muscle actín sem var neikvætt í sléttum vöðva frumum. 22

Gólfhitagrind FHF. Hægt er að stýra hverjum loka með vaxmótorum, sem síðan er stjórnað af hitastilli í viðkomandi rými.

Gólfhitagrind FHF. Hægt er að stýra hverjum loka með vaxmótorum, sem síðan er stjórnað af hitastilli í viðkomandi rými. Notkun FHF gólfhitagrindin er notuð til að stjórna vatnsrennsli í gólfhitakerfum. Hvert rör í kerfinu er tengt gólfhitagrindinni sem gerir kleift að stjórna vatnsrennsli í hverri rás og hita í hverju rými

Læs mere

Sådan er jeg. Spil og leg 14 Følelser

Sådan er jeg. Spil og leg 14 Følelser Spil og leg 14 Læsebog side 40 41 Opgavebog side 68 Tegund: Samtalsæfing Form: Hópleikur Markmið: Að þjálfa orðaforða sem snýr að tilfinningum, persónueinkennum og útliti. Undirbúningur: Prenta út opgaveblad

Læs mere

esurveyspro.com - Survey Detail Report

esurveyspro.com - Survey Detail Report Page 1 of 5 Kommuner: Miljøledelse ved bygning af veje og gader i de nordiske lande Respondent Type: Customer Custom Data 1: Name: Anna Rósa Custom Data 2: Email address: anna.r.bodvarsdottir@reykjavik.is

Læs mere

Nýrnabilun af völdum v

Nýrnabilun af völdum v Nýrnabilun af völdum v sykursýki Runólfur Pálsson, læknir, FACP, FASN Landspítali Læknadeild Háskóla Íslands 23. febrúar ar,, 2009 Fræðslufundur Félags nýrnasjúkra og Samtaka sykurjúkra kra Diabetes and

Læs mere

Lærervejledninger LIVSSTIL. Í þemanu er m.a. unnið með orðaforða: Hugmyndir að kveikju:

Lærervejledninger LIVSSTIL. Í þemanu er m.a. unnið með orðaforða: Hugmyndir að kveikju: Í þemanu er m.a. unnið með orðaforða: tengdan lífsstíl um neyslu ungs fólks á Norðurlöndum um ofnotkun á hreinlætisvörum og orku Hugmyndir að kveikju: Umræður um neyslu ungs fólks í dag. Fjallað um myndina

Læs mere

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 1. HEITI LYFS Metalyse 8.000 einingar, stungulyfsstofn og leysir, lausn. 2. INNIHALDSLÝSING Hvert hettuglas inniheldur 8.000 einingar (40 mg) af tenekteplasa. Hver

Læs mere

Fylgiseðill. Upplýsingar um Ultracortenol augnsmyrsli 5 mg/g

Fylgiseðill. Upplýsingar um Ultracortenol augnsmyrsli 5 mg/g Fylgiseðill Upplýsingar um Ultracortenol augnsmyrsli 5 mg/g Lesið fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. - Geymið fylgiseðilinn. Nauðsynlegt getur verið að lesa hann síðar. - Leitið til

Læs mere

6.5.2 Útgáfa 1.2 Dags Frágangur handlista. Leiðbeiningar. Leiðbeiningar. Mannvirkjastofnun. Í grein í byggingarreglugerð segir:

6.5.2 Útgáfa 1.2 Dags Frágangur handlista. Leiðbeiningar. Leiðbeiningar. Mannvirkjastofnun. Í grein í byggingarreglugerð segir: . gr. byggingarreglugerðar, nr. 112/2012, sbr. rgl. nr. 1173/2012, 350/2013, 280/2014, 360/2016 og 666/2016 Lög um mannvirki, nr. 160/2010 Frágangur handlista Í grein í byggingarreglugerð segir: Handlistar

Læs mere

BA ritgerð. Birtingarmyndir þunglyndis og kvíða hjá öldruðum

BA ritgerð. Birtingarmyndir þunglyndis og kvíða hjá öldruðum BA ritgerð Félagsráðgjöf Birtingarmyndir þunglyndis og kvíða hjá öldruðum Hrafnhildur Björg Gunnlaugsdóttir Sigurveig H. Sigurðardóttir Sigrún Ingvarsdóttir Janúar 2016 Birtingarmyndir þunglyndis og kvíða

Læs mere

Kostnaður TR 2007 vegna þunglyndislyfja

Kostnaður TR 2007 vegna þunglyndislyfja Kostnaður TR 2007 vegna þunglyndislyfja 1 Kostnaður TR 2007 vegna þunglyndislyfja Samantekt Kostnaður TR vegna þunglyndislyfja nam 691 millj.kr. árið 2007. Kostnaður lækkaði um 70 millj. kr. frá fyrra

Læs mere

Dyrebingo. Önnur útfærsla

Dyrebingo. Önnur útfærsla Opgaveblad 2A Opgaveblad 2C Dyr i Danmarks natur Læsebog side 10 11 Opgavebog side 19 Tegund: Bingó með myndaspjöldum Form: Hópleikur Markmið: Að þjálfa orðaforða tengdan dýrum. Undirbúningur: Prenta út

Læs mere

Greinargerð Trausti Jónsson. Langtímasveiflur III. Sjávarhiti

Greinargerð Trausti Jónsson. Langtímasveiflur III. Sjávarhiti Greinargerð 1 Trausti Jónsson Langtímasveiflur III Sjávarhiti VÍ-ÚR1 Reykjavík Mars Sjávarhitamælingar í gögnum Veðurstofunnar Inngangur Í gagnasafni Veðurstofunnar er talsvert til af sjávarhitamælingum.

Læs mere

komudagur 21-1- 2 0 f2

komudagur 21-1- 2 0 f2 7W O s s u e i k (. íé T ) Erindim Þ M /lo O S komudagur 21-1- 2 0 f2 MINNISBLAÐ TIL EFNAHAGS- OG VIÐSKIPTANEFNDAR -tilla g a að nýrri 9. mgr. 100. gr. laga um verðbréfaviðskipti nr. 108/2007, með síðari

Læs mere

Jökulsárlón og hvað svo?

Jökulsárlón og hvað svo? Jökulsárlón og hvað svo? Jökulsárlón á Breiðamerkursandi mikilvægt kennileiti í Íslenskri ferðaþjónustu meðal fjölsóttustu ferðamannastaða á Íslandi Þjónustusvæði - deiliskipulag staðfest í ágúst 2013

Læs mere

The Nordic Assisted Mobility Evaluation (NAME 1.0)

The Nordic Assisted Mobility Evaluation (NAME 1.0) NAME 1.0 Handbók The Nordic Assisted Mobility Evaluation (NAME 1.0) Åse Brandt Charlotte Löfqvist John Nilsson Kersti Samuelsson Tuula Hurnasti Inga Jónsdóttir Anna-Liisa Salminen Terje Sund Susanne Iwarsson

Læs mere

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Zofran 4 mg filmuhúðaðar töflur Zofran 8 mg filmuhúðaðar töflur. ondansetrón

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Zofran 4 mg filmuhúðaðar töflur Zofran 8 mg filmuhúðaðar töflur. ondansetrón Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins Zofran 4 mg filmuhúðaðar töflur Zofran 8 mg filmuhúðaðar töflur ondansetrón Lesið allan fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. Í honum eru

Læs mere

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Nicotinell Mint 2 mg, munnsogstöflur. Nikótín

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Nicotinell Mint 2 mg, munnsogstöflur. Nikótín Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins Nicotinell Mint 2 mg, munnsogstöflur Nikótín Lesið allan fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. Í honum eru mikilvægar upplýsingar. Alltaf

Læs mere

Kárahnjúkavirkjun. Fallryksmælingar á Brúaröræfum, við Hálslón og á Fljótsdalshéraði sumarið Unnið fyrir Landsvirkjun. Gerður Guðmundsdóttir

Kárahnjúkavirkjun. Fallryksmælingar á Brúaröræfum, við Hálslón og á Fljótsdalshéraði sumarið Unnið fyrir Landsvirkjun. Gerður Guðmundsdóttir LV-2009/003 Kárahnjúkavirkjun Fallryksmælingar á Brúaröræfum, við Hálslón og á Fljótsdalshéraði sumarið 2008 Janúar 2009 Kárahnjúkavirkjun Fallryksmælingar á Brúaröræfum, við Hálslón og á Fljótsdalshéraði

Læs mere

Sjúkdómaskráning í svínasláturhúsum. Orsakir einkenna og sjúkdómalyklar. Handbók

Sjúkdómaskráning í svínasláturhúsum. Orsakir einkenna og sjúkdómalyklar. Handbók Sjúkdómaskráning í svínasláturhúsum. Orsakir einkenna og sjúkdómalyklar. Handbók Unnið og staðfært úr dönsku kjötmati af dýralækni svínasjúkdóma. Febrúar 2003. Yfirlit sjúkdómalyklar - skráningarnúmer

Læs mere

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Nicotinell Mint 1 mg, munnsogstöflur. Nikótín

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Nicotinell Mint 1 mg, munnsogstöflur. Nikótín Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins Nicotinell Mint 1 mg, munnsogstöflur Nikótín Lesið allan fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. Í honum eru mikilvægar upplýsingar. Alltaf

Læs mere

Alþingi Erindi nr. Þ 142/171 komudagur 3.7.2013

Alþingi Erindi nr. Þ 142/171 komudagur 3.7.2013 Alþingi Erindi nr. Þ 142/171 komudagur 3.7.2013 Reykjavík, 3. júlí, 2013 Til Allsherjar- og menntamálanefndar Alþingis v/ máls 14 um Hagstofu Íslands Þann 2. júlí var undirritaður, Helgi Tómasson, boðaður

Læs mere

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Famvir 125 mg og 500 mg filmuhúðaðar töflur. famciclovir

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Famvir 125 mg og 500 mg filmuhúðaðar töflur. famciclovir Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins Famvir 125 mg og 500 mg filmuhúðaðar töflur famciclovir Lesið allan fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. Í honum eru mikilvægar upplýsingar.

Læs mere

Greinargerð Trausti Jónsson. Langtímasveiflur II. Úrkoma og úrkomutíðni

Greinargerð Trausti Jónsson. Langtímasveiflur II. Úrkoma og úrkomutíðni Greinargerð 03010 Trausti Jónsson Langtímasveiflur II Úrkoma og úrkomutíðni VÍ-ÚR10 Reykjavík Mars 2003 Úrkoma og úrkomutíðni Inngangur Hér er fjallað um úrkomumælingar á Íslandi með áherslu á fáeinar

Læs mere

Indlægsseddel: Information til brugeren Carbocain -Adrenalin 5 mg/ml, 10 mg/ml og 20 mg/ml + 5 μg/ml, injektionsvæske, opløsning

Indlægsseddel: Information til brugeren Carbocain -Adrenalin 5 mg/ml, 10 mg/ml og 20 mg/ml + 5 μg/ml, injektionsvæske, opløsning Indlægsseddel: rmation til brugeren Carbocain -Adrenalin 5 mg/ml, 10 mg/ml og 20 mg/ml + 5 μg/ml, injektionsvæske, opløsning mepivacainhydrochlorid og adrenalin Læs denne indlægsseddel grundigt, inden

Læs mere

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 Þetta lyf er undir sérstöku eftirliti til að nýjar upplýsingar um öryggi lyfsins komist fljótt og örugglega til skila. Heilbrigðisstarfsmenn eru hvattir til að

Læs mere

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 1. HEITI LYFS JEVTANA 60 mg innrennslisþykkni og leysir, lausn. 2. VIRK INNIHALDSEFNI OG STYRKLEIKAR Hver ml af innrennslisþykkni inniheldur 40 mg cabazitaxel.

Læs mere

Sjónræn áhrif. Búrfellslundur. Vindmyllur í Rangárþingi ytra og Skeiða- og Gnúpverjahreppi

Sjónræn áhrif. Búrfellslundur. Vindmyllur í Rangárþingi ytra og Skeiða- og Gnúpverjahreppi LV-2016-044 Sjónræn áhrif. Búrfellslundur. Vindmyllur í Rangárþingi ytra og Skeiða- og Gnúpverjahreppi Endurbætt útgáfa af skýrslu nr. LV-2015-089 Skýrsla nr. LV-2016-044 Sjónræn áhrif. Búrfellslundur.

Læs mere

Kárahnjúkavirkjun. Fallryksmælingar á Brúaröræfum, við Hálslón og á Fljótsdalshéraði sumarið Unnið fyrir Landsvirkjun. Gerður Guðmundsdóttir

Kárahnjúkavirkjun. Fallryksmælingar á Brúaröræfum, við Hálslón og á Fljótsdalshéraði sumarið Unnið fyrir Landsvirkjun. Gerður Guðmundsdóttir LV-2008/059 Kárahnjúkavirkjun Fallryksmælingar á Brúaröræfum, við Hálslón og á Fljótsdalshéraði sumarið 2007 Maí 2008 Kárahnjúkavirkjun Fallryksmælingar á Brúaröræfum, við Hálslón og á Fljótsdalshéraði

Læs mere

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 1. HEITI LYFS SIFROL 0,088 mg töflur SIFROL 0,18 mg töflur SIFROL 0,35 mg töflur SIFROL 0,7 mg töflur SIFROL 1,1 mg töflur 2. INNIHALDSLÝSING SIFROL 0,088 mg töflur

Læs mere

AUGLÝSING. um samning við Grænland/Danmörku um gagnkvæmar veiðar á úthafskarfa í fiskveiðilögsögu Íslands og Grænlands á árinu 2003.

AUGLÝSING. um samning við Grænland/Danmörku um gagnkvæmar veiðar á úthafskarfa í fiskveiðilögsögu Íslands og Grænlands á árinu 2003. 545 AUGLÝSING um samning við Grænland/Danmörku um gagnkvæmar veiðar á úthafskarfa í fiskveiðilögsögu Íslands og Grænlands á árinu. Hinn 30. apríl og 1. maí var með bréfaskiptum í Reykjavík og Nuuk gengið

Læs mere

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Myfortic 180 mg og 360 mg magasýruþolnar töflur. Mycofenolsýra (sem natríummycofenolat)

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Myfortic 180 mg og 360 mg magasýruþolnar töflur. Mycofenolsýra (sem natríummycofenolat) Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins Myfortic 180 mg og 360 mg magasýruþolnar töflur Mycofenolsýra (sem natríummycofenolat) Lesið fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. Í honum

Læs mere

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins Metoprololsuccinat Hexal 25 mg forðatöflur Metoprololsuccinat Hexal 50 mg forðatöflur Metoprololsuccinat Hexal 100 mg forðatöflur Metoprololsuccinat Hexal

Læs mere

Kjarasamningar í Danmörku

Kjarasamningar í Danmörku Kjarasamningar í Danmörku Allan Lyngsø Madsen Aðalhagfræðingur Yfirlit 1. Undirbúningur 2. Félagslegur og hagfræðilegur byrjunarpunktur. 3. Viðræður LO og DA 4. Ferlið á almenna markaðinum 5. Áhrif á aðra.

Læs mere

KONUR SENDIÐ OSS ÚRVAL... Framlag kvenna til iðnsýninganna í Reykjavík 1883 og 1911

KONUR SENDIÐ OSS ÚRVAL... Framlag kvenna til iðnsýninganna í Reykjavík 1883 og 1911 KONUR SENDIÐ OSS ÚRVAL... Framlag kvenna til iðnsýninganna í Reykjavík 1883 og 1911 Áslaug Sverrisdóttir Eftirfarandi erindi má rekja til doktorsritgerðar í hugmyndasögu sem höfundur varði við Háskóla

Læs mere

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Síprox 250 mg filmuhúðaðar töflur. cíprófloxacín

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Síprox 250 mg filmuhúðaðar töflur. cíprófloxacín Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins Síprox 250 mg filmuhúðaðar töflur cíprófloxacín Lesið allan fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að taka lyfið. Í honum eru mikilvægar upplýsingar. -

Læs mere

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Nicotinell Fruit/Lakrids/Mint, lyfjatyggigúmmí 2 mg og 4 mg. Nikótín

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Nicotinell Fruit/Lakrids/Mint, lyfjatyggigúmmí 2 mg og 4 mg. Nikótín Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins Nicotinell Fruit/Lakrids/Mint, lyfjatyggigúmmí 2 mg og 4 mg Nikótín Lesið allan fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. Í honum eru mikilvægar

Læs mere

Kökur, Flekar,Lengjur

Kökur, Flekar,Lengjur Kökur, Flekar,Lengjur Qimiq vörurnar eru unnar úr úrvals Austurísku hráefni. Q003301 Qimiq Profi Whip 1 kg (12) Q000114 Qimiq Base 1 kg (12) Q000115 Qimiq Sauce base 1 kg (12) Qimiq Whip Notið QimiQ Whip

Læs mere

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Desmópressín

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Desmópressín Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins MINIRIN frostþurrkaðar töflur, 60 míkróg, 120 míkróg eða 240 míkróg Desmópressín Lesið allan fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. Í honum

Læs mere

Samband íslenskra sveitarfélaga. Fjárhagsaðstoð sveitarfélaga. leið til virkrar samfélagsþátttöku

Samband íslenskra sveitarfélaga. Fjárhagsaðstoð sveitarfélaga. leið til virkrar samfélagsþátttöku Samband íslenskra sveitarfélaga Fjárhagsaðstoð sveitarfélaga leið til virkrar samfélagsþátttöku Samband íslenskra sveitarfélaga Borgartúni 30 Pósthólf 8100 128 Reykjavík Hönnun og umbrot: Ingibjörg Hinriksdóttir

Læs mere

Listi yfir aðföng til málmsmíða Fylgiskjal 1

Listi yfir aðföng til málmsmíða Fylgiskjal 1 Listi yfir aðföng til málmsmíða Fylgiskjal 1 Efnisyfirlit Messing, nýsilfur, kopar, ál...3 Silfur...3 Blý...3 Tinklumpar...3 Tinþráður...4 Suðuteinar...4 Rör...4 Silfurslaglóð...4 Flúx...5 Teinar...5 Slípimassi,

Læs mere

Jöfn umgengni í framkvæmd

Jöfn umgengni í framkvæmd Jöfn umgengni í framkvæmd Helga Sigmundsdóttir Hrefna Friðriksdóttir Lagadeild Ritstjóri: Kristín Benediktsdóttir Rannsóknir í félagsvísindum XIV. Erindi flutt á ráðstefnu í október 2013 Reykjavík: Félagsvísindastofnun

Læs mere

Leiðbeiningar ein einföld byrjun á orkuvinnunni bók

Leiðbeiningar ein einföld byrjun á orkuvinnunni bók Tilllaga að leiðbeiningum og verkfærum til hjálpar Hvað þarf að koma fram í leiðbeiningunum? 1. Hvað er orkustjórnun? 2. Hvernig setjum við okkur orkustefnu og markmið? 3. Hvernig á að skipuleggja orkuvinnuna?

Læs mere

LV Kárahnjúkavirkjun. Fallryksmælingar við Hálslón, á Brúaröræfum og

LV Kárahnjúkavirkjun. Fallryksmælingar við Hálslón, á Brúaröræfum og LV-2013-059 Kárahnjúkavirkjun Fallryksmælingar við Hálslón, á Brúaröræfum og í byggð á Fljótsdalshéraði sumarið 2012 LV-2013-059 Kárahnjúkavirkjun Fallryksmælingar við Hálslón, á Brúaröræfum og Í byggð

Læs mere

Nd. 230. Frumvarp til laga [127. mál]

Nd. 230. Frumvarp til laga [127. mál] Nd. 230. Frumvarp til laga [127. mál] um heimild fyrir ríkisstjórnina til þess að staðfesta fyrir Íslands hönd samning milli Íslands, Danmerkur, Finnlands, Noregs og Svíþjóðar um félagslegt öryggi. (Lagt

Læs mere

Leiguverð hæst í Reykjavík en íbúðaverð lægst Samanburður milli húsnæðismarkaða á Norðurlöndunum

Leiguverð hæst í Reykjavík en íbúðaverð lægst Samanburður milli húsnæðismarkaða á Norðurlöndunum Húsnæðissvið September 2018 Leiguverð hæst í Reykjavík en íbúðaverð lægst Samanburður milli húsnæðismarkaða á Norðurlöndunum Raunverðshækkanir íbúða meiri hér á landi Frá því að mælingar á vísitölu leiguverðs

Læs mere

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Hver skammtapoki inniheldur: 10 mg esomeprazol (sem magnesíumþríhýdrat).

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Hver skammtapoki inniheldur: 10 mg esomeprazol (sem magnesíumþríhýdrat). SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Nexium 10 mg magasýruþolið mixtúrukyrni, dreifa, skammtapoki 2. INNIHALDSLÝSING Hver skammtapoki inniheldur: 10 mg esomeprazol (sem magnesíumþríhýdrat). Hjálparefni

Læs mere

Flókatóftir á Barðaströnd Rannsóknir 2004 og 2012

Flókatóftir á Barðaströnd Rannsóknir 2004 og 2012 Höfundar Ljósmynd á forsíðu Horft yfir uppgraftarsvæðið. Öll réttindi áskilin ISBN 978-9935-9090-7-7 Minjastofnun Ísland Suðurgata 39 101 Reykjavík Iceland (354) 570 13 00 postur@minjastofnun.is www.minjastofnun.is

Læs mere

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 1. HEITI LYFS Vaniqa 11,5% krem 2. INNIHALDSLÝSING Í hverju g af kremi eru 115 mg af eflornitíni (sem vetnisklóríðeinhýdrat). Hjálparefni með þekkta verkun: Hvert

Læs mere

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Desmópressínasetat

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Desmópressínasetat Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins MINIRIN nefúði, lausn 10 míkróg/skammti Desmópressínasetat Lesið allan fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. Í honum eru mikilvægar upplýsingar.

Læs mere

START. Spil og leg. Start Spil og leg Námsgagnastofnun 2011 9942

START. Spil og leg. Start Spil og leg Námsgagnastofnun 2011 9942 START Spil og leg 1 Spil og leg 1 Hvem er jeg? Hvad hedder du? Læsebog side 3 Opgavebog side Tegund: Samtals- og hreyfileikur Form: Hópleikur Markmið: Að læra að kynna sig. Undirbúningur: Finna bolta eða

Læs mere

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 1. HEITI LYFS Opsumit 10 mg filmuhúðaðar töflur 2. INNIHALDSLÝSING Hver filmuhúðuð tafla inniheldur 10 mg macitentan. Hjálparefni með þekkta verkun Hver filmuhúðuð

Læs mere

Efni: Umsögn Lyfjastofnunar um frumvarp frumvarp til laga um lyfjalög (heildarlög, EES-reglur), 677. mál.

Efni: Umsögn Lyfjastofnunar um frumvarp frumvarp til laga um lyfjalög (heildarlög, EES-reglur), 677. mál. Nefndasvið Alþingis Velferðarnefnd 150 Reykjavík Reykjavík, 6.7.2016 Tilvísun: 0.5.1.2 / Málsnúmer: 2016050258 Efni: Umsögn Lyfjastofnunar um frumvarp frumvarp til laga um lyfjalög (heildarlög, EES-reglur),

Læs mere

FYLGISEÐILL: UPPLÝSINGAR FYRIR NOTANDA LYFSINS. Nicotinell forðaplástur. Nikótín 7 mg/24 klst., 14 mg/24 klst. og 21 mg/24 klst.

FYLGISEÐILL: UPPLÝSINGAR FYRIR NOTANDA LYFSINS. Nicotinell forðaplástur. Nikótín 7 mg/24 klst., 14 mg/24 klst. og 21 mg/24 klst. FYLGISEÐILL: UPPLÝSINGAR FYRIR NOTANDA LYFSINS Nicotinell forðaplástur Nikótín 7 mg/24 klst., 14 mg/24 klst. og 21 mg/24 klst. Lesið allan fylgiseðilinn vandlega þar sem hann veitir mikilvægar upplýsingar

Læs mere

Inntak sameiginlegrar forsjár samkvæmt 28. gr. a. barnalaga nr. 76/2003 Ákvörðunartaka um málefni barns

Inntak sameiginlegrar forsjár samkvæmt 28. gr. a. barnalaga nr. 76/2003 Ákvörðunartaka um málefni barns BA ritgerð í lögfræði Inntak sameiginlegrar forsjár samkvæmt 28. gr. a. barnalaga nr. 76/2003 Ákvörðunartaka um málefni barns Hulda Magnúsdóttir Leiðbeinandi: Elísabet Gísladóttir Desember 2013 BA ritgerð

Læs mere

Úr sögu innrennslislyfja á Íslandi með ívafi eigin minninga og brotlegrar minjavörslu

Úr sögu innrennslislyfja á Íslandi með ívafi eigin minninga og brotlegrar minjavörslu Úr sögu innrennslislyfja á Íslandi með ívafi eigin minninga og brotlegrar minjavörslu Þorkell Jóhannesson dr.thorkell@simnet.is Höfundur er læknir, prófessor úr embætti. Stungulyf Innrennslislyf: Skilgreiningar

Læs mere

Sorg barna Hvert er hlutverk skólans?

Sorg barna Hvert er hlutverk skólans? Lokaverkefni til B.Ed. -prófs Sorg barna Hvert er hlutverk skólans? Hanna Skúladóttir Kennaraháskóli Íslands Grunnskólabraut Apríl 2008 Lokaverkefni til B.Ed. -prófs Sorg barna Hvert er hlutverk skólans?

Læs mere

Frumkvöðlar í ferðaþjónustu á Íslandi

Frumkvöðlar í ferðaþjónustu á Íslandi Hugvísindasvið Frumkvöðlar í ferðaþjónustu á Íslandi 1872-1936 Ritgerð til BA-prófs í sagnfræði Ómar Þór Óskarsson Maí 2014 1 Háskóli Íslands Hugvísindasvið Sagnfræði Frumkvöðlar í ferðaþjónustu á Íslandi

Læs mere

Bætur fyrir þvingunarráðstafanir á grundvelli 228. gr. laga um meðferð sakamála

Bætur fyrir þvingunarráðstafanir á grundvelli 228. gr. laga um meðferð sakamála ML í lögfræði Bætur fyrir þvingunarráðstafanir á grundvelli 228. gr. laga um meðferð sakamála Hvernig er fjárhæð miskabóta vegna þvingunarráðstafana ákveðin hjá dómstólum? Nafn nemanda: Hanna Guðmundsdóttir

Læs mere

FYLGISEÐILL. FOMEPIZOLE EUSA Pharma 5 mg/ml, innrennslisþykkni, lausn. Fomepízól (sem súlfat).

FYLGISEÐILL. FOMEPIZOLE EUSA Pharma 5 mg/ml, innrennslisþykkni, lausn. Fomepízól (sem súlfat). FYLGISEÐILL FOMEPIZOLE EUSA Pharma 5 mg/ml, innrennslisþykkni, lausn. Fomepízól (sem súlfat). Lesið allan fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. - Geymið fylgiseðilinn. Nauðsynlegt getur

Læs mere

Leiðbeiningar gr. byggingarreglugerðar, nr. 112/2012, sbr. rgl. nr. 1173/2012, 350/2013, 280/2014 og 360/2016 Lög um mannvirki, nr.

Leiðbeiningar gr. byggingarreglugerðar, nr. 112/2012, sbr. rgl. nr. 1173/2012, 350/2013, 280/2014 og 360/2016 Lög um mannvirki, nr. . gr. byggingarreglugerðar, nr. 112/2012, sbr. rgl. nr. 1173/2012, 350/2013, 280/2014 og 360/2016 Lög um mannvirki, nr. 160/2010 Gangar og anddyri Í grein í byggingarreglugerð segir: Meginreglur: Eftirfarandi

Læs mere

Talæfingar með. Námsefni í dönsku fyrir unglingastig grunnskóla.

Talæfingar með. Námsefni í dönsku fyrir unglingastig grunnskóla. Tænk Talæfingar með Námsefni í dönsku fyrir unglingastig grunnskóla. Höfundar: Ásdís Lovísa Grétarsdóttir og Erna Jessen Teikningar: Þórey Mjallhvít Ómarsdóttir Yfirlestur og ráðgjöf: Astrid Juul Poulsen

Læs mere

EKKO. Samtaleøvelser NÁMSGAGNASTOFNUN 09850

EKKO. Samtaleøvelser NÁMSGAGNASTOFNUN 09850 EKKO NÁMSGAGNASTOFNUN 09850 EKKO SAMTALSÆFINGAR Höfundar: Ásdís Lovísa Grétarsdóttir og Erna Jessen Teikningar: Böðvar Leós Ritstjórn: Ellen Klara Eyjólfsdóttir Útlit og umbrot: NÁMSGAGNASTOFNUN Námsgagnastofnun

Læs mere

Þróun löggjafar um fæðingarorlof á Norðurlöndum og reynsla þjóðanna

Þróun löggjafar um fæðingarorlof á Norðurlöndum og reynsla þjóðanna Þróun löggjafar um fæðingarorlof á Norðurlöndum og reynsla þjóðanna Fríða Rós Valdimarsdóttir Jafnréttisstofa Borgum 600 Akureyri tel: 460 6200 fax: 460 6201 email: jafnretti@jafnretti.is www.jafnretti.is

Læs mere

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Sandostatin LAR 10 mg, 20 mg og 30 mg stungulyfsstofn og leysir, dreifa.

SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS. Sandostatin LAR 10 mg, 20 mg og 30 mg stungulyfsstofn og leysir, dreifa. SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1. HEITI LYFS Sandostatin LAR 10 mg, 20 mg og 30 mg stungulyfsstofn og leysir, dreifa. 2. INNIHALDSLÝSING Eitt hettuglas inniheldur 10 mg, 20 mg eða 30 mg af octreotidi (sem

Læs mere

UPPBYGGING ÞJÓÐARSJÚKRAHÚSS

UPPBYGGING ÞJÓÐARSJÚKRAHÚSS UPPBYGGING ÞJÓÐARSJÚKRAHÚSS María Heimisdóttir læknir, PhD, MBA Framkvæmdastjóri fjármálasviðs LSH Fundur Félags atvinnurekenda 20. Janúar 2016 LANDSPÍTALI ÞJÓÐARSJÚKRAHÚS Eina háskólasjúkrahús Íslendinga

Læs mere

Kennslulei⅟beiningar. Jeg hedder Ida. Hej, jeg hedder Line, hvad hedder du?

Kennslulei⅟beiningar. Jeg hedder Ida. Hej, jeg hedder Line, hvad hedder du? Kennslulei⅟beiningar Jeg hedder Ida Hej, jeg hedder Line, hvad hedder du? Höfundur: Katrín Hallgrímsdóttir 2 Opgave Oversigt OPGAVE OVERSIGT 3 OPGAVE DEL 1 5 VERKEFNI 1A AT MØDE NYE PERSONER 5 VERKEFNI

Læs mere

Reglur um skráningu mála og skjala afhendingarskyldra aðila Drög

Reglur um skráningu mála og skjala afhendingarskyldra aðila Drög Reglur um skráningu mála og skjala afhendingarskyldra aðila Drög 1. gr. Gildissvið. Reglur þessar gilda um afhendingarskylda aðila sem falla undir 1. og 2. mgr. 14. gr. laga nr. 77/2014 um opinber skjalasöfn.

Læs mere

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Seroquel Prolong 50 mg, 150 mg, 200 mg, 300 mg, 400 mg forðatöflur. quetiapin

Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins. Seroquel Prolong 50 mg, 150 mg, 200 mg, 300 mg, 400 mg forðatöflur. quetiapin Fylgiseðill: Upplýsingar fyrir notanda lyfsins Seroquel Prolong 50 mg, 150 mg, 200 mg, 300 mg, 400 mg forðatöflur quetiapin Lesið allan fylgiseðilinn vandlega áður en byrjað er að nota lyfið. Í honum eru

Læs mere

Fóðurþarfir ungneyta til kjötframleiðslu Þóroddur Sveinsson, Rannsóknastofnun landbúnaðarins, Möðruvöllum

Fóðurþarfir ungneyta til kjötframleiðslu Þóroddur Sveinsson, Rannsóknastofnun landbúnaðarins, Möðruvöllum Fóðurþarfir ungneyta til kjötframleiðslu Þóroddur Sveinsson, Rannsóknastofnun landbúnaðarins, Möðruvöllum Freyr 98(9) 11-17. Inngangur Nautakjötsframleiðsla á Íslandi er mest stunduð sem hliðarbúgrein

Læs mere

SMART. Spil og leg. Smart Spil og leg Námsgagnastofnun 2011 9942

SMART. Spil og leg. Smart Spil og leg Námsgagnastofnun 2011 9942 SMART Spil og leg 1 Spil og leg 1 Tallene Tæl til hundrede Læsebog side 7 Opgavebog side 11 Tegund: Hermileikur Form: Hópleikur Markmið: Hlusta og einbeita sér. Að æfa tugina. Undirbúningur: 1. Nemendur

Læs mere

Réttur tjónþola til endurupptöku ákvörðunar um bætur fyrir varanlegt líkamstjón

Réttur tjónþola til endurupptöku ákvörðunar um bætur fyrir varanlegt líkamstjón Fannar Freyr Ívarsson Réttur tjónþola til endurupptöku ákvörðunar um bætur fyrir varanlegt líkamstjón - BA ritgerð í lögfræði - Umsjónarkennari: Grímur Sigurðsson, LL.M., hrl. Lagadeild Háskóla Íslands

Læs mere

1. mgr gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940: Inntak og varnaðaráhrif

1. mgr gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940: Inntak og varnaðaráhrif Meistararitgerð í lögfræði 1. mgr. 106. gr. almennra hegningarlaga nr. 19/1940: Inntak og varnaðaráhrif Emil Sigurðsson Leiðbeinandi: Jón H.B. Snorrason Júní 2014 ÚTDRÁTTUR Inntak 1. mgr. 106. gr. hgl.

Læs mere

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 Þetta lyf er undir sérstöku eftirliti til að nýjar upplýsingar um öryggi lyfsins komist fljótt og örugglega til skila. Heilbrigðisstarfsmenn eru hvattir til að

Læs mere

MINNISBLAÐ MB Reykjavík, 28/01/2015

MINNISBLAÐ MB Reykjavík, 28/01/2015 MINNISBLAÐ MB-15.1 Reykjavík, 28/01/2015 1. Hvaða veðurstikar (veðurþættir, e. weather parameter) eru notaðir til að búa til inntaksgögnin fyrir AERMOD? Hvernig er vindrós svæðisins sem byggt var á? Hvilke

Læs mere

ÍSLANDS. 1. tölublað Ungt fólk með gigt Bólgugigt og hjartaáföll aukin áhætta Ekki gefast upp þó þér sé illt

ÍSLANDS. 1. tölublað Ungt fólk með gigt Bólgugigt og hjartaáföll aukin áhætta Ekki gefast upp þó þér sé illt gigtingigtarfélag ÍSLANDS 1. tölublað 2012 Ungt fólk með gigt Bólgugigt og hjartaáföll aukin áhætta Ekki gefast upp þó þér sé illt Göngum frá verknum HVÍTA HÚSIÐ / SÍA - Actavis 111171 Íbúfen Bólgueyðandi

Læs mere

LV Fornleifaskráning vegna mats á umhverfisáhrifum Kjalölduveitu

LV Fornleifaskráning vegna mats á umhverfisáhrifum Kjalölduveitu LV-206-4 Fornleifaskráning vegna mats á umhverfisáhrifum Kjalölduveitu LV-206-4 Fornleifaskráning vegna mats á umhverfisáhrifum Kjalölduveitu Ágúst 206 2 Forsíðumyndin sýnir fornleifar nr. 74, vörðu (Horft

Læs mere

Persónukjör við sveitarstjórnarkosningar

Persónukjör við sveitarstjórnarkosningar Persónukjör við sveitarstjórnarkosningar Magnús Karel Hannesson Aðalfundur SASS 16. október 2009 Höfn í Hornafirði SAMBAND ÍSLENSKRA SVEITARFÉLAGA Samband Samband íslenskra íslenskra sveitarfélaga sveitarfélaga

Læs mere

Dagsetning og staður: 10. september 2018 kl. 14 að Vínlandsleið 14, Reykjavík.

Dagsetning og staður: 10. september 2018 kl. 14 að Vínlandsleið 14, Reykjavík. Lyfjagreiðslunefnd FUNDARGERÐ 283. fundar Dagsetning og staður: 10. september 2018 kl. 14 að Vínlandsleið 14, Reykjavík. Fundinn sátu: Nefndarmenn: Guðrún I. Gylfadóttir, formaður Jóhann M. Lenharðsson

Læs mere

SKÝRSLA UM STJÓRNSÝSLUENDURSKOÐUN HJÁ RÍKISSPÍTÖLUM

SKÝRSLA UM STJÓRNSÝSLUENDURSKOÐUN HJÁ RÍKISSPÍTÖLUM SKÝRSLA UM STJÓRNSÝSLUENDURSKOÐUN HJÁ RÍKISSPÍTÖLUM MARS 1991 E F N I S Y F I R L I T INNGANGUR... 1 HELSTU NIÐURSTÖÐUR... 2 HLUTVERK RÍKISSPÍTALA... 7 STJÓRNUN RÍKISSPÍTALA... 7 Stjórnskipulag... 7 Stjórnarnefnd,

Læs mere

Samanburðarkönnun á skólakerfum á Íslandi, í Danmörku og í Svíþjóð

Samanburðarkönnun á skólakerfum á Íslandi, í Danmörku og í Svíþjóð Félagsvísindastofnun HÍ og Rannsóknarstofnun KHÍ Samanburðarkönnun á skólakerfum á Íslandi, í Danmörku og í Svíþjóð Unnið fyrir Menntamálaráðuneytið Skýrslugerð: Allyson Macdonald Andrea G. Dofradóttir

Læs mere

EKKO NÁMSGAGNASTOFNUN 09850

EKKO NÁMSGAGNASTOFNUN 09850 EKKO NÁMSGAGNASTOFNUN 09850 EKKO MÁLNOTKUNARÆFINGAR Höfundar: Ásdís Lovísa Grétarsdóttir og Erna Jessen Teikningar: Böðvar Leós Ritstjórn: Ellen Klara Eyjólfsdóttir Útlit og umbrot: NÁMSGAGNASTOFNUN Námsgagnastofnun

Læs mere

Áður en farið er að vinna með kaflann er mælt með að tölurnar verði rifjaðar upp þar sem tölur koma við sögu í umfjöllun um t.d. verð og stærðir.

Áður en farið er að vinna með kaflann er mælt með að tölurnar verði rifjaðar upp þar sem tölur koma við sögu í umfjöllun um t.d. verð og stærðir. Tøj og tilbehør Í þemanu er fjallað um: mismunandi tegundir af fötum og fylgihlutum. hvað er í snyrtitöskunni. föt og tísku frá mismunandi tímabilum. stuttar fréttir og staðreyndir sem tengjast fötum.

Læs mere

Opgavebog. Jeg hedder Ida. Hej, jeg hedder Line, hvad hedder du?

Opgavebog. Jeg hedder Ida. Hej, jeg hedder Line, hvad hedder du? Opgavebog Jeg hedder Ida Hej, jeg hedder Line, hvad hedder du? Höfundur: Katrín Hallgrímsdóttir 2 Opgave oversigt OPGAVE OVERSIGT 3 OPGAVE DEL 1 5 OPGAVE 1A AT MØDE NYE PERSONER 5 OPGAVE 1B - HVAD ER MINE

Læs mere

Saman gegn sóun. Drög að almennri stefnu um úrgangsforvarnir

Saman gegn sóun. Drög að almennri stefnu um úrgangsforvarnir Saman gegn sóun Drög að almennri stefnu um úrgangsforvarnir 2015-2026 Stefna umhverfis og auðlindaráðherra til næstu 12 ára. Níu áhersluflokkar í brennidepli. Áhersla lögð á nægjusemi, að nýta betur og

Læs mere

Samanburður á alíslenskum, Angus íslenskum og Limósín íslenskum nautgripum. I Át, vöxtur og fóðurnýting

Samanburður á alíslenskum, Angus íslenskum og Limósín íslenskum nautgripum. I Át, vöxtur og fóðurnýting RÁÐUNAUTAFUNDUR 2 Samanburður á alíslenskum, Angus íslenskum og Limósín íslenskum nautgripum. I Át, vöxtur og fóðurnýting Þóroddur Sveinsson Rannsóknastofnun landbúnaðarins, Möðruvöllum og Laufey Bjarnadóttir

Læs mere

og þó tekinn sjötti hvör fiskur

og þó tekinn sjötti hvör fiskur Háskóli Íslands Hugvísindasvið Sagnfræði og þó tekinn sjötti hvör fiskur Kvartað undan kvöðum á jörðum í Árnessýslu á 18. öld Ritgerð til BA-prófs í sagnfræði Arnfríður Inga Arnmundsdóttir Kt.: 210476-4669

Læs mere

MACC ritgerð Reikningshald og endurskoðun. Þagnarskylda endurskoðenda

MACC ritgerð Reikningshald og endurskoðun. Þagnarskylda endurskoðenda MACC ritgerð Reikningshald og endurskoðun Þagnarskylda endurskoðenda með tilliti til 30. gr. laga nr. 79/2008 um löggilta endurskoðendur Jórunn K. Fjeldsted Leiðbeinandi: Þórður Reynisson, LL.M Ábyrgðarmaður:

Læs mere

VIÐSKIPTASVIÐ. HönnunarMars JÁ eða NEI? Árangur þátttakenda í HönnunarMars

VIÐSKIPTASVIÐ. HönnunarMars JÁ eða NEI? Árangur þátttakenda í HönnunarMars VIÐSKIPTASVIÐ HönnunarMars JÁ eða NEI? Árangur þátttakenda í HönnunarMars Ritgerð til B.S.-gráðu Nafn nemanda: Íris Ósk Sighvatsdóttir Leiðbeinandi: Haraldur Daði Ragnarsson Haustönn 206 i Staðfesting

Læs mere

Informationsteknologien og små sprogsamfund

Informationsteknologien og små sprogsamfund Eiríkur Rögnvaldsson Háskóla Íslands Informationsteknologien og små sprogsamfund 1. Indledning I denne artikel vil jeg fokusere på relativt nye medier som CD-ROM og Internettet. Jeg vil hævde at den hurtige

Læs mere

Vistvegir. Leiðbeiningar um aðgerðir og aðferðarfræði til að stuðla að lægri aksturshraða og auknu umferðaröryggi á þjóðvegum um þéttbýli.

Vistvegir. Leiðbeiningar um aðgerðir og aðferðarfræði til að stuðla að lægri aksturshraða og auknu umferðaröryggi á þjóðvegum um þéttbýli. Vistvegir Leiðbeiningar um aðgerðir og aðferðarfræði til að stuðla að lægri aksturshraða og auknu umferðaröryggi á þjóðvegum um þéttbýli. Verk nr: 2001-02.16 Nóv 2004 Efnisyfirlit Kynning...2 1. Hvers

Læs mere

Stefnan sett! Um náms- og starfsval Kennsluleiðbeiningar

Stefnan sett! Um náms- og starfsval Kennsluleiðbeiningar Stefnan sett! Um náms- og starfsval Kennsluleiðbeiningar Efnisyfirlit Til kennara................................. 3 Uppbygging efnisins............................ 3 Markmið..................................

Læs mere

Tengsl kaupmanna Almenna verslunarfélagsins og Íslendinga

Tengsl kaupmanna Almenna verslunarfélagsins og Íslendinga Hugvísindasvið Tengsl kaupmanna Almenna verslunarfélagsins og Íslendinga 1763-1774 Ritgerð til B.A.-prófs Björn Rúnar Guðmundsson Júní 2009 Háskóli Íslands Hugvísindasvið Sagnfræði Tengsl kaupmanna Almenna

Læs mere

ÖLL BÖRN LÆRA en ekki jafnhratt

ÖLL BÖRN LÆRA en ekki jafnhratt ÖLL BÖRN LÆRA en ekki jafnhratt Anna Jørgensen, Zahle Seminarium, København Anna Kristjánsdóttir þýddi í apríl 2002 fyrir vefsetrið Stærðfræðin hrífur Greinin birtist fyrst í danska tímaritinu Matematik

Læs mere

ÞRÓUN RÉTTARREGLNA UM SAMEIGINLEGA FORSJÁ

ÞRÓUN RÉTTARREGLNA UM SAMEIGINLEGA FORSJÁ ÞRÓUN RÉTTARREGLNA UM SAMEIGINLEGA FORSJÁ Karen Björnsdóttir 16. maí 2014 BA í lögfræði Höfundur: Karen Björnsdóttir Kennitala: 050989-2409 Leiðbeinandi: Heiða Björg Pálmadóttir Lagadeild School of Law

Læs mere

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS

VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS VIÐAUKI I SAMANTEKT Á EIGINLEIKUM LYFS 1 1. HEITI DÝRALYFS Suprelorin 4,7 mg vefjalyf fyrir hunda. 2. INNIHALDSLÝSING Virk innihaldsefni: Deslorelín (sem deslorelínasetat) 4.7 mg. Hjálparefni: Sjá lista

Læs mere

Saga ferðaþjónustu á Íslandi. Sigurveig Jónsdóttir Helga Guðrún Johnson ÞAÐ ER KOMINN GESTUR

Saga ferðaþjónustu á Íslandi. Sigurveig Jónsdóttir Helga Guðrún Johnson ÞAÐ ER KOMINN GESTUR Saga ferðaþjónustu á Íslandi Sigurveig Jónsdóttir Helga Guðrún Johnson ÞAÐ ER KOMINN GESTUR það er kominn gestur Sigurveig Jónsdóttir Helga Guðrún Johnson það er kominn gestur Saga ferðaþjónustu á Íslandi

Læs mere

Hver er réttarstaða ábyrgðarmanna á Íslandi og hvernig er loforð um ábyrgðarskuldbindingu ógilt?

Hver er réttarstaða ábyrgðarmanna á Íslandi og hvernig er loforð um ábyrgðarskuldbindingu ógilt? Hver er réttarstaða ábyrgðarmanna á Íslandi og hvernig er loforð um ábyrgðarskuldbindingu ógilt? Lokaverkefni til B.S. gráðu í Viðskiptalögfræði við Háskólann á Bifröst Haustmisseri 2013 Höfundur: Rakel

Læs mere

SKÖRYGGISMÁL Í ÍBÚÐARHÚSNÆÐI

SKÖRYGGISMÁL Í ÍBÚÐARHÚSNÆÐI F R A M K VÆ M D A D E I LD SKÖRYGGISMÁL Í ÍBÚÐARHÚSNÆÐI Þ Ó R A R I N N M A G N Ú S S O N V E R K F R Æ Ð I N G U R Efnisyfirlit Formáli bls. 2 Inngangur bls. 3 Kafli 1 - Eldvarnir bls. 5 Kafli 2 - Félags-

Læs mere

05 / MÁLTAKA ANNARS TUNGUMÁLS 14 / FJÓRAR AÐFERÐIR SEM NOTA MÁ TIL AÐ SAFNA GÖGNUM 16 / LISTAR - SKRÁNINGARBLAÐ - EINSTAKLINGSÁÆTLUN

05 / MÁLTAKA ANNARS TUNGUMÁLS 14 / FJÓRAR AÐFERÐIR SEM NOTA MÁ TIL AÐ SAFNA GÖGNUM 16 / LISTAR - SKRÁNINGARBLAÐ - EINSTAKLINGSÁÆTLUN EFNISYFIRLIT 03 / INNGANGUR 04 / EFNI HANDBÓKAR 05 / MÁLTAKA ANNARS TUNGUMÁLS 08 / MATSAÐFERÐIR 10 / HVAÐ - HVERNIG 11 / MÓDEL 14 / FJÓRAR AÐFERÐIR SEM NOTA MÁ TIL AÐ SAFNA GÖGNUM 16 / LISTAR - SKRÁNINGARBLAÐ

Læs mere

BORGARHOLTSSKÓLI bókmennt handmennt - siðmennt

BORGARHOLTSSKÓLI bókmennt handmennt - siðmennt Útgáfa: 04 Dags: 03012018 Höfundur: IJ Samþykkt: Síða 1 af 4 BORGARHOLTSSKÓLI bókmennt handmennt - siðmennt Dan 2A05 Námsáætlun, vorönn 2018 Kennari: Inga Jóhannsdóttir Netfang: ij@bhsis Lýsing: Í áfanganum

Læs mere