In dit nummer o.a.: Sanseveria slot zomermiddag gemeente De Open Hof busreis Martinigemeente Hoeksteenlezing tentoonstelling Oude Kerk Open

Transkript

1 35 e jaargang no juli 2019 In dit nummer o.a.: Sanseveria slot zomermiddag gemeente De Open Hof busreis Martinigemeente Hoeksteenlezing tentoonstelling Oude Kerk Open

2 Kerkelijk Bureau Bruijnings Ingenhoeslaan KR VOORBURG Tel kerkelijkbureau@ protestantsegemeentevoorburg.nl Telefonisch bereikbaar/geopend: Maandag en donderdag van 9.00 tot uur. IBAN bankrekeningnummers: Bijdrage Kerkbalans en/of Giften: NL07 RABO t.n.v. Protestantse Gemeente Voorburg inz. kerkbalans Bestelling collectebonnen: ( 20,- per kaart) NL07 RABO Protestantse Gemeente Voorburg Wilt u bij uw bestelling tevens de portokosten voldoen? De portokosten bedragen 0,87 voor 1 t/m 3 collectekaarten en voor 4 of meer collectekaarten 1,74. Ook is het mogelijk de collectekaarten af te halen bij het Kerkelijk Bureau Diaconie: NL27 INGB Protestantse Gemeente Voorburg ZWO: NL67 INGB Werkgroep ZWO Prot. Gem. Voorburg Zondag 21 juli Kerkdiensten Rooster uur ds. E. van der Wolf-Kox uur ds. A.J.G. Dronkert, Den Haag uur ds. J.T. van der Wolf Kerkdienst voor doven, gebouw: Koningkerk uur ds. J.T. van der Wolf Zondag 28 juli uur ds. H.P.J. Schormans, Amersfoort uur proponent R. ten Hoopen uur ds. E. van der Wolf-Kox Zondag 4 augustus Zondag 18 augustus uur ds. J. Henzen, Wateringen uur ds. J. Maasland, Scheveningen uur ds. A.J.G. Dronkert, Den Haag Kerkdienst voor doven, gebouw: Koningkerk uur ds. A.J.G. Dronkert, Den Haag Zondag 25 augustus uur ds. H.M. Marchand uur ds. E. van der Wolf-Kox uur ds. J.T. van der Wolf Administratie en bezorging: Zie bovenstaande gegevens bij het Kerkelijk Bureau. Redactie: A.C. Bronsveld-Voerman H. Nauta P. Vink kwbronsveld@kpnmail.nl kwnauta2@outlook.com kerkwijzer@ protestantsegemeentevoorburg.nl Verzoek uw kopij in Word te en naar de 3 bovenstaande adressen. Kopij voor het nummer van vrijdag 6 september moet uiterlijk donderdag 29 augustus vóór uur worden ge- d naar de redactieadressen. Nieuwe abonnementen kunnen worden aangemeld bij het Kerkelijk Bureau. Eenmaal per jaar krijgt u een verzoek om 19,50 leesgeld te voldoen op rek. NL32 RABO t.n.v. Administratie Voorburgs Kerkblad. wordt per jaar 26,50 extra aan portokosten in rekening gebracht uur ds. L.J. de Leeuw, Scheveningen uur ds. A.J.G. Dronkert, Den Haag uur ds. J.T. van der Wolf Kerkdienst voor doven, gebouw: Koningkerk uur ds. J.T. van der Wolf Zondag 11 augustus uur ds. J. v.d. Meent, Utrecht uur ds. H.J. Franzen, Pijnacker uur ds. E. van der Wolf-Kox De Mantel uur pastor P. Sas Zondag 1 september uur ds. W.F. Schormans uur ds. J.T. van der Wolf uur ds. E. van der Wolf-Kox Kerkdienst voor doven, gebouw: Koningkerk uur ds. E. van der Wolf-Kox Paulus schreef: Wij hebben ons burgerrecht in de hemel, en van daar verwachten wij onze redder, de Heer Jezus Christus. Hij zal ons armzalig lichaam gelijk maken aan zijn verheerlijkt lichaam. Filipenzen 3: 17-4: 1

3 Wijkgemeente Martini Oude Kerk Herenstraat 77, 2271 CC Voorburg, tel Predikanten: ds. W.F. Schormans, Parkweg 362, 2271 BK Voorburg, tel: , hotmail.com. Werkdagen ma/di/wo/do. En ds. H.M. Marchand, Parkweg 362, 2271 BK Voorburg, tel , com. Werkdagen ma/di/do. Scriba: mw. M.E. Hartevelt-Breugom, Wijnandt van Elststraat 14, 2282 HH Rijswijk, scriba. tel Voorzitter: mw. D.M. Redelijkheid-Gerritse, tel Rek.nr. wijkkas: NL98 INGB t.n.v. Wijkkas Martinigemeente. Rek.nr. wijkdiaconie: NL49 INGB t.n.v. Wijkdiaconie Martini Gemeente. Website: Bij de diensten Zondag 21 juli Deze zondag gaat het over één van de smaken van de vrucht van de Geest: goedheid. We lezen uit Galaten 5: 22, 23a en Matteüs 19: Wat is goedheid? Hoe goed zijn we, of kunnen we zijn? Hoe kan goedheid groeien als een geschenk van Gods Geest? Ds. Els van der Wolf is de voorganger. Zondag 28 juli Voorganger is ds. H.P.J. Schormans uit Amersfoort, vader van onze wijkpredikant. Zondag 4 augustus Voorganger is ds. L. de Leeuw uit Scheveningen. Zondag 11 augustus Voorganger is ds. Jaap van de Meent uit Utrecht. Zondag 18 augustus Voorganger is ds. J. Henzen uit Wateringen. Zondag 25 augustus Vanaf 8 september gaan we lezen uit 1 Samuel, de geschiedenissen van David. Bij het schrijven van dit stukje weet ik nog niet welke lezingen ik zal kiezen voor zondag 25 augustus. Ik zit er over te denken een psalm te nemen, misschien Psalm 32: Gelukkig de mens van wie de ontrouw wordt vergeven. Wat is geluk, wanneer ben je gelukkig? De Vlaamse filosoof Guido Vanheeswijck maakt onderscheid tussen overleven, (leuk) leven en zinvol leven. Over dit laatste, zinvolle, vervulde leven gaat Psalm 32. De zanger-dichter van deze psalm zoekt het geluk niet in zichzelf, maar buiten Collectetoelichtingen De 1 e collecte is altijd voor een diaconaal doel. De 2 e collecte is altijd voor plaatselijke kerkelijke doeleinden zoals huisvesting, salarissen, organisatie e.d. 21 juli De Herberg Pastoraal Diaconaal Centrum De Herberg biedt hulp aan mensen die geconfronteerd worden met verdriet en tegenslag maar geeft mensen ook de gelegenheid voor een time-out om in alle rust na te denken over hun leven. Men kan een groeps- of individueel programma volgen. Info: www. pdcdeherberg.nl 28 juli Financiële nood De diaconie ondersteunt mensen die door allerlei oorzaken in financiële nood zijn gekomen. Ze hebben op alles al bezuinigd en kunnen toch niet rondkomen. Meestal gaat het om relatief kleine bedragen die toch net het verschil maken. Daarnaast verstrekt de Diaconie ook renteloze leningen in situaties waarin mensen even onvoldoende middelen hebben om aan hun betalingsverplichtingen te voldoen. De leningen worden in passende termijnen terugbetaald. 4 augustus Ouderenwerk De wijkdiaconie organiseert activiteiten voor oudere gemeenteleden zoals bezoekwerk, vervoer naar de kerk, bustochten en ontmoetingsdagen, vakantiewerk, oogst- en paasgroeten waardoor zij toch betrokken zijn bij kerk en samenleving, ook als ze niet meer in de gelegenheid zijn om de zondagse kerkdiensten te bezoeken. 11 augustus zie 28 juli 18 augustus De Regenboog De Regenboog is een interkerkelijke stichting voor de zorg en opvang van dak- en thuislozen en verslaafden. Het motto is: Ieder mens is de moeite waard, dus ook mensen die in armoede leven en/of sociale uitsluiting ervaren. Betrokkenheid bij mensen in (sociale) armoede is dat wat onze vrijwilligers en medewerkers bindt. De Regenboog stimuleert mensen zelf vorm en inhoud te geven aan hun bestaan. Dak- en thuislozen kunnen in de 8 inloophuizen even rust vinden. Mensen in armoede worden geholpen orde op zaken te stellen. Mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt worden geholpen bij re-integratie. Eenzamen krijgen een maatje of coach. Mensen met een psychiatrische achtergrond krijgen ondersteuning van vrijwilligers. Info: 25 augustus Wijkdiaconie De wijkdiaconie organiseert activiteiten voor oudere gemeenteleden zoals bezoekwerk, vervoer, bustochten en ontmoetingsdagen, vakantieweek, oogst- en paasgroeten en verleent financiële hulp aan individuen waar nodig. Daarnaast verzorgt zij het Heilig Avondmaal, organiseert zij de Mantelzorgdag, draagt zij bij aan het werk van Kerk en Buurt en maakt zij door haar bijdrage het jaarlijkse reisje van allochtone vrouwen mogelijk. 1 september Sociaal Fonds Het Sociaal Fonds Leidschendam-Voorburg, waaraan onze kerk jaarlijks bijdraagt, verleent financiële hulp aan inwoners van de gemeente die door bijzondere oorzaken in financiële problemen zijn geraakt en waarin bestaande voorzieningen geen uitkomst bieden. Voorwaarde is dat er geen andere voorzieningen zijn waarop een beroep gedaan kan worden, bijvoorbeeld bijstand of bijzondere bijstand. De situatie waarin men terecht gekomen is mag niet verwijtbaar zijn en een bijdrage uit het Sociaal Fonds moet een structurele oplossing bieden ( 3

4 4 zichzelf, in zijn verhouding tot God en naaste. Ds. L. Marchand. Zondag 1 september Ik denk dat ik als lezing voor deze zondag de brief van Paulus aan Filemon kies. Een kort en persoonlijk briefje van Paulus aan Filemon. Zijn slaaf is weggelopen en is naar Paulus gevlucht. Slaven die wegliepen stond in de regel een zware straf te wachten. Paulus doet een goed woordje voor Onesimus en vraagt Filemon hem weer in genade aan te nemen, of nog beter hem vrij te laten. De Engelse theoloog Rowan Williams schrijft mooie dingen over hoe dit kleine briefje heeft doorgewerkt. Paulus steekt een lont aan, die pas eeuwen later tot ontploffing zou leiden: afschaffing van de slavernij. Ds. Giel Schormans. Dienst in De Mantel Zondag 11 augustus om uur gaat pastor Paul Sas voor in De Mantel. Paul Sas is geestelijk verzorger van De Mantel. Ook mensen van buiten De Mantel zijn van harte welkom in deze dienst. Wij gedenken Ton Rotteveel Op dinsdag 18 juni is overleden de heer Antoni Rotteveel in de leeftijd van 80 jaar. Ton Rotteveel is 25 jaar scriba geweest in de Opstandingskerk en heeft daar met hart en ziel nog vele andere taken vervuld. Op het laatst zorgde hij nog lange tijd voor de zondagse bloemen in de kerk, totdat dit niet meer mogelijk was. Verder heeft hij ook in het bestuur van de Christelijke scholen en van het Vaste Burchtkerkkoor gezeten. Hij was zeer zorgzaam voor zijn vrouw, die jong overleed, zijn beide dochters Astrid en Monique en zijn tweede vrouw Trijnie. Ook was hij een heel leuke opa. Later draaiden de rollen om en moest hij uiteindelijk worden opgenomen in verpleeghuis Leilinde. Ton was een gelovig man. Vriendin ds. Dicky Rietveld leidde de herdenkingsdienst in de aula van de Oosterbegraafplaats, waarna de begrafenis plaatsvond. Moge de goede God zijn familie troostvol nabij zijn. Judy van Engeldorp Gastelaars Dirkje van der Meij-Brandwijk Op 19 juni overleed in Het Anker ons gemeentelid Dirkje van der Meij- Brandwijk in de leeftijd van 97 jaar. Mevrouw Van der Meij was een hartelijke, bescheiden vrouw die tot op het laatst het zorgzame hart van haar gezin vormde. Vorig jaar verloor zij haar man Paul na een huwelijk van 60 jaar, wat een hard gelag voor haar was. Zingen was haar lust en haar leven, en haar hart en belangstelling ging uit naar iedereen die op haar pad kwam. Vanuit de kerk heeft ze lang ouderenbezoekwerk gedaan; toen ze in Het Anker kwam te wonen leefde ze mee met bewoners en personeel daar. Het geloof was de stille kracht in haar leven. Mevrouw Van der Meij leefde in het vaste vertrouwen dat haar leven in Jezus Christus geborgen was en dat zij op weg was naar Hem toe. Op woensdag 26 juni werd in de kapel aan de Rodelaan de dankdienst voor haar leven gehouden, rond de tekst uit Psalm 31: Mijn tijden zijn in uw hand. Laten we in gebed de kinderen Van der Meij gedenken: Paul, Alie en Frans, evenals de verdere familie en een ieder die haar missen zal. ds. L. Marchand Edu Reijnaert Op dinsdag 26 juni is overleden de heer Johannes Eduard Pieter Reijnaert op de leeftijd van 93 jaar. Edu Reijnaert werd geboren op 23 maart 1926 in Bondowoso in Nederlands-Indië. Daar heeft hij veel meegemaakt als marinier. In 1951 trouwde hij met Onny Reynaert. Zij kregen 2 dochters. Ze woonden lange tijd in de Tulpentuin en kerkten in de Opstandingskerk. Hij was een opgewekte man, toegewijd aan zijn gezin, in het bijzonder aan dochter Grace. De laatste maanden kon hij niet meer thuis blijven en verhuisden zij samen naar zorgcentrum Ametisthorst. De uitvaart heeft op 4 juli in besloten kring plaatsgevonden in Den Haag. Bovenaan de rouwkaart stond: De Heere heeft gegeven De Heere heeft genomen De naam des Heeren zij geloofd. Job 1: 21 Wij wensen zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen Gods nabijheid toe. Judy van Engeldorp Gastelaars Corrie den Hartog-Keppel Op 3 juli overleed in de leeftijd van 85 jaar Cornelia den Hartog- Keppel. Corrie werd geboren in een groot gezin. Ze was een zorgzame, lieve en wilskrachtige moeder voor haar kinderen en kleinkinderen. Lang leefde ze met haar man Rokus mee in de Vaste Burchtkerk en later in de Opstandingskerk. Als diaken was ze nauw betrokken bij de bewoners van De Mantel. De overgang naar de Oude Kerk kon Corrie niet goed meer meemaken. In de laatste tijd werd de band met de kerk weer wat hechter. Afgelopen februari werd Corrie in het hospice opgenomen omdat het einde van haar leven naderde. Het is een lange en moeizame weg geworden. In verpleeghuis de Bieslandhof in Delft kwam een einde aan haar aardse leven. In de dankdienst voor haar leven stonden we stil bij Psalm 121. Laten we bidden om Gods trouw voor haar kinderen Nico, Lia en Gea, verdere familie en voor een ieder die met Corrie verbonden was. ds. L. Marchand Koffieochtend en Samen eten In de vakantie liggen deze activiteiten stil. Maandag 2 september bent u weer welkom bij de koffie. Van tot uur staat de koffie klaar in De Voorhof. De eerste maaltijd in het nieuwe seizoen is dinsdag 27 augustus, inloop vanaf uur, aanvang uur. U kunt zich aanmelden tot de zaterdag vóór de maaltijd bij Janny van der Heide tel , jannyvanderheide@versatel.nl. Voor inlichtingen: Gerda van der Hoeven tel , gerdavdhoeven@hotmail.com. Kerk open in de vakantie Het middaggebed, elke donderdag van uur, gaat de hele zomer gewoon door. Een half uur van rust, stilte, een lied en gebeden. Daarnaast is de kerk deze zomer weer elke zaterdag van tot uur open, om te kijken, te luisteren naar orgelspel, voor een rondleiding of een gesprek of zomaar. Kom ook kijken naar de tentoonstelling Omzien naar elkaar, zie verderop in dit blad. Afwezigheid predikanten De zomerperiode is aangebroken, ook al zijn de temperaturen er nog niet echt naar. De een heeft de vakantie er al op zitten, de ander heeft het nog in het verschiet of blijft thuis. Hoe dan ook, goede en rustgevende weken gewenst. Van maandag 22 juli t/m zondag 18 augustus zijn wij niet bereikbaar. De pastorie is wel bewoond, door onze (schoon)ouders. Indien nodig kunt u contact opnemen met ouderling Judy van Engeldorp Gastelaers ( ), die u kan verwijzen naar de vervangende predikant. ds. Giel Schormans, ds. Leneke Marchand Diaconie: busreis Op donderdag 12 september gaan we weer op pad voor onze jaarlijkse busreis. De uitnodiging gaat in eerste instantie uit naar 70-plussers. Gaan-

5 MEDITATIE Het refrein van Psalm 107 Psalm 107 beschrijft benarde situaties. Situaties, waarin mensen kunnen komen te verkeren. Waarin gevaar aanwezig is en angst ontstaat. Het gaat over mensen die in de greep van angst verkeerd hebben. Er wordt gesproken over: - mensen op zoek naar een stad en woonplaats, die ze niet vinden. Dit roept bij ons het beeld op van de vele vluchtelingen. - mensen die honger en dorst hebben. Het doet ons denken aan de landen waar de oogst mislukt. Waar de akkers verdord zijn. - mensen, die geboeid zijn en gevangen zitten. Het doet ons denken aan velen, die vanwege geloof of meningsuiting gevangen gezet zijn. - mensen, die vanwege ziekte de dood in de ogen hebben moeten zien. Het doet ons denken aan allen die door een levensbedreigende ziekte getroffen worden. Over al die mensen gaat het in Psalm 107. De benarde situaties worden beeldend beschreven: het dwalen door de woestijn, honger en dorst, het verblijven in donkere holen, geboeid achter deuren met ijzeren grendels. Storm, hoog opzwepende golven. Mensen met angst, grote angst. Hun roepen en smeken wordt beschreven. Maar dat niet alleen. De psalm beschrijft ook wat al die mensen nu gemeenschappelijk hebben. Het gemeenschappelijke is dat ze gered zijn, dat ze een veilige plek hebben gevonden, dat ze bevrijd en genezen zijn, dat het verdorde gebied een bronrijke streek is geworden. Ze hebben een woonplaats gevonden en er is een rijke oogst. Als een mens dat na de angst mag ervaren, wat wordt dan van hem verwacht? Dat is de vraag waar het in deze psalm om gaat. Het antwoord is: dan past dankbaarheid en lofprijzing. Zo is het telkens terugkerende refrein in deze psalm: Laten zij de Heer loven om zijn trouw, om zijn wonderen aan mensen verricht Het behoort tot de wijsheid van het leven om na redding en bevrijding van angst de Heer te danken. De wijze kent de trouw van de Heer. Daarvoor zegt hij Hem dank. De berijmde versie laat dit refrein zo klinken: Laat ons nu voor den Here zijn goedertierenheid toezingen en vereren de God die ons bevrijdt Pé L.J. Wapenaar is de plaats Oudenbosch in Brabant. Daar staat eerst een kop thee of koffie voor u klaar. Vervolgens zullen we de Basiliek van de H.H. Agatha en Barbara bezoeken. U krijgt op een plezierige wijze uitleg over deze verkleinde kopie van de St. Pieter te Rome. Na dit bezoek gaan we richting Rotterdam. We sluiten de middag daar af in een pannenkoekenrestaurant in het Kralingse Bos. Rond uur willen we weer in de bus stappen om voor uur in Voorburg op beide locaties weer aan te komen. De kosten bedragen 35,- p.p. U kunt dit bedrag overmaken op bankrekening NL49 INGB t.n.v. Wijkdiaconie Martinigemeente, o.v.v. busreis. Mocht u de brief hierover niet ontvangen hebben, dan kunt u zich tot uiterlijk 1 september aanmelden door te bellen of te mailen met één van de onderstaande personen. We hebben een bus voor 60 personen, dus zorg dat u zich tijdig aanmeldt. Als u vervoer nodig hebt of dieetwensen heeft, dan verzorgen we dat graag voor u. Geeft u dat dan aan ons door? Informatie en aanmelden bij: Germa Nauta tel ; germanauta2@outlook.com Willemine de Villeneuve tel / ; w.vanasbeck@gmail.com Mieke Koenen-Plugge tel ; mplugge2@hotmail.com Giften Via diaken C. Hoek ontvangen van fam. N.N. 100,- te verdelen over de wijkkas van de wijkgemeente en het ZWO-project in Oeganda van Femke Bannink. Voor dit laatste doel tevens ontvangen van mw. N.N 10,- Hartelijk dank! Voor de wijkkas is ontvangen: via Bep van Sloten 50,- (mw. P.), als dank voor een stoel uit de kerk; via Dirma Redelijkheid voor de wijkkas 50,- (T.P., stoelen); via Irene Feenstra 10,- (NN) en via Germa Nauta 10,- (mw. v. M.). 5 deweg wordt deze leeftijdsgrens wat aan de jonge kant gevonden. Op zich natuurlijk een goed teken, maar de organisatie vindt het belangrijk om zo mogelijk toch een wat gemengd gezelschap mee te nemen voor deze plezierige uitstap. De gemeente is zo samengesteld en bovendien kan een extra helpende hand ook van pas komen. Ook chauffeurs om mensen naar en van het opstappunt mee te nemen moeten we toch bij deze jongeren zoeken. Het programma is als volgt: We vertrekken om uur bij de Oude Kerk, aan de Parkweg. U kunt ook om uur opstappen bij de voormalige Opstandingskerk aan de Rembrandtlaan. Ondanks de verbouwing aldaar, nemen we aan dat er vlakbij toch wel geparkeerd kan worden om u een tweede opstapplaats te kunnen aanbieden. In de bus is voor u (zoals de laatste jaren gebruikelijk) een lunchpakket beschikbaar. Ons doel voor deze dag Sanseveria slot Op 2 juli waren we met 48 leden bij elkaar tijdens onze allerlaatste bijeenkomst van Sanseveria. Namens de kerkenraad van de Oude Kerk waren Dirma Redelijkheid en Bep van Sloten er de hele middag bij. Ook ds. Giel Schormans kwam in de loop van de middag nog een kijkje nemen. Tijdens de lunch was er een doorlopende voorstelling te zien op het grote scherm met heel veel foto s uit het verleden. Op de foto s zagen we

6 JB&A grafische communicatie is een combinatie van drie bedrijven die samen grafisch maatwerk leveren. Grafisch ontwerpbureau, drukkerij en reproservice zorgen voor totaaloplossingen van concept en ontwerp tot en met de verzending van communicatiemiddelen. JB&A werkt voor (semi)overheid, zorginstellingen en bedrijfsleven. Gevestigd in Wateringen en Delft, is JB&A actief in de Benelux. Vier seizoenen lakken Hoogglanslak en Voor hoogwaardige lak, muurverf en plamuur Grondlak Voor professioneel advies Postbus ab Wateringen Dorpskade 28 Wateringen t f info@jbena.nl 6 vele vriendinnen die er niet meer zijn. Toch, ondanks dit verdriet om hen, was het fijn dat we nog een keer konden genieten van alles wat we met elkaar hebben beleefd. Tijdens de lunch heeft Riek van Cooten een kort woord gesproken over haar verdriet dat Sanseveria na deze middag niet meer zou bestaan. Heel begrijpelijk natuurlijk, want Riek was ook al betrokken bij eerst de HVD en later toen het overging naar Sanseveria. Na de lunch kwam er een speciale gast bij ons die graag, in dichtvorm, wilde vertellen over haar speciale vriend, met een verrassend slot. Deze gast was Tiny Angevaare, zij is een bekende toneelspeelster in Voorburg, wellicht hebben sommigen al eens een voorstelling van haar gezien. Vervolgens was het de beurt aan de werkgroep. Wij hebben onder leiding van Tiny een door haar speciaal gemaakt lied over Sanseveria gezongen op de wijs van: Op de grote stille heide. We hebben veel plezier met elkaar beleefd aan het instuderen hiervan. Natuurlijk hebben we Ans Verschoor nog toegezongen met een lied om haar te bedanken voor het werk dat ze vele jaren heeft gedaan voor Sanseveria. De 24 rozen van Toon Hermans werden de 28 (vanwege de melodie) tulpen voor Ans. Zij kreeg een bloempot met 28 zijden tulpen en 1 tulp apart (want het moesten er eigenlijk 29 zijn). Ook de leden kregen een tulp, deze waren allemaal door Tiny Angevaare, Corrie van Maanen en Tineke Kleijn gemaakt. De afgelopen maanden, toen Ans het niet meer kon, waren het voor ons als werkgroep best pittige maanden. Wat bij Ans ogenschijnlijk vlot verliep, kostte ons extra inspanning. Wat niet onvermeld mag blijven is dat Jo Huizer, naast de verjaardagskaarten die zij al jaren maakte voor onze verjaardagen, menig keer de opening en/of sluiting van de middagen voor haar rekening nam. Het was top Jo! Maar Bep van Sloten had ook nog een verrassing voor ons in petto. Met wat geraniums, staande voor haar op de grond, en een hoed op haar hoofd met daarop een toefje geraniums, kondigde Bep aan dat er door een groepje dames op 29 oktober een gezellige reüniemiddag voor ons wordt georganiseerd. Ook kregen we een folder uitgereikt met daarop een kalender met data wat er zoal te doen is in de kerk. Dus niet achter de geraniums gaan zitten, maar zoveel als kan meedoen met alles wat er georganiseerd wordt. Zet een geranium op je hoed en wees blij! Tot slot heeft Ans nog een kort dankwoordje gesproken waarna Anneke deze geweldige middag heeft afgesloten met een mooi gedicht. Bij het weggaan was er nog voor iedereen een sleutelhanger met daarop, hoe kan het ook anders, een Sanseveria! Ik weet zeker dat deze groep op de één of andere manier zal blijven omzien naar elkaar. Enkele dagen later. nadat de balans is opgemaakt resteert nog een bescheiden saldo. Na overleg binnen de werkgroep is besloten dit te overhandigen aan Femke Bannink voor haar project in Oeganda. Met hartelijke groet, Germa Nauta

7 Bedankt Hartelijk dank aan iedereen die zo met mij meeleeft na mijn 3 e verhuizing, nu naar De Mantel, Klaverweide 54, 2272 BV Voorburg, kamer 915. Wellicht wijzigt dit kamernummer nog. Weet u van harte welkom voor een kopje koffie of thee met iets lekkers. Daarnaast heb ik op 2 juli een grandioze middag beleefd met veel zang en vrolijkheid rond het afscheid van Sanseveria. Het is niet anders.. Maar, toch vrolijkheid, omdat de kerkenraad plannen heeft voor gezellige middagen in de toekomst. Dat wordt samen lachen, samen veel plezier. Ik reken er op dat alle ex-sanseverianen van de partij zullen zijn. Voor mij op tafel staat een pot met 28 zijden tulpen + 1 apart voor 29 jaar fijn met en voor Sanseveria bezig zijn. Hartelijke groet, Ans Verschoor Wijkgemeente De Open Hof Koningkerk Br. Ingenhoeslaan 4, 2273 KR Voorburg, tel Pred.: ds. J. van der Wolf, Laan van Haagvliet 19, 2271 XL Voorburg, tel jtvan derwolf@gmail.com en ds. E. van der Wolf-Kox, Laan van Haagvliet 19, 2271 XL, Voorburg, tel evanderwolfkox@gmail.com Scriba: mw. R. Dröge-Bouwers, Einddorpstraat 25, 2271 VS Voorburg, tel , secretariaat@deopenhof voorburg.nl Rek. Nr. Wijkkas NL30 INGB Rek. Nr. Wijkdiaconie NL95 INGB Website: Bij de kerkdiensten Zondag 21 juli Met Pinksteren stonden we stil bij de vrucht van de Geest: liefde. Deze vrucht waaiert uiteen in vreugde, vrede, vriendelijkheid, trouw, zachtmoedigheid, geduld, goedheid en zelfbeheersing. In de zomer staan we stil bij enkele van deze smaken van de vrucht van de Geest. Vandaag gaat het over geduld. Lankmoedigheid staat er in een oudere vertaling. Geduld is in onze haastige tijd waarin velen een kort lontje hebben schaars geworden. Hoe kunnen we geduld meer laten groeien in ons? De lezingen zijn Exodus 34: 1-10 en Galaten 5: 22-23a. Ds. Jan van der Wolf is de voorganger. Zondag 28 juli In onze zomerserie over de vruchten van de Geest gaat het vandaag over zelfbeheersing. Op het oog misschien een beetje een zure vrucht Maar wel heel gezond en krachtig zullen we zien. We lezen Galaten 5: en wellicht een ander Bijbelgedeelte. Voorganger is ds. Els van der Wolf. Zondag 4 augustus Vandaag gaat het over vrede als vrucht van de Geest (Galaten 5: 22). Vrede heeft in de Bijbel een diepe betekenis. In ieder geval gaat het verder dan de afwezigheid van oorlog. En het heeft ook te maken met gerechtigheid. Recht en vrede begroeten elkaar met een kus staat er in Psalm 85: 11. De voorganger is ds. Jan van der Wolf. Zondag 11 augustus Ook vandaag een vrucht van de Geest, en wel: vriendelijkheid. Paulus schrijft aan de Filippenzen Laat iedereen u kennen als vriendelijke mensen. Wat is echte vriendelijkheid? En hoe houd je dat vol als het er echt om spant, zoals in 2 Korintiërs 6: 4-7? Voorganger is ds. Els van der Wolf. Zondag 18 augustus Vandaag geen gast als voorganger, maar ons gemeentelid ds. Aad Dronkert. Fijn dat hij ons voorgaat. Zondag 25 augustus Deze zondag gaat het over zachtmoedigheid als vrucht van de Geest (Galaten 5). In onze harde maatschappij wordt zachtmoedigheid vaak geassocieerd met zwakheid, maar in deze dienst zal duidelijk worden dat het niet iets is voor watjes. Ds. Jan van der Wolf gaat voor. Zondag 1 september We zijn er weer Dat is het motto van deze zondag, de laatste dag van de (school)zomervakantie. In een luchtige sfeer helpen we je de overstap te maken van vrije tijd naar activiteit, werk, school, opleiding En dat alles met de woorden van Paulus uit de Galatenbrief: Vrienden, God wil dat jullie als vrije mensen leven. Gods Geest helpt ons om die vrijheid te ontdekken en te bewaren. We lezen (nog één keer) Galaten 5: En we bidden om een zegen voor wat ons te doen staat. Ds. Els van der Wolf gaat voor. Gezellige zomermiddag Het ouderenpastoraat organiseert midden in de schoolvakantie een gezellige zomermiddag op woensdag 14 augustus om uur in de Koningkerk. Een middag om samen te genieten van een korte activiteit. Er is een heerlijke High Tea en tijd genoeg om bij te praten. Anders dan in voorgaande jaren worden er geen uitnodigingsbrieven rondgebracht. Ook is er geen leeftijdsgrens meer. Iedereen is welkom! Graag wel even aanmelden bij de organisatie, in verband met de boodschappen. Bovendien kunnen we u dan waarschuwen, mocht het door extreem warm weer niet doorgaan. Aanmelden kan op voorafgaande zondagen via een lijst achterin de kerk. Ook kunt u bellen met Lenie Vols, tel Wij gedenken Laura de Jong Op 18 juni overleed op 93-jarige leeftijd Laurentia Maria Juliana de Jong- Spits. Laura woonde met haar man Henk tot een paar jaar geleden aan de Mgr.van Steelaan. De laatste tijd werd zij verzorgd in t Anker. Haar man Henk had een kamer op dezelfde gang. Laura was reislustig. Tijdens een reis leerde zij Henk kennen. Ze trouwden in 1971, Laura was toen 46 jaar. Ze werkte voor Shell en later voor de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid. Met Henk maakte ze meer dan honderd reizen. Het echtpaar had geen kinderen. De familie Dorenbos van de Wilgendreef heeft veel voor hen gedaan. Daar was zij heel dankbaar voor. Laura had veel doorzettingsvermogen. De spreuk waar een wil is, is een weg was haar op het lijf geschreven. Ze was betrokken bij de Koningkerk en hield veel van zingen. Boven de rouwkaart staat dan ook: O naam, eeuwige ademtocht, een sterveling ben ik, als eens mijn eigen adem stokt dan draagt mij uw muziek. (Ld 512: 7). De crematieplechtigheid was op dinsdag 25 juni in de kleine zaal van Ockenburg. We luisterden naar mooie liederen en lazen uit Filippenzen 4: 6 en 7. De liederen en de lezing waren door Laura zelf aangereikt. Ze lieten iets zien van haar vaste geloof. We leven mee met Henk en iedereen die haar zal missen. ds. Jan van der Wolf Jacoba Margaretha Steneker Op zondag 30 juni is Jacoba Margaretha Steneker overleden, 94 jaar oud. Coos Steneker is geboren op Java, waar haar vader zijn werk had. De mooie jeugd die ze daar gehad heeft werd wreed verstoord door de Japanse inval. Het gezin Steneker kwam in een concentratiekamp terecht en haar vader werd te werk gesteld aan de Birma spoorweg. Het hele gezin heeft het overleefd, maar die periode heeft een zwaar stempel op het leven van Coos gezet. Haar gezondheid was geknakt en de sportieve carrière waar ze ooit over gedroomd had kon ze vergeten. Het gezin Steneker kwam na de oorlog in Voorburg wonen. Daar was Coos actief in de Fonteinkerk. Ze had wel in de verpleging willen werken, maar 7

8 8 dat kon niet door haar slechte rug. Ze heeft lange tijd als medisch secretaresse gewerkt. Intussen woonde ze in een appartement aan de Elzendreef. Toen ze niet meer werkte heeft ze vele jaren hulp geboden in het gezin van dominee van den Beukel. Toen ze ouder werd kreeg ze steeds meer klachten van haar rug en knieën. Naar de kerk gaan lukte niet meer, maar ze luisterde trouw naar de kerktelefoon. En als er iets niet deugde stak ze dat niet onder stoelen of banken. Ze heeft lang geknokt om haar zelfstandigheid te bewaren, maar tenslotte lukte het niet meer thuis. Ze moest haar appartement opgeven, en daarmee haar grote verzameling voorwerpen rond het koningshuis, die ze in jaren had opgebouwd. Dat ging haar wel aan het hart. Maar het ging niet meer. Na een verblijf in een verzorgingshuis in Den Haag kon ze een plaats krijgen in De Mantel, tegenover het appartement dat jarenlang haar thuis was. Daar heeft ze nog een tijd gewoond, tot haar lichaam het uiteindelijk opgaf en ze in alle rust is gestorven. Vrijdag 5 juli hebben we afscheid van haar genomen in een dienst van Woord en Gebed in de aula van de Oosterbegraafplaats in Voorburg. Op die begraafplaats heeft ze haar laatste rustplaats gevonden. Carel van der Meij Lex Kramer Op zaterdag 29 juni is op 94-jarige leeftijd ons gemeentelid Lex Kramer overleden. Hij en zijn vrouw Ton woonden lange tijd aan de Elzendreef 138, de laatste tijd verbleef hij in Woonzorgcentrum Oostduin. Lex werd geboren in Amsterdam, verhuisde op jonge leeftijd naar Arnhem, waar hij trouwde met zijn buurmeisje Ton. Voor zijn werk als inspecteur bij de Sociale Verzekeringsraad verhuisde het echtpaar naar Voorburg. Zij kregen vier kinderen. Aanvankelijk was het echtpaar Kramer lid van de Opstandingskerk, later sloten ze zich aan bij de Koningkerk, waar met name Ton heel actief was. Lex Kramer was een man van het woord. Hij hield van taal, genoot van een goede rede en ergerde zich enorm aan slordig taalgebruik. Sociaal betrokken, creatief, muzikaal en zorgzaam zijn de woorden waarmee zijn kinderen hem herinneren. Het overlijden van zijn vrouw in 2012 viel hem zwaar, het nam de glans van het leven weg. Omringd door zijn kinderen heeft hij dit leven verlaten. Vrijdag 5 juli is zijn lichaam gecremeerd. In de dienst stond Johannes 1 centraal: een gedeelte waarin de scheppende kracht van woorden centraal staat: het Woord is mens geworden en heeft onder ons gewoond. We wensen zijn kinderen Peter, Frank. Mark, Xandra en allen die bij hen horen en allen die met Lex Kramer verbonden waren Gods troostrijke nabijheid toe. ds. Giel Schormans We kregen bericht van het overlijden van Cor den Engelsman op 26 juni. Hij werd 92 jaar en is in besloten kring bijgezet in het familiegraf. Hij woonde in Nieuw Heeswijk aan de Sonnenburglaan 10. Via ds. Klaas Wigboldus kregen wij bericht dat onze oud-kosteres Rita de Labije is overleden op zondag 30 juni. Haar begrafenis heeft zaterdag 6 juli plaatsgevonden. Ze is 77 jaar geworden. Bruun Feijen, waarnemend scriba Ten slotte Een gedachte/gedicht van Geert Boogaard: Als ik maar kies voor het zachte, ben ik dicht bij wat eenmaal komt, als alles teer zal zijn: woord, daad en gedachte. Een hartelijke groet, ds. Jan en Els van der Wolf Vrijzinnig Centrum De Hoeksteen Vrijzinnig Centrum De Hoeksteen, Rozenboomlaan 119, 2274 HK Voorburg, tel Voorganger: mevr. ds. K. Bezemer, Floris Vesterlaan 23, 2343 RV Oegstgeest, tel Secretaris: dhr. J. Jager, Rozenboomlaan 139, 2274 HK Voorburg, tel Lezing: Thomas, apostel en reiziger in India Woensdag 21 augustus uur Lezing met diapresentatie door drs. Katrijne Bezemer. De apostel Thomas is bij velen bekend als de ongelovige Thomas. Desondanks of juist daardoor is deze leerling van Jezus zeer geliefd. Van Thomas werd verteld dat hij naar het Oosten trok, naar India, en daar het christendom verspreidde. Tegelijkertijd wordt hij ook gekoppeld aan het oude Edessa, het huidige Urfa. Portugese missionarissen waren in de 16 e eeuw verbijsterd toen zij in India de kerken van de Thomas-christenen aantroffen. Behalve de Bijbel zijn er andere bronnen over Thomas zoals het bekende Evangelie van Thomas. Oude teksten die nieuwe informatie bieden. Waarom wordt Thomas daarin diverse malen de tweeling van Jezus genoemd? Wat doceerde Thomas aan zijn leerlingen? Hoe kwam hij in India terecht? Toegang gratis, hapje en drankje na afloop. De Hoeksteen, Rozenboomlaan 119, Voorburg. Kerkelijke berichten Oude Kerk Open met tentoonstelling Het vernieuwde interieur heeft gezorgd voor een toename van het aantal bezoekers tijdens Oude Kerk Open op de zaterdagen. We mogen positieve geluiden daarover horen van mensen vanuit onze PGV en van bezoekers van buiten. De komende weken staan in de kerk zeven fotopanelen opgesteld. Dit is de laatste halte van een door onze gemeente reizende tentoonstelling Omzien naar elkaar, met persoonlijke verhalen van statushouders en hun maatjes, die in november door de burgmeester in het gemeentehuis is geopend. In Leidschendam- Voorburg werken kerken samen met de gemeente en andere organisaties om vluchtelingen met een verblijfsstatus hier hun weg te laten vinden. Ze overleggen samen in een coördinerend platform: Welkom in L-V en helpen mee om maatjes te vinden voor de statushouders. Een maatje is een vrijwilliger die regelmatig contact onderhoudt met een persoon met een verblijfsstatus die zich in onze gemeente heeft gevestigd. Door een betere verwerving van de taal en cultuur worden de kansen op maatschappelijke succesvolle integratie aanzienlijk vergroot. In de tentoonstelling en de

9 begeleidende brochure zijn 10 verhalen van statushouders en hun maatjes verzameld. Persoonlijke verhalen die getuigen van prachtige ontmoetingen. Van iemand die tegen een ander zegt: ik luister naar je. Hopelijk leidt de reizende tentoonstelling tot vele nieuwe aanmeldingen, want het gaat niet alleen om helpen, maar het gaat er ook om dat mensen bij naam worden gekend. Iedereen heeft een naam en een verhaal. Dat we mogen zeggen: Wat een verrijking dat jullie er zijn! Dit werd destijds bij de opening ook onderstreept door de burgemeester: Ik noem jullie nieuwe buren. Met een eigen verhaal. Welkom in de Oude Kerk van Voorburg als u meer wilt weten over dit maatjesproject. De kerken in Leidschendam-Voorburg delen graag hun ervaringen met u. Info ook via dhr. Johan Kunst: kunst074@planet.nl Overige berichten Een cursus Theologische Vorming en Verdieping voor Geïnteresseerden (TVG) Een cursus die open is voor iedereen ongeacht uw leeftijd, achtergrond of geloofsovertuiging Heeft u zich altijd al eens wat meer willen verdiepen in wat er allemaal in de Bijbel staat? Hoe is de Bijbel eigenlijk tot stand gekomen? Wat zijn de geheimen en verhalen in het Oude en Nieuwe Testament? Wat is de geschiedenis van de kerk in Nederland, Europa en de rest van de wereld, waarom zijn er in de loop van de tijd allerlei dogma s ontstaan? Wat betekenen die eigenlijk voor het Christelijk geloof? Welke levensvragen kom je tegen bij spiritualiteit, ethiek en filosofie? Hoe zit het met al die variaties in de liturgie bij de verschillende kerkgenootschappen? Maar ook hoe kijken we naar andere religies, wat kunnen andere religies ons te zeggen hebben? Over deze veelheid aan vragen en nog veel meer onderwerpen zult u tijdens de cursus onder leiding van deskundige docenten zeker antwoorden krijgen. De cursus duurt 3 jaar en begint bij voldoende aanmeldingen op woensdagavond 4 september en/of donderdagmiddag 5 september met een 1 ste jaar. De lessen worden gegeven in de zalen van Eltheto van de Betlehemkerk aan het Azaleaplein in Den Haag. Wilt u meer informatie, bel of mail dan naar Annemarie van Duijn, of mail naar w.van.duyn1@ kpnplanet.nl (Secr.TVG, Den Haag e.o.). U kunt ook naar de website van TVG Den Haag gaan. Het dilemma: Hoe overleven we de maand september? Startzondag, Kerkproeverij, Open Monumentendag, Vredesweek, Week tegen Eenzaamheid... Al ver voor de zomer zijn veel gemeenten ermee bezig: de septembermaand. Wat bepaalt waar we aan meedoen? En hoe overleven we deze maand? Els van der Wolf-Kox, predikant in de Protestantse Gemeente Voorburg: September is inderdaad een waanzinnig drukke maand; er komt van alles bij en er gaat eigenlijk niets af. Startzondag is nog een beetje van vroeger, ik herinner me van mijn jeugd dat we zelfs een hele startweek hadden. Eigenlijk raar, alsof je in de maanden juli en augustus geen gemeente van Christus bent en geen kerkdiensten houdt. We hadden hier in Voorburg een slotzondag; die hebben we afgeschaft. De keuze voor waar je aandacht aan besteedt hangt ook wat af van wat voor gemeente je bent. Startzondag is bij ons een beetje aan het wegebben, het draagvlak is er wat onder vandaan. We houden een mooie kerkdienst, we hebben wat lekkers bij de koffie en het jaarprogramma is dan klaar, je kunt je aanmelden voor het winterwerk. Kerkproeverij doen we al een aantal jaren, maar of die blijft moet nog blijken. We hebben die ook wel eens op een andere zondag georganiseerd. Mensen uitnodigen voor een kerkdienst kan altijd. Wij nodigden mensen die ooit bij ons gedoopt zijn uit voor de dienst in de paasnacht. Dat is toch het effect van Kerkproeverij. Het geeft mij - in alle drukte - rust om te bedenken: waarvoor zijn we ook alweer kerk? Er lijkt wel sprake van dwang: als we geen activiteiten hebben, dan gaat het niet goed. Alsof je als kerk faalt als je geen programma hebt staan. Jan Bos, predikant van de Protestantse Gemeente Rolde: Ik vind de vraag hoe overleven we de septembermaand? wat jammer. Overleven lijkt op: hoe lang houden we het nog vol? Natuurlijk kun je als gemeente niet alles doen, het is een kwestie van keuzes maken en van planning. Als het overleven wordt ben je niet goed bezig en heb je te veel op je bord. Het moet leuk blijven. Ik heb de indruk dat mijn gemeente in september altijd weer zin heeft om te beginnen. Het is het begin van nieuwe plannen, die sfeer heerst ook altijd. Wat bepaalt de septembermaand? Dat is bij ons het dorpsfeest van de Roldermarkt, begin september, waar onze kerkdienst onderdeel van het programma is. Een week later de Startzondag, vooral gericht op de eigen gemeente, en de week daarna de Vredesweek die we samen met het dorp organiseren. Vorig jaar hebben we de Startzondag besteed aan het thema van de Vredesweek, en die beide weken gecombineerd. Dat was handig en zinvol. Het hele dorp hing vol met vredesvlaggen, we hadden een wake op de Brink, er was een stiltekring, een startdienst en een extra vredesdienst. Dat we het dorp meekregen vonden we geweldig. Dit jaar hebben we die combinatie niet, maar de Vredesweek blijven we wel samen met het dorp organiseren. Die verbinding tussen kerk en dorp willen we niet meer kwijt. Gertie van Dijk, kerkelijk werker in de Protestantse Gemeente Harderwijk: De septembermaand is zeker vol, bovendien zitten de vrije zomermaanden ertussen. Daarom beginnen wij voor de zomer al met de organisatie van de septemberactiviteiten. Voor Startzondag pakken we ieder jaar groot uit. Aan Kerkproeverij hebben we als protestantse gemeente nog niet geproefd. Voor mijzelf gaat veel tijd zitten in de Walk of Peace, een wandeltocht tijdens de Vredesweek die start in de kerk. We zijn daar drie jaar geleden mee begonnen toen de Raad van Kerken aan plaatselijke gemeenten vroeg om dit te organiseren. We vonden het in Harderwijk, na een lang traject van samenvoegen van wijken en met onszelf bezig zijn, tijd om naar buiten te stappen. De kerk is groter dan het gebouw en de gemeente. We zijn de vredeswandeling daarom gaan organiseren, samen met plaatselijke partners zoals het Apostolisch Geloofsgenootschap, het Humanistisch Verbond en later ook de Turkse gemeenschap. Prachtig vinden we dat, de handen ineenslaan en samen de vrede uitdragen. Bovendien laten we hiermee zien dat we als kerk geen eilandje zijn. De Vredesweek heeft daarmee veel meer aan- 9

10 10 dacht gekregen. In de kerk zelf wijden we er een zondag aan. Of ik blij ben als september voorbij is? Integendeel! In de zomer tanken we allemaal even bij, in september gaan we weer van start en dat vind ik heerlijk. Aleida Blanken, predikant in de Protestantse Gemeente Hengelo (Gelderland): Omdat wij al vroeg beginnen met de voorbereiding van de septembermaand kunnen we de organisatie ervan wat spreiden. Daarbij bepaalt de plaatselijke oecumene grotendeels hoe onze septembermaand eruitziet. We hebben veel oecumenische diensten in het jaar; dat is hier al meer dan 25 jaar heel gewoon. De dienst op Startzondag is daar een van. Deze wordt georganiseerd door de geloofsgemeenschap van de roomskatholieke Willibrordkerk, de Vrijzinnige Geloofsgemeenschap en onze protestantse gemeente. Omdat het koor van de Willibrordkerk en de cantorij van onze protestantse gemeente daaraan meewerken, bepalen we het thema en de liturgie al ver voor de zomer. De zangers in de koren zijn met name fitte senioren die vaak in de periode vanaf mei tot half september op vakantie zijn. Ik kan het thema aandragen dat door de landelijke kerk wordt aangereikt, maar moet wel de oecumenische achterban meekrijgen. September is bij ons ook Open Monumentendag, Vredesweek, en de Nationale Ziekendag. De organisatie van de Open Monumentendag ligt in handen van de stichting Vrienden van de Remigiuskerk, daar hebben we niet veel omkijken naar. De Vredesweek valt wel eens samen met Startzondag en pakken we in dat geval dan ook samen met de andere kerken op. Aan de Nationale Ziekendag, altijd op een zondag in september, besteden we aandacht als de plaatselijke Zonnebloemafdeling daarom vraagt. Woord en Weg, juli 2019 Graceland Festival augustus, Vierhouten Is een plek waar we elkaar ontmoeten en op een liefdevolle en kritische manier onderweg zijn met onszelf, onze naaste, de wereld en God. Waar we genieten van kunst en muziek en vernieuwd worden in ons denken. De Protestantse Kerk is hoofdsponsor van dit festival, dat een veelzijdig programma biedt met prikkelende praters, meeslepende shows, intieme muzieksets, rustgevende meditatie en kleine kunst. Het vierdaagse zomerfestival vindt plaats op het glooiende terrein de Paasheuvel in Vierhouten. Dit terrein zal worden omgetoverd tot vrijplaats voor mensen die behoefte hebben aan verdieping en ontspanning. Kloosterfestival Blok 22 tot en met 25 augustus in je agenda. Kom naar het tweede Kloosterfestival in Deventer! Een wel zeer uitzonderlijk festival. De Telegraaf Er is niets over afgesproken, maar op de een of andere manier lijken de bezoekers hun telefoon hier met rust te laten. Nederlands Dagblad Eerst vond ik het wel een stap: een weekend in een klooster. Maar nu we er zijn vind ik het heel relaxed. En ik ontmoet veel mensen. festivalganger Christiaan op RTV Oost Je telefoon ligt ergens lang vergeten naast je luchtbed, hij is gisteren uitgevallen en eigenlijk heb je er al een dag niet aan gedacht. Het kloosterritme heeft de chaos uitgebannen en stress verdrongen. Je wordt niet meer geleefd door een constante connectie met de wereld, maar je hebt eindelijk de tijd om tot jezelf te komen. Stil staan bij de dingen die echt belangrijk zijn, en even rust van de noodzaak om carrière of studie te combineren met een optimaal sociaal leven. De kloostergangen van het oude abdijcomplex bieden je de stilte om tot jezelf te komen en in oprechte gezelligheid verbinding te maken met mede-festivalgangers. Een dag op het kloosterfestival is gebouwd op getijden, dat betekent dat er vier vaste momenten zijn wanneer we samen in gebed gaan. De stilte van Sion blijkt Stilte met een hoofdletter. De getijden groeien uit tot ijkpunten van rust. In die rust kom je bij jezelf. Bij de ander. Bij de Ander. Het eeuwenoude monnikenmotto Ora et Labora, betekent Bid en Werk. We maken dit festival samen. Je bent er gast en mede-eigenaar. Dat betekent genieten én bijdragen aan deze bijzondere plek. Je kan bijvoorbeeld nieuwe knielbankjes in elkaar te timmeren, meehelpen klussen in en rondom nieuw Sion of het sanitair een keer een poetsbeurt geven. Inspirerende workshops overdag en goede muziek wisselen elkaar af. Na een lange dag drinken we samen een biertje in de kloosterkroeg en genieten we van optredens in de Smederij. Volg ons op facebook.com/ jongerenklooster; Bekijk de website van het Jongerenklooster voor meer informatie. Zin gekregen? Meld je aan! Koop snel je tickets voor het Kloosterfestival. Dorpskerken hebben goud in handen In Nederland komt een heuse beweging van dorpskerken op gang. Kerken in kleine kernen krijgen toekomst, wanneer zij hun blik naar buiten richten en zich verbinden met wat er in hun dorp speelt. In een samenleving die zo gefragmentariseerd is, vormen kerken een plek om samen te komen. Dat is uniek. Vanzelfsprekend is dat niet. Er is beslist een wisseling van perspectief nodig, zegt praktisch theoloog Jacobine Gelderloos. Vorig jaar promoveerde zij op een onderzoek naar dorpskerken. Zelden bracht een promotie zoveel op gang in de kerk. Nu is Gelderloos projectleider dorpskerkenbeweging in de Protestantse Kerk. Gelderloos: Als beleidsmakers schreven of spraken over de leefbaarheid op het platteland, was de kerk doorgaans buiten beeld. Of hooguit in beeld als markant punt in het landschap: de kerktoren boven de bomen uit. Misschien komt dat omdat de huidige generatie beleidsmakers niets meer heeft met de kerk. De scheiding tussen kerk en staat werd een scheiding tussen kerk en samenleving. Daarnaast focuste de theologie zich vooral op de kerken in de grote steden. Terwijl er op het platteland zoveel aan de hand is. Op kerkelijk gebied, zoals samenwerking tussen gereformeerd en hervormd, en samenwerking tussen verschillende dorpen. Maar ook wegtrekkende inwoners, krimp, wegvallende voorzieningen. Zo werd de dorpskerk een ondergeschoven kindje. Als de school sluit, dan is het dorp in rep en roer. Worden er geen kerkdiensten meer gehouden, dan gaat men over tot de orde van de dag. In Engeland is dat compleet anders. Daar denken ze al decennialang na over de toekomst van de kerk in the countryside. De blik van de dorpskerk moet van binnen naar buiten. Alle nadruk op organisatie en fusievorming heeft de blik behoorlijk naar binnen gericht. Ik stel een wisseling van perspectief voor. Kijk wat er in je omgeving speelt en waar dat ons raakt. Op vakantie in Engeland stuitte ik op een bundel artikelen Faith and future of the countryside. Daarin was aandacht voor ontwikkelingen op het platteland: ontvolking, veranderende woningmarkt en zorgaanbod, het verdwijnen van voorzieningen,

11 de problemen van boeren, toerisme. Geen enkele keer ging het over de krimp van de kerk. Met het verleggen van de focus verdwijnen de zorgen over krimp en leegloop van de kerk naar de achtergrond. Natuurlijk moet je blijven roeien met de riemen die je hebt, maar het helpt je om je aandacht te verleggen. Religieus dorpsleven is breder dan kerkelijk dorpsleven. Kijk naar de herdenking op 4 mei, die vaak plaatsvindt in de kerk. Wat vervolgens plaatsvindt, raakt aan alle kanten het wezen van kerk en geloof. De burgemeester houdt een speech over vrijheid, die resoneert op de preek van de zondag daarvoor. Kinderen dragen zelfgeschreven gedichten voor, die sterk op gebeden lijken. Een niet-kerkelijk ensemble zingt Notre Père en Abide with me. Daar liggen raakvlakken, zoals ook in de toenemende aandacht voor Allerzielen, vieringen van Kerst op de openbare basisschool, concerten in de lijdenstijd. Op die momenten ontvouwt zich religieus leven dat breder is dan het kerkelijk dorpsleven. Woont God nog in het dorp als de kerk haar deuren sluit? Ja en nee. Ik was bij de overdracht van een kerk aan de Stichting Oude Groninger Kerken. Feitelijk veranderde weinig. De gemeente huurt nu op zondag het gebouw voor haar dienst. De toon was: we geven de kerk terug aan het dorp. Terwijl die gemeente zo haar best had gedaan om het dorp bij de kerk te betrekken. Benadrukt werd de cultuurhistorische waarde van het gebouw. Alsof de religieuze geschiedenis daar geen inherent deel van uitmaakt. Het voelde voor mij toch alsof God buiten de deur was gezet. Opbrengst diaconale collecten 16 juni Vakantiegiften 843,10 19 juni Vrijwillige bijdrage seniorenlunch 284,50 23 juni GHZV 491,03 30 juni Hospice Vliethuys 597,70 07 juli Kinderen in Armoede 712,36 07 juli Project Oeganda ZWO 318, ,44 Aan de andere kant: in individuele bewoners leven kerk en religiositeit door. De momenten waarop je dat als dorp samen beleeft, worden schaars. Maar ze verdwijnen niet helemaal, er blijven sporen van God. De dorpskerkenbeweging is driekwart jaar onderweg, wat is bereikt? Drie dorpskerkambassadeurs reizen door het land om kerken te bezoeken en verhalen op te halen. We hebben contact met 120 dorpskerken. We hebben een website met praktijkverhalen en werkvormen, ruim 500 abonnees ontvangen onze nieuwsbrief, er is een facebookgroep met ruim 250 leden. Er zijn workshops verzorgd, lezingen gegeven, artikelen geschreven. We linken kerken met relevante organisaties, zoals de Vereniging voor Kleine Kernen. De beweging komt goed op stoom omdat er al veel beweging was. Dorpskerken doen al veel en hebben goud in handen. In een samenleving die zo gefragmentariseerd is, vormen kerken een plek om samen te komen. Dat is uniek. Dorpskerken wisselen ervaringen en goede voorbeelden uit. In Rolde interviewde de predikant in de sportkantine dorpsgenoten over hun werk. In Ternaard schafte de kerk samen met de dorpsraad een sneeuwschuiver aan, de kerk zorgt voor het zout. Er gebeurt al veel goeds. Naast tips en tricks is er ook behoefte aan verdieping en bezinning. Er is nog veel te doen, we zijn nog maar net begonnen! Hebben dorpskerken de menskracht om de bakens te verzetten? Dat moet blijken. Ik adviseer om eerst eens de grensgangers in kaart te brengen: leden van de kerk die al actief zijn in het dorp. De kerk levert nog steeds de meeste vrijwilligers. Wat betekent het werk voor de kerk voor het dorp, en andersom? Daarnaast vergroot samenwerking het draagvlak van de kerk. Meer mensen raken betrokken, op hun eigen manier. Ik organiseerde in Noordbroek een kerkdienst op Open Monumentendag. We kregen het geluid niet aan de praat. Stapt er een jongeman binnen die even aan de knoppen draait en voilà! Hij had nog niet eerder een voet over de drempel van de kerk gezet. In de dorpen werken kerken met enige regelmaat samen. In Schildwolde organiseren hervormden en vrijgemaakten samen een kerstnachtdienst. Waar de kerk verdwijnt en kerkmuren bijna letterlijk afbrokkelen, kan op de fundamenten een nieuwe dorpskerk gebouwd worden. Kees Posthumus 11 KerkRadio/KerkTV Bent u niet in staat om de kerkdiensten in de kerk bij te wonen, maak dan gebruik van een van de vele mogelijkheden de diensten vanuit de Oude Kerk en vanuit de Koningkerk live of later mee te maken. 1. Alleen luisteren: met een KerkWebRadio (KWR). Deze maakt direct verbinding met een van de kerken en is aangesloten op de telefoonlijn (KPN) of internetaansluiting. Aanvragen via het Kerkelijk Bureau. 2. Luisteren en/of kijken (live of later) op PC of laptop via kerkomroep.nl. Kies plaats en kerk en klik op kijken of luisteren. 3. Luisteren en/of kijken (live of later) op smartphone of tablet: met de app Kerkomroep. Voor Iphone en Ipad gratis beschikbaar in de Apple Appstore onder de categorie Lifestyle. De app voor Android-apparatuur via Google Play onder de zoekopdracht Kerkomroep. Bijzonder in de app is een button Mijn kerken, waaronder u uw voorkeuren opslaat. Zorg wel voor een goede wifi-verbinding. 4. Luisteren en/of kijken (live of later) op TV. Dit kan met een Google Chromecast aangesloten op een HDMI-poort en wordt bediend met de Kerkomroep-app op uw smartphone. Tevens is een Mediabox te koop, die wordt bediend met een bijgeleverde afstandsbediening. Bel voor inlichtingen het Kerkelijk Bureau: