A N G EL B E I T R Ä G WÜR Z B U R. d es. t u b e r s Bu ch u n d Ku n stha n dl u n U bi Bu n t, q u i n u tze n os 8m.

Størrelse: px
Starte visningen fra side:

Download "A N G EL B E I T R Ä G WÜR Z B U R. d es. t u b e r s Bu ch u n d Ku n stha n dl u n U bi Bu n t, q u i n u tze n os 8m."

Transkript

1

2 A N G EL. B E I T R Ä G E G ESCHICHTE LITERATUR d es DEUTSCHEN STUDENTENTHUMES G ründung der ältesten deutschen Universitäten bis aufdieunmittelbare Gegenwart, mit besonderer Berücksichtigung des XIẊJahrhu ndertes. Von Adolf E p rn werth von Bä rn stein, Verfa sser d es I termn q u e m56 a cad emi ca l, H erau s g eber d er C a rmi n a bu n n a sel ect a u n d d es U bi Bu n t, q u i n u tze n os 8m. ca. WÜR Z B U R G. A. S t u b e r s Bu ch u n d Ku n stha n dl u n g

3 S a g en Si e d er St u den ten schaft dass m i t Fr eu de a u f u n s er e s t u den t i s che J u gen d bl icken, i n w el ch er d i e Z u k u n f t d es V a t er l a n d es r u h t. Wort e S r. M aj e st ät Kai ser Wil h el m a n d en l A u ssch u ss d er Berl i n er S tu den ten s ch aft, 1882.

4 D er AL M A T E R J U L A ' HERB POLENS s d r ei hu n d e r tj ä hr i g en J u bel fei e r al s besch eid en e Fest g a be, A l l e n, welche auf deutschen Universitäten studirten, studiren oder studiren werden, z u r g e n ei g t en B ea ch t u n g.

5 Zeitu n g s- Aufruf an Würz burgs ehemalige Musensöhne. D as z u verl ässi t ez en g n i ss für d en W erth d er U n i versität en l a g st ets u n d li e g t n och ' etz t in d er L i ebe u n d D a n k b a r k e i t erj en i g en, w el ch e ei n en Th ei l i h rer J u g en d i n di e sen A n stal t en ver l ebt en. v. S a v i g n y. Schon n aht er sich' a u f pfeil g eschwi n den Schwi n g en, D er Ju belt a g d er Alma Ju li a, Wo sich u m E ch t er ' s S e g en s st i ft u n g schl i n g e n D i e Ehr en krän z e dr ei er Sä cu l a. J ed w ed es La n d, es fei er t solche T a g e, Stolz a u f d i e Stä t t en fr ei er Wi s sen scha ft ; D i r, Wür z bu r g, st ellt m a n U n d überlässt d i e Hilfe gl e i c h e s R echt i n Fr a g e e i g ' n e r K r a f t. W i r aber, d i e a n Dei n en Br üst en so g en D er Mu sen Gei st, veredeln d Si n n u n d Her z, Ob w i r es du ld en, da ss D ei n Wu n sch g et ro g en, Ob w i r i h n du lden, Mu t t er, Dei n en Schmer z Nei n, dr eimal n ei n, w i r w ollen i h n n icht du lden, Wi r st eh n z u D i r, o Mu tt er, voll u n d g a n z, Wi r a cht en s al s d er Ehr e h eil ' g e Schu l den, Dei n Fest z u schmücken m i t d em höchst en Gla n z! D c h E u r i n t r a cht s t a r k so kön, n en w i r es wen den, Wi r ei, n e a bert a u sen d fa ch e Scha a r : V ch l e r i e n e s i e s s t u n d le g t d i e E h r en s p e n d en M o p d D e r u t t e r f, e r n, a u f d e n D a n k a l t a r l U n d wen n si e schlä g t, d es Fest es hehr e St u n de, Von wei t u n d br ei t, w er ka n n, er schei n e d a, U n d br a u sen d schall es da n n i m Wei h ebu n d e : H e i l, d r e i m a l H e i l, D i r A l m a J u l i a! T r e u c h t l i n g e n Os t er n A. Per n w er t h von B ä r n st ei n.

6 Ü Vo r w o r t D as d eu t sch e S t u d en t en th m n ist a n erka n n termassen ein wichtiger Best a n d th eil d es deu t sch en Vol ksth u mes u n d d es d eu t sch en Vol ksl eben s. Sein e Gesch icht e bi et et h i en aeh ein bedeu t u n g s voll es u n d l eh r r eiches Bl a tt d er deu tschen C u l t u r g e sch ich te über ha u pt. Nichtsdestowen i g er besitz t u n ser e Liter a t u r t rot d z es U ei ch th eber r u m d A dl es a n Werken u n bha n u n gen welche sich mi t d Gesch i er cht d e es deu t S schen t d u en th ten u m es ach d schi n en ver el R i eden en ein z n en cht dessel u n gen ben a u s ich och sch l i essl oder n bei eben befa ssen bis heu te n kein e g Schrift worin di G ese eschicht, e d von er Grün d du n er er sten d eu tschen Un iver sität en bi f di s a u e u n mittelba re Gegen eich war t gl wen n n i u r n ku r z en Zügen vol l stä n d i g d u n ch über sichtl i z u sammen gefa sst wär e. Den n d a s ein z ige in di eser Hin sicht in Bet racht kommen d e ch Dolch Bu verdi : s stvol l Gesch en e ichte d es deu tschen S t d u en t en th u mes g er str eckt sei A sfiih n e u r u n n u r bi s z u m, E d n de er deu t schen Fr eiheitskriege d l u n äs st h i en ch di a e z u m Ver stän dn i sse d er u n mittelbar en Gegen wa rt u n bedi n gt n oth w en di g e h i storische Erörter u n g d er l et z t ver g a n g e n en Jah r z eh n t e voll stä n d ig vermi ssen ; jen e a n der e Schrift aber, wel che vi el l eicht n och h i eh er bez ogen werden kön n t e: S eifa rt s Al tdeu t scher S tu d en ten s p i e g e ist vi el z u apho ri st isch gehal ten u m a l s abger u n d et e geschichtl iche D a r st el l u n g i m oben bem erkten Sin n e überha u pt gel t en z u kön n en.

7 l a u fen den J a h rh u n d er tes geschrieben. _ v 1 E in Hi l f smit tel in diesem Si n n e z u bi eten u n tern ahm i ch in vorl i e g en dem Bu che. Da sselbe z erfä ll t in z wei Theil e : D er er st e T h ei l en thäl t ein en ku r z en A b r i s s d e r g e s c h i ch t l i c h e n E n t w i ck e l u n g d es d e u t s c h e n G d g S t d u e n t e n t h u m e s v o n d er d r ün u n er ä l t es t e n d c h U v e u t i s en n e r s i t ä t b i en s a f d i u e u n m i t t l e b a r e G eg e n w a r t. D i e Da r st el l u n g bewe g t si ch z wa r n u r im kn a pp st e n Rahm en en thäl t aber den n och d i e H in d eu t u n g a u f all e ein sch l ägigen bem erken sw er th en historisch en Mom en te u n d i st, wi e ein esth eil s mi t Wärme für d en Stoff; so a n d em th eil s mit d em Bestr eben voll stän dig ob j ektiver Beha n dl u n g d er n och im Fl u sse befin dli chen Fr a g e n d es D em geschichtl ichen A bri sse selbst si n d a n g efii g t A n m erku n gen u n d Beigaben. D i e A n m er k u n g e n en thal t en solche E in z el n p u n k t e, wel che i ch z u r Ergän z u n g d er im A brisse en thal ten en hi storischen Ha u ptz üge fii r w ün sch en sw erth er acht et e. B g D i e i e b a e brin gt ein e t abel l a rische U si ch eber t d er och sämmtl i ch en n best d ehen en sowi e fr üher best a d n en en, aber bereits wi eder ein gega n gen en Un iver d d sitäten es eu t schen d Reiches er deu tschen Provin d z en es! ster rei - u n, g a r isch en ch. Ka iser st a a t es u n d d er Schwei z u n d dürft eger aded i e t abel l a ri sche Form welche z u r Da r stel l u n g ei n er bez ügl ichen U eber si ch t n och n icht gewähl t wu rde, al s ei n e beson der s be q u em e sich empfehl en. D er z w ei t e T h ei l u mf a sst ei n e S y s t e m a t i s c h e U e b e r s i ch t d e r b e m e r k e n s w e r t h e s t e n l i t e r a r i ch E sc h g G c h c h s e n r i e n u n e n z u r e s i t e u n d h k k d c h C a r a t i e r s t i d e s e u t s e n S t d u en t e n t h u m e s G d g d ch v d o n e r r ü d n u n er ä l t e s t e n e u t s e U i n n b G eg w v e i r s t ä t b i e n s a f d i u e u n m i t t el a r e en a r t sich. Di U si ch ese eber t sol l A l l d i en e für d i e Sa che n äher i n t al er essir en s Leitfaden z u m Weit er st di u u m d er Det ail s d d er in em A brisse n u r im Grossen u n d Ga n z en berührten Er schei n u n gen di en en.

8 a bz u l a g e r n. B ei g efii g t sin d g esch i chtl iche u n d kritische A n m er k u n g e n z u fas t al l en dor t ben a n n t en Werken u n d Schriften. Vorbem erku n g e n d a s Nöth i g e g es a g t. Mein e ga n z e h i en a ch in ei n en ku l t u r g e schi chtlichen u n d ei n en l it er atu r g eschichtl ich en Theil z erfa ll en de A rbeit habe i ch in jen en Mor g e n u n d A ben dst u n den ferti g g este ll t, wel che i ch ei n er a u fr eiben den u n d ver a n twortu n gsvol l en, d em Stoffe m ein es Bu ches weit abseits l i e g e n den Ber u fs th äti g keit müh evoll abger u n gen. Un sägl ich er schweren d wirkte dabei d i e oft mon a tel a n ge g vol l stä d i n g e Un t erbr di echu n eser A rbeit we, g e sch li n a u s ess li ch di er en stlicher In a n spr u chn ahm wi e rkt e d abei i n s mei beson der e n e Lage f a u ei n sa m l en von iter a H il rischen fs ig, mi tt el d n A u n n r e g u völ l n gen en tblössten La n d sowi orten e,, d i e hi er a u s r esu l tir en d e mi t u n t er en tan u th i g en d e u n d lähm en de Sch wi erigkeit d H erbeisch er aflim g d öth i es n g en so u m fa n g r ei ch en Bücher scha t z es. Doch g d i e d l fre u n iche Un t er stüt d z u n von Seite er k. o H of u n d St a a tsbibl iothek z u Mün chen, d er k. U n i ver si tät s Bibli otheken z u Wür z bu rg u n d E rl a n g e n, d er k. Bibl iothek z u Bamberg d a n n d er k. Ka n z l ei -Bibl iothek z u Ba y r eu th ermöglicht e mir a u ch di ese H erbei sch aifu n g u n d er st a tt e i ch a l l d en gen a n n ten A n s t al ten hi emit öffen tl ich gez i em en d en Da n k. Hi n si chtl ich d er Erl a n gu n g d er ein sch l ä g igen schön w is sen schaftl ichen Lit er a w a r i ch vi el fach a u f A n ti q u a ri a te, sowi e Leihbibl iotheken u n d z war in l et z ter er Hi n sicht ger ade kl ein erer Or te a n g e wi esen d a es G e p fl o g e n h eit d er Leih bibl iotheken grösser er Pl ätz e i st äl ter e vom Pu bl iku m wen ig m ehr begehr te Bücher in solche d er Provi n z i a l städtchen Das s u n t er di esen Umstän den m ein Bu ch a n n a mh aften Män gel n l ei d en m u s s, ist mir woh l beka n n t ; z u gl eich bi n i ch m i r aber a u ch bewu sst d a ss i ch mi t d em selben ein e Spez i a l - A rbeit a u f d em weit en Fel de d er deu tschen C u l t u r u n d Li t er a t u rgeschichte gel iefert wi e sol che i n di eser A h r u n du n g bi s j et z t n och n icht best eht.

9 VII I g U d hi l i n erin egt d i e E xi sten z ber echtigu di n eses Bu ches. Für gel rf sein e Män aber da i ch wohl mit Recht di Mil e de l l E a er in sicht svol l en erhoffen d i d wohl e a z u beu r th eil en welch wi ssen u n, g e h eu schi ed wi erer Un ter z schen d em Schaffen ein es Fachgel eh r t en m it u n beschr än kter Zei t u n d u n beh i n derter Ben üt z u n g d er r eich h al t igen Q u e l l en l it er a rischer Zen tr en ein er seits u n d jen er oben besch rieben en A r t u n d Wei se, wi e i ch z u ar beiten gez wu n gen w a r a n d er seit s n a t u rgemäs s best ehen m u ss. D er Um st a n d, da ss es mi r gel u n gen i st, d a s Bu ch ger ade etz t bei d em her a n n ahen den d r eih u n d er tj ä h ri g en Ju bel feste d er Un iver sität Wür z bu rg welcher i ch m ei n e a ca d emisch e Bil du n g u n d m ei n e a ca d em i sch en R emi n i scen z en verda n ke, fertigz u st ell en, erm u th i g et mich, d as sel be a l s ein e b esch eid en e Festgabe a u f der en Ju bil äu msal t a r n i eder z u l egen. Ich wil l du rch di esewid m u n g d en Bewei s im A ll gem ein en erbrin gen wi e jen er Gei st d er von d en deu t schen Hoch ig l schu en ah l a u sstr t f ih achhal a u r e Söhn e n t wirkt fii r d a s ch, wel d el ga n z e Leben che Wege a u er Ein z n e spät er wa del n n, i ch will möge ; fii r m ein e Per son in sbeson der e soweit in, m ei gel d n en Kr äften egen en Tribu t pi etä tvol l er Da n kba rkeit, er st a t ten m ein er al t en u n vergessl ichen Al m a Ma ter Ju l i a i n m ein er schön en Va ter st ad t Wür z bu rg. Möge d em al l d i dl i Bu che seits e erhoffte fr eu n che A f u n ahme z u Theil werden! W e i d e n, i n d er Ob erpfal z, im Ju n i Adolf Pern werth von Bä rn stein.

10 Inhalt des ersten Theiles. G eschichtlicher Abriss. I. D er d eu t s ch en U n i ver si t ä t en G r ün d u n u n d A u f bl üh en, t h ei l w ei s es Wi ed er er l ösch en n u g e g en w ä r t i g er B est a n d ; d er en Ver f a ss u n g u n d G l i ed e r u n g. A. Vorläu fer d er deu t schen Un iver sität en l B. D i e deu t schen Un iver s i tät en 2 C. Verfa ssu n g d er deu t schen Un iver si tät en 5 D. Gli eder u n g d er deu t schen Un iver si tät en 6 II. o D a s S t u d en t en l eben a u f d en d eu t s ch en U n i ver si t ä t en vom XI V. XI X. J a h r h u n d er t e. A. D a s XIV. Jahrhu n der t : Ueber g a n g v on d en Klost er u n d St i ft sschu len z u d en Un iver si tät en o 1. Her ei n r a g e n d er Klost er u n d St i ft s schu len : C l e r ici scol a r es pil g er n de St u den t en u n d G ol i a r d en 2. D i e er s t en deu t schen Un i ver si tät en : D i e alt en Na t ion en u n d di e Faku ltäten 9 B. D a s XV. Jahrhu n der t : D i e Bu men C. D a s XVI. Jahrhu n der t : D er Hu ma n i smu s u n d d i e R e forma t ion z u n ehmen deun g e bu n den hei t d er St u den t en d i e Ba cch a n t en l 3 D. D a s XVII. Jahrhu n dert : D er d r ei ssi g ' äh ri g e Kr i e g ; d i e n eu en Na t ion en u n d d er Pen n a l i sm u s ; Professor en u n d Bür g e r Bu r schen ; gän z liche Verwilder u n g d e r St u den t en ; C om öd i a n t en -F ahr t en der selben 1 7 E. D a s XVIII. Jahrhu n dert : Fortschr ei t en de Bildu n g u n d Au fklär u n g; R en omm i st en th u m u n d Pet i t mä t er ei ; Zopf z ei t ; Orden u n d La n dsma n n scha ft en ; D u el l w u th ; Wen de d es Jah r h u n d er t es 2 3 F. D a s XIX. Jahrhu n der t : D i e Her a u sbildu n g d er moder n en V erhält n i sse 30 l. Vom Jahr e bi s z u m Mär z : Kr i e g e r i sche Zei tläu ft e ; d i e La n dsma n n scha ft en Vom Mär z bi s En de d es Jahr es : D er heili g e Kr i e g ; d i e er st e all g emei n e deu t sche Bu r sch en sch aft, ihr e En t st ehu n g u n d i h r En de 33

11 w e g u n g e n d er Jah r e ; d er Rückschla g ; d er Wi n g o l f ; d i e Corps u n d d er Kösen er Co n g r es s ; X.. 3. Vom Jahr e bis z u m März : D i e La n ds S ei t e man n schaft en u n d der en Namen sä n der u n g i n b u rschen schaftlicher Ver ei n e Corps ; Neu a u ft a u ch en Grün du n g d er z wei t en all g emei n en deu t schen Bu r sch en sch a ft ; Spalt u n g der selben i n Ger m a n en u n d A rm i n en Er st er st u den t i scher Pi et i st en ver ei n ; St u d en ti sch er Prog r es s ; Leben scor p s u n d Wa fl en cor p s 38 Vom Mär z bi s z u m Au g u st : D i e Be d i e Bu r schen scha ften ; d i e ka thol i schen St u den t en verbi n du n g en ; d i e fr ei en Ver ei n i g u n g e n i n sbe son der e d i e akademi schen Gesa n g sv er ei n e ; Ver bi n d u n g s w esen a u f d en Un iver sitäten Deu t sch Oest er r ei ch s, d er Schw ei z u n d z u Dorpa t 44 Vom Au g u st bi s a u f d i e u n mi t t elba r e Ge g en war t : D er deu t sch - fr a n z ösi sche Kr i e g von bi s ; d i e Corps d ; i e Bu r schen scha ft en ; d i e n eu en La n dsma n n scha ft en ; d i e deu t schen St u d en t en ver ei n e ; d i e prot est a n ti schen u n d ka tholi schen Verbi n du n g en ; d i e fr ei en Ver ei n i g u n g en ; d i e Vi el g e st a l t i g kei t d es d er m a l i g en Verbi n du n g s w esen s ; d i e Obscu r a n t en Schlu ssbet r acht u n g 58 A n mer ku n g e n. Nr. 1 m i t Nr Bei g a be. Alphabet i sche u n d chron olo g i sche U eber si ch t d er sä m mtl i ch en vormali g en u n d g e g e n w ä r t i g en Un i ver si t ä t en a ) d es deu t schen Reiches, b ) d er deu t schen Provi n z en d es öst er r eichi sch u n g a r i schen Ka i serst a at es u n d c ) d er Sch w ei z A. Alphabeti sche U ebersi ch t 8 2 B. Chron olo g i sche U eber si ch t 8 3

12 Inhalt des z weiten Theiles. S ei t e I. A l l g emei n es für d i e g a n z e Z ei t vom XI V. mi t XI X. J a h r h u n d er t e. A. Werke, w elche über w i e g e n d d i e Geschichte d er U n i versitä t en u n d n eben bei d i e Geschicht e d es St u den ten t h u m os beha n deln. 93 B. Werke u n d Au fsätz e, w elche sich a u f d i e Geschicht e d es S t u d en th u mes über w i e g en d, oder a u sschli es slich bez i ehen 94 l. I n wi ss en schaftlicher Form I n sch ön w i ssen sch a ft l i ch er Form I n a n th ol o g i s ch er Form 96 II. B eso n d er es für d i e ei n z el nen ei n s ch l ä g i g e n J a h r h u n d er t e. A. Z u m XIV. Jahrhu n der t e 97 B. Z u m XV. Jah r h u n d erte D a s Bu r sen w esen D i e D e p osi ti o B ea n or u m Mon o g r aphi en Vermi scht es 10 1 Z u m Jahrhu n der t e C. XVI. 1 Akademi sche. Pr ivile g i en 2 Akademi sche T r u. n ksu cht 3. Akademi sche Zü g ellos i g keit D a s Ba cch a n t en th u m S ch ön w i ssen sch a ft l i ch e Li t er a t u r a. Roma n e u n d Er z ählu n g e n b. Gedicht e

13 g. Rückblicke D. Z u m XVII. Jahrhu n dert e l. Hi stor i sche Schr i ft en a D er. Pen n al i smu s D a s b. Pr ofessor en bu rsch en t h u m c. Komöd i a n t en fah rt en d er St u den t en d. Rückbli cke Kr i t i si r en d e u n d m or a l i si r en d e Schr i ft en 3. S ch ön w i ssen sch aft l i ch e Li t er a tu r a. Roma n e u n d Er z ählu n g e n b. G ed i ch t e An ha n g : Akademi sche Li ederbücher Vermi scht es E. Z u m XVIII. Jahrhu n d er t e 1. Hi storische Schr i ft en a. D i e Orden b. D er g ross eau sz u g a u s Jen a u n d dess en c. Memoi Fol g en r en d Rückblicke 2. Kr i t i si r en d e u n d m or a l i si r en d e Schr i ft en S ch ön w i s sen sch a ft l i ch e Li t er a t u r a. Roma n e, Er z ähl u n g e n, An ekdot en u n d Br i efe b. Gedicht e An ha n g : Akademi sch e Li ederbücher c. Bühn en st ücke 4. Vermi scht es F. Z u m XI X. Jahrhu n dert e D i e Corps, vordem La n dsman n scha ft en g e n a n n t a. Im All g emei n en u n d i n ihr em Ge g e n sa t z e z u d er Bu r sch en scha ft a I. n d er erst en Hälft e d es J a h r h u n d er tes I n d er z wei t en Hälfte d es J a h r h u n d er t es ß. b. Ei n z eln e Corps 1 26 sichtlich d er Corps D i. e Bu r schen scha ft a. Vor g es chicht e 1 27 c. S ch ön w i ss en sch a ftl i ch e Li t er a t u r, s p ec i el l h i n War b. tbu r g f est o, c. Grün du n g d er er st en all g em ein en deu t schen B u r sch e n schaf t, d. S a n d s M ord th at, Poli e. t i scheverfol g u n gd. Bu r schen schaft, l 8 19 fl. 130 f. Li t er a ri scher Kampf für u n d ge g e n d i e Bu r s ch en sch a ft, ff. 130 a u f d i e alt e Bu r schen scha ft u n d n eu er e bu r sch en sch a ft l. Best r ebu n g en fl h. S ch ön w i ssen sch a ftl i ch eli t er a t u r, s p e ci el l h i n sichtlich d er B n rsch en sch a ft 134

14 3. Akademi scher T r i n k u n d Fecht -Comm en t ; Du ell S ei t e w esen 1 36 a. T r i n k -Commen t 1 36 b. Fecht Comm en t 136 c. D u el l w esen T h ei l n a h m e d er deu tschen St u den t en scha ft a n d en poli t i schen u n d soci al en Bewe g u n g e n sei t Mi t te d es XIX. Ja h rh u n d ert es 1 37 a. D a s St u rm08 j ahr b. D er deu tsch- fr a n z ösi sche Kr i e g v on c. D i e a n t i semi t i sche St römu n g d er u n m i ttel ba r en Ge g en wa r t Akademi sche Zei tschr i ft en, Jahrbücher, Kalen der u n d Wör t erbücher 1 38 a. Zei t schr i ften 1 38 b. Jahrbücher c. Kalen der d. Wör t erbücher 6. Kr i t i si r en d e u n d m or a l isi r en d e Schr i ft en a. Deu t sche 1 42 b. A u sser d eu t s ch e Ver w er fli ch e vor z ei t i g e Nachahmu n g d es St u den S ch ön w i ssen sch a ftl i ch e Li t er a t u r ( a u sn a h m l i ch j en er ei n schlä g i g en Er schei n u n g e n, w elche sich s p e ci el l a u f d i e Corps u n d d i e Bu r schen scha ft bez i ehen u n d ber ei t s oben a u f g eführ t er schei n en ) a. Roma n e Er z ählu n g en An ekdot en Si tt en schilder u n g e n 1 47 b. Gedicht e 1 49 An ha n g : Ak ademi sche Li ederbücher 151 c. Bühn en s t ücke 1 52 d. Er i n n er u n g e n a n U n i ver si t ä t s Ju biläen i n Prosa u n d Vers en a. Erla n g en, ß. Jen a, T. T übi n g en, e. Bi er z ei t u n g en 1 56 f. Schlu sswor t 156

15

16 E r s t er T h ei l. Ku r z er Abr i s s d er g es oh h eben Entwioke1l l 1 g d es D eu t sch en St u den t en th umes von Gründung der ältesten deutschen Universitäten bis auf die u nmittelbaregegenwart, mit besonderer Berücksichtigung des XIX. Jahrhundertes. M it An merku n g e n u n d Bei g a be.

17

18

19 _ 2 _ für Rechtswi ssen schaft, z u Sal er n o für Nich t l a n g e da u ert e es u n d d i e G es a mmth eit d er A n g e hörigen s ol cher Schu l en verschaffte sich C or p o r a tion sr ech te : si e wu r d e z u r U n i v er s i t a s d o ct o r u m et s c o l a r i u m. Später t r at d i e Noth w en d i g keit her vor, a n di esen Lehr a n st al ten d i e Wissen scha ft n icht a u f d en ei n z i g en, z u erst a u s schl i essl ich gepfle g te n Zweig beschr ä n kt z u hal ten, s o n d ern di ese A n st a l t en, u n t er Ber u fu n g n eu er Leh r er für d i e s ei t h cr ' n och n icht gepfle g t en Wiss en s z weige z u Stät ten d er G e sa m mt wissen sch aft z u erweiter n. A l s di eses geschehen wu rden diese G esa m m t w i s s en s A n stal ten i n j e v i er U n ter a bth eil u n g e n für d i e vi er H a u p t z weige d er Wi ssen schaft : Theologie, Ju ri spr u den z M ed i z i n u n d fr ei e Kün st e, ein getheil t. Jede solche U n ter a bth ei l u n g hi ess facu l t a s l itter a r u m,! Faku l tä t! ; d i e Faku l täten z u s a mm en bildet en di e U n i v e r s i t a s l i t t e r a r u m, d ie U n iversität. Di eser l et z t e Begriff d er Un iver sitä t m it ihren U n t er a bth eil u n g e n in Faku l täten i st i n d er Ha u pts ache d er h eu t e n och z u Recht bestehen d e. l ) Solche Un iver sitä ten en tst a n den im XII. u n d XIII. I g Jahrhu n derte in t l a i d e n em St a m m sit d Bil d d, z e er u n u n l Ou t u r von West -Eu wo ropa i k n ei h C l d Fr a n r c a r es, g, achhal Grossen Schöpfu n Wi gen n tiger e rku n a u sübt en se w i e i n Sp a n i e n u n d P o r t u g a l, wo a r abi sche Bil d u n g ei n dr a n g, a n vi el en Orten u n d ein z el n e der selben w i e i n s beson dere j en e z u Bo l ogn a u n d P a r i s, erfr eu ten sich d es Zu sa m m en ström en s von vi el en Ta u sen den wi ssen sdu r st i g er Jün g l i n g e u n d Män n er a u s a l l en Län d er n ha u ptsächl ich a u ch a u s Deu tschl a n d. A u ch i n E n g l a n d wu rde ber eits im XIII. Ja h r hu n d er te ei n e Un iver si tät gest iftet, j en e z u Oxfor d wel cher ba l d ei n e z wei te, j en e z u C a mbri d ge, folgt e. B. D i e d eu t sch en U n i v er si t ä t en. D e u t s c h l a n d selbst begn ügt e sich bi s z u r M itte d es XIV. Jah r h u nd erts mit d en al ten K 1o s t e r u n d S t i f t s. s c h u l e n, sowie m it d em Wa n der n sei n er A n gehö ri g e n a u ' fremde Un iversitäten u n d en tbehrte bi s dahi n a u f heimi schem Boden dieser C en t r a l p u n kte d er Wi ssen schaft.

20 3 A ber ei n er seits d er Verfal l jen er Schu l en 9) a n dersei ts d a s l eu cht en de Bei spi el d er Nachba rl än der drä n gte a u ch h i er z u r Scha ffu n g von Un iver sität en. D i e er st e i n d en Gr en z en d es deu tschen Reiches sr r i cht ete U n i v e r s i t ä t stiftete Ka i ser Ka rl IV in sei n er L i ebl in gsst ad t Pr ag im Jahr e Al s z weite folgte jen e z u Wi en, al lwo i m Jah r e d i e Her z oge Ru dol f, A lbr echt u n d Leopold d en schon von K ai ser Fr i edr ich II. d em Stift er d er Un iversität Neapel, g e fa ssten Pl a n d er Er richt u n g ei n er Un iversität z u r A u s fi i h ru n g br acht en. Di ese beid en äl t est en deu tschen Un iver sitäten wu rden n at u rgem ä ss n ach d em Mu st er d er her vor r agen d st en Hoch schu l e ihr er Stift u n g s z eit, j en er z u Pa ris, ei n gericht et. So besit z t d er jet z ige i Ka ser st a a t Oester r eich-un ga r n j d i beid äl e en t est d en eu t schei schen Un iver sitäten Er n t en e ag Z ch. d ei z u Pr er t al d i äl n a s e t si l l er e so kon n te e a er, d bei d gemi in gs en scht deu t sl vi sch Bevöl sch- a en ker u n g s ver h äl t i i l ei d gel d n ssen Böhmen s n e a s n e r ein eu tsche ten u n d a r u m wi rd d em W e s e n n a ch W i en a l s d i e äl t est e r ei n deu tsche Un iver si tä t z u er acht en sei n. Deu tsch l a n d ha tte, vermöge d er ih m ei g en th üml i ch en B edächtigkeit, l ä n ger a l s d i e rom a n i schen La n d e u n d selbst En gl a n d m it Er richt u n g von Un i ver sitäten gez öger t ; n u n, d a es d en A n fa n g d a mit gem acht ha tte gi n g es m it d er i h m gl eichfa l l s i n n ewohn en den er n sten A u sd a u er a n d i e Du rch führ u n g d es begon n en en Werkes. Z u E n de d es XV. Jah r h u nderts, al so 1 50 Jahr e n ach G r ün d u n g d er er st en Un iver sität Pr ag besa ss d a sselbe be r ei ts dr ei z ehn Hochschu l en. Ei n e vi er z ehn te, d ie im Jahr e gest ift ete erste U n i v er s i t ä t W ü r z b u r g, w a r n ach sehr ku r z em B est a n d e wi ed er ei n gega n gen. 3) D a s XVI. Jah r h u n dert r i ef r i esige Um wäl z u n gen a u f a l l en Gebieten hervor. Von It a l i en a u s w a r d er H u m a n i s m u s si egr eich u n d a u fkl är en d n ach Deu t sch l a n d vorged r u n gen u n d ha t te, im Ver ei n e m it d er u m d a s Jahr erfu n d en en B u ch d' r u cke r k u n s t, d er n u n a n heben d en R efor m a t i o n d i e Wege geebn et. 1 *

21 Für st en u n d Reichsstä n de em a n z i p ir ten sich m ehr u n d m ehr von d er kaiserl ichen Gewal t u n d best rebt en sich d a für, ihr e eigen en Län der z u kräfti gen u n d z u heben. Bei d er herr schen den wi ssen scha ftl ichen Richt u n g dr ä n g te n diese Verhäl t n i sse z u r Gr ün du n g von i mm er m ehr H o ch schu l en in d en ein z el n en deu t schen Ter r itori al gebi et en. G e i s t l d wel tl C d iche u n iche Machthaber beider on fession en befa n en sich mi t i edl solchen Gr ün du n gen n em Wettstr eite. So en t st a n den in di esem Jah rhu n derte n eu n n eu e deu t s che Un iver sitäten, d a r u n t er d i e im Jahr e gegrün d et e z w eite Un iver si tä t Wür z bu rg welche sich soeben z u r wür d i g en Fei er ih r es d reih u n d ertj ä h ri g en Ju bel fest es r üstet. 4 ) D as XVII. Jahrhu ndert br achte d en l än d er verh eer en d en d r ei s s i gj ä h r i g en K r i eg. i sei Mitten n n em Toben in ver stä rktem Ma ssst b ä be a er ach, A bschl d n u ss es w est p h äl isch wi i en Frieden s sehen r n d bl ch en z errütteten u ten den deu tschen La n den n eu e Ho l schu en en ts t ei ehen : n Beweis wie selbst i d n em l a lgem ei n en ro, g El di ssen en de e deu tsche Na tion d em wi schaft l i ssen ch en St r eben n icht en tsagte. Jah Dieses rhu n dert ri ef si dreiz ehn n eu e deu tsche Un iver tä ten i n s Leben. D a s Jahrhu ndert d k Z XVI". as l i ei a s s sche t l a t e r, d sch W sch eu t i er s s f en a t u n d K u n s t ieb bl mi t Sch ff a, u n g M weiterer u sen sit z e n icht z u r ück. g Sein e Geschicht e ähl er z t gl l l d i d eichfa s e Gr ün u n v on n eu n n eu en deu tschen Un i ver sitä ten. D a s XIX. Jahrhu n dert bega n n u n ter d en gewa l ti g en Zu cku n gen d er g r ossen f r a n z ö s i schen R evol u t i o n u n d d er da r a n a n schl i essen den n a pol eo n i s ch en E r o b er u n g e k r i e g e. E rst d er Fri ed en sschl u ss von führ te ger egel te sta a tl iche Verh äl tn i sse z u r ück. D i e Zeit d er Umwäl z u n gen von sow i e ch d i e da R r a u ffolgen de est ti a u r a on s p e ri od e br achten a u i n d rch d em Besta d n er deu tschen Un iversität en du A u fhebu n, g, g l Verl Zu sa mmen egu n oder e g lm g e in el z n er ti derselben ef d A d greifen e en er u n g e n hervor. Neu gegrün det wu rde im l a u fen den Jahrhu n der te n u r ei n e ei n z i g e Hochschu l e, j en e z u B er l i n, d er Ha u ptst ad t d es gegen wärtigen deu tschen Reiches ; n eu gewon n en u n d n eu

22 5 or g a n i si r t wu rde di e al te deu tsche Un iversität z u Str a ssbu r g, d er Ha u ptstadt d es Reichsl a n des E l sas s. D i e B ei g a b e d es gegen wärt i g en Bu ches bietet in kn appem Rahm en ei n e U eber si ch t d es E n ts tehen s u n d d er Schicksal e d er sämmtl i ch en j e besta n den en, sowi e d er ge g en w ä rti g n och best ehen den deu t schen Un i ver sitäten. E s i st kein Zweifel : d i e früher e pol itische Zerkl üft u n g D eu t s chl a n ds w a r e s, d i e d en A n sto ss z u r E rrichtu n g ein er so grossen A n z ah l von hohen Sch u l en in deu ts chen La n den g e geben u n d in d i es er Hin sicht segen sr eich gewirkt h a t. A ber d er vol l e Segen d en di ese A n st al ten br a chten, w u r d e n u r er mögl icht d u rch d en G eist d es Vol kes d er Den ker u n d d er Dichter welches di ese n a tion al en Hoch a l t ä r e d er Wi ssen schaft z u sei n en H eil i g th üm er n stets z ähl te u n d hoffen tl ich i mmerda r z ähl en wird.. C. Ver f a ss u n g d er d eu t sch en U n i v er si t ä t en. Nicht a l l e d eu tschen Un iversitä ten wu rd en sogl eich a l s s ol ch e gegr ün d et ; ei n grosser Theil der selben wu chs viel m eh r al l mäh l i g a u s Lehr a n st a l ten n i ed er en Ra n ges, G y m n a sien Päd a g o g i e n L y ceen u. s. ff. her a u s. Ma n che Un iver sitäten besa ssen n i e m a n che n icht z u a ll en Zeiten d i e vol l stän dige E in richt u n g sämmtl i ch er oben gen a n n ter Faku l täten. A u ch d ie Un iversi tät en gest a l t eten sich ba l d z u A n st al ten mit überwi egen d k l er i k a l em C h a r a k t er. D ie Päpst e bestätigten bis z u r Ki r ch en s p a l t u n g d eren B egr ün du n g ; d i e Hi er a rchi e überwachte der en, in od er a l t en S chol as tik gipfel n de Lehr e. I n d en äl ter en Zeiten wa r en d i e m ei sten Professor en gei stl ichen St a n des u n d ha tten La i en n u r sel ten Lehr st ühl e i n n e. Bi s z u r Refor m a tion w a r selbst für d i e l etz ter en d a s C öl iba t Gesetz. A u ch d i e St u den t en wa r en i n d en fr ühesten Zeiten fa st sämm tl i ch gei stl ichen St a n des u n d t r u gen a u sschl iessl ich ik kl l er a es G ewa n d. Noch bi s z u r R efor m ti a on s p e i od f bel d r e her a u egte as Volk sich l l a e St d u en ten mocht si d en e n u n em St d i u u m gei stl icher od er wel tl icher Di n ge hi n geben mit d em Scher z n a m en H a l f p a pp en, d. i. H al b g eistl i ch e.

23 fr ei er en geistigen Regu n g al lgem ein e Gel t u n g ver sch a ffte. 6 D er Hu m a n i smu s er schütter te d i e Reform a ti o n br a ch d ie cl erical e Gest a l tu n g d er Un iver sitäten ; sie n a h m en seitdem m d C ehr en ha r akter von St a a t sa n st al ten a n. g D ch ie Kir en s p a l wei f si tu n ha tte dieselben in z con es ell on sch rf geschi ed a en e Lager getr en n t sch. D ie ka th ol i g ebl i d Fol eben en oder in er ge n en ge st thol ifieten ka i si schen Un iver tä d ten stu n den fortda u er n u n ter d em.e i fl d i n u sse er Jesu t d d en u n er von den selben for t g e pfl schol sti f d egten a schen Methode ; a u en protest a n t i schen her r scht e im Al lgem ein en m ehr en ge l u n du dsa m O e r tho doxi l ei wi e a s fr er ssen schaftl Gei icher st So, eb. bl i i es n d er Ha bi u pts ache s z u m Begi n n e u n ser es wo o S Jahrhu n derts d er en t stehen de m d er n e t a a t d ie, S Un iver sität ei en z u r n en t a a t s a n s t l a t en u m sch f d u u n d i i di Wi ei ged A fkl e n e ssen schaften n r u n gen e u är u n g e i n er D i e Un iver sität en ha t ten z u a l l en Zeiten grosses A n sehen u n d g rosse Macht. Sie übten über a l l e ihr e A n gehör igen beson der e Gericht sba rkeit u n d bildeten häu fig ei n en St a a t im St a a t e. Ih r e sä mm tl i ch en A n gehörigen besas sen d as a c a d e m i s c h e B ü r g e r r e c h t u n d erfr eu ten sich d er a c a d e m i s c h e n F r e i h e i t. D as er st e gewähr te sei n en Besitz er n schät z ba r e pol i ti sch e Vorth eil e, z. B. Steu erfr eiheit ; d ie l et z ter e bez og sich a u f d a s wi ssen schaftl iche St r eben u n d d as bürgerl iche Leben sämmtli ch er D ocen ten u n d St u den ten. Von a l l d em fin den wi r heu te n u r n och : ei n e beson d ere pol itische Vertr et u n g d er Un iver si tä t en ei n e erhöhte Lehr u n d Ler n fr eiheit a n d en selben u n d d a u n d dort ein en Rest d er Un iver sität spol i z ei. D. G l i ed er u n g d er d eu t sch en U n i v er si t ät en. D i e Un iver si täten gl i eder n sich von j e be g ri ffs g e mäss i wei ptkl n z Ha u a ssen A d von n gehörigen : Lehr er u n Hör er ; d Professor en u n St u den ten d d sin d i l e a n l ä A h i u figen u sdrücke efii r. och H i ez u ka m i n fr ei dri üher en Zeiten n n e tte C l a sse : d i e sogen an n ten U n i ve r sitätsver w a n d ten.

24 woh l wol l en der Er n st, dor t acht u n gsvol l es Zu tr a u en. D as gegen seitige Verh äl tn iss z wi schen Professoren u nd S t u d en ten w a r z u ver schi eden en Zeiten ein verschi eden es. D i e äl t esten r em a n i s eh en Un iver sitäten wa r en u r s p r ün g l i ch f r ei e wi ssen schaftl iche Ver ein igu n gen, i n welchen Lehr er u n d Hör er sich z u n ä chst gl eichber echtigt gegen über sta n den, j a m itu n t er di e l etz t eren ei n U eber g ewi ch t über d i e ers ter en b esa ssen. N o E s w di d i a r eses e Zeit d al er t en a t i n en von, w el wei d chen ter u n ten ie sei Rede n wird. ch f d fi Schon a u en ' üh est en d eu t s en Un iver sitäten sich eich ch h a tt gl si e wen n a u e Na tion en besa d i ssen eses ich V erh äl t i n ss wes en t l geä n dert d i : e St u den ten wa r en b er eits d D i sci er p l i d n er Professor en u n t erworfen. Di ese tmt er g eo r d n et e St el l u n g bil d ete sich spät er bis z u r vol l stä n digen U n fi'eih eit d er St u den ten a u s a l s di e s el ben i n d i e gl eichfa l l s u n t en n äher z u bespr echen den B u r s en ei n gez wän gt wu rd en. D i e Refor m a tion öffn ete d i e Bu r sen d er Stu den t erl a n gte sein e al t e Fr eih eit. Doch si e a r t et e z u r Zügel losigkeit a u s di e sich oft g e gen d i e Professoren wen dete. ch A ber a vi el u e von d en Let z t eren n ahm d en er g S t u den ten schaft ei gegen über n e u n würdige St el l ei i u n n n d em si G el d e getrieben von n oth offen e Schen ken für d i e St u den t hi el en t en u n d dergl eichen a n der e st d eswid ri a n g e Di n ge t rieben. D i e fin a n z i el l e u n d hi em it d i e mor a l i sche Hebu n g d er Pr ofessor en ei n er seits d i e z u n ehm en d e S itten mil d er u n g d er S t u den ten a n der seits führt e schl i essl ich z u d em ein z ig r ichtigen u n d g edeihl ichen Verhäl tn i sse z wischen beiden Kl a ssen : h i er I n w i s s s en s ch a f t l i ch er H i n s i cht u n ter schi eden sich fi'üh er d i e St u den t en n ach d en erl a n g t en a cad emi sch en Gr a den, i n : B a ccal a u r ei L i cen ti a ti, M a g i st ri u n d Docto r es. Heu t z u Tage besteht n u r n och ei n a cad emi sch er Gr a d : d ie Doktorwürd e. Z u d en U n iversitätsverwa ndten z ähl t en n icht n u r d ie ver schi eden en E x er ci t i en d. i. Fecht T a n z u n d a n der e M ei s t er, son der n a u ch d i e K a u f u n d G ew er b el eu t e, wel che für d i e Un iver sitä t, wi e für d i e ei n z el n en Professor en

25 s u n d St u den t en feil h i el ten u n d a rbeiteten : von d en wohl best a l l t en Bu chhän dl er n her ab bi s z u den en U n i versi t äts Per r ücken m acher n. Sie l l a e bes d d emi sch a ssen as a ca e Bürgerr echt u n d rch g d hiedu St ei eu erbefreiu n n Zu st d td a n er z u for a u em d en,, Rekl a m a tion en seit d en s er t Gemei r effen den n d debehörden u n G ew erbsn eid er führt e. ch E s gehört h i e iez u n sbeson der e a u d d er Tross er S d -D J g t u en t i d e n en er u n u n en wovon m a n cher vor, n ehme j u n ge Ma n n, d er sich V er g n ü g u n g s ha l ber a u f d er Un iversit ät a u fhi el t, ei n e a n seh n l iche A n z abl bei sich ha tt e. S elbst a u f d a s w ei bl i ch e G e schl echt erstr eckt e si ch d i e U n iver sitä ts Verwa n dschaft. E s begri ff di esel ben n icht n u r d ie Fr a u en u n d Töcht er d er Professor en hi n sich t l ich der en z. B. d er Sen a t z u Tübi n gen n och im XVII. Jah r hu n dert Kl eiderordn u n gen er l i ess ; n ei n m a n r echn ete h iez u soga r d ie Näherin n en, VVäs ch erin n en u n d Bü g l e r in n en d er St u d en t en. D i e Etceter a s pflegt e d er ga l a n t e Leipz iger Stu den t d es vorigen Jahrhu n derts d i l e et A gsel d z ter en n U i hän er n ver sitätsver w d sch a n aft z u bez eichn en ; d i Wel e böse t wol l d aber te fin den as s d i e A n st d sl wi d a n ücke z schen en Her r en S t u d i osi s u n d d en d i en en den Ju n g fe r n E tcet er a s öfter s d er wün sch en swer th en Di st a n ce en tbehrt habe. D i e U n i ver sitä t sver w a n d sch aft i n di esem Si n n e i s t für u n ser e Zeit ein über wu n d en er St a n dpu n kt. II. Das Studentenleben auf den d eutschen Universitäten vom XIV. XIX. J ahrhundert. A. D as XIV. Jahrhu ndert : U eber g a n g vo n d en Kloster u n d Stiftsschulen z u d en U niversitäten. 1. Hor oi n r a g o n d er Kl ost er u n d Sti ftssch u l en : cl or i ci, scol a r es, p i l g e r n d e St u d en ten u n d G ol i a r d en - E p i g on en. n d er ga n z en er sten Häl ft e d es XI d Jahrhu n ert i s n V. welcher Deu tschl a n d n och kei n e Un iver si tä t en besa s s, tr et en u n s a l s dessen Hochschu l en n och imm er d ie besser n

26

27 Jün g l i n g e n besu ch t. 1 0 oh n e R ücksi ch t d a r a u f, w el ch es S p ez i al st u d i u m d er ein z el n e La n d sm a n n betr i eb si ch z u p r i vi l e g i r t en g r o ssen Körper sch a ften, Na ti on en g e n a n n t, ver ei n i g ten. Jed e Na tion z er fiel w i ed er i n Pr ovi n z en ; a n d er Spitz e d er er ster en st a n d j ew eil s ei n Pr ocu r a tor, a n j en er d er l et z ter en ein Deka n, säm mtl i ch ch ei h l d ti e n a fr er Wa er Na on. D i G e esa mm th eit d al l ti er Pr ocu r a tor en er Na on en w äh l te d R en ect d or er Un iver sität d bil d u n et e d d i essen stän g en in, d i e Ver w al t u n g u d Geri ch n tsba rkeit d Hoch sch l er u e ti ef ein g r eifen d en Beir a th. M a n si eh t, w el ch mäch ti g e Körper sch aften d i ese al ten Na ti on en, d er en R ival it ät en ofi; z u bl u ti g en Ma ssen g e fech ten a u sa r t et en, g ew esen si n d. A l s spät er a u f d en Un iver sitäten d i e Ei n r i ch t u n g d er Fa cu l tä ten a u fka m, bil d et e si ch ei n e, von d em l a n d sm a n n sch aftl i ch en Pr in z i p e u n abh än g i g e en g e r e Ver ei n i g u n g d er m it d em g l ei ch en Vi ssen sz w ei g e si ch Befa ssen d en. D i e h i er a u s si ch en t wickel n d e corpor a t ive Gest al t u n g d e r Fa cu l täten ver d rän g t e a l l m äh l i g Ma ch t u n d A n seh en d er Na ti on en. I n d i eser Verfa ssu n g d i e Fa cu l täten a u fstr eben d, d i e Na ti on en n i ed er g e h en d w u rd en beid e In stit u t e a u f d en Un iver sitäten Pr a g u n d Wi en über n om men. Bol o g n a w a r m eh r von Män n er n Pa ri s m eh r von Da r u m h er r sch t e z u B ol o g n a m e h r Er n st, z u Pa ri s m eh r u n g e bu n d en e Zü g el l osi g keit u n ter d en S t u d en ten. Wi e w ei t es i n d i eser Hin si ch t i n Pa ri s g ed i eh, mö g e j en es d a selbst im Jah r e erl a ssen e Ed ikt bew ei sen, w el ch es d en S t u d en ten a u sd r ückl i ch Meu ch el m ord, S t r a ssen r a u b, Mäd ch en sch än d u n g u. d er g verbi et et. 7 ) E i n g u tes Th eil d er Lei ch tl ebi g keit d er Pa r i ser S t u d en ten g in g s ofor t a u f d i e äl t est e d eu tsch e Un iver sität Pr a g üb er. Di eselbe erfr eu t e si ch r a sch ei n es u n g e h eu r en Zu l a u fes. E in al tes Volksl i ed 8 ) sa g t von ih r : D r ei ssi g t a u sen d g r os s u n d kl ei n S t u d i d u d i t en t en t h u n d r i n s ei n ; Jed er z ei t i st s i h r e Fr eu d, Wen n si e m a ch en b r ave B eu t, Kön n en Ju d en vexi r en U n d r ech t t r i bu l i r en ; S i e g e h en h er m i t S ch w ei n esch m eer S ch m i er en s i h n en d i e

28 1 1 M a g a u ch di e Zah l en a n g abe d i eser Verse übert rieben er s ch ei n en imm erh i bil d l n en et z ter e ein en Sit ten spie, gel d er P r a g e r S t u d en ten d es XI Jah V. rh u n d erts. I n W i en w u r d en ku r z n a ch Eröffn u n g d er Un iver sität d i e St u d en ten obri g keitl i ch er m ah n t si ch a u f Fech ten, M u siz ir en u n d Trin ken w en i g er z u verl e g e n a l s a u f d as S t u d i u m, a u ch Ta n z u n d Würfel spi el a n öffen tl ich en Or ten g a n z z u vermeid en. S t a tt d i eser Ver m ah n u n g n a ch z u komm en, g e fiel en si ch di eselben i n bew a tfii eten A u fstä n d en u n d m el d et d i e Ch r on ik von bl u ti g en Kämpfen z wi sch en ih n en u n d d er B ür g e rw a ch e. A eh n l i ch es er z äh l en d i e Spez i a l g esch i ch ten d er Un iver si t ät en H ei d el b er g, C öl n u n d E r f u r t. S o en twi ckel t e si ch sch on in d er er sten Zeit n a ch S tift t u n g d e r äl t esten d eu ts ch en Un iver sitäten a u f d en selben ein fr ei es, u n g e bu n d en es St u d en t en l eben, i n w el ch em d i e sch äu m en d en Bech er, d i e r ol l en d en Wür fel u n d d ie bl a n ken Kl in g e n d i e l ärm en d en Ha u ptr ol l en spi el t en. B. D a s XV. Jahrh u ndert : D ie Bu rsen. X Jah V. A m A n fa n g e d er d eu tsch en Un iversitäts g es ch i ch te d es rh u n d er ts tr i tt u n s ei n Vorkommn iss en t g e g en, d a s u m so bem erken sw erth er i st, al s es sein en S ch a tten bi s a u f d i e h eu ti g en Ta g e Wirft. I n P r a g w a r en er n ste bl u ti g e S tr eiti g keiten z wi sch en d er d eu t sch en u n d böh misch en Na ti on z u m A u sbr u ch e g e komm en, wobei a l s H a u p t a g i t a t or a u f böh mi sch er S eite d er R el i g i on sn eu er er Joh a n n es Hu ss er sch i en. Kai ser Wen z el be g ün sti g t e d i e böh mi sch e Na ti on i n p a r th eii sch er Wei se. D a z o g e n d i e d eu t sch en Pr ofessor en u n d Stu d en ten z u m eh r er en Ta u sen d en a u s Pr a g h i n w e g, l i essen si ch i n L ei p z i g n i ed er u n d g a ben so d en A n l ass z u r Gr ün d u n g d er d orti g en Un iver sität. Di ese u r al te R eibu n g d es d eu t sch en u n d d es böh mi sch en El em en t s a u f d er Un iver sitä t Pr a g d a u erte seitd em ' stet s fort d i u n st g er d a e in u n ser n Ta g e wied ei n er z u n er bren n d en en Fr a g e g e w d or en w el ch e er st l l erl in a et Zei z ter t, d u n z w d a r ch d d rl u r a s in en pa a m en t ri sch a e n Körper sch aft en Oest ei ch er r s ver ein ba r te Geset d z er Tr en n u n g d e r

29 ih n en d i e öffen tl i ch en Col l e g i e n. 12 seith eri g en ei n h ei tl i ch en in ein e d eu tsch e u n d ei n e cz ech is ch e Hoch sch u l e en d g ül ti g e Lösu n g f a n d. 9 ) D i e a u s Pr a g n ch i a Leipz g sied el über t en d eu t sch en S t d u en t d ch l en wu r en a u a n et z ter em Ort ch e n a Pr a g e r Mu Wi ed i ster er n Na ti ei on en n, g eth eil t d er erste d l u n et z t e, l Fa l d d er Gr ün u n g v bl d f on eiben en Na tion en a u ein er d eu ts ch en Un i ver sität d es XV. Jah rh u n d erts. l 0 ) Den n d i e sch l i mmen Erfa h r u n g e n von Pr a g bew o g e n d i e S tift er d er fol g en d en Un iver sitäten, von Ei n füh r u n g d es S y st ems d er Na tion en a u f d en selben g a n z abz u seh en. Nu r i n I n g o l s t a d t m a ch te m a n im Jah r e ei n en vor über g e h en d en Ver su ch. 1 1 ) D afii r tr a t i m XV. Jah rh u n d ert a u f d en d eu ts ch en Un iver sitäten ei n e n eu e Ei n ri ch t u n g in d en Vord er g r u n d, j en e d er B u r sen. A u ch si e sta mmt a u s Pa ris. M il d th äti g e, r ei ch e Leu t e stif tet en d a selbst C on vi ctsh äu ser w ori n ei n er bestimm te n A n z a h l von är m er en S t u d en ten Fr eipl ät z e (bu r sa e ) z u ka m en. H i en a ch h i essen d iese C on viktsh ä u ser selbst bu r sa e, d i e d a ri n w oh n en d en S t u d en t en bu r sa ti, bu rs a r ii, od er g l eich fal l s ku r z ) I n Deu t sch l d ah a n n m d i en e B ei d u r sen n en a n er n We g bu r sa e. l 5 Ch a r akt er a n. Si e w a r en Privat p e n si on a te z u d er en Be n üt z u n g d ie Stu d en ten z w a n g s wei se a n g e h al ten w u rd en. Nu r w er i n ei n er Bu r se w oh n t e, g a l t d er R e g e l n a ch a l s S t u d en t. A n d er Spi t z e d er B u r se st a n d d er B u r sen r ekt or. Jed er n eu ei n tr eten d e S t u d en t m u sst e si ch d i esem sch rift l i ch z u r Beoba ch t u n g d er Bu rs en r e g e l n verpfli ch t en. D er B u r sen r ector über w a ch te d i e Sitten d er bu r sa rii u n d r epetir t e mit I n d en B u r sen d u r fte n u r La tein g e spr och en w erd en. S t r en g e S itten vor sch rift en u n d ein w oh l ge g l i ed ert es S t r a f r e g l em en t sol l ten ei n e m u sterh aft e Zu ch t i n d i esen A n st a l t en si ch er n. A l l ei n a u ch h i er st a n d si ch Th eorie u n d Pr axis i m sch r offen Ge g en sa t z g e g en ü ber. D a s j u g e n d l i ch e T em p a r em en t d er S t u d en ten w id er str ebte d em u n w ür d i g en Bevor m u n d u n g ss y s tem d em m a n si e u n t er st el l t e u n d r ea g i r te d a g e g e n i n com p l otm ässi g en E xcessen ; d i e B u r sen r ect or en l i essen d en R e g l em en ts z u m Tr ot z e, a u s r ei n er Habsu ch t d i e S t u d en t en g e w äh r en.

30 i h r e Jün g e r d i e H u m a n i s t en, od er P oet e n. R eu ch l i n Zel tes u n d Ul ri ch von H ü tten h ervor z u h eben. 1 3 S i e für ch teten ein ein z i g er best ra fter Stu d en t kön n te sein e C ommil t on en z u m Ma ssen w ech sel d er Bu r se a u fwi e g e l n. J a, n i ch t n u r d as s si e d en i n d i e Bu r aen bereits A u f g e n omm en en Al l es n a ch sah en sie sen d et en so g a r äl tere S t u d en ten d en Neu a n komm en d en en t g e g e n u m d ieselben d u r ch A n pr ei su n g d e r mil d en Zu ch t in ih ren Bu r een für d i ese z u g ew in n en. U n ter sol ch en Umstän d en kon n te di e mit E in fii h r u n g d er Bu r sen verbu n d en e d i sci p l i n är e A bsich t n i ch t er reich t w erd en. D ie Meh r z ah l d er selben w ar en n i ch t S ch u l en d es Fl eisses u n d d er Tu g e n d, son d ern sol ch e d es M üssi gg a n g e s u n d d es D i eses B u rsen w esen i st d i e Sig n a t u r d er d eu ts ch en Un iver sitä ten d es XV. Jah r h u n d erts. c. D a s XVI. Jahrh u ndert : D er Huma nismus u nd die Reformation ; z u nehmende U n g e h u n den h eit der Studenten ; die Ba cch a n ten. Sch on im XV. Jah rh u n d ert e h a t te i n It a l i en d as S t u d i u m d er al ten Lit er a t u r ei n en n eu en A u fsch w u n g g e n omm en. Von It al i en n a ch d em Nor d en a u sst r ah l en d fa n d d i e n eu e wi ssen sch aftl i ch e R i ch t u n g i n sbeson d er e in Deu tsch l a n d be g e i st erte A u fn ah m e u n d z a h l r ei ch e A n h ä n g e r. M a n ben an n t e di es e R i ch tu n gku r z we g d en H u ma n i smu s, E s g en ü g e a u s ih r er g l ä n z en d en R eih e d i e Nam en D i e Vorkämpfer d es Hu ma n i sm u s i n Deu t sch l a n d fa n d en in sbeson d er s u n t er d er S t u d en ten w el t A n kl a n g. A n d er seits aber en tst a n d en ih n en u n t er d en A n h ä n g e r n d es Her g e br a ch t en, beson d er s im cl erika l en La g e r, erbitt ert e Ge g n er. S o t r afen d i e Gei st er im h ei ssen Ka mpfe a u fei n a n d er. I m La u fe d er d a r a u s en tspr u n g e n en l it er a ri sch en Feh d en er sch i en en a u f S eite d er H u m a n i st en h a u ptsä ch l i ch u n ter Mi t w irku n g H u tten s d i e vi el g en a n n t en u n d viel bel a ch ten E p i st ol a e obscu r or u m vi r or u m, j en es s p o t t g et rä n kte S ch rift

31 14 w erk, in w el ch em d i e A n h än g e r d er a l t en R i ch tu n g a u f das Bit ter ste verh öh n t wu rd en. Di ese Epi st ol a e en th i el t en z u g l ei ch bei ssen d e S a t y r en a u f d i e übl i ch en Bu r sen u n d d a s d a selbst ei n g e r i s sen e U n w esen. D i e St u d en ten l i essen si ch i n d i esen Zw a n g s a n s t alten n i ch t l än g e r m eh r h a l t en sie t r a ten m as sen wei s e a u s u n d l i efen d en Poeten n a ch. D i e Bu r een veröd eten, z erfiel en. In z wisch en vol l z o g s i ch a u s g e h en d von d em Pr ofessor d er Th eol o g i e a n d er Un iver sitä t Witten ber g D r. Martin Lu th er d a s fol g en sch w er ee r ei g n i ss d er D ie a l l g em ei n e Sit t en ver d erbth eit u n d d i e vi el fa ch en pol iti sch en Wi r ren d es Ja h rh u n d er t s w a r en n i ch t g ee i g n et, a u f d i e m eh r u n d m eh r ver wi l d ern d en S itten d er vom Bu r sen z w a n g e n u n m eh r befr ei ten S tu d en ten mil d er n d ein z ii wir ken. Zw ch a r su t e m d a n en We g f al l d D i sci er p l i n a r a u fsicht i d B d d ch ei i n en u r sen a u r n g erm a ssen a u sz u g l eich d en a s s j m d a n en ün g e r en S t d äl u en ten t al i er e s n spector es st d i m u oru, et m or u m, über ord n et e. A l l ei n d i eses Mittel h a t t e n icht n u r für d i e Ge g en w a r t kei n en Erfol g, son d er n l e g t e so g a r d en.gr u n d z u d em spät er en so ver werflich en Pen n a l i smu s. D i e S t u d en t en ver w a n d el ten d i e Wi ed er erl a n g t e Frei h eit i n absol u t e Z ü g ell osi g kei t. 15 ) A l l e sch on fr üh er u n ter i h n en z u Ta g e g et r eten en Feh l er u n d A u swüch se stei g er ten si ch i n bed en kl i ch stem M a ssst abe. D er B es u ch d er C ol l e g i en t r a t fa st g a n z z u r ück vor j en em d er S ch en ken. D a s übermäs si g e T r i n k en l 6) w a r sch on z u Ta cit u s Zei ten ein Erbübel d er Deu tsch en g e wesen. Ni em a l s aber h a t te d i eses La ster d i e g a n z e d eu t sch e Na t ion oh n e A u s : n a h m e i n so er sch r ecken d er Wei se befa l l en a l s g e r a d e im XVI. Ja h rh u n d ert. Für st d Ed l B en u n e ür g er u n d B El a u ern t d er n u n k d Al l Kin er es t ch Leibeskräf r a n n a ten u m d i e Wett!a d i u n es st u n g l bl i ch a u w el ch e Men, g en d von Bier u n Wein d a m l i d a s bei n sbeson er e d beson er en Ver l, a n a ssu n g e n V8 1 " til g t w u r d en. S elbst R ei ch s g e set z e w u rd en h i e g e g e n wiew oh l l a n g e mi ssa ch tet, g e g e ben.

M A D E I N G E R M A N Y M A D E I N G E R M A N Y. a u f d e r g a n z e n W el t z u h a u s e... w ei ß

M A D E I N G E R M A N Y M A D E I N G E R M A N Y. a u f d e r g a n z e n W el t z u h a u s e... w ei ß w ei ß a u f d e r g a n z e n W el t z u h a u s e... P or z ell a nf a bri k e n C hristi a n S elt m a n n G m b H P ostf a c h 2 0 4 0 9 2 6 1 0 W ei d e n / G er m a n y Tel ef o n + 4 9 ( 0) 9 6

Læs mere

m D Precision Fedt Petro-Ca n a d a ' s M u l ti -f u n k ti on el l e E P- f ed ter er en s eri e h ø j k v a l i tets -, l i th i u m k om p l ek s f ed ter f orm u l eret ti l a t g i v e eg et h ø

Læs mere

Årsberetning SK A G E N SK O L E. Skoleåret 1951-52. skolein spektør A age Sørensen FRA V ED

Årsberetning SK A G E N SK O L E. Skoleåret 1951-52. skolein spektør A age Sørensen FRA V ED Årsberetning i FRA SK A G E N SK O L E Skoleåret 1951-52 V ED skolein spektør A age Sørensen Årsberetning FRA SK A G E N SK O L E Skoleåret 1951-52 V ED skolein spektør A age Sørensen Skagen skolekom m

Læs mere

Med PEI A på langtur (del 4) (Gdan s k Kaliningrad)

Med PEI A på langtur (del 4) (Gdan s k Kaliningrad) Med PEI A på langtur (del 4) (Gdan s k Kaliningrad) To r s d a g m o r g e n G d a n s k - sol og vin d fra N o r d. H a v d e aft al t m e d ha v n e k o n t o r e t at bet al e ha v n e p e n g e n e

Læs mere

No. 5 I'm An Ordinary Man

No. 5 I'm An Ordinary Man Voice Keyoard MD Bass Clarinet in B 0 & & solo No 5 I'm An Ordinary Man Moderato q = 108 "jeg' en ganske enkel mand clarinet Moderato jeg or - lan - ger kun så lidt mit krav er li - ge- til at kun - ne

Læs mere

17 B 17 A 19 B 1 9 C A. Antal boliger: 37 Bolig størrelse: m2. 12 J 7000aa 31 J F 3 31 N 31 M. Tiltag:

17 B 17 A 19 B 1 9 C A. Antal boliger: 37 Bolig størrelse: m2. 12 J 7000aa 31 J F 3 31 N 31 M. Tiltag: 000p bb cg u F C D L z C ay ac bt 0af ae bi Nav: Tøreha resse: Søgae tal bolig: olig størrelse: - m 0ao s 0am bq 0p Nav: øgeha resse: Tøre -J tal bolig: 0 olig størrelse: m bl bx H y G br 000ak 0l bk bv

Læs mere

3 Sange med tekst af H. C. Andersen

3 Sange med tekst af H. C. Andersen Bendt Astrup 3 Sange med tekst af H. C. Andersen For lige stemmer 2004 3 sange med tekst af H. C. Andersen Bendt Astrup Trykt i Exprestrykkeriet Printed in Denmark 2004 Poesien H. C. Andersen Soprano Alto

Læs mere

D Referat af ekstraordinær generalforsamling i Å T O F T E N S G RU N D E J E RF O RE N I N G tirsdag den 23. marts 2004 kl. 19.30 i fælleshuset a g s o r d e n 1. V a l g a f d i r i g e n t 2. K ø b

Læs mere

Salme. œ œ. œ œ. œ œœ œ. œ œ œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ œ œ. œ œ. œ œ œ œ. œ œ. œ œ b œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. b œ œ œ œ.

Salme. œ œ. œ œ. œ œœ œ. œ œ œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ œ œ. œ œ. œ œ œ œ. œ œ. œ œ b œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. œ œ. b œ œ œ œ. Digt af Otto Gelsted Salme Musik: ens Berg S A C T B C end fra din sæls e - len - de mod da - gens lys dit blik Du var din e - gen 6 b b b b fen - de, du selv var or - mens stik Hvor sært: mens du i mør

Læs mere

A B C D E Hjemmeværnmuseet's arkiv/depot Søgaard Distrikter - LMD. Reol/hylde Region/distrikt/m.m. Kasse nr. Indhold 2C3 Flyverhjemmeværne 1

A B C D E Hjemmeværnmuseet's arkiv/depot Søgaard Distrikter - LMD. Reol/hylde Region/distrikt/m.m. Kasse nr. Indhold 2C3 Flyverhjemmeværne 1 0 A B C D E Hjemmeværnmuseet's arkiv/depot Søgaard LMK Distrikter - LMD. Reol/hylde Region/distrikt/m.m. Kasse nr. Indhold C Flyverhjemmeværne Flyverhjemmeværnet LMD Odense Nyt fra stabseskadrillen -.

Læs mere

fhair 52.0"; ( ^ ^ as Z < ^ -» H S M 3

fhair 52.0; ( ^ ^ as Z < ^ -» H S M 3 fair 52.0"; (515 974 ^ ^ as ^ -» S M 3 > D Z (D Z Q LU LU > LU W CC LO CO > CD LJJ > LJJ O LL .. O ^ CO ^ ^ ui,"" 2.2 C d. ii "^ S Q ~ 2 & 2 ^ S i; 2 C O T3 Q _, - - ^ Z W O 1- ' O CM OOCMOOO'-'O'^'N

Læs mere

B # n # # # #

B # n # # # # 1 3Somm i Tyrol Teor 1 Teor aritoe q 0 3 0 3 Л 0 som - m - sol ved "De hvi - de hest" ag al - e - ro - s-es som - m - sol ved "De hvi - de hest" ag al - e - ro - s-es ass som - m - sol ved "De hvi - de

Læs mere

Adventskransen. Barn Jesus i en krybbe lå

Adventskransen. Barn Jesus i en krybbe lå Adventskransen A 174 Inger Otzen & b 4 2 Vel - B kom- men grøn - ne 7 ad - vents-krans med m # di - ne lys så / hvi - de, de B har så mild en 7 & b m m 7. hø - tids - glans, nu er det ad - vents - ti -

Læs mere

Luft for sva rets læ rings kul tur...15 Et his to risk grunn lag for Luft for sva rets læ rings kul tur...15 Ny tid med nye ut ford rin ger...

Luft for sva rets læ rings kul tur...15 Et his to risk grunn lag for Luft for sva rets læ rings kul tur...15 Ny tid med nye ut ford rin ger... Innhold Ka pit tel 1 Pro log Læ ring og vekst i ope ra ti ve or ga ni sa sjo ner...11 Bak grunn for en bok om læ ring i ope ra ti ve or ga ni sa sjo ner...11 Fra virk nings full læ rings pro sess til bok...12

Læs mere

KORKONKURRENCE. Det Kongelige Operakor 1. ALT

KORKONKURRENCE. Det Kongelige Operakor 1. ALT KORKONKURRENCE Det Kongelige Operakor 1. ALT 15. august 2015 73 Tempo giusto ( = 4) (Koret kommer nærmere. Under den følgende Lovsang fyldes Huset af festklædte Mænd 59 og Kvinder. Tilsidst

Læs mere

Fader, du har skapt meg

Fader, du har skapt meg ader, du har skapt meg gm & bc 7 dm gm a - der du ha - r skapt meg Liv - et mitt e - g 7 & b gir deg dm Ta gm meg 7 bruk meg 2. Jesus, du har frelst meg...osv... 3. Hellig Ånd, kom og styrk meg... osv...

Læs mere

LOT TE RI E NEC KER, PE TER STRAY JØR GEN SEN, MOR TEN GAN DIL. Skriv en ar ti kel. om vi den ska be li ge, fag li ge og for mid len de ar tik ler

LOT TE RI E NEC KER, PE TER STRAY JØR GEN SEN, MOR TEN GAN DIL. Skriv en ar ti kel. om vi den ska be li ge, fag li ge og for mid len de ar tik ler LOT TE RI E NEC KER, PE TER STRAY JØR GEN SEN, MOR TEN GAN DIL Skriv en ar ti kel om vi den ska be li ge, fag li ge og for mid len de ar tik ler For la get Sam funds lit tera tur Lot te Ri e nec ker, Pe

Læs mere

Register. I. U d s e n d e l s e r. Rettelser til tjenestedokumenter.

Register. I. U d s e n d e l s e r. Rettelser til tjenestedokumenter. Register I. U d s e n d e l s e r T j e n e s t e d o k u m e n t e r. R e g le m e n t I, b i l a g s b o g e n...9 9, R e g le m e n t V... R e g le m e n t V I I I... P o s t g i r o b o g e n... V

Læs mere

ÅRSBERETNING F O R SKAGEN KOMMUNALE SKOLEVÆSEN 1955-1956 VED. Stadsskoleinspektør Aage Sørensen

ÅRSBERETNING F O R SKAGEN KOMMUNALE SKOLEVÆSEN 1955-1956 VED. Stadsskoleinspektør Aage Sørensen ÅRSBERETNING F O R SKAGEN KOMMUNALE SKOLEVÆSEN 1955-1956 VED Stadsskoleinspektør Aage Sørensen S k a g e n s k o le k o m m is s io n : (d.» / s 1956) P r o v s t W a a g e B e c k, f o r m a n d F r u

Læs mere

ÅTOFTENS GRUNDEJERFORENING 20. se p t e mb e r 2006 I h e n h o l d t i l v e d t æ g t e rn e s 4 i n d k al d e s h e rme d t i l ORDINÆ R GENERA L FORSA M L ING t o rsd ag d e n 5. o k t o b e r 2006

Læs mere

Den Lille Havfrue. Alan Menken/Howard Ashman Arr: Flemming Berg D G G D G. j œ j œ œ. j œ. œ œ œ œ. œ œ œ œœ œ œj G D G G D G. œ œ.

Den Lille Havfrue. Alan Menken/Howard Ashman Arr: Flemming Berg D G G D G. j œ j œ œ. j œ. œ œ œ œ. œ œ œ œœ œ œj G D G G D G. œ œ. Kor og solist en Lille Havfrue lan Menken/Howard shman rr: lemming Berg q=182 mf 5 9 Sø - græs er al-tid grøn-nest I na- bo -ens fis-ke-dam du sir' du vil 14 op på or-den Men det er da synd og skam her-ne

Læs mere

1. Tekst: Frank Jæger Musik: Morten Nyord

1. Tekst: Frank Jæger Musik: Morten Nyord KORTENRØG Leggiero = 60 1. Tekst: Frank Jæger Musik: Morten Nyord yn - de - lig A yn - de - lig yn - de - lig dri - ver min T yn - de - lig dri - ver min yn - de - lig yn - de - lig dri - ver min - skor

Læs mere

landinspektøren s meddelelsesblad maj 1968 udsendes kun til Den danske Landinspektørforenings redaktion: Th. Meklenborg Kay Lau ritzen landinspektører

landinspektøren s meddelelsesblad maj 1968 udsendes kun til Den danske Landinspektørforenings redaktion: Th. Meklenborg Kay Lau ritzen landinspektører landinspektøren s meddelelsesblad udsendes kun til Den danske Landinspektørforenings medlemmer redaktion: Th. Meklenborg Kay Lau ritzen landinspektører indhold: L a n d in s p e k t ø r lo v e n o g M

Læs mere

BJB 06012-0018 5. T e l: 050-35 4 0 61 - E-m a il: in fo @ n ie u w la n d.b e - W e b s it e : - Fa x :

BJB 06012-0018 5. T e l: 050-35 4 0 61 - E-m a il: in fo @ n ie u w la n d.b e - W e b s it e : - Fa x : D a t a b a n k m r in g R a p p o r t M A a n g e m a a k t o p 17 /09/2007 o m 17 : 4 3 u u r I d e n t if ic a t ie v a n d e m S e c t o r BJB V o lg n r. 06012-0018 5 V o o r z ie n in g N ie u w

Læs mere

2 187 Wüst Ti l l 0: : MSF Ki r c hen 0:

2 187 Wüst Ti l l 0: : MSF Ki r c hen 0: KLASSE_1 Kl asse 1 13 St ar t er 1 170 Koch, Tanj a 0: 48. 98 0 0 1: 39. 91 9. 62 2001 AMC Wi t t genst ei n 0: 50. 93 0 0 0 0 X 2 187 Wüst Ti l l 0: 50. 24 0 0 1: 39. 99 8. 85 2001 MSF Ki r c hen 0: 49.

Læs mere

Dedikeret til Gentofte og Jægersborg Kirkers Børne- og Pigekor. Phillip Faber. Halfdan-suite. For børnekor (2 lige stemmer) med klaverakkompagnement

Dedikeret til Gentofte og Jægersborg Kirkers Børne- og Pigekor. Phillip Faber. Halfdan-suite. For børnekor (2 lige stemmer) med klaverakkompagnement edikeret til entofte Jægersborg Kirkers Børne Pigekor Philli aber Halfdansuite or børnekor (2 lige stemmer) med klaverakkoagnement til tekster af Halfdan Rasmussen Teksten er benyttet med tilladelse af

Læs mere

Studiepartitur - A Tempo

Studiepartitur - A Tempo Himle ortæller om Guds herlighed ørge Grave Nielse 99 Sl 9 v - v -0 q = ca 9 ( gag) (ved DC) hæ - ders værk; c c c c S S A A ( gag) (ved DC) cresc (ved DC) Him - le or-tæl-ler om Guds Ó Kao: cresc (ved

Læs mere

1A Kolt - Trige/Lystrup

1A Kolt - Trige/Lystrup Ly t Bl up/ åb M Ki æh am a a Hi bæ k ha B bæ om h a b Bi æ k h El ha a t El B t y I hø Ly luk k By tup t Ly tæ C t t Mo up t/ly lu Ra a tup g C t Sk b / Sk y M b Sy oto Ol y S gh of yg u So Palm hu /Ho

Læs mere

1. sein i nutid (præsens)

1. sein i nutid (præsens) Nutid: 1. sein i nutid (præsens) Datid: Ich e - (ingen) Du st st Er/sie/es t - (ingen) Wir en en Ihr t t sie/sie en en Førnutid: er hat ge + stamme + en Ich bin, du bist... 1. Er in der Schule. 2. Wir

Læs mere

ú ø ø ú ú øl øj úø ø ø nø ø ø øl úl øj ú ú ú ø ø ø b ø ø ø { { ø ø ú ø ø ú ú ø ø ø ø ø ø ø ø ø ø ú øl ú øj Østens konger

ú ø ø ú ú øl øj úø ø ø nø ø ø øl úl øj ú ú ú ø ø ø b ø ø ø { { ø ø ú ø ø ú ú ø ø ø ø ø ø ø ø ø ø ú øl ú øj Østens konger Østens konger Engelsk Christmas Carol 4 Korar.: Uffe Most 1998 Dansk tekst: Johannes Johansen 4 4 4 L úl j ú L ú j 4 ú { L j L j 4 F1) Til en 4) Him-lens lil - le stald på fug - le, mar - kens mar - ken

Læs mere

Når solen rammer. b> œ œ. Œ. b J œ. Œ J œ j b œ. J œ. A œ œ. b> œ œ œ. œ œ J. œ> œ. œ J œ. œ- œ. Ó Œ Scene. f œ. j œ fl œ - j œ b. Ó Œ j œ.

Når solen rammer. b> œ œ. Œ. b J œ. Œ J œ j b œ. J œ. A œ œ. b> œ œ œ. œ œ J. œ> œ. œ J œ. œ- œ. Ó Œ Scene. f œ. j œ fl œ - j œ b. Ó Œ j œ. Korartitur orano lgto (q = 108) Når son rammer o Gunge 2012 øren Ulrik homsen 2002 lto enor ass aryton solo b b b 3 b b værste er når so n rammer en bar berkniv og b b 129 133 b b lasken klor hex i din

Læs mere

Doks Sang. swing blues. q = 104. Krop-pen. Jeg. 2.En. Den kan. Men når. Jeg. Karen Grarup. Signe Wang Carlsen D(9) D(9) 13 G/A D(9) G/A D(9) D(9) G/A

Doks Sang. swing blues. q = 104. Krop-pen. Jeg. 2.En. Den kan. Men når. Jeg. Karen Grarup. Signe Wang Carlsen D(9) D(9) 13 G/A D(9) G/A D(9) D(9) G/A Signe Wang arlsen Doks Sang Karen rarup q = 104 swing blues 1.Jeg kan mær-ke på mit her-te, når eg hop-per eg dan - ser rundt Krop-pen 7 den blir' varm kin -der - ne de bræn- der, så det næs-ten gør ondt

Læs mere

STATE. A review ofhousesalesinthe nation sfavouritepostcodes. propdex.co.uk

STATE. A review ofhousesalesinthe nation sfavouritepostcodes. propdex.co.uk STATE OFTHE MARKET MAR19EDITION A review ofhousesalesinthe nation sfavourite propdex.co.uk Aboutthisreport Methodology Weintendthisreportasanantidotetonationalhouse priceheadlines.monthlyreportsfrom thehalifax,

Læs mere

DET PERIODISKE SYSTEM

DET PERIODISKE SYSTEM DET PERIODISKE SYSTEM Tilpasset efter Chemistry It s Elemental! Præsentation fra the American Chemical Society, Aug. 2009 http://portal.acs.org/portal/publicwebsite/education/outreach/ncw/studentseducators/cnbp_023211

Læs mere

FREDERIKSSUND KOMMUNE

FREDERIKSSUND KOMMUNE Økonomiudvalget den 21. januar 2002 Side 1 af 9 FREDERIKSSUND KOMMUNE U DSKRIFT Økonomiudvalget 21. januar 2002 kl. 16.00 i mødelokale 2 Mødedeltagere: Knud B. Christoffersen, F in n V e s te r, B e n

Læs mere

Temadrøftelse Integration, dagtilbud 2018

Temadrøftelse Integration, dagtilbud 2018 Temadrøftelse Integration, dagtilbud 18 Dagtilbud Burma Rumænien Dagtilbud Bosnien Ukraine Litauen Libanon Familiens oprindelsesland for børn i børnehaver Holland Congo Letland Eritrea Tyrkiet Polen/Danmark

Læs mere

SAMPLE. 1 3Suite over danske folkesange. j 0 4. j 0 4. j 0 4. j 0 4. j j j 0 4. j j. w w. w w.

SAMPLE. 1 3Suite over danske folkesange. j 0 4. j 0 4. j 0 4. j 0 4. j j j 0 4. j j. w w. w w. 1 Sute over dnske olkesnge or blnt kor, oblgt nstrumt klver Instr Klver Rolgt c gto c Π c Arrnet Lsse Tot Erks, 009 S S T 5 5 5 9 9 stl ly ro, hvor r ned, be 1I H 0 r sn bu r h 0 re t bo,, hvor sm sko

Læs mere

1 A. In Ulm, um Ulm und um Ulm herum. 1 ei og ie. 2 u og ü. ei udtales som ai ie udtales som i (langt i)

1 A. In Ulm, um Ulm und um Ulm herum. 1 ei og ie. 2 u og ü. ei udtales som ai ie udtales som i (langt i) 1 A 1 ei og ie ei udtales som ai ie udtales som i (langt i) auf Wiedersehen sieben Lieblingsfarbe Radiergummi vier ich heiße weiß eins zwei drei mein deine Bleistift Wenn Fliegen hinter Fliegen fliegen,

Læs mere

Grun de jer foren in gen STORHØJ og STORHØJ Be boer foren ing. Generalforsamling

Grun de jer foren in gen STORHØJ og STORHØJ Be boer foren ing. Generalforsamling .2 N yt fra Storhøj Odder Grun de jer foren in gen STORHØJ og STORHØJ Be boer foren ing 25 Fe bru ar 1998 Storhøj Grundejerforening indkalder til ordinær Gen er al for sam ling og ori en te ring om klo

Læs mere

Mindehøjtidelighed Søgaard Lejren i anledning af 75 året for Danmarks besættelse. 9. april 2015.

Mindehøjtidelighed Søgaard Lejren i anledning af 75 året for Danmarks besættelse. 9. april 2015. Mindehøjtidelighed Søgaard Lejren i anledning af 75 året for Danmarks besættelse 9. april 2015. Nimbus Jahrgang 36 machte bei Kronprinzessin Eindruck Kann das Motorrad denn noch fahren?, fragte Kronprinzessin

Læs mere

FREDERIKSSUND KOMMUNE

FREDERIKSSUND KOMMUNE Det sociale udvalg d. 8. november 1999 Side 1 af 5 FREDERIKSSUND KOMMUNE U D S K R IFT Det sociale udvalg Mandag den 8. november 1999 kl. 18.30 i mødelokale 3 i Social- og Sundhedsforvaltningen Mødedeltagere:

Læs mere

Afrodites øje . E. " & O \ \.. \ \ % O E.. % O O O O O & OO... % O O " % O O - . " .

Afrodites øje . E.  & O \ \.. \ \ % O E.. % O O O O O & OO... % O O  % O O - .  . Vocal Pano 1 & O \ \ I 2 & O \ \ Afrodtes ø ar r en bldt Tekst Musk: Pet Spes kjær % O \ \ ja nu knt sne Lang væn ge 4 & O 5 6 & O børn med rø de kn d skøj t rundt Kob b dam so n står lavt Pet % O 7 te

Læs mere

Der Nordschleswiger. Wir lieben Fußball. Paulina(14) aus Ghana

Der Nordschleswiger. Wir lieben Fußball. Paulina(14) aus Ghana Der Nordschleswiger www.nordschleswiger.dk DEUTSCHE TAGESZEITUNG IN DÄNEMARK 30. JUNI 2011 Wir lieben Fußball Paulina(14) aus Ghana Es gibt nichts Besseres als Fußballspiele anzuschauen! Naja, außer man

Læs mere

LGVT Lesegeschwindigkeits und -verständnistest 10.Klasse

LGVT Lesegeschwindigkeits und -verständnistest 10.Klasse LGVT Lesegeschwindigkeits und -verständnistest 10.Klasse Der LGVT dient der Ermittlung des Leseverständnisses und der Lesegeschwindigkeit. Die Schüler lesen nach Bearbeiten des Übungsbeispiels einen Fließtext

Læs mere

Li vets blan de de bol scher

Li vets blan de de bol scher Knud Ra mia n s op læg på FU AM's marts mø de Li vets blan de de bol scher Tit len Li vets blan de de bol scher er et bi lle de af li vets kva li te ter. Dem har vi vist ledt ef ter lige si den Adam og

Læs mere

1. SEIN i nutid (præsens)

1. SEIN i nutid (præsens) 1. SEIN i nutid (præsens) 1. Er ist in der Stadt. 2. Wir oft in Österreich. 3. du morgen zu Hause? 4. Jan und Lara im Wald. 5. Das Wetter meistens schön in Italien. 6. Die Familie dieses Jahr in England.

Læs mere

L. van Beethoven, Op. 21. ( ) Ü. Aufführung 2. April 1800.) Bearbeitung YOIl Xaver Scharwen ka.

L. van Beethoven, Op. 21. ( ) Ü. Aufführung 2. April 1800.) Bearbeitung YOIl Xaver Scharwen ka. 2 (Dem Baron van Swieten gewidmet) _ l' r:tl L van Beethoven, Op 21 (17701827) Ü Aufführung 2 April 1800) Bearbeitung YOl Xaver Scharwen ka f P cresc pdolce == == ==== p Stich und Oruck,on Jo Eber\e &

Læs mere

musik Phillip Faber tekst H.C. Andersen Konen med Æggene En gammel Historie sat i Riim for blandet kor a cappella

musik Phillip Faber tekst H.C. Andersen Konen med Æggene En gammel Historie sat i Riim for blandet kor a cappella musik Philli Faber tekst H.C. Andersen Konen med Æggene En gammel Historie sat i Riim for blan kor a caella 2 Konen med Æggene SOPRAN Stolt vandrende (q. = 116) Philli Faber H. C. Andersen ALT TENOR Node

Læs mere

Ein deutsches Requiem SANG

Ein deutsches Requiem SANG 15 16 Ein deutsches Requiem SANG Johannes Brahms: Ein deutsches Requiem I Chor: Selig sind, die da Leid tragen, denn sie sollen getröstet werden. Die mit Tränen säen, werden mit Freuden ernten. Sie gehen

Læs mere

Kronikeromsorg. Visioner for fremtiden. Projektlederdag for projekter om kronisk sygdom i Region Syddanmark d. 9. juni 2011

Kronikeromsorg. Visioner for fremtiden. Projektlederdag for projekter om kronisk sygdom i Region Syddanmark d. 9. juni 2011 Kronikeromsorg Visioner for fremtiden Projektlederdag for projekter om kronisk sygdom i Region Syddanmark d. 9. juni 2011 ved Per Busk, direktør, Region Syddanmark Disposition: 1. Arbejdet med kronisk

Læs mere

DOKUMENT: Dato/løbenummer: TINGLYSNINGSDATO:

DOKUMENT: Dato/løbenummer: TINGLYSNINGSDATO: side 1 ================================================================================ DOKUMENTAKTUELHENT ================================================================================ DOKUMENT: Dato/løbenummer:

Læs mere

Tre korsange til digte af William Heinesen. œ. œ. œ bœ. # œ. j œ

Tre korsange til digte af William Heinesen. œ. œ. œ bœ. # œ. j œ re korsange tl dgte a Wllam Henesen ens erg ol og ne oran lt enor as q» I - I - dag er der Lys dag er der Lys oo sost.. O - ver- lod, et.. O - ver - lod et. n b. Lut - syn er er - den, n b. Lut - syn er

Læs mere

STATE FEB19EDITION. A review ofhousesalesinthe nation sfavouritepostcodes. propdex.co.uk

STATE FEB19EDITION. A review ofhousesalesinthe nation sfavouritepostcodes. propdex.co.uk STATE OFTHE MARKET FEB19EDITION A review ofhousesalesinthe nation sfavourite propdex.co.uk Aboutthisreport Methodology Weintendthisreportasanantidotetonationalhouse priceheadlines.monthlyreportsfrom thehalifax,

Læs mere

FREDERIKSSUND KOMMUNE

FREDERIKSSUND KOMMUNE Plan og Miljøudvalget den 24. marts 2003 Side 1 af 10 FREDERIKSSUND KOMMUNE U DSKRIFT Plan og Miljøudvalget Mandag den 24. marts 2003 kl. kl. 14.00 i mødelokale Udvalgsværelset Mødedeltagere: Finn Vester,

Læs mere

Holdelementnavn XPRS fagbetegnelse (kort) Norm. elevtid (skoleår) Lektioner (antal) 1g ap Almen sprogfors 0 28 totalt 3g as Astronomi 44 1g bk

Holdelementnavn XPRS fagbetegnelse (kort) Norm. elevtid (skoleår) Lektioner (antal) 1g ap Almen sprogfors 0 28 totalt 3g as Astronomi 44 1g bk Holdelementnavn XPRS fagbetegnelse (kort) Norm. elevtid (skoleår) Lektioner (antal) 1g ap Almen sprogfors 0 28 totalt 3g as Astronomi 44 1g bk Billedkunst 47 1g bi Biologi 10 41 2a BI Biologi 45 95 2c

Læs mere

Der goldene Westen ÜBERSETZUNG AUFGABEN

Der goldene Westen ÜBERSETZUNG AUFGABEN Der goldene Westen ÜBERSETZUNG For de fleste borgere i DDR var Vesttyskland»Der goldene Westen«. Man kunne jo købe alt når man havde penge. Man kendte især Vesten fra fjernsynet, og dér så man i reglen

Læs mere

BILAG. til RAPPORT FRA KOMMISSIONEN TIL EUROPA-PARLAMENTET OG RÅDET

BILAG. til RAPPORT FRA KOMMISSIONEN TIL EUROPA-PARLAMENTET OG RÅDET EUROPA- KOMMISSIONEN Bruxelles, den 28.2.2017 COM(2017) 99 final ANNEXES 1 to 4 BILAG til RAPPORT FRA KOMMISSIONEN TIL EUROPA-PARLAMENTET OG RÅDET om nes anvendelse af Europa-Parlamentets og Rådets direktiv

Læs mere

1 20 eins zwei drei. 10 tabellen. haben i datid. sein i datid. haben i nutid. sein i nutid. werden i datid. werden i nutid. ich bin. ich habe.

1 20 eins zwei drei. 10 tabellen. haben i datid. sein i datid. haben i nutid. sein i nutid. werden i datid. werden i nutid. ich bin. ich habe. sein i nutid sein i datid haben i nutid haben i datid ich bin ich war ich habe ich du hatte. werden i nutid ich werde werden i datid ich wurde 1 20 eins zwei drei 10 tabellen zehn zwanzig dreißig.. tal

Læs mere

Guds Søn har gjort mig fri. f. bœ

Guds Søn har gjort mig fri. f. bœ Allegretto 1 ( = a 100) Sor/Alt Tenor/Bass 5 5 1 Sa q Guds Guds Søn har gort mig ri (Hans Adolh Brorson) Søn tans Ty-ran - ni har gort mig ri ra ra Sa - tans har molto rit Oddvar S Kvam, o 1 har gort mig

Læs mere

Koncerthuset Klassisk Sæson. Ein deutsches Requiem. Sang

Koncerthuset Klassisk Sæson. Ein deutsches Requiem. Sang 11 12 Koncerthuset Klassisk Sæson Ein deutsches Requiem Sang Johannes Brahms: Ein deutsches Requiem I Chor: Selig sind, die da Leid tragen, denn sie sollen getröstet werden. Die mit Tränen säen, werden

Læs mere

Gribskov kommune Tisvilde By, Tibirke

Gribskov kommune Tisvilde By, Tibirke Birkevænget 1 10 cx 2036 2 Birkevænget 2 10 cp 2836 2 Birkevænget 3 10 cz 2010 2 Birkevænget 5 10 cy 2085 2 Birkevænget 6 10 cr 2953 4 Samlet 10 cs 2940 ejendom Birkevænget 7 10 cn 2045 2 Birkevænget 9

Læs mere

John Jacobsen (Music) Hans Scherfig (Words) 6 Songs

John Jacobsen (Music) Hans Scherfig (Words) 6 Songs oh acose (Music) Has Scherfig (Words) Sogs Damark i l ys og skygge Ukulele-Lola Det er så sudt Dask sommer Her ligger ladet Efteraar 1 oice, Guitar wwwstarmolecom Sogs 10-1 Has Scherfig 17 oh acose 00

Læs mere

1 JENS PORSBORG Jela HENRIK DAHL

1 JENS PORSBORG Jela HENRIK DAHL 1 JENS PORSBORG Jela HENRIK DAHL Kære elev! Vi lærer at læse ved at læse. Og for at blive en god og sikker læser, skal vi læse meget rigtig meget. Når du skal læse ord, skal du bruge bogstavernes lyde

Læs mere

Bilag 2 - Spildevandsplan 2011-2021

Bilag 2 - Spildevandsplan 2011-2021 Bilag 2 - Spildevandsplan 2011-2021 Alle eksisterende ejendomme på følgende matrikler skal separatkloakeres Arninge 4c Ore By, Arninge 2016-2021 Arninge 4e Ore By, Arninge 2016-2021 Arninge 4f Ore By,

Læs mere

Giovanni Battista PERGOLESI ( ) Transcription pour orgue : R. LOPES

Giovanni Battista PERGOLESI ( ) Transcription pour orgue : R. LOPES Giovai Battista PERGOLESI (110-1) Stabat Mate Tascitio ou ogue : R. LOPES 1....... 8. 9. 10 11. 1. Stabat Mate doloosa Cuus aimam gemetem O quam tistis et alicta Quae moeebat et dolebat Quis est homo Vidit

Læs mere

Wallstickers Wandsticker

Wallstickers Wandsticker Wallstickers Wandsticker Færdige motiver eller design selv Dette er et lille udvalg af vore mest solgte Wallstickers. Men vi har mange flere motiver og forslag i vores online katalog. Alle Wallstickers

Læs mere

Frederikshavn kommunale skolevæsen 1962-63 P -

Frederikshavn kommunale skolevæsen 1962-63 P - Frederikshavn kommunale skolevæsen 1962-63 P - F r e d e r ik s h a v n k o m m u n a le sk o le v æ s e n S k o le å r e t 1 9 6 2-6 3 V e d T h. A n d e r s e n s k o l e d ir e k t ø r F R E D E R

Læs mere

1apGFMU Dr MU E47 Hb MU E59 1abmpSPF. Rlf E B54. Rlf G B54. Kun sl C21

1apGFMU Dr MU E47 Hb MU E59 1abmpSPF. Rlf E B54. Rlf G B54. Kun sl C21 Klassenplan 1aLM 07.40 Rlf E B54 Lü B G51 Cc M C50 Cc M C50 Rhr BG H12 08.34 Rlf E B54 Rlf G B54 Alb D D50 Cc M C50 Rhr BG H12 09.28 Nsr KL D41 1amnSP Alb D D50 1apGFMU Cc M C50 Blu SM1an T30 Dr MU E47

Læs mere

Langsomt at falde i søvn

Langsomt at falde i søvn Koatitu Langsomt at falde i søvn o Gunge 2012 øen Ulik homsen 2002 oano 12 8 Mezzo temo (q = 54) 2 lto 12 8 2 eno 12 8 2 ass 12 8 2 cene # Det # # # # bed ste e lang somt 216 cene # # N # # Det bedste

Læs mere

ORDIIUER GENERALFORSAMLING

ORDIIUER GENERALFORSAMLING Grundejerfrengen 18 Naesby Strand Til grundejerfrengens medlemmer; N^sby Strand, den 8. juli 2012. Hermed dkaldes til RIIUR GNRALFRSAMLING Lrdag den 28. juli 2012 kl. 16.00 i teltet a Grassgangen 11. Husk

Læs mere

DR mang ler mod til at for - mid le lit te ra tur hi sto rie

DR mang ler mod til at for - mid le lit te ra tur hi sto rie DR mang ler mod til at for - mid le lit te ra tur hi sto rie AF JAN NIE IWAN KOW SØ GAARD 18. ja nu ar 2014 00:01 Dig te ren Mi cha el Strun ge, der om nogen blev sy no nym med 1980 ernes poesi, holdt

Læs mere

K.Nohr@xs4all.nl. ma 24 - vrij 28 september 2007 Marnix Academie

K.Nohr@xs4all.nl. ma 24 - vrij 28 september 2007 Marnix Academie Studiereis Kopenhagen ma 24 - vrij 28 september 2007 Marnix Academie Het Deense Onderwijssysteem Enkele statistische gegevens Aantallen leerlingen in de Grondschool Aantallen tweetalige leerlingen

Læs mere

Dronning Dagmar, en mini-opera.

Dronning Dagmar, en mini-opera. Coyright www.dichmusik.dk Sorano 1 Piano, hands layed by singers Allegro molto q=10 11 1 19 Arne Dich. 00 Dronning Dagmar, en mini-oera. Sorano 1, Piano, hands layed by singers 7 Allegretto 1. I Ribe Dron

Læs mere

Ir ma Mag nus sen 8625 9804 Børge Helmer 8627 2900

Ir ma Mag nus sen 8625 9804 Børge Helmer 8627 2900 Skriv og skriv om gam les liv For fat ter ve jen Livs historie er at for tæl le til sig selv Tin ge ne for tæl ler livs histori er Fa mi li e fred med di ne voks ne børn Ind kal del se til Gen eral for

Læs mere

LOKALPLAN NR. 8. Fanø Kommune. Klitarealer i sommerhusområderne Fanø Bad og Rindby Strand. Oktober 1979

LOKALPLAN NR. 8. Fanø Kommune. Klitarealer i sommerhusområderne Fanø Bad og Rindby Strand. Oktober 1979 LOKALPLAN NR. 8 Fanø Kommune Klitarealer i sommerhusområderne Fanø Bad og Rindby Strand. Oktober 1979 2 Lokalplan 8 Fanø Kommune Anmelder: Advokat Chr. V. Thuesen Torvegade 28 6700 Esbjerg J.nr. 260 ct/aj

Læs mere

SAMPLE. Potpourri over sange af Carl Nielsen for blandet kor og klaver. œ œ œ j œ J œ. œ œ œ j œ. œ J œ. . j. J œ J œ. œ œ œ J. œ œ. œ œ. œ œ œ.

SAMPLE. Potpourri over sange af Carl Nielsen for blandet kor og klaver. œ œ œ j œ J œ. œ œ œ j œ. œ J œ. . j. J œ J œ. œ œ œ J. œ œ. œ œ. œ œ œ. otoui ove sange a Cal Nielsen o landet ko klave Klave Bedt mildt c c n a Lasse Tot Eiksen, 2015 S A T B A 1 Den 2 Så 1 Den 2 Så danske sang e en ung lond ige, hun gå nyn i Danmaks hus, syng da, Danmak,

Læs mere

Jordforureningsattest

Jordforureningsattest Jordforureningsattest Denne jordforureningsattest er baseret på de informationer, der er registreret i den fællesoffentlige landsdækkende database på jordforureningsområdet, DKjord. Attesten er baseret

Læs mere

PMALlNGSRESULTATER BLAG 2 TEGNNGSVERSGT: VandlØb Tegn. nr. Ene Tange å 01 Længdeprfil, st. 00 - st. 3300 02 Længdeprfil, st. 3300 - st. 6600 03 Længdeprfil, st. 6600 - st. 9968 Thrning bæk 04 Længdeprfil,

Læs mere

Fredagsnyt d. 2. juni, Kære alle. Tillykke til årets konfirmander!

Fredagsnyt d. 2. juni, Kære alle. Tillykke til årets konfirmander! Fredagsnyt d. 2. juni, 2017 Kære alle Tillykke til årets konfirmander! I sidste weekend, på Kr. Himmelfartsdag, blev de sidste af de 13 elever i 7. klasse konfirmeret og sammen de havde en dejlig Blå mandag

Læs mere

Meget formel, modtager har en meget speciel titel som skal bruges i stedet for deres navne

Meget formel, modtager har en meget speciel titel som skal bruges i stedet for deres navne - Åbning Dansk Tysk Kære Hr. Direktør, Sehr geehrter Herr Präsident, Meget formel, modtager har en meget speciel titel som skal bruges i stedet for deres navne Kære Hr., Formel, mandelig modtager, navn

Læs mere

Meget formel, modtager har en meget speciel titel som skal bruges i stedet for deres navne

Meget formel, modtager har en meget speciel titel som skal bruges i stedet for deres navne - Åbning Tysk Dansk Sehr geehrter Herr Präsident, Kære Hr. Direktør, Meget formel, modtager har en meget speciel titel som skal bruges i stedet for deres navne Sehr geehrter Herr, Formel, mandelig modtager,

Læs mere

KABELPARK - 1 ½ Stunden Wasserski-Intro Montag-Mittwoch: Jeder kann auf Wasserskiern stehen! Falls Sie es nicht können, werden Sie es lernen!

KABELPARK - 1 ½ Stunden Wasserski-Intro Montag-Mittwoch: Jeder kann auf Wasserskiern stehen! Falls Sie es nicht können, werden Sie es lernen! Buchungsinformation KABELPARK - 1 ½ Stunden Wasserski-Intro Montag-Mittwoch: Jeder kann auf Wasserskiern stehen! Falls Sie es nicht können, werden Sie es lernen! Nach dem Aufwärmen und einer kurzen Einführung

Læs mere

INFO@ASYLET-KALUNDBORG.DK WWW.ASYLET-KALUNDBORG.DK

INFO@ASYLET-KALUNDBORG.DK WWW.ASYLET-KALUNDBORG.DK Bør nene i cen trum - en for æl drep jece LUN DE VEJ 1 4400 KA LUND BORG TLF.: 59 51 07 57 INFO@ASYLET-KALUNDBORG.DK WWW.ASYLET-KALUNDBORG.DK Ind holds for teg nelse Side 4 Side 4 Side 5 Side 6 Side 6

Læs mere

Ny bevaringsliste 14. april 2011

Ny bevaringsliste 14. april 2011 VEJNAVN HUSNR MATRIKELID EJENDOMSNR ABELIG Omr_bev Dronningvej 3 3v 0010164 Dronningvej 3 A Dronningvej 4A 3o 0010172 Dronningvej 4 A og B A Dronningvej 5 3x 0010180 Dronningvej 5 A Dronningvej 6 3p 0010199

Læs mere

1.8 Ordstilling i hoved- og bisætninger

1.8 Ordstilling i hoved- og bisætninger 5 1.8.4.1 Opgave A Marker hoved- og bisætninger i nedenstående tekst med HS og BS! 1. Muren mellem øst- og vestsektoren i Berlin blev bygget den 13. august 1961. 2. Vestberlinerne og vesttyskerne kunne

Læs mere

Samvær med psy ko pa tisk for æl der er pro ble ma tisk

Samvær med psy ko pa tisk for æl der er pro ble ma tisk Din kommentar er blevet udgivet. Samvær med psy ko pa tisk for æl der er pro ble ma tisk GRET HE EL HOLM OG KIR STEN KUL L BERG 12. sep tem ber 2011 01:00 2 kom men ta rer De fle ste samvær s sa ger kan

Læs mere

Som en rejselysten flåde

Som en rejselysten flåde jslyst flå Korsats udarbjt for Hjørrng Kammkor hblk kots optræd d d offcl markng d 15. c. 217, at t Hjlholts ægtæpp ttl" jslyst flå" nu ophængt tt Hjørrng. Vægtæppt hang tdlg bag formandsstol folktngssal

Læs mere

Vej Nr. Matr.nr. Areal m² Heraf vej Parter Arresødalvej

Vej Nr. Matr.nr. Areal m² Heraf vej Parter Arresødalvej Samlet partsfortegnelse for Karsemosen Landvindingslag Gammel partsfordeling. Opstillet i adresseorden Erik B. Aksig 10. oktober 2013 Parter Parter Gribskov Halsnæs Arresødalvej 79 17 72540 357 357 Birkevænget

Læs mere

Bryd frem mit hjertes trang at lindre

Bryd frem mit hjertes trang at lindre Bryd lad frem n mt tet hj for tes hæng Bryd frem mt hjtes trang at lndre trang me at re ln hn dre, dre sol, stol; du ar me synd res dag mn nd gang tl vor nå de Sv.Hv.Nelsen Februar 2005 lad lad den d k

Læs mere

Dværgschnauzer. Dansk Kennel Klub Dværgschnauzer. Racehunde i Danmark. Se alle hundebøgerne på www.atelier.dk

Dværgschnauzer. Dansk Kennel Klub Dværgschnauzer. Racehunde i Danmark. Se alle hundebøgerne på www.atelier.dk ISBN ISBN 978-87-7857-699-6 87-7857-699-7 9 788778 576996 Dansk Kennel Klub Dværgschnauzer Dværgschnauzer Denne bog giver dig svar på utal li ge prak tis ke ting om fod ring, træ ning og pel s pleje. Med

Læs mere

Den danske Sang. Musik: Carl Nielsen 1926 Tekst: Kai Hoffmann, 1924. Arr. for Wind-Band and soloist. Arne Dich 2008

Den danske Sang. Musik: Carl Nielsen 1926 Tekst: Kai Hoffmann, 1924. Arr. for Wind-Band and soloist. Arne Dich 2008 Den danske Sang Musik: Carl Nielsen 1926 Tekst: Kai Homann, 1924 Arr. or Wind-Band and soloist Arne Dich 2008 I you use this arrangement, lease send a greeting to arne@dichmusik.dk Find more ree arrangements

Læs mere

Danske vejrudsigter i modtagervind

Danske vejrudsigter i modtagervind Danske vejrudsigter i modtagervind Global kommunikation i lokalt perspektiv: Når vi ikke taler samme sprog 10. juni 2013 Mette Skovgaard Andersen, lektor, CBS Om undersøgelsen Undersøgelse forløbig Sprogparret:

Læs mere

TORAH PORTION: Shavuot 1st Day B (same as Yitro B) Exodus 19:1-11. Aliyah #1. Aliyah #2. Updated April 2004

TORAH PORTION: Shavuot 1st Day B (same as Yitro B) Exodus 19:1-11. Aliyah #1. Aliyah #2. Updated April 2004 TORAH PORTION: Shavuot 1st Day B (same as Yitro B) Exodus 19:1-11 Aliyah #1 Ut C v Z v oi H C o h r m n. r t n k t r G hîh b C,t m k h Jh k X v ÆJ s«j C t1 r C s N C U b j H u h bh x r C s n ÆUt«cḦ u oh

Læs mere

TALE PÅ HIROSHIMADAGEN (årsdag for atombombardementet på Hiroshima), afholdt torsdag d. 6. august 2015 kl. 19 på Stehansplatz i Wien

TALE PÅ HIROSHIMADAGEN (årsdag for atombombardementet på Hiroshima), afholdt torsdag d. 6. august 2015 kl. 19 på Stehansplatz i Wien TALE PÅ HIROSHIMADAGEN (årsdag for atombombardementet på Hiroshima), afholdt torsdag d. 6. august 2015 kl. 19 på Stehansplatz i Wien Hvad er vel tallet 70 Hvad vægt har det? Det er en øvelse Du må bare

Læs mere

Das lyrische Ich des Liedes hat an Berlin also schöne Erinnerungen und möchte ja, es muβ - deshalb schon bald wieder dorthin fahren.

Das lyrische Ich des Liedes hat an Berlin also schöne Erinnerungen und möchte ja, es muβ - deshalb schon bald wieder dorthin fahren. Ernst-Ullrich Pinkert Dänen in Berlin Ein berühmter deutscher Schlager aus dem Jahr 1951 hat den Titel Ich hab noch einen Koffer in Berlin. Thema des Liedes ist die Sehnsucht nach Berlin, die besonders

Læs mere

Tostemmig sats 1: w, h, og q

Tostemmig sats 1: w, h, og q Tostemmig sts 1: w, h, og q 1 Miss Primi Toni Imittion med tætførg fr strt Spi Spi ri tum Sn ri tum Sn ctum, Do ctum, Do mi num, mi num, vi vi vi fi cn vi fi cn G.Plestr tem tem Knon med fsluttende kdence.

Læs mere

Mit den Steinen vorsichtig umgehen, da vor allem die Ecken und Kanten der Specksteine sehr spröde sind.

Mit den Steinen vorsichtig umgehen, da vor allem die Ecken und Kanten der Specksteine sehr spröde sind. 15.09.2011 Montageanleitung zum Einbau der Speck und Speichersteine in Scan-line 820, 830 und 80. Heta empfiehlt, die Montage des Ofens von zwei Personen vorzunehmen. Mit den Steinen vorsichtig umgehen,

Læs mere

Rejse Almen. Almen - Essentielle. Almen - Samtale. At spørge efter hjælp. At spørge efter om en person snakker engelsk

Rejse Almen. Almen - Essentielle. Almen - Samtale. At spørge efter hjælp. At spørge efter om en person snakker engelsk - Essentielle Können Sie mir bitte helfen? At spørge efter hjælp Sprechen Sie Englisch? At spørge efter om en person snakker engelsk Können Sie mir bitte helfen? Sprechen Sie Englisch? Sprechen Sie _[Sprache]_?

Læs mere