UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ 2014

Transkript

1 UKIUMOORTUMIK NALUNAARUSIAQ

2 Imarisai Paasissutissat kommunimut tunngasut 3 Siulequt 4 Kisitsisit pingaarnerit imi pisimasut pingaarutillit 8 Aqutsisut atsiornerat 10 Aqutsisut nalunaarutaat 11 Ingerlatsinermut suliassaqarfik 8 Isertitat 19 Ingerlatsinermi suliassaqarfik 1 Allaffissorneq 21 Ingerlatsinermi suliassaqarfik 2 Teknik 25 Ingerlatsinermi suliassaqarfik 3 Suliffeqarneq suliffissaqartitsinerlu 28 Ingerlatsinermi suliassaqarfik 4 Isumaginninneq 31 Ingerlatsinermi suliassaqarfik 5 Atuartitsineq aamma kulturi 35 Ingerlatsinermi suliassaqarfik 6 Forsyningsvirksomhed 37 Ingerlatsinermi suliassaqarfik 7 - Sanaartornermut aningaasartuutit 39 Nalikilliliinerit 41 Suliassaqarfiit assigiinngitsut - sulisut 42 Suliassaqarfiit assigiinngitsut - digitaliseeriineq 43 Suliassaqarfiit assigiinngitsut - illuutit 44 Suliassaqarfiit assigiinngitsut pisiniartarneq suliariumannittussarsiuussinerlu 45 Naatsorsuutinut nalunaarut 46 Kukkunersiuisut arlaannaannulluunniit attuumassuteqanngitsup atsiornera 46 Aningaasaliissutinik naatsorsuusiorneq 47 Naatsorsuutinut takussutissaq 49 Karsimiittuutinut takussutissaq 53 Angusanut naatsorsuusiorneq 54 Oqimaaqatigiissitsineq 55 Aningaasat kaaviiaarnerisa naatsorneri 56 Nassuiaatit 57 Pisinnaatitaaffiit pisussaaffiillu 58 Naatsorsueriaaseq atorneqartoq 59 Ilanngussaq 1 Marlunnik kisitsisitallit allaaserineri Ilanngussaq 2 Sisamanik kisitsisitallit allaaserineri Ilanngussaq 3 Aningaasaliissutinut takussutissaq sisamanik kisitsisilik Ilanngussaq 4 Sanaartugassanut takussutissaq Ilanngussaq ip naanerani pisussaaffiit 2

3 Paasissutissat kommunimut tunngasut Kommuneqarfik Sermersooq Kuussuaq 2 Postboks Nuuk Oqarasuaat: (299) Mail: kommuneqarfik@sermersooq.gl Aningaasaqarnermut Ataatsimiititaq Borgmesteri Asii Chemnitz Narup (IA) - Siulittaasoq Mille Søvndahl Pedersen (IA) Malene Lynge (IA) Justus Hansen (D) Martha Abelsen (S) Per Berthelsen (S) Ane Egede Mathæussen (S) Pisortaqatigiit Pisortaaneq Steffen Ulrich-Lynge Aningaasaqarnermut Sulisoqarnermullu Kiffartuussivik, pisortaq Lars Møller-Sørensen Meeqqanut, Ilaqutariinnut Atuarfeqarnermullu Ingerlatsivik, pisortaq Søren Valbak Isumaginninnermut, Suliffeqarnermut Inuussutissarsiornermullu Ingerlatsivik, pisortaq Grethe Nielsen Sanarfinermut Avatangiisinullu Ingerlatsivik, pisortaq Mike Jakob Kristiansen Tamanut Kiffartuussivik, pisortaq Marie Fleischer Kukkunersiuisut Deloitte Kukkunersiuisut Naalagaaffimmit Akuerisat, Nuuk 3

4 Siulequt Kommuneqarfik Sermersuup 2014-imi ingerlatsinera kisitsisit oqaatigisassallu atorlugit 2014-imut nalunaarusiaavoq. Kommuneqarfik Sermersuumut ukioq 2014 imaannaanngitsuullunilu pitsaasuuvoq. Kalaallit Nunaanni aningaasaqarniarneq appariartorfiuvoq tamanna aamma Kommuneqarfik Sermersuumut atuuppoq imut missingersuutit arlaleriarlugit naleqqussartariaqarsimapput pingaartumik isumaginninnermut tunngasuni aningaasartuutit annertuumik tatisimaneqarsimapput. Piffissami marsimiit decembarimut kommuni sakkortusisamik taaneqartumik nakkutigineqarsimavoq - pisoq kommunimut iluarpallaanngilaq. Kommunalbestyrelsimi ilaasortat tamarmiusut isumaqatigiinneranni pisoq ilungersunartutut isigaat aalajangerlutillu ilaatigut makkua suliarineqassasut aaqqeeqqinnissamut pilersaarut, missingersuusiornermut malittarisassaq aamma quppersagaq nutaarluinnaq ingerlatsinermut aningaasanillu aqutsineq pillugu kommunip aningaasatigut aqutsinera nukittorsarniarlugu. Suliniutit kinguneranik sakkortusisamik nakkutigisaaneq unitseqqinneqarpoq ulloq Ukiakkut 2014-imi 2015-imut missingersuusiorneq imaannaanngissimavoq. Taamaattoq nammineq inuttut nuannaarutigaara aalajangernerit ajornakusoortut tamarmik kommunalbestyrelsimi ilaasortanit amerlanerulluartunit aalajangiinerummata. Siunissaq eqqarsaatigalugu aningaasartuutit isertitallu oqimaaqatigiissinneqassasut siunniunneqarpoq tamanna kommunip sullissinerata malunaatilimmik appariartinngikkaluarlugu anguneqarpoq. Kommuninut naligiissaarinermik aaqqissuusseqqinerup naammassineqarnissaata tungaanut, kommunip aningaasaqarnerata qanoq isikkoqarnissaa siulittoruminaappoq. Kommuneqarfik Sermersooq suliap ingerlanneqarnerani eqaatsumik piviusorsiortumillu ingerlatsisimagaluartoq kommunit sinneri aningaasanik suli amerlanerusunik piumasaqarput aningaasat Kommuneqarfik Sermersuumit tunniunneqartussat tamannalu piviusorsioranilu naapertuilluanngitsoq isumaqarfigaarput. Ukiuni kingullerni marlunni akileraarutip procentiata ataatsip amerlataqaanik naligiissaarinermut aningaarsartuutissanik tunniussinissatsinnik immikkut peqquneqarpugut ip naanerani 28,7 mio. koruuninik ingerlatsinermi sinneqartooruteqarpugut, tamannalu missingersuusiarineqartunit 15 mio. koruuninik pitsaanerusumik imut ukiumoortumik angusat naammaginartutut isigaakka aammalu kommunip aningaasatigut pitsaanerusumik aqutsilersimaneratut isigaara, pisariaqartumillu akisussaassuseqarnermik takutitsisin- 4

5 naassuseqartutut peqatigitillugulu ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu aningaasatigut pilersaarusiorneq aaqqutigalugu avataaniit tatisimaneqarnissaq pisariaqartumik ingalassimasinnaallugu. Ukiumi angusani takuneqarsinnaasut aamma ilagaat suliniuteqarneq imminut akilersinnaasoq, aammalu pisariaqartunik ajornakusoortunillu aalajangiisinnaaneq. Asii Chemnitz Narup 5

6 Kisitsisit pingaarnerit 6

7 R2011 R2012 R2013 B2014 AB2014 R2014 B2015 Børn i dagtilbud Børn i folkeskole* ** Børn i kommunale foranstaltninger 334*** 340*** Ledige**** Modtagere af offentlig hjælp Modtagere af førtidspension Modtagere af alderspension Modtagere af hjemmehjælp Borger med fysisk eller psykisk handicap * - For skolernes vedkommende skal årstallet læses som skoleåret 2011/2012 osv. ** - Skøn *** - I familiepleje, samt i private og selvstyreejede institutioner. **** - Tallene er fra Grønlands Statistik 7

8 2014-imi pisimasut pingaarutillit Januaari Tim Serritzlevip Johan Barlaj Kommunalbestyrelsimi taarserpaa. Najukkami ataatsimiititaliat pillugit oqaloqatigiinnertalimmik ataatsimiititsinerit. Februaari Meeqqat atuarfiini sipaaruteqarnissat pillugit paasissutissiinertalimmik ataatsimiititsineq. Kommune aamma MIO 2014-imut suleqatigiinnissamik isumaqatigiissummik atsioqatigiipput. Marsi Kommune Namminersorlutik Oqartussanit sukannersumik nakkutigineqalerpoq. Piorsaavik sulisoqarfittut ukiuni tallimani ingerlareerpoq. Apriili Meeqqerivinnut allatsittarnermi malittarisassat allanngortinneqarput. Pitaaliuinermut Peqqinnermullu immikkoortut ataatsimoortinneqarput. Maaji Nuuk mini playground sananeqarpoq. Aningaasaqarnermut Sulisoqarnermullu pisortaq Mette Kessel atorfimminit tunuarpoq. Juuni Aaqqeeqqinnissamut pilersaarut Kommunalbestyrelsimi akuersissutigineqarpoq. Suliassaqarfinni arlaqartuni ingerlatsivimmi kukkunersiuisoqarnissaa Kommunalbestyrelsip aalajangerpaa. Kulturikkut suliniutinut tapiissuteqarnermi malittarisassat nutaat. Piiaavik siulleq IBA-mik isumaqatigiissut atsiorneqarpoq (TNG-p Qeqertarsuatsiaani rubinisiorfia) Juuli Inatsisartut illorsuassaat pillugu najoqqutassiisumik innuttaasunik taasititsineq pillugu aalajangerneq. Aggusti Kunngissakkut tikeraarput. Naligiissaarinermi iluarsartuusseqqinneq pillugu Nuummi, Paamiuni, Tasiilami Ittoqqortoormiinilu innuttaasunik ataatsimiititsinerit. Isumaginninnermut, Suliffeqarnermut Inuussutissarsiornermullu Ataatsimiititami siulittaasoq Malene Lynge (IA) erninissaminut atatillugu Kommunalbestyrelsimut ilaasortaajunnaarallarpoq. Naja Lund (IA) Malene Lyngemut sinniisussatut ilaasortanngorpoq. Septembari Lars Møller Sørensen Aningaasaqarnermut Sulisoqarnermullu Sullissivimmi pisortatut atorfinippoq, apriilip naalerneraniilli atorfimmi tassani pisortaagallareerluni. 8

9 Oktobari Atuarfiit pillugit pilersaarut pillugu oqallitsitsilluni ataatsimiititsineq. Atorfiit 75-it atorunnaarsinneqarput. Novembari Kommunip 2015-imut missingersuutaa akuersissutigineqarpoq. Misissuineq: Kommuneqarfik Sermersuumi sulisut nunaqavissut 96%-iupput. Decembari Kommune sukannersumik nakkutigineqarunnaarpoq. Inaarluutillit peqatigiiffii oqaloqatigiinnertalimmik ataatsimeeqatigineqarput. Ingerlatsivimmi kukkunersiuineq: Sermersooq Nunatsinni utoqqarnik sullissillaqqinnerpaavoq. Andreas Uldum (D) Inatsisartunut Naalakkersuisunullu qinersisoqarneranut atatillugu Kommunalbestyrelsimit tunuarpoq. Iddimanngiiu Bianco (IA) 2014-imi Inatsisartunut qinersisoqarneranut atatillugu Kommunalbestyrelsimit tunuarpoq. Poul Hansen (D) Andreas Uldumip Kommunalbestyrelsimit tunuarneratigut 2014-imi aalajangersimasumik Kommunalbestyrelsimut ilaasortanngorpoq. Charlotte Ludvigsen (IA) Malene Lyngep erninissaminut atatillugu sulinngiffeqarallarnerani sinniisussatut ilaasortanngorpoq. Naja Lund (IA) Iddimanngiiu Biancop Kommunalbestyrelsimit tunuarneranut atatillugu aalajangersimasumik Kommunalbestyrelsimut ilaasortanngorpoq. 9

10 Aqutsisut atsiornerat Aningaasaqarnermut Ataatsimiititap ullumikkut ulloq Kommuneqarfik Sermersuup 2014-imut ukiumoortumik nalunaarusiaa oqaluuseraa akuersissutigalugulu. Ukiumoortumik nalunaarusiaq kommunini Naatsorsuusiortarnermut najoqqutassaq naapertorlugu suliarineqarpoq, tassani naatsorsuutinut oqaaseqaatit piumasarineqartut immikkut ilanngussatut takuneqarsinnaammata malittarisassallu pineqartut naapertorlugit kommunip 2014-imi isertitaanik aningaasartuutaanillu aammalu imi aningaasatigut inissisimaneranik eqqortumik takutitsiffiummata. Nuussinerit, naatsorsuutini ersersinneqartut inatsisit malittarisassallu kommunip malitassai naapertorlugit pipput aamma ataatungaaniittut iliuutsit suliarineqarput aningaasarsiornermi inissisimaneq tunngavigalugu (sipaarluni, iluaqutaasumik pitsaasumillu). Aningaasaqarnermut Ataatsimiititap ukiumoortumik nalunaarusiap kukkunersuisunut tunniunneqarnissaa Kommunalbestyrelsimit inassuteqaatigaa. Nuuk ulloq / 2015 Borgmesteri Asii Chemnitz Narup (IA) Siulittaasoq Mille Søvndahl Pedersen (IA) Malene Lynge (IA) Justus Hansen (D) Martha Abelsen (S) Per Berthelsen (S) Ane Egede Mathæussen (S) 10

11 Aqutsisut nalunaarutaat Aaqqissuussaaneq 11

12 Takorluukkat periusissallu 2011-mi Kommunalbestyrelsiusimasup Kommuneqarfik Sermersuup ineriartortinnissaanut periusissatut pilersaarut akuersissutigaa, tassani Kommunalbestyrelsip takorluugai, anguniagai 2022-illu tungaanut periusissiai aalajangersarneqarput. Periusissatut pilersaarummi suliniuteqarfissat arfineq marluk oqaatigineqarput: Illoqarfiit inigisallu inuuffigiuminartut Ilaqutariit peqqissut toqqissisimasullu Namminersorlutik inuussutissarsiortut siuariartortut Avatangiisinut pisuussutinullu ataqqinninneq Attaveqaateqarluarneq Inuunermut piginnaasaqarneq Kulturi uummaarissoq Pingaartitallu avaqqunneqartussaanngitsut pingasut: Nungusaataanngitsumik aallaaveqarneq Inuunerup pitsaassusaa Tamat oqartussaaqataanerat Sullissinerlu Ilaatigut tassani Tamat oqartussaaqataanerat aamma Sullissineq pillugu naleqartitani allassimavoq: Kommunip allaffissornera sungiussisimasutut innuttaasunullu sullissinermi inussiarnersutut innuttaasut misigissavaat. Kommuneqarfik Sermersuumit eqqortumik siunnersorneqarnissamut ilitsersorneqarnissamullu pisinnaatitaaffik ajornaatsuullunilu malinnaaffigiuminartuussaaq 2012-imi Kommunalbestyrelsiusimasup Kommunimut pilersaarut akuersissutigaa, tassanilu kommunip ineriartortinneqarnissaanut sinaakkutissat aalajangersarneqarput aammalu ikorfartuutigalugu Pilersaarusiornermut periusissaq piviusunngortinneqarnissaanut imi Kommunalbestyrelsimut qinersereernerup kingorna Inuit Ataqatigiit aamma Demokraatit suleqatigiinnissamik isumaqatigiissuteqarput, tassanilu suliniuteqarfissami allaassimavoq: Inuussutissarsiorneq ingerlalluartoq, assigiinngisitaarfiusoq eqeersimaarfiusorlu inissiat pitsaasut ullutsinnullu naleqquttut Toqqissisimasumik meeraaneq inuusuttuunerlu Kulturi uummaarissoq Avatangiisinik illersuineq Kommuni ingerlalluarluni ataatsimooqatigiiffiusoq 2014-ip ingerlanerani Pisortaqatigiit 2017-imut Periusissamik suliaqarput, taannalu 2015-imi upernaakkut saqqummiunneqarpoq. 12

13 Periusissami suliniuteqarfissat makku qitiutinneqarput: Siunnerfilimmik ineriartorneq piginnaasanik nukinnillu atorluaaneq Aningaasaqarneq suliallu ingerlaarneri pisariillisaaneq suliassanillu pingaarnernik pingaarnersiuineq Suliffik pitsaasoq Suliffiup iluani avataanilu peqataatitsineq Pilersaarusiornermi periusissaq, politikkikkut suleqatigiinnissamik isumaqatigiissutit allaffeqarfiup suliniussaanut siunissamut ungasinnerusumut sinaakkusiipput, taakkuli saniatigut Kommunalbestyrelsimi, Aningaasaqarnermut Ataatsimiititami ataatsimiititanilu ataavartuni ingerlaavartumik aalajangiisoqartarpoq, taakkuupput aamma kommunip aqunneqarnerani najoqqutassaasut. Ingerlatsinermi sinaakkutissatullu atugassat Kommuneqarfik Sermersooq Nunatsinni kommunip anginersaraat ngajannik innuttaqartoq, Nunatsinni innuttaasut 40 procentiisa amerlaqataannik. Innuttaasut ukiukkaarlutik imatut katitigaapput: Indbyggertal Vuggestuer Børnehave Yngste klasser Mellemste klasser Ældste klasser Ungdom under Ungdom over Voksen, erhvervsaktiv Voksen, erhvervsaktiv Voksen, erhvervsaktiv Voksen, erhvervsaktiv Pensionist Pensionist Pensionist I alt Innuttaasup amerliartornerat atituumik agguataagaavoq, kisiannili meeqqat nukarliuinerusut innuttaasullu 65-it sinnerlugit ukiullit amerliartorput. Meeqqat utoqqaallu innuttaasut agguataarnerini tassaapput kommunip sullissinerani atuiffiunerusut (Meeqqeriviit, atuarfiit, angerlarsimaffimmi ikiorteqarneq, utoqqarnik paaqqutarinniffiit il.il.). Nunap immikkoortui eqqarsaatigalugit kommunimiipput Nuuk, Paamiut, Tasiilaq aamma Ittoqqortoormiit, taakkulu nunaqarfii. 13

14 Najugaqariaaseq eqqarsaatigalugu kommunimi innuttaasut ¾-ii Nuup Kommunerisimasaani najugaqarput (76,8 %). Paamiut+Ivittuut Nuuk Tasiilaq Illoqortoormiut Total Antal borger I pct. 7,5% 76,8% 13,7% 2,0% 100% 2014-imi kisitsisit Nuup eqqaani inuppassuaqarnerata soorunami isornartorsiuilluarsinnaasut pigilersippai, taakkulu tunngaviupput pilerinartumik illoqarfiliornissamut innuttaasunut periarfissarpassualimmik. Paarlattuanik politikkikkut annertuumik isiginiarneqarpoq aamma illoqarfinni nunaqarfinnilu inukinnerusuni avatangiisit pilersinneqassasut - sumiiffinni kissaatit periarfissallu aallaavigalugit - innuttaasunut taakkunani nunaserusuttunut sinaakkutit pitsaasunittaaq. Ilinniartitaaneq eqqarsaatigalugu innuttaasut imatut agguataarsimapput: Paamiut Nuuk Tasiilaq Illoqortoormiut Total Folkeskole Gymnasie Erhvervsuddannelse Kort videregående Bachelor Kandidat I alt Antal borger i alt I pct. 7,5 76,8 13,7 2,0 100,0 2013/14-imi kisitsisit Isertitaqaqqortussuseq eqqarsaatigalugu agguaqatigiissillugu inoqutigiit/inuit isertitaat kommunitoqqani imatut isikkoqarput (2014-imut kisitsisit): 2014-imut kisitsisit Takussutissiami takuneqarsinnaavoq Nuummi inuttaasut isertitaqqortunersaasut, tamannalu qularnanngitsumik pissuteqarpoq innuttaasut ilaasa amerlasuut ilinniaqqissimasutut inissisimanerannik. Kommunip ingerlaavartumik sulissutigaa inuussutissarsiornikkut ilinniartitaanikkullu periarfissanik pilersitsissalluni, illoqarfik suliffinnut kattuffinnullu aallartitsiffigissallugu pilerinartooqqullugu - 14

15 aamma inunnut ilinniagartuunut pilerinarlunilu ineriartornartuuniassammat illoqarfimmi sulinissaq, ineqarnissaq inuunissarlu. Inuussutissarsiorneq eqqarsaatigalugu kommune (2012-imut kisitsisit) 1288-nik inuussutissarsiutigalugu suliffinnik ingerlataqarfiuvoq, immikkoortunut makkununnga agguataarsimasunik: Antal virksomheder efter hovedbranche 2012 Antal Pct. A. Landbrug, jagt og skovbrug 9 0,7 B. Fiskeri ,3 C. Råstofudvinding 12 0,9 D. Industri 55 4,3 E. El-, gas-, varme-, og vandforsyning 3 0,2 F. bygge- og anlægsvirksomheder ,1 G. Handel og reprationsvirksomheder ,0 H. Hotel og restaurationsvirksomheder 46 3,6 I. Transportvirksomhed 100 7,8 J. Pengeinstitutter, finansierungs- og forsikringsvirksomhed 7 0,5 K. Fast ejendom, udlejning, forretningsservice mv ,1 M. Undervisning 17 1,3 N. Sundheds- og velfærdsinstitutioner mv. 36 2,8 O Andre kollektive, sociale og personlige serviceaktiviteter ,1 R. Uoplyst 42 3,3 Total , imut kisitsitsit Tassaniipput aamma pisortat suliffiutaat. Takuneqarsinnaasutut kommuni siammasissumik inuussutissarsiornermut inatsiseqarpoq, tamannalu iluaqutaavoq suliffinnut ataasiakkaanut pinngitsuuisinnaannginneq millisarneqarmat. Qularutissaanngilarli sanaartornerup iluani suliassat allanngornerujussuat suliffinnut allanik suliaqartartunut arlalinnut sunniuteqarnikuummat. Kommunip taamaattumik sulissutigaa sanaartornermik sulialinnut aalaakkaasunik atugaqartitsiniarnissaq - ilanngullugu Namminersorlutik Oqartussanik suleqateqarneq. 15

16 Suliniuteqarfiit pingaarutillit 2014-imilu angusat Kommuni 86,1 mio. koruunit amerlaqisut saniatigut naligiissaarinermut Naalakkersuisunit suli 20 mio. koruuninik akiliuteqaqquneqarpoq. Akiliutaareersut qaavatigut 20 mio. koruunik akiliinissamik aalajangerneq kommunip missingersuusiornerminik naammassinninnerata kingornagut pivoq taamaattumillu akileraarutip procentia allanngortinneqartariaqarluni. Marsimi kommune sukannersumik nakkutigininnermi taaneqartumik nakkutigineqalerpoq, 2013-imi decembarip naanerani karsimiittuutit kommunalbestyrelsip nammineq piumasarisaanik 6%-inut- 98 aamma 99 mio. koruunit amerlaqataannut naapertuutinngimmat imi karsimiittuutit 23 mio. koruuningajannik amerlassuseqarput. Ukiup ingerlanerani suliniutit pisariaqartut naammassineqarput: Missingersuusiornermi najoqqutassaliortoqarpoq akuersisoqarlunilu Aningaasatigut aaqqeeqqinnissamik pilersaarut suliarineqarpoq akuerineqarlunilu Aqutsinermi aningaasatigullu aqutsinermi najoqqutassaq (Karseqarnermut naatsorsuuserinermullu malittarisassaq) suliarineqarpoq akuerineqarlunilu. Suliassaqarfinni ukunani ingerlatsinermi kukkunersiuineq o Meeqqanik inuusuttunillu ikiorsiissutit o Utoqqaat o Innarluutillit o Atuarfeqarneq Suliniutit qulaani taakkartorneqartut piviusunngortinneqaneranni pissutaaqataalluinnarput kommunip ulloq miit sakkortusissamik nakkutigineqarnermini aninguinera. Aqutsineq suliniuteqarfik pingaarutilik Pitsaasumik aqutsinikkut aaqqissuussinermi ingerlalluartut ingerlalluannginnerusullu assigiinngissutigisarpaat. Suliffiit marluk assigiimmik suliassallit assersuutigigaanni takusinnaallugulu suliffeqarfiup aappaa kisimi innuttaasunik/atuisunik naammagisimaariffigineqartoq, sulisut naammagisimaarinnittut, aammalu suliassanik pilertortumik piginnaasaqarfigineqartumillu sullissisinnaasoq peqqissumillu aningaasatigut ingerlatsiffiusoq illuatungaanilu killormut ingerlasoqartoq, taava suliffeqarfiup ingerlalluartup pitsaasumik aqunneqarnera ilimanarnerpaajuvoq. Pitsaasumik aqutsisoqarneq ilinniarsimanermik piginnaasanillu kisimi peqartariaqanngilaq, kisiannili aamma isummat sulianillu ingerlatsilluarsinnaaneq apeqqutaalluni. Kommuneqarfik Sermersooq pitsaasumik aqutsinermut imaattunik malitassaqarpoq: 16

17 Aqutsisoq pitsaasoq nammineq suliassaqarfimmini suliatigut ajornartorsiutinut paasinnissinnaasoq aammalu ajornartorsiutinik pitsaanerusumik pilertortumillu nassaarsiortuarluni. Aqutsisup pitsaasup nalunngilaa, iliuusissat suut nammineq akisussaaffeqarfimmini nassaassaanersut tamannalu tunngavigalugu ingerlatsilluni. Aqutsisup pitsaasup kommunip naleqartitai naapertorlugit sulisarpoq Aqutsisup pitsaasup innuttaasunik pitsaasumik sullissineq sallersaaffigivaa sulisuminullu maligassiuisuulluni Aqutsisoq pitsaasoq anguniagassaliortarpoq, kajumissaarilluni, isumassarsititsisarluni sulisuminillu ineriartortitsilluni Aqutsisoq pitsaasoq niuertuuvoq pitsaasoq, aningaasatigut killissarititaasut sapinngisamik pitsaasumik atorluarniartarlugit, aaqqiissutissanik pitsaasunik ujartuiuarnermigut Aqutsisoq pitsaasoq sulisuminut maligassiuilluartuuvoq innuttaasunik sullissinermigut, suliatigut piginnaasatigut, aqutsinermi piginnaasatigut aningaasatigullu aqutsinikkut Tamat oqartussaaqataanerat, ammasumik malinnaaffigiuminartumillu ingerlatsineq Tamat oqartussaaqataanerinik ingerlatsinermi pingaarnersaq soorunami tassaavoq innuttaasut ukiut sisamakkaarlugit Kommunalbestyrelsimut qinersisarnerat. Ukiuni arlaqartuni kommunip nittartagaatigut politikkikkut ataatsimiinnernit oqaluuserisassat imaqarniliallu pissarsiarineqarsinnaasarput, aammalu nittartagaq aqqutigalugu Kommunalbestyrelsip nunaqarfimmilu aqutsisut ataatsimiissutissaat imaqarniliallu pissarsiarineqarsinnaallutik (oqaluuserisassat ammasut). Kommuneqarfik Sermersooq tunngaviatigut isumaqarpoq, innuttaasut politikkikkut aalajangiisarnermi sapinngisamik malinnaatinneqarnissaat sunneeqataallutillu. Imaappoq, aalajangiinerit sapinngisamik amerlasuut, soqutigisaqaqatigiinnut pisariaqartunut tusarniaassutigineqartassapput, taamatuttaaq Kommunalbestyrelsip matoqqasumik ataatsimiittarnera killilersimaarneqassalluni. Tamakku saniatigut inatsit atuuttut naapertorlugu atuisut siulersuisortaarnikuupput. Assersuutigalugu najukkami ataatsimiititaliat, atuarfinni siulersuisut il.il. tamakkulu aqqutigalugit suliassaqarfinni pineqartuni atuisut peqataatinneqarnissaat qulakkeerneqarpoq. Aalajagiisartut attuumassuteqannginnerisa qulariunnaarsinnissaa anguniarlugu kommune peqquserluttoqannginnissaanik politikkimik akuersissuteqarpoq, tassanilu politikerit sulisullu tunissutinik pissarsinerannik killissarititaasut aalajangersaaffigineqarput. 17

18 Suliniutini angusanilu malinnaaffigineqarsinnaaneq Kommunip missingersuutai, ingerlaavartumik malitseqartitsisarneq ukiumoortumillu naatsorsuutit kommunip nittartagaani takuneqarsinnaapput imiit aamma kommunip qaammatikkaartumik naatsorsuutai kommunip nittartagaani takuneqarsinnaalissapput. Naatsorsuutit taakkua suliniutit angusallu annertunerusumik malinnaaffigineqarsinnaanerik alloriaqqinneruvoq. 18

19 Ingerlatsinermut suliassaqarfik 8 Isertitat R2013 AB2014 R Personlig indkomstskat 90 - Finansforskydninger , Selskabsskat 90 - Finansforskydninger , Tilskud og udligning 42 - Betalinger til Selvstyret og andre kommuner , Betalinger fra Selvstyret og andre kommuner , Hovedtotal Kommunip akileraarutitigut isertitai inuit akileraarutaaneernerupput - ukiunilu makkunani amerliartorunnaarnikuupput immaqaluunniillu ikiliartorlutik mi isertitat 13 mio. koruunit, ukiup siuliini aaqqiinerninngaanneersupput mut akileraarutit eqqarsaatigalugit ilaapput aningaasartuutit 36 mio. koruuninik aningaasartallit, tassaallutik ukiup siuliini aaqqiinerit. Tassa imaappoq, inuit akileraarutaannit 2013-mi 2014-milu isertitat amerleriaataanit tamakkiisunit 58 mio. koruuninit 50 mio. koruunit tassaapput ukiup siuliini aaqqiinerit - taamaattumik inuit akileraarutaat ukioq taanna imatut qaffannikuunngillat. Tamanna soorunami suliassanik nassataqarpoq, kommunip aningaasartuutai minnerpaamik qaffakkiartormata aningaasap nalikilliartornerata annertoqataanik ( akissarsiat, nioqqutissat kiffartuussinerillu qaffakkiartornerat). Akileraarutit nikittannginnerat taamaaginnassappat taava allatut oqaatigalugu tamatuma nassatarissavaa, kommuni minnerpaamik pitsanngorsaasariaqassasoq aningaasat nalikilliartornerata angeqqataanik siunissami innuttaasunut kiffartuussineq taamaatsiinnarusullugu mut akileraarutit ilaannakoortut tigusimasat ikiliallaataasumik naleqqussarnissaannik nassataqarumaartoq naatsorsuutigineqarpoq, tamannalu 2016-mi akileraarutitigut isertitat ikiliallannerannik kinguneqassaaq. Kommunip ilanngaatit peereerlugit 448 mio. koruuninik bloktilskudisissarpoq naligiissaarutisisarlunilu. Naligiissaarinermut tunngasortaa soorunami Kommuneqarfik Sermersuup kommuninut allanut 20 mio. koruuninik Aningaasaqarnermut Naalakkersuisup naalakkiinera tunngavigalugu tunniussisari- 19

20 aqalersimaneranik sunnerneqarput, peqatigitillugu Kommuneqarfik Sermersooq ataatsimoortumik tapiissutinik 45 mio. koruuninik suli pissarsitinneqarpoq, Namminersorlutik Oqartussani sulisoqarfinni akinik allanngortitsinerup kingunerisaanik. Akiliutissaq 2015-mi suli annertunerussaaq - aamma nutaamik naligiissaarinermut iluarsartuussiniarneq suli ingerlavoq. Kommuneqarfik Sermersuup, suliap taassuma ingerlasup qanoq kommunip siunissami innuttaminut sullissiinnarnissaminut periarfissaanut sunniuteqassanersoq kommunip annertuumik ernummatigaa. Ilanngussami " 4 ciffer beskrivelser" sisamanik kisitsisillit allaaserineri -ni atuarneqarsinnaavoq aningaasaliissutinut naleqqiullugu akileraarutitigut isertitat allaaserinerat sukumiinerusoq. 20

21 Ingerlatsinermi suliassaqarfik 1 Allaffissorneq (Kr ) 1 - ADMINISTRATIONSOMRÅDET R2013 B2014 AB2014 R2014 B Udgifter til folkevalgte Den kommunale forvaltning Kantinedrift IT Tværgående aktiviteter Hovedtotal Allaffissornermut immikkoortumi pineqarput kommunip aningaasartuutai politikkimi sulinermut, pisortaqatigiinnut allatseqarfimmullu, innuttaasunik kiffartuussinermut, sullissinermut, Tamanut Kiffartuussivimmut kiisalu aningaasaaqarnermut, Sulisoqarnermut immikkoortortamut, IT-mullu. Allaffissornermut aningaasartuutinut ilaapput ingerlatat innuttaasunut tunngasut soorlu innuttaasunik kiffartuussivik aamma sullissineq. Sullissineq aalajangiinerillu pineqartuni pisartut aningaasartuutinut annertuumik sunniuteqartarput soorlu suliffeqarnermi aamma inunnik isumaginninnermi. 21

22 Ingerlaavartumik sullivimmi pitsanngorsaanerit ingerlanneqarput aamma allaffissornermi suleriaatsini, paarlattuanilli aamma pingaaruteqarpoq kommunip piginnaanilittut pikkorissutullu innuttaasunit, suliffinnit allanillu soqutigisaqaqatigiinnit misigineqarnissaa. Pingaartumik suliassaqartitsiffinni inunnillu isumaginninnermi sullissinerup pisariaqartippai sullissisut piginnaaneqarluartut, immikkoortumi malittarisassat annertuut paasiuminaatsullu malinneqarsinnaaqqullugit - Aamma innuttaasut kommunit eqqortumik kiffartuunneqarsinnaaqqullugit. Aningaasaqarnermut immikkoortortami aatsaat taama pingaaruteqartigaaq kommunip aqutsilluarnissaa - aamma aqutsisut ataasiakkaat eqqortumik paasissutissinneqartarnissaat kiisalu sakkunik peqartinneqarnissaat. Sermersuumi naammakkunnaarnikuuvoq missingersuutit eqqortinnissaat - aamma immikkoortuni ataasiakkaani atuisunut sulisunullu paasissutissat eqqortut pigisariaqarpagut, aningaasanik aqutsineq siusinnerusumut naleqqiullugu ingerlalluarneruniassammat pitsaanerullunilu. Taamaattumik pisariaqarpoq immikkoortumi nukiit pisariaqartinneqartut atorneqarnissaat, sullissilluarnerunikkut aqutsilluarnerunikkullu nukiit ingerlatsinermut nuunneqarsinnaaniassammata. Marsimi kommune sukannersumik nakkutigininnermi taaneqartumik nakkutigineqalerpoq, 2013-imi decembarip naanerani karsimiittuutit kommunalbestyrelsip nammineq piumasarisaanik 6%-inut- 98 aamma 99 mio. koruunit amerlaqataannnut naapertuutinngimmat imi karsimiittuutit 23 mio. koruuningajannik amerlassuseqarput. 22

23 2014-imi upernaap ingerlanerani aningaasatigut aaqqeeqqinnissamik pilersaarut suliarineqarpoq, suliniutinik tigussaasunik arlalinnik imaqartoq: Pisariillisaanerit o Sinaakkutissatut sipaarutissat nalunaarutigineri. AII-p suliassaqarfiini Piareereerpoq o Sinaakkutissatut sipaarutissat sinnerisa nalunaarutigineri Piareereerpoq o 2014-imut sanaartugassanut missingersuutit nalilersoqqinneri Piareereerpoq o Ingerlatsinermut kontut misissorneri Piareereerpoq o Pisiortornissamik ingerlatsiffeqalernissaq Ingerlanneqarpoq (85%) o Siunissami qarasaasiaqarnerup ersarissumik paasisaqarfiunissaa Piareereerpoq o 2015-mut missingersuutinut pisariillisaanissamik najoqqutassamik suliaqarneq Piareereerpoq Aningaasatigut aqutsineq o Qaammatikkaartumik assigiissumik missingersuutinik malinnaatitsineq Piareereerpoq o Karsimiittuutinik aqutsineq Piareereerpoq o Aningaasaliissutinik aamma missingersuutinik akisussaaffeqarneq Ingerlanneqarpoq (90%) o 2014-imi missingersuutinut piumasarisanik katersineq Piareereerpoq o 2014-imi aningaasaliissutinut allannguinerit (TB-iit) Piareereerpoq o 2015-imut missingersuusiorneq Piareereerpoq Ingerlatsivimmi kukkunersiuineq o Ingerlatsivimmi kukkunersiuineq Piareereerpoq Inatsisinik malittarisassanillu malinninneq o Suliat suliarineqartarnerinik allaaserinninneq, suliassanik pilersaarusiorneq Akissarsialeriffimmi sulianik misissuinermi najoqqutassaq, naatsorsuuserineq aamma illup iluani kukkunersuisarnermi (pitsaassutsimik qaffaaneq + inatsisinik malittarisassanillu malinninneq) Piareereerpoq o Oqaatiginnissinnaanermik aaqqissuussineq Ingerlanneqarpoq (65%) o Kontunut pilersaarutip aaqqissornera Piareereerpoq o Paasissutissat ukiup siulianeersut katersorneri Piareereerpoq o Sanaartornermut naatsorsuutit ukiup siulianeersut katersorneri Ingerlanneqarpoq (40%) o Karseqarnermut naatsorsuuserinermullu maleruagassanut ilanngussat Piareereerpoq Karseqarnermut naatsorsuuserinermullu maleruagassat 2008-meersut pioreersut pisoqalisimaqisut ilanngussartai amigaataasut suliarinissaannut taarsiullugu Ingerlatsinermut Aningaasaqarnermillu Aqutsinermut Najoqqutassiaq suliarineqarpoq. Ingerlatsinermut aningaasaqarnermillu aqutsinermut najoqqutassiaq suliaavoq annertooq, kommune nutaaliaasumik qanoq ingerlatsissanersoq aningaasatigullu aqutsissanersoq najoqqutassiorneqarluni. Najoqqutassiaq tassanilu malinneqartussat 2015-ip naalernerani atuutilersinneqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq. 23

24 Ukiakkut ingerlatsivimmi suliassaqarfinni makkunani kukkunersiuisoqarpoq: Imm. pingaarneq 41 Meeqqanik inuusuttunillu ikiorsiineq Imm. pingaarneq 47 Utoqqaat Imm. pingaarneq 48 Innarluutillit Imm. pingaarneq 51 Atuarfeqarneq Ingerlatsivimmi kukkunersiuinerit nalunaarusiaq inaarutaasoq suliassaqarfinni ataasiakkaani pisariaqartumik iliuusissanut aalajanginissanullu ataasiakkaanut qitiutitsinissami sakkussatsialaavoq. Ingerlatsivimmi kukkunersiuinerup naatsorsuutigisamik kommunip tusaamaneqarneranik innarliissagaluartoq kisianni innarliineq kommunip akueraa tassami Kommuneqarfik Sermersuumut ammasumik unneqqarissumillu pitsaasunik pitsaannginnerusunillu saqqummiussaqartarnissaq pingaaruteqarmat. Ingerlatsivimmik kukkunersiuinermi Kommuneqarfik Sermersuup kommunini utoqqarnik sullissillaqqinnerpaajunera paasinarsisippaa, naak suliassaqarfimmi tassani utoqqalinersiallit qaffasinnerpaamik aningaasatigut atugassaqarnissaat politikkikkut toqqarneqarnikuugaluartoq. Ingerlatsivimmi kukkunersiuineq kingusinnerusukkut ingerlatsivinni suliassaqarfinni ataasiakkaani assigiinngitsunik suliniuteqartoqarnissaanik aallartitsiffiuvoq. Ingerlatsivimmi kukkunersiuineq suliassaqarfinni toqqakkani kommunip kukkunersiuisuanik isumaqatigiissuteqarnikkut 2015-imiit kukkunersiuititsiffiussaaq. Kommunip aningaasaqarnerata tatisimaneqarsimanera tatisimaneqarneralu pissutigalugu imut missingersuusiornerup ingerlanerani, 2014-imi ukiakkut atorfiit 75-inik ikilisinneqassasut aalajangerneqarpoq. Tamanna kommunip oqaluttuarisaanerani aatsaat taamak soraarsitsinermi suliaq annertutigisoq tigussaasumik isumaqarpoq taakkunannga inuit 50-ingajaat soraarsinneqarput. Tamanna aningaasaqarnerup siunissami oqimaaqatigiissinneqarnissaanut allatut ajornartumik iliuuserineqartariaqarsimavoq imut missingersuutit suliarineri imaannaanngilaq aalajangiinerit assigiinngitsorpassuullutik. Missingersuutitigut unammilligassat annertugaluaqisut, kommunip missingersuusiornermi najoqqutassiaata iluatsittumik malinneqarluni missingersuusiortoqarpoq. Missingersuusiornermi najoqqutassiaq naapertorlugu ikinnerpaamik 25 mio. koruunit sinneqartoorutaassapput, karsimiittuutigineqartut 5 %, sanaartornermilu 200 mio. koruunit periarfissaassallutik. 24

25 Ingerlatsinermi suliassaqarfik 2 Teknik (Kr ) 2 - DET TEKNISKE OMRÅDE R2013 B2014 AB2014 R2014 B Veje, broer, trapper og anlæg m.v Renholdelse incl. snerydning Levende ressourcer Forskellige kommunale virksomheder Erhvervsejendomme Brandvæsen Øvrige tekniske virksomheder Hovedtotal Teknikkimut immikkoortortamiittut tassaanerupput kommunip aqqusernganik, pisuinnaat aqqutaannik allanik pisortat nunaminiutaannik eqqiluisaartitsineq aserfallatsaaliinerlu kiisalu annaassiniartartunik ingerlatsineq. Pingaaernertut suliassaqarfimmi 2-mi Teknikkimut tunngasuni ataatsimut isigalugu 8,047 mio. koruuninik atuinikinnerusoqarpoq, tassungalu pingaarnertut pissutaavoq, asfaltiliorfiup missingersuutigineqartunit amerlanerungaatsiartunik isertitaqarnera imi aqquserngit, ikaartarfiit il.il. sipaarniuteqarfigineqarput, aningaasartuutillu tamarmik nalilersuiffigeqqissaarneqarput imi sipaarniuteqarnerit qanorluunniit 2015-imi aningaasartuuteqar- 25

26 figeqqinneqassagaluarpata, aningaasartuutigeqqitassat pillugit siunissami aningaasaliissutinik qaffaanermik kinguneqartitsinavianngitsut Ingerlatsiviup naatsorsuutiginngilaa. Saligaatsuutitsineq aputaajaanerlu eqqarsaatigalugit atuineruffiupput. Atuinerunermut pingaarnertut aputaataaneq pissutaavoq, tassani atuineq aningaasaliissutillu imminnut ataqatigiinngimmata. Aputaajaasitsinermi isumaqatigiissutit ukiuni arlaqartuni atuunnikuupput, taamaakkaluartorlu missingersuutit tamakkiisumik naleqqussarneqarsimanngilat. Aammattaaq aputaajaasitsinermi suliassat immikkut ittut aningaasaliissutinut ilaatinneqarput. Pisuussutini uumassusilinni atuinikinnerusoqarpoq. Atuinikinnerusoqarnerani suliassaqarfimi atorfinitsitsiniarnerit ajornakusoortuuneri paasinarsivoq. Taamaattumik arlaleriarluni misiliisaraluarluni kommunimi illoqarfinni - pingaartumik Nuummi qimmilerisunik naammattunik atorfinitsitsinissaq inuttaqartitsiinnarnissarlu ajornakusoorsimavoq Materielgårdimi Nuummilu Eqqagassalerinermut sullissivimmi sulisut sulinermik nutaamik aaqqissuussinermut peqataatinnissaat maannakkut atuutilersinneqaleruttorluni. Kommunip suliffiutai eqqarsaatigalugit atuisoqarpallaarnikuuvoq assigiinngitsunik nassuiaatissalinnik. Atuinerunermut ilaatigut, Nuummi Qaluleriffiup suliarineqarneranut atatillugu Nuummi Piniartut Aalisartullu Peqatigiiffiannik (NAPP)-mik isumaqatigiissutinut tunngavoq, aammalu peqatigiiffiup inigisimasaata qimanneranut tuniniarneranullu tunngalluni. Tassunga atatillugu politikkikkut aalajangerneqarpoq, Piniartut Aalisartullu Peqatigiiffiat (NAPP) Nuummi angallanik iluarsaasarfimmi illumut akiliuteqartinneqartassanngitsut il.il., Qalulerivik nuutinneqassappat tamassuma tungaanut. Atuineruneq aamma pinngorpoq, kommunip nunaqarfinni sannaviini atuinermut akiliuteqartitsisannginnikkut. Pissutsit taakku marluk atuinerup aningaasaliissutillu imminnut ataqatigiinnginnerinut pissutaaqataasorujussuupput. Qatserisartoqarnermut tunngasuni aamma 2014-imi kommunimi tamarmi sillimaniarnerup qaffassarneranut assigiissaarneranullu nukinnik atuisoqangaatsiarpoq. Ataatsimut isigalugu kommunimi qatserinermut atortut aserfallassimapput, naak ukiut tamaasa atortunik nutaanik pisiortortoqartaraluartoq. Qatserutit ajornartorsiutaanerpaajupput. Kommunimi illoqarfinni anginerusuni biilit qatserutillu pisoqaapput. Ataatsimut isigalugu qatserisartut biilii paarilluagaapput pitsaasuullutillu, kisianni qatserisartut biiliini amarlasuuni ruujorit nungullariartorput, taamaattumillu ukiut tamaasa putunikut taarserneqartarlutillu aserfallatsaalineqartarlutik. Ukiuni kingullerni marlussunni qatserisartut ilinniartinneqarnerinut nukinnik aningaasanillu atuiffiungaatsiarsimavoq, kisianni qatserisartunik atorfeqartitsiinnarnissaq ajornartorsiutaavoq. Illoqarfinni mikinerusuni nunaqarfinnilu qatserisartut atorfeqartiinnarnissaannut aaqqiissutissanik nassaarnia- 26

27 rtoqassaaq. Pingaartumik Nuup avataani qatserisartut inatsisitigut piumasarisat naapertorlugit ilinniartinneqarnissaat kinguaattoorfiuvoq. Teknikkimmut pilersuiviit allat missingersuutinut sanilliullugit sinneqartoorfiungaatsiarput. Asfaltiliorfik missingersuutigineqartunit amerlanerulluartunik sinneqartooruteqarfiuvoq. Kommunip suliffeqarfiutai aningaasatigut imminut ingerlattutut isikkoqarput. Nuummi asfaltiliorfik ukiut siulii assigalugit, kommunimi entreprenøreqarfiit ingerlanneqanerinut malunnaatilimmik iluaqusiivoq. Tassani naliliinermi eqqarsaatigisariaqarpoq, naatsorsuinermi eqqarsaatigineqarsimanngimmata nalikilliliinerit kiisalu tunisassiornermi sanarfiviit immikkut akilersinnaassusaat. 27

28 Ingerlatsinermi suliassaqarfik 3 Suliffeqarneq suliffissaqartitsinerlu (Kr ) 3 - ARBEJDSMARKEDS- OG ERHVERVSOMRÅDET R2013 B2014 AB2014 R2014 B Beskæftigelsesfremmende foranstaltninger Revalidering Kommunalt erhvervsengagement Piareersarfiit og Arbejdsmarkedsydelser Hovedtotal Suliffeqarnermi suliffissarsiuussinermilu pineqarput kommunip aningaasartuutai innuttaasut pilersulernissaannut ikiuinermi ilinniartitaaneq piginnaanngorsaanerillu il.il. aqqutigalugit. Kommunimi agguaqatigiisillugu suliffissaaleqisut amerlassuseqarput t llu akornanni, suliffissaaleqisut naliginnaasumik ukiorissinerani amerlanerusarmata. 28

29 18-niik 24-nut ukiullit kisiisa eqqarsaatigingaanni suliffissaaleqisut ima isikkoqarput: Pissutsinik iluarsiissuteqarniarluni aammalu suliniutit pisariillisaaffiginiarlugit, suleriaatsit pitsanngorsaaffiginerisigut suliffissaaleqisut pilertortumik sullinneqarnissaat immikkut pingaartinneqarpoq. Taamaattumik 2014-ip ingerlanerani suliffissaaleqisut annertuumik piginnaanngorsarneqarput, suliffissarsinissaminnut qaninnerulerniassammata, taamaasillutillu imminnut pilersorsinnaalerniassammata. Piginnaanngorsaaqqiinermi ilaatigut amerlasuut Piareersarfik aqqutigalugu pikkorissarneqarput, ilinniarnermi tapiiffigitillutik. 29

30 Piginnaanngorsaaqqiinerup aamma kingunerisaanik Qeqertarsuatsiaani suliffissaaleqisut rubinisiornissami kajumissaarneqarnissaannut paasinnilluarnissamullu pikkorissartinneqarput, tassanilu peqataasut suliffinnut qanoq iliorunik qaninnerulernissaannut iliiuusissatut pilersaarusiorfigineqarput. Sermersuumi Inuussutissarsiornermik Siunnersuisoqatigiit aqqutigalugit aamma kommunip inuussutissarsiortunut attaveqarneq sakkortusitippaa, sulisussat eqqarsaatigalugit suliffeqarfiit pisariaqartitaannik anguniagalimmik aaqqissuussinissaq eqqarsaatigalugu. Sulisoqarneq piginnaanngorsaanerlu. Piginnaanngorsaaqqiineq, pikkorissartinneqartut amerlassusaat pillugit Suliffissarsiuussisarfik imi iliuusissatut pilersaarusiornermut angusanik nalilersuisarnermik atuutilersitsivoq. Tamatuma kingunerisaanik iliuusissatut pilersaarutit ataasiakkaanut tunngasut amerlalluarput, aammalu suliffissaaleqisut amerlaqisut 2014-imi PKU aqqutigalugu tuluttut, imaatigut isumanannaallisaanermi aatsitassalerinermullu tunngasuni pikkorissartinneqarput. Tamakku saniatigut KS 2014-imi ukiakkut Nuummi GE-mut imi piginnaanngorsaaqqiinermut suliffiit nutaat 95-it pilersinneqarnissaat pillugit isumaqatigiissuteqarpoq. Ataatsimut isigalugu suliffissaaleqisunngortussat iluaquserneqartussanngorput. Suliffeqarfiit assigiinngitsut suleqatigiinnissamik isumaqatigiissusiorfigineqarput, suliffissaaleqisunik suliffeqalersitsinissamik ikiorsiissussat. Isumaqatigiissutit tamakku assigiinngitsunik imaqarput, ataatsimullu isigalugu kommunimi suliffeqarfiit suliffissaaleqisunik qanoq iliorluni suliffeqalersitseqqinnissamut paasisaqarnerulernernissaannik iluaqusiisussaavoq. Inuussutissarsiuteqartunik, ilaasortaasat piginnaanngorsaqqittunik sulisoqalernissaannik peqataanissaat pillugu Nuummi Sulisitsisut Peqatigiiffiat isumaqatigiissuteqarfigineqartut ilagaat. 30

31 Ingerlatsinermi suliassaqarfik 4 Isumaginninneq (Kr ) 4 - SOCIALOMRÅDET R2013 B2014 AB2014 R2014 B Fripladser på daginstitutionsområdet Hjælpeforanstaltninger for børn og unge Førtidspension Underholdsbidrag Offentlig hjælp Andre sociale ydelser Ældreforsorg Handicapområdet Andre sociale udgifter Hovedtotal *2014-mi Namminersornerullutik Oqartussat ulloq unnuarlu angerlarsimaffiutaani akit allanngortinneqarput, kommunit siunissami 100 procentinik akiliisalersillugit naak siornatigut akiliutissat avinneqartarsimagaluartut, kommuninit akilerneqartarlutik 50 % -t kiisalu Namminersornerullutik Oqartussanit akilerneqartarlutik 50 %-t. Taamatut pisoqarnerata kingorna kommunit iluarsiivigineqarput bloktilskud-it aqqutigalugit. Aningaasartuutit qaffaataat taanna Namminersornerullutik Oqartussanut 2013-mi milu akiliutigineqartup qaffaataata ilangaatsiarsuarivaa - taamaattumik imaanngilaq kommunip immikkoortumi atuinini qaffassimagaa. 31

32 Inunnik Isumaginninnermi pineqarput kommunip aningaasartuutai innuttaasunut, pisariaqartitsisunut - aamma ikiorneqarnissaminnut pisinnaatitaasunut. Pineqarput meeqqat, inuusuttut utoqqaallu, ataavartumik imaluunniit piffissami sivikitsumi ikiorneqarnissaminnik pisariaqartitsisut - aningaasanik inuussutissanik imaluunniit sullissinikkut aamma/imaluunniit ulluni naliginnarni suliassanut. Ukiuni makkunani kommunip ingerlatat, suliniutit angusallu pillugit ilisimasani annertusarpai, immikkoortumi tassani sulineq pisinnaaqqullugu suut inerititaqartarnerannut ilisimasat tunngavigalugit. Tamatuma saniatigut aamma nukiit annertujaat atorneqarput immikkoortumi kommunip allaffissorneranut misissuinermut siunertaralugu innuttaasut pisinnaatitaaffeqarnertik naapertorlugu ikiorneqarnissaasa qularnaarnissaa, annerunngitsumik. Tamatuma nassataraa - siunissamilu nassatarissallugu - kommunip sipaaruteqarnera. Immikkoortumi akuttunngitsumik innuttaasut ukiui naapertorlugit agguarneqartarput: Meeqqat inuusuttullu Inersimasut Utoqqaat Kiisalu innuttaasut innarluutillit aammalu innarluuteqanngitsut. Meeqqat inuusuttullu Sulissutigineqarpoq immikkoortumi aqutsinermi paasissutissiinermi pitsaanerusunik tunngavissaqarnissaq, kisianni immikkoortumi suliat meeqqanut tunngasut ingerlasut t tungaanut amerlassuseqarput - aamma meeqqat ikiorneqartariaqartut pillugit nalunaarutit 100-t 150- sillu akornanni amerlassusillit qaammammut tiguneqartarput ip ingerlanerani meeqqat inuusuttullu angerlarsimaffiup avataanut inissinneqartartut amerleriaateqarput. Naak 2014-imi annertuumik ilassutitut aningaasaliissuteqartoqaraluartoq, immikkoortoq assut tatisimaneqarpoq, tamatumalu malitsigisaanik atuinerunermik kinguneqarluni tamatumunngalu ilaatigut meeqqat inuusuttullu angerlarsimaffiup avataanut inissinneqartartut amerlinerinik kiisalu ulloq unnuarlu paaqqinniffinni namminersortuni Namminersornerullutik Oqartussaniillu pigineqartuni annertuumik akigititat qaffariaateqarnerannik pissuteqarluni. Kommunimi pilersaarutaavoq ilaqutariinni inoqutigiit tamarmik siusinaartumik iliuuseqarfigisarnissaasa qularnaartarnissaat, angerlarsimaffiup avataanut inissiisarneq 32

33 pinngitsoortinniarlugu. Misilittakkat tamarmik takutippaat tamanna meeqqamut pitsaanerpaasoq - kiisalu aamma tamanna peqataanik aaqqiinerusoq kommunimut akikinnerpaaq. Inersimasut Kommunimi najugaqarput siusinaarluni pensionisiallit 875-t. Arriitsumik ikiliartorput, kommunip suliniutigimmagu innuttaasut taakku ilaannakortumik tamakkiisumilluunniit imminnut pilersulernissaat. Siusinaarluni pensionisialinnik sullissinermi taamaasilluni ingerlanneqarput sulinermut misilitsinnerit, piginnaanngorsaanerit, eqaallisakkanik suliffeqartitsinerit il.il. taakkulu pissutaallutik aningaasartuutit ikilisinneqarnikuupput. Ukiuni kingullerni meeqqanut akilersuutit malunnaatilimmik qaffariaateqarput tamannalu suliffeqanngitsut amerlingaatsiarnerinik pingaartumik Nuummi pissuteqarpoq. Immikkoortumut inatsisitigut malittarisassaqarpoq, taamaattumik kommunip iliuuserisinnaasai killeqarput. Aamma taamaappoq pisortat ikiorsiissutaat eqqarsaatigalugit. Kommunimi innuttaasut 3000-it missaat pisortat ikiorsiissutaannik pisartagaqarput p ingerlanerani kommunini allani suliffissaaleqisut Nuummut noorarnikuupput - agguaqatigiisillugu qaammammut inuit 20-t 50-llu akornanni amerlassusillit. Tamanna Kommuneqarfik Sermersuumi annertuumik suliaqutaavoq. Utoqqaat Kommunimi inuit t missaat utoqqalinersiaqarput. Utoqqarnut immikkoortortamut atatillugu ingerlatsinermik pitsanngorsaanermik suliaqartoqarpoq tassunga ilanngullugu 2014-imi ingerlatsivik paaqqutarinninnerup pisariussusaanik misissuinermik aammalu suliat allaaserineqarnerisa pitsaassusiinik misissuinermik pimoorussilluni suliaqarpoq, taamaalilluni suliat allaaserineqarnerini utoqqarnut innarluutilinnullu immikkoortortaq tamarmi ilanngunneqarpoq. Paaqqutarinninnerup pisariussusaanik misissuisoqarpoq, suliat allaaserineqarneri atuutilersinneqarlutik, soorlu aamma peqqinnissaqarfimmit innuttaasut angerlartinneqarnissaat anguniarlugu suliniuteqartoqarsimasoq. Utoqqarnut immikkoortortami kommunini kisiartaalluni kommune sulisut akornanni napparsimanermut atatillugu sulinngitsoortarnernik ikilisitsivoq. Innarluutillit Kommune innuttaasunik 475-it missaannik timimikkut tarnimikkullu innarluutilinnik innuttaqarpoq. 33

34 Kommunip anguniarpaa, aamma innuttaasut timikkut tarnikkullu ineriartornikkut kinguarsimasut neqeroorfigisarniarlugit inuunermi sapinngisamik atugaqartarnissaannik - ilanngullugu aamma taakku neqeroorfigineqartassapput katsorsarnissaat suliffeqarnissaallu, innuttaasut ataasiakkaat piginnaasaannut tulluuttumik. Naliginnaasut Immikkoortortami 2014-imi nalikilliliinernut atatillugu meeqqanut akilersuutinut atatillugu teknikkikkut Winformatik atorlugu nalikillileeriaatsip malitsigisaanik immikkoortuni 44 aamma 45 (aningaasartuutit) nammineq aningaasaatinik (isertitat) matussuserlugit nammineq suliaralugit naatsorsuuserineq ingerlanneqarpoq. Tamatumunnga pissutaavoq, 1. januaari 2011-imiit meeqqanut akilersuutinut atatillugu nutaamik naatsorsuusereriaaseqalerneq, tassa meeqqanut akilersuutit teknikkikkut ingerlaannaq nalikillilerneqartarmata. Aningaasat pisassareriikkat kontumi nalikilliliinerni nalikillilerneqaraangata, malitsigisaanik meeqqanut akilersuutinut atatillugu ingerlatsinermut kontuni isertitatut nalunaarsuisoqartarpoq, taamaalilluni aningaasat pisassareriikkat marloriaammik naatsorsorneqartassanngillat. Uani pineqartumi malitarisassat suli atuutilinngitsut meeqqanut akilersuutit nalikillilerneqarneranut tunngassuteqarpoq. Taamaattumik taakku kommunip ingerlatsinerani siornatigut naatsorsorneqarnikuunngillat. Eqqortumik ukiumoortumik naatsorsuutinik saqqummiussinissaq pillugu nammineq suliaralugu naatsorsuuserinissaq aalajangerneqarpoq, taamaalilluni nammineq naatsorsuutit ingerlanerat atorunnaarsillugu. Nammineq suliaralugu naatsorsuuserisimanngikkaanni atuineq konto 44-mi mio. koruuninik, konto 45-milu mio. koruuninik amerlassuseqarsimassagaluarput soorlu aamma kommunimi tamakkiisumik angusat mio. koruuniusimassagaluarput massakkutut unatik. 34

35 Ingerlatsinermi suliassaqarfik 5 Atuartitsineq aamma kulturi (Kr ) 5 - UNDERVISNING OG KULTUR R2013 B2014 AB2014 R2014 B Daginstitutionsområdet for børn og unge Skolevæsenet Fritidsvirksomhed Biblioteksvæsen Museer Tilskud til fritidsvirksomhed og kulturelle formål Hovedtotal Undervisningsområdet R2013 B2014 AB2014 R Lønninger m.v Personaleomkostninger Vacantboliger Kontorholdsudgifter EDB Fremmede tjenesteydelser Varekøb Forplejningsudgifter Anskaffelse af materiel og inventar m.v Driftsmidler m.v Reparations- og vedligeholdelsesarbejder Husleje m.v Ikke skattepligtige sociale ydelser Tilskud til foreninger og private virksomheder Takstbetaling Lejeindtægter Øvrige indtægter Betalinger fra Hjemmestyret og andre kommuner Efterpostering Hovedtotal Atuartitsinermut kulturimullu aningaasartuutini pineqarput kommunip aningaasartuutai suli atualersimanngitsunut tunngasut, meeqqat atuarfiinut tunngasut, perorsaanikkut tarnikkullu siunnersuinermut tunngasut kiisalu sunngiffimmi neqeroorutit aamma kulturikkut neqeroorutit. Kommunimi meeqqerivinni nik inissaqarpoq. Meeqqerivinnut immikkoortortami 1,6 mio. koruuninik atuinerusoqarpoq, taassungalu pissutaanerpaavoq ukioqatigiinngitsunut meeqqerivinni akissarsianut atuinermut atatillugu kukkusumik naatsorsuisimaneq. Missingersuutaaqqaarsimasunulli sanilliullugit annertuumik atuinikinnerusoqarpoq. 35

36 Meeqqat amerlassusaannut naleqqussaaneq meeqqallu 1. klassimiit 3. klassimut atuartut pinngitsooratik inissaqartinnissaat pissutaalluni ulluunerani neqeroorutit marluk kattunneqarput, tassaasut sunngiffimmi angerlarsimaffik aamma skolepasningimi neqeroorut, tassani atuartitsineq nukittorsarumallugu perorsaanikkut suliniuteqarneq aqqutigalugu aamma atuarfiit atuareernerullu kingorna paaqqinnittarfiit ataqatigiinneruleqqullugit. Meeqqeriveqarnermi misissuineq cost benefits ingerlanneqarnikuuvoq aamma assigiissaarineq kiisalu kattussuussinerit. Tamatumani siunertaavoq aningaasartuutit neqeroorutillu oqimaaqatigiinnissaat. Assigiissaarineq 2015-mi nanginneqassaaq aamma ingerlatsivimmi allanngortiterineq ingerlasoq malunniutilissaaq. Ataatsimut isigalugu 2014 ukiuusimavoq ingerlatat atuinerullu ataqatigiinnerusumik ingerlalerfiat. Ingerlatsiviup 2015-mi atortutigut naleqqussaanini nangeqqissavaa. Kommunimi meeqqat atuarfiini atuarput meeqqat t missaat - ilanngullugit 200-t missaat immikkut atuartinneqarnissaminnik pisariaqartitsisut mi suliassat annertuut ilagaat atuarfeqarnerup iluani immikkoortunut pilersaarusiorneq - suliaq aatsaat 2015-mi naammassineqassaaq. Atuarfeqarnermut immikkoortortami atuarfinni atuartunut tunngatillugu ulluinnarni aningaasartuutinut kisitsisit pingaarnerit atuutilersinneqarput. Taakku ataavartumik malitseqartinneqartarput ukiullu missingersuusiorfiup ingerlanerani pisariaqaraangat naleqqussarneqartarlutik. Immikkoortumik nakkutiginninnerup kingunerisaanik anguniakkat kissaatigineqartut anguneqarput, saniatigullu, atuartut, angajoqqaat sulisullu iluaqutigisaannik, missingersuutinut piumasaqaatit taakku naapertorlugit atuarfiit sulisinnaasimallutik. Ukioq atuarfiusumi 2013/14 atuartut 9. aamma 10. klassit Ittoqqortoormiiniit Arsummiillu Nuummut nuunneqarput. Atuarfeqarnerup iluani ukiumut pitsaatsutsimut nalunaarusiortoqartarpoq, itinerusumillu allaaserineqartarlutik immikkoortumi suliniutit angusallu. Sunngiffimmut kulturimullu immikkoortortani ingerlaavartumik nalilersorneqartarpoq qanoq iliorluni kommuni innuttaasut peqqinnissaannut naliginnaasumut pitsaanerpaamik sinaakkusiorsinnaanersoq aamma ineriartortitsisinnaanersoq innuttaasunut atorneqarsinnaasut neqeroorutit aqqutigalugit. Arctic Winter Games 2016 suliaavoq akulerusimasunut tamanut angisooq - neriuppugut suliniutip Kalaallit Nunaat tamaat ataqatigiisikkumaaraa, attaviit nutaat pilersinneqarumaartut aamma nunarsuup sinneranut Kalaallit Nunaannit nittarsaassiumaartoq. 36

37 Ingerlatsinermi suliassaqarfik 6 Forsyningsvirksomhed (Kr ) 6 - FORSYNINGSVIRKSOMHEDER R2013 B2014 AB2014 R2014 B Renovation m.v Øvrige forsyningsvirksomheder Hovedtotal Pilersuinermut ilaapput kommunip eqqaavilerinermut aningaasartuutai ilanngaatit peereerlugit aamma pilersuinerit allat (talittarfik, paaviaaneq, ikuallaavik, imertartarfiit il.il.). Pilersuivinni ataatsimut isigalugu 973 t. koruuninik atuinikiffiuvoq, taakkunannga atuinikinnerunermut peqqutaanerulluni ukiup ingerlanerani anartarfinnik imaarsisarnermi missingersuutit qaffanneqanerat. Ukiup affaani 700 t.kr. tikillugit atuinerusoqarnissaa paasinarsivoq. Tamanna tunngavigalugu ingerlatsivimmi illup iluani suleriaatsit misissorneqarput, aammalu pilersuisut atuisutullu nalunaartut qitiutinneqarput ingerlatsinerup pitsanngorsaaffigineqarnissaanik peqataasut. Angusarineqartuni takuneqarsinnaavoq aallernermi, uninngatitsinermi aammalu eqqagassanik ilaannakortumik igitsisarnermi atuisunik akiliisitsisarneq maannakkorpiaq kaaviiaartinneqartut tamakkiisut 20-25%-inik tapiiffigineqarnissaannik ikorfartorneqassaaq, isertitat aningaasartuutillu oqimaaqatigiilinnginneranni. Kommunip qitiusumik politikkeraa suliassaqarfik ungasinnerusoq eqqarsaatigalugu imminut napatissasoq. 37

38 Pilersuivinni allani atuinikiffiuvoq suliassaqarfik inatsisitigut piumasaqaataavoq, kommunillu iliuuserisinnaasai killeqarput. 38

39 Ingerlatsinermi suliassaqarfik 7 - Sanaartornermut aningaasartuutit (Kr ) 7 - ANLÆGSUDGIFTER R2013 B2014 AB2014 R2014 B Anlægsudgifter vedrørende boligområdet Anlægsudgifter vedrørende administrationen Anlægsudgifter vedrørende det tekniske område Anlægsudgifter vedrørende Arbejdsmarkeds Anlægsudgifter vedrørende det sociale område Anlægsudgifter vedrørende undervisning og kultur Anlægsudgifter vedrørende forsyningsvirksomhed Anlægsudgifter vedrørende byggemodning Hovedtotal Sanaartornerup iluani 2014 ulapaarfiuvoq. Suliat annertuut aallartinneqarput Nuummi nuullu avataani. Sualummik Tasiilami assut sanaartortoqarpoq. Tassunga atatillugu ilaatigut taaneqarsinnaapput: Inissialiat aallartinneri, inissiat nutaat qulit sananeqarlutik Meeqqerivik nutaaq Aqquserngit meterit missaat asfalterneqarput Kuuffissuit pioreersut nutarterneqarput, ilaallu pitsanngorsarneqarput Illoqarfiup ilaani anartarfiit imaannik igikkiartuisoqartarfiusimasumi kuuffissuit nutaat Ittoqqortoormiini Tunumilu nunaqarfinni illut pitsanngorsarneqarput, taakkununnga ilanngullugu ukioq kaajallallugu imermik pilersuineq aammalu imermik kiassaateqarfik, annertuumik nalinginnaasumik nutarterinerit saniatigut. Sulinerup kingunerisaanik Tunumi illut nutartikkat annertuumik pitsanngoriaateqartinneqarput imi Nuummi suliniutit makku naammassineqarput imaluunniit aallartinneqarput: Nuummi Tuujummi inissiat 42-it sananeqarnissaannik pilersaarut piareersarneqarpoq Kommuneqarfiup Allaffia annertujaamik nutarterneqarpoq Inissiat attartortitat paarlaasoqarneratigut naleqqussarneqarput 39

40 Utoqqarnik paaqqutarinnittarfik Ippiarsuk allineqarpoq Ikuallaasarfik siunissamut qulakkeerinniffigineqarpoq Kuuffissuit pioreersut nutarterneqarput, ilaallu pitsanngorsaaffigineqarput Qaqortumi (Myggedal-imi) illut affarleriit qulit nutarterneqarput Nuup avataani 2014-imi suliniutit makku erseqqissaatigineqarput: Paamiut Timersortarfiat nutarterneqarpoq Sermiligaami qatserutaasivik nutaaq Arctic Winter Games-imut tunngatillugu 2014 suliniutinut atorneqarpoq, suliniutinullu annertuunut 2015-imi aallartittussanut piareersarnerit allat aallartinneqarput. 40

41 Nalikilliliinerit 2014-mi misissorneqarput kommunip pissai aamma tamatumunnga atatillugu paasineqarpoq, akiliisinnaajunnaarnerit kingunerinik nalikilliliinissat akiitsullillu toqukkut qimagussimasut kinguaattoorfiusut. Immikkoortortami 2014-imi nalikilliliinernut atatillugu meeqqanut akilersuutinut atatillugu teknikkikkut Winformatik atorlugu nalikillileeriaatsip malitsigisaanik immikkoortuni 44 aamma 45 (aningaasartuutit) nammineq aningaasaatinik (isertitat) matussuserlugit nammineq suliaralugit naatsorsuuserineq ingerlanneqarpoq. Tamatumunnga pissutaavoq, 1. januaari 2011-imiit meeqqanut akilersuutinut atatillugu nutaamik naatsorsuusereriaaseqalerneq, tassa meeqqanut akilersuutit teknikkikkut ingerlaannaq nalikillilerneqartarmata. Aningaasat pisassareriikkat kontumi nalikilliliinerni nalikillilerneqaraangata, malitsigisaanik meeqqanut akilersuutinut atatillugu ingerlatsinermut kontuni isertitatut nalunaarsuisoqartarpoq, taamaalilluni aningaasat pisassareriikkat marloriaammik naatsorsorneqartassanngillat. Uani pineqartumi malitarisassat suli atuutilinngitsut meeqqanut akilersuutit nalikillilerneqarneranut tunngassuteqarpoq. Taamaattumik taakku kommunip ingerlatsinerani siornatigut naatsorsorneqarnikuunngillat. Eqqortumik ukiumoortumik naatsorsuutinik saqqummiussinissaq pillugu nammineq suliaralugu naatsorsuuserinissaq aalajangerneqarpoq, taamaalilluni nammineq naatsorsuutit ingerlanerat atorunnaarsillugu. Nammineq suliaralugu naatsorsuuserisimanngikkaanni atuineq konto 44-mi mio. koruuninik, konto 45-milu mio. koruuninik amerlassuseqarsimassagaluarput soorlu aamma kommunimi tamakkiisumik angusat mio. koruuniusimassagaluarput massakkutut unatik. 41

42 Suliassaqarfiit assigiinngitsut - sulisut Ukiumi naatsorsuusiorfiusumi 2014-imi Kommuneqarfik Sermersuumi sulisut iupput ukioq kaajallallugu sulisut kommunimi 2014-imi atorfeqarput. Kommuneqarfik Sermersuumi 2014-ip naanerani sulisut nunaqavissut qassiunersut kisinneqarput, qassillu tikisitaanersut. Kisitsinermi paasinarsivoq, kommunimi sulisut katillugit 96%-it nunaqavissuusut, aammalu sulisut taamaallaat 4%-it tikisitaasut. Kisitsisit 2013-imoortuupput, 2014-imullu kisitsisit suli pissarsiarineqanngillat. Napparsineq pissutigalugu sulinngitsoornerit aalajangersimasumik kisinneqarneq ajorput. Kisianni ataatsimut isigalugu Kommuneqarfik Sermersuumi napparsimaneq pissutigalugu sulinngitsoortarnerit inuiaqatigiinni allanut sanilliugu amerlanerusut eqqoriarneqarpoq. Taamatut ajornartorsiuteqarneq kommunimi qitiutinneqarpoq aammalu napparsineq pissutigalugu sulinngitsoortarnerit kisinneqartalernissaannut suliniuteqartoqassaaq. 42

43 Suliassaqarfiit assigiinngitsut - digitaliseeriineq Kommunip aningaasatigut inissisimanerata pisariaqartippaa suliat pitsaanerpaamik qanoq suliarineqartarnissaasa ingerlaavartumik paasiniartarnissaa - tassanilu suliami suleriaatsit qarasaasiakkut ingerlanneqartalernerat pingaarluinnartuuvoq. Qarasaasiami sakkut nutaat aamma ikiorsiissutit - allaffissornerinnaanngitsumi - aammali immikkoortuni innuttaasunut toqqaannartumik sammisut ilanngunnissaat pingaaruteqarpoq siunissami suliat pitsaasumik naammassisarnissaat qularnaarneqassappat. Kommuneqarfik Sermersuup 2014-ip naalernerani qarasaasialeriffiup ingerlanneqarnera allamut suliakkiissutigaa, aammalu illup iluani qarasaasialeriffik atorunnaarsillugu, sulisut marluk eqqaassanngikkaanni ataaseq Tasiilami ataaserlu Paamiuni. Ataatsimut isigalugu kommunip kissaatigaa suliassaqarfiit sapinngisamik amerlasuut digitaalinngortinneqassasut illup iluani sulinermut tunngasut aammalu innuttaasunut sullissinermut tunngasut. Taamaattumik kommunip Sullissivik aamma digitaalinngorsaanermi aqutsisoqarfik kommunimi innuttaasunik sullissinermut tunngasunik aamma digitaalinngorsaasinnaaneq pillugu suleqatigai. Ukiup ingerlanerani kommunip nittartagaq nutaaq pitsanngorsagarlu ilisaritippaa, taamatullu ataatsimiititani Kommunalbestyrelsimilu ataatsimiinnernut atugassanik digitaalinngortitsinermi atortorussaarut inerisarneqarluni. Taamaasilluni Kommunalbestyrelsimut ilaasortat tamarmik Ipad-inik tunineqarput, ungasinnerusorlu eqqarsaatigalugu pappiaranik atortoqarneq atorunnaarsinneqarsinnaavoq. Allaffissornermi digitaalinngorsaanermi aningaasaliinerit tunngaviusumik aqutsinermi aalajangiisarnermilu toqqammaviit nukittorsarneqarnissaannik pitsanngorsarneqarnissaannillu aallaaveqarput. 43

44 Suliassaqarfiit assigiinngitsut - illuutit Illuutit atorneqartut: kvm. Illuutit soorlu aalisartut piniutaasivii il.il. suli illuutigineqartunut ilanngullugu naatsorsuutigineqanngitsut. Illuutigineqartut qulaani taaneqartut imatut takussutissiorfigineqarput: Kommunens institutionsbygninger fordelt på bygningstype og sted (antal og areal) Bygningstype Nuuk Paamiut Tasiilaq Ittoqq. I alt Antal Areal Antal Areal Antal Areal Antal Areal Antal Areal 1 - Administration Brandstation Daginstitutioner Diverse Døgninstitutioner Elevhjem Entreprenør Erhverv Fritidsklub idrætshal Indkvartering Kommunekontor Kultur Kvindehus Servicehus Skole Skur Sundhedsbygning Sygehus Virksomhed Værested I alt Kommunip illuutai naliginnaasumik immikkoortinneqarsinnaapput illunut illunullu ingerlatsivinnut. Kommunip illuutai Iserimit pigineqarput taakkulu 2014-p naanerani amerlassuseqarput nik. Kommunip illuutai ingerlatsiviit - allaffiit, atuarfiit, meeqqeriviit, timersortarfiit il.il. - kommunimit namminermit ingerlanneqarput aamma massakkut misissorneqarpoq, illuutinik ingerlatsineq qanoq pitsaanerpaamik aaqqissuunneqarsinnaanersoq. Tamatuma saniatigut ataavartumik eqqarsaatigineqarpoq ilumut kommunip illuutai atorluarneqarnersut aamma nukinnik atuilluarfiunersut. Kommuni ullumikkut illunik allaffittut atorneqartunik arlalinnik attartugaqarpoq aamma ingerlaavartumik misissorneqarpoq, taamatut attartortarneq kommunip ingerlatsivinnik attartugassarsiornerani aaqqiinerni pitsaanerpaanersoq aningaasartuutit eqqarsaatigalugit. 44

45 Suliassaqarfiit assigiinngitsut pisiniartarneq suliariumannittussarsiuussinerlu Ingerlaavartumik sulissutigineqarpoq kommunip pisiniartarnerata pitsanngorsarnissaa - suliarlu tamanna aamma 2015-mi ukiunilu tulliuttuni suli pitsanngorsartuarniarneqassaaq. Tamatuma ilaatigut nassatarissavaa, pisiassanik assigiinngitsunik pisiniarnermi qinerneqarsinnaasut ikilisinneqarnerat, paarlattuanilli annertunerussapput. Allatut oqaatigalugu kommunip sulisuisa kuglepenni ataasiinnaq toqqarsinnaavaat - maannakkutut kuglepennit immaqa assigiinngitsut qulit toqqarnagit. Taamaasilluni pisiniarnermi ataatsimi pisiassat annertunerit pisiarineqarsinnaalissapput - pisiassallu pilersuisuni ikinnerusuni pisiarineqarsinnaassallutik, taakkulu aamma unammillerfigitinneqarsinnaapput neqeroortitsinerit aqqutigalugit. Kommunip nalilerpaa taamatut aaqqissuussilluni kommunip pisiniartarneratigut annertuumik sipaartoqarsinnaassasoq. Kommuneqarfik Sermersuup avataaniit pilersuisoq peqatigalugu meeqqerivinni tamani pisiniartarneq misissorpaa. Misissuinermi paasinarsivoq, kommunip pisiniartarnini pitsaanerusumik katersussagunigit ataqatigiissarlugillu, 25% ataannagit sipaaruteqartoqarsinnaavoq imi ukiup aappaata affaani pisiniartarnermi immikkoortortamik pilersitsinissamut piareersartoqarpoq taannalu 2015-imi ukiup affaani siullermi atuutilersussatut naatsorsuutigineqarpoq. Pisiniartarnermi immikkoortortap pilersuisut attuumassuteqartut pingaaruteqartullu niueqatigiinnermi isumaqatigiissusiorfigissagai siunertarineqarpoq. Taamatullu siunissaq eqqarsaatigalugu kommunip ullumikkornit annertunerusumik neqerooruteqartitsisarnissaa naatsorsuutigineqarpoq. Kommunip pitsaanerusumik pisiniartalernissaa, taamaasillunilu akikillisaatinik allanillu pissarsiniartarnissaa pingaartillugu salliutinneqarpoq. Suliassanik suliariumannittussarsiuussisarneq pitsaaqutitut namminersortunit isumagineqarsinnaasoq pingaartillugu salliutinneqarpoq suliassat assigiinngitsut unammilleqatigiissinnerisigut naammassineqartarnerisigullu, pitsaanerusumik akeqartinneqarnissaat pitsaassuseqarnissaallu anguneqarsinnaasoq kommune isumaqarpoq. Manna tikillugu kommunip misilittagai pitsaasuupput. 45

46 Naatsorsuutinut nalunaarut Kukkunersiuisut arlaannaannulluunniit attuumassuteqanngitsup atsiornera 46

47 Aningaasaliissutinik naatsorsuusiorneq Kommune 2014-imi aningaasaliiffinnik assigiinngitsunik 150-inik peqarpoq (ilanngussaq 3 normui tulleriiakkat takuuk) Suliassaqarfiit agguataarneri tassaapput: 82 amerlanerusunik ikinnerusunillu atuinikiffiuvoq 13 missingersuutinut sanilliullugu ikittunik isertitaqarfiuvoq 11 missingersuutitaqanngitsumik atuiffiuvoq 44 amerlanerusunik ikinnerusunilluunniit atuineruffiuvoq 2014-imi sanaartukkanut takussutissaq Kommune 2014-imi sanaartugassaqarfinnik 99-inik peqarpoq (ilanngussaq 4 normui tulleriiaakkat takuuk) 38 amerlanerusunik ikinnerusunillu atuinikiffiuvoq 25 amerlanerusunik ikinnerusunilluunniit atuineruffiuvoq 2 missingersuutinut sanilliullugu isertitakinneruffiuvoq 12 missingersuutitaqanngitsumik atuiffiuvoq 7 Missingersuuteqaraluarpoq, kisiannili ukiup ingerlanerani atuisoqarsimanngilaq 15 siullermik missingersuutitaqaraluarpoq, kisianni missingersuutit iluarsaanneqarnerata nulnngortinneqarput, atuisoqaratillu Sanaartukkat 2 mio. koruunit inorlugit nalillit naammassisat akuerisassanngortinneqartassapput Kommunalbestyrelsimut : Pinnguartarfiit sumiiffinni ukunaniittut Tini, Kulusuk, Isortoq aamma Arsuk : Angerlarsimaffeqanngitsut ornittagaat Utaqqiisaasumik angerlarsimaffeqanngitsut ornittagaannik pilersitsineq allannguutissatut siunnersuut : Kittat allilernerat 47

48 Qulaani pineqartumut nassuiaat: Sanaartugassat piffissami suliariumannittussarsiuunneqarnerisa nalaanni unammilleqatigiinnermut tunngasut pissutigalugit, sanaartornermilu ataatsimut isigalugu sanaartortukillinerata malitsigisaanik, suliariumannittussarsiuussinerni akinik pitsaasumik pissarsisoqarpoq, suliassani annikitsumik atuinikinnermik kinguneqartumik. Sanaartugassatut suliniutit 2 mio. sinnerlugit nalillit kukkunersuisumut akueritinneqartussat : Ittoqqortoormiini inissialiortiteqqinneq allannguutissatut siunnersuut : Nuummi attaveqaatit : Nuummi illoqarfimmik pitsanngorsaaneq 1. etape : Paamiuni materielgårdip nutarternera : Nuummi Qaluleriviup initassai : Ilaqutariit Illuat, Nuuk : Nuummi Qinngutsinni meeqqerivik : Qinngutsinni pinnguartarfik : Paamiut Timersortarfiata natia : Nuummi Iliveqarfik : Nuummi Iliveqarfiup allinera Sanaartornermut suliniutit 2 mio. koruunit sinnerlugit nalillit naatsorsuusiornissaat ajoraluartumik kinguaattoorfiuvoq ip ingerlanerani torersaaneq aallartinneqassaaq. 48

49 Naatsorsuutinut takussutissaq Ataatsimiititanut takussutissaq 49

50 50

51 Marlunnik kisitsisitalinnut takussutissaq 51

52 Kontunut takussutissaq nalinginnaasoq 52