PROVINCIA DI FERRARA Ferrara PROVINCIA DI 2013 Reis door een regio vol Unesco werelderfgoed På rejse i et område, som er Unesco menneskehedens fælles arv
Carl Wilhelm Macke, geboren in 1950 in Cloppenburg (Nedersaksen), leeft als journalist en schrijver in München. Hij is algemeen secretaris van het netwerk Journalisten helpen Journalisten, in oorlogs- en crisisgebieden. Tevens is hij uitgever van de literaire bloemlezing Bologna en Emilia Romagna (Berlijn, 2009). Ferrara heeft hij leren kennen door het lezen van de romans van Giorgio Bassani. Niets is mooier en ontspannender dan op een herfstmiddag op de fiets door de stegen van Ferrara trekken. Ferrara, Palazzo Schifanoia, Salone dei Mesi Carl Wilhelm Macke, født i 1950 i Cloppenburg (Niedersachsen), bor og arbejder i München som journalist og forfatter. Han er direktør for et net af frivilligt arbejde, Journalister hjælper journalister i områder med krig og voldsomme konflikter. Redaktør til en litteraturantologi Emilia Romagna, Berlin 2009. Læsningen af Giorgio Bassanis romaner og fortællinger har fået ham til at lære at kende og holde af Ferrara. Han synes, at det er vidunderligt og afslappende at tage sig en cykeltur rundt i Ferrara på en efterårseftermiddag.
Ferrara: een betoverende gevangenschap B ij de naam Ferrara denken velen onmiddellijk aan de schrijver Giorgio Bassani, die zijn complete literaire werk aan zijn geboorteplaats heeft gewijd. Talrijke toeristen zoeken na aankomst in de stad naarstig naar de Tuin van de Finzi- Contini. Deze tuin, een van de beroemdste tuinen uit de literatuurgeschiedenis, bestaat echter niet. Of toch wel? En dus blijft men zoeken in de stad, en speurend naar nieuwe sporen worden nieuwe verhalen en geheimen ontdekt. Overal kom je ornamenten, inscripties en gedenkstenen tegen, waarachter een roemrijk verleden en veel raadselachtige gebeurtenissen schuilgaan. Wie het hart van Ferrara hoort kloppen, raakt steeds meer in de ban van de betovering van deze stad en van haar omgeving die zich uitstrekt tot de Podelta. Ferrara is geen drukke en luidruchtige stad. Het leven verloopt hier rustig en Ferrara, et behageligt fangenskab N år man støder på navnet Ferrara, tænker mange turister straks på forfatteren Giorgio Bassani, som har tilegnet hele sit litterære værk til sin by. Og så snart de ankommer til byen, leder mange efter Finzi Contini-familiens have ( Giardino dei Finzi Contini ). Men denne have, som er en af litteraturens mest berømte haver ligger ikke i Ferrara. Eller gør den? Og så leder man igen og finder nye spor, som fører til andre uskrevne historier og ukendte hemmeligheder. Overalt støder man ind i udsmykninger, indskrifter og mindeplader bag hvilke, der gemmer sig en lang historie og mange mystiske fortællinger. Når man lytter til Ferraras hjerte, afslører man lige så langsomt byens og omegnens magi, en magi der strækker sig helt til Po-deltaet. Ferrara er ikke en de bezoeker wordt niet gehinderd door herrie en hectiek bij het slenteren door de steegjes van het ghetto, de rustige straten van de Renaissancewijk, de pleinen rond het kasteel of de door met bomen begroeide stadswal. Elke plek in de stad is te voet of per fiets gemakkelijk te bereiken. En wie zich zo door de stad beweegt, stuit wellicht toch een keer op de Tuin van de Finzi-Contini. Je weet maar nooit Ferrara heeft een magische uitwerking op haar bezoekers, die gemakkelijk verdwalen in de wirwar van straten en zich laten betoveren door het typische licht van de Povlakte, in herfst en winter vaak versluierd door én mysterieuze mist. Het effect is dat je gemakkelijk verliefd raakt op deze stad. Ferrara laat je niet meer los. Je blijft gevangen, maar het is een aangename gevangenschap, waar je graag naar terugkeert. Een volgende keer, het volgende jaar Carl Wilhelm Macke travl og støjende by. Her har den besøgende tid til at slentre rundt langt fra støj og kaos i ghettoens gyder, i de stille gader i renæssancekvarteret, på pladserne omkring slottet, på de skyggefulde bymure. Her kan man nemt nå alle steder til fods eller på cykel. Og måske finder man under sit ophold nogle gange endelig Finzi Continifamiliens have. Måske Ferrara er berømt for den magi, man føler, når man fortaber sig i en labyrint af gyder og for det fortryllende, sarte lys, som ofte er diset om efteråret og vinteren, og som er så typisk for Po-sletten. Det er derfor man så let forelsker sig i denne by og har svært ved at forlade den. Man fængsles af den, men det er et behageligt og forførende fangenskab, man ønsker at vende tilbage til. Næste gang, til næste år. Carl Wilhelm Macke
2 FE 0 Santa Bianca ni co ol eo N ap Porotto S. Carlo Fi um Info e Re no Poggio Renatico Cento 62 16 3 a A1 stra d Auto ana 64 Porr ett SS BOLOGNA A1 Venezia M. Polo tel. 041 2609260 www.veniceairport.it Bologna G. Marconi tel. 051 6479615 www.bologna-airport.it Treviso A. Canova tel. 0422 315111 www.trevisoairport.it Verona V. Catullo tel. 045 8095666 www.aeroportoverona.it Rimini F. Fellini tel. 0541 715711 www.riminiairport.com Horizon van land en water Horisonter med land og vand Lidi di Comacchio 28 Een perfecte vakantie En perfekt ferie Delizie 38 De historische buitenplaatsen van de Estes Estense-familens opholdssteder Slow tourism 46 Een landschap om rustig van te genieten Landskaber der skal opleves i ro og fred 2013 58 2 Evenementenjaar Et år fyldt med begivenheder Rero Lagosan Campolungo Id Volania r o v S. Giovanni ia F errare se Ponte Trepponti Bonifica Oasi Anse di Valle Lepri Comacchio del Oasi Anse Vallive di Porto Bacino di Bando Bando Boccaleone Pieve di San Giorgio Argenta Ar Oasi Val Campotto S. Biagio Bosco del Traversante Trenitalia (Venezia - Firenze - Roma) numero verde 89.20.21 www.trenitalia.com Trasporto Passeggeri Emilia-Romagna (Mantova - Ferrara Codigoro) numero verde 840.151.152 www.tper.it La Fiorana gin e d el Ma nte llo Fium e Reno SS 16 Adria tica St Pe Va Com Oasi Valle Va Anita Oasi Boscoforte FORLÌ RAVENNA In auto In autobus Autostrada A13 Bologna - Padova Uscite FE Nord, FE Sud Linee urbane ed extraurbane, tel. 0532 599490 www.tper.it LEGEND Approd Area so Raccordo autostradale Uscita A13 FE Sud - Porto Garibaldi Radiotaxi tel. 0532 900900 Casone SS 309 Romea Collegamento tra i diversi Lidi di Comacchio Taxibus Centro Parco D tel. 800 52 16 16 tel. 199 113 155 (cell.) www.tper.it Ospeda www.ferrarainfo.com Gepubliceerd door - Redigeret at Provincia di Ferrara Camera di Commercio di Ferrara Redactie - Ved Servizio Turismo, Attività Produttive e Sviluppo Locale - Provincia di Ferrara Tekst - Tekst Centro Unificato di Informazioni Turistiche del Comune e della Provincia di Ferrara Castello Estense - Ferrara Fotografie - Foto M. Baraldi, L. Beretta, D. Berveglieri, L. Capuano, S. D Angelo, D. Dirani, M. Casarola-C. Diederick, M. Caselli Nirmal, G. Chiapparini, G. Gasperoni, L. Gavagna - le Immagini, G. Lonzi, M. Marchetti, F. Meneghetti, A. Parisi, E. Poltronieri, A. Samaritani, G. Simoni, N. Spadoni, S. Stignani, P. Zappaterra. Fotoarchief - Fotoarkiv Provincia di Ferrara, Ferrarafoto.it,Ente di Gestione per i Parchi e la Biodiversità - Delta del Po, Unione di Prodotto Costa E-R, Collezione Paolo Micalizzi, Archivio Soprintendenza per i Beni Archeologici, Delta 2000, Navi del Delta, Archivio Fotografico del MEIS. Blow Up (1966) di Michelangelo Antonioni Il Deserto rosso (1964) di Michelangelo Antonioni Francisco de Zurbarán, Santa Casilda, c. 1640-45. Madrid, Museo Thyssen-Bornemisza Lay-out - Grafik le Immagini, Ferrara Kaarten - Kort Noemastudio, Ferrara Met dank aan - Tak Carl Wilhelm Macke Ufficio Unesco del Comune di Ferrara Vertaling Hanno Baas Oversættelse Help Srl Ferrara Druk - Tryk italiatipolitografia, Ferrara Oasi Valle Fossa di Porto Longastrino Filo Valle Santa In treno Oasi Valle Zavelea Mezzano Consandolo Oasi Traghetto MILANO - NAPOLI Redactie gesloten op - Lukket på redaktionen til 14-12-2012 Oasi Malpasso Corte Centrale Oasi Anse Vallive di Ostellato Ripapersico Campotto Navetta di collegamento tra Ferrara e l aeroporto di Bologna. Tutti i giorni ogni 2 ore e 30 min. (16 corse giornaliere). Tempo del tragitto: circa 1 ora. tel. 0532 1944444 www.ferrarabusandfly.it Marozzo Valcesura Migliarino Benvignante Ospital Monacale Casino di Campotto Bus & Fly n Po di Vola Vaccolino Portoverrara Organiseer je reis Organisér din rejse Hoe er te komen - Vejviser Bergamo - Orio al Serio Caravaggio tel. 035 326323 www.sacbo.it Pomposa Codigoro o Massa Fiscaglia Migliaro Oasi Vallicella Portomaggiore Portorotta FE 218 Oasi Isola Tieni Gallumara Ostellato A14 BOLOGNA - TARANTO Forlì L. Ridolfi tel. 0543 474990 www.forliairport.com Gherardi Roncodigà Voghiera Quartiere Pontemaodino Oasi Bacini Zuccherificio Tresigallo Final di Rero Caprile Pontelangorino Ferrarese Gualdo S. Nicolò Bova Delizia di Benvignante Traghetto ROMA Aeroporti Marrara Spinazzino di Primaro Bewonderenswaardig werelderfgoed En beundringsværdig verdensarv Ancona ARRIVARE Monestirolo Po FERRARA Venezia Bologna Delta del Po COME S. Bartolomeo in Bosco Santa Maria Codifiume Milano Firenze Gaibana Ducentola Torbiera Brazzolo ov Bivio Correggi i a Cornacervina Borgo S. Anna Fer Medelana rarese Raccordo Autostrad Rovereto ale Ferrar Voghenza Masi S. Giacomo a - Porto Alberlungo Garibaldi Delizia di Delizia del S. Vito Belriguardo Verginese Dogato Gambulaga Libolla Runco Maiero Montesanto Sandolo Oasi Palmirano Gorgo Gaibanella S. Egidio Montalbano Gallo Rocca di Cento Torino Fossanova San Biagio S. Martino Italba Bonifica Zuccherificio Masi Torello Fossanova Chiesuol San Marco del Fosso Torre Fossa a tic ria Ad 16 4 Dosso Corporeno FE SUD Chiesa Nuova Jolanda di Savoia Oasi Bacini Gradizza r Renazzo FERRARA Coronella Sant Agostino Oasi Bosco della Panfilia Bevilacqua Vigarano Mainarda Madonna Boschi Oasi Boscona Dune di Masse Zenzalino Tamara Formignana Mizzana SS Ferrara Pilastrello Dodici Morelli Barco Cassana Mezzogoro Copparo Saletta Boara Malborghetto di Boara Fossalta Baura Sabbioncello Castello S. Pietro Sabbioncello Estense S. Vittore se Focomorto e r r a r e Viconovo Albarea Villanova F Contrapò Pontegradella d r o v i a Denore I no a l o V Cocomaro Codrea P o di di Focomorto Quartesana Cocomaro Cona di Cona Aguscello Parasacco FE NORD Oasi FE 101 Vigarano Corlo Correggio Id Buonacompra MODENA Vigarano Pieve Ponte Rodoni Mirabello Ca vo Casumaro Reno Centese Alberone Pontelagoscuro Camatte Francolino Oasi Isola Bianca Diamantina Oasi Cava Sei Sabbioni Pescara Casaglia Settepolesini Ospitale FE 203 Bondeno Argine Agosta S. Biagio e o Scortichino Birdwa Stazion
i t i Renaissancestad Ferrara en haar Podelta Werelderfgoed Unesco W erelderfgoed Unesco Ferrara, ontworpen in de Renaissance, is zuinig op haar oude stadscentrum. Het bijzondere ontwerp heeft een grote invloed gehad op de verdere groei van de stad in volgende eeuwen. Het omliggende gebied, waar de Hertogen van Este buitenverblijven lieten bouwen, toont de invloed van de Renaissancecultuur op het landschap. Het Ferrarese gebied op de Werelderfgoedlijst behoort tot de grootste ter wereld. Aan de ene kant is er het gebied dat Unesco daadwerkelijk als werelderfgoed heeft aangemerkt, aan de andere kant een uitgestrekt omliggend landschap dat het werelderfgoed als het ware beschermt. Op de plattegrond staat het complete gebied aangegeven, inclusief enkele uitzonderlijke monumenten. www.sitiunesco.it Renæssancens by, Ferrara, og dets Po-delta er på Unescos verdensarvsliste D ie historische Altstadt von Ferrara, ein Musterbeispiel für die Stadtplanung in der Renaissance, ist bis heute unversehrt erhalten geblieben. Die bei der Stadtplanung angewendeten Maßstäbe haben die Entwicklung des Städtebaus in den folgenden Jahrhunderten tief beeinflusst. Das Gebiet von Ferrara, in dem die Herzöge D Este ihre Residenzen errichteten, veranschaulicht die Auswirkung der Renaissance-Kultur auf die natürliche Landschaft. Die in die Liste der Welterbestätten aufgenommene Stadt Ferrara gehört zu den großräumigsten Stätten der Welt und ist in zwei Bereiche unterteilt: Das tatsächlich von der Unesco anerkannte Gebiet und die so genannte Pufferzone, die das erstgenannte schützen soll. Auf dem Plan wird das gesamte Gebiet dargestellt und einige der bedeutendsten Denkmäler darin hervorgehoben. Cento Sant Agostino Rocca di Stellata Bondeno F i u m Vigarano Mainarda Mirabello e P o Delizia della Diamantina FERRARA Poggio Renatico Gemeente / Kommune Door UNESCO als werelderfgoed aangemerkt gebied Område som er anerkendt af UNESCO som verdensarv Bufferzone / Stødpudeområde Lagune / Lagunen P o d P r i m a r o Delizia di Fossadalbero Delizia di Schifanoia Ro Voghiera Delizia di Belriguardo Buitenplaatsen geopend voor publiek / Lystslot, der kan besøges Buitenplaatsen gesloten voor publiek / Lystslot, der ikke kan besøges Herinneringen aan buitenplaatsen / Minder om forsvundne lystslotte Copparo Villa della Mensa Masi Torello Formignana Portomaggiore Delizia di Benvignante F i u m e Delizia di Medelana Pieve di San Giorgio Delizia del Verginese Argenta P o Delizia di Zenzalino Tresigallo Berra Palazzo Pio P o d Migliarino Ostellato Jolanda di Savoia i V o l a n o P o Codigoro Massa Fiscaglia Migliaro d i G o r o Lagosanto Castello di Mesola Mesola Abbazia di Pomposa Comacchio Torre Abate Goro Lidi di Comacchio Monumenten in kritieke staat / Monumentale bygninger, der er værd at se 3 M a Delta del Po r e c o i a d r A
Ferrara Bewonderenswaardig werelderfgoed Een buitengewone stad, waar de sfeer en bekoring van een roemrijk verleden goed bewaard zijn gebleven.
En beundringsværdig verdensarv En vidunderlig by, hvor en storslået fortid har bevaret sin fascination og atmosfære med tiden.
Ferrara Bewonderenswaardig werelderfgoed En beundringsværdig verdensarv F errara, de ideale moderne stad, bereikte het toppunt van haar roem tijdens het bewind van het Huis van Este. Het stadsplan van architect Biagio Rossetti, verwezenlijkt tussen het einde van de 15e en het begin van de 16e eeuw, wordt beschouwd als het eerste voorbeeld van moderne stadsplanning in Europa. In de loop der tijd is het Ferrara gelukt om met haar combinatie van natuur en kunst, traditie en vernieuwing en symmetrie en schoonheid internationale faam te verwerven. Een onaangeroerde historische binnenstad Het centrum van Ferrara is de vrucht van het vooruitziende patronaat van de Estes. Het stadshart is goed bewaard gebleven en wordt beschermd door een eveneens perfect bewaard gebleven stadswal. Unesco beschrijft de stad als uitzonderlijk voorbeeld van een geplande renaissancestad, met een historisch centrum dat intact gebleven is en dat planologische kenmerken heeft die van grote betekenis zijn gebleken in de eeuwen daarna. F errara, ideel moderne by, nåede sin storhedstids højdepunkt med Este-familiens styre. Biagio Rossettis byplanlægning som blev projekteret fra slutningen af 1400-tallet til begyndelsen af 1500-tallet anses for at være det første eksempel på byplanlægning i Europa. Byen har med tiden formået at sammensmelte natur og kunstfærdighed, tradition og innovation, symmetri og skønhed på internationalt plan. Et intakt historisk centrum Ferraras centrum resultatet af Estensefamiliens langsigtede mæcenat er stadig helt intakt i dag og beskyttet af en perfekt bevaret bymur. Den europæiske hovedstad er anerkendt som beundringsværdigt eksempel på en Renæssanceby, der har bevaret sit historiske centrum intakt, og som giver udtryk for de byplanlægningsmæssige forskrifter, der i betydelig grad har påvirket byudviklingen i de efterfølgende århundreder. Unesco fremhæver især Addizione Erculea-projektet fra 1400-tallet. 6
Corso Ercole I d Este Palazzo dei Diamanti Het Diamanten Paleis is het meesterwerk van Biagio Rossetti. Met meer dan 8000 stenen in de vorm van diamanten is het gebouw een blikvanger langs de hoofdas van de renaissancewijk. Op de eerste verdieping is de Nationale Pinacotheek gevestigd, de begane grond is het decor van wisselende kunsttentoonstellingen. Biagio Rossettis mesterværk træder frem med sine mere end 8000 diamantformede spidser langs Additionens hovedakse. Beletagen huser det nationale pinakotek, Pinacoteca Nazionale. Stueetagen derimod er sæde for betydelige nutidige kunstudstillinger. De plaatsen van Ludovico Ariosto Digteren Ludovico Ariostos steder Op het Piazza Ariostea wordt in de meimaand de traditionele Palio-paardenrace gehouden. Het standbeeld van Ariosto in het midden van het naar hem genoemde plein is een eerbetoon aan de beroemde dichter. Hij verbleef de laatste jaren van zijn leven in Ferrara, in het huis dat tegenwoordig museum is. Zijn graftombe is te vinden in het Palazzo Paradiso, onderkomen van de naar hem vernoemde bibliotheek. På Piazza Ariostea afholdes i maj måned de antikke Palio di San Giorgio banner-konkurrencer. Statuen midt på pladsen er en hyldest til den store digter, som levede sine sidste år i sit elskede hus i Ferrara, som i dag er et museum. Digterens grav kan besøges i Palazzo Paradiso, der i dag er et bibliotek, som bærer hans navn. 7
Ferrara Bewonderenswaardig werelderfgoed En beundringsværdig verdensarv Unesco richt haar schijnwerpers vooral op de 15e-eeuwse stadsuitbreiding Addizione Erculea. Dit was de derde uitbreiding sinds de stichting van de stad op de linkeroever van de rivier de Po. Het resultaat van de verschillende uitbreidingen is een harmonieus geheel met het middeleeuwse stadsdeel aan de ene kant en daarnaast de geometriche renaissancewijk. Door deze wijk lopen brede straten, zoals de Corso Ercole I d Este een van de mooiste straten van Europa die het kasteel via de Engelenkruising met de stadswal verbindt. Langs de antieke stadswal De negen kilometer lange, uit rode baksteen opgetrokken stadswal is een van de parels van Ferrara. Het verdedigingswerk illustreert de verschillende periodes in de Italiaanse militaire architectuur. Het originele ontwerp werd onder meer bestudeerd door Michelangelo. De machtscentra Het Kasteel Estense vormt de prachtige schakel tussen het middeleeuwse stadsdeel en de renaissacewijk. Het werd aan het einde van de 12e eeuw gebouwd als militair bolwerk en veranderde Addizione Erculea er den tredje fase i den byplanlægning, som startede fra Po-flodens venstre bred. Resultatet af de forskellige additioner (tilføjelser) eller sammenstillinger af hele kvarterer, er en harmonisk sum af områder mellem det middelalderlige område og renæssancens geometri med brede gader som Corso Ercole I d Este en af de smukkeste gader i Europa der går fra slottet og helt til bymuren over Englenes vejkryds, Quadrivio degli Angeli. Magtens steder Estense-slottet, Castello Estense, er det ideelle forbindelsesled mellem Middelalderbyen og Renæssancebyen: det blev grundlagt i slutningen af 1300-tallet som militær fæstning og derefter som sæde for hoffet. Med udvidelsen af Addizione Erculea mod nord kom slottet til at befinde sig midt i byen. Sammen med det antikke fyrstepalæ, Palazzo Ducale i dag rådhus byder slottet fra Via Coperta på et besøg, som går fra fyrstekøkkenerne og de skumle fængsler til 8
De kloosters van de Estensi Este-familiens klostre Het Klooster van Sint Antonius in Polesine, gesticht door de heilige Beatrice van Este, ademt nog steeds de sfeer van een legendarisch verleden. Bijzonder zijn de 14e eeuwse fresco s. In het Klooster Corpus Domini liggen veel leden van de hertogelijke familie Este begraven, onder wie de beroemde Lucrezia Borgia. Klostret, Monastero di Sant Antonio in Polesine, som er grundlagt af den salige Beatrice d Este, har stadig sin legendariske atmosfære og sine pragtfulde fresker fra 13-hundredtallet. I klostret, Monastero del Corpus Domini er mange af Este-familiens medlemmer begravet, bl.a. den berømte Lucrezia Borgia. 9
Ferrara Bewonderenswaardig werelderfgoed En beundringsværdig verdensarv daarna in zetel van het hof. Na de stadsuitbreiding Addizione Erculea in noordelijke richting bevond het kasteel zich in het centrum van de stad. Het gebouw is via de zogenaamde Via Coperta verbonden met het Palazzo Ducale, het oude hertogelijk paleis dat tegenwoordig gemeenthuis is. De bezoekersroute in het kasteel voert langs de hertogelijke keukens, de sombere kerkers en de fraai ingerichte vertrekken op de eerste verdieping, met de oranjerie, de kapel en de salons met fresco s van de hand van Bastianino. Even verderop, tegenover het Palazzo Ducale met de bronzen standbeelden van de hertogen van Este, staat de Sint Joris Kathedraal. De kerk uit de 12e eeuw is beroemd vanwege het romaanse portaal, met bas-reliëfs van het Laatste Ordeel en het kijkglas met Sint Joris en de Draak. In het interieur uit de 16e eeuw gaat de aandacht uit naar het Laatste Oordeel van Bastianino. In het Kathedraalmuseum, vlakbij de kerk, zijn belangrijke kunstwerken uit de kerk ondergebracht. Hieronder de orgeldeuren van Cosmè Tura en panelen van de Poort der Maanden. beletagen via Loggia degli Aranci, kapellet og salene med fresker af Bastianino. Ved siden af slottet over for Palazzo Ducale ligger domkirken, Cattedrale di San Giorgio, med sine bronzestatuer af Este-fyrsterne, emblem på den verdslige magt og kirkens åndelige magt. Den er bygget i 1200-tallet og er berømt for sin romanske portal med reliefferne af dommedag, Giudizio Universale, og lynetten med Sankt Georg og dragen. I kirkens indre fra 1700-tallet findes dommedagen, Giudizio Universale, af Bastianino. Ikke langt derfra rummer domkirkemuseet, Museo della Cattedrale, en række mesterværker fra kirken blandt hvilke orglets låger af Cosmè Tura og kassetterne til Månedernes port. En kultur mellem fortid og nutid Ferrara har brilleret på mange forskellige områder under Renæssancen. I malerkunsten skiller kunstnerne og værkerne fra det såkaldte ferraresiske værksted, Officina Ferrarese, sig 10
Via delle Volte De huizen aan weerszijden van deze lange, nauwe straat zijn op de hoogte van de eerste verdieping met elkaar verbonden via de zogenaamde volte. De straat ademt nog steeds de sfeer van de Middeleeuwen, toen de rivier de straat doorsneed. På begge sider af denne lange og smalle gade forenes bygningerne med et system af hævede hvælvinger (volte), så man indånder Middelalderens atmosfære, da floden strejfede bymidten. De straten van het oude ghetto Gaderne i den antikke Ghetto De joden in Ferrara genoten relatief veel vrijheid tijdens het bewind van de Estes. Na hun vertrek werd in 1627 het ghetto gevormd. In Via Mazzini bevindt zich de synagoge. In het toekomstige MEIS- Nationaal Museum van het Italiaanse Jodendom en van de Shoah komen tentoonstellingen en andere initiatieven gewijd aan de joodse geschiedenis en cultuur. Jøderne i Ferrara nød en vis frihed, så længe Estense-familien var ved magten, indtil 1627, da Ghettoen blev grundlagt. På Via Mazzini ligger synagogen. En del af det fremtidige sæde for MEIS det nye nationalmuseum for den italienske jødedom og Shoahen, Museo nazionale dell Ebraismo Italiano e della Shoah vil løbende organisere udstillinger og initiativer om den jødiske kultur og historie. 11
Ferrara Bewonderenswaardig werelderfgoed En beundringsværdig verdensarv Een cultuur tussen heden en verleden. Tijdens de renaissance reikte Ferrara op verschillende gebieden tot grote hoogte. In de schilderkunst trokken de kunstenaars van de Ferrarese School de aandacht. Bekende namen in de literatuur waren Boiardo, Ariosto en Tasso, alle auteurs van epische poëzie. Belangrijk voor de botanie was het herbarium van de Estes. Ook in latere eeuwen verwierven inwoners van Ferrara internationale faam op cultureel gebied: Antonioni en Vancini in de filmwereld, Bassani in de literatuur en De Chirico in de beeldende kunst. Ferrara heeft een van de oudste universiteiten van Italië. Ze werd gesticht in 1391 en is onder meer bekend omdat Copernicus er studeerde. In veel historische gebouwen van de Estes zijn tegenwoordig faculteiten van de universiteit gevestigd. Zo zit het rectoraat in het Palazzo van Renate van Frankrijk. In andere gebouwen zitten musea. Palazzo Costabili, een parel van de Ferrarese architectuur, was ooit het huis van Ludovico Sforza de Moor. Nu is het zetel van het MANFE Nationaal Archeologisch Museum, gewijd aan de grieksetruskische beschaving van Spina. De prachtige zalen, ud. I litteraturen skal nævnes Boiardo, Ariosto og Tasso, skaberne af den italienske, episke poesi. Inden for botanikken skal nævnes Estense-familiens kostbare herbarier. Den ferraresiske kultur oplevede i de efterfølgende århundreder internationale personligheder dukke op. Inden for filmen skal huskes Antonioni og Vancini; Bassani i litteraturen og De Chirico inden for billedkunsten. I Ferrara ligger et af Italiens ældste universiteter, som blev grundlagt i 1391, og som er berømt for at have gæstet Kopernikus. Mange af Estensefamiliens palæer huser i dag universitetsfakulteter som f.eks. Palazzo di Renata di Francia, hvor Rektoratet holder til i dag eller museer. Palazzo Costabili, som siges at være Ludovico il Moros, Estense-periodens arkitektoniske mesterværk, er i dag sæde for det arkæologiske museum, 12
MANFE De museumverzameling bestaat uit beschilderde attische vazen, etruskische bronzen beelden en sieraden uit de dodenstad van Spina. Een aparte zaal is gewijd aan het dagelijks leven van de bevolking. Museet udstiller vasemalerier, etruskiske bronzer, smykker fra gravfundene i Spina. I en af salene vises, hvordan befolkningens dagligliv formede sig. Palazzo Schifanoia HEROPENING IN DE LENTE VAN 2013 NY ÅBNING TIL FORÅRET 2013 In dit beroemde paleis van de Estes is de Zaal der Maanden te bezoeken, een geheel beschilderde ruimte met een van de belangrijkste niet-religieuze fresco s van de Italiaanse renaissance. Het is het werk van de schilders van de Ferrarese School. I Estense-familiens antikke lystslot kan man besøge Månedernes Sal, Salone dei Mesi, en af de største freskocyklusser med et verdsligt motiv fra Renæssancen af mestrene fra Officina Ferrarese. 13
Ferrara Bewonderenswaardig werelderfgoed En beundringsværdig verdensarv enkele met fresco s van de hand van Garofalo en zijn leerlingen, zijn het decor van een dialoog tussen de renaissance en de klassieke cultuur die afstraalt van de voorwerpen uit Spina, daterend uit de 6e-3e eeuw v. Chr. De Este-smaak De Ferrarese gastronomie heeft invloed gehad op de keuken in geheel Europa. De belangrijkste traditionele gerechten zijn de cappellacci met pompoenvulling, de macaronischotel, de salamina da sugo (worst), gegeten met puree of pompoen, en de pampapato, een chocoladetaart met gekonfijte vruchten. Wie Ferrara bezoekt mag ook de coppia niet missen, het typische brood in de vorm van een vlinder. Het bestaat uit een zachte kern met daaraan vier krokante stengels. MANFE Museo Archeologico Nazionale for den græsk-etruskiske kultur og civilisation i Spina. I de pragtfulde sale, af hvilke nogle er udsmykket med freskomalerier af Garofalo og dennes elever, forenes Renæssancen med den klassiske kultur gennem de arkæologiske fund fra Spina fra perioden 6. til 3. årh. før vores tidsregning. De Este-smaak De Ferrarese gastronomie heeft invloed gehad op de keuken in geheel Europa. De belangrijkste traditionele gerechten zijn de cappellacci met pompoenvulling, de macaronischotel, de salamina da sugo (worst), gegeten met puree of pompoen, en de pampapato, een chocoladetaart met gekonfijte vruchten. Wie Ferrara bezoekt mag ook de coppia niet missen, het typische brood in de vorm van een vlinder. Het bestaat uit een zachte kern met daaraan vier krokante stengels. Voor actuele informatie over musea en monumenten. Se ferrarainfo.com/it/ferrara for at få de sidste nye informationer om museer og seværdigheder. 14
Palazzina di Marfisa d Este In de beschilderde ruimtes van het woonhuis van de adellijke dame Marfisa, een vriendin van de dichter Tasso, herleeft de sfeer van de 16e eeuw. Erg fraai is ook de binnentuin met beschilderde loggia. Atmosfæren fra 1500-tallet genopleves i salen med freskomalerier i det lille palæ, som tilhørte den adelige dame, Marfisa, Tassos veninde. Den indvendige have med malet loggia er fortryllende. Coppia ferrarese Het typische Ferrarese coppia-brood bestaat sinds 1536, toen meesterkok Messer Giglio het voor het eerst bakte voor de hertog. Sindsdien is het brood met de gedraaide stengels een van de symbolen van de stad. Dette mesterværk, som hører med til ethvert godt bord i Ferrara, blev skabt i 1536 i forbindelse med en middag, der blev givet af Messer Giglio for Fyrsten af Ferrara. Siden da har dette typiske ferraresiske brød med den sjove form været symbol på den humanistiske kultur. 15
Delta del Po Horizon van land en water Horisonter med land og vand
Een veranderlijk, oneindig landschap, met een natuurlijke schoonheid die gekenmerkt wordt door de voortdurende afwisseling van land en water. Omskiftelige, uafgrænsede steder, hvor vekslen mellem land og vand skaber et landskab af en særegen skønhed.
Delta del Po Horizon van land en water Horisonter med land og vand H et deltalandschap, waar de Po uitmondt in de Adriatische Zee, is rijk aan dier- en plantsoorten. Het is een van de belangrijkste natuurgebieden van Europa. De Podelta is een uitzonderlijk cultuurlandschap dat zijn oorspronkelijke vorm goed heeft behouden. Deze erkenning van Unesco onderstreept het bijzondere karakter van het landschap. Het bewind van de Estes heeft ook hier duidelijke sporen achtergelaten. Temidden van waterplassen, bossen en kastelen zijn het waterwerken die sinds mensenheugenis het landschap bepalen. De menselijke activiteiten in deze streek hebben altijd met water te maken gehad, van de Etrusken en hun havenstad Spina, de Romeinen en de Byzantijnen tot aan onze tijd. Het natuurbeheer is tegenwoordig in handen van het Regionaal Podeltapark, dat zich uitstrekt over de provincies D elta-landskabet, hvor Po-floden løber ud i Adriaterhavet er rigt på forskelligt dyre- og planteliv. Det er et af Europas vigtigste naturområder, hvor de menneskelige aktiviteter lever side om side med miljøbeskyttelse. Po-deltaet er et enestående kulturelt planlagt landskab, som på bemærkelsesværdig måde har bevaret sin oprindelige form. Unescos optagelse af deltaet på Verdensarvslisten understreger disse steders særegne natur, hvor man ofte stadig kan se det komplekse planlægningssystem, som blev realiseret i Renæssancen. Estense-regeringen har efterladt sig betydelige spor i det kulturelle landskab, som har ændret sig med tiden i en planlagt sammenhæng. Blandt oaser, pinjeskove, skove og tårne, ser man bygningsværker til kontrol af vandet, både ferskvand og saltvand, som er landskabets fremherskende element. Alle menneskets aktiviteter er forbundet med 18
Het Museum van Bos en Hert in Mesola Skovmuseet og Mesolas Hjortemuseum Toont het landschap en haar evolutie. Centraal staat het edelhert, dat nog steeds leeft in de bossen bij Mesola. Ooit was dit het jachtgebied van de hertogen. Viser territoriets udvikling og karakteristiske træk. Her er hovedpersonen hjorten af den særlige art, som kaldes Cervo delle dune (Klitternes hjort), en art, som stadig findes i den store skov i Mesola. 19
Delta del Po Horizon van land en water Horisonter med land og vand Ferrara en Ravenna. Er zijn verschillende bezoekerscentra in het park, waaronder het Hertenmuseum in het Kasteel van Mesola en de Marineerfabriek in Comacchio, waar paling op tradizionale wijze wordt ingemaakt. Het park is onderverdeeld in gebieden die Stazioni worden genoemd. Bezoekersplaatsen in het park Steder man kan besøge i Parken i Ferraras provins Argenta Museo delle Valli di Argenta, Museo della Bonifica Idrovora Saiarino tel. +39 0532 808058 Comacchio Museo del Carico della Nave Romana tel. +39 0533 311316 Antica Manifattura dei Marinati tel. +39 0533 81742 Percorso storico naturalistico delle Valli di Comacchio, Salina di Comacchio tel. +39 340 2534267 Antico Ospedale degli Infermi tel. +39 0533 311316 Goro Torre Palù tel. +39 0533 995030 Lagosanto Museo - Casa della Memoria tel. +39 0533 909519 Mesola Castello Estense - Museo del Bosco e del Cervo della Mesola tel. +39 339 1935943 Torre Abate tel. +39 0533 993358 Ostellato Museo del Territorio tel. +39 0533 681368 Parco Delta del Po Via Mazzini, 200 - Comacchio tel. +39 0533 314003 www.parcodeltapo.it 20
STAZIONE 1 Volano Mesola Goro P R O V I N C I A D I F E R R A R A Codigoro Mesola Valle Bertuzzi Goro Volano Sacca di Goro Lido di Volano Parco del Delta del Po Regione Veneto Gorino Argenta Valli di Campotto Ostellato STAZIONE 2 Centro Storico di Comacchio STAZIONE 3 Valli di Comacchio STAZIONE 6 Campotto di Argenta Lagosanto Comacchio Valli di Comacchio Lido delle Nazioni Lido di Pomposa Lido degli Scacchi Porto Garibaldi Lido degli Estensi Lido di Spina c o t i i a d r A Alfonsine STAZIONE 4 Pineta di San Vitale e Pialasse di Ravenna M a r e Villanova di Bagnacavallo P R O V I N C I A D I R A V E N N A RAVENNA STAZIONE 5 Pineta di Classe e Salina di Cervia Informatiecentrum park Open van dinsdag tot zondag Informatie over musea, bezoekerscentra, natuurreservaten en wandelroutes, Reservering van excursies met gids. 9.00-13.00; 14.30-18.30 +39 346 8015015 servizioinformativo@parcodeltapo.it Parkens informationsservice Fra tirsdag til søndag Information P R O Vom I Nmuseer, C I A besøgscentre D og I naturreservater, F O R L Ì C E S ruter. E N A Bestilling af organiserede ekskursioner. Saline di Cervia Cervia 21
Delta del Po Horizon van land en water Horisonter med land og vand Een paradijs voor birdwatchers De monding van de Po, de ideale habitat voor tal van dieren, is een waar paradijs voor natuurliefhebbers. De vele plassen in het gebied, in het bijzonder de Bertuzziplas en de Valli van Comacchio, worden bevolkt door een grote verscheidenheid aan vogelsoorten, waaronder verschillende zeldzame: reigers en zilverreigers, eenden, sterns, kluten, steltkluten, aalscholvers en vele andere. Via de plassen kom je met een elektrische bus bij de oude acquacultuurinstallaties. Vervolgens gaat het te voet verder naar één van de mooiste plekken van het park: het venster van de flammingo s, van waaruit je een adembenemend zicht hebt op duizenden vogels met hun kenmerkende roze veren. In het plassengebied Cannevié, in de buurt van Volano, verblijven veel vogelkolonies. Het was een visgebied in de 17e eeuw en enkele gebouwen herinneren hieraan. Tegenwoordig is het een natuurgebied met verschillende wandelroutes en observatiepunten. vandet. Det findes der vidnesbyrd på helt tilbage fra etruskernes tid med deres bosættelse i Spina, fra romerne, byzantinerne og op til vore dage. Stedets natur beskyttes af Po-deltaets regionale Park, som hører ind under både Ferraras og Ravennas provinser. Nogle steder er blevet besøgscentre i Podeltaets Park som f.eks. Marinadefabrikken i Comacchio, hvor den traditionelle, marinerede ål bearbejdes, og hvor Slow Food er i højsædet. Parken er organiseret i områder, som kaldes Stationer. Et rent paradis til bird-watching Po-flodens udmundinger er et rent paradis for naturelskere med deres ideelle habitat for fugle og pattedyr. En utrolig mangfoldighed af fugle, hvoraf nogle er meget sjældne, befolker udstrakte områder som Bertuzzi-dalen og Comacchios dale: hejrer, ænder, silkehejrer, klyder, stylteløbere, skarver og mange andre. Gennem dalene når man i den elektriske bus de gamle akvakulturanlæg, herefter går man til fods ud til et af parkens mest fortryllende steder: la 22
Valli di Comacchio Het grootste plassengebied van Italië is een van de mooiste plekken in het park. Hier nestelen flamingo s en tal van andere vogelsoorten. Stazione Foce is het vertrekpunt van wandel- en boottochten, langs onder meer de Casoni di Valle, de huizen van waaruit de traditionele palingvangst werd bedreven. Det er Italiens største vandområde og det område med de største attraktioner i Parken, hvor flamingoer og andre fuglearter bygger rede. Fra Stazione Foce arrangeres der besøg til fods eller med båd til Casoni di Valle, som viser, hvordan det traditionelle ålefiskeri foregår. 23
Delta del Po Horizon van land en water Horisonter med land og vand Varen door uitzonderlijke natuur Varen door de Delta op de zijtakken van de Po is mooi. Vertrekken kan vanuit Goro en Gorino. Beide plaatsen liggen ingeklemd tussen aan de ene kant de Sacca van Goro, een inham van de Adriatiche Zee waaraan de vissershavens grenzen, en aan de andere kant de Po van Goro. Hier vandaan vertrekken veel rondvaartboten om het laatste stuk van de Po richting zee af te varen. De rechter Po-oever gaat hier over in de Scannone, een landtong die ook wel het Liefdeseiland wordt genoemd. Hier staat de vuurtoren van Goro. De Sacca van Goro is bekend vanwege de kweek van mosselen en venusschelpen. In het seizoen zijn de visvangst en visverwerking hier goed te volgen. Talrijk zijn ook de excursies op de Po van Volano, een andere zijtak. Deze tochten gaan vanaf de Canneviè-plas en de Belastingtoren in de richting van de inham, waarbij dichte rietbossen worden doorkruist. flamingoernes vindue, hvorfra man kan nyde det fantastiske syn af tusindvis af fugle med den karakteristiske lyserød fjerdragt. Man kan også få øje på fuglekolonier i Oasi di Cannevié i nærheden af Volano, fiskestation fra 1600-tallet og i dag naturområde, hvor der findes stier, observationssteder og faciliteter til modtagelse af turister. At sejle i en enestående natur Det er noget helt betagende at sejle på Po-floden mellem dens forgreninger i deltaet. Man kan starte fra Goro og Gorino, som på den ene side ligger ud mod Sacca di Goro, en bugt formet af naturen med sine fiskehavne, mens de på den anden side åbner sig mod Po di Goro: fra deres landingssteder afgår der både, som sejler på flodens sidste strækning ud til Adriaterhavet. Fra Po-flodens højre bred strækker lo Scanno sig ud i havet, en landtange, som også kaldes Kærlighedens Ø, hvor Goros ensomme fyrtårn rejser sig. Goro-bugten er berømt for sit opdræt af venusmuslinger og blåmuslinger. Her kan man 24
Ecomuseo di Argenta Oasi di Val Campotto De Plassen van Argenta zijn een natuurparadijs. De Campottoplas, een zoetwaterbekken, is een soort openluchtmuseum, met witte waterlelies, rietbos, een bos met gouden regens en populieren en tal van vogelsoorten. Valli di Argenta er et fascinerende paradis for biodiversitet. Ferskvandsbugten Oasi di Campotto er et friluftsmuseum, hvor man kan iagttage hvide åkander, rørskove, skov med piletræer og popler, våde engområder og de smukkeste fuglearter. 25
Delta del Po Horizon van land en water Horisonter med land og vand Een delta van smaken Tot de typische streekproducten van de Podelta behoren de groene asperge met IGP keurmerk van de zandgronden rond Mesola, de knoflook met DOP kerumerk uit Voghiera en tal van groentes zoals wortelen, pompoen en cichoreisla. De rijst uit de delta, vooral uit de streek rond Jolanda di Savoia, geniet een zekere faam. De inham van Goro is bekend om haar mosselen en venusschelpen. De schelpdieren staan centraal op verscheidene volksfeesten in de streek. Comacchio staat bekend om de paling, die met speciale vangkooien wordt gevangen in het brakke water van de Valli rond de stad. De paling wordt op verschillende manieren gegeten: gemarineerd, in bouillon, gegrild, met kool en met rijst. Elke viswinkel en elk restaurant in Comacchio heeft paling in de aanbieding en de vis staat ook centraal op het jaarlijkse volksfeest dat in oktober wordt gehouden. følge bearbejdningen af dem, og man kan overvære fiskeriet i lagunen. Der er masser af udflugter på Po di Volano, som går til bugten med afgang fra Oasi di Canneviè eller fra Torre della Finanza, og strejfer uigennemtrængelige rørskove. Et Delta fyldt med dufte og smag Blandt de typiske produkter fra Po-deltaet kan man nyde BGB grønne asparges fra de sandede jorder omkring Mesola, BOB hvidløg fra Voghiera og masser af grøntsager som gulerødder, græskar og radicchio-salat. Den berømte ris fra Deltaet er typisk for området i Jolanda di Savoia. Goro-bugten er det ideelle habitat for venusmuslinger og blåmuslinger, som kan tilberedes på utallige måder, og som er hovedingredienserne i de mange lokale folkefester. I Comacchio fiskes ålene i dalenes saltvand i de særlige åleruser lavorieri og tilberedes på tusindvis af måder: marinerede, i sovs, med savojkål eller i risotto. De kan købes hos fiskehandlerne eller nydes på restauranter eller ved boderne ved ålefesten i oktober måned. Anse Vallive di Porto Bacino di Bando Portomaggiore 26
Anse Vallive di Ostellato Een prachtig gebied waar het ideaal toeven is voor birdwatchers, wandelaars en sportvissers. Behalve rond de plassen kunnen zij ook terecht langs het kanaal Circondariale. Ideelt og udrustet sted til birdwatching, gåture og fiskeri i selve oasen og langs den omgivende kanal, Canale Circondariale. Tussen de vogels die hier hun toevlucht hebben gezocht, springen vooral de witte ooievaar en de wilde gans in het oog. Blandt de fugle, som søger tilflugt her, kan især nævnes den hvide stork og vildgåsen. 27
Lidi di Comacchio Een perfecte vakantie En perfekt ferie
De kleuren van een perfecte vakantie: goudgeel fijn zand, de Europese Blauwe Vlag en het groen van de Podelta. Fint gyldent sand, strand, som er kvalitetsmærket med det europæiske blå flag, og det grønne Delta: alle de farver, der skal til for at få en perfekt ferie!
Lidi di Comacchio Een perfecte vakantie En perfekt ferie A angetrokken door de vis in de Plassen van Comacchio en het wild in de kustbossen streken de Estes eeuwen geleden in het kustgebied neer. Tegenwoordig ontvangen de Lidi van Comacchio er hun toeristen. De streek is op toerisme ingesteld en biedt voor elk wat wils. Een beetje geschiedenis Tot het begin van de 20e eeuw was het kustgebied ruig en onbewoonbaar. Na de droogleggingen van de jaren 30 veranderde dit en ontstond er een aantrekkelijke groene kuststrook. Rondom Porto Garibaldi werden in de jaren 50 de eerste voorzieningen voor strandtoeristen opgetrokken en dat was snel een succes. Langs de kust liggen nu zeven Lidi. Rustig water en brede zandstranden maken het tot een aantrekkelijk gebied voor een vakantie met familie en vrienden. Zon, sport en vermaak zijn elke zomer gegarandeerd aanwezig. Lido di Volano Bekend om de watersporten, zoals kitesurfen en windsurfen. Rondom het Lido ligt het ruige dennenbos van het natuurreservaat Foce van Volano. Lidoen, som er kendt for sportsgrene som kitesurf og windsurf er omgivet af den store pinjeskov i det fascinerende og uberørte naturreservatet ved Volanos udmunding. E ngang trængte Estense-familien sig helt ud til Adriaterhavskystens grænse tiltrukket af Comacchios fiskerige dale og af skovene langs kysten, hvor de kunne gå på jagt. I dag tager Lidi di Comacchio imod turister fra hele Europa og byder deres gæster på afslapning og underholdning for enhver smag. Lidt historie I begyndelsen af det 19. århundrede blev det vilde kystområde efter dræningerne i 1930erne forvandlet til et grønt og gæstfrit landområde langs havet. I 1950erne skabte langsigtede indgreb et badested omkring Porto Garibaldi, som blev berømt i det efterfølgende årti. Ferrara-kystens syv Lidoer som har rolige vande og udstrakte sandede strande til fælles er det ideelle mål for en ubekymret ferie med familie eller venner. Sportsaktiviteter og underholdning mellem sol og sjov er garanteret for voksne og børn. Lido delle Nazioni Het grote meer vlak achter het strand leent zich uitstekend voor waterskiën, kanoën en zeilen. Er zijn tal van moderne voorzieningen en vakantieparken. Hier staat ook de historische schuilhut van Garibaldi. På den store sø tæt på strandene kan man stå på vandski, sejle med kano eller sejlbåd. Garibaldis historiske hytte, Capanno Garibaldi, ligger midt mellem naturen og moderne velværecentre og turistlandsbyer. 30
31
Lidi di Comacchio Een perfecte vakantie En perfekt ferie De zee beleven De pracht van de zandstranden gaat samen met de gastvrijheid van de strandtenten, die een keur aan voorzieningen en sportive activiteiten aanbieden. Onder het toeziend oog van de strandwacht kunnen kinderen hier vrijuit spelen, terwijl de ouders zich aan tafel ontspannen of van de zon genieten. Na zonsondergang wordt er gefeest op het strand. Sportliefhebbers komen hier aan hun trekken met activiteiten als windsurfen, kitesurfen en zeilen, terwijl natuurliefhebbers bijvoorbeeld een bootexcursie kunnen maken. De tochten vertrekken vanuit de haven van Porto Garibaldi in de richting van de monding van de Po van Goro en het Liefdeseiland. Ook sportvissers komen hun tijd hier goed door. Voor hen is er de mogelijkheid met lokale vissers de zee op te gaan. Lido di Pomposa Lido degli Scacchi Dit zijn bij uitstek de Lidi van de gezinnen. Het niveau van de voorzieningen is hoog, er is veel aandacht besteed aan de veiligheid van de kinderen en er is een ruim activiteitenaanbod. Det er familiernes lidoer med masser af muligheder for underholdning for enhver smag, sikkerhedstjenester og kvalitetskontrol. Nyde strandlivet De vidunderlige strande byder på gæstfrie badesteder med de allerbedste faciliteter og masser af sportsaktiviteter. Børnene kan lege frit under erfarne livredderes opsyn, mens forældrene slapper af i solen eller ved et herligt dækket bord. Efter solnedgang lyser strandene op med fester og mødesteder for de unge, og for alle de, der har lyst til at more sig i godt selskab. De passionerede sportsudøvere vil sætte pris på windsurf, kitesurf og sejlbåde, mens naturelskerne kan deltage i udflugter med motorbåd med afgang fra kanalhavnen i Porto Garibaldi for at opleve kysten helt til Po di Goros mundinger og Kærlighedsøen. Ikke kun turisme men også fisketurisme: en sjov idé til at tilbringe en dag om bord sammen med mandskab og lokale fiskere. Porto Garibaldi Dit oude vissersdorp heeft traditioneel een nauwe band met de zee. In de vissershaven is het doorgaans een drukte van belang en rond de haven zijn tal van goede restaurants te vinden. Antik fiskerlandsby med en stærk tilknytning til havet. Der er en livlig fiskeaktivitet i kanalhavnen ud til hvilken, der ligger en lang række indbydende restauranter. 32
33
Lidi di Comacchio Een perfecte vakantie En perfekt ferie Vrijuit op de fiets De route langs de kust van Porto Garibaldi naar Lido degli Scacchi is zeer geschikt voor een rustige fietstocht. Via Lido di Pomposa gaat het verder naar Lido delle Nazioni, waar de route via de panoramische weg Acciaioli rechtsaf gaat richting de schuilhut van Garibaldi. Na het centrum van Lido delle Nazioni volgt het Meer van Nazioni, waar het op de groene oever heerlijk uitrusten is. Opnieuw via de dijkweg Acciaioli gaat de tocht verder tot aan Lido di Volano, waarbij onderweg onder meer de fraaie Bertuzziplas wordt gepasseerd. Rond de Valli van Comacchio Een andere fietsroute vanuit Porto Garibaldi gaat richting het plassengebied bij Comacchio. De route volgt het Logonovo-kanaal en gaat onder de staatsweg 309 Romea door. Via de zoutpannen van Comacchio, waar roze flamingo s verblijven, gaat het verder naar de visplaats Stazione Foce, waar onder meer de På cykel i fuld frihed En ideel rute til en rolig cykeltur er den, der strækker sig fra Porto Garibaldi til Lido delle Nazioni. Man kører først gennem Lido degli Scacchi langs strandpromenaden, der løber langs pinjeskoven. Derefter går turen mod Lido di Pomposa, og man når den panoramiske vej, Strada Panoramica Acciaioli. Derpå drejer man til højre til Garibaldis hytte, og man kommer til Lido delle Nazionis centrum, fortsætter indtil Søalléen (viale del Lago) hvor man kan tage et hvil i det grønne område omkring søen. Når man kører ind på vejen, Acciaioli, langs diget igen til Lido di Volano, kan man beundre udsigten over Valle Bertuzzi. Rundt om Valli di Comacchio En anden let rute fra Lidoerne fører til Valli di Comacchio ved at følge Canale Logonovo over broen på hovedvej 309 Romea. Man kører forbi Comacchios saltmine (Salina di Comacchio), hvor flamingoerne holder til og langs stien til Stazione Foce, hvor man kan se det antikke røde tårn, Torre Rossa. 34
Fietsen met de bikemap Het nieuwste hulpmiddel voor fietstoeristen, te bevestigen aan het stuur, met een routebeschrijving, een road book en verschillende plattegronden. Het maakt het toeren door de streek eenvoudiger en leuker. På cykeltur med et cykelkort Det innovative instrument til cykelturister, som kan sidde på cykelstyret med beskrivelse af din tur, road book en og kortene, gør dine cykelture nemme og sjove. 35
Lidi di Comacchio Een perfecte vakantie En perfekt ferie oude Rode Toren is te bezoeken. Dit ecologisch centrum is het vertrekpunt van boottochten door het plassengebied. Fietsers kunnen hun tocht vervolgen over de weg langs de plassen in de richting van de Renodijk en het natuurgebied op het Schiereiland van Boscoforte. Zin in vis Visliefhebbers komen zowel in de restaurants als de strandtenten aan hun trekken. Het aanbod varieert van smaakvolle voorgerechten tot hoofdschotels met gegrilde vis. Bekend zijn de risotto alla pescatora, spaghetti met krab en de vissoep. De plaatselijke Bosco Eliceo wijn laat zich er uitstekend bij drinken. De wijnbouw op de zandgronden in deze streek dateert uit de 16e eeuw, toen Renate van Frankrijk, echtgenote van hertog Ercole van Este II, wijnstokken meenam uit de Bourgogne. Lido degli Estensi De meest mondaine van de zeven kustplaatsen, met moderne voorzieningen. Dit is de plaats van de jongeren, met een aantrekkelijk winkelstraat en een toeristenhaven. Moderne feriecenter, kendt for sit mondæne liv. Det er de unges lido med en funklende shopping-allé og en moderne lystbådehavn. Fra øko-naturcentret går der afgange med båd til en historisk-naturalistisk udflugt. Vejen langs dalene med den flotte udsigt fører til diget ved Reno-floden indtil Boscoforte-halvøens naturoase. Lyst til fisk På restauranterne og på badestederne langs kysten kan man nyde det gode lokale køkken lige fra de velsmagende antipasti med alt fra havet til de overdådige grillretter. Forretterne er især berømte: risotti alla pescatora, spaghetti med krabbe og fiskesupper, alt sammen tilberedt med vinen fra Bosco Eliceo. Vinproduktionen i kystområdet fik sin begyndelse i 1500-tallet, da Ercole II d Estes franske hustru, Renate, bragte nogle druesorter med sig fra Bourgogne.cepas de Borgoña. Lido di Spina Deze badplaats, verscholen in het dennenbos, staat bekend om haar brede strand en moderne bars. Vlakbij het strand staat het voormalige huis van de kunstenaar Remo Brindisi, waar een Museum voor Hedendaagse Kunst is ingericht. Beliggende midt i pinjeskoven er den berømt for sine strande og trendy lokaler. Tæt på sandstranden ligger kunstneren Remo Brindisis hus, som i dag er et kulturelt center og museum for moderne kunst. 36