Aalisartunut piniartunullu nutaarsiassat nr

Transkript

1 Aalisartunut piniartunullu nutaarsiassat nr

2 Ulluinnarni aqutsisut Leif Fontaine, Sisimiut Siulittaasoq Isak Vahl, Narsaq Siu. tullia Ejnar Jakobsen, Arsuk Otto Storch, Aasiaat Siulersuisuunnernut ilaasortat Jens Sandgreen, Qasi giannguit Sulisut Alfred E.R. Jakobsen, Pisortaq Aksel Blytmann, Piniakkanut siunnersorti Jens Danielsen, Qaanaaq Adam Dahl, Sisimiut Niels Boassen, Siunnersortaaneq Siunnersuisarfik Sineriassortoq nr KNAPK, Postboks 386, Aqqusinersuaq 31, 3900 Nuuk Telefon: , telefax Mail: Akisussaasoq: Alfred E.R. Jakobsen Aaqqissuisoq: Ludvig Hansen Kukkunersiuisoq: Jens Kielsen Assit: KNAPK Amerl.: eks. Isikkulersuisoq suliarinnittorlu: Sermitsiaq.AG Aningaasaliisoq: Namminersorlutik Oqartussat Saqqaani asseq: KNAPK Johan Uitsatiktseq, Kuummiut Lars Mat hæussen, Nuuk Lars Dahl, Aningaaserisoq Ludvig Jens, Hansen, Kielsen Aqutsisoq/ Teknikimut Chefkonsulent siunnersorti Ukiuni kingullerni sinerissap qanittuani aalisarneq aalisartunut inuiaqatigiinnullu ilungersunartorsiornermik kinguneqarpoq ilaatigut nunarsuarmi aningaasarsiornerup ajalusoorsimanera pissutigalugu. Minnerunngitsumillu ukiorpassuanngulersuni sinnerissap qanittuani aalisarnikkut tunitsiveqarnikkullu pissutsit ineriartortitsinissamik inuiaqatigiinniit Inatsisartuniillu tunngavissinneqarsimanngimmata. Taassumalu saniatigut pinngortitap, silap uumassusillillu pissusaat sukkasuumik allanngoriartup naleqqussarfigiuarnissaa tunngavigalugu naalakkersuinikkut iliuuseqarnissaq pinngitsoorneqarsinnaanngilaq. KNAPK-mi Siulersuisuunerit nuannaarutigisaannik 29. oktober 2010 nunatsinni Naalakkersuisut KNAPKmik ataatsimeeqateqarnerminni nalunaarutigaat KNAPK-p naalakkersuinikkut suliniutai tamarluinnangajaasa Naalakkersuisut tapersersoraat. KNAPK-mi Siulersuisuunerit 15. Feb ataatsimiipput KNAPK-lu piffissami aggersumi naalakkersuinikkut anguniagai Naalakkersuisunut nassiunneqareerlutik. Taamaattumik KNAPK-mi Siulersuisuunerit inussiarnersumik Naalakkersuisut piumasaqarfigaat KNAPK-p anguniagaanut tapersersuinertik siunertallu piviusunngortinnissaannut alloriartoqarnissaa pillugu piaartumik pilersaarutitik KNAPK-mut allaganngorlugit nalunaarutigissagaat. Siulequt KNAPK-p anguniagai naatsumik: Sinerissap qanittuani imaatigut inuussutissarsiornerup ukiuni tulliuttuni qulini ineriartoqqinnissaa qulak keerniarlugu sinerissap qanittuani aalisarnermi pissutsit iluarsartuunneqartariaqarput pilersaarusiornerlu inuiaqatigiit aaqqissuussaanerata iluani piffissami aaliangersimasumi aningaasaliiffigalugu aallartittariaqarpoq. Tunitsiveqarneq periarfissat tunngavigalugit namminersortunngorsartariaqarpoq, pisortat inuiaqatigiillu pigisaat nunatta avataaniittut inuiaqatigiinnullu ullumikkut nammakkiisut tunineqartariaqarput nunatsinnilu tunitsiveqarneq nutaanngorsartariaqarpoq tunisassianik nalitunerulersitsinissaq aallaavigalugu. Periarfissat allat nutaat takornarissanik aalisartitsisinnaanerit aammalu soorlu piniakkanik tammajuitsussarsiortitsineq aqqutigalugu aningaasarsiornikkut nutaamik alloriarfiusinnaasut piviusunngortinniarlugit pilersaarusiorneq ilaatinneqartariaqarpoq. Ilinniartitaaneq qaammarsaanerlu, aammalu imaatigut inuussutissarsiuteqarnermi tamani ilisimatusarneq ineriartortitsinerlu nukittorsarlugit aalisariutinillu sullissineq kiffartuussinerlu qaffassarlugu. Minnerunngitsumillu sinerissamut qanittumi aalisariuteqarneq iluarsartuunneqartariaqarpoq aalisariutit pisoqalisut piiaarlugit aalisariutinillu sinerissap qanittuani ullutsitsinnut siunissamullu naleqquttunik taarsersorlugit Leif Fontaine, siulittaasoq

3 Piffissaq ungasinnerusoq isigalugu KNAPK-p anguniagai Sinerissap qanittuani naapertuuttumik imminullu akilersinnaasumik aningaasarsiulernissamut tunngavissat Aallarniut KNAPK-mi Siulersuisuunerit nuannaarutigisaannik 29. oktober 2010 nunatsinni Naalakkersuisut KNAPKmik ataatsimeeqateqarnerminni nalunaarutigaat KNAPK-p naalakkersuinikkut suliniutai tamarluinnangajaasa Naalakkersuisut tapersersoraat. Taamaattumik KNAPK-mi Siulersuisuunerit pingaartilluinnarlugu inussiarnersumik nalunaarutigissavaat Naa lak kersuisut KNAPK-p anguniagaanut tapersersuinertik siunertallu piviu sunngortinnissaannut alloriartoqarnissaa pillugu piaartumik pilersaarutitik KNAPK-mut allanngorlugit nalunaarutigissagaat. Ukiuni kingullerni sinerissap qanittuani aalisarneq aalisartunut inuiaqatigiinnullu ilungersunartorsiornermik kinguneqarpoq ilaatigut nunarsuarmi aningaasarsiornerup ajalusoorsimanera pissutigalugu. Minnerunngitsumillu ukiorpassuanngulersuni sinnerissap qanittuani aalisarnikkut tunitsiveqarnikkullu pissutsit ineriartortitsinissamik inuiaqatigiinniit Inatsisartuniillu tunngavissinneqarsimanngimmata. Taassumalu saniatigut pinngortitap, si lap uumassusillillu pissusaat sukkasuumik allanngoriartup naleqqussarfigiuarnissaa pinngitsoorneqarsinnaanngilaq. Taamaattumik: Sinerissap qanittuani imaatigut inuus sutissarsiornerup ukiuni tulliuttuni qulini ineriartoqqinnissaa qulakkeerniarlugu sinerissap qanittuani aalisarnermi pissutsit iluarsartuunneqartariaqarput pilersaarusiornerlu inuiaqatigiit aaqqissuussaanerata iluani piffissami aaliangersimasumi aningaasaliiffigalugu aallartittariaqarpoq. Tunitsiveqarneq periarfissat tunngavigalugit namminersortunngorsartariaqarpoq, pisortat inuiaqatigiillu pigisaat nunatta avataaniittut inuiaqatigiinnullu ullumikkut nammakkiisut tunineqartariaqarput nunatsinnilu tunitsiveqarneq nutaanngorsartariaqarpoq tunisassianik nalitunerulersitsinissaq aallaavigalugu. Periarfissat allat nutaat takornarissanik aalisartitsisinnaanerit aammalu soorlu piniakkanik tammajuitsussarsiortitsineq aqqutigalugu aningaasarsiornikkut nutaamik alloriarfiusinnaasut piviusunngortinniarlugit pilersaarusiorneq ilaatinneqartariaqarpoq. Ilinniartitaaneq qaammarsaanerlu, aammalu imaatigut inuussutissarsiuteqarnermi tamani ilisimatusarneq ineriartortitsinerlu nukittorsarlugit aalisariutinillu sullissineq kiffartuussinerlu qaffassarlugu. Minnerunngitsumillu sinerissamut qanittumi aalisariuteqarneq iluarsartuunneqartariaqarpoq aalisariutit pisoqalisut piiaarlugit aalisariutinillu sinerissap qanittuani ullutsitsinnut siunissamullu naleqquttunik taarsersorlugit. Iliuusissat: Aalisariutit nutaanngilisut atorsinnaajunnaartullu piiarneqartariaqarput aaqqissuussaasumik tamanullu naammaginartumik ataqatigiittumik tunngavissinneqartumik. Tassunga tunngatillugu akiitsunik isumakkeerinninnerit aammalu akiitsunik iluarsaassinerit siulliullugit aaqqissuussuunneqartariaqarput. Aalisariutaatillit oqimaatsumik akiligassatigut inissisimasut aalisarnermiit aninissamut periarfissinneqassapput ataqqinartumik paaseqatigiinnermillu tungaveqartumik. Aalisariutit nutaanngikkaluarlutik paarilluagaasut takornariaqarnermut piniarnerinnarmullu atorneqalersinneqarsinnaasariaqarput Tassani makku pineqarput: Aalisariartitsinernut aamma immami itisuumi Arfernik takornariartitsinernut Piniartitsinernut Piniarnerinnarmut soorlu arferit aarrillu piniarneqarnerinut Aalisariutit nutaat Aalisariuteqarneq nutarteriffigineqartariaqarpoq sinerissallu qanittuani aalisakkanut qaleralinnut, saarullinnut, allanullu aalisakkanut angallatikkaartumik imaluunniit aaliangersimasumik pisassiisarnerit eqqukkiartuaarneqartariaqarput pisassanik naleqartitsineq ilanngullugu sinerissap qanittuani aalisartut akornanni taamaallaat atuuttutsinneqartumik. Aalisariutinut nutaanut alloriarnermi erseqqarilluinnartumik piumasaqaataa sariaqarpoq pinngortitamut avatangiisinullu mingutsitsinnginnerusunik teknikkikkut atortoqartinnissaat. Kilowattime-p atorneqartup appasinnerpaaffissaaniitinniarneratigut CO2- mik aniatitsineq minnerpaaffissaaniitinniarlugu. Tunisassioriaaseq nutartigaq Nunami tunitsiveqarneq nutarterneqar tariaqarpoq namminersortun ngorsaanikkullu aamma nutarteriffigineqartariaqarluni, siunertaasariaqarporlu aalisakkat aalisartut tulaataat nunami sukkasuumik suliarineqaq qaarlutik peqqissaarunneqarlutillu nalituumik nunarsuarmi internet aqqutigalugu niuffatigineqalernissaat aammalu allatigut kiffaanngissuseqartumik niiveriaatsit atorneqarsinnaasariaqarput. Nunani sanilitsinni Islandi-mi, Norge-mi, Danmark-milu taa matut niive riaaseqarnermi aalisartut inuia - qatigiillu aalisarnermiit aningaasat isertittagaat nunatsinnut sanilliullugu quleriaammik anginerunerat nalinginnaasuuvoq. Sinerissap qanittuani raajarniarneq KNAPK-miit siunnersuutigineqassaaq sinerissap qanittuani raajarniutit immikkoortitaanatik assigiimmik pineqalernissat, tassalu imatut isikkoqalissasoq: Pisassiissutit ukiumut tamakkiisut (100%) sinerissap qanittuanut 50 %-ii aalajangersimasumik tunniunneqartalernissaat. Pisassiissutit ukiumut sinerissap qanittuani raajanianut tunniunneqartut aalajangersimasumik 75 %-imik tunisassiorsinnaanermik akuersissummik tunineqartalernissaat. Sinerissap qanittuani raajarniutit nutarteriffigineqarnissaannut nutaaliornermi kilisaatip angissusaa 30 meter-i killigitinneqalissasoq, tassa kilisaammi tunisassiorsinnaaneq angissutsimikkut naapertuummat. 3

4 Kilisaatillu 30 meter-imit anginerusumik angissusillit sinerissap qanittuani raajartassiissutinit pisassallit ikkarluit avalliit killeqarfiat titarneq tikillugu (Fiskeriterritoriets basislinie) aalisarsinnaassasut. Sinerissap qanittuani raajartassiisutinik Avataasiutinik raajarniutaatilinnik pigineqalersimasut 10 %-imik sippugaat Oqartussanut utertinneqassasut, taakkualu sinerissap qanittuani raajarnianut agguaateqqinneqassasut. Avataasiortut sinerissap qanittuani pisassiissutinik pigisallit kilisaatinillu angisuunik aalisartut 3 sømil-it avataannut aniseqqinneqarnissaat piaartumik anguneqassasoq. Taamaasiornikkut sinerissap qanittuani raajarniat aatsaat aningaasarsiornikkut pitsaanerusumik ingerlalernissamut aallariarsinnaanngornissaat aqqutissiunneqassaaq. Kalaallit Nunaannilu sinerissap qanittuani raajarniarnermi aningaasat kaaviiaartitat malunnaatilimmik qaffariaateqarsinnaanerat anguneqassalluni. Avataasiutinik piginnittuujutigalutik aamma nunami suliffissuaatillit raajanik qalipaajagassanik tunisassiassaminnik pisiniarnerminnut akeq maannamut atugartik ingerlatiinnarsinnaajunnaassavaat, taamaasillunilu aamma raajat tulaassuinnakkat akimikkut qularnanngivissumik pitsanngoriaateqarluassallutik. Aalisarnikkut ilinniartitaaneq pitsanngorsartariaqarpoq Qaammarsaaneq ilinniartitaanerlu imaani inuussutissarsiornermi avatangiisit nunarsuarmilu niivernermi piumasaqaatit tunngavigalugit nutarteriffigineqarluni ingerlanneqartariaqarpoq. Ukiuni makkunani sineriassorluni aalisarnermi aalisartut inuttat amigaatigineqaqaat ammalu avataasiornermi pissutsit taamaaliartornerat ukiuni tulliuttuni malunniuttussaavoq. Siunertarlu aamma tassaasariaqarpoq nunatta aalisarnikkut unammillersinnaanerata qaffassissuujuarnissaa. Aalisarnermi ilinniartitaanerup nutarsarnissaa pinngitsoorneqarsinnaanngilaq taamaattumik imaatigut inuussutissarsiornermi ilinniarfiit illoqarfinnut imaatigut inuussutissarsiornermi susoqarfiusunut naleqquttunut nuunneqartariaqarput ilinniartussanut ilinniartitsisunullu orniginartuunissaat aamma eqqarsaatigalugu. Uumassusilinnik missuinerit pitsanngorsarlugit Aalisartut, piniartut uumassusilinnillu misissuisut suleqatigiinnerat nammaqatigiinnermik annertunerusumik tunngavissinneqartariaqarpoq siunissami uumassusilinnik misissuineq qaffasissumik inissisimajuartariaqarmat. Tassani imaatigut inuussutissarsiornerup imminut napatitttumik inger lalernissaanut aamma sinaakkutisseeqataasussaammat minnerunngitsumik aamma nunarsuarmi aalisakkanik niiveruteqarnermi piumasaqaatit eqqarsaatigalugit. Pingaartumillu uumassusilinnik misissuinerni biologit toqqaannartumik atunngikkaluarlugit aalisartut piniartullu ataasiakkaat suleqatiginerulerneqarnissaat aqqutissiuunneqartariaqarpoq. Tamanna kitaani kangerlunni saarulliniarnermi allaarniutigineqarsinnaavoq. Puisit pillugit aqutseriaaseq tamakkiisumillu iluaqutigineqalernissaat Puisip neqaata, orsuata amiatalu tamakkiisumik iluaqutigineqarnissaa anguniarneqartariaqarpoq. Massakkut piffissanngorpoq tamanna naalakkersuinikkut nutaamik siunnerfinnik pilersitsinikkut aningaasaliinikkullu alloriaqqiffiusumik imminullu akilersinnaasumik puisi tamarmiutillugu inuiaqatigiinnut iluaqutaalernissaa anguniassallugu. Ilisimatuussutsikkut ilisimaarineqarpoq Atlantikup avannaani puisit aataat natsiillu 10. mill.-ninik amerlassuseqalersimasut aammalu 15.mill. tons aalisakkat qaleruallillu ukiumut nerisaraat. Taamaammat qununata nunarsuarmilu nunat tamat akornanni niivernermut isumaqatigiissutaat aallaavigalugit aamma inuttut aammalu nunat inoq qaavisut pisinaatitaaffivut sorsuu tigisariaqarpavut avammut nunallu nammineq iluani puisinik niivernerup annertusarneqarnissaa eqqarsaatigalugu. Minnerunngitsumik uumasoqatigiit imminnut nerisaqaqatigiinnerata sapinngisamik nammaqatigiittumik inissimajuarnissaa qulakkeeqqaniarlugu puisit pillugit aqutseriaatsimik pilersitsinissaq anguniarneqartariaqarpoq. Assersuutigalugu nunani avannarlerni (Norden) aalisarnerup inuussutissarsiutaanera illersorniarlugu puisit pillugit aqutseriaatsit atorneqalereerput. Amutsiveqarneq umiarsualiviillu Naalakkersuisut inuiaqatigiillu nunatsinni amutsiveqarnerup siuarsarneqarnissaa sulissutigisariaqarpaat. Sinerissami aalisariuterpassuaqarpoq, taakkulu aserfatsaaliornissaat atortorissaarutitigullu nutarternissaat ataa vartumik ingerlanneqartariaqarpoq aalisarneq piniarnerlu siunissami ataavartumik ingerlanneqassappat. Tamannalu pingaartumik aalisartoqarfinni piniartoqarfinnilu isorliunerusuni massakkorluinnaq pisariaqarluinnarpoq. Nunatsinni aalisarnerup imminut akilersinnassunngortinniarnerani aalisarnikkullu nunanut allanut unammillersinnaaneq pitsanngorsarneqassap pat nunatsinni amutsiveqarnerup pisorta tigoortumik taperser sorneqarnissaa Inatsisartut sulis sutigisariaqar paat. Nunammi allat aalisarnermik inuutissarsiuteqartut taamaaliortuarput ta makkunatigut sullissinermi pissutsit allanngorartut aalisakkanillu niivernermi piumasaqaatit nutaanngortuartut naleqqussarfigisarlugit. Umiarsualiviit aalisartoqarfiusut piniartoqarfiusullu umiarsualiviisa atortutigut, soorlu kraneqarnikkut, qaluleriveqarnikkut, piniutinut sulliveqarnikkut allatigullu atortorissaaruteqarnikkut soorlu innaallagiaqarnikkut imeqarnikkut pitsanngorsaavigineqarnissaat pisariaqarluinnarpoq. Misileraaneq aallartittariaqarpoq Pinngortitaq uumassusillillu pillugit missuinerit, aalisakkanik misileraanerit, ataavartumik aaqqissuussamillu inuiaqatigiinniit, atuisunit, tunisassiortuniillu aningaasaliiffigineqarlutik ineriartortittuarnissaat atorluarnissaallu partiit inuiaqatigiillu naalakkersuinikkut suliniutigisariaqarpaat. Aalisakkat nutaat takkukkiartortut piareersimaffigineqartariaqarmata. Aningaasalersuinissaq Siunissami sinerissamut qanittumi aalisarnermut siunertat piviusunngortissinnaajumallugit KNAPK p isumaa malillugu inuiaqatigiit pisussaaffigisariaqarpaat sinerissap qanittuani aalisarnernerup ineriartorteqqinnissaanut aningaasalersueriaasissamik piffissami aaliangersimasumi atuuttussamik 4

5 pilersitsinissaq. Taamaaliornikkut nunatsinni sinerissap qanittuani aalisarnermik inuussutissarsiornerup tamarmiusup ineriartorteqqinnissaa tunngavissinneqassaaq. Ilanngullugu erseqqissartariaqarpoq nunani avannarlerni nunanilu allani aalisarnikkut iluarsaassisoqartillugu tamatigorluinnarnaq nunap naalakkersuisui aqqutigalugit aalisarnikkut pi sariillissaanikkut siunertat piviusunngortinniarlugit aningaasaliisoqartarnera nalinginnaasuummat. Akinik minnerpaaffiliinerit Nunani sanilerisatsinni uagutsinnut aalisarnikkut assersuutakkatsinni soorlu Norge-mi, Savalimmiuni, Danmark-imi aalisakkanut akit miinnerpaaffeqartinneqartarput ilaatigut nunap aalisakkanik avammut niiveruteqarnera illersorniarlugu attatiinnarniarlugulu. KNAPK-mi isumaqarpugut piffissaq ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu nunatsinni aalisakkat akiinik aaqqisuussaasumik miinnerpaaffeqartitsinissaq pinngitsoorneqarsinnaassanngitsoq. Tassungalu tunngatillugu tunngavissat nunani eqqaamiutsinni miinnerpaafeqartitsinernut tunngaviit misissuiffigineqartariaqarput. Pensionnit anguniarneqartariaqarput Ukiuni arlaqaleqisuni sinerissap qanittuani imaatigut inuussutissarsiuteqarnermi aaqqissuussaasumik pensioneqarnerup eqqunnissaa KNAPKmit suliniutaavoq. Tassunga tunngatillugu ajornartorsiummut imaluunniit alloriaqqinnissamut aporfik annertunerpaaq tassaavoq sinerissap qanittuani imaatigut inuussutissarsiornermi aalisakkat qaleruallillu nunamut tu laanneqartartut nalitusarneqarnerat nunatta avataani aatsaat pisarmat. Ta mannalu tunngavigalugu aningaasat taa matut pensioninik pilersitsinissamut tun ngavissat naammagatik. Taa maattumik nunatsinni akinik eqqortunik imaluunnit imminut napatittunik aalisartunut inuiaqatigiinnullu nalitunerulersitsisoqanngippat aaqqissuussaasumik pensioneqalernissaq qaqugorsuarmut sinnattuinnaajuassaaq. Nunat inoqqaavisut inuttullu pisinnaatitaaffiit inuppalaassuserlu Kalaallit Nunaanni Aalisartut Piniartullu Kattuffiata nunatsinni inuit piniarnermik inuussutissarsiuteqarlutik kulturiat pingaartilluinnarpaa. Pingaartumillu qangaaniit inuusaatsit inuussutissarsiornikkut inuuniarnikkullu maan namut tunngavigineqartut illersornissaat pingaartilluinnarlugu. Nunat inoqaavisa pisinnaatitaaffii pillugit naalagaaffiit nalunaarutaanni 2007-mi FN-miit akuerineqartumi Immikkoortoq 20,1 ima oqaasertaqarpoq: Nunat inoqqaavisa pisinnaatitaaffigaat namminneq naalakkersuinikkut, aningaasarsiornikkut aamma inooqatigiinnermi aaqqissukkatik imaluunniit suliffisik attatissallugit, qularnaarniarlugu inuuniutigalugu piniaatsini pe riaatsimik atorsinnaanissaat ineriartortinnissaallu, aamma kiffaanngissuseqartumik qanganiit kingornussatik allallu pissaqarniarnikkut suliat atorsinnaassallugit. Aatsitassarsiornermut, oliasiornermut takornariaqarnermullu tunngatillugu piniariartarfinnik, aalisariartarfinnik, aallaarsimaartarfinnik aavartarfinnillu mianerinninnissaq aammalu silap pinngortitallu allanngoriartornerata kingunerisaanik atuisunut kingunerinut tunngatillugu nunat inoqqaavisa pisinnaatitaaffii aammalu inuttut pisinaatitaaffiit nunanit tamanit akue rineqartut nunatsinni inatsisiliornermi annertunerusumik tunngavigineqarnissaat KNAPK-p pisariaqarluinnartutut isigaa. Nuna manna pinngortitarlu avatangiiserput qangaaniit peqqarniis sinnaasuuvoq maanilu inuuniarnermi inuppalaassuseq maan namut tunngaviujuarsimavoq. Tamannalu Inatsisartut eqqartortariaqarpaat inatsisiliornermilu tassunga tunngassuteqartut aallaavigineqalernissaat akuersissutigalugu. Suleqatigiissitaq KNAPK-mi Siulersuisuunerit Inatsisartunut Naalakkersuisunullu inassutigissavaat sinerissap qanittuani aalisarnikkut piniarnikkullu qulaani anguniagassatut siunnersuutip piviusunngortinnissaanut suliaqartussamik suleqatigiissitamik siunnersuusiortussamik pilersitseqqullugit susassaqartut akornanniit inuttalerneqartussamik. Naggasiut KNAPK isumaqarpoq pingaartumik ukiuni makkunnani imaatigut inuussutissarsiuteqarnermi pissutsit ilungersunartut unammillernartullu qaangissagutsigit siumut alloriataasinnaasunik siunnerfinnik aaliangiinissamut inuiaqatigiit ataatsimoorlutik suleqatigiittariaqartut. Immikkoortortaqarfiit tassani aamma suleqataalluartariaqarput. Ilumoorpoq pissutsit ilungersunartut imaaliallaannaq kisitta immikkuutitaarluta iluarsisinnaanngilavut. Nassuerutigisiguli inuiaqatigiittut susassaqaqatigiittutut suleqatigiinnikkut siu nissarlu qaamasoq siunnerfigalugu tapersersueqatigiinnikkut pissutsit sukkanerusumik ilorraap tungaanut aatsaat saatissinnaagivut. Taamaattumik KNAPK-p Inatsisartut Naalakkersuisullu kajumissaarpai inuia qatigiit soqutigisaat aallaavigalugit sinerissap qanittuani imaatigut inuus sutissarsiuteqarnerup imminut akilersinnaasunngortinnissaanut suleqatigeeqqullugit. KNAPK tassuunakkut suleqataanissamut piareersimavoq, inuiaqatigiillu suleqatigiillutillu ikioqatigiittariaqarput. Piffissanngorpoq nunatsinni sinerissap qanittuani imaatigut inuussutissarsiorneq aamma inatsisit aqqutigalugit siuarsassallugu! Naggataatigullu sinerissap qanittuani aalisarnikkut siunertat eqqartorneqartillugit aalisartukilisaanissamik nalunaaruteqartarnerit atornagit sinerissap qanittuani aalisarnikkut iluarsartuussinissaq tunngavigalugu alloriaqqinnissamik Naalakkersuisut nalunaaruteqartassasut KNAPK-mi Siulersuisuunerit inassuteqaatigaat. Taa matut pisoqarpat alloriaqqinnissaq akuersaarnarnerusoq tunngavissinneqassammat. KNAPK Siulersuisuunerit sinnerlugit Leif Fontaine, siulitaasoq 5

6 Immap timmiai umiarsuarnut aporartarput Allattoq: Kitte Vinter-Jensen, Attaveqatigiinnermut immikkoortortaqarfik, Pinngortitaleriffik Ukiut tamaasa Kujataata Kitaata imartaani immap timmiai 2000-it missaanniittut umiarsuarnut aporartarput. Pinngortitaleriffimmi nalunaarusiami nutaami immap timmiai Kalaallit Nunaata imartaani umiarsuarnut aporartartut amerlassusiat aatsaavissuaq kisitsisitalerneqarput. Nalunaarusiami timmissat umiarsuarnut aportarnerat qanoq pinngitsoortinneqarsinnaasut arlalinnik siunnersuuteqartoqarpoq. 95%-ii mitiupput Kujataata Kitaata imartaani timmissat umiarsuarnut aporartartut it missaanniinnerat eqqoriaarujussuar luni missingiineruvoq, missingiineq apeqqutini immersugassani umiar suarnit pissarsiarisatsinni aamma Kujataata Kitaata imartaani umiarsuit ukiukkut nalinginnaasumik angalasarnerannit paasissutissani pissarsiarisinnaasatsinni naatsorsuinermeer suupput. Ataatsimut isigalugu annertuumik nalornisoqarpoq. Kisianni erseqqilluinnarpoq mitit nalinginnaasut immikkut eqqorneqartartut. Timmissat Kujataata Kitaata imartaani umiar suarnut aporartarnerat pillugu nalunaarutinit tamaneersunit aporartut 95 %-ii mitiusartut erseqqilluinnarpoq, seniorforskeri, Flemming Ravn Merkel, Pinngortitaleriffik/Danmarks Miljøundersøgelser, oqarpoq. Paasissutissat ukiuni sisamani katersorneqarput Immap timmiaasa umiarsuarnut apo - rar tarnerat pillugu paasissutissat Royal Greenlandip kilisaataataanit, Sakkutuut nakkutilliissutaannit aamma Royal Arctic Linep sinersortaataanit ukiuni sisamani katersorneqarsimapput mi misissuineq Pinngortitaleriffiup aamma pisuussutinik uumassusilinnik atuisartut suleqatigiinnissamik isumaqatigiissutaata ilaatut aallartinneqarpoq. Timmissat imarmiut qanoq amerlatigisut ukiut tamaasa umiarsuarnut aporarlutik toqusarnersut miteqassutsimullu immikkut tamanna qanoq pingaaruteqartigineqarsoq pillugu KNAPKmit Pinngortitaleriffik kaammattorneqarpoq misissueqqullugu. Ullumikkut piniartoq ullormut miternik tallimanik pisassinneqartarpoq ukiullu tamaasa meqqit it missaanniittut pisarineqartarput. Aporartarunnaarsinneqarsinnaapput Timmissat imarmiut Kujataata Kitaata sineriaata qanittuini isikkivilutsillugu ukiukkut aporarnerusartut misissuinikkut uppernarsineqarpoq. Tamatumunnga timmissat umiarsuit unnuakkut ingerlaartillutik qinnguartaataannut kajungertarnerannik pissuteqarpoq apeqqutinilu immersugassani umiarsuit naalagaasa nalunaarutigaat timmissat aporartut 17 %- iini umiarsuup sumiissusersiornermut attaverqarnermullu atortuinik ajoqusiisoqartartoq, Flemming Ravn Merkel oqaluttuarpoq qanorlu aporartarnerpassuit tamakku pinngitsoortinneqarnissaannut arlalinnik siunnersuuteqarluni: - umiarsuit sumiiffinni timmissat aporarfigisartagaatigut unnuakkut isikkivilutsillugu ingerlaartassanngitsut, - umiarsuarni inuttat umiarsuup qaani qinnguartaatit qilaap tungaanut qinngornaveerlugit assersortassagaat, - umiarsuup qaani qinnguartaatit pisariaqanngiffiini qaminneqartassasut. Qinnguartaatinut qorsummik qinngortartunut nuugitsi Flemming Ravn Merkelip aamma siunnersuutigaa sikunik nakkutilliinermi scannerisarnernik allanik misile raaqqullugit imaluunniit umiarsuit ilualiarsuarnut taamaallaat qinnguartaasassasut, taassumalli aam- ma umiar suit 150 brt-it sinnerlugit oqimaassusillit inatsisitigut pinngitsooratik qinnguartaateqartinneqartussaasut maluginiaqquaa. Nordsøenimi uuliamik qillerivinni misileraanernit ajunngitsunik misilittagaqartoqarpoq, tamakkunani qinnguartaatit silamiittut tamarmik qorsummik immikkut ittumik qaamanilinnik taarserneqarsimapput, taamaalillutik timmissat qinnguartaatinut nalinnginnaasumik atorneqartunut kajungertarnerannit kajunginnginnerusarput. Misilittagaareersut takutippaat qinnguartaatit qorsummik qaamanillit uuliamik qillerivinni atorneqartut sulisilluni iluarnerusut aamma inimit qaamasumit anillalluni taartoruusinannginnerusut. Meqqit annertunerusumik atuakkit nalunaarusiarlu uani aajuk Pilersaarusiaq pillugu paasissutissanik amerlanerusunik pissarsiniaraanni saaffigineqartussaq: seniorforskeri, Flemming Ravn Merkel, tlf , flme@natur.gl Imaluunniit immikkoortortaqarfimmi pisortaq, Fernando Ugarte tlf , feug@natur.gl Nalunaarusiaq uani aaneqarsinnaavoq: Merkel, F.R Light-induced bird strikes on vessels in Southwest Greenland. Technical Report No. 84, Pinngortitaleriffik, Greenland Institute of Natural Resources. 6

7 Nipisanniarneq pillugu nalunaarut Nipisanniarneq pillugu nalunaarut nutaaq Naalakkersuisut akuerssissutigaat. Nalunaarut 1. juni 2005-imi atuutilerpoq (25. maji 2005) Nipisanniarneq pillugu Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaat nr maj 2005-imeersoq. Nipisanniarneq pillugu nalunaarut nutaaq Naalakkersuisut akuerssissutigaat. Nalunaarut 1. juni 2005-imi atuutilerpoq. Nipisanniarnermut piffissaliussaq nalunaarummi 1. martsimiit 30. junimut aalajangersarneqarpoq. Piffissap taassuma avataani nipisanniarneq inerteqqutaavoq. Inuussutissarsiutigalugu piniarnermut allagartamik imaluunniit nipisanniarnissamut akuersissummik peqanngikkaanni inuussutissarsiutigalugu aalisarneq, matumanittaaq najukkani assigiinngitsuni kalaalimineerniarfinni sullissiveqarfinnilu, soorlu napparsimmavinni, hotelini, neriniartarfinni, ilinniarfinni il.il. tunisassanik, aalisarneq inerteqqutaapput. Inuussutissarsiutigalugu piniarnermut allagartaq pissarsiarineqarsinnaavoq Inuussutissarsiutigalugu piniarnermut allagartat pillugit Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaanni nr. 20-mi 27. november 2003-meersumi piumasaqaatit naammassineqarsimappata. Nipisanniarnissamut akuersissut pissarsiariniaraanni Aalisarneq pillugu Inatsisartut inatsisaanni nr. 18-imi 31. oktober 1996-imeersumi malittarisassat naam massineqarsimanissaat piumasaqaataavoq. Aammattaaq nalunaarutigineqassaaq nipisanniarneq pillugu nalunaarummi sumiiffiup siornatigut inatsisitigut aalajangersaavigineqarsimanngitsup malittarisassaqartitaanera pineqarmat. Emanuel Rosing Sølyst ningittakkanut amoorut, nammineerluni neqitsersuut, neqittassanut agguut Ningittakkersuut tamakkiisoq atoriaannaq angallatip hydralik-kianut ikkussuuteriaannaat Ningittakkersuutit tamaallaat takutitsinernut atornikuupput makkuninngalu: Ningittagartaqarlutik tunineqassapput : Qimiaa qissarusersoriigaq 4,5 mm polyester qippalik oqummersat 7255D no7 akuttussusai 2,2 mtr Atornikut oqummersartai ilanngullugit Akia kr ,- Atornikunut aningaasalersuinissamut siunnersuut: Akileeqqaarutissaq: kr ,- Qaammammullu akiliutigisartagassaq ukiuni tallimani: kr ,- Frydendahl Im- & Export A /S Nutaat oqummersartai ilanngullugit Akia kr ,- Nutaanut aningaasalersuinissamut siunnersuut: Akileeqqaarutissaq: kr ,- Qaammammullu akiliutigisartagassaq ukiuni tallimani: kr ,- Tuniniaasoq: Mikael Justesen tlf mj@frygendahl.com DK-6960 Hvide Sande Tlf Uku atuakkat puisit neqaannit iganissamut ilitsersuutit atuagartaalu Hotel Hans Egedep saaffiginnittarfiani pisiarineqarsinnaapput. Qupp. 19 takuuk. 7

8 PORTUSOOQ MOTORSERVICE ApS BOX 264, 3912 MANIITSOQ TLF..: FAX; e- mail: M-19 Nakuaq nunatsinni umiatsiaaqqat sanaat M-19 Nakuaq både produceret i Grønland Nunatta imartaanut naleqqussakkat Er tilpasset vort farvand PISATAI ILAAREERSUT: Styreboks T85 Ultraflex Rat Kabel Enkeltbælg TMC 600 Automatisk lænsepumpe Batteriomskifter Rustfri badestige m/2-trin Elpanel stænktætte Pulverslukker 2 kg Montering af udstyr Qaammatinut pingasunut forsikring-eqarlutik Pisatarisinnaasai allanngortinneqarsinnaallutik Udstyr kan ændres Motor-i Yamaha 115HK 4-takter...kr ,00 Universaltank plast 2x42L Brændstof 3-vejs hane...kr ,00 Komplet alu brændstoffilter...kr. 540,00 VHF-radio M411 + antenne + beslag...kr ,00 Seiwa 5 GPS m/kort farve...kr ,00 Hydraulisk styring 3,5 ratomgange...kr ,00 Batteri, kabler...kr ,00 Montering af motor samt udstyr...kr ,00 INUSSIARNERSUMIK INUULLUAQQUSILLUTA/MED VENLIG HILSEN

9 Aalisartunut piniartunullu nutaarsiassat 9 nr

10 Kr ,- Kr ,- Kr ,- Poca 500GR Poca 550GR Poca 570GR Poca 600GR Kr ,- Kr ,- Kr ,- Kr ,- Kr ,- Kr ,- Kr ,- Ilulissat Marine Service Kingoraartissanik uninngasuuteqartuaannarpugut Yamaha, Suzuki, Selva, Mariner, Honda-nullu Mobil: TLF:

11 Neqeroorutinut akit Sineriassortukkut neqerooruteqarit Qalipaatit sisamat: Qupperneq iluitsoq kr. Qupperneq affaq kr. Arctic Green Food A/S Postboks Maniitsoq Telefon: Fax: Kalaaliminernik pitsaasunik nunarput pilersueqataaffigaarput. Vi servicerer det Grønlandske marked med kvalitetsprodukter. We do export of arctic species like; cod, Greenland halibut, lumpfish roe, redfish, catfish etc. and the world finest land animal meat of musk-ox. Qupperneq 1/ kr. Qupperneq kingulleq kr. AALISAKKANIK TUNISASSIORNERMUT ILINNIARFIK ATI sunaana? tassa pitsaassuseq Inuussutissalerinermik suliffissuarnut siunnersuineq HACCP programmit Pitsaassutsimik aqutsineq Avatangiisinik nakkutilliineq ATI er kvalitet Rådgivning til Levningsmiddelindustrien Egenkontrolprogrammer Kvalitetsstyring Miljøstryring Kalaallit tunisassiaat nunatsinni sulifeqarfinnut naleqqussagaq Et grønlandsk produkt til grønlandske firmaer ATI Postboks Maniitsoq Tlf Aalisartunut piniartunullu nutaarsiassat nr

12 Eqikkaaneq Aalisarnermut Piniarnermut Naalakkersuisoqarfik Naalakkersuinikkut ingerlatsisunit kissaateqartoqarneranik nassuiaat una aallaaveqarpoq, ammerivimmi Great Greenland A/S-imi (GG A/S) pisortat peqataanerat suleqatigiissitamit misissorneqassalluni. Nassuiaat ineriartorfiusinnaasunik ataani allassimasunik aallaaveqassaaq kaammattuutinillu kingunissanillu misissueqqissaarnernik saqqummiussissalluni. 1. Ineriartorfiusinnaasoq 1: Manna tikillugu ingerlataqarneq allanngortinnagu GG A/S ingerlaannassaaq mi kiffartuussinissamut isumaqatigiissut 2010-meersumut naapertuutissalluni. 2. Ineriartorfiusinnaasoq 2: Manna tikillugu ingerlataqarneq allanngortinnagu GG A/S ingerlaannassaaq mut siunissamulllu kiffartuussinissamut isumaqatigiissutit tunisinerit pisariaqartutut isigineqartut kisiisa tunngavigissallugit. 3. Ineriartorfiusinnaasoq 3: GG A/S-ip ingerlatsinera annertuumik annikillisinneqassaaq, taamaalilluni amernik tunisineq pillugu nutaanik isumaqatigiissusiortoqassanngilaq ammerivillu matuneqassalluni, ingasanngitsumik matusinertut taaneqartoq. Mersortarfik, tuniniaasarfik allaffeqarfillu annikitsumik ingerlataqarlutik kisimik ingerlaqqissapput. Killiffik unamminartullu Namminersorlutik Oqartussanit pigineqartoq ingerlatseqatigiiffik GG A/S aningaasarsiornikkut ilungersunartorsiorpoq, tunisat tunisassiarineqartunut naapertuutinngivillutik. Tamanna piviusumik isumaqarpoq ammit toqqorsivimmi amerliartuinnartut ingerlatseqatigiiffiullu ingerlatsinera amigar toorfiulluni. Tunisinermi akinut tapiissuteqarnikkut piniartunut tapiissutinik ingerlatitseqqinnermut ingerlatseqatigiiffik Namminersorlutik Oqartussanit toqqaannanngitsumik atorneqarpoq. GG A/Sip ilungersornartumik aningaasaqarnikkut inissisimanera pissutigalugu taamatut ingerlatitseqqinneq akisoorujussuuvoq. Tabelimi ataaniittumi kiffartuussinermut isumaqatigiissutinut Namminersorlutik Oqartussat ataatsimut aningaasartuutaat takuneqarsinnaapput, tunisinermi akinut tapiissutit aamma GG A/S-imi amigartoorutit / sinneqartoorutit ilanngullugit. Nassuiaatip takutippaa koruunimut ataatsimut ingerlateqqinneqartumut GG A/S aqqusaarlugu taamaaliorneq 42 ørimik akeqartoq. Taamaattumik piniartut aningaasaqarnikkut puisit amiinik tunisisarnermik taakkullu tunisisarnermik pinngitsuugaqarsinnaanerannik takutitsisunik misissuinernik nassuiaat imaqarpoq. Tunisinermi akinut tapiissuteqarnerup pi saria qar tinneranik allaaserinninnissaq pillugu taamaaliortoqarpoq. Unamminartoq tas saavoq piniartunut pissaaleqinerpaanut tapiissutaasinnaasunik nassaarniarnissaq peqatigisaanillu inuiaqatigiinnut iluaqutaalluni. Tapiissuteqartarneq piniartut isertitaat tunisinermilu akinut tapiissutit atorneqarneri. Amernik tunisinermikkut piniartut amer lanerpaartaat ukiumut kr.-inik ikinnerusunik isertitaqartarput isertitallu taakku amerlanerpaanut taakku ukiumut ataatsimut isertitaasa ilaannit annikitsuaqqamik annertussuseqarlutik. Piniarnermik inuussutissarsiuteqarnermi puisit amiinik tunisinermi akinut tapiissutiniit isertitat qaffasissu siinut takussutissaq, X-akse: Tunisinermi akinut tapiissutit tunniunneqartut kr.-inngorlugit Y-akse: Pi niartut amerlassusaat. Nalunaar suut: Titartakkamiipput piniartut it mis - saaniittut tunisisartullu pillugit nalunaarsuinerit, naak ilisimatitsissutigineqaraluartoq piniartut it taamaallaat missaaniittut. Taamaattoqarneranut pissutaavoq piniartut ilai su- Piffissami mut ammit toqqorsimavimmiittut amerlassu saannut missiliuineq. X-akse: ukiut. Y-akse: Puisit amii avammut nioqqutigineqartut piniartunillu tunineqartut amerlassusaat kiisalu ammit GG A/S-ip toqqorsivianiittut. Najoqqutaq: Ukiumoortumik naatsorsuutit, aningaasanut inatsisit missi ngiutillu NSN. 12

13 GG A/S-imi Namminersorlutik Oqartussat aningaasartuutaat aningaa saatitigut aningaasaliissutit ilanngunnagit Katillugit Kiffartuussinissamut isumaqatigiissutit (1.000 kr.) Ukiup inernera (1.000 kr.) Katillugit (1.000 kr.) Najoqqutaq: Ukiumoortumik naatsorsuutit amma aningaasanut inatsit NSN. miiffinnut arlalinnut tunisisarnerat, taa maattumillu nalunaarsuiffimmi arlaleriarlutik ilaatinneqarlutik. Najoqqutaq: Titartagaq 2009 pillugu GG A/ S-ip nalunaarsugai aallaavigalugit titartarneqarpoq NSN. Piniartorpassuit tunisinissamut periarfissat ukiumut qaammammi ataatsimiit marlunnut taamaallaat atortarpaat. Soorlu napasunit takuneqarsinnaasoq piniartut 100-it missaannaat ukiumut kr.-it sinnerlugit puisit amiinik tunisinermiit isertitaqartarput. Nassuiaammi inerniliisoqarpoq piniartut amerlanerpaartaasa amernik tunisinermi akinut tapiissuteqartarneq isertitaqarfittut pingaanngiinerusutut atortaraat. Tunisisarnerit ilusaat Nassuiaammi takutinneqarpoq sumiiffinni aalisakkeriveqanngitsuni amer nik tunisinissamut periarfissaq piniartut atornerusaraat. Tabellimit ataaniittumit takuneqarsinnaavoq sumiiffinni nunaqarfimmi tunisassiorfeqartunut naleqqiullugu sumiiffinni nunaqarfimmi tunisassiorfeqanngitsuniittunut puisit amiinik tunisinermiit isertitat piniartunut pi ngaarnerusut. Nunap immikkoortuini assigiinngitsuni tuniseriaatsit annertuumik assigiinngissuteqarput. Tabellimit ataaniittumit takuneqarsinnaavoq assersuutigalugu avannaani piniartut amerlanersaasut, kujataanili piniartut agguaqatigiissillugu annerpaamik tunisisartut. Nassuiaammi ilanngussaq 11-mit takuneqarsinnaavoq aamma illoqarfinni nunaqarfinnilu amernik tunisinermiit piniartut qanoq annertutigisumik isertitaqarnersut, ukiumut isertitaannut naleqqiullugu. Illoqarfiit nunaqarfiillu ataasiakkaat akornanni isertitat tunisinerillu annertuumik allanngorarput. Ilinniartitaanikkut suliniutit inuussutissarsiutitigullu siuarsaaneq Nassuiaammi tunisinissamut periarfissatigut killilersuinerit allamut atuartinneqarnissamut ilinniartitaanissamullu suliniutit aallartinneqarnerisa kingorna peqatigisaanilluunniit sapinngisamik pissasut kaammattuutigineqarpoq. Tassunga tunngatillugu maannakkut allamut atuarnissamut ilin niartitaanissamullu suliniuteqarfiusutut atuutereersut eqqartorneqarput soorlu Piareersarfiit, PKU-pikkorissarnerit, AMA-pikkorissarnerit kiisalu Uummannami Piniartut Aalisartullu atuarfiat. Tamatuma saniatigut inuussutissarsiutigalugu piniarnermut allanik periarfissaqartoq taamaalilluni inuussutissarsiutini allani suliffinnik isuma gisaqarsinnaasunngorlugit amer la nerusut alla mut atuar tin ne qarnissaat kaammat tuu ti gine qarpoq. Sulinermi tassani Kultureqarnermut, Ilinniarti taanermut, Ilisimatusarnermut Ilagee qarnermullu Naalak ker sui so qarfiup (KIIIN), Inuussutissarsiornermut Suliffeqarnermullu Naalakkersuisoqarfiup (ISN) aamma kom munit il.il. akornanni siunnerfeqartumik suliniu teqar nis sa mik suleqatigiittoqarnis saanillu pisa riaqartitsisoqarpoq. Uumasoqatigiit Nassuiaammi inerniliisoqarpoq ineriartorfiusinnaasunut tamanut atatillugu puisinniarneq uumasoqatigiinnut annertuumik sunniuteqarnavian ngitsoq. Tamanna isumaqarpoq amer nik 13

14 Puisit amiinik tunisinermut naleqqiullugu aalisakkerivinnut assersuussineq pillugu tabelli 2009-mi piniartunut puisit amiinik tunisinerup nalinga agguaqatigiissillugu Tunitsivinni tunisinerup nalinga kr kr kr kr. Katillugit Nunaqarfik tunitsiveqanngitsoq 3 (19 %) 2 (13 %) 2 (13 %) 9 (56 %) 16 (100 %) < kr. 3 (27 %) 2 (18 %) 1 (9 %) 5 (45 %) 11 (100 %) kr. 2 (20 %) 4 (40 %) 2 (20 %) 2 (20 %) 10 (100 %) > kr. 3 (33 %) 4 (40 %) 1 (11 %) 1 (11 %) 9 (100 %) Najoqqutaq: LULI Nalunaarsuiffik, GG A/S-imi atortut - APNN. tu nisisarneq puisit aalisaga qas sutsimut sunniuteqarneranut taa maalillunilu aalisarnermik inuussutissarsiornermut annertuumik pingaaruteqassanngitsoq. Tunisiffissatut periarfissat aamma Tunisassianik ineriartortitsineq Nassuiaami eqqaaneqarpoq nunani tamalaani tunisiffissatut periarfissat killeqarsimasut. Maannakkullu tunisassiatigut ineriartortitsineq misilinneqartoq, mannali tikillugu tamanna tunisinermut annertuumik iluaqutaasumik sunniuteqarsimanngitsoq. Kaammattuutit Suleqatigiissitamit ineriartorfiusinnaasoq 2 kaammattuutigineqarpoq. Taamaalilluni sumiiffinni piniartut ukiumut isertitaannut tamarmiusunut naleqqiullugu tunisinermi akinut tapiissutit qaffasiffiini puisit amiinik tunisinissamut periarfissaqarnerat ingerlaannarluni, tassami taakku aningaasaqarnerannut tapiissutit taakku annertuumik isumalluutaaqimmata. Tunisinissamut periarfissatigut killilersuinerit allamut atuartinneqarnissamut ilinniartitaanissamullu suliniutit aallartinneqarnerisa kingorna peqatigisaanilluunniit sapinngisamik ingerlanneqartariaqarput. Pingaarnersiuinerit killilersuinerillu periutsit arlallit ingerlannerisigut ataqatigiissinnerisigulluunniit ingerlanneqatariaqarput, amerlanertigullu nunap ilaani sumiiffimmit aalajangerneqartarlutik. Assersuutigalugu nunap ilaani ukiumut isertitaannut tamar miusunut nunaqarfimmilu isertitanut nalinginnaasunut naleqqiullugu puisit amiinik tunisinermiit piniartut annikitsumik isertitaqarfiini puisit amiinik tunisinissamut periarfissaq matuneqarsinnaavoq. Tamanna pisinnaavoq nunap ilaani taakkunani piniartut ani ngaasaqarnerat tunisinermi akinut tapiissutinit killeqartuinnarmik isumalluuteqarmata. Killilersuineq alla tassaasinnaavoq nunap ilaani suliffissaaleqineq annikilluni taamaalillunilu isertitaqarnissamut allanik periarfissaqartuni tunisisarnerit unitsinneqarsinnaallutik. Taakku amerlanertigut tassaapput kitaata sineriaani illoqar fiit anginerit. Suliffeqarnissamut periarfissanut, tunisinissamut periarfissanut, allamut atuartinneqarnissamut piareersimanermut aamma puisit amiinik tunisisarnerup aningaasaqarnikkut piniartumut pingaaruteqarneranut naleqqiullugu erseqqinnerusumik misissueqqissaarnerit tunuliaqutaralugit tunisinermi periarfissatigut killilersuisoqarsinnaavoq. KNAPK ineriartorfiusinnaasumut 1- imut illersuisuuvoq. KNAPK isumaqarpoq sinerissamut qanittumi aalisarnikkut/piniarnikkut inuussutissarsiornermi pissutsit nalinginnaasut aalisakkat appasissumik akeqarnerinik eqqugaasimasut, tunitsiveqarnikkut periarfissat nalinginnaasumik sine riak tamakkerlugu pitsaanerpaajun ngitsut. Aalisarnermik piniarnermillu inuussutissarsiummut issittumi pin ngortitami ukiup kaaviiaarnera tun ngavigalugu ingerlaatsit assigiinngit sut arlallit apeq qutaasarput, piniar tullu ilaat puisinniarnermik immikkut ingerla - taqartunngorsimapput, tamannalu illoqarfimmeersuunermut nunaqarfimmeersuunermulluunniit aalajangiisunani. Great Greenland A/S-ip aallaaviatigut ineriartorfiusinnaasoq 1 kaammattuutigaa, 2011-mi tunisat annertusinissaasa naatsorsuutiginerat tunngavigalugit maannakkut iliuusissartik aalajangiussimallugu. Aalajangersimasumik iliuuseqarnissamut eqqarsaasersuutit siunnersuutillu Piniartut ikitsuinnaat puisit amiinik tunisinermiit annertuumik isertitaqartuupput. Taamaakkaluartoq periarfissaq nunaqqatigiinnut inunnullu, ullumikkut allanik periarfissaqarpianngitsunut annertuumik pingaaruteqarpoq, inuussutissarsiutigalugu piniarneq aamma inunnut taakkununnga allatigut periarfissat taamatut itsillugit. Taamaattumik tunisinissamut periarfissamik annikillisaaneq matusinerluunniit kisimiittariaqanngilaq, kisiannili aalisarnermik piniarnermillu inuussutissarsiutip inuussutissarsiutilluunniit allat iluanni periarfissanik allanik pilersitsinernik ilaqartariaqarluni. Tamatuma kingunerisaanik tunisinermi akinut tapiissutit ikilisinneriniit aningaasat atorneqanngitsut siullermik inuiaqatigiit aningaasarsiorneranni pitsaanerusumik iluanaaruteqartitsisunut tunisassianillu puisit amiinit annertunerusumik piumaneqartunik allanik periarfissanik erseqqissunillu siun nerfeqartunik pilersitsiniarnernut nuunneqartariaqarput. Piniarnermik inuussutissarsiummut tunngatillugu qinigassat allat: Nerisassat. Nunatsinni niuerfimmi kalaallit nerisassiaannik piumasaqarnerup annertusiartornissaa naatsorsuutigisariaqarpoq, ullumikkullu puisit amiatulli tunitsivissatigut ajornartor- 14

15 Nunap ilai Ataatsimut tunisat kr. Piniartut tunisisullu Tunisineq amerlassusaat agguaqatigiissillugu kr. DISKO QEQQA AVANNAA KUJATAA TUNU Pingaarnerit katillugit Nalunaarsuut: Piniartut ilai sumiiffinnut arlalinnut tunisisartutut nalunaarsorsimaneri sillimaffigineqarput. Taa maattoqartillugu piniartoq illoqarfimmi/nunaqarfimmit tunisinerata annertunerpaamik naleqarfigisaani nalu naarsorneqarpoq. Najoqqutaq: GG A/S atortut - APNN. siuteqarnani. Nerisassatigut annertunerusumik imminut pilersorsinnaaneq nunap immikkoortuini ineriartortitsinissamut iliuusissani sammineqartut ilagaat, taamaattumik immikkoortumi tassani nunap ilaani tamatuma salliutinnissaa tulluartuussalluni. Siunnerfeqartumik nerisassatigut pisiortornernullu ingerlatsinerit pisanit tunisas siat annertunerusumik piumaneqarnerulernissaannut iluaqutaasinnaapput aamma tunitsivinni tunisassiorfinnilu aningaasarsiornermik taamaalillunilu tunisiffissat pitsaanerulernerisigut tunisisuni pitsaanerulersitsisinnaallutik. Sulinermi tassani Nerisaqarnermut Siunnersuisoqatigiit, KNAPK-p, kommunit, inuussutissanik tunisassiortut, INUILI-p aamma Aalisartunut Piniartunullu Atuarfiup ilanngutitinnissaat naleqquttuussallutik, aalajangersimasunik suliniuteqarnissamut ataatsimut pilersaarusiornissamut sukkasuumik aqqutissiuussisinnaasariaqartut. Takornariartitsineq aamma assassorneq. Takornariartitsinermik inuussutissarsiummi nunap ilaani piniartunut kiffartuussinissanik amerlanerusunik tunisinissamut aamma periarfigissaartoqarpoq. Tamanna pisinnaavoq akiliuteqarluni aallaaniartitsinermut aalisarnermullu, angallassisuunermut, qimussiussinermi assigisaanullu atatillugu, soorlu aamma sanalunnikkut assassornikkullu pisaniit tunisassianik suliarisaniit tunisisoqarsin naasoq. Nunatsinni Takornariartitsinermut Inuussutissarsiornermullu Siun ner suiso qatigiit, nunap immik koor tuini takornariartitsisarfiit, ilinniarfeqarfiit sulinermut tassunga ilanngutitinnissaat naleq qutissaaq, nunap immikkoortuini aalajangersimasunik suliniuteqarnissamut pilersaarusiornissamut sukkasuumik aqqutissiuussisinnaasariaqartut. Inuussutissarsiutini allanut tunngatillugu qinigassat allat: Inuussutissarsiutit siuariartorfiu sut. Tunisisartunut inuusunnerusunut pingaartumik inuussutissarsiutinut allanut, sulisussanik pisariaqartitsisunut, piniarnermillu inuussutissarsiummiit pitsaanerujussuarmik akissaateqartitsisunut nuunniarnissamut takuneqarsinnaasunik ersarissunillu kajumissaatinik pilersitsinissaq na leqquttuussaaq. Pingaartumik inuussutissarsiutit siuariartorfiusut nu taat sulisussanik piumasaqarnerat annertusiartussaaq, aamma ilinniagaqarsimanngitsunit suliffiusuni, piffissap sivikitsup iluani aningaasallu naammaginartut atorlugit allamut atuar- titsisoqarsinnaalluni. Tamatumani kommunit aamma Namminersorlutik Oqartussat akornanni suleqati giit toqarnissaa tunngavigineqassaaq, kisianni aamma sulisitsisut sulisartut aamma KNAPK peqatigalugit. Sulisoqarnikkut ingerlatsinermi, ineriartorfiusinnaasumik iluaqusiisinnaasunik sukkasuumik ikiorneqartariaqartunik ullumikkut aporfeqarpoq. Qulaani taaneqartunut atuuttoq tassaavoq assigiinngitsunik peqataaffigineqartunik ataatsimut sammisunik suliniuteqartoqarnissaanut, sammineqartunut naleqqiullugu siunnerfeqartumik attaveqaqatigiinnissamut pisariaqartitsisoqarpoq kiisalu nunap immikkoortuani pisariaqartitsinerit periar fissaqarnerillu naapertorlugit suliniutissat naligiissarneqartariaqarlutik. Nalunaarusiaq naggasiinerusaria qanngilaq, aalajangersimasumilli iliuu seqarnissamut aallaaviusariaqarluni. 15

16 Avatangiisinik illersuinermut ilisarnaasersuineq Alfred ER. Jakobsen, Pisortaq Nunarsuaq tamakkerlugu aalisakkanik qalerualinnillu niivernermi maanna malunnaateqaleriartortumik pisisartut piumasariligaasa ilagilerpaat tunisassiat avatangiisinik illersuinermut ilisarnaateqarnissaat. Avatangiisinik illersuinermut ilisarnaasersuineq 1990-kut naajartorneranni WWF-ip Unileverillu suleqatigiillutik aallartissimavaat. Maannamullu avatangiisinik illersuinermut ilisarnaatinik akuersisartut assigiinngitsut takussaaleriartorput ilaatigut Marine Stewardship Council, MSC aamma allat soorlu pisiniarferujussuit aalisakkanik qalerualinnillu pisiortortartut tuniniaasartullu aamma kattullutik ilisarnaatinik pineqartunik ineriartortitsilersimapput. Avatangiisinik illersuinermut ilisarnaasersuinissamut piumasaqaataasinnaasut minnerpaamik tunngaviusinnaasut FN-ip ataani Nerisassanik Nunaateqarnermilu Suleqatigiiffissuarmit Food and Agriculture Organisation, FAO-ip inerisaaffigisimavai. Avatangiisinik illersuinermut ilisarnaat pisisartumut qularnaarinnissutitut isigineqarpoq aalisarnerup nungutsaaliuinermik tunngaveqartumik inger lanneqarneranut uppernarsaatitut isigineqartarmat, ilisimatuussutsikkut siunnersuinerit tunngavigalugit aalisarnerup ingerlanneqarnerata uppernarsaataatut aamma mianersorluni uumassusilinnik atuinissamik periutsit aalajangersakkat najoqqutaralugit aalisarnerup ingerlanneqarneranik ilaatigut tunngavilersuutitut isigineqartarmat. Kalaallit Nunaanni aningaasarsiornikkut aalisakkat qaleruallillu ukiorpassuarni avammut niuernermi pingaaruteqartuusut ilaat ataaserluunniit suli avatangiisinik illersuinermut ilisarnaaserneqarsimanngilaq mit sakkortusisamik raajat MSC-mik ilisarnaaserneqarnissaat siu nertaralugu suliaq aallartippoq ullormannali tikillugu suli naammassineqanngitsumik, KNAPK-mi pisortaq Alfred ER Jakobsen Sineriassortoqmut oqarpoq. Februar 2011-mi Londonimi ataatsimiinnermi taamatut ilisarnaasersueriaaseq aalisartut kattuffiisa sinniisuinit oqallisigineqangaatsiarpoq isumaqatigiissutigineqarporlu ukiormannamiit aallartittumik aalisartut soqu tigisa qaqatigiiffiinit nunani arnar lunniar fiu sartuni naalakkersuisut il.il. sakkor tuumik kaammattorneqassasut arnarloqassutsimik ilisimatuussutsikkut misissuinerit sakkortusisamik pilersaa rusiorluarlugit ingerlanne qalertaria qartut, KNAPK-mi pisortaq Alfred ER Jakobsen Sineriassortoq-mut oqarpoq. Avatangiisinik illersuinermut ilisarnaasersuisinnaasut ilagaat GlobaTrust arlaannaannulluunniit attuumassuteqanngitsoq. Islandimi saarullinniarneq GlobalTrust-mit december 2010-mi akuersissutigineqarsimasoq soqutiginarluarpoq misissorluarnissaalu pisariaqarpoq nunatsinni aalisakkat assigiinngitsut tassanngaanniit immikkut avatangiisinik illersuinermut ilisarnaaserneqarsinnaanerat paasiniarlugu. MSC kisimi akuersisussatut inissisimannginnera tunngavigalugu periarfissat allat nalilersorluarnissaat pisariaqartutut isikkoqarpoq, KNAPK-mi pisortaq Alfred ER Jakobsen naggasiivoq. Avatangiisinik illersuinermut ilisarnaasersuinermut tunngatillugu paasissutissat nittartakkani ukunani paasiniaaf figineqarsinnaapput: fisheries iceland-responsible-fisheries-logo/ 16

17 LuRoMa Alfred ER. Jakobsen, Pisortaq LuRoMa = Lump fish Roe Matters = Nipitsat Suai pillugit Suleqatigiiffik februami Londonimi ataatsimiinneranit paasissutissat pingaarnersiukkat matumani allaaserisami sammineqarput. LuRoMa-mi ataatsimiinnermi Sinerissap Qanittuani Aalisartut Kattuffiisa sinniisui Canadamit, Kalaallit Nunaannit, Islandimit, Savalimmiunit Norgemiillu peqataapput aamma nipitsat suaannik pisiortortartut tunisassiortartullu suannillu niivertut peqataapput. Londonimi ataatsimiinneq suleqatigiiffiup pilersinneraniit naapinnerit 23-issaraat. Ukiumut ataasiaannaq ataatsimiittoqartarpoq. Ataatsimiinnermi pingaarnertut sammineqartarput ukiumi kingullermi suanniarneq qanoq ingerlasimanersoq pillugu paasissutisseeqatigiinnerit, upernarnissaanullu aalisartut suanniat piareersarnerat qanoq isikkoqarnersoq aamma ilisimatitsissutigineqartarpoq. Tamatuma saniatigut arnarluit suaannik tunisassiortut nappartat tunisassiarisimasaat qanoq amerlatiginersut tunisassiortut, niivertut aalisartullu sinniisuisa akornanni eqqartorneqartarpoq. Taamaalilluni tunitsivinni tama ginni pisisartut arnarluit suaannik qanoq piumasaqarnerat, atuinerat akeqartitsinerillu ilanngullugit eqqartorneqartarlutik. Arnarluit suaat tunisassianit allanit qanoq unammillerneqartigineri qanorlu tunitsiviit ineriartorneri pillugit tunisassiortut niivertullu sinniisuisa saqqummiissivigisarpaat. Suaat masattut Arnarluit suai masattut nalinginnaasumik nappartamut 148,5 kg-nik oqimaassuseqartutut naatsorsorneqartarput. Nappartamiittullu nerineqariaannanngoraamik 70 %-tut inerneqartarput. Imaappoq tamakkiisumik suaat panertut nappartami ataatsimi suaat tarajortikkat 104 kg missaannik oqimaassuseqartutut naatsorsuutigineqartarpoq mi Kalaallit Nunaanni suaat pisiarineqarsimasut qanorpiaq annertutigisimanersut pisortatigoortumik kisitsisitaannik takussutissanik KNAPKmit tigusaqartoqarsimanngitsoq ilisimatitsissutigineqarpoq kisitsisilli tunisassiorfinnit pisiortornerpaanit pissarsiarineqarsimasut ilisimatitsissutaasut imaapput: Arctic Green Food A/S: 100 tons. Romark Seafood A/S: 216 tons. Royal Greenland A/S: 777 tons. Katillugit: tons. Aalisartut qanoq amerlatigisut sumilu qanoq amerlatigisunik qassuteqarlutik aalisarsimanersut pillugit paasissutissat amigaatigineqartut KNAPK-p allaffiani pisortaata ilisimatitsissutigaa. Tamanna ukiormannamiit tamakkiisumik aaqqeriarneqartariaqarpoq, taama pisortaq Alfred ER Jakobsen oqarpoq. Januar aallaqqaataaniit 2010 aallarnerfigalugu aalisarnermut inatsit nutarterneqarmat tunisassiorfiit aalisakkanik il.il. qanoq annertutigisumik aalisartunit pisiortornertik pillugu pisortanut nalunaaruteqaqqusaalernikuunerat ilutigalugu paasissutissat pisortatigoortut siunissami tunngavigineqartalernissaat pisortap Sineriassortumut ilisimatitsissuteqarnermini oqaatigaa. Nunatsinni pilersaarutit Pinngortitaleriffik ukiormannamiit aallartittumik Nuummi aalisartunik suleqateqarluni arnarlunniarnerup qanimut malinnaavigineqarnissaa pilersaarutaasoq KNAPK-mi pisortap ilisimatitsissutigaa. Manna tikillugu arnarlunniarnermi aalisartut qassit, sumi qassutit qassit atorlugit qanoq annertutigisumik qanorlu sivisutigisumik aalajangersimasumik nalunaarsukkanik paasissutissanik pigisaqannginnerup ajornartorsiutinngoriaannaanera KNAPK-mi pisortap oqaatigaa ilisimatitsissutigalugulu Ulluinnarni Aqutsisunut tamatuma iliuuseqarfiginissaa siunertaralugu kaammattuutigisimallugu. Taamaappoq aamma aalisakkanik allanik aalisarnermi. Tassa paasissutissat Naalakkersuisoqarfimmut tunisassiorfinnulluunniit ataasiakkaanut imaassinnaavoq apuuttarsimasinnaagaluartut KNAPK-mut paasissutissat tamakkua pingaaruteqarluinnartut aaqqissuussaasumik pissusissamisoortumillu apuunneq ajorsimanerat KNAPK-mi pisortap oqaatigaa. Pissusissamisoorluinnarpoq paasissutissat pineqartut tamakkiisumik KNAPK-mut apuunneqartarnissaat tassami paasissutissat KNAPK-mi ilaa sortanit tunisassiorfinnut pisortanulluunniit tunniussaapput taamaattumillu aamma KNAPK-mit piginneqataaffigineqarlutik, KNAPK-mi pisortaq naggasiivoq mi suaat akii nappartallu amerlassusii agguaqatigiissillugu imaassimapput Nuna Akit Euro/kg imal. Dkr./kg Nappartat tunisassiat Island 6,3 Euro*) = 46, (panertut) Norge 4,5 Euro = 33, (panertut) Canada 4,15 Euro = 30, (panertut) Kalaallit Nunaat 3,13 Euro = ca. 23, (masattut) *) 1 Euro = 7,35 kr 17

18 Ittoqqortoormiuni silaannaap pissusaa allanngoqaaq Allattoq: Ludvig Hansen Ittoqqortoormiuni piniartoq utoqqalisoq Jørgen Sanimuinnaq Ittoqqortoormiuni silaannaap pissusaata allan ngoriartornera pillugu apersorneqarnermini ima oqaluttuarpoq. Uunnartumi alliartorpunga, taamani uagut meeranitta nalaani 30-it sinnerlugit ukiumi issittarpoq. Taamanikkut piniagassarpassuaqarpoq, aamma ma lugisinnaavara taamani sikuusaqaaq, sikup sinaava taamanikkut samanerujussuaq ersittarpoq, taamanikkut sikorsuit maanga pulaneq ajorput, silaannaap pissusia 2000-inut ikaarsaalernermi assorujussuaq allanngorpoq, kiatsittalerpoq, una pissutaasimannguatsiar poq silaannaap naqitsinera aamma allanngormat. Taamanikkut ilaanni meteri sinnerlugu siku issussuseqar tartarpoq. Meeraanerma nalaani kunni silagittaqaaq, 1960-ikkut ingerlaneranni 40-ut sinnigaatsiarlugit issittarpoq allaat petroliut qerisarlutik, KGH sulisui orsiiniarlutik pilersimavaat petroliu qerisimasoq. Maannakkut aamma malugisarpara tassaanngaannaq anorersualertarnera akulikillisimasoq, tassaanngaannarlu silagissisalerluni. Silaannaap pissusaata allanngornera kaani kingullerni assut allannguuteqarsimavoq malunnartumik. Apisarnera eqqaassangukku uatsinnut assut eqqumiikujuppoq, maanna aperujussuartalerpoq, sila nittaannerulerpoq, kisianni aasakkut siallertanera qannganit akuttuninngorpoq. Piniagassat eqqaassagukkit kunni taamanikkut puisit piniagaanerupput, ullormut taamani sisamat tallimat tikiuttarpaat, aamma taamani qilalukkat pulasarput, taamani piniartut malersuilersarput. 50-kuuni aasakkut ilaanni qilalukkat sisamat pisarineqartarput. Taamanikkullu nunaqarfitsinni piniartut sisamaannaapput. Aamma taamani nannut piniagaalluarput, arlalippassuarnik nannuttoqar tarpoq. Aarrit aamma pisarineqar luartartut ilagaat, maannakkulli taak ku aarrit akuttoqaat. Qilalukkat takkuttarnerat siulitta assorujussuaq qilalukkat malussajasartut tappissorsuusullu eqqaasarpaat, maannakkut aquutera- lassor- nerit atulermata aamma qila lukkat tammariartorput, tassa aqqutinnaaminniit allamut nuussimapput, im maqa nipiliortut pissutaallutik aqqutsik allanngortissimavaat, qilalukkat pavani kangerlussuarmi piaqqiortaramik. Aalisakkat pisarineqartartut eqqaassagukkit, Uunartup Ittaajimmiullu ikerani ilaanni qaleralinnik pisaqartarsimapput, tassa uppernarsineqarnikuuvoq tamanna eqqarput qaleraleqarsimasoq, tassa misileraanikkut immaqa nanineqarsinnaagaluarput, aamma ajoqi tappavani kangerlummi ningittakkersortarsimavoq qaleralinnillu pisaqartarsimalluni. Aamma uugarpassuit oktoberimi takkuttartut, kisiannili maannakkut uukkaat millisimaqaat suna pissutaasimanerpoq, tassa silaannaap kissatsinnera immaqa pissutaasinnaavoq uukkaat mikivallaalersimanerannut. Uugarpassuit aamma sissamut tulannikuupput, taamani imertaatit qassiunerpat ulikkaartaarlugit pisarivagut. Maani saarullimmik takunikuunngilagut, kisiannili nalunngilara kujataatugerput Tasiilap eqqaa saarullippassuaqartoq. Immaqa misilerannikkut nassaarineqarsinnaangaluarput, kisianni ammassaqarpoq, aamma qilalukkat puisillu eqqaassagaanni, nerisassaqartigatik maanga pulasarsinnaangillat. Aamma Ittoqqortoormiut kanajorpassuaqarput qivaaqinik, kisianni nipi saqanngilaq. Aasaasarnerput aamma sivitsorpoq, aamma upernajaartalerpoq kissatsittalerluni piaarnerusumik. Kangikajiup eqqaani appanik ineqarfeqarpoq, ukiuni kingullerni appat malunnartumik ikiliartorput, aamma manninnik takussaasueruppoq, aamma miterpassuaqartarpoq, appaliarsupassuaqarlunilu aamma qanittumi ineqarfeqarami. Teriannissat aamma piniagaasarput, umimmaat 1925-mili inuleqqaarneqarmat maannamut suli piniagaapput, aamma amerlassusaat allannguuteqanngillat ulloq manna tikillugu. Umimmaat nujuartuusimanngillat ammalu suli amerliartorput. Artic Green Food tunisassiorfia ammangallarmat assut iluaqutaangaluarpoq, kisianni maannakkut ajoraluartumik tunisassiorfik unin ngaan narpoq. Tassa kalaaliminerpassuit tunisassiarineqarsinnaangaluarput, maani natserpassuaqarpoq, aamma allattuut. Tikaagulliit nujuarsimaqaaq, tikaagullippassuunikuupput qanittutsinni maani, kiisianni piniagaaleramik aamma nujuartunngornikuupput. Taama naggasiivoq Jørgen Sanimuinnaq Illoqqortoormiuni utoqqaat illuani najugalik Ludvig Hansenimit apersorneqarnermini. 18

19 Säl anglaise, inunnut 4 -nut 100 g bacon 2 uanitsut tunguusat, kitsikkat 600 g puisip qimerlua, 4-nut aggugaq 2 alussaateeqqat kapers 4 alussaateeqqat fransk sennep Punneq siatsinermut taratsut, qasilitsut qaamanerit Akussat: kartoffelmosi, naatsitat punnermut siatat Una nerisassiornermut ilitsersuut pissarsiarivarput svenskeq igasoq Susanne Jonsson Sverigip avannaani kangiani illoqarfimmi Umeåmeersoq qanittukkut Hotel Hans Egedemi nunatsinni puisit kusanasaarlugit nerisassiarineqarsinnaanerat pillugu takutitsisoq, misiliititsisorlu nerisassianik puisp neqaaneeersunik assigiinngitsunik. Atuagaq puisit neqaat kusanasaarlugu iganissaannut ilitsersuut Hotel Hans Egedemi saaffiginnittarfimmi pisiarineqarsinnaavoq. Susanne Jonssonip assorssuaq Sineriassortumit qutsavigaarput nerisaassiornermut ilitsersuummik taama pitsaatigisumik tunísinnaammatigut. Puisip neqaata piareersarnissaa: Puisi nutaatillugu pilanneqassaaq, orsuiarneqassaaq orsor - sunninnissaa annikillisarlugu. Neqi saattuaranngorlugu aggormeqassaaq saarnginit kaangartinneqas saaq, qimerluanit, pukusuanillu, saanertaqartinnagu sianneqassaaq. Neqi imermut tarajulikkaamut (saltlage) kininneqassaaq (taratsut 1 dl imerlu 1 l qalaanneqassapput kingornalu nillataalaartumiitsinneqassaluni), tupaarnat (timian) akuliunneqassapput, errortukkit uninngatilaarlugillu. Baconit sialaarneqassapput, allarterummullu pappiaqqamut ilineqassallutik. Uanitsut baconip orsuanut sianneqassapput kajortisillugit, taratsut qasilitsullu akuliunneqassapput, siatsivimmit qaqinneqassapput. Punnimineq siatsivimmi aatsiguk neqilu siallugu, taratsut qasilitsullu akuliunneqassapput. 10 minuttit uninngatikkut. Neqit baconit uanitsullu puuguttamut ilikkit, siinipi uanitsullu ilanngullugit. Kartoffelmosilerlugit naatsitanillu punnermut siatanik akullugit sassaalliutigikkit. 19

20 Qallunaat nunaanni aalisartut peqatigiiffiata Dansk fiskeriforeningip siulittaasua Svend Erik Andersen aamma KNAPK-p siulittaasua Leif Fontaine januari naalersoq 2011 naapipput, assigiinngitsunik pissutsinik qallunaat nunaannut kalaallillu nunaanni aalisarneq pillugu eqqartueqatigiillutik, suligullu suleqatigiissinnaaneq aamma periarfissaqarnersoq eqqartorlugu. Kapisilinnut aningaasaateqarfiup Ataatsimiinnissaasa ullui Sap. ak Sap. ak Sap. ak