Fíggjarmálaráðið Vinnumálaráðið

Transkript

1 Talgilding Landsins Upprit til Stjóraráðið í Tinganesi um verkætlan, sum skal gera yvirskipaða ætlan fyri talgilding av føroyska samfelagnum komandi árini. 9. Oktober 2014 Fíggjarmálaráðið Vinnumálaráðið Umbiðið: Bjarni Askham Bjarnasson Bjørgfríð Ludvig Dánjal Pauli Haraldsen (Porjekt-, prosessleiðsla og ritstjórn)

2 Fororð Innvolvering Sí kalendarar niðast t.v. Setningur Projektorganisering Aðalstjórarnir í Vinnu og Fíggjarmálaráðnum hava heitt á Dánjal Paula Haraldsen, ráðgeva, um at samskipa eina tilgongd og skriva eitt upprit til stjórar-áðsfund 6. oktober, sum grundgevur fyri eini játtan á FL Játtaninskal nýtast til at at leggja lunnar undir eini skipaðari tilgongd í samband við framhaldandi talgilding av føroyska samfelagnum. Mánadag Týsdag Mikudag Hósdag Fríggjadag Ley Su 22. Sept Fund La/NB Fund Bab Fund BL 29. Sept Aðalstjórar AMR - HMR MMR - LMS FISK 6. Okt STB fund Framløga Stjóraráðið 23. Sept Projektgrundarlag STB fund 30. Sept Projekt fund 7. Okt Tillagað og sent BL/BA 24. Sept Fund NB/GJ Fund EyðunM Tilfar 1. Okt US: PeturN/ Stein.F Stýrisbólkur. Aðalstjórarnir í VMR og FMR eru stýrisbólkur. Í projektbólkinum hava verið: Leif Abrahamsen og Nicolai Balle, Gjaldstovan, Oyvindur av Skarði og Gunnleyg Árnafjall, VMR og Dánjal Pauli Haraldsen, ráðgevi (projekog prosessleiðsla og ritstjórrn) 8. Okt Framløga VMR 25. Sept Fund NB og LA STB fund 2. Okt STB fund 26. Sept Skriva 3. Okt Review Vitanarhavarar 9. Okt 10. okt Framløga FMR Framløga GJ 27. Sept 28. Sept Skriva 4 okt 5. Sept liðugt gerð 11. okt 12. Okt Stýrisbólkur Bjørgfríð Ludvig, VMR Bjarni Askam Bjarnasson, FRM Projektbólkur Leif Abrahamsen Nicolai Balle Gunnleyg Árnafjall Oyvindur av Skarði Aðalstjórar - AMR, HRM, MM, FISK, LMS Serstakir vitanarhavarar Samrøður Eyðun Mørkøre, TAKS Birgir av Steinum, KT Landsins Petur Nielsen og Stein Fossá US Petur Alberg Lamhauge, FMR Fundur 3. okt Petur Mittún, Tórshavnar Kommuna Eyðun Christansen, Kommunufelagið ( avboð) Petur Petersen, LMS Bjarni Wilhelm, MMR Jens Godik Høyen, HMR (avboð) Hilmar Høgenni, AMR Edvard Heen, Frankie Jensen, AV ( avboð) Heri Joensen, FISK Eyðun Mørkøre, FMR Petur Alberg Lamhauge, FMR Leif Abrahamsen, Nicola jmohr Balle Stjóraráðið 6. okt Framløgur og tjak VMR, 8.okt FMR 10. okt. Gjalstovan/KT Landsins: 10. okt Talgilding Landsins 2

3 Talgilding Landsins á Fíggjarlógini 2015 Talgilding av samfelagnum Farið verður undir at seta skjøtul á at talgilda tænastur til borgarar, vinnu og almenna geiran í Føroyum. Higartil hevur eingin yvirskipað samskipan av talgildingini í Føroyum verið. Hetta hevur við sær, at tað ikki í nóg stóran mun verður hugt eftir heildini, ella møguleikanum at endurnýta verandi skipanir og skráir. Endmál: Talgildingin hevur til endamáls at nútímansgera vælferðina og tænasturnar hjá føroyingum og skal vera við til at skapa kappingarføri, vøkstur og framleiðsluorku, umframt at tryggja munandi sparingar og effektiviseringar í almenna geiranum. Talgildingin hevur við sær, at borgarar og virki samskifta talgilt við almenna geiran, at fyrisitingarligar tænastur hjá tí almenna eru tøkar á netinum, og at veitingar og mannagongdir í almennu fyrisitingini eru talgildar. Arbeiðið verður gjørt í samstarvi millum Vinnumálaráðið og Fíggjarmálaráðið. Gjaldstovan hevur á vári 2014 staðið fyri at gera eitt kjakuppskot til strategi fyri talgilding fyri Føroyar. Hetta arbeiðið er vælegnað sum grundarlag fyri omanfyri umrøddu ætlan. Játtanin er til gerð av strategiætlan Økið er í 2015 raðfest við 2,5 mió. kr. Játtanin skal nýtast til forkanningar, fyrireiking og gerð av eini yvirskipaðari ætlan fyri talgilding næstu árini, umframt til at seta gongd á ítøkiligar verkætlanir. Talgild undirskrift Ein av grundarsteinum undir at talgilda samfelagið er at hava eina trygga talgilda undirskrift. Økið er í 2015 raðfest við 0,5 mió. kr. Endamálið við hesi játtan er, at fara undir at seta í verk talgilda undirskrift fyri Føroyar, sum bæði almenni geirin, borgarar og vinnan kunnu gagnnýta. Tekstur til FL_15, VMR Fokusøkini eru 1. KT-infrastruktur Samskipa og menna - Grundskráir - Portalar - trygt samskifti/-gjaldsskipanir) 2. KT-nýtslan í almennu fyrisitingini Halda áfram at effektivisera KT-nýtsluna í almennu fyrisitingini - KT-rakstrar- og tænastudeplar - felags rakstur og felags skipanir og skráir KT-strategi Landsins Eitt kjakupprit, KT-strategi Landsins, var gjørt saman við ðalstjórum, stovnsleiðarum og KT-ábyrgdarfólkum á vári VMR og FMR hava sett sær fyri at arbeiða víðari við næsta stigi fram í móti eini samskipaðari KT- og talgildingarstrategi. Ábyrgdin fyri KT í tí almenna VMR hevur KT-politik sum sítt málsøki. FMR hevur KT í almennu landsumsitingi sum sítt málsøki. Herumframt hava aðalstjórar í ráðunum ábyrgd av KT og talgilding hvør á sínum økjum Kommurnar hava hvør sær ábyrgd fyri KT eingin myndugleiki hevur heimild at samskipa Talgilding Landsins 3

4 Scope: Hvat fevnir strategiin um? Tvørgangandi greining av forðingum og fyritreytum 5.Løgfrøði - 6. KT-arkitekturur - 7. Organisatión 8. Prosessir 9. varveitsla av data 4. Portalur: Føroyar.Fo Borgari.fo - Vinnan.fo - Heilsa.fo - Skuli.fo - Hagtol.fo - Grunddata.fo 3. Trygt samskifti Mín Innritan - Mín Undirskrift - Mín Boks - Mín Konta 2. Skipanir og talgilding í geirunum 10 forkanningar og geira strategiir Projektskrá Strategi Busines Case 1. Grunddata 2. Skipanir og talgilding í geirunum 3. Trygt samskifti 4. Portalar Vinnan Virki Kommunur Umsiting/ Stovnar Grunnar Alm P/F Grunnar P/F LMS FMR VMR MMR FISK HMR AMR Aðalráð Stovnar Tvørgangandi greining av forðingum og fyritreytum 5. Løgfrøði 6. KT-arkitektur Skipanir 7. Organisatión 8. Talgilding av prosessum 9. Varveitsla av data Data fordeilari 1. Grunddata Vinnuskrá - Persónsskrá Adressur Matrikkul Kort Tinglýsing Bilar - Skip Talgilding Landsins 4

5 Hvussu verður projektið skipað? Gjaldstovan/ KT Landsins Brúkararáð LN Stovns &KT Leiðarar Projektbólkur Projektstjóri/programleiðsla/Projektsamskipan Búskaparfrøði Løgfrøði Stjóraráðið Stýrisbólkur Projektráð Projektfyristiing KT arkitekt Projektorganisatión Stjóraráðið Stýrisbólkur VMR: Bjørgfríð, form, (projekteigari) FMR: Bjarni, varaform, (projekteigari) Gjaldstovan: Leif (veitari) LMS: Marjun v/stjóraráðið og løgmann Onnur ráð: Aðalstjórin møtir eftir avtalu Vinnan: Vinnuhúsið Kommunurnar: Tórshavnar k. g Komm.felagið Projektráð Ráðgevandi fora við trúverdugum og fakliga tungum profilum við viðkomandi royndum úr privata og almenna geiranum. Projektbólkur Projektbólkur/ráðgevar/stápar: - Deildarstjórin í KTL? - Projektstjóri/Programmleiðsla - Projektsamskipan - Projektskrivari Serfrøði í projektbólki ella sum ráðgevar Vinnuforum Borgara forum/ fjøðlmiljar Grunddata Strategi, organisatión, prosessir Geirar aðrir ráðgevar Deilprojekt: Sí mynd Serstøk organisering við serstøkum STB. Projektstjóri/programleiðari er STB-formarður. Tilvísingarbólkar,t.d. Trygt Brúkararáð fyri Landsnet Portalar samskifti Stovns- og KT-leiðarar Borgaraforum/Fjøðlmiljar? Talgilding Landsins Vinnuforum 5

6 Høvuðstíðarætlan Projektskrá Ábyrgd Nov Dec Jan Feb Mar Apr Maj Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Projektfyrireiking TL Projektfyrireiking Grunddata US Grunddata P-fyrireiking Geira analysa TL Geira analysur P-fyrireiking Tilmæli: Ein røð av viðurskiftum kunnu byrjast beinaveg, t.v.s. í okt des. Hettar er sovorðið sum altíð tekur kalendaratíð og er fyritreyt fyri at projektbólkurin er arbeiðsførur primo Trygt samskifti VMR Trygt samskifti P-fyrireiking Portalar TL Portalar P-fyrireiking Lógargrundarlag MF Lógargrundarlag KT-arkitekturur TL KT-arkitekturur og standardir Business Cases FMR Organisatión og processir Uppskot til FL 16 TL FL FL Strategi TL Deilstrategiir > > > > Strategi Talgilding Landsins 6

7 Hvør fær nyttu at Strategiætlan og Talgilding annars? Talgilding er fortreyt fyri at effektivisera tað almenna, bøta um tænastur til borgara og vinnu, økja um kappingarføri hjá vinnuni og grundarlag fyri at varðveita vælferðarsamfelagið Politiski myndugleikin Amboð til raðfesting Fyritreyt fyri at varðveita vælferðartænastur Betri tænastur til borgarar og vinnu Betri kappingarføri Áðalráðini Amboð til stýring og kontrol Upplýsingar um tilfeingi sog kapasitetsnýtsluna Grundarlag til at planleggja og effektivisa VMR (Talgilding) Grundarlag fyri raðfesting av íløgum Grundarlag fyri at taka burtur forðingar. FMR (KT í umsiting) Myndugleika, kós og raðfesting (KTL), so orkan ikki fer til samráðing og agitatión Betri og bíligar KT via standardisering, synergi og stórdrift. Stovnar Fríger orku frá umsiting til tænastur Kompensatión fyri færri hendur Betri og bíligari KT-rakstur Verða dagførdir á ein hátt, teir ikki megna sjálvir Kompleksitetur útveittur Lægri risiko, sum alt tað almenna tekur á seg Meira orku til kjarnuuppgávurnar Starvsfólk Størri nøgdsemi og motivatión Rutinu uppgávur verða automatiseraðar Talgild samskifti og samstarv um stovns-, geira-, og landamørk. Betri grundlarlag fyri innovatión Vinnan Betri kappingarføri Sleppa undan viðlíkahaldi af grunddataskráum Minni orku / kostnað fyri røtt data Nýggjar vinnumøguleikar Sleppa undan tíðarkrevjandi rapportering itl tað almenna (1900 í DK) Borgarin Betri og skjótari tænastur Sparir tíð og orku Sær á portalum, hvat tað almenna hevur skrásett um hvønn einstakan. Førleikaskerd hava atgongd til tænastur og uppliva størri sjálvbjargni Lærustovnar Føroyar sum modellsamfelag Granskingarmøguleikar Grundarlag fyri útbúgving Spennandi størv fyri útlærd Samfelagið sum heild Bíligari at reka Grundarlag fyri at varðveita vælferðina Betur datagóðska Grunddata bert skrásett eitt stað Ikki eftirbátar í mun til grannalondini Fleiri áhugaverd størv Útisetar flyta heim Talgilding Landsins 7

8 Bakgrundstilfar Grunddata, status og ætlan (Umhvørvisstovan) Forkanningar í Geirunum, metoda Trygt samskifti (Vinnumálaráðið) Portalar hjá TAKS Virk.dk, Borger.dk Tagilding og Setrið (Vinnumálaráðið)

9 1. Ókeypis grunddátur Persónar Adressur Kort Matrikul Tinglýsing Bilar - Skip Hvørji eru grunddáta Grunddátur eru grundleggjandi upplýsningar, ið verða brúktar av flest øllum myndugleikum, kommunum, feløgum og einstaklingum. Hesi fevna um upplýsingar um - Fastognir - Adressur - topografisk kort - Myndakort - Matrikulkort - Lendisskipanir - Persónar - Virkir - Bilar - Skip Málsetningur Grunddátur skulu verða álítandi, atkomulig og ókeypis hjá øllum at brúka. Grunddátur skulu vera væl lýst og løtt at fáa hendur á. Grunddátur skulu bert framleiðast og/ella innsavnast einaferð. Grunddátur skulu mennast og viðlíkahaldast, har hetta verður gjørt best. Grunddátur skulu kunna brúkast saman, sama hvaðani tey eru. Grunddátur skulu brúkast av so mongum, sum gjørligt, so ofta sum gjørligt og í so nógvum ymiskum viðurskiftum sum gjørligt. Almennir myndugleikar skulu brúka somu grunddátur. Effekt og árin Dátur, sum eru skaptar ella fingnar til vega av tí almenna verða atkomiligar og brúkiligar hjá øllum, í tann mun lóggáva og reglur ikki forða ella seta avmarkingar fyri at lata út dátur. Tær skulu ikki skapast umaftur Pengar skulu ikki flytast millum stovnar og myndugleikar. Feløg og einstaklingar halda seg ikki aftur, tí tað er er ov trupult ella kostnaðurin ov stórur. Í Danmark rokna tey við, at spinn-off-effektin í privatu vinnuni svarar til ein øktan umsetning upp á 1 mia DKK árliga. Svarar hettar til 10 mió kr. árliga hjá okkum, er íløgan spard eftir 2,5 ári. Kostnaðarmeting í mió kr./ ár í 5 ár Fevnir um: - Nýggj landkort (máliborðsbløð) - Kortmyndugleiki - mistar inntøkur - Digitalisering av tilfari á fólkayvirlitinum, matrikli og tinglýsing - menning av edvskipanunum lagaðir til frígeving Umhvørvisstovan Talgilding Landsins 9

10 3. Trygt samskifti Mín innritan Mín Undirskrift Mín Innritan Min Undirskrift Trygt login og trygg talgild undirskrift (talgildur samleiki) er ein grundleggjandi partur av talgilding av føroyska samfelagnum og almennum tænastum. Endamál: Eitt trygt login er fortreytin fyri tryggum talgildum samskifti og tryggjar at borgarin og tænastuveitarin kann verða vísur í, at tað er viðkomandi sum tað verður samskift við. Effekt: Ikki lyst enn Høvuðsaktivitetir: VMR arbeiðir í løtu við foranalysa, hvat skal til fyri at seta trygga talgilda undirskrift í verk í Føoyum. Avtala gerast við DIGST og NETS. Tryggja at fáa so nógv føroyskt inn í avtalun sum til ber, t.d. ger av heimasíðum, uppseting, support v.m. Strategi fyri hvussu vit fáa almennar stovnar, borgarar, kommunur og vinnuna (peningastovnar) at nýta talgilda innrita og - undirskrift. DIGST hevur bjóða VMR NemId, undir teirra veingum. Hettar ger at tað bert verður ein signaturur í Føroyum, sum sjálvsagt er attraktivt, hóast ikki óprobematiskt. Luttakarar VMR Gjaldstovan Vinnan Vinnumálaráðið Talgilding Landsins 10

11 4. Portalætlan hjá TAKS Borgaragluggin og Talgildir roknskapir spara 25 mió kr. yvir eitt 10 ára tíðarskeið Høvuðsendamálið við Borgaraglugganum er at veita eina betri tænastu, og at effektivisera og rationalisera raksturin. Tað er eingin ivi um at Vinnugluggin, sum hevur verið virkin í nøkur ár, er ein sjálvsgreiðsla,sum vinnurekandi eru glað fyri, tí tað lættir nógv um hjá teimum, ikki minst við tollavgreiðslu, sjálvgreiðslu av MVG-uppgerðum v.m. Nyttan. Hetta lættir eisini munandi um hjá TAKS og effektiviserar raksturin. Vanligi borgarin hevur ikki so nógv beinleiðis samskifti við TAKS sum ein vinnurekandi, og tískil eru rationaliseringsmøguleikarnir kanska ikki líka stórir í Borgaraglugganum, men nakað er tó, og møguleikarnir fyri betri tænastu hevur eisini stóran týdning. Betri tænasta. Fyrsta slepping av Borgaraglugganum verður ein betri tænasta mótvegis borgaranum, soleiðis at borgarin á einum stað kann síggja upplýsingar, sum TAKS hevur um hvønn einstakan, t.d. Sjálvuppgávur, lønarviðurskifti, eftirstøður osv. Sjálvavgreiðsla. Borgarar hava í fleiri ár havt møguleikan at lata sína sjálvuppgávu inn umvegis eskatt. Hetta verður nú broytt/betrað soleiðis, at sjálvuppgávan, fyribilsskráseting og rætting av skeivum upplýsingum kann innlatast umvegis Borgaragluggan. Sparir tíð og orku. Tað er eingin ivi um, at sjálvsgreiðslur av hesum slagnum við tíðini elva til rationaliseringar, og játtanin hjá TAKS er longu tillagað hesar rationaliseringar. Tá Á rættari kós 2012 bleiv skrivað, kom TAKS sjálvt við tveimum ítøkiligum verkætlanum um at rationalisera raksturin, nevnliga Rationalisering av rakstrinum hjá TAKS (Borgaragluggin) og Talgildir roknskapir. Sparingarnar ( 25 mió) eru verksettar. Báðar hesar verkætlanir eru nú um at verða implementeraðar, og árliga sparingin er eisini longu sett í verk tó heldur tíðliga í mun til úrslitini frá tiltøkunum. Sparingin av hesum verkætlanum er ávíkavist 1,5 mió. og 1,0 mió. árliga í minni játtan til TAKS, og sostatt kann leysliga staðfestast, at sparingin av hesum báðum verktætlanum er 25 mió. yvir eitt 10 ára tíðarskeið. Kostar uml. 3. mió kr. Kostnarðurin av fyrstu slepping av Borgaraglugganum er ikki uppgjørdur, men kemur helst at vera góðar 2 mió. kr. Hin verkætlanin, sum var tvørgangandi saman við Skráseting Føroya og Hagstovuni, kostaði uml. 1 mió. kr. og varð samskipað av Fíggjarmálaráðnum. TAKS Borgaragluggin Fyri at veita eina betri tænastu, og fyri at effektivisera og rationalisera raksturin, arbeiðir TAKS við at gera ein Borgaraglugga, har borgarin sjálvur skal kunna síggja og sum frá líður eisini avgreiða flestu síni viðurskifti við TAKS. Hetta hongur eisini saman við, at játtanin hjá TAKS minkar við kr ,00 árliga komandi árini, orsakað av rationalsering í rakstri (talgildari undirskrift). Borgaragluggin er ein týdningarmikil partur av tí tillaging, sum skal til hjá TAKS fyri at megna hesar rationaliseringar/ sparingar, og sum byrja longu í TAKS ætlar, at Borgaragluggin skal íverksetast í 2013, men kostnaðurin er nakað størri enn roknað varð við. Kostnaðarmetingar vísa, at tað koma at mangla 700 tús. kr. til at gera fyrstu slepping av Borgaraglugganum. Tekstur til FL_2013. Talgilding Landsins 11

12 4. Portalar (DK tilfar) virk.dk Virk Indberet er virksomhedernes digitale indgang til det offentlige. Formålet med Virk.dk er at reducere de administrative byrder for virksomhederne. Portalen giver adgang til ca indberetninger. Med Virk.dk kan du nøjes med at gå ét sted hen, når du skal indberette til myndighederne på vegne af din virksomhed. Portalen er udviklet gennem et tværoffentligt samarbejde. Den daglige drift og udvikling af portalen, herunder redaktion, support og kontakt til myndighederne er placeret i Erhvervsstyrelsen. Mål Succesen for Virk Indberet måles ud fra udviklingen i følgende parametre: Antallet af årsværk som dansk erhvervsliv sparer via Virk.dk Kundernes tilfredshed med portalen. Styregruppen Virk.dk har en tværoffentlig styregruppe der rådgiver Erhvervsstyrelsen ift. videreudvikling af Virk.dk. Styregruppen for Virk.dk har til opgave at følge udviklingen i disse mål, og komme med forslag, der kan forbedre udviklingen ift. disse mål. Drift og udvikling af Virk.dk skal overholde budget, tidsplan samt mål i den til enhver tid gældende fællesoffentlige digitaliseringsstrategi. borger.dk Det skal være nemt for borgerne at betjene sig selv digitalt og finde informationer om det offentlige. Borger.dk er en fællesoffentlig portal, der giver adgang til myndighedernes selvbetjeningsløsninger og informationer om det offentlige ét sted. Her kan borgerne henvende sig til det offentlige og betjene sig selv digitalt på alle tider af døgnet. Brugervenlighed er nøgleordet i det løbende arbejde med at udvikle og drive borger.dk. Borger.dk er udstillingsvindue for de kommunale og statslige selvbetjeningsløsninger i alt ca der i stigende grad bliver obligatoriske for borgerne at bruge. Man kan blandt andet skrive sit barn op til daginstitution, anmelde flytning, søge om børnebidrag, udfylde sin selvangivelse og meget mere. Alle informationer om det offentlige Borger.dk indeholder informationer til borgerne om det offentlige. Der er 18 forskellige emneindgange på borger.dk, lige fra Arbejde, dagpenge, ferie over Skole og uddannelse til Økonomi, skat, SU. Via menuen på forsiden af portalen kan man klikke sig frem til de enkelte emner, hvis man ikke vælger at bruge søgefunktionen. Min Side På Min Side kan borgerne logge sig på med NemID og se nogle af de oplysninger, det offentlige har om dem. Samarbejdspartnere Regeringen, KL og Danske Regioner indgik, som en del af økonomiaftalen for 2007, aftale om at etablere og finansiere den fællesoffentlige borgerportal, borger.dk. I dag er der en lang række myndigheder, der samarbejder om at levere indhold til borger.dk, blandt andet Udbetaling Danmark, der flyttede ind på borger.dk i december Digitaliseringsstyrelsen står for driften og udviklingen af portalen. Talgilding Landsins 12

13 5. Talgilding Landsins: spurningurin um Lóggávu Sjálvboðin ella tvungin talgilding Tað fyrsta, ið støða skal takast til, er, um talgildingin skal verða sjálvboðin, ella um hon við lóg skal gerast tvungin fyri borgarar og fyritøkur. Royndir vísa, at tá talgildir loysnir at samskifta við tað almenna verða bodnir borgarum og fyritøkum, tekur tað ofta rúma tíð at fáa hesi at taka loysnirnar til sín. T.d. kann nevnast, at hóast tað eru fleiri ár síðan, at TAKS bjóðaði fyritøkum e-mvg skipanina, eru framvegis nógvar fyritøkur, ið ikki nýta hesa skipan. Í Danmark hevur man eisini valt við lóg at tvinga borgarar og fyritøkur at brúka tær digitalu loysnirnar. Skulu vit fáa fullan og skjótan virkna av talgildingini, verður neyðugt við lóg at gera nýtsluna tvungna hjá borgarum og fyritøkum. Ein ella fleiri lógir Tað ber neyvan til við einari lóg at geva landi og kommunum eina generella heimild til at tvinga borgarar og fyritøkur at nýta talgildar loysnir í samskiftinum við myndugleikarnar. Neyðugt verður helst at fara inn í tær einstøku relevantu lógirnar og skapa heimildina. Hetta hevur man eisini gjørt í Danmark, har man hevur gjørt tað í sonevndum aldum. Higartil tosar man um 4 tílíkar aldur. Fyri hvørja alduna hevur Fólkatingið, eftir uppskoti frá danska fíggjarmálaráðharranum, samtykt eina lóg, ið ger broytingar í eini røð av lógum, sum fleiri ymisk departement vara av. Sami leistur var nýttur av Fíggjarmálaráðnum og Vinnumálaráðnum í samband við at tað var gjørt tvungið at lata roknskapir inn talgilt til almennar stovnar í Føroyum Broytingin av tí einstøku lógini. Tá danir hava gjørt broytingar í teimum einstøku lógunum. Hava teir gjørt tað eftir stórt sæð sama leisti. Ein stutt orðing sum ásetur, at samskiftið skal vera talgilt, og ein stutt orðing um avleiðingarnar um ikki verður samskift talgilt. Er t.d. talan um eina umsókn, ið skal latast inn talgilt, men verður latin inn á pappíri, so verður henda avvíst. Í flest øllum førum verður er eisini skapt ein heimild at gera undantøk frá meginregluni, og talan er serliga um tvey sløg av undantøkum: Undantak vegna væntandi digitalan førleika hjá borgaunum. Dømi um lógarorðing: Hvis kommunalbestyrelsen finder, at der foreligger særlige forhold, der gør, at borgeren ikke må forventes at kunne anvende digital selvbetjening, skal kommunalbestyrelsen tilbyde, at anmodningen skal indgies på anden måde end ved digital selvbetjening efter stk.1. Kommunalbestyrelsen. bestemmer, hvordan en anmodning omfattet af 1. punkt skal indgives, herunder om den skal indgives mundtligt eller skriftligt. Tá Fíggjarmálaráðið og Vinnumálaráðið arbeiddu við lógaruppskotinum um tvungna talgilda innlating av roknskapinum var spurningurin um undantøk umrøddur. Hildið var, at tá tað í tí sambandi bert var talan um vinnufyritøkur, var ikki neyðugt við heimild fyri undantøkum. Ongin heimild um undantøk bleiv tí sett í lógirnar. Undantak vegna serlig búskaparlig viðurskifti Dømi um lógarorðing: Kommunalbestyrelsen kan helt ekstrordinært ud over de i stk. 2 nævnte tilfælde undlade at afvise en anmodning, der ikke er indgivet ved digital selvbetjening, hvis der ud fra en samlet økonomisk vurdering er klare fordele for kommunen ved at modtage anmodningen på anden måde end digitalt. Kunngerðir Neyðugt verður í kunngerðum at gera neyvari ásetingar fyri, hvussu tvungna talgilda samskifti millum borgara og myndugleika skal fara fram. Her verður serliga hugsað um snið (format). Sum dømi kann nevnast, at í samband við tvungna digitala innlating av roknskapum verður í kunngerð ásett, at roknskapir fyrsta árið skulu latast inn í pdfsniði og síðan í excel og XBRLsniði. Eisini var í samband við nevndu verkætlan avgjørt, at fyrsta árið skal verða valfrítt at nýta talgildu skipanina. Samanumtøka Fyrsta uppgávan verður, at eyðmerkja hvørjar almennar tænastur og hvørjar skyldur, ið borgarar og fyritøkur hava, skulu avgreiðast talgilt. Tá hetta er gjørt, kann farast undir lóggávu arbeiði, sum kanska ikki verður so umfatandi. Fyri hvørja lógarbroyting eigur at verða umhugsað, um ikki skilabest er at hava eina 1 ára skiftistíð, har tað verður valfrítt at nýta talgildu loysnina. 13

14 5.Tvørgangandi ráðgeving Projektleiðsa Alt eftir royndum hjá einum komandi projektleiðara og førleikum í projektumhvørvinum (STB, GJ, P-bólkur) kann vera tørvur á ráðgeving til planlegging, portefoliuleiðsu og projektstrategi. Taka støðu til leiklutirinar, Projektstjóri, programleiðari, projektleiðarar, projektsamskiparar, projektadm. Organisatión Tað er ein alneyðug fyritreyt, at organisatoriskar forðingar fyri Talgilding verða eyðmerktar. Hettar krevur serstaka fakligheit og búnar ráðgevar, tí roknast má við, at áhugamálini eru sterk. KT-arkitektur Vit tosa um KT infrastruktur og tilmæli um standardir í øllum hugsandi aspektum, t.d. undirstøðukervi, databasur, datasambond, trygdarútgerð og - konsept, fakskipanir, portalskipanir og trygt talgild innritan, undirskrift, mín konta osfr. KT-arkitekturur við førleika á høgum støði verður alneyðugur førleiki at hava í projektumhvørvinum fyri at samskipa og tulka data og ta ráðgeving og royndir aðrastaðni, sum projektinum kemur at tørva. Business Case Ein høvuðsdisciplin er innsavnan af data til gerð af Business Case, t.v.s. hvør er javnvágin millum tilfeingisnýtslu og virðið af effektum yvir eitt tíðarskeið. V.ø.o. hvussu leingi tekur tað at vinna íløguna aftur? FMR hevur fakligar profilar, sum kundu átikið sær hesa uppgávuna. Digitaliseringsstyrelsen hevur ment metoduverk, sum teir siga seg vilja forera okkum og læra okkum at nýtt. Strategi og prosessir Yvirskipaða temaið er sjálvsagt strategi og tær prosessir, sum gera, at organisatiónirnar saman við projektbólkinum savnar upplýsingar, sum vera grundarlag undir greininum og orðing av strategi. Førleikin má vera í projektumhvørvinum samstundis sum tørvur er á serkønari ráðgeving innan hvønn geira sær. Hesir førleikar mugu eyðmerkjast og fáast til vegar saman við leiðslunum í hvørjum geira sær. Fíggingarmynstur Ofta verður tosað um ta høpisleysa og orkuspillandi avrokning millum almennar kassar. Kanningin er eitt gylt høvi at gera eina kortlegging av, hvar slík avrokning fer fram, og gera tilmæli um rationaliseringar. FMR kundi latið orku til hesa greining. Ráðgevar ella projektstarvsfólk Í fyrireikingarfasuni má metast nærri um, í hvønn mun førleikarnir verða partar av projektbólkinum ella tilknýttir sum ráðgevar. Hettar velst m.a. Um hvør allokering krevst (sum estimeringin vil vísa) og um talan er um rágðevar á Gjaldstovuni, innan miðfyristingina, ella um hesir skulu keypast uttanhýsis, møguliga uttanlanda. Talgilding Landsins 14