Blað Føroysku Sjúkrarøktarfrøðinga Nr

Transkript

1 Blað Føroysku Sjúkrarøktarfrøðinga Nr

2 Útgevari og ábyrgd: Felagið Føroyskir Sjúkrarøktarfrøðingar INNIHALDSYVIRLIT 03 Oddagrein: Vár í Gong Felagið Føroyskir Sjúkrarøktarfrøðingar Lucas Debesargøtu 14 Postrúm Tórshavn Tlf Fax Skrivstovan er opin: mánadag, týs dag og fríggjadag kl Hósdag kl Mikudag er stongt Nevndin í SFF: Vár í Gong, forkvinna Sonja Nielsen, næstforkvinna Inga Old Hensia Einarsson Óluva í Gong Per Johannessen Nicolina Højgaard Starvsfólk á felagnum: Vár í Gong, forkvinna Hansa Christiansen, bókh./skrivari Annika á Steig Egholm, fakl. skrivari Vøka: Loyvt er at endurgeva tilfar (myndir undan tiknar) við teirri treyt, at keldan verður nevnd 04 Nýtt frá felagnum 06 Tema: Børn og sjúkrarøkt Mia Pedersen: Faklig Menning er ein av treytunum fyri trivnaða 08 Tema: Børn og sjúkrarøkt Rúna Wardum: Bert ein møguleiki at hitta fólk fyrstu ferð 10 Tema: Børn og sjúkrarøkt Sirið Steinberg: Sirið vitjar tey smæstu 12 Tema: Børn og sjúkrarøkt Bjørghild Djurhuus: Heilsufrøðingar á øllum skúlum 14 Tema: Børn og sjúkrarøkt Ingun Eidesgaard: Tvørfakligt samstarv til gagns fyri øll 18 Sjálvstøðugt føroyskt felag í 20 ár 22 Hansa arbeitt saman við seks forkvinnum 25 Felagið Status og visjón 26 Nevndir í Sjúkrarøktarfelag Føroya 29 Røntgan 30 Opið hús á Sjúkrarøktarfrøðiskúlanum Lagt til rættis: Sp/f Rit & Ráð tel Seting, umbróting og prent: Føroyaprent svanamerkt prentsmiðja nr [ 2 ]

3 Oddagrein: Vár í Gong, forkvinna skrivar Vár í Gong Til Heilsufrøðingar og Sjúkrarøktarfrøðingar Felagið 20 ár Fyrst vil eg ynskja øllum limum felagsins tillukku við 20 ára degnum. Fyri 20 árum síðani vóru umleið 600 limir í felagnum, í dag er talið útvið 900. Eitt sum undrar er, at talið á mannligum sjúkrarøktarfrøðingum hevur staðið í stað. Ynskiligt hevði verið at fingið meiri javnstøðu innan fakið, og vóni eg at tey næstu 20 árini fara at draga fleiri menn inn í yrkið. Eitt er givið, tað krevur sín mann at vera sjúkrarøktarfrøðingur í dag! Temaði í hesuferð Temaði í hesum blaði er Børn og sjúkrarøkt. Ein partur er um sjúkrarøkt til børn á sjúkrahúsi. Har verður m.a greitt frá, hvussu týdningamikið tað fyrsta møtið við barnið er, fyri víðari gongdina og enntá útgreiningina av, hvat barninum feilar. Ein stórur partur av arbeiðinum hjá sjúkra røktarfrøðingum sum starvast innan barnaøkið er eisini fyribyrgjandi røkt. At veita stuðul, undirvísa og ráðgeva børnum og familjum at fóta sær best møguligt í dagsins samfelag. Í teimum førum har tað ikki hevur gingið so væl at fóta sær, kunnu vit lesa um í greinini um sjúkrarøktarfrøðingin sum starvast á familjudeildini á Føroya Barnaheimi, har gott tvørfakligt samstarv er alneyðugt fyri tí arbeiði miðað verður ímóti. Hetta samstarv er kanska nakað onnur arbeiðsstøð kunnu læra av. Sera áhugavert hevur verið at lesa tær ymisku frásagnirnar innan hetta økið, og vil eg undrast á, at sjúkrarøktarfrøðingar ikki í størri mun verða spurdir og hoyrdir, tá viðurskifti hjá børnum og ungum eru frammi í miðlunum. Hetta sjónarmiðið er sera týdningamikið í sam felagskjakinum børnum og ungum at frama. við útbúgving sum kliniskir vegleiðarar Á temadegi á Sjúkrarøktarfrøðiskúla Føroya 21. mai 2008, varð avgjørt at kunna heilsufrøðingar og kliniskar vegleiðarar gjøgnum telduskipanina First Class. Í hesum sambandi verður heitt á tykkum, ið hava gloymt brúkaranavn og/ella kodu til First Class, ella ikki hava fingið hesar, um at seta tykkum í samband við Sjúkrarøktarfrøðiskúlan Vinarliga Kristianna Lund Dam, fakl.skrivari Sjúkrarøktarfrøðiskúli Føroya Jónas Broncksgøta 25 Tlf / [ 3 ]

4 frá felagnum Gallaveitsla Í samband við 20 ára dagin verður gallaveitsla á Hotel Føroyum 4 oktober. Tilmeldingin byrjaði í august, og tá fingu bara limir felagsins høvið at tekna seg. 30 august bar eisini til at tekna makar til veitsluna, og hevur tilmeldingin gingið væl. Vit gleða okkum til eina góða veitslu á Hotel Føroyum. Móttøka í Norðurlandahúsinum Í samband við sjálvan ársdagin 1. oktober verður móttøka í Norðurlandahúsinum. Skráin er her: Kl Tiltakið byrjar í forhøllini við tónleiki,framsýning og onkrum góðum til góman Kl Vár í Gong, forkvinna bjóðar vælkomin Kl Jórun Jákupsdóttir, fyrsta forkvinnan, hugleiðir Kl Óluva Klettskarð, landstýriskvinna í Mentamálum Kl støðgur Kl Lisbeth Lykke Bruhn, sjúkrarrøktarstjóri. Framtíðarætlanir fyri sjúkrarrøktina Kl Jógvan Fríðrikson, bispur Kl Ein øðrvísi gestarøðari! Kl Sjúkrarrøktarfrøðisskúlin Kl Vár í Gong rundar av Fyrisitingin fullmannað aftur Annika á Steig Egholm er komin aftur á felagið at arbeiða, eftir eitt ár í barnsburðarfarloyvi. Vit eru sera glað at hava hana aftur og ynskja henni vælkomna. SSN Ráðstevna í Føroyum SSN ráðstevna verður í Føroyum í døgunum sep. Umleið 70 sjúkrarøktar frøðingar úr okkara granna londum hitt ast til ráðstevnuna. Dagin áðrenn verður stýris fundir. Stýrisfundur í LNN LNN hevur havt stýrisfund í Føroyum síðst í august. Á hesum fundi tók Æna Reinert við sum forkvinna, og hava Føroyar tískil formansskapin fyri hesum norðurlenska samstarvið. Nýggja forkvinna verður ikki arbeiðsleys, tí nógv ar fyrireikingar skulu gerast fram til 2010 tá verður stór ráðstevna fyri leið andi sjúkrarøktarfrøðingar úr øllum norðanlond um hildin í Føroyum. Felagið Ynskir Ænu Reinert hjartaliga tillukku við formans sessinum. [ 4 ]

5 Evnidagur Psykologiskur studul til børn og ung v/evu Helweg cand. psych Supervision og eginumsorgan v/ Lotte Mølsted cand. psych. Aftast frá vinstru: Lis Nøddeskou, Danmark Kirsten Harstad, Noreg Margrét I. Hal grímsson, Ísland Fremst frá vinstru: Else-Mary Sjøstrand, Svøríki fráfarandi eykaumboð í LNN Naina Túgvustein; Føroyar eyka umboð í LNN. Æna Reinert, Føroyar og forkvinna í LNN frá , Malin Larsson, Svøríki fráfarandi forkvinna í LNN Reklamuátakið Síðan fjørheyst hevur ein arbeiðsbólkur sitið og arbeitt við, hvat grundarlagið skal verða undir eini profileringskampanju. Hetta hevur verið ein virkin bólkur, sum hevur arbeitt sera málrættað. Limirnir í bólkinum hava verið sjúkra røktar frøðingar, sum mest møguligt hava umboðað tey flestu av okkara arbeiðs - økjum. Bólkurin var liðugur við arbeiðið í summar, og eftir hetta var ein lýsingarfyritøka sett at orðna eitt profilerings átak. Úrslitið er nú alment, og at síggja í miðl un um. Ætlanin er at vísa tann eldin, sum fær fólk at søkja inn á útbúgvingina til sjúkrarøktarfrøðing. Hesin eldur er ein fyrimunur fyri at veita røkt, men als ikki nokk! Við átakinum vilja vit vísa á ta dygd og høga útbúgvingarstøðið, sum sjúkra røktarfrøðingurin hevur. Hetta, saman við eldinum, skapar gróðrarlendi fyri sera høgt kompetentum røktarstarvs fólkum, sum starvast á sera nógvum økjum í okkara samfelag. Tann 24 oktobur 2008 frá kl til í hølum starvsmannafelagsins J. H. Schrøtersgøta 9 Tórshavn. SKRÁ: Kl Psykologiskur stuðul til børn og ung, hvørs foreldur ella syskin hava Lívshóttandi sjúku Deyð av sjúku Knappliga ella aftaná drúgva sjúkralegu. Undirvísari Eva Helweg cand psych.organisation VIL:KAN Kl frokost ynskiligt er at lutakararnir verða á staðnum til sínámillum prát. Kl Supervision og eginumsorgan Stressorer i palliatións-arbeiðnum. Undirvísari Lotte Mølsted cand psych. Luttakarar: Sjúkrarøktarfrøðingar Fysioterapeutar Ergoterapeutar Psykologar Læknar Prestar Prisur 600 kr írokna kaffi/the frukt og frokost Tilmeldan hjá Felagnum Føroyskir Sjúkrarøktarfrøðingar TLF sff@sjukrarokt.fo innan 21 oktobur kl. 12. Gjalding vid tilmelding. konta nr Vegna Fá2 áhugafelagi fyri SRF, sum starvasrt innan krabbamein, palliation og AIDS. [ 5 ]

6 Mia Pedersen Faklig menning ein av treytunum fyri trivnaði Orð og mynd Tórfinn Smith Ein framrætta útbúgving innan okkara serøki er okkara fremsta mál, og tað er eisini treytin fyri at vit framhaldandi hava starvsfólk við góðum før leika, sigur Mia Pedersen, deildar leiðari á føðideildini á LS Ein av avleiðingunum av bygnaðar broyting unum á føðideildini á Lands sjúkrahúsinum fyri trimum árum síðani var, at meginparturin av sjúkra røktar frøðingunum held ur vildu finna sær annað starv. Broytingin bar í sær, at skipaðar vórðu tvær javnsettar deildarleiðslur. Ein fyri sjúkrarøktarfrøðina, og ein fyri ljósmøðurnar. Ljósmøður høvdu frammanundan tikið sær av mammuni undan føðing, og tá hesar komu á sjúkra húsið at eiga, tóku sjúkra røktarfrøðing arnir yvir. Nú varð skipanin broytt soleiðis, at ljósmøðurnar komu bein leiðis inn á føðideildina at arbeiða. Tær taka sær av mammunum, tá alt er normalt / ókompliserað, meðan sjúkrarøktar frøðingarnir taka sær av ov tíðliga føddum og/ella sjúkum børnum og teimum konum, sum hava havt ein truplan kompliseraðan barnsburð og barsil. Hendan broyting førdi beinleiðis við sær, at ljósmøður yvirtóku arbeiði hjá nøkrum av sjúkrarøktarfrøðingunum. Flestu av teimum sjúkrarøktarfrøðingunum sum vóru eftir á deildini, og sum høvdu áralangar royndir kendu á sær, at leiðslan virdi ikki teirra fakliga førleika, og leitaðu sær annað starv. Hetta var orsøkin til ta órógv, sum kom í, og ikki tað, sum onkur vildi leggja tað út sum stríð millum tveir fakbólkar, sum ikki vildu samstarva, sigur Mia Pedersen. Næstan sum at byrja av nýggjum Hvørjir fyrimunir og vansar eru við bygnaðar broytingunum velst um tann sum ger ta niðurstøðuna, men ein avleiðing nú eftir trimum árum er, at meginparturin av manningini á føðideildini er í stóran mun nýggj og óroynd fólk, sum hava eina seru pplæring fyri neyðini. Mia Pedersen sigur, at henn ara starvsfelagir eru sera dugna ligir, men hava ikki tær somu drúgvu royndirnar og serkunnleika sum fór fyri skeyti, tá teir persónarnir fóru av deildini. Mia Pedersen sigur, at tað, sum ger tað serliga trupult er, at júst tær, sum vóru vanar at læra tær óroyndu upp, ikki eru har longur. Stórur tørvur er á fólki, sum kunnu læra og vegleiða, og somuleiðis fáa møguleikar til at útbúgva starvsfólkini til hesa seruppgávu innan neonatalogiina, sum tey hava so nógv brúk fyri. Uppskot um útbúgving Dagliga royna tey at leggja arbeiðsgongd ina soleiðis til rættis, at royndar og óroyndar arbeiða saman, tí higartil hevur ikki borið til at faa nakran uttaní - frá at koma á deildina at læra frá sær. Hetta er tó ikki nøktandi, og tí hava tey gjørt eitt uppskot til leiðsl una á Landssjúkrahúsinum um eina serliga útbúgving oman á vanligu sjúkra røktar frøðina, sum skal gera tey enn betri fyri at taka sær av tilburðum, tá alt ikki er normalt. Mia Pedersen sigur, at útbúgvingina hava tey lagað eftir føroyskum tørvi, og nú bíða tey bert eftir einum vónandi jaligum svari frá leiðsluni. Mest møguligt í Føroyum Mia Pedersen sigur, at serfrøði og serlig hjálp til nýføðingar føddir ov tíðliga ella eru sjúkir, krevst í sambandi við umleið seks til tíggju prosent av teimum millum 6- og 700 føðingunum í Føroyum, og tí er alneyðugt at nýta orku og pengar til at halda viðlíka og menna fakliga førleikan, um hesin sjúklingabólkurin skal kunna fáa ta tænastu / viðgerð og røkt sum er sømulig í einum landi sum okkara. Gera vit ikki tað, er henda sergrein í vanda, og fólk mugu tá sendast av landinum at fáa [ 6 ]

7 Tema: Børn og sjúkrarøkt Hergerð KUNNING Heldarskarð FRÁ FELAGNUM skrivar hjálp, og tá missa vit meira enn vit fáa, er Mia vís í. Vit eiga at kunna gera meira fyri at vit megna mest møguliga her heima hjá okkum. Skal roknast í pengum, er tað eisini lítið skilagott at keypa viðgerðir uttanlands, sum eins væl kundi verið gjørdar í Føroyum. Faklig menning ein treyt fyri trivnaði Hóast bæði eitt og annað kundi verið betri, er deildarleiðarin á føðideildini Trongligt er á føðideildini sum t.d. her á serdeild ini. Mia hevur arbeitt á føðideildini síðani 2004, og hevur verið deildarleiðari seinasta árið. Fysisku karmarnir hjá hesi sergreinini eru sera vánaligar. Eitt pinkalítið rúm við tveimum kuvøsum og teirri útgerð sum hartil krevst, ger tað óarbeiðsligt hjá starvsfólki. trygg við støðuna, annars høvdu tey latið deildina aftur. At tey nú fáa ein barnalækna afturat fegnast tey almikið um. Men eins sannførandi Mia Pedersen leggur dent á at trygdin er í lagi, ásannar hon, at framhandandi førleikamenning er alneyðug. Treytin fyri at starvsfólk trívast er, at tey kenna á sær, at menning fer fram innan fakið, og skal deildin virka, er neyðugt at hon er mannað við nóg mikið av fólki við góðum fakligum førleika. Tað er okkara stóra vón, at sjúkra húsleiðslan, eins og vit, sær henda heilt serliga akutta tørv á útbúgving til sergreinina, og fer at játta pengar til undirvísing í okkara sergrein. Tað er eisini við teirri vón, at okkara starvsfólk gera sítt ítarsta fyri góðum arbeiðslagi, og at trivnaðurin er góður á deildini, sigur Mia. Hon leggur afturat, at deildin er sera viðbrekin, tí tey hava so fá starvsfólk við servitan, og hvørja ferð onkur er sjúkur, halda frí ella annað, sum tey hava sáttmálabundnan rætt til, eru vit noydd at kalla onkran annan inn sum hevur frí. Vánaligar hølisumstøður Føðideildin heldur framvegis til í gamla part inum á Landssjúkrahúsinum, og har eru umstøðurnar alt annað enn tað, familjurnar kundu hugsað sær, og ikki at samanbera við umstøður í grannalondunum, sigur Mia Pedersen, og leggur afturat, at her er pláss fyri lítið meira enn mammuni og barninum, og er pláss, er pápin sjálvandi eisini meira enn vælkomin. Føði stovur liggja uppat sjúkrastovum, og frísk og sjúk á somu stovu. Gleði og sorg, hvørt um annað, og tað krevur eisini nógv annað og meira enn góður fakligur førleiki hjá starvsfólkunum. [ 7 ]

8 Rúna Wardum Bert EIN møguleiki at hitta fólk fyrstu ferð Orð og mynd Tórfinn Smith Tí leggja vit sera stóran dent á at børnini skulu kenna seg trygg, og fyrireika tey til tað sum fer at henda. Ikki minst tá tey á fyrsta sinni koma á Barnadeildina, sigur Rúna Wardum, sum er sjúkra røktar frøð ingur á Barna deildini á Lands sjúkrahúsinum Barnadeildin á Landssjúkrahúsinum er ikki sum hon hevur verið. Ikki tí, starvsfólkini hava altíð gjørt sítt besta, men hug burðurin til børn á sjúkrahúsi er mikið broyttur seinastu árini, og fysisku karm ar nir eru munandi betur. Børn hava í dag rættindi at hava síni foreldur hjá sær alla innleggingina, og tað eru bert góð 25 ár síðani at hetta varð so. Fyrstu barnastovurnar vóru á niðaru gongd á Dronning Alexandrines hospital. Har kundu liggja 34 børn á tveimum stovum, men tá var tað eisini sum sild í tunnu. Í 1969 flutti barnadeildin á 4. hædd, og deildi hæddina við laboratioriið; tá var pláss fyri 18 børnum. Um heystið 2005 flutti deildin so eina hædd upp eftir, og umfatar í dag alla 5. hædd. Arbeiðs hátturin er nógv broyttur við tað at inn legging arnar eru nógv styttri í dag og sera nógv virksemi er ambulant. Eftir at deildin fekk onnur høli bleiv meira pláss. Deildin hevur ein gerandisligan dám. Veggirnir eru prýddir við ymiskum litrík um tekningum, og deildin ber meira brá av einum barnagarði heldur enn sjúkrahúsi. Tað er hugnaligt at koma inn, og tað hevur týdning fyri trivnaðin hjá øllum sum koma har. Fyrireika børnini væl Rúna greiðir frá, at tey leggja stóran dent á at fyrireika børnini til tað sum skal henda. Ikki minst, at tey frá fyrstu løtu, tey koma hagar, kenna seg trygg og væl. Barna deildin tekur sær av børnum upp til 14 ár. Børn eru ymisk alt eftir aldrinum, tí ræður um at tosa teirra mál og nýta tey hugtøk børnini skilja. Og tað skilja foreldrini eisini, sigur Rúna. Tað eru sera ymiskir dagar og upplivilsir í sambandi við arbeiðið. Tað er stórur munur at ansa einum pinkubarni, einum sum er 3 ár og so einum sum er 12. Orð heldur enn stesolid Tað er spennandi at arbeiða við børnum og nakað heilt serligt, tí tú hevur hesa eindina barn-foreldur. Rúna sigur, at tey brúka nógva tíð at tosa við børnini. Betri at sissa tey við orðum enn stesolidi, sum varð nógv brúkt undan skurðviðgerðum fyri bert fáum árum síðani. Tað er ein stór broyting og stórur bati, heldur hon. Tað samsvarar betur við hugburðin vit hava til børn í dag. [ 8 ]

9 Tema: Børn og sjúkrarøkt Koma børn akutt á deildina, ræður ikki minst um at sjúkrarøktarfrøðingurin ger alt fyri at bæði børn og foreldur kenna seg trygg, tí tá er støðan meiri spent, og tey hava ikki fyrireikað seg til innleggingina. Fyri røkt og umsorgan í mun til foreldur er tað líka mikið um vit standa yvirfyri einum barni sum hevur fingið eina flís ella um tað er eitt sera ússaligt barn. Kenslan er tann sama hjá foreldrunum, og tað dýrabarasta tey eiga er hótt. Fyrsta løtan serligan týdning Tí skulu vit møta øllum við líka stórari virðing. Tað er somuleiðis týdning armikið, at sama starvsfólkið er um tey. Fyrsta løtan, vit eru um tey, hevur so ómetaliga stóran týdning fyri restina av uppihaldinum, tí tann løtan kemur ongantíð aftur, sigur Rúna. Áðrenn tey koma skal avgerðast hvør tekur ímóti teimum, so at tey merkja at tað er skipað og tey skulu vita hvat fer fram og hví. Gott arbeiðspláss Rúna Wardum hevur starvast á Barnadeildini í útvið tíggju ár. Hóast tað ikki kann metast sum serliga drúgvur starvsaldur, er hon í dag millum tey røktarfolk, sum hava verið longst á deildini. Tað eru fá ting sum eru rutina, tí økið er so ómetaliga stórt og ymiskt. Barnadeildin er eitt gott arbeiðspláss við Rúna Wardum var altíð sannførd um, at hon skuldi arbeiða við børnum, tí børn eru fantastisk at arbeiða við. Teirra hugur til at spæla er so inngrógvin, og verður oftani nýttur, tá vit vurdera, hvussu væl barnið er fyri, sigur hon. Eftir lokna útbúgving arbeiddi Rúna eitt ár sum stuðul hjá einari gentu, og tær royndirnar komu henni væl við. einum positivum hugburði og fólk hava virðing yvirfyri hvørjum øðrum. Rúna heldur kortini, at ynskiligt hevði verið, um fleiri pengar vóru settir av til fakliga menning. [ 9 ]

10 Sirið Stenberg Sirið vitjar tey smæstu Orð og mynd Tórfinn Smith Tað er fíggjarliga strævið hjá mong um smábarnafamiljum, og tí arbeiða foreldrini ofta nógv, og hetta kann lættliga ganga út yvir børnini. Sjálvt tey allar smæðstu. Stórur partur av mín um arbeiði er at vegleiða familjum í at virka sum ein familja, sigur Sirið Stenberg, sum er heilsufrøðingur í Suðuroy Eftir at Sirið Stenberg hevði lokið sína útbúgving sum heilsufrøðingur í 2001, var hon sett í starv í norðaru helvt av Suðuroynni. Hetta var einasta økið í landinum, har eingin heilsufrøðingur nakrantíð hevði verið í starvi, og tí var hetta at bróta upp úr nýggjum í so máta. Spurningurin var bara hvussu. Sirið sigur, at tað var rættiliga ørkymlandi, tí so nógv var ógreitt. Stóra ivamálið var, hvussu raðfestast skuldi, hvar skuldi ein byrja, og hvat skuldi ein leggja størsta dentin á, tí ongar royndir vóru at halda seg til. Avrátt var so, í samráð við leiðsluna, sum tá var Heimarøktin og Serforsorgin, og nú er Nærverkið, at gera ein kanning av støðuni og viðurskiftunum í norðaru helvt av oynni, og so aftur nøkur ár seinri at gera eina uppfylgjandi kanning, so fáast kundi ein hóming av, hvørji tiltøk høvdu verið skilagóð, og á hvørjum økjum meira skuldi gerast. Eftirbátur í hálva øld Ásannast má, at vit eru eitt sindur aftan fyri grannarnar á mongum økjum, og soleiðis er eisini tá ræður um skipanina við heilsufrøðingum, sum í Danmark byrjaði í Ikki fyrr enn í 1981 komu vit við, tá skipanin byrjaði í Havn. Eitt Sirið á heimavitjan [ 10 ]

11 Tema: Børn og sjúkrarøkt KUNNING FRÁ FELAGNUM sindur seinri aðrastaðni í Føroyum, og í norðaru helvt í Suðuroynni ikki fyrr enn fyri umleið seks árum síðani. Sjálvt um skipanin byrjaði seinri í Føroyum enn í grannalondunum, heldur Sirið, at vit hava í dag eina skipan, sum er fult á hædd við hana í grannalondunum, og onkurtíð fremri. Arbeiðið hjá heilsufrøðingum er fyrst og fremst á heilsuliga og fyribyrgjandi økinum, men Sirið Stenberg sigur, at ilt er at meta um, hvønn týdning skipanin hevur havt í Føroyum, tí tað kann eingin føroysk kanning staðfesta. Sirið hevur alt tilfar klárt at gera eina kanning sum skal fevna um alt landið, og til tess hevur hon søkt avvarandi myndugleikar um peningaliga játtan at kunna fremja hesa. Trupult er at máta heilsufremjan og fyribyrging, tí avleiðingarnar síggjast ikki aftur fyrr enn fleiri ár seinri. Harafturat verður gransking innan kvinnur og børn ikki raðfest ovarliga í Føroyum, sigur Sirið. Framstig á fleiri økjum Men hóast eingin uppfylgjandi kanning enn er gjørd, heldur Sirið seg kunnu síggja framstig á fleiri økjum. Heilsufrøðingurin vitjar mammuna fáar dagar eftir føðing, kannar barnið, og ger sær eina mynd av hvussu familjan trívist. Sirið heldur, at tað kann gera sítt til at mamman trygt kann koma av sjúkrahúsinum so skjótt sum gjørligt. Fyrsta árið vitjar heilsufrøðingurin heimið í meðal einar átta ferðir, og síðani nakrar ferðir afturat til barna er hálvtannað ára gamalt. Um barnið og familjan trívast, og eingir trupulleikar eru, eru ikki fleiri vitjanir. Um familja og/ella barn harafturímóti hava serligan tørv, verður hetta fylgt upp av heilsu frøðinginum. Barnið er annars undir heilsurøktarskipanini til skúlaaldurs, har skipanin við skúlaheilsufrøðingunum tekur við. At vera ein familja Stórur partur av arbeiðinum hjá Sirið er at minna familjurnar á hvussu stóran týdning tað hevur at vera ein vælvirkandi familja. Ikki nóg mikið við at barnið vigar og gongur sum tað skal, men at tað trívist og at sambandið millum barn og foreldur er gott. At fáa góðar rútmir eitt nú at øll eru saman um máltíðir og at foreldur geva sær stundir at lurta eftir tí, barnið hevur at fortelja. Lat barnið koma fram um útvarpið. Tíðindini koma aftur fleiri ferðir um dagin, men júst hendan løtan við barninum kemur ongantíð aftur, minnir Sirið á. Tað hevur eisini nógv at siga at foreldur duga at lesa barnið av, sum Sirið tekur til. At tey duga at skyna á hvat barnið vil ella hvat tí bagir. Tess betri foreldrini eru fyri í so máta tess færri læknavitjanir og sjúkrahúsinnleggingar kunnu vera neyðugar, og tryggari gerst barnið. Samstarv av stórum týdningi Í Suðuroynni hava tey skipað neyvt samband millum heilsurøktina, dagstovnarnar og dagrøktina, har Sirið vitjar við jøvnum millum bili. Har hevur hon møguleika at tosa við børn og starvsfólk, og er nakað, sum hon heldur er áfatt við nøkrum barnið, so verður neyðuga hjálpin veitt. Sirið sigur, at mangan leitar familjan sær ikki hjálp fyrr enn í síðstu løtu, men hevur heilsufrøðingur og onnur javnan eygað við barninum kann hjálpin veitast skjótari, og tað hevur stóran týdning. Umstøðurnar ávirka nógv -Tað er fíggjarliga strævið hjá mongum barnafamiljum, og fyri at fáa tað fíggjarliga at hanga saman, arbeiða foreldrini nógv, og minni tíð verður tá til børnini. Barnið, hvussu lítið tað er, talar at á sín hátt. Verður strongt og grætur meira, sigur Sirið, sum sigur seg ikki ivast á, at minni strongda bygdasamfelagið er gott fyri børnini. Har tykist sum foreldrini geva sær meira tíð til børnini, sum kemur øllum til góða. Longda barsilsfarloyvið, bæði fyri mammuna og pápan, heldur hon vera til mikið gagn. Fyrstu tíðina vóru ikki nógvir pápar sum nýttu sín rætt til farloyvi, men hugburðurin er broyttur. Tað gera teir í nógv størri mun í dag. Vegleiðir í bróstageving Í kanningini hjá Sirið, legði hon stóran dent á at kanna hvussu vorðið var við bróstageving. Úrslitið var alt annað enn gott. Har vóru vit langt aftan fyri onnur, vit vanliga sammeta okkum við. Hon vísti á ymiskar altjóða tilráðingar og læknaráð í sambandi við bróstamjólk, sum eingin ivast í er besti kostur, barnið kann fáa frá nýføðingi og fyrstu mánaðirnar. M.a. mælir danska heilsustýrið til, at børn ikki fáa annað enn bróstamjólk, til tey eru hálvt ára gomul, og bróstamjólk við ískoyti av øðrum til tey eru ársgomul, og mamma og barn trívast við tí, so í tvey ár. Sambært úrslitinum av kanningini var langt eftir at náa hesum máli. Men nú sløk trý ár eftir, sær hon munandi batar. Bert tað, at seta fokus á eitt evni, hjálpir, sigur Sirið, sum, saman við jarðarmøðrunum, vegleiðir mammunum undan føðing, um hvat skal til fyri at náa besta úrslitið. Mammubólkar Allar smábarnafamiljur fáa tilboð um at koma í sokallaðan mammubólk. Vanliga einar seks til sjey í hvørjum bólki, har tær hava høvi til at práta saman um royndir og upplivingar. Sirið, sum er við fyrstu ferðirnar, heldur hesar bólkar hava stóran týdning, ikki minst fyri fólk, sum nýliga eru komin til bygdar og ikki kenna so nógv fólk. Hetta er við at skapa netverk, tí uttan mun til hvussu ólík hesi fólk kunnu vera, so hava eitt tað grundleggjandi felags, at tær eru mammur. Hesir mammubólkar eru í mongum førum virknir í fleiri ár. Sirið, sum er heilsurøktar frøð ing ur, er einsamøll um smábarnaøkið í allari Suðuroynni, har í meðal eini 60 børn verða fødd um árið. [ 11 ]

12 Bjørghild Djurhuus Heilsufrøðingar á øllum skúlum Orð og mynd Tórfinn Smith Skipanin við skúla heilsu frøðingum hevur víst seg at vera so væl móttikin og alneyðug, at hon eisini átti at fevnt um hægri skúlar enn fólkaskúlan. Tað hava granna lond okkara eisini sannað, sigur Bjørghild Djurhuus, skúlaheilsu frøðingur í Havn Bjørghild Djurhuus er skúla heilsu frøðingar á landsins størsta skúla,- Kommunuskúlanum í Havn, har hon hevur virkað sein astu tíggju árini. Skúlaheilsufrøðingur, er útbúgvin sjúkrarøktarfrøðingur við einari eitt ára framhaldsútbúgving á Danmarks Sygeplejehølskole eins og arbeiðsroyndum á barnadeildini á sjúkrahúsi og heimarøktini. Skúla heilsufrøð ingur er í dag knýttur at flestu skúlum í landinum. Skipanin fevnir um øll børn og ung úr 1. til 9. flokk í fólkaskúlanum. Bjørg hild, sum við sínum royndum hevur neyvt innlit í heilsustøðu og trivnað hjá hesum aldursbólki, heldur tað vera stórt spell, at skipanin ikki røkkur longur enn til 9. flokk. Miðnámsskúlarnir áttu eisini at verið við, heldur hon. Rákið í dag er so, at flest øll hava úr at gera, familjumynstrið er nógv broytt, og alt skal ganga skjótt fyri seg, og tað gongur mangan útyvir børnini, sigur Bjørghild, sum mangan hevur upplivað, at børn og ung koma heldur til hennara við spurningum og trupulleikum, enn at fara til foreldrini. Vit hava brúk fyri tær! Tað er ymiskt sum Norðurlond raðfesta tá ræður um skipanina við skúlaheilsu frøðingum. Í Danmark hava myndug leikarnir framt stórar skerjingar á økinum, har skúlanæmingar ikki koma til ein skúlaheilsufrøðing meira enn annað ella triðja hvørt ár. Her eru vit mun andi frægari fyri, tí vit síggja hvørt barnið í minsta lagi eina ferð um árið, men ynskiligt hevði verið, um vit vóru eins væl fyri sum eitt nú í Íslandi, Noregi og Svøríki, har skipanin røkkur um allar hugsandi skúlar,- miðnáms-, handils- og ungdómsskúlar. Virkisøkið hjá skúlaheilsufrøðingunum røkkur eisini um so mangt annað, so sum at undirvísa teimum ungu í heilsuspurningum, fyribyrging og mongum øðrum. Bjørghild sigur, at hon hevur mangan hoyrt frá eldru næmingunum, at tey hava brúk fyri henni, eisini tá tey fara í Hoydalar ella aðrar hægri skúlar. Vita ikki hvat børnini gera Stórt sæð øll børn og ung hava í dag bæði fartelefon og teldu við øllum tí sum hartil hoyrir, og tað er eisini í mongum førum gott. Men vandi er í hvørjari vælferð, sigur Bjørghild. Fyrr vistu foreldur í flestu førum hvar børnini vóru og hvat tey fingust við. Í dag eru tey ikki so nógv heima og hava møguleika at samskifta við allan umheimin,- upp á gott og ilt. Mangan tíma tey ungu ikki at koma heim til máltíðir, og við matpakkanum man vera so sum so, sigur Bjørhild, sum leggur sera stóran dent á týdningin av nærsambandinum millum børn og foreldur. Hon ásannar, at børn og ung eru í flestu førum sera virkin í dag og luttaka í mongum ymiskum ítrivum. Einki ilt at siga um tað, men vandi er fyri, at foreldrini missa børnini burtur í øllum meldrinum, sigur Bjørghild sum staðiliga heitir á foreldur um at familjan savnast um máltíðir, og at tey tá geva sær stundir at hoyra hvat børnini hava at siga. Tá fáa foreldur eisini lodda dýpi hvussu børnini hava tað. Aðrir trupulleikar í dag enn áður Lívsmynstur og ymiskir trupulleikar eru í dag so nógv øðrvísi enn fyri árum síðani. Bjørghild sigur, at størsta broytingin er, at ung nýta rúsevni í nógv yngri árum nú, og genturnar halda seg heldur ikki aftur. Í so máta er ein hin størsta misskiljingin eg hoyri, at man skal læra tey ungu at drekka. Nei, tað eiga vit so avgjørt ikki at gera. Heldur halda teimum frá, tí sum heilsumyndugleikarnir eisini siga, so er tað sera skaðiligt fyri heilan, serliga tá hann ikki er fullmentur. Tannáringaheilin hevur als ikki gott av at verða rúsaður,- og so avgjørt ikki so nógv og so ofta sum vit mangar eru vitni til, sigur Bjørghild. Annar trupulleiki er happing, sum skal takast í fullum álvara. Happing kann fullkomiliga oyðileggja eitt menniskja. Bæði tann sum verður happaður og happarin hava ein stóran trupulleika. Eingin skal finna seg í at verða happaður, og hendir tað, eigur alt at verða gjørt fyri at steðga tí ongantíð ov skjótt, sigur Bjørghild sum leggur nógva orku í at [ 12 ]

13 Tema: Børn og sjúkrarøkt KUNNING FRÁ FELAGNUM Bjørghild Djurhuus er skúlaheilsufrøðingur við Kommunuskúlan í Havn og hevur, við sínum drúgvu royndum, fingurin á pulsinum hvussu næmingarnir hava tað í allar mátar. greiða teimum ungu frá trupulleikanum. Vit hoyra eisini um tey sum skera seg. Hetta er rætt og slætt eitt neyðarróp. Fysiska pínan skal køva sálarligu trupulleikarnar, men tað er ikki rætti mátin. Tað er tí sera umráðandi at tey ungu læra at siga frá tá okkurt er áfatt. Ikki minst at góðtaka seg sjálvan sum ein er. Øll eru ikki skapt eftir sama leisti, og tað skulu øll góðtaka, sigur Bjørghild sum heldur, at millum eitt og tvey prosent og teimum ungu taka til so álvarsligt stig sum at skera seg. Slatra positivt Alt er tó ikki verri nú enn fyrr. Samanhaldið millum tey ungu er í flestu førum gott, og tey kenna ábyrgd hvør fyri øðrum. Ikki so sjáldan kemur fyri, at ung koma til heilsufrøðingin og siga frá um tey halda at onkur av skúlafeløgum teirra bagir okkurt. Tey slatra positivt, og biðja meg fara at tosa við viðkomandi, sigur Bjørghild, sum eisini fegast um at flestu børn og ung eru í dag sera opin og vilja heldur enn fegin tosa um møguligar trupulleikar. Eisini kemur tað fyri, at foreldur ringja til hennara um góð ráð. Tað kann t.d. vera í sambandi við onkrar trupulleikar heima sum níva børnini. Matpakkin er ikki cool Bjørghild leggur stóran dent á at greiða næmingunum frá týdningin av at eta heilsugóðan mat, men hon ásannar, at tað at hava matpakka við í skúla, er ikki coll, sum tey ungu siga. Fleiri orsøkir kunnu vera til tess. Tað vísir seg, at etur lærarin sín matpakka saman við næmingunum, kann tað eggja næmingunum at gera tað sama, og tað eru fleiri lærarar sum gera. Kommunuskúlin hevur onga matstovu, og tað heldur Bjørghild vera stórt spell. Ynskilig hevði verið um næmingarnir kundu eti sín matpakka í hugnaligum umhvørvi ella keypt sæt heilsugóðan mat á skúlanum. At vatntangar eru komnir á fleiri skúlar, heldur hon vera frálíkt. Dagføra vitan Innan mong yrki verður í dag dúgliga tosað um førleikamenning. At dagføra sína fakligu vitan og læra av royndum hjá øðrum. Bjørghild letur væl at í so máta, hóast ein ivaleyst altíð kundi hugsað sær at hetta fekk eina enn hægri raðfesting. Men teimum, sum arbeiða innan heilsuskipanina, standa ymisk skeið í boði, og skúlaheilsufrøðingar hittast av og á í fakligum bólkum fyri at menna sín fakliga førleika og samskifta um fakligar royndir. [ 13 ]

14 KUNNING FRÁ FELAGNUM Tvørfakligt samstarv til gagns fyri øll Orð og mynd Tórfinn Smith Stóra styrkin í tvørfakliga samar beiðinum er, at vit fáa besta innlit í øll viðurskifti hjá familjuni, og harafturat læra teir ymisku fakbólkarnir nógv hvør av øðrum, sigur Ingun Eides gaard, sum arbeiðir sum sjúkrarøktarfrøðingur á familjudeildini á Barnaheiminum Á Barnaheiminum í Havn eru tvær deildir. Ungdómsdeildin, sum er fyri ung upp til 18 ár, og familjudeildin, har Ingun hevur arbeitt seinastu fýra árini. Familjudeildin er, sum tað eisini liggur í orðinum, fyri familjur við børnum. Familjur, sum hava truplar umstøður, og tí merktar av mistrivnaði. Lokala barnaverndin ger sína tilráðing til høvuðsbarnaverndina, sum síðani tekur avgerð um innskriving, og hvussu leingi familjan skal vera á familjudeildini. Hesa tíðina hevur lokala barna - verndartænastan samskifti við Barnaheimið. Vanliga fyrst í tríggjar mánaðir, og um tað tænir endamálinum, so í longri tíð. Barnaverndin kennir umstøður nar hjá familjuni, og fyri at hjálpa á bestan hátt, orða tey eitt endamál við uppihaldinum. Á Barnaheiminum eru tvær íbúðir til enda málið, og har hevur familjan sítt egna at búleikast í. Gera mat, vera um barnið ella børnini, vaska klæðir, keypa til lívsins uppihald, og annars allar vanligar dag ligar uppgávur. Alt meðan starvsfólki á familjudeildini stuðlar og eygleiðir hvussu gongst við atliti til hvussu er við førleikanum hjá foreldrunum, og ikki minst trivnaðinum hjá børnunum. Foredrini verða vegleidd og stuðlað soleiðis at tey kunnu standa á egnum beinum. Tvørfakligt Á familjudeildini á Barnaheiminum arbeiða tey í tvørfakligum toymi, og tað haldur Ingun vera til stóran fyrimun í allar mátar. Umframt tveir sjúkra røktarfrøð ingar, annar teirra er eisini heilsufrøðingur, er ein sosialráðgevi, sum er marte-meo terapteutur, tríggir námsfrøðingar og deildarleiðarin, sum eisini er námsfrøðingur. Øll hava somu uppgávu,- at vera um, stuðla og vegleiða teimum sum hagar koma. Vit síggja trupulleikarnar frá ymiskum sjónarhornum, og teir ymisku fakbólkar nir eru dugnaligir hvør á sínum øki, og saman tosa vit um hvat best er at gera. Hvør av okkum brúkar sína fakligu vitan og royndir, og soleiðis røkka vit heildina av familjuni, og fáa tí hjálpt familjunum á besta hátt. Á henda hátt kunnu vit eisini læra almikið hvør av øðrum, sigur Ingun, sum leggur afturat, at í øllum førum er talan um humanistiskar útbúgvingar, so lætt er at samstarva og skilja hvønn annan. Ingun heldur samstarvið við viðkomandi fakbólkar eisini uttan fyri Barnaheimið hava alstóran týdning, eitt nú við tey á føðideildini á Landssjúkrahúsinum. Tryggar umstøður Ingun sigur, at tá ein familja fer heimanífrá á Barnaheimið, er talan um eitt stórt inntriv í gerandisdagin hjá einari familju. Fremsta uppgávan er tí at skapa teimum tryggar umstøður, ikki minst fyri børnini, soleiðis at tey fáa neyðugu hjálpina og umsorgan í rættari tíð, og at hjálpa teimum at fáa ein tryggan upp- [ 14 ]

15 Tema: Børn og sjúkrarøkt KUNNING FRÁ FELAGNUM Ingun Eidesgard arbeiddi eina tíð í Danmark beint eftir lokna útbúgving í 1999, og kom síðani heim aftur. Fyrst í starvi á barnadeildini á Landssjúkrahúsinum, og síðani á familjudeildini á Barnaheiminum vøkstur. Á familjudeildini hava tey góðar royndir av sínum arbeiði, ikki minst tí familjurnar, sum koma hagar, í allar flestu førum heldur enn fegnar taka ímóti teirri hjálp tey kunnu fáa. Sum vera man er eitt sindur ymiskt hvussu skjótt hesar familjur mennast, men sólskins søgurnar eru tó ikki so fáar at familjur eru farnar av familjudeildini aftur við góðum førningi at klára seg aftur í vanliga gerandisdegnum. Gamla ímyndin av barnavernd og barnaheimi, hongur framvegis meira ella minni við, men við tíðini er tað við at broytast. Serliga millum yngra fólkið, sum mangan tosa heilt opið um tílík viðurskifti, sigur Ingun sum heldur, at lýsingaátakið, um at barnaverndirnar eru til fyri at hjálpa og ikki revsa, hevur hjálpt. Dagtilboð Familjudeildin á Barnaheiminum fyrireikar í løtuni eitt dagtilboð, soleiðis at frá 15. september kunnu barna verndartænasturnar innskriva familjur, uttan at fara ígjøgnum høvuðs barna verndina, tí talan er um eitt fyri byrgjandi tiltak. Vit víðka um tilboðið hjá okkum til familjur, soleiðis at tað fer at bera til at koma her til familjuviðgerð ein-tveir dagar um vikuna í dagtímunum, men vera búgvandi heima. Á henda hátt røkka vit einari breiðari fjøld av familjum, og inntrivið í familjuna verður ikki so stórt. Hetta er eisini ætlað sum fyribyrging, t.v.s. har ein veit at umstøðurnar eru truplar, og ein óttast fyri at heilsa og menning hjá barninum/ófødda barninum, sigur Ingun Eidesgaard. [ 15 ]

16 3. årig psykoterapeut udda På opfordring af medlemmer af jeres for bund har Dansk Institut for Kropsorienteret Psykoterapi ved institutleder, Rigmor Hansen, nu be sluttet at starte en 3-årig psyko tera peutisk uddannelse på Færøerne. Instituttet har vurderet at det er vigtigt at tilbyde faglig inspiration og efteruddannelsen til jeres forbunds medlemmer, bl.a. på baggrund af at der inden for jeres forbund er mange færdig uddannede medlemmer som efter uddannelse i Danmark vælger at bosætte sig i Danmark bl.a. for at få faglig udfordring. Derfor har instituttet valgt at placere 3 årig psykoterapeut uddannelse på Færøerne, for hermed at kunne tilbyde jeres medlemmer faglig udfordring og efteruddannelse på Færøerne. Ny psykoterapeutisk uddannelse på Færøerne Dansk Institut for Kropsorienteret Psykoterapi er en privat uddannelsesinstitution, som er grundlagt i 1988 af institutleder Rigmor Hansen. Instituttet er et af de første psykoterapeutiske uddannels esinstitutter i Danmark. Instituttets faglige aktiviteter er under stadig udvikling og er af høj inter national stand ard. Instituttet tilbyder både psyko - terapi og psykoterapeutisk ud dann else af fagpersonale samt super vision. Metode og teori: Uddannelsen er baseret på teoretisk og praktisk indføring i kropsorienteret psykoterapi, som den er udviklet af inter nationalt anerkendte kropsterapeuter: Wilhelm Reich, Albert Pesso, Alexander Lowen og Peter Levine. Instituttet har specialiseret sig i dybdepsykologisk helhedsterapi. Vi arbejder på at integrere hele personligheden i den terapeutiske proces for at nå ind til den oprindelige kerne af krop, følelser, ego, sjæl, spiritualitet og hjerte. Herved styrkes og udvikles hele personligheden, og der skabes nye og varige livs- og handlemuligheder. Herudover har instituttet specialiseret sig i behandling af mennesker, der har været udsat for tidlige omsorgssvigt eller andre alvorlige svigt (psykisk, fysisk eller seksuelt) og af mennesker, der har været udsat for chok og traumer. Uddannelsens formål: At du styrker dine personlige og faglige kompetencer. Formålet med uddannelsen er bl.a. at kvalificere professionelle behandlere i deres arbejde med mennesker udsat for omsorgssvigt, chok og traumer. Uddannelsen giver dig en bred indsigt i kropsorienteret psykoterapi og i alle de værktøjer, der er nødvendige for at blive en fagligt dygtig og professionel psykoterapeut, supervisor og coach. Indhold: På uddannelsen arbejder vi bl.a. med følgende: egenterapi, teori, terapeuttræning, superviseret praksis og reflekt erende teams, bioenergetiske krops øvelser, trampedans, reichianskeog bioenergetiske karakterstrukturer, krops orienteret psykodrama, etik, grænser, gruppeproces og det tera- [ 16 ]

17 nnelse på Færøerne peutiske rum, kommunikation, konflikt l øsning, streeshåndtering, leder stil, coaching og supervision. Arbejdsformen er procesorienteret, oplevelses- og deltagerorienteret. Der veksles mellem teorioplæg, demonstra tion og dialog, gruppe-, par- og individuelle øvelser, individuel terapi i gruppen og superviseret praksis. Deltagere: Uddannelsen henvender sig til: faggrupper, der arbejder professionelt med mennesker mennesker, der ønsker et dybtgående udviklingsforløb, med afsmittende effekt på arbejdslivet ledere, som ønsker at opkvalificere lederegenskaber personer, der arbejder indenfor sundheds-, undervisnings-, pædagogisk-, psykologisk og psykiatrisk sektor, og som har behov for efteruddannelse, ajourføring alternative behandlere og psykoterapeuter med andre referencer inden for psykoterapi, som ønsker supplerende efteruddannelse, ajourføring Deltagernes kompetencer: Uddannelsens dybtgående udviklingsforløb vil forankre dine faglige kompetencer i en mere integreret personlighed. Uddannelsen kvalificerer dig som psykoterapeut, coach og super visor med individuel-, par- og familie terapi som arbejdsområde og kan bruges både i ansættelse og som privatprakti serende. Endvidere kvalificerer uddannelsen dig til at træne og supervisere grupper, bl.a. faggrupper som sygeplejersker, pædagoger, fysioterapeuter, socialrådgivere, be handlere, psykoterapeuter m.v. Ende lig kan du bruge uddannelsen inden for det private arbejdsmarked og inden for organisationer, hvor psyko terapeutuddannelse benyttes som lederuddannelse på højt niveau. Deltagelse i uddannelsen vil styrke og udvikle såvel dine faglige som personlige kvalifikationer. Praktiske ting: Udannelsen starter 16. april 2009 og består af 4 eller 5 årlige internatkurser (i alt 20 kursusdøgn) fra torsdag kl til søndag kl Pris: Kr årligt (ved deltagerbetaling). Sted: Færøerne. Uddannelsen er godkendt af Psykoterapeut foreningen i Danmark. Læs nærmere på hjemmesiden Henvendelse for yderligere oplysninger og tilmelding på telefon: eller mail: info@difkp.dk Med venlig hilsen Dansk Institut for Kropsorienteret Psykoterapi Ved institutleder Rigmor Hansen, socialpædagog, socialrådgiver, psykoterapeut MPF, coach og supervisor Galgebakken, Skrænt Albertslund Danmark Mail: info@difkp.dk [ 17 ]

18 Felagið 20 ár Sjálvstøðugt føroyskt felag í 20 ár Orð og mynd Tórfinn Smith Fyri mær tóktist tað heilt natúr ligt men tað vóru eisini tey, sum vóru rættiliga ivasom, sigur fyrsta forkvinnan í Sjúkrarøktar frøðingafelagnum eftir at felagið gjørdist føroyskt burtur av Felagið hjá føroysku sjúkra røktarfrøðing unum hevur 1. oktober 20 ár á baki. Tað vil kortini ikki siga, at at hesin starvsbólkur hevur staðið uttan fakfelag undan stovningini av føroyska felagnum. Søga felagsins byrjaði í Tá stovnaðu sjúkra røktarfrøðingar í Føroyum deild undir Dansk Sygeplejeråd, í stytting DSR. Føroysku sjúkrarøktararnir ynsktu betri skipaði arbeiðs- og lønar viðurskifti, og tað hevði so aftur við sær, at danska felagið tók sær av øllum sáttmálaviðurskiftum fyri føroysku limirnar. Virksemið hjá felagslimunum byrjaði í Føroyum í smáum. Fyrstu árini var forkvinna felagsins ólønt, og ikki fyrr enn í 1976 fekk felagið nevnd og fulltíðarsetta forkvinnu. Um hetta sama mundi lat DSR Føroya Deild upp egna skrivstovu í leigaðum hølum í Havn. Tá var limatalið umleið 400. Hetta sama árið fór felagið undir blaðútgávu, og tá kom fyrsta VØKA út. Í teimum komandi árunum helt felagið til í leigaðu hølum ymsastaðni í býnum. Blokkurin elvti til føroyska felagið Heilt síðani føroyska deildin undir DSR varð stovnað í 1949 høvdu danir tikið sær av øllum sáttmálaviðurskiftunum hjá føroyskum limunum, men í 1988 kom, av politiskum ávum, vend í, tí tá var danska játtanin til føroyska heilsuverkið broytt soleiðis, at heildarveiting varð latin ístaðin. Hetta var sonevndi blokkurin. Nú høvdu føroyingar yvirtikið málsøkið burturav, og vildi tí eisini sleppa at stýra arbeiðsmarknaðinum á tí økinum. DSR fekk boð frá landsstýrinum, at nú fór landsstýrið ikki longur at samráðast við danskt felag, men vildi ístaðin hava samráðingarrættin fluttan til føroyskt felag. Skrivarin gjørdist forkvinna Seinasta forkvinnan í føroysku deildini hjá DSR var Anna Sofía Durhuus. Hon hevði boðað frá, at hon hevði ongan hug at halda fram sum forkvinna, og tí skuldi onnur koma í hennara stað. Jórun Jákupsdóttir, sum eisini var sjúkrarøktarfrøðingur, var tá skrivari felagsins, og henni hava limir sum skilst havt so mikið stórt álit á, at teir valdu hana til forkvinnu. Jórun tók við tá føroysku sjúkrafrøðingarnar enn vóru limir í DSR, og hevur sostatt verið við í tilgongdini til sjálvstøðuga føroyska felagið. Heilt natúrligt -Tá tað var greitt, at landsstýrið bert vildi samráðast við føroysk feløg, helt eg tað ikki vera annað enn natúrligt, at vit stovnaðu okkara egna felag við samráðingarrætti, og tað hildu tey í DSR eisini. Vit fingu tó at vita frá danska felagnum, at vit vóru framhaldandi vælkomin at vera limir har, men lítil meining var í tí. Hinvegin segði DSR seg sinna at hjálpa okkum í øllum spurningum, og henda hjálp var eisini kærkomin fyrstu árini, sigur Jórun, sum síðani fór, saman við nevndini, at fyrireika stovnanina av føroyska felagnum. Limir óttafullir Nevndin var samd um at føroyskt felag skuldi stovnast, men ikki allir limir vóru samdir í hesum. Fleiri limir vóru óttafullir tí alt hevði gingið so lætt og væl undir donskum veingjarskjóli, og hvussu fór nú at vera, um vit skuldu standa á egnum beinum, vóru fleiri, sum ivaðust í. Tí var fyrsta uppgávan hjá nevndini at royna at sannføra sínar limir um, at einki annað var at gera enn at stovna okkara egna felag. Til tess ferðaðist nevndin kring landið og fundaðist við limirnar fyri at greiða frá nýggju støðuni. Jórun sigur, at tað vóru serliga teir eldru limirnir, sum vóru ivasamir. Lýst varð síðani til aðalfundar 4. februar 1988, og á hesum fundi fekk nevndin heimild til at stovna sjálvstøðugt føroyskt felag fyri sjúkrarøktararfrøðingar. So mikið ivasamir vóru fleiri limir, at treytin fyri samtyktini var, at tað framvegis skuldi [ 18 ]

19 Felagið 20 ár Jórun hevur øll árini, síðani hon tók prógv í 1971, virkað sum sjúkrarøktarfrøðingur, bæði í Føroyum og uttanlands. Hon er í løtuni í farloyvi frá Klaksvíkar Sjúkrahúsi, og røkir starv á kommunulækna vaktini í Havn. [ 19 ]

20 Felagið 20 ár Frá síðsta aðalfundi í dsr Føroya deild Seinasta nevndin í DSR Føroya Deild Aftast frá vinstru: Poulina Jakobsen, Helena Dahl Joensen, Rannvá Magnussen, Mourentsa Simonsen. Sitandi frá vinstru: Kathrina L. Joensen, Anna Sofía Durhuus og Anna í Hamri. Aftan fyri diskin: Jórun Jákupsdóttir, Helena Dahl Joensen, Helena Restorff Jacobsen. Framman fyri diskin, limir í felagnum. Jona Joensen, Andrea (Diddan) Samuelsen Rannvá Magnussen og Benny Andreasen [ 20]

21 Felagið 20 ár vera neyvt samstarv millum føroyska felagið og DSR. Hetta slættaði sostatt sjógv millum ivasomu limirnar. Felagið verður stovnað Stovnandi aðalfundurin var 1. oktober Tá atkvøtt varð um at stovna felagið, var rættiliga stórur meiriluti fyri. Navn felagsins bleiv Sjúkrasystrafelag Føroya. Navnið bleiv broytt í 2002 til Felagið Føroyskir Sjúkrarøktarfrøðingar. Umframt Jórun Jákupsdóttir, forkvinna, komu Anna Soffía Durhuus, Katrina Joensen, Mourentsa Simonsen, Ragna Skylv Reinert, Birtha Persson, Poulina Jacobsen og Ása Mikkelsen í hesa fyrstu nevndina. Samstarvsavtalan við DSR bar í sær, at føroyska felagið kundi fáa alla løgfrøðiliga og aðra hjálp og vegleiðing úr Danmark fyri avtalaðan kostnað. Jórun sigur, at avtalan við DSR vardi í nøkur ár, og kom felagnum sera væl við, men sum tíðin gekk dugdu tey at fóta sær sjálvum. Góð avgerð Hóast avgerðin at stovna føroyska felagið var meira at kalla sjálvboðin tvingsul, er Jórun fegin um at tey tóku hetta stigið tá, og hon letur væl at gongdini fyrstu árini. Hetta hevði í hvussu er verið gjørt fyrr ella seinri. Lønin, tey tingaðu seg til, var ikki lægri enn hon hevði verið um felagið framhaldandi var danskt. Vit eru tó enn við í danska eftirlønargrunninum. Tá føroysku sjúkrarøktarfrøðingarnir vóru limir í danska felagnum, fór ein partur av limagjaldinum í ein arbeiðsloysisgrunn. Har kundu tey ikki framhaldandi vera í, og uppspardu pengarnar fingu tey aftur frá DSR. Samanlagt sjey milliónir komu á kistubotnin hjá føroyska felagnum, og tær krónurnar komu bara væl við, sigur Jórun. Sjónligt felag Í sambandi við stovningadagin skipar Sjúkrarøktarfrøðingafelagið fyri tiltaki í Norðurlandahúsinum, og har fer m.a. Jórun at gera sínar hugleiðingar um felagið. Hon heldur, at felagið er nú komið úr tannaldringa árunum, og byrjunar trupulleikarnir eru burtur. Fyrsta for kvinnan í føroyska felagnum heldur, at felagið klárar seg væl, er sjónligt, og dugir væl at gera seg galdandi í almennum høpi. Forkvinnur, Føroya deild undir undir DSR: Jona Joensen Anna Johansson Gurli Restorf Margit Thomsen Sólbjørg Tausen Ása Klein Erna Háberg Sólva Patursson Anna Sofía Durhuus Forkvinnur í núverandi sjálvstøðuga felagnum: Jórun Joensen Poulina Jacobsen Tórun Patursson Joan Ziskason Jana Højgaard Dalsgaard Vár í Gong GOMUL MYND FRÁ 1958 Sjúkrarøktarfrøðingar lidnar í Aftast frá vinstru: Herborg Andreassen, Tórshavn, Jonna F. Olsen, Tórshavn, Gnippa Johannesen, Dalur, Mia Nolsøe, Tvøroyri, Jóna Jacobsen, Fuglafjørður, Marjun Klem, Strendur, Ninni á Lofti, Sandavágur. Fremst frá vinstru: Pauli Dahl, yvirlækni, Tove Jespersen, yvirsjúkrasystur, Willi Magnussen, lækni á Sanatoriunum. [ 21 ]

22 Felagið 20 ár Hansa arbeitt saman við seks forkvinnum Orð og mynd Tórfinn Smith Hansa Christiansen byrjaði at arbeiða á skrivstovuni hjá Sjúkrarøktarfelagnum fyri umleið tjúgu árum síðani. Fyrst sum bókhaldari, og síðani eisini sum skriv ari felagsins. Hon hevur sostatt verið við heilt frá byrjan, eftir at felagið gjørdist føroyskt bur turav og hevur, hesi ár arbeitt saman við øllum seks forkvinnunum. Eitt starv, sum krevur stór sam starvsevni og vilja at samstarva við skiftandi for kvinnur, sum allar ivaleyst hava havt sín ymiska verumáta, temprament og arbeiðs lag. Hansa letur væl at, tí væl hevur gingist at finna felags stev. at limirnir venja seg meira og meira at fara á heimasíðu felagsins at leita sær upplýsingar. Sjálvandi eru limirnir altíð vælkomnir at ringja, men finna teir tað á heimasíðuni, teir leita eftir, so lættir um á skrivstovuni. Umframt forkvinnan starvast á skrivstovuni Annika á Steig Egholm v.m. og Hansa Christiansen Í løtuni hava Hansa og hinar á skrivstovuni, eins og onnur í felagnum, ikki minst at gera at við at fyrireika stóra hátíðar haldið hjá felaginum nú tað fer um tey tjúgu árini 1. oktober. At vera skrivari embætisfólk við drúgv um royndum, og so skifta arbeiðsgevara fleiri ferðir, er ikki vandi fyri at ein freistast meira ella minni at yvirtaka leiklutin hjá nývaldari forkvinnu? Øll eru eitt sindur vanabundin, og eg skal vera ærlig at siga, at onkuntíð havi eg sagt at : Soleiðis og soleiðis plagdu vit at gera..., men eg havi roynt at hetta ikki hevur skinið ov væl ígjøgnum. Sama tá fleiri valevni hava verið til formann ella nevnd. Tá havi eg altíð ansa væl eftir ikki at halda við nøkrum. Bert sagt, at uttan mun til hvør verður valdur, so er viðkomandi hjartaliga vælkomin og ynski gott samstarv, sigur Hansa, sum altíð hevur verið í teirri hepnu støðu, at hon sjálv hevur ikki valrætt. Á skrivstovu felagsins arbeiða í løtuni trý fólk. Umframt forkvinnuna virkar Hansa sum bókhaldari og skrivari, og Annika á Steig Egholm er fakligur skrivari. Við alt økta limaskaranum eru uppgávur sum vera man øktar, og mangan gongur telefonin kyk. Hansa heldur, [ 22]

23 KUNNING FRÁ Felagið FELAGNUM 20 ár Pensionskassen for Sygeplejersker Sammendrag af pensionskassens og koncernens regnskab for året 2007 Alle beløb i mio. kr. Koncernen Pensionskassen Resultatopgørelse for året Indtægter 1.778, ,1 Medlemsbidrag 1.788, , ,2-898,3 Investeringsresultat efter pensionsafkastskat 3.293,5-877, ,1 963,8 Indtægter i alt 5.082, ,3 Udgifter 986, ,5 Pensionsudbetalinger 876,7 946,7 54,8 46,6 Administration 49,6 42,3 14,9 19,3 Selskabsskat 0,0 0, , ,4 Udgifter i alt 926,3 989, ,4-155,6 Til rådighed 4.155,9 17,3-411,6-553,7 Overført til pensionshensættelser -579,1-726,6-72,8-65,9 Gruppeforsikringer -72,8-65, ,0-775,2 Årets resultat 3.504,0-775,2 der overføres til egenkapitalen Koncernen Pensionskassen Balance pr. 31. december Aktiver , ,2 Obligationer m.v , , , ,2 Kapitalandele , ,2 - - Tilknyttede virksomheder 1.471, , ,5 804,2 Afledte finansielle instrumenter 2.954,5 804, , ,1 Ejendomme 4.031, , , ,7 Aktiver i alt , ,1 Passiver , ,5 Hensat til pensioner , , , ,3 Egenkapital , ,3 148,5 253,9 Øvrige passiver 96,4 194, , ,7 Passiver i alt , ,1 Foranstående regnskab er et sammendrag af pensionskassens og koncernens årsrapport, som er revideret og påtegnet af pensionskassens revisorer uden forbehold. Årsrapporten er godkendt på pensionskassens generalforsamling den 23. april Den godkendte årsrapport kan rekvireres i sin helhed ved henvendelse til PKA A/S, Kommunikation, Tuborg Boulevard 3, 2900 Hellerup eller i Erhvervs- og Selskabsstyrelsen. Den fuldstændige årsrapport kan også læses på [ 23 ]

24 Felagið 20 ár [ 24 ]

25 Felagið 20 ár Felagið status og visjón Vár í Gong Status hjá felagnum í dag er at nærum øll í Føroyum sum hava nomið sær útbúgving sum sjúkrarøktarfrøðing eru limir í felagnum, íalt úti við 900. Tó merkir felagið eitt økt tal av spurningum um hví limaskapur í einum felag er neyðugt. Hvat kann felagið bjóða mær? eru spurningar sum verða settir okkum. Her vil eg siga, at tað er av alstórum týdningi at vit sum fakbólkur standa saman um okkara fak. Sjúkrarøktin er eitt sjálvstøðugt fak sum er í áhaldandi menning. Tað er sera týdningamikið at vísa á hesa menning og hvønn týdning hon hevur fyri samfelagið. Við hesum sjónarmiðum í hondini ber betri til at arbeiða fram í móti eini hóskandi løn í mun til ábyrgd og førleikar. Visjónin er at sláa ígjøgnum við boðskapinum um m.a hvussu neyðugur sjúkra røktarfrøðingarnar eru í dagsins samfelag. Tað er sera týdningamikið at varpa ljós á breiddina í fakinum og eisini á útbúgvingarstøðið, sum í dag er á bachelorstøðið. Eitt annað stórmál hjá einum hvørjum felag í dag er at skapa samanhald millum limirnar og vísa á týdningin av hesum samanhaldi. Felagið royir alsamt at styðja undir fakfelagsandan hjá limunum og vísa á styrkina av einum sterkum fakbólki. Sjúkrarrøktarfrøðingurin í dag stendur yvir fyri nógvum avbjóðingum. Her kunnu nevn ast áhaldani bygnarðarbroytingar á teimum arbeiðistøðunum, alsamt vaks andi arbeiðsbyrða, lækkandi tal av starvsfeløgum, og ein løn sum ikki svarar til tað úbúgvingarstøði og stóru ábyrgd sum sjúkrarrøktarfrøðisstarvið krevur. At verða sjúkrarøktarfrøðingur í dag er eitt beinhart arbeiði, sum bæði krevur nær lagni og framfýsni. Sum lýsingar kampanjan sigur, er tað ein fyrimunur at brenna fyri fakinum, men síðstu árini er ofta komið fram, at tann økta arbeiðsbyrðan heldur brennur fólk út! At gera vart við hesi viðurskifti og venda hesi gongd, er eitt av hjartamálum felagsins. [ 25 ]

26 Felagið 20 ár Nevndir í Sjúkra Røktarfelag Jórun Jákupsdóttir Poulina Jakobsen Tórunn Patursson Føroya Uppstillað Nevnd: Elisabeth Lauritsen, Rannvá Magnussen, Karhrina L. Joensen, Mourentsa Simonsen, Birtha Persson, Ragna Skylv Reinert, Paulina Jakobsen, Anna Sofía Durhuus og Ása Mikkelsen Formansvalevnið: Jórun Joensen Joan Ziskasson Jana H. Dalsgaard Vár í Gong Vald: Jórun Joensen, forkvinna Anna Soffía Durhuus, næstformaður Poulina Jakobsen, kassameistari Kathrina L. Joensen, skrivari Mourentsa Simonsen Ragna Skylv Reinert Birtha Persson Ása Mikkelsen Poulina Jakobsen, forkvinna Birtha Persson, næstforkvinna Hildur við Høgadalsá, nevndarl. Kathrina L. Joensen, nevndarl. Ragna Skylv Reinert, nevndarl. Vilgerð Modi, nevndarl. Tórunn Patursson,nevndarl. Rannvá Magnussen, tiltaksl. Joan Sivertsen, tiltaksl. Durita Davidsen, tiltaksl. Æna Reinert, tiltaksl Poulina Jakobsen, forkvinna Tórunn Patursson, næstforkvinna? Birtha Persson, nevndarlimur Ragna Skylv Reinert, nevndarlimur Hildur við Høgadalsá, nevndarlimur : Standandi aftanfyri frá v.: Hildur við Høgadalsá, Vilgerð Modi, Kathrina L. Joensen og Ragna Reinert. Sitandi fr. v.: Poulina Jakobsen, Tórunn Patursson og Birtha Persson Kathrina L. Joensen, nevndarlimur Vilgerð Modi, nevndarlimur Poulina Jakobsen, forkvinna Tórunn Patursson, næstforkvinna Birtha Persson, nevndarlimur Hervør Eidesgaard, nevndarlimur Jórun Sørensen, nevndarlimur Bergith Weihe, nevndarlimur Æna Reinert, nevndarlimur Turið Zachariassen, tiltaksl (Poulina Jakobsen, sum doyði í 1.juli 1993 var forkvinna til tá, síðan tók Tórunn Patursson við sum forkvinna ) Tórunn Patursson, forkvinna Birtha Persson, næstforkvinna [ 26 ]

27 Felagið 20 ár : Aftast frá v.: Hanna Adam, Hervør Eidesgaard, Hergerð Johannesen, Birtha Persson, Birgit Weihe og Æna Reinert. Frammanfyri frá v.: Hensia Einarsson og Tórunn Patursson : Aftast frá v.: Joan Ziskason, Æna Reinert, Hanna Adam, Jana H. Dalsgaard og Hervør Eidesgaard. Frammanfyri frá v.: Bergit Weihe og Hensia Einarsson : Aftast frá v.: Hanna Adam, Anna Jóannesardóttir, Joan Ziskason, Hervør Eidesgaard, Óluva Lómstein og Marita Christiansen. Frammanfyri frá v.: Svenhild Haraldsen og Æna Reinert : Aftast frá v.: Elsa Vest, Anna Jóannesardóttir, Anna Maria Simonsen, Turið Zachariassen og Hervør Eidesgaard. Frammanfyri frá v.: Jana H. Dalsgaard, Óluva Lómstein og Æna Reinert : Aftast frá v.: Maria Debess, Jana H. Dalsgaard, Hervør Eidesgaard, Elsa Vest, Turið Zachariassen, Joan Ziskason, Jonna Hansen og Einar Klakstein Núverandi nevndin frá 2007: Frá vinstru: Vár í Gong, Óluva í Gong, Nicolina Højgaard, Sonja Nielsen, Inga Old, Per Johannessen og Hensia Einarsson. [ 27]

28 Felagið KUNNING 20 FRÁ ár FELAGNUM Hervør Eidesgaard, nevndarlimur Jórun Sørensen, nevndarlimur Bergith Weihe, nevndarlimur Æna Reinert, nevndarlimur Turið Zachariassen, nevndarlimur Tórunn Patursson, forkvinna Birtha Weihe, næstforkvinna Æna Reinert, nevndarlimur Bergith Weihe, nevndarlimur Hervør Eidesgaard, nevndarlimur Hergerð Johannesen, nevndarlimur Hensia Einarsson, nevndarlimur Hanna Adam, tiltakslimur Joan Ziskason, forkvinna Æna Reinert, næstforkvinna Bergit Weihe, nevndarlimur Hervør Eidesgaard, nevndarlimur Jana H. Dalsgaard, nevndarlimur Marita Christiansen, nevndarlimur Elsebeth Sørensen, nevndarlimur Hanna Adam, tiltakslimur Joan Ziskason, forkvinna Æna Reinert, næstforkvinna Óluva Lómstein, nevndarlimur Anna Jóannesardóttir, nevndarlimur Hervør Eidesgaard, nevndarlimur Hanna Adam, nevndarlimur Svenhild Haraldsen, nevndarlimur Marita Christiansen, tiltakslimur Jana H. Dalsgaard, forkvinna Óluva Lómstein, næstforkvinna Æna Reinert, nevndarlimur Anna Maria Simonsen, nevndarlimur Hervør Eidesgaard, nevndarlimur Turið Zachariassen, nevndarlimur Elsa Vest, nevndarlimur Anna Samuelsen, tiltakslimur Jana H. Dalsgaard, forkvinna Hervør Eidesgaard, næstforkvinna Anna Maria Simonsen, nevndarlimur Jonna Hansen, nevndarlimur Maria Debess, nevndarlimur Elsa Vest, nevndarlimur Joan Ziskason, nevndarlimur, Einar Klakstein, tiltakslimur Vár í Gong, forkvinna Sonja Nielsen, næstforkvinna Inga Old, nevndarlimur Hensia Einarsson, nevndarlimur Óluva í Gong, nevndarlimur Per Johannessen, nevndarlimur Nicolina Højgaard, nevndarlimur [ 28 ]

29 KUNNING FRÁ FELAGNUM Røntgan Navn: Jónbjørg Josephsen Búðstaður: Jørundsgøta 2, 700 Klaksvík Fødd: Útbúgvingardato og stað: Holbæk sygeplejeskole, Aug.1965 Starv: Anæstesisjúkrarøktarfrøðingur á Klaksvíkar sjúkrahúsi 1. Eru hendar broytingar sjúkrarøktarfakliga í tínum starvi síðan tú byrjaði? Ja, ógvuliga nógvar broytingar á økinum á anæstesi, síðani eg byrjaði í Teir ungu anæstesisjúkrarøktarfrøð ing arnir kunnu ikki ímynda sær tær umstøður, ið vóru hjá anæstesi sjúkra røktarfrøðingunum tá. Broytingarnar, ið hava verið, meðan eg havi arbeitt, eru sera spennandi og mennandi. 2. Hvat dámar tær serliga í tínum starvi? Mær dámar væl ta nærveru ein hevur við sjúklingin, bæði áðrenn tey skulu opererast og aftaná. Eg havi arbeitt alla tíðina við anæstesi, síðani eg byrj aði til d.d. Arbeiðið er gevandi, og avbjóð ingarnar eru nógvar. 3. Hinvegin, hvat dámar tær lítið? Eg kann ikki siga, hvat mær ikki dámar. Jú, er ein sjúklingur, ið ikki kann fáa ta hjálp hann vónaði, er tað eisini eitt vón brot fyri ein sjálvan. 4. Lýs heilt stutt ein góðan arbeiðsdag Sum heild eru mínir arbeiðsdagar góðir. Sjúkrahúsið er lítið, gott sam starv er ímillum starvsfólkini á anæstesi, opr.og røntgen, sum øll eru á somu deild. Tá samanhaldið er gott ímill um starvsfólkini, er tað lættari at geva sjúklingunum eina góða trygdar kenslu, og at hann kennir seg væl. 5. Heldur tú, at tað eru nóg nógvar avbjóðingar til sjúkrarøktarfrøðingar í Føroyum? Ja, tað haldi eg. Tað veldst um, um ein vil geva sær sjálvum avbjóðingar. 6. Hevur tú roynt onnur starvsøki enn sjúkrarøkt, síðan tú vart útlærd? Nei, men hjálpti til á seingjardeildunum fyri fleiri árðum síðani. 7. Hevur tú útbúgvið ella hugsa um at útbúgvið til okkurt annað Var eg yngri, so kanska. 8. Hvussu sær tú uppá framtíðina hjá sjúkrarøktarfrøðingum í Føroyum? Tað kann vera ein vandi, at ov fáir sjúkra røktarfrøðingar eru í Føroyum í dag, og tað fer at vera tørvur á nógv fleiri sjúkrarøktarfrøðingum, bæði á sjúkrahúsum, sambýlum og í heimarøktini. Jónbjørg Josephsen Tá verður tað vandi fyri, at størv mugu setast av øðrum, sum ikki hava útbúgving sum sjúkra røktarfrøðingar. 9. Um tú sat sum forkvinna í felagnum, hvat hevði so verið tað fyrsta, tú fór í gongd við? Var eg forkvinna, vildi eg gjørt alt fyri, at øll kundu komið á skeið, sum ynsktu tað, so tey fingu specialisera seg í ymiskum specialum. Tað skapar meira gleði og nøgd fyri ein. Vit mugu eisini varpa ljós við gleði og stoltleika av at vera sjúkra røktar frøðingur. 10. Um tú sat sum landstýrismaður í Almanna- og Heilsuráðum, hvat hevði so verið aðalmál títt? Betra um umstøðurnar hjá starvs fólkunum, meira rímiliga normering. Betra um umstøðurnar hjá teimum ymisku brúk arum, ið hava eyka tørv til hjálp, so vit ikki verða noydd at senda teir brúkaranar av landinum. [ 29 ]

30 Opið hús á sjúkrarøktar [ 30]

31 frøðisskúlanum 10. apríl lat Ráð Teirra Lesandi huðrarnar á víðan vegg á Sjúkrarøktar frøðisskúla Føroya. Endamálið var at kunna um lesturin til sjúkrarøktarfrøðing. Dagurin byrjaði við pallborðsfundi, har umboð fyri felagið og fyri leiðslur innan sjúkrarøkt greiddu frá og svaraðu spurn ingum frá lesandi. Frá kl 13 var tiltakið alment, har tað varð kunnað um útbúgvingina, eins og tað eisini varð víst runt á skúlanum. Lesandi vístu eisini fram um sjúkrarøkt og onnur fak í ymisku útbúgvingarpørtunum á 4 básum. Hesar frálíku myndir hevur Torvør Østerø Vang, sum lesur á skúlanum, tikið. Vit lata myndirnar tala. [ 31 ]

32 hvonn bronsj hvønn sunnudag kl Bílegg borð kl ella 13.30