QVINTVS LVTATIVS CATVLVS 86 a.chr. (consul 102 a.chr.)

Transkript

1 QVINTVS LVTATIVS CATVLVS 86 a.chr. (consul 2 a.chr.) Aufugit mi animus; credo, ut solet, ad Theotimum devenit. Sic est, perfugium illud habet. Quid, si non interdixem, ne illunc fugitivum mitteret ad se intro, sed magis eiceret? Ibimus quaesitum. verum, ne ipsi teneamur, formido. Quid ago? da, Venus, consilium. [Aul.Gel ] ago, egi, actum, 3 handler, udfører, gør animus m.2 sjæl, sind, følelse, "hjerte" aufugio, -fugi, -fugitum,3 flygter bort consilium n.2 plan, råd credo,credidi,creditum 3 tror, formoder da < do, dedi, datum, dare 1. giver devenio, deveni, deventum 4 kommer hen til, når eicio, eieci, eiectum, 3 kaster/smider ud formido 1. frygter, er bange for (at = ne) fugitivus 1./2. bortløbet, flygtet; flygtning habeo 2. har ibimus < eo, ivi, itum 4. går 1 illud < ille 4 illunc = illum interdixem = interdixissem < interdico,-dixi,-dictum,3 forbyder intro adv. ind, indenfor ipsi her plur. for sing. = ipse 4 magis adv. snarere, hellere mi = mihi 42 mitto, misi, missum,3 sender, "lader komme" ne i denne tekst = at perfugium n.2 tilflugtssted quaesitum 1.supinum 268 < quaero, quaesivi, quaesitum 3, søger efter quid < quis/qui-pronominet 46 se sig 43 si hvis sic således soleo plejer teneamur pl.for sing. = teneor < teneo 2. holder, fastholder, har Theotimus Θεότιμoς drengenavn ut lissom, som, sådan som Venus, -neris f.3 Venus, Kjærlighedens gudinde verum men, sandt at sige, og så dog, alligevel a + abl fra, af Constiteram exorientem Auroram forte salutans, cum subito a laeva Roscius exoritur. pace mihi liceat, caelestes, dicere vestra: mortalis visus't pulchrior esse deo. [Cic.de Nat.Deo.1.79] 1

2 Aurora f.1 Morgenrøden(s gudinde) caelestis adj.3 himmelsk, guddommelig; subst.3: gud consto, -stiti, -statum, -stare 1. står stille/fast, cum conjunktion da deus m.2.gud, guddom dico, dixi, dictum 3 sige, tale exorior, exortus sum, exoriri dep.4 står op, forte adv. tilfældigvis laevus adj skæv, kejtet, venstre licet 114 det er tilladt + inf. mortalis adj.3 dødelig; menneske pax f.3 fred, "tilladelse", "velsignelse" pulcher adj ( , 34) smuk, skøn Roscius mandsnavn saluto 1. hilser subito adv. pludseligt vester 44 visus't = visus est < video, vidi,visum 2. ser; pass.: synes, ser ud til VALERIVS AEDITVVS ca.0 a.chr. Dicere cum conor curam tibi, Pamphila, cordis, quid mi abs te quaeram, verba labris abeunt, per pectus manat subito subido mihi sudor: sic tacitus, subidus dum pudeo, pereo. [Aul.Gel ] abeunt < ab-eo,-ivi, -itum, -ire 4 går bort fra 1 abs = ab + abl. fra, af conor dep.1. forsøger, prøver cor, -dis n.3 hjerte cum conjunk. da, når cura f.1 omsorg, bekymring, "smerte" dum conjunk. mens labrum n.2.læbe mano 1. strømmer, siver, drypper, risler mi = mihi 42 Pamphila Πάμφιλα pigenavn pectus, -oris n.3 bryst per + akk. gennem pereo, perii, peritum, perire 4 går til grunde, forsvinder, dør pudeo 2. skammer mig quaero, quaesivi, quaesitum, 3. søger, spørger efter quid 46 sic adv. således subidus liderlig subito adv. pludselig sudor,-oris m.3 sved tacitus tavs, stille te/tibi 42 verbum n.2 ord 2

3 Quid faculam praefers, Phileros, qua nil opus nobis? Ibimus sic, lucet pectore flamma satis. Istam nam potis est vis saeva extinguere venti aut imber caelo candidus praecipitans; at contra hunc ignem Veneris, nisi si Venus ipsa, nulla est quae possit vis alia opprimere. [Aul.Gel ] alius 0,3 at contra men derimod aut eller caelum n.2. himmel candidus hvid, skinnende, strålende ex(s)tinguo, -stinxi, -stinctum, 3. slukke, slette, udslette facula f.1. fakkel flamma f.1. flamme hunc 4 ignis m.3. ild imber,-bris m.3. regn ipsa 4 istam 4 luceo, luxi,-,2. er klar, lyser, skinner nam for, thi nil 1,2 nisi conjunk.hvis ikke, undtaget nobis 42 nulla 0,2 opprimo, oppressi, oppressum,3. undertrykker, betvinger. opus [est] + abl. der brug for Phileros Φίλερoς drengenavn possit 8 potis est = potest praecipito 1. styrter ned, kaster sig hovedkuls praefero, -tuli, -latum, 3 ( 9) bærer foran qua/quae/quid 46 saevus vild, grusom, rasende satis nok, tilstrækkeligt ventus m.2. vind, storm vis f.3 ( 20) kraft, magt PORCIVS LICINVS ca.0 a.chr. Custodes ovium tenerae propaginis, agnum, quaeritis ignem? ite huc; quaeritis? ignis homost. si digito attigero, incendam silvam simul omnem. omne pecus flammast, omnia quae video. [Aul.Gel ] agnum = agnorum < agnus m.2. lam attingo, attigi, attactum,3 rører ved 3

4 custos,-odis m.3 vogter, hyrde digitus m.2. finger flammast = flamma est; flamma f.1. flamme homo, hominis, m.3. menneske, mand, [her = ego] huc adv.herhen ignis m.3. ild, bål incendo, incendi,-censum 3 antænder, sætter ild til ite < eo 1 omnis adj.3. [ 30] al, hel ovis f.3. får pecus,-coris, n.3. kvæg, også om får propago,-inis,f.3. stikling, afkom, barn quae 46 quaero, quaesivi, quaesitum, 3. søger, spørger efter si conjunktion hvis silva f.1 skov simul adv.samtidigt tener adj spæd, blid video,vidi, visum,3. ser C.VALERIVS CATVLLVS 87-7 a.chr. (?) 1 LI Ille mi par esse deo videtur, ille, si fas est, superare divos, qui sedens adversus identidem te spectat et audit dulce ridentem, misero quod omnis eripit sensus mihi: nam simul te, Lesbia, aspexi, nihil est super mi *vocis in ore.* Lingua sed torpet, tenuis sub artus flamma demanat, sonitu suopte tintinant aures, gemina teguntur lumina nocte. Otium, Catulle, tibi molestum est: otio exsultas nimiumque gestis: otium et reges prius et beatas perdidit urbes. II Passer, deliciae meae puellae, quicum ludere, quem in sinu tenere, cui primum digitum dare appetenti et acres solet incitare morsus, cum desiderio meo nitenti 4

5 carum nescio quid lubet iocari: tecum ludere, sicut ipsa, possem et tristes animi levare curas. V Vivamus, mea Lesbia, atque amemus, rumoresque senum severiorum omnes unius aestimemus assis! soles occidere et redire possunt: nobis cum semel occidit brevis lux, nox est perpetua una dormienda. da mi basia mille, deinde centum, dein mille altera, dein secunda centum, deinde usque altera mille, deinde centum. dein, cum milia multa fecerimus, conturbabimus illa, ne sciamus, aut ne quis malus invidere possit, cum tantum sciat esse basiorum. LXXXIII Lesbia mi praesente viro mala plurima dicit: haec illi fatuo maxima laetitia est. Mule, nihil sentis? si nostri oblita taceret, sana esset: nunc quod gannit et obloquitur, non solum meminit, sed, quae multo acrior est res, irata est. Hoc est, uritur et loquitur. XCII Lesbia mi dicit semper male nec tacet umquam de me: Lesbia me dispeream nisi amat. Quo signo? quia sunt totidem mea:deprecor illam assidue, verum dispeream nisi amo. III Lugete, O Veneres Cupidinesque, et quantum est hominum venustiorum: passer mortuus est meae puellae, passer, deliciae meae puellae, quem plus illa oculis suis amabat. Nam mellitus erat suamque norat ipsam tam bene quam puella matrem, nec sese a gremio illius movebat, sed circumsiliens modo huc modo illuc ad solam dominam usque pipiabat; qui nunc it per iter tenebricosum illud, unde negant redire quemquam. At vobis male sit, malae tenebrae Orci, quae omnia bella devoratis:

6 CATVLLVS 1 tam bellum mihi passerem abstulistis. O factum male! o miselle passer! tua nunc opera meae puellae flendo turgiduli rubent ocelli. LXX Nulli se dicit mulier mea nubere malle quam mihi, non si se Iuppiter ipse petat. Dicit: sed mulier cupido quod dicit amanti, in vento et rapida scribere oportet aqua. CIX Iocundum, mea vita, mihi proponis amorem hunc nostrum inter nos perpetuumque fore. Di magni, facite ut vere promittere possit, atque id sincere dicat et ex animo, ut liceat nobis tota perducere vita aeternum hoc sanctae foedus amicitiae. LXXXVII Nulla potest mulier tantum se dicere amatam vere, quantum a me Lesbia amata mea est. Nulla fides ullo fuit umquam foedere tanta, quanta in amore tuo ex parte reperta mea est. LXXII Dicebas quondam solum te nosse Catullum, Lesbia, nec prae me velle tenere Iovem. Dilexi tum te non tantum ut vulgus amicam, sed pater ut gnatos diligit et generos. Nunc te cognovi: quare etsi impensius uror, multo mi tamen es vilior et levior. Qui potis est, inquis? quod amantem iniuria talis cogit amare magis, sed bene velle minus. LXXXV Odi et amo. Quare id faciam, fortasse requiris. Nescio, sed fieri sentio et excrucior. VIII Miser Catulle, desinas ineptire et quod vides perisse perditum ducas. Fulsere quondam candidi tibi soles, cum ventitabas quo puella ducebat amata nobis quantum amabitur nulla. 6

7 CATVLLVS 1 Ibi illa multa cum iocosa fiebant, quae tu volebas nec puella nolebat, fulsere vere candidi tibi soles. Nunc iam illa non vult: tu quoque inpotens noli, nec quae fugit sectare, nec miser vive, sed obstinata mente perfer, obdura. Vale, puella. Iam Catullus obdurat, nec te requiret nec rogabit invitam. At tu dolebis, cum rogaberis nulla. Scelesta, vae te, quae tibi manet vita? quis nunc te adibit? cui videberis bella? quem nunc amabis? cuius esse diceris? quem basiabis? cui labella mordebis? At tu, Catulle, destinatus obdura. CIV Credis me potuisse meae maledicere vitae ambobus mihi quae carior est oculis? non potui, nec, si possem, tam perdite amarem: sed tu cum Tappone omnia monstra facis. LVIII Caeli, Lesbia nostra, Lesbia illa illa Lesbia, quam Catullus unam plus quam se atque suos amavit omnes, nunc in quadriviis et angiportis glubit magnanimi Remi nepotes. LXXV Huc est mens deducta tua mea, Lesbia, culpa atque ita se officio perdidit ipsa suo, ut iam nec bene velle queat tibi, si optima fias, nec desistere amare, omnia si facias. LXXVI Siqua recordanti benefacta priora voluptas est homini, cum se cogitat esse pium, nec sanctam violasse fidem, nec foedere nullo divum ad fallendos numine abusum homines, multa parata manent in longa aetate, Catulle, ex hoc ingrato gaudia amore tibi. Nam quaecumque homines bene cuiquam aut dicere possunt aut facere, haec a te dictaque factaque sunt. Omnia quae ingratae perierunt credita menti. Quare iam te cur amplius excrucies? Quin tu animo offirmas atque istinc teque reducis, et dis invitis desinis esse miser? 7

8 CATVLLVS difficile est longum subito deponere amorem, difficile est, verum hoc qua lubet efficias: una salus haec est, hoc est tibi pervincendum, hoc facias, sive id non pote sive pote. O di, si vestrum est misereri, aut si quibus umquam extremam iam ipsa in morte tulistis opem, me miserum aspicite et, si vitam puriter egi, eripite hanc pestem perniciemque mihi, quae mihi subrepens imos ut torpor in artus expulit ex omni pectore laetitias. non iam illud quaero, contra me ut diligat illa, aut, quod non potis est, esse pudica velit: ipse valere opto et taetrum hunc deponere morbum. O di, reddite mi hoc pro pietate mea. 8