Warbixin loogu talagalay waalidka oo khusaysa waxbarashooyinka xirfadda Dhenmark mustaqbal wanaagsan
Waxbarashada xirfaddu waa doorasho fiican Dhammaan waalidku waxay jacal yihiin, in ubadkoodu shaqo fiican helo. Haddaba waxbarashadee ayey tahay in dhallinyaradu doorato? Buuggan yari wuxuu ka hadlayaa waxbarashooyinka xirfadda. Waa koox waxbarashooyin ah oo wadaaga, in dhallinyaradu maaddadaha ay baranayaan ku qaataan shirkad. Maaddaduhu waxay saameeyaan min farsamada gacanta, wershedaha, caafimaadka ilaa ganacsiga. Faaidooyin badan baa ku jira in la qaato waxbarashada xirfadda. Dhallinyaradu si fudud bay shaqo u helaan waxbarashada dabadeed waxay badi maaddadahooda ku bartaan tababar shaqeed. waxay qaataan mushahaaro intay waxbarashada wadaan waxay fursado fiican u yeeshaan inay sii qaataan waxbarasho sare waxay fursado fiican u yeeshaan inay samaystaan shirkad ay leeyihiin Waalid ahaan waxaynnu xoog saaraan, inay ubadkeennu bilaabaan waxbarasho ku habboon awooddooda iyo rabitaankooda. Waxaynnu ka wada hadalnaa fursadaha, suaalo ayeynnu waydiinnaa oo dhegaysannaa waxay la tahay. Sidoo kale waa maalgelin fiican inaynnu la hadalno lataliyayaasha garanaya habdhiska waxbarashada iyo suuqa shaqada. Ugu danbaynta waa in dhallinyaradu goaan gaadhaan. Waxbarashada xirfadduna waa doorasho fiican! waxbarashooyinka xirfadda waxaa loo badi loo yaqaan EUD dadka waawayn qudhoodu way qaadan karaan waxbarasho xirfadeed. Hadduu qofku leeyahay waayoaragnimo xirfadeed, muddada waxbarashadu way soo gaabataa. Warbixin loogu talagalay waalidka oo khusaysa waxbarashooyinka xirfadda Dhenmark - mustaqbal wanaagsan. Soo saarista waxaa maalgeliyey wasaaradda qalabixinta, olalaha Brug for alle unge, oo taageero ka helay sanduuqa Den Europæiske Socialfond, lana kaashaday wasaaradda waxbarashada. Soo saaristii 2, 1. janaweri 2008. Tirada nuskhadaha 30,000. Waxaa diyaariyey xafiiska adeegga tarjumadda ee hayadda qaxootiga qaranka oo la kaashatay wasaaradda waxbarashada. waxaa lagu soo saaray af dheenish, carabi, soomaali, turki iyo urduu. Naqshadda garaafigga ah: GrafikDesign. Daabicista: Toptryk. ISBN: 978-87-92275-21-9. Buuggan yar waxaa laga raadin karaa bogga Toptryk ee www.toptryk.dk, guji badhanka KundeCenter. Tirakoob bogga 10-23. Celceliska mushaharka sannadkii oo hawlgabku ku jiro. Dansk Arbejdsgiverforening 2006. 2
Waa maxay waxbarashada xirfaddu? Dablaha, wastaadka, kaaliyaha bulshada iyo caafimaadka iyo barashada dukaamadu, dhammaantood waa waxbarasho xirfadeed. Waxaa kaloo ka mid ah farsamayaqaanka wershedaha, xildhibaanka webka iyo rinjiilaha dhoobada. Meel kasta waxaynnu kula kulanna dad soo qaatay waxbarashada xirfadda: cusbataallada, xafiisyada iyo goobaha dhismaha, dukaamada iyo shirkadaha alaabada wershedeeya. Dugsiga ıyo tababarka. Waxbarashooyinka xirfadda tilmaantooda gaar ahaaneed waxay tahay, in dhallinyaradu si kaltan ah u tagaan dugsiga iyo shirkad ay ku tababartaan. Waxbarashooyinka qaarkood tababarka ayaa qaata xilii ka badan inta dugsiga la tago. Dugsıyada xırfadda. Mid ka mid dugsiyada xirfadda ee dalka ayaa lagu qaataa waxbarashada ay tahay in dugsi lagu qaato. Dugsiyada bulshada iyo caafimaadka, dugsiyada farsamada, dugsiyada ganacsiga iyo dugsiyada beeruhu dhammaan waa dugsiyo xirfadeed. Waxbarashooyın gaaban ıyo dar dheer. Waxbarashada xirfaddu waxay qaadataa muddo u dhaxaysa 1½ ilaa 5½ sano. Badi waxbarashooyinka xirfaddu waxay qaataan 3 ilaa 4 sano. Badi waxbarashooyinka xirfadda ee gaaban (abbaara 2 sano) waa dar cusub oo aa can ahayn. Imtıxaanka qalınjebınta. Ardaydu waxay waxbarashadooda ku soo gebagebeeyaan imtixaan. Waa imtixaanka qalinjebinta. Imtixaanka qalinjebinta goob baa lagu wada xafladeeyaa. Ardayga baranaya roodhida Samer Atif Mohamed oo la jooga roodhiile Dan Hansen 3
Bilaw shirkad ama dugsi Marinnada waxbarshada Waxaa jira ilaa 100 jaad oo waxbarashooyin xirfadeed ah. Qofku wuxuu mari karaa mid ka mid 12 marin: Dhallinyarada haysata goob tababar, waxay waxbarashadooda ka bilaabi karaan shirkadda. Dhallinyarada rabta inay dhawr waxbarasho dhuudhaasaan, waxay waxbarashada ka bilaabi karaan dugsi Baabuurta, dayuuradaha iyo gaadiidka kale /Bil, fly og andre transportmidler Dhismaha /Bygge og anlæg Adeegga dhismaha /Bygnings- og brugerservice Xoolaha, dhirta iyo dabeecadda /Dyr, planter og natur Jidhka iyo xarragada /Krop og stil Cuntooyinka dadaku quuto /Mad til mennesker Waxsoosaarka miidhiyaha /Medieproduktion Ganacsiga iyo shaqada xafiisyada /Merkantil Waxsoosaarka iyo horumarinta /Produktion og udvikling Korontada, agaasinka iyo it-da /Strøm, styring og it Caafimaadka, daryeelka iyo barbaarinta /Sundhed, omsorg og pædagogik Gaadiidka iyo sahaysiinta /Transport og logistik Carbis horeed ama carbis Dhallinyarad da doodu u dhaxayso 15 18 sano, ee raba inay tijaabiyaan maadad ama laan waxay shirkad ku qaadan karaan carbis ama carbis horeed. Taasi waxay shirkadda lafteeda fursad u siinaysaa in qofka bartaan. Sidaas awgeed wuxuu carbis horeedku u gogolxaadhi karaa inay shirkaddu qofku u noqoto goob tababar. Muddada carbis horeedka waxay dhallinyaradu qaadataa mushahaaro ay shirkadda heshiis kula galeen. Goob tababar Tababarku waa udub dhexaadka dhammaan waxbarashooyinka xirfadda. Goobta tababarka waxaa kaloo loo yaqaan goobta waxbarashada. Waa goob ay dhallinyaradu ku bartaan saaxiibada ay shirkadda kala shaqeeyaan, aqoontoodii aragtida ahayd ay ku tijaabiyaan ee hawlaha shaqadu ka kooban tahayna ay ku bartaan. Sida caadiga ah waa in qofku soo raadsado goobta tababarka. Maaddadaha qaarkood bay adag tahay in la helo. Waxay tahay inuu qofku xoog uga fiirsado, markuu waxbarashada dooranayo. Sidaas awgeed waxaa habboon in lala tashado lataliye ka hor intaan waxbarashada la dooran. Goobta tababarka waa inuu aqoonsado dugsiga xirfaddu, oo shirkadda ka caawiya hawlaha dhinaca maamulka. Carbis xooggan (masterlære) Dhallinyarada qaarkood ayey xoog u caawisaa, inay wax ku bartaan tababarka. Carbiska xooggani wuxuu ka dhigan yahay, in qofku ku qaato qaybta hore ee waxbarashada shirkadda. Dugsiyada xirfaddu waxay dhallinyarada shirkadaha wax ku baranaysa ka caawiyaan, inay u sameeyaan qorshe waxbarassho. Gacan qabashada waalidka iyo mantarrada Dadaal wayn ayey u baahan tahay waxbarashadu. Waa inay dhallinyaradu la yimaaddaan firfircooni iyo xilkasnimo si ay uga soo baxaan. Waxaase iman kara xilliyo adag: mar dhibaato laga la kulmo dugsiga, mar ay tahay in la helo goob tababar, ama xilli goobta dhismaha ee debeddu qabawdahay. Sidaas awgeed wuxuu ardayga dhallinyarada ahi u baahan yahay inuu gacanqabasho ka helo qoyskiisa. Sidoo kale mantar ayaan caawin kara inta waxbarashadu socoto. Dhammaan dugsiyada xirfadda waa laga helaa mantarro. Mantarku wuxuu ardayga dhallinyarada ah kala hadlaa dugsiga iyo tababarka. Waxaa kaloo uu kala hadlaa xaaladaha shakhsiga ah ee ahmiyadda u leh waxbarashada. 4
Dhallinyaradu waa inay iyagu doortaan waxay rabaan oo innaguna aynnu gacan qabannaa Hooyo cuntada aan qaadanayo ayey diyaarisaa, aabbana wuxuu ii soo iibiyey mooto yar si aan uga raysto jidka dheer. Markay Öznur dooratay inay barato rayislenimo, waalidkeed way gacan qabteen. Inkastoo ay xoog uga jeclaayeen inay bilawdo dugsi sare. Mustafa Çolak weli wuxuu ka shaqeeyaa wershaddii. Çiçek Çolak waa gurijoog. Way kooban tahay tirade ardayda loo qaato waxbarashada rayiiska. Had iyo jeer qofka waa la qaataa, hadduu haysto goob tababar. Oznuur hadda waxay ka shaqaysaa rayisle ku yaalla Kobanhegan. Walaalkay baa igu la taliyey, inaan noqdo rayisle! sidaas waxaa tidhi Öznur oo 21 jir ah. Waxay kula fadhiday soofe debecsan waalidkeed, Mustafa iyo Cicek. Qoyskoodu wuxuu degenaa halkan (hanti yar oo maguurto) in ku dhaw labaatan sannadood. Öznur aabbaheed wuxuu ka shaqaynayey wershed siduu Dhenmark u yimi, isagoo 17 jir ah. Hooyadeed beerta iyo guriga ayey ka shaqaysaa. Mustafa iyo Cicek waxay xoog u danaynayaan in carruurtu waxbarasho qaataan. Dadka gedahayga ah aad baan uga la sheekaystaa waxbarashada, sidaas Mustafa ayaa yidhi. sidaas awgeed wax baan ka ogaadaa fursadaha jira. Haseyeeshee waa caddaan, inay jiraan waxbarashooyin badan, oo waalidku aanay la socon. Dugsi sare ama waxbarasho xirfadeed Waxaan rabay inay qaadato shahaadadda dugsiga sare oo gasho dugsiga ganacsiga. Markastoo wax la sii bartaba, fursaduhu way sii fiicnaadaan! ayuu yidhi Mustafa. Wadahadallada dugsiga iyo guriga had iyo jeer waxaannu macallimiinta ka wada hadalnaa waxbarashada. Way igu waafaqsanaayeen: in Öznur si fiican uga soo bixi karto dugsiga sare. Haseyeeshee iyada qudheedu waa inay doorataa waxay rabto! Öznur waxay wadatay qorshaheeda. Weligay waxaan jeclaa quruxda iyo daryeelka jidhka, markaan fasalka 10aad dhiganayey, waxaan caawiye ka noqday saloon rayisle. Waxay ahayd goob fiican, waxay rabeen inay igu shaqaaleeyaan aradaynimo. Muddadaan ku shaqaynayey caawiuhu waxay ahayd maalgelin fiican. Haddii kale waxaa igu adkaan lahaa helitaanka goob tababar. Waxbarashada rayislenimadu waxay la mid tahay waxbarashooyinka kale ee xirfadda. Waxay qaadataa afar sannadood oo ka bilaabma lix bilood oo dugsiga la degayo. Waa hawl adag in wax la bartaa. Kallahaadda, fogaanta iyo saloonka la joogayo dharaartii oo dhan. Garan maayo, inaan ka soo bixi lahaa haddii waalidkay aanay I gacan qaban. Öznur hooyadeed waxay inanteeda u qabataa wax kastoo u suurtagelinaya, inay waxbarashadeeda ka soo baxdo. Subax kasta waxaan kiciyaa Öznur. Waxaa u diyaariyaa cunto fiican ay qaadato. Hawsha guriga waan ka ilaaliyaa inay habayaraatee wax ka qabato. Way qoslaysaa oo heensanaysaa cabitaan yar oo galas ku jiray. Sidoo kale aabbahay had iyo jeer wuu i taageeraa, ayey tidhi Öznur. Wuxuu ii soo iibiyey mooto, si aan dhaqso ugu tago saloonka. Markii danbena aniga ayaa gaadhi iibsaday. Xafladdii qalinjebinta Afar sano dabadeed ayey Öznur gudutay imtixaankii qalinjebinta. Waxay ahayd maalin yaab leh, ayey tidhi Öznur oo soo saartay xaashidii martiqaadka. Mastaraygii oo sida hadyado iyo shaanbayn ayaa dugsiga rayiiska yimi. Aabbahay baa maqasyadii rayiiska iigu soo iibiyey 4000 kr. Hooyadayna waxay ii soo iibisay saacad! Öznur sideeda oo kale ayey waalidkeed u faraxsanaayeen. Saddexdooda carruur ah kii ugu horreeyey baa waxbarashadii dhammeeyey. Waxaa nalagu casuumay hudheel xafladdii qalinjebinta. Waa 25 qof. Aad baan ugu hanwaynahay inantayda! Markastoo ishaydu qabatana, sidaas ayaan ahay! ayuu yidhi Mustafa. 5
Isak Ter-Vardanin maanta waa instalaytar iskii u shaqaysta Waxbarashada sare iyo dhismaha shirkad gaar ah Dhawr jiho ayey kuu hoggaamin kartaa waxbarashada xirfaddu. Waxaa suuragal ah inuu qofku sii wato maadaduhu bartay, waxbarashooyinka gaagaaban iyo kuwa gaagaabanba. Waxaa la sii qaadan karaa waxbarashooyinka sida injineernimo, kalkaaliye caafimaad ama installatør. Maaddado badan baa sidoo kale qofka siiya fursad uu ku furto shirkad uu iskii u leeyahay sida shirkad wastaadnimo, rayisle, dukaan, qufultume ama shirkad nadaafadeed. Shuruudaha gelitaanka Qofku wuxuu geli karaa dugsi xirfadeed markuu dhammeeyo fasalka 9aad. Maadadaha qaarkood baa dad koobani helaan. Waa kuwa shaqo la aantoodu sarrayso, ama in la helo goob loogu tababartaa adag tahay. Ardayda laba luqoodlaha ah ee aan soo qaadan dugsiga caadiga ah, waxay tahay inay gudbaan imtixaan af dheenish xaaladaha qaarkood, inta aanay dugsiga xirfadda. Dhaqaalaha Waxbarashada xirfaddu waa lacag la aan. Ardayga shirkadi shaqaalayso wuxuu ka dhigan yahay, inuu qaadanayo mushaharka ardayda (elevløn) laga bilaabo markuu heshiis waxbarasho la galo shirkadda. Mushaharku wuxuu bilawga u dhexeeyaa 7 9,000 koron bishii. Mushaharku wuxuu ku xidhan yahay waxbarashada iyo da da. Hadduu ardaygu ku horreeyo dugsiga, isagoo aan heshiis waxbarasho gelin, wuxuu qaadan karaa kaalmada dawladda ee waxbarashada (SU), hadduu fuliyo shuruudaheeda. Faahfaahin dheeraad oo la xidhiidha arrintaas waxaa laga helayaa www.su.dk ama lataliyaha dugsiga. 6
Latalinta iyo faahfaahin dheeraad ah Muxuu qabtaa kalkaaliyaha caafimaadka xooluhu? Waa maxay farqiga u dhexeeya alxanlaha wershedaha iyo farsamayqaanka wershedaha? Waa maxay waxbarashooyinka ay tahay in la doorto, hadduu qofku rabo inuu injineer noqdo? Iyo siday u adag tahay in la helo goob tababar? Wararka la xidhiidha waxbarasho kasta waxaa laga helayaa internetka. Waxaase sidoo kale faaido wayni ku jirtaa in lala kulmo lataliye. Halkaasoo aad toos uga la hadli kartaan rabitaanka iyo awoodda ilmihiinna. Xarumaha latalinta waxbarashada dhallinyarada (UU-centre) UU waa xarfo la soo gaabiyey, waxay u taagan yihiin latalinta waxabarshada dhallinyarada (ungdommens uddannelsesvejledning), taasoo loogu talagalay dhallinyarada da doodu ka hoosayso 25 jir. Way fiican tahay in waalidku soo raaco! Halkaas waxaa ka heli kartaa latalin la xidhiidha dhammaan waxbarashooyinka jira. Xarunta (UU-center) kuugu dhow ka raadi www.ug.dk. Lataliyayaasha dugsiyada xirfadda Dhammaan dugsiyada xirfadda waxaa jooga lataliyayaal. Waxay ka warrami karaa waxbarasho kastoo xirfadeed. Dugsiyada qaarkood baa bixiya koorasyo, ardaydu ka ogaan karaan waxbarashooyin badan oo kala duwan. Dhallinyarada aanu af dheenishkoodu adkaynna, waxaa sidoo kale dhici karta in si gaar ah wax loogu sheego. www.ug.dk Waxbarashooyinka dheenishka oo qaab alifbeeto u habaysan ka raadi bogga UddannelsesGuiden. Dhammaan waxbarashooyinkaas waxaa la qoray waxyaabaha u asaasiga ah sida: qaab dhismeedka waxbarashada, intay qaadato, fursadaheeda mustaqbalka iwm. www.praktikpladsen.dk Halkan waxaad ka arki kartaa maaddadaha u baahan arday la tababaro. Waxaa kaloo farta la idiinku fiiqayaa kuway adag tahay in la helo goob loogu tababarto. Waa maxay obaraytarka wersheduhu? Obaraytarka wersheduhuu wuxuu agaasimaa oo ilaaliyaa mishiinnada wershedda. Waxbarashada waxaa lagu bartaa sida looga shaqeeyo kombuyuutarrada qabanaya shaqada waxsoosaarka iyo qorshaynta hawlaha waxsoosaarka. Obaraytarka wersheduhu wuxuu ka shaqeeyaa hawlaha sida cuntooyinka, dawada, finijarka ama elektaroonigga. Waa maxay waxbarashada asaasiga ah ee barbaarintu? Waxbarashadani waxay suuragelisaa in laga shaqeeyo barbaarinta carruurta iyo dhallinyarada. Waxay noqon kartaa sida caawiye barbaariye oo ka shaqeeya xannaano, kilaab ama machadada dharaartii lagu hayo carruurta. Ama sida qof dharaartii carruurta ku haya gurigiisa (dagplejer). Muddada dugsiga wax lagu bartaa waa sannad muddada tababarkuna waa 7½. Waa maxay waxbarashada maaliyaddu? Waa waxbarasho loogu talagalay dhallinyarada rabta inay ka shaqeeyaan bangiga, caymiska, ama shirkadaha maalgeliya hantida maguuraanka ah. Waxbarashada maaliyadda waxay dhallinyaradu ku bartaan sida loola taliyo macmiisha, sida loo sameeyo koontada baanka, sida loo qiimeeyo codsiga amaahda ama loo eego dacwadaha caymiska. Dhammaan waxbarashooyinka ka raadi www.ug.dk 7
Min qiiqa laxaamadda ilaa iyo miiska qoraalka Had iyo jeer waan isticmaalaa xirfaddayda alxanlenimada; markaan naqshado samaynayo, wax qorayo ama dadka la hadlayo. Sannado dhan ayey dheguhu qaylinayeen oo uu laxaamadayey jaranjarrooyinka, balakoonnada iyo qaybaha kale ee dhismaha. Maanta waa hoggaamiye soo booqda goobaha dhismaha. Carsten Sørensen wuxuu bilawgii noqday alxanle, haseyeeshee wuxuu waxbarashadiisii sare qaatay injineerka dhismaha. Maxaad u dooratay waxbarashada xirfadda? Waxbarashooyin badan baan dhuudhaasay, taksi iyo bas baan kaxeeyey iwm Markaan bilaabay inaan alxanle noqdo, ayaan ogaaday inay xiiso badan tahay oo wax la curin karo. Waxbarashooyinka kale sidaas kumaan arkin. Waad ku qancaysaa, markaad wax soo saarto markastana aragto adigoo ka sii wanaagsanaanaya. Markaad gacanta ka shaqaysana maalin kasta wax baa kuu kordhaya. Waa maxay shaqooyinkaad qabatay intaad injineerka noqotay? Waxaan soo hoggaamiyey kooxdii sabbadda dhigtay tanalka storebælt-ka iyo dekadda Kobanheegan. Waxaa kaloo aan hoggaamiyey goobo kale oo dhisme. Waxay ka dhigan tahay, inaan xoog u wareego, oo la kulmo dad badan. Haseyeeshee sidoo kale waxaan samayn karaa naqshadaha cusub, qiimaha mashruucyada dhismayaasha cusubna waan xisaabin karaa. Maxaad ugu jeceshahay shaqada alxanka? Waxaan ugu jecelahay dibuhabaynta dhismayaasha hore. Aad ayaan raad wayn ugu yeeshaa: sidaan u xallilaa hawshan? Waxaa kaloo xiisa badan dhismayaasha cusub. Waxaa loo baahan yahay in sidooda loo raaco naqshadda. Maxaad u sii qaadatay waxbarashada sare? Waxaan ogaaday maaddad aan ku wacanahay. Waxay igu abuurtay xiiso aan ku sii wado. Had iyo jeerna madaxayga way ku wareegaysay, inaan waxbarashada buugaagta laga qaatay sii korodhsado. Ma faaido ayaa ku jirta in qaabkaas loo noqdo injineer? Haa, mid wayn! Faaido wayn baa ku jirta markaanu ka shaqaynayno biraha iyo dhismaha. Wax walba gacanta ayaan ku hayaa oo si fudud ayey iigu muuqdaan, waxyaabaha ay tahay in la sameeyo. Waayo aniga ayaa laf ahaantaydu ka soo shaqeeyey goobo dhismeed. Waxay ka dhigan tahay, si fudud baan u la hadlaa cid kastoo Si togan ma u qiimaysaan waxbarashada xirfadda, markaad shaqo qoraysaan injineerro cucub? Haa, waannu u qiimaynaa. Waxaannu samaynaa mashruucyo kala duwan oo dhinaca dhismaha ah. Sidaas awgeed waxaannu u baahan nahay injineerro, waayoaragnimo leh. Carsten Sørensen waa injineer la taliya shirkadaha yaryar ee Kobanheegan. 8
9
Xoolaha, dhirta iyo dabeecadda Waxaynnu ka shaqaynaa beeraha, dhirta iyo dhiraynta jirdiinooyinka oo waxaynnu dhaqaalaynaa xoolaha, dabeecadda iyo jirdiinooyinka Waxaynnu soo saarnaa baradhada, caanaha, hilibka doofaarka, hadhuudhka, geedka kirismiska iyo geedaha weelka lagu koriyo (potteplanter). Sidaas awgeed waxaa Dhenmark looga baahan yahay dhallinyaro ka shaqaysa beeraha iyo dhiraynta jirdiinooyinka. Dhallinyaradaasi waxay bartaan beerista tacabbada kala duwan iyo dhaqista xoolaha, sida lo da, doofaarka, digaagga iyo minkiga. Beeraha casriga ah iyo dhiraynta jirdiinooyinka waxaa ka shaqeeya shirkado waawayn oo waxsoosaarkooda u adeegsada tiknoolaji heer sare ah. Hawlaha qaarkood waxaa qabta kombuyuutarro ama mishiinno casri ah. Sidaas awgeed waxay ardaydu waxbarashada ku qaataan maadadaha dhaqaalaha, xisaabaadka iyo qorshaynta. Waxaa kaloo ay bartaan hoggaaminta iyo hagaajinta qalabka farsamada ee shirkaddu adeegsato. Cilmiyada bayoolajiga, deegaanka iyo ekoolajiguna waa qaybo muhiim ah oo ka tirsan waxbarashadan. Waxbarashooyinka Anlægsgartner / Dhireeyaha jirdiinooyinka Dyrepasser / Xoolajir Faglært landmand / Beerwale soo bartay cilmiga beeraha Greenkeeperassistent / Kalkaaliyaha dhirta iyo daaqa Landbrugsuddannelse / Waxbarashada beeraha Produktionsgartner / Beerwalaha soo saara abuurka dhirta Skov og naturtekniker / Farsamayaqaanka dhirta iyo dabeecadda Veterinærsygeplejske / Kalkaaliyaha caafimaadka xoolaha Væksthusgartner / Beerwale dhirta ku kobciya guri hoostii Waxbarashada dabadeed waxaa la sii qaadan karaa waxbarashooyinka sida, hoggaamiyaha hawlaha beeraha (driftsleder), dhaqaaleyahanka beeraha (agrarøkonom), tiknoolajiga beeraha (jordbrugsteknologi) ama khabiir beereed (agronom). Lacagta soo gasha sannadkii oo koron ah: Landmand 282,000 Anlægsgartner 326,000 Veterinærsygeplejske 353,000 Amiir Joachim waa beerwale Saaxiibaday qaar baa yidhaahda, wax baa iga soo ura, markaan ka shaqeeyo xoolaha. Haseyeeshee aad baan u la hayaa waxbarashadayda, hadalkooduna ima raadeeyo. Amiir Joachim waa beerwale bartay cilmiga beeraha. Waxaan tababar ku soo qaatay beer, halkaasoo aan ka soo shaqeeyey waxyaabo ay ka mid yihiin inaan lo jiray. Waxaa kaloo aan ka soo shaqeeyey beero lagu dhaqo doofaar iyo minki. Muslimiinta ka xaaraan maaha inay ka shaqeeyaan doofaarka, waa inaanay cunin uun hilibkiisa. Ajinebi badan baa beerwalenimada u haysta hawl adag. Waayo waxay barbar dhigaan xaaladihii dalalkooda. Haseyeeshee halkan shaqooyinka adag waxaa qabta mishiinno. 10
Cuntooyinka dadku quuto Waxaynnu isku dubbaridnaa oo samaynaa cuntooyinka, ama waxaynnu diyaarinaa, oo iibinaa oo miiska soo dul dhignaa cuntooyinka la quuto xilliyada kala duwan. Waxaynnu bixinaa talooyin la xidhiidha dhuuniga, nafaqooyinka iyo cuntooyinka. Dhallinyarada doorata mid ka mid ah waxbarashooyinka cuntooyinku, waxay bartaan inay si heer sare ah cuntooyinka uga shaqeeyaan. Qaar baa doorta inay ka shaqeeyaan hilibka iyo caanaha. Qaar kale ayaa doorbida inay diyaariyaan cuntada lagu iibiyo hudheelada iyo makhaayadaha ama kijinada waawayn. Cid kastoo ka shaqaysa cuntooyinku waa inay wax ka bartaan cuntada qaydhin, hayjiinta, caafimaadka iyo nafaqada. Ardaydu waa inay sidoo kale aqoon u yeeshaan maadadaha qorshaynta, dhaqaalaha iyo xidhiidhka macmiisha. Kuwa dhammeeya waxbarashadu waxay leeyihiin fursado fiican oo ay shaqo ku helaan sidoo kale badi waxbarashooyinka debedda ayaa looga baahan yahay. Waxbarashooyinka Bager og konditor / Roodhiile iyo macmacaanle Detailslagter / Kasaarka tafaariiqlaha ah Ernæringsassistent / Kalkaaliyaha nafaqda Ferskvareassistent / Kalkaaliyaha cuntada darayga ah Gastronom blandt andet kok / Kuug khabiir ah iyo kuwa kaloo kuuggu ku jiro Hotel og fritidsassistent / Kalkaaliyaha hudheelka iyo xilliyada firaaqada Industrislagter / Gasaarka wershedaha Mejerist / Caanoole Receptionist / Soo dhaweeye Tarmrenser / Nadiifiyaha mindhicirka Tjener / Mudalab Lacagta soo gasha sannadkii oo koron ah: Mejerist 366.000 Detailslagter 362.000 Bager og konditor 321,000 Waxbarashada dabadeed waxaa la sii qaadan karaa waxbarashooyinka sida,khabiirka nafaqada iyo cuntooyinka (diætist), dhaqaaleyahan (økonoma), khabiir sare oo beeraha ah(hortonom) ama dhaqaaleyahanka adeegga (serviceøkonom.) Nawas Mhatar waa Afqaanistaani barta beeraha Nawaz Mhtar wuxuu Dhenmark yimi sannadkii 2000. Waa qaxooti ka yimi Afqaanistaan. Markuu dalkiisa joogay qaar badan oo qoyskiisa ah ayaa ka shaqayn jiray beeraha. Haseyeeshee Nawaz baa ugu horreeya qof ka qaatay waxbarashada beeraha. Waxbarashooyinka oo dhan ka raadi www.ug.dk 11
Waxsoosaarka iyo horumarinta Waxaynnu naqshadaynaa, horumarinaa, dhisnaa oo gacanta ama wershedo ku samaynaa alaabooyin Finijarka, dawada, marawaxadda dabaysha iyo keeg moor garaysan. Maanta badi alaabada la soo saaro waxaa sameeya robodo kombuyuutar wado. Sidaas awgeed tiknoolajiga casriga ah iyo hoggaaminta geeddisocodka waxsoosaarku waa mawduucyada ugu muhiimsan badi waxbarashooyinka waxsoosaarka iyo horumarinta. Waxbarashooyinka kale ee sida alxanka iyo makaanigga waxaa culays la saaraa farsamada gacanta. Waxbarashooyinka intooda badan dhallinyaradu waxay bartaan sida looga shaqeeyo birta, taarka iyo garaaidka. Waxaa kaloo jira waxbarashooyin, alaabada wax laga sameeyaa tahay harag, loox, dhoobo iyo balaastig. Lacagta soo gasha sannadkii oo koron ah: Industrioperatør 285.000 Smed 352.000 Teknisk tegner 365.000 Waxbarashada dabadeed waxaa la sii qaadan karaa waxbarashooyinka sida, khabiirka mishiinada (maskinmester), ama tiknoolajiga waxsoosaarka (produktionsteknolog). Ama waxaa la raacin karaa koorasyo dheeraad ah, si loo bilaabo waxbarashooyin injineernimo ah. Waxbarashada waxaa lagu isticmaali karaa dalkii hooyo. Haashi wuxuu bartay alxanka. Waxaan halay goob tababar saddex bilood ka hor, intii aanan dhammayn qaybta asaasiga ah. Dad badan moodaya, inay waxbarashadani ku kooban tahay keliya alxamista. Haseyeeshee waa waxbarasho, waxyaabaha qofku baranayo ay ka mid yihiin farsamada isku dhejinta, farsamada alxanka, iyo in la sawiro lana dhiso alaabo badan. Waxaan ahay qofkii kowaad ee qoyskayaga ka qaata waxbarasho la xidhiidha farsamo gacmeed. Aadna way iigu han wayn yihiin. 12 Waxbarashooyinka oo dhan ka raadi www.ug.dk
Waxbarashooyinka Aluminiumsoperatør / Obaraytarka alumiiniyamta Beklædningshåndværker / Farsamayaqaan gacanta ku tola dharka Beslagsmed / Ttumaalka kabaha fardaha Bådserviceassistent / Kalkaaliyaha adeegga doonyaha CNC teknikuddannelsen / Waxbarashada farsamada CNC Elektronikoperatør / Obaraytarka elektaroonigga Finmekaniker / Makaanig Former / Qaabeeye Forsyningsoperatør / Obaraytar Industrioperatør / Obaraytarka wershedaha Industrisvejser / Alxanlaha wershedaha Industriteknikeruddannelsen / Waxbarashada farsamayaqaanka wershedaha Køletekniker / Farsamayaqaanka qaboojinta Laboratorietandtekniker / Farsamayaqaanka shaybaadhka ilkaha Låseassistent / Kalkaaliyaha qufullada Maritime håndværksfag / Farsamayaqaanka badda Metalsmed / Alxanlaha garaaidka Modelsnedker / Nijaarka namuunadaha Ortopædist / Ortobedist Overfladebehandler / Sagxadeeyaha Plastmager / Balaastigle Plastsvejser / Alxanlaha balaastigga Porcelænsmaler /Rinjiilaha dhoobada Pottemager / Dheri sameeye Procesoperatør / Obaraytarka geeddisocodka waxsoosaarka Skibsbygger / Maraakiib dhise Skibsmekaniker / Makaanigga maraakiibta Skibsmontør / Mishiinka markabka Skomager / Kaboole Smed / Tumaal Teknisk designer / Naqshadeeyaha farsamada Urmager / Saacadoole Vindmølletekniker / Farsamayaqaanka marawaxadda dabaysha Værktøjssliber / Soofeeyaha qalabka shaqada Værktøjsuddannelsen / Waxbarashada qalabka shaqada Ædelmetalstøber / Dahablaha Ædelsmed / Tumaalka dhagxanta qaaliga ah Ædelstensfatter / Dahaadhaha dhagxanta qaaliga ah Montageoperatør / Obaraytar NDT-teknikeruddannelsen / Waxbarashada farsamayaqaanka NDT Oliefyrstekniker / Farsamayaqaanka kulayliyaha Waxaan ku talajiraa in aniga iyo saaxiibkay aannu Somalia ka furanno shirkad alxan. Si wayn baa dalkaygii loogu baahan yahay alxanlayaal xarfaan ah Haashi Jeilani Bobo wuxuu ahaa 13 jir, markuu Dhenmark yimi, isagoo Somalia ka yimi 13
Ganacsiga iyo shaqada xafiisyada Waxaynnu agaasinna oo la macaamilaa shirkadaha iyo macmiisha kale, hadday tahay xafiisyo dawladeed iyo shirkado gaar loo leeyahay Dhallinyarada rabta inay ka shaqeeyaan xafiisyada, ganacsiga, xisaabaadka ama dukaamada ayey waxbarashadani bilaw fiican u tahay. Qaar badan oo waxbarashooyinka ganacsiga iyo xafiisyada ah waxaa loogu talagalay in caalamka lagaga shaqeeyo, sidaas awgeed in la barto afaf badani waa faaido. Waxbarashooyinku badi waxay ka bilaabmaan mid ka mid ah dugsiyada ganacsiga dalka oo laga qaato waxbarashada asaasiga ah ee ganacsiga (hg). Xagga ganacsiga waxaa la dooran karaa waxbarasho la xidhiidha dukaamada (butiksuddannelsen) ama in wax loo soo iibiyo silsilad ka kooban dukaammo badan. Waxbarashada dhinaca xafiisyada waxaa laga shaqeeyaa agaasinka, maaraynta arrimaha macmiisha (sagsbehandling), dhaqaalaha iyo xisaabaadka ha noqdeen xafiisyo dawladeed ama dar shirkadeed e. Waxaa jira fursado badan oo lagu takhasuso shaqooyin ay ka mid yihiin xoghayn dhakhtar ama hawlaha maraakiibta. Lacagta soo gasha sannadkii oo koron ah: Finansuddannelsen 441.000 Generel kontoruddannelse 350.000 Waxbarashooyinka Detailhandelsuddannelse / Waxbarashada dukaamada tafaariiqlayaasha ah Ferkvareassistentuddannelsen / Waxbarashada cuntooyinka darayga ah Finansuddannelsen / Waxbarashada maaliyadda Generel kontoruddannelse / Waxbarashada guud ee xafiisyada Handelsuddannelsen med specialer / Waxbarashada ganacsiga ee takhasuska wadata Kontorserviceuddannelsen / Waxbarashada adeegga xafiisyada Kontoruddannelse med specialer / Waxbarashada xafiisyada ee takhasuska wadata Kundekontaktcenteruddannelsen / Waxbarashada xarunta xidhiidhka macmiisha Sundhedsservicesekretær / Xoghaynta adeegga caafimaadka Waxbarashooyinkan oo dhan waxaa lagu helaa fursado fiican oo shaqeed. Waxaana la sii qaadan karaa waxbarashooyinka sida, dhaqaaleyahanka suuqgaynta (markedsføringsøkonom), dhaqaaleyahanka maaliyadda (finansøkonom) ama hantidhawr. Waxaa kaloo la sii wadi karaa waxbarashooyin la xidhiidha ganacsiga caalamka iyo suuqgaynta ama waxbarasho kalooo akaadami ah. Goob qoys iyo shaqo Ka dib markay dhammaysay fasalka 10aad ayey Rosa bilawday dugsiga ganacsiga. Markii danbe Matas ayey ka heshay goob tababar, halkaasoo ay weli ka shaqayso. Shaqabixiyaha aan u shaqeeyaa wuxuu igu sheegaa iibiye xariif ah, waxaana aan la socdaa in macmiishu iga helaan. Intii aan wax baranayey, waxaa xoog u kobocday shakhsiyaddaydii, mar qudhana kamaan walaacin doorashadayda. Yoolkayga aan higsanayaa waa inaan maalin uun yeesho meherad aan leeyahay, haseyeeshee ka hor waxaan rabaa inaan noqdo agaasime dukaan. Waxaa kaloo aan ku talajiraa inaan noqdo xaas oo dhawr carruur ah yeesho. 14
Waxsoosaarka miidhiyaha Qalab farsameed ayeynu u adeegsanna inaynu naqshadaynno oo samaynno waxsoosaar miidhiyeed Webka, filimada, miidhiyayaasha daabacan iyo tv-ga. Waxbarashooyinka waxsoosaarka miidhiyuhu waxay la halmaalaan in la gudbin karo farriimaha. Dhallinyarada doorata inay qaataan waxbarshooyinka xirfadeed ee noocan ahi, waxay ka shaqayn karaa sargoynta (layout), webka (webløsninger), bogagga internetka ama waxsoosaarka tv-ga iyo fiidhiyaha. Waxay bartaan inay kantaroolaan qalabka farsamada, oo qayb ka ah waxsoosaarka miidhiyaha casriga ah. Kaasoo dhab ahaan ka kooban cod, qoraal, garaaf iyo sawir la isku daray, iyadoo la adeegsanayo qalabada it-da. Ha la samaynayo buug yar ama fiidhiyoo war xanbaarsan ee waxaa la bartaa sidii loo habayn lahaa min bilawga ilaa dhammaadka. Waxbarashooyinka Digital media / Miidhiyaha dhijitalka ah Film- og TV-produktionsuddannelsen / Waxbarashada filimada iyo TV-ga Fotograf / Sawirle Grafisk tekniker / Farsamayaqaan garaafigle ah Mediegrafiker / Garaafiglaha miidhiyaha Web-integrator / Dhammaystiraha webka Skiltetekniker / Farsamayaqaanka boodhadhka Waxaa jirta dhallinyaro badan oo xoog u doonaya inay ka shaqeeyaan laantan. Sidaas awgeed baahi daran baa ka jirta dhinacyada goobta tababarka iyo shaqada. Dad kooban baa loo qaataa waxsoosaarka miidhiyada. Dhallinyarada soo hela goob tababar, iyaga mar kasta waa la qaataa. Lacagta soo gasha sannadkii oo koron ah: Grafisk tekniker 408.000 Skiltetekniker 350.000 Waxbarashooyinka dabadeed waxaa la sii qaadan karaa waxbarashooyinka sida naqshadaynta dhawr miidhiye (multimediedesigner) ama waxaa la qaadan karaa waxbarasho la xidhiidha waxsoosaarka miidhiyaha iyo hoggaaminta. Walaalkay isla waxbaradan ayuu ka bilaabay matas oo uu goob tababar ka helay Rachel Houstar Rashid (Rosa) oo asalkeedu kurdi yahay, waxay Dhenmark timi 1989. Waxbarashooyinka oo dhan ka raadi www.ug.dk 15
Baabuurta, dayuuradaha iyo noocyada gaadiidka kale Waxaynnu dayactirnaa oo hagaajinaa mishiinnada, baabuurta yaryar, baabuurta xamuulka, mootooyinka iyo noocyada kale ee gaadiidka Dayactirka iyo hagaajinta noocyada gaadiidka min baaskiil ilaa dayuuradi, waxay la hal maalaan waxbarashooyinka raaca marinka baabuurta, dayuuradaha iyo noocyada gaadiidka kale. Waxaa loo baahan yahay aqoon loo yeesho tiknoolajiga. In la adeegsan karo qaalabka tiknoolajiga iyo in la dayactiro habdhisyada elektaroonigga ah ee mishiinnada casriga ah. Badi shaqadu waxay ka socotaa geerashyo. Haseyeeshee cillad raadinta iyo dayactirka waxaa kaloo samayn kara macmiisha, sida waxyaabaha la xidhiidha mishiinnada dhismaha iyo kuwa beeraha. Waxbarashooyinka Cykel- og motorcykeluddannelsen / Waxbarashada baaskiilka iyo mootada Entrepenør- og landbrugsmaskinuddannelsen / Waxbarashada mishiinnada dhismaha iyo kuwa beeraha Flymekaniker / Makaaniga dayuuradaha Karroserismed / Alxanlaha qolofta gaadiidka Mekaniker / Makaanig Vognmaler / Rinjiilaha carabiyadaha Lacagta soo gasha sannadkii oo koron ah: Vognmaler 350.000 Mekaniker 352.000 Flymekaniker 456.000 Waxbarashada dabadeed waxaa la sii qaadan karaa waxbarashooyinka sida, khabiirka mishiinada (maskinmaster), ama tiknoolajiga waxsoosaarka (produktionsteknolog). Waxaa kaloo fursad fiican loo haystaa in la noqdo hawlwadeen (værkfører) / hoggaamiye geerash (værkstedsleder) ama shirkad la yeesho. Bulent Koyuncu waa Kurdi. Wuxuu 3 sano qaatay waxbarashada darawalnimada baabuurta xamuulka. Maaha wax u fudud, sida la filayo. Casharro badan oo xaashiyeed ayaa laga shaqeeyaa, marka la rabo in gaadhi xamuul ah maanta Yurub lagu dhex wado 16 Waxbarashooyinka oo dhan ka raadi www.ug.dk
Gaadiidka iyo sahaysiinta Dadka iyo alaabada ayeynnu qaadnaa oo xilqaadnaa inay amminta la rabo gaadhaan goobta laga rabo Dhallinyarada xiisaynaysa baabuurta yaryar, baabuurta xamuulka, mootooyinka, kiriinada iyo dayuuraduhu, waxay waxbarashooyinka xirfadda ka dooran karaan marinkan. Wuxuu markaas u horseedaa waxbarashooyin lagaga shaqayn karo gaadiidka dadka iyo ka alaabada. Dhallinyarada waxaa loo dhigaa siday u shaqeeyaan motoorka, biraygga iyo shukaantu waxaa la baraa sida loo dayactiro iyo sida loo hagaajiyo. Bakhaarrada iyo shirkadaha gaadiidkaba waxaa sidoo kale muhiim in aqoon loo leeyahay gaadiidka iyo sahaysiinta: siday alaabadu barta laga rabo ugu gaadhi lahayd dhaqso, qiime jaban iyo badqab? Waxbarashooyinka Chauffør / Darawal Lageruddannelsen / Waxbarashada bakhaarrada Lufthavnsoperatør / Obaraytarka gegida dayuuradaha Postoperatør / Obaraytarka boosta Redder / Badbaadiye Togklargører / Diyaariyaha tareenka Lacagta soo gasha sannadkii oo koron ah: Lageruddannelsen 300.000 Redder 343.000 Togklargører 399.000 Waxbarashada dabadeed waxaa la sii wadi karaa waxbarashooyinka sida, sahaysiiyaha gaadiidka (transportlogistiker) ama waxaa la qaadan karaa waxbarasho caalami ah oo la xidhiidha gaadiidka iyo sahaysiinta Dhenmark, darawalnimada baabuurta xamuulku waa waxbarasho la qaato. Bulent wuxuu weligii xiisayn jiray baabuurta waawayn iyo tareelayaasha, himiladiisuna waxay weligii ahayd inuu noqdo darawal baabuurta xamuulka wada. Hadda wuxuu ka shaqeeyaa shirkad uu tababar ku qaatay. Wax la yaab leh buu u arkaa inuu kaxeeyo oo kantaroolo gaadhigiisa wayn. Had iyo jeerna dalalka debedda ayuu u baxaa oo alaabo geeyaa. Markasta wax cusub baan ogaadaa, dakhli fiicanna waan leeyahay- bil walba xaashidayda mushaharka ayaan sidaas ka arkaa. Waalidkay aad bay ugu faraxsan yihiin, inaan wax bartay oo shaqeeyo. Aabbahay gaadhi wayn buu ku wadi jiray Turkiga, haseyeeshee halkaas darawalnimadu may ahayn waxbarasho la qaato. 17
Caafimaadka, daryeelka iyo barbaarinta Dadka ayeynu gacan qabanaa si ay u kobcaan, waxaana aynnu u fidinaa daryeel iyo xannaaxo. Waxbarashada marinkan waxaa raacda dhallinyarada rabta inay ka shaqeeyaan caafimaadka iyo daryeelka ama barbaarinta. Waxbarashooyinkan waxaa dhallinyarada lagu baraa, inay xilqaadaan dadka kale. Waxaa kaloo ay bartaan xallinta dhibaatooyinka laga yaabo inay soo dersaan inta shaqadu socoto. Waxbarashada caafimaadka waxaa lagaga shaqayn karaa cusbatal, guryaha waayeelka lagu xannaaniyo ama kilinigga dhakhtarka ilkaha. Waxaa kaloo loo shaqayn karaa naafada iyo waayeelka u baahan in guryahooda lagu hoos caawiyo. Waxbarashada asaasiga ah ee barbaarinta waxaa lagu bartaa dhammaan da aha carruurta. Waxbarashada waxaa loo jaangooyey in lagu shaqeeyo kaaliye barbaariye (pædagogmedhjælper) ama xannaaniye dharaareed (dagplejer.) Waxbarashooyinka Den pædagogiske grunduddannelse / Waxbarashada asaasiga ah ee barbaarinta) Hospitalteknisk assistent / Kalkaaliyaha farsamada cusbatalka) Social- og sundhedshjælper / Kaaliye bulsheed iyo caafimaad) Social- og sundhedsassistent / Gacanyare bulsheed iyo caafimaad) Tandklinikassistent / Kalkaaliyaha kilinigga ilkaha) Lacagta soo gasha sannadkii oo koron ah: Social- og sundhedsassistent 328.000 Tandklinikassistent 288.000 Waxbarashada dabadeed waxaa la sii qaadan karaa waxbarashooyinka sida, kalkaaliye caafimaad (sygeplejerske), daryeelaha ilkaha (tandplejer) ama barbaariye (pædagog) Diintu maaha teed Hamda waa kaaliye bulsheed iyo caafimaad (social- og sunhedshjælper), waxaanay ka shaqaysaa xarun lagu xannaaniyo dadka waayeelka ah. Aad baan ugu faraxsan ahay shaqadayda. Waxaan xoog u jecelahay inaan dadka caawiyo oo xilkooda qaado. Marar badan baan dareemaa, inaan dadka waayeelka ugu deeqo nolol tayo fiican. Waxbarashada qudheedu way xiiso badan tahay, waayo maaddado badan baa la bartaa sida cilminafsiga, cudurrada, daryeelka, xannaanaynta iyo hayjiinta. Waxaa intaas in had iyo goor la sii qaadan karo waxbarasho sida kalkaaliye caafimaad. Inkastoo aan xijaab qaato, haddana weligay dhibaato kala maan kulmin shaqadayda. Saaxiibo fiican baan la shaqeeyaa, dadka waayeelka ah aannu daryeelaana, way igu faraxsan yihiin. Wax wayn bay iigu fadhidaa siday ii maamuusaan aniga iyo caqiidadayba 18
Jidhka iyo xarragada Waxaynu dadka ku caawinaa siday ugu qanci lahaayeen jidhkooda iyo xarragadooda shakhsiyan Waxa waqtiga socda, timaha, jimka iyo kosmetigga. Dhallinyarada ku fiican inay si khibrad leh uga shaqeeyaan daryeelka jidhka, muuqaalka iyo xarragada qofka, waxay baran karaan rayisle, tababare jim ama kosmatiiske. Saddexdan waxbarasho waxay ardaydu ku bartaan, sida loo daryeelo caafimaadka jidhka iyo sida loo tababaro muruqyada kala duwan. Ardayda waxaa la baraa sida loo daryeelo jidhka, iyo sida loo dhiso xarragada qofka, iyadoo la adeegsanayo timajaris, kosmatik iyo qalabka qurxinta. Waxbarashadan waxaa lagu bartaa in dadka laga la taliyo muuqaalka iyo siday u xarragoon lahaayeen. Duugista wejiga iyo qadaadka iyo daryeelka ciddiyuhuna waa qayb ka mid ah waxbarashooyinkan. Waxbarashooyinka Fitnessinstruktør / Tababare jim Frisør / Rayisle Kosmetiker / Kosmatiske Rayiislayaasha iyo kosmatiskyaasha intooda badani waxay furtaan meherado ay gaar u leeyihiin Waxbarashada tababaraha jimka, waa in ardayga dhallinyarada ahi bartaa siduu koox wax ugu dhigo iyo siduu ugu tababaro qof qof. Dad kooban baa loo qaataa waxsoosaarka miidhiyada. Dhallinyarada soo hela goob tababar, iyaga mar kasta waa la qaataa. Lacagta soo gasha sannadkii oo koron ah: Frisør 293.000 Kosmetiker 284.000 Hamda waa caawiye bulsheed iyo caafimaad, waxay ka shaqaysaa goob lagu xannaaniyo dadka waawayn Hamda Karzoun asalkeedu waa Falastiiniyad. Waa kaaliye bulsheed iyo caafimaad. Waxbarashadani waxay qaadataa hal sano iyo laba bilood. Dhallinyaradu intay waxbarashada ku jiraan waxay qaataan mushaharka ardayda (elevløn.) Waxbarashooyinka oo dhan ka raadi www.ug.dk 19
Dhismaha Waxaynnu naqshadaynaa, dhisnaa, dayactirnaa oo ka talabixinaa dhismaha Jidkan waxaa raaca dhallinyarada rabta inay ka shaqeeyaan goobaha dhismaha. Dhallinyarada doorta inay bartaan dhismaha waxay dhisaan oo dayactiraan guryaha, jidadka, biriiishyada iyo dekadaha. Waa qayb muhiim ah oo waxbarashadan ka tirsan in aqoon loo yeesho qalabbo gaar ah iyo farsamada mishiinnada casriga ah. Dhallinyaradu waxaa kaloo ay bartaan alaabada kala duwan ee dhismaha loo adeegsado sida looxa, muraayadda, jaajuurka, alumiiniyamta iyo garaaidka iyo in la sawiro naqshadaha lagau shaqaynayo. Waxbarashada dabadeed fursadaha shaqadu aad ayey u sarreeyaan iyadoo qofku shaqaale ka noqonayo shirkad ama agaasimayo shirkad dhismeed oo uu iskii u leeyahay. 20 Mushaaro fiican buu qaataa qofka musqusha ka shaqeeyaa (toiletmand) Saaxiibaday qaarkood baa igu yidhaahda, waxaad ka shaqaysaa musqulaha. Haseyeeshee waan ku qoslaa oo waxaan u sheegaa, inaan lacag badan ka helo musqulaha. VVS-ku wuxuu qabtaa hawlo kale oo ka baxsan inuu xidhxidho musqulaha sida inuu sameeyo naqshadaha shaqada la raacayo. Had iyo jeerna wuxuu la shaqeeyaa injineer ama elektirishan. Haddaan dooran lahaa dugsiga sare oo higsan lahaa waxbarasho injineernimo, waxaan ka baqday, inaan dhexda ku joojiyo waxbarashadaas, maadadaha la iska rabo dartood. Waxbarashada VVS-ku waxay kor u qaadday kalsoonidaydii. Ma diidani, inay tahay inaan waxbarasho sare sii qaato, markaan dhammeeyo.
Mansur Sheik wuxuu ka yimi Somalia oo Dhenmark yimi, isagoo 13 jir ah. Maanta wuxuu iskii u leeyahay shirkad wastaadideed. Shirkad aan iska leeyah ayaan maamulaa Himiladaydu waxay ahayd sida dad badani ku riyoonayo inaan noqdo injineer, haseyeeshee waxaan ogaaday waxbarashada wastaadnimada. Waa waxbarasho aad ka helayso aqoon aragtiyeed iyo farsamo gacmeed. Maanta waxaan maamulaa shirkad aan iskay u leeyahay, waana aan u han waynahay, halkaan gaadhay. Mansur waalidkii waxay rabeen, inuu waxbarsho kale qaato. Waxayse goosteen inay gacan qabtaan. Haddana aad ayey ugu bogsan yihiin. Waxbarashooyinka Anlægsstruktør, bygningsstruktør og brolægger / Talabixiyaha dhismaha, qalabkiisa iyo biriishyada Boligmonteringsuddannelsen / Waxbarashada guryaha Byggemontagetekniker / Farsamayaqaanka dhismaha Bygningsmaler / Rinjiilaha dhismaha Glarmester / Muraayadlaha Maskinsnedker, trædrejer og produktionsassistent / Kalkaaliyaha mishiinka nijaaradda iyo waxsoosaarka Lacagta soo gasha sannadkii oo koron ah: VVS-uddannelsen 394.000 Murer 392.000 Glarmester 320.000 Waxbarashada dabadeed waxaa la sii qaadan karaa waxbarashooyin sare sida injineernimo ama talabixiye dhismeed (bygningskonstruktør) Murer / Wastaad Skorstensfejer / Dhagax xardhe Snedker / Nijaar Stenhugger / Dhagax qore Stukkatør / Nuuradle Tagdækker / Saqafle Teknisk isolatør / Farsamayaqaanka lingaxa Træfagenes byggeuddannelse (bl.a. tømrer) / Waxbarashada dhismaha looxa VVS-uddannelsen / waxbarashada VVS Mohsen N. Rashad wuxuu bartay VVS Mohsen N.Rashad wuxuu ka yimi Ciraaq. Isagoo 17 jir ah ayuu qaxooti ku yimi Dhenmark. Ka dib markuu waxbarasho xirfadeed oo buundadhis ah qaatay ayuu bartay VVS-ka. Waxbarashooyinka oo dhan ka raadi www.ug.dk 21
Korontada, agaasinka iyo it-da Waxaynnu dhisnaa oo dayactirnaafarsamooyinka la xidhiidha habdhisyada it-da ee guryaha iyo xafiisyada meheradaha Dhallinyarada xiisaynaya elektaroonigga, farsamada kombuyuutarka iyo robodada industriga, ayey tahay ianay doortaan waxbarashooyin xirfadda ee marinkan. Badi goobaha laga shaqeeyo ee industriga, waxaa lagu dhisaa, lagu sameeyaa laguna dayactiraa habdhisyada agaasima waxsoosaarka. Waxbarashada gudaheeda waxay dhallinyaradu ku bartaan inay tijaabiyaan oo raadiyaan cilladaha kala duwan ee dhismayaasha borogaraamada. Jidkan waxaa loo maraa waxbarashooyin horseeda in loo adeego xafiisyada, sida in loo dhiso kombuyuurada, loo xallilo dhibaatooyinka ka hor yimaadda oo la helo cilladaha kombuyuurrada iyo shebekadaha xidhiidhsan ee kombuyuutarrada iyo tilifoonnada ah. Waxbarashooy Automatik- og procesuddannelsen / Waxbarashada geeddisocodka otomaatigga ah Data- og kommunikationsuddannelsen / Waxbarashada xogta iyo isgaadhsiinta Elektriker / Dable ama elektirishan Elektronik- og svagstrømsuddannelsen / Waxbarashada elektaroonigga Frontline pc-supporter / Kaaliyahay hore ee kombuyuutar qofeedka Frontline radio-tv-supporter / Kaaliyaha hore ee raadiyaha iyo tv-ga Industriel reparatør / Dayactiraha wershedaha Teater- og udstillingstekniker / Farsamayaqaanka masraxa iyo jilitaanka Lacagta soo gasha sannadkii oo koron ah: Elektriker 384.000 Elektronik- og svagstrøms - uddannelsen 464.000 Frontline radio-tv-supporter 404.000 Waxbarashada dabadeed waxaa la sii qaadan karaa waxbarashooyinka sida borogaraam dhise (installatør), khabiir kombuyuutar (datanom) ama naqshadeeyaha dhawr miidhiye (multimediedesigner) Seelan Mariampillai wuxuu ka yimi Sri Lanka waxbarashadu kalsooni ayey ku siinaysaa Seelan waa dable (elektriker) bartay elektirigga. Sida dhallinyaro badan oo kaleba ku riyoodaan ayuu rabay inuu noqdo injineer, sidaas awgeed wuxuu bilaabay dugsi sare. Waxay ahayd doorasho aan sax ahayn, dabadeed lataliyihii waxbarshada ayaa kula taliyey, inuu waxbarasho xirfadeed qaato. Way xiiso badan tahay in la noqdo dable, waxaana aan shaqo ka helay isla shirkaddii aan ku qaatay tababarka. Markaan dib u fikiro, aad baan ugu han waynahay, inaan dable noqday. Waxaa kordhay kalsoonidaydii. Inaan waxbarasho xidhay darteed, ayaan maanta ku talajiraa inaan sii qaato waxbarasho sare. Seelan 22
Adeegga dhismaha Waxaynnu sugnaa fududaynta adeegga iyo qabsoonka munaasabadaha Berigii hore waardiyaha, adeegaha guryaha iyo kalkaaliyaha nadaafaddu may ahayn wax la barto. Maanta waxaa looga baahan yahay inay aqoon u leeyihiin degaanka, hayjiinta, agaasinka guryaha iyo farsamooyinka la xidhiidha hawlaha shaqadan. Had iyo goor goobaha laga shaqeeyaa waa dhismayaal waawayn, jirdiinooyin iyo guryo badan oo la deggan yahay, halkaasoo dad badani deggan yihiin. Dhallinyarada doorata mid ka mid ah waxbarashooyinka adeegga guryaha, waa inay noqdaan dar ku wanaagsan inay u adeegaan dadka kale oo si fiican u la xidhiidhaan. Waa fursad wanaagsan in la doorto waxbarasho gaaban, iyo in lagu shaqeeyo waxbarashadaas la soo dhammaystay. Waxbarashada dabadeed waxaa la sii qaadan karaa waxbarashooyinka sida talabixiyaha dhismaha (bygningskonstruktør) Waxbarashooy Ejendomsservice-tekniker / Farsamayaqaanka adeegga hantida ma guurtada ah Serviceassistent / Kalkaaliyaha adeegga Sikkerhedsvagt / Waardiyaha Lacagta soo gasha sannadkii oo koron ah: Sikkerhedsvagt 275.000 Serviceassistent 253.000 Ejendomsservice-tekniker 327.000 Ferdi Er iyo waalidkii waxay ka yimaaddeen Turki dirays iyo mushahaaro fiican Ferdi wuxuu bartay waardiye. Waxbarashadani waxay qaadataa 1½ sano. Waan jecelahay inaan dirays xidho, waxaana aan arkaa dadka oo maamuusaya aniga iyo shaqadaydaba. Waalidkay aad bay iigu han wayn yihiin, markastoo aan guriga imaaddo anigoo xidhan dirayskii shaqada aan ka soo rawaxay. Waxaa u malaynayaa sidoo kale, in walaalkayga yarina kor ii eegayo. Waxbarashadu waxay i siisay han wayni iyo maamuus. Mushahar fiican baa la qaataa, xataa inta waxbarashadu socoto. Qorshahaygu waa inaan dhawr sannadood sii wado laantan oo korodhsado waayoaragnimo dheeraad ah. Waa suurtagal inaan marka danbe sii qaato waxbarasho sare. Waxbarashooyinka oo dhan ka raadi www.ug.dk 23
somalisk Ma ku talajirtaa waxbarasho xirfadeed? Tikniigga, caafimaadka, farsamada gacanta, xafiisyada, gaadiidka iyo ganacsiga. Waxaa jira ilaa 100 waxbarasho oo xirfadeed Dhenmark, kuwaasoo laan leh leh. Ma leeyahay wiil ama gabadh raba, inuu doorto waxbarasho. Hadday jiraan fursadahooda waxaa ka mid ah waxbarasho xirfadeed. Buuggan yari wuxuu ka warramayaa waxbarashooyinka xirfadda ee dugsiga iyo tababarka, shaqooyinka iyo dhaqaalaha. Wuxuu si kooban uga warramayaa 12ka marin ee waxbarashooyinkaas. Buuggan yar waxaa soo saartay wasaaradda qalabixinta oo wadda olole dhallinyarada oo dhan - xataa kuwa ajinebi ah, lagu dhiirrigelinayo inay waxbarasho u horseedi karta qaataan. Ololahaasi wuxuu dhallinyarada iyo waalidkood la socodsiinayaa waxbarashooyinka jira iyo suuqa shaqada. Faahfaahin la xidhiidha ololahaas ka akhri www.brugforalleunge.dk. Buuggan yar waxaa lagu sameeyey dhaqaale uu bixiyey sanduuqa Den Europæiske socialfond