Givið út 1. juli 2016

Transkript

1 Givið út 1. juli 2016 Nr juni 2016 Kunngerð um bygningskunngerð 2017 (BK17) Við heimild í 3, 5, stk. 1, 6, stk. 1, 8 og 18, 20, stk. 2 og 5, 21, stk. 2 og 22, stk. 1 og 2 í løgtingslóg nr. 60 frá 15. mai 2012 um at byggja bygningar o.a. verður ásett: 1. Hervið verður føroyska bygningsreglugerðin 2017, FBR17 kunngjørd sum ásett í skjali 1-1C. Gjøld 2. Landsstýrismaðurin kann góðkenna, at kommunali byggimyndugleikin krevur gjøld fyri byggiloyvi, fyribilsloyvi og fyri at viðgera frávik sambært bygningsreglugerðini ella øðrum galdandi ásetingum fyri byggingina.. Kommunustýrið ásetur útrokningarháttin fyri gjøld og stødd á gjøldum. Við útrokning av tílíkum gjøldum kunnu bara útreiðslur takast við, sum beinleiðis ella óbeinleiðis standast av byggimálsviðgerðini.. Verða gjøld ásett, skulu tey ásetast fyri hesi sløg av bygging: 1) Einfaldar konstruktiónir. Bólkurin fevnir um bilhús, bilskýli, úthús og tílíkar smáar byggingar. 2) Einbýlishús. Bólkurin fevnir um einbýlishús og samanbygd einbýlishús við loddrøttum íbúðarskilnaði. 3) Einføld vinnubygging, goymslubygging og landbúnaðarbygningar. Bólkurin fevnir um einfaldar vinnubyggingar, so sum landbúnaðarbygningar, hallir, vinnubygningar og goymslubygningar. 4) Aðrar fastar konstruktiónir o.a. Bólkurin fevnir um fastar konstruktiónir, sum ikki er verulig bygging. Dømi um hetta eru antennur, mastrar, skelting, smáar vindmyllur, pallar, spæliplássútgerð, framsíðuskelti, sýnisskelti, fríttstandandi skelting (pylon) og konstruktiónir. 5) Onnur vinnubygging og íbúðarhúsabygging. Bólkurin fevnir um tær byggingar, sum ikki hoyra undir hinar bólkarnar. Dømi um hetta er bústaðarbygging við vatnrøttum íbúðarskilnaði, handlar, sølumiðstøðir, skrivstovubygningar, bygningar, har almenningurin ella onnur enn tey, sum starvast í bygninginum, hava atgongd, t.d. hotell, matstovur, biografar, sjónleikarhús, framsýningarbygningar, bókasøvn, søvn, kirkjur, stovnar, skúlar, heilsumiðstøðir, miðnámsskúlar, ítróttarhallir, ítróttarvallir, svimjihallir o.a., umframt vinnubygningar, goymslubygningar og landbúnaðarbygningar. Stk. 4. Gjøldini skulu krevjast inn fyri hvønn einstakan bólk sambært stk. 3. Kommunali byggimyndugleikin kann gera av at luta sundur tey einstøku byggisløgini í undirbólkar, verður tað hildið at vera hóskandi. Stk. 5. Kann ein bygging ikki eintýdd verða sett í ein bólk, ger kommunali byggimyndugleikin av, hvønn bólk byggingin best hóskar til út frá eini meting av høvuðsendamálinum við byggingini. Stk. 6. Gjaldið fellur til gjaldingar, tá ið byggiloyvið, fyribilsloyvið ella fráviksloyvið er klárt at lata. Stk. 7. Kommunali byggimyndugleikin skal halda byggiloyvið, fyribilsloyvið ella fráviksloyvið aftur, til gjaldið er goldið. Kæra 3. Avgerðir, sum kommunali byggimyndugleikin hevur tikið við heimild í ásetingum í bygningsreglugerðini, kunnu kærast til lendiskærunevndina sambært 19 í byggilógini. Revsing 4. Brot á hesa bygningskunngerð og ásetingarnar í vinstra teigi í bygningsreglugerðini kap. 1-8 sambært skjali 1, verða revsað við bót.

2 . Revsiábyrgd kann verða áløgd løgfrøðiligum persónum sambært reglunum í kap. 5 í revsilógini. Gildiskomuásetingar 5. Kunngerðin kemur í gildi 1. januar Samstundis fara úr gildi: 1) Kunngerð nr. 45 frá 9. mai 1992 um brunaverju og brunatrygd og 2) kunngerð nr. 13 frá 10. februar 2012 um atkomuviðurskifti.. Umsókn um byggiloyvi, sum er móttikin 1. januar 2017 ella seinni, skal viðgerast eftir hesum reglum. Heilsu- og innlendismálaráðið, 27. juni 2016 Sirið Stenberg (sign.) landsstýrismaður / Turid Arge (sign.) 2

3 Skjal 1 Føroyska bygningsreglugerðin 2017 (FBR17) 1 Fyrisitingarligar ásetingar Alment Nýtsluavmarkingar av bygningsreglugerðini Umsókn um byggiloyvi Formkrøv til umsóknartilfar Ásetingar í sambandi við byggimálsviðgerð av mastrum og antennum o.tíl Byggiloyvi Niðurtøka av bygging Loyvi til at taka í brúk og fráboðan um, at bygging er liðug Innleiðandi samrøða Onnur lóggáva Fyribils ræði á grannagrundøki Loyvi um frávik o.a Byggiregulerandi ásetingar Alment Byggirættur Byggistig Stødd á grundøkjum Tal av hæddum og hæddarviðurskifti Alment Einbýlishús og tvíhús Frítíðarhús í frítíðarhúsaøkjum Bilhús, bilskýli, úthús og líknandi smáir bygningar Smáir bygningar á í mesta lagi 10 m Alistøðir, ali- og rakstrarbygningar hjá landbúnaðinum Heildarmeting Alment Stødd á grundøkjum Fráleikaviðurskifti Hædd og tal av hæddum Hæddarvídd Óbygd økir Tilhaldsøkir Parkeringsøkir Atkomu- og tilkoyringarøkir Innrætting av bygningum Alment Atkomuviðurskifti Alment Felags atkomuleiðir Verja Bústaðir Innrætting av bústøðum Baði- og vesirúm Hurðarbreiddir Gongsbreiddir Aðrir bygningar enn bústaðarbygningar Alment Arbeiðsrúm Starvsfólkakøkar Vesirúm Baðirúm og skiftirúm

4 3.5 Atkomulig innrætting av tænastuveitandi útbúnaði Hotell o.a Konstruktiónir Alment Dimensjónering av konstruktiónum Glaspartí, glasflatur og glaskonstruktiónir Spælireiðskapur o.tíl. á spæliplássum Væta og haldføri Byggipláss Brunaviðurskifti Alment Nýtsluflokkar Rýmingarleiðir og bjargingarviðurskifti Konstruktiv viðurskifti Brunatøkniligar innleggingar og hondsløkkiútgerð Eld- og roykspjaðing Eld- og roykspjaðing í rúmi, har eldur byrjar Eld- og roykspjaðing í bygningi, har eldur byrjar, ella til aðrar bygningar á sama grundøki Eldspjaðing til bygningar á grannagrundøkjum Átaksmøguleikar hjá sløkkiliðum Atkomu- og innkoyringarmøguleikar Útlufting av royki Inniumhvørvi Alment Termiskt inniumhvørvi Luftgóðska Luftskifti Alment Bústaðarbygningar Aðrir bygningar enn bústaðarbygningar Dálking frá byggitilfari Alment Formaldehyd Asbest Mineralull Flogøska og ilska frá kolfýring Dálking annars Nitrogenoxid Radon Onnur dálking frá undirlendi Akustiskt inniumhvørvi Alment Bústaðir og aðrir bygningar nýttir til gisting Aðrir bygningar enn bústaðir o.a Ljósviðurskifti Alment Dagsljós Ravmagnsljós Orka Alment Orkukarmar fyri nýggjar bygningar Alment Orkukarmur fyri bústaðir, studentagarðar, næmingaheim, hotell o.a Orkukarmur fyri skrivstovur, skúlar, stovnar o.a., sum kap ikki fevnir um Orkukarmur 2018 fyri bústaðir, studentagarðar, næmingaheim, hotell o.a Orkukarmur 2018 fyri skrivstovur, skúlar, stovnar o.a., ið kap ikki fevnir um Broytt nýtsla og afturatbyggingar Alment Hitabjálving av bygningspørtum Karmur fyri hitamiss í afturatbyggingum

5 7.4 Umbygging, viðlíkahald og útskifting Alment Staktiltøk í sambandi við umbygging, viðlíkahald og útskifting Minsta hitabjálving Innleggingar Alment Útbúnaður til hita, køling og heitt vatn Luftskiftisskipanir Vatn- og frárenningarinnleggingar Alment Vatninnleggingar Alment Heitt vatn Vatnfloymur Tilfar, verksmiðjuframleiddir lutir og útinnan Frárenningarinnleggingar Alment Tilfar, verksmiðjuframleiddir lutir og útinnan Brenniútbúnaður og roykrørskipanir Brenniútbúnaður Alment Smáir orkuhitaútbúnaðir Opnir eldstaðir, afturlatnir eldstaðir, konglaovnar og innbygdir ovnar Krøv til miðstøðuhitaketlar, oljubrennarar o.a Stórir miðstøðuhitaketlar Íbindingar til roykrørskipanir Roykrørskipanir Alment Tættleiki og mótstøðuføri Verja móti nertingarskaða Smáar roykrørskipanir Tekjuklæðingar við ónøktandi mótstøðuføri ímóti bruna Sólhitaútbúnaður, ljóskyknuútbúnaður, køliútbúnaður og hitapumpur Alment Sólhitaútbúnaður Dagsljós- og sólkyknuútbúnaður Hitapumpur og køliútbúnaður Burturkoyrsluútbúnaður Lyftur Skjal 1A Skjal 1B Skjal 1C

6 ÁSETINGAR VEGLEIÐING Innleiðsla ÁSETINGAR: GG: Viðmerkjast skal, at tekstur í høgra teigi eru ásetingar, ið seta krøv til bygging. VEGLEIÐING: GG: Viðmerkjast skal, at tekstur í høgra teigi er vegleiðadi í mun til ásetandi tekstin í vinstra teigi. Føroyska bygningsreglugerðin 2017, FBR17, er býtt sundur í tveir teigar. Í teiginum til vinstru (hesum teiginum) stendur kravteksturin, t.v.s. tær løgfrøðiligu bindandi ásetingarnar, og í teiginum til høgru standa vegleiðandi leysligar tekningar og viðmerkingar til kravtekstin. Harumframt eru 3 fylgiskjøl til bygningsreglugerðina. Tekningarnar, sum eru í vegleiðingini í høgra teigi, eru at skilja sum dømir. Umframt vegleiðandi tekstin í høgra teigi hevur Energistyrelsen gjørt vegleiðingar viðvíkjandi serligum evnum, sum verða skipað í donsku bygningsreglementet, og sum eisini í ávísan mun kunnu nýtast sum vegleiðing í sambandi við føroysku bygningsreglugerðina. Hesar vegleiðingar eru at finna á heimasíðuni hjá Energistyrelsen, Umframt vegleiðingar frá Energistyrelsen hevur SBi gjørt SBi-anvisning 230, Anvisning om Bygningsreglement Henda vegleiðing kann eisini nýtast sum ein hjálp til at tulka krøvini í føroysku bygningsreglugerðini. Vegleiðingin vísir millum annað til fyrisett mát, leiðbeiningar og annað tekstgrundarlag, har upplýsingar eru gjøllari lýstar. Vegleiðingin frá SBi sæst á heimasíðuni hjá Energistyrelsen, kann fáast í online útgávu á og kann keypast sum rit hjá SBi. Sí um kunning um galdandi fyrisett mát, byggivørur, CEmerking o.a. Markvirðir í hesi reglugerð eru ásett sum minstukrøv ella sum krøv í mesta lagi, tó kann byggjari betra um ásettu virðini. Bygningsreglugerðin og tey skjøl, ið hoyra til, eru orðað við størst møguligum nærlagni fyri at tryggja, at innihaldið er rætt. Nýtarin stendur tó sjálvur til svars fyri nýtsluni av bygningsreglugerðini, og landsstýrismaðurin hevur ikki endurgjaldsábyrgd fyri skeivar avgerðir vegna feil ella manglar. 6

7 ÁSETINGAR VEGLEIÐING 1 Fyrisitingarligar ásetingar 1.1 Alment Føroyska bygningskunngerðin, hereftir bygningskunngerðin er galdandi fyri alla bygging, um ikki annað er ásett í kap (1.1, stk. 1) Høvuðsnýtsluøkið fyri bygningsreglugerðina er bústaðarbygging, frítíðarhús og øll sløg av vinnu- og stovnsbygging, umframt onnur bygging. Bústaðarbygging er einbýlishús, íbúðarhús, tvíhús, raðhús, bólkahús, húsbátar og tílíkt. Frítíðarhús eru summarhús, urtagarðshús og tílíkt. Vinnu- og stovnsbygging eru bygningar, sum verða nýttir til vinnuendamál, fyrisiting, at hýsa tænastum til almenningin og tílíkt. Onnur bygging er eitt nú bilhús, úthús, tøknihús, seyðahús, køstar, brunnar og tílíkt. Bingjur, arbeiðsskúrar og tílíkt, sum verða sett upp í longri tíðarskeið (t.e. 3 mánaðir ella meiri), eru at rokna sum bygging. Bygningsreglugerðin er galdandi fyri bygging, ið er nevnd í 2 í løgtingslóg um at byggja bygningar o.a., hereftir byggilógin. Bygging er somuleiðis fyribils bygging og konstruktónir so sum skermar, pallar og telt, ið skula húsa størri tiltøkum, har nógv fólk savnast yvir eitt styttri tíðarskeið. (1.1, stk. 2) 2 í byggilógini fevnir um nýbygging, umvæling, umbygging, afturatbygging umframt broyting í nýtslu av bygningum. Byggilógin fevnir eisini um niðurtøku av bygningum. 1.2 Nýtsluavmarkingar av bygningsreglugerðini Bygningsreglugerðin er ikki galdandi fyri: 1) Brýr, tunlar og onnur verkløg til ferðslulig endamál, sum ikki eru bygningar, og sum verða framd ella góðkend av vega- ella øðrum myndugleikum ella feløgum, sum við lóg hava ábyrgd av byggiarbeiðinum. Fyribils konstruktiónir og verkløg, sum eru neyðug, meðan tílík bygging er í gerð, eru heldur ikki fevnd av bygningsreglugerðini. 2) Mastrar til el-veitingarvirkir, vanligar mastrar til el-innleggingar, ferðsluljós, vegljós, telefonmastrar o.tíl. 3) Bussskýli o.tíl., ið ikki er ætlað at hýsa fólki í longri tíðarskeið. 4) Kaðalskáp og onnur smærri innleggingarskáp. 5) Girðingar við grannamørk, vegir ella gøtur, sum ikki fara upp um 1,5 m. Fyri serligar framleiðslubygningar, alistøðir og ali- og rakstrarbygningar hjá landbúnaðinum kunnu frávik gerast í mun til ásetingarnar í kap. 2 8 í bygningsreglugerðini, um mett verður, at (1.2, stk. 1, nr. 1) Sbrt. 2, stk. 5 í byggilógini. (1.2, stk. 1, nr. 4) Talan er um smærri skáp, sum ikki eru at rokna sum vanligir bygningar. (1.2, stk. 1, nr. 5) Vísast kann til løgtingslóg fyri Føroyar um hegn og friðing av lendi (girðingarlógin). Vísast kann eisini til lov for Færøerne om Hegn og Markfred (girðingarlógin). (1.2, stk. 2) Serligir framleiðslubygningar, alistøðir og ali- og rakstrarbygningar hjá landbúnaðinum, sum ikki beinleiðis kunnu viðgerast eftir reglugerðini, skulu gerast og góðkennast av avvarðandi myndugleikum í hvørjum einstøkum føri. 7

8 ásetingarnar ikki eru sambærligar við ætlaða virksemið. Tó kann frávik ikki gevast frá ásetingunum um: 1) Hæddarkrøv og frástøðukrøv í kap. 2.3 og ) Byggirættin í kap ) Innrætting av arbeiðsplássum i kap , stk. 3. 4) Gerð og dimensjónering av bygningskonstruktiónum í kap. 4.1 og ) Brunaviðurskiftum í kap. 5.1, rýmingarleiðir í kap. 5.2, konstruktiv viðurskiftir í kap. 5.3 (bert galdandi fyri fjós), brunatøkniligar innleggingar í kap. 5.4 (bert galdandi fyri fjós), eld og roykspjaðing í kap. 5.5 og átaksmøguleikar hjá sløkkiliðum í kap ) Vatn- og frárenningarinnleggingar í kap. 8.4 og roykrørskipanir í kap Fyri friðaðar bygningar og bygningar, sum er partur av einum friðaðum fornminni, kunnu frávik gerast í mun til ásetingarnar í kap. 2-8 í bygningskunngerðini, um mett verður, at ásetingarnar ikki eru sambærligar við friðingarog varðveitingarvirðini. Kommunali byggimyndugleikin skal í byggiloyvinum tilskila, hvørji frávik eru givin. (1.2, stk. 3) Kommunali byggimyndugleikin skal, í sambandi við metingina um tað vegna friðingar- og varðveitingaratlit skulu gerast frávik frá teim ítøkiligu ásetingunum í kap. 2-8 í bygningsreglugerðini, vera varur við, um atlit handan ásetingina kunnu lúkast á annan hátt. Hetta er serliga galdandi í mun til atkomuásetingarnar í kap. 3, Innrætting av bygningum. Fyri friðaðar bygningar og bygningar, sum er partur av einum friðaðum fornminni, er galdandi, at umsøkjarin skal søkja kommunala byggimyndugleikan um undantaksloyvi, um viðkomandi ynskir frávik í mun til ásetingarnar í kap. 2-8 í bygningsreglugerðini. 1.3 Umsókn um byggiloyvi Bygging kann ikki fara í gongd uttan skrivligt loyvi frá kommunala byggimyndugleikanum. (1.3, stk. 1) Kommunali byggimyndugleikin kann gera reglur fyri smærri byggingar, soleiðis at hesar ikki krevja byggiloyvi, um bygt verður eftir reglunum. Talan er um antennur, smærri vindmyllur, skeltir, sólskjól, terassur, lívdarskjól og tílíka smærri bygging. Somuleiðis ger kommunali byggimyndugleikin reglur fyri, nær umbygging, afturatbygging og umvæling krevur byggiloyvi. 8

9 Umsókn um byggiloyvi skal vera skrivligt og sendast kommunala byggimyndugleikanum. Kommunali byggimyndugleikin avger, um tilfarið skal latast inn talgilt og kann áseta tøknilig krøv til skjøl og tekningar, sum verða latin inn talgilt. Umsókn og skjøl, latin inn á pappíri, skulu latast inn í 2 eintøkum. Kommunali byggimyndugleikin kann krevja fleiri eintøk, um tað er neyðugt. Kommunali byggimyndugleikin hevur ábyrgd av at lata øðrum myndugleikum, ið sbrt. aðrari lóggávu skulu hoyrast, nøktandi skjalatilfar. (1.3, stk. 2) Sbrt. 9 í byggilógini. Av tí, at tað er tann einstaka kommunan, sum tøkniliga skal vera før fyri at taka ímóti talgildum fráboðanum, kann kommunali byggimyndugleikin áseta nærri formkrøv til talgildar fráboðanir. Umsøkjari, sum sendir inn pappírstekningar, sum eru teknaðar í AutoCAD, Revit o.tíl. forritum, eigur at leggja eitt talgilt avrit av viðkomandi fílum við, tí hetta m.a. lættir um málsviðgerðina. Umsókn um byggiloyvi skal vera dagfest og undirskrivað av eigaranum. Er umsóknin ikki undirskrivað av eigaranum, skal umsøkjarin á annan hátt skjalprógva sín rætt til at søkja vegna eigaran. Stk. 4 Verða broytingar gjørdar í verkætlanini, eftir at byggiloyvið er útskrivað, skal umsøkjarin boða kommunala byggimyndugleikanum frá hesum. Kommunali byggimyndugleikin metir síðani, um byggiloyvið framhaldandi er galdandi, um neyðugt er við fleiri upplýsingum, ella neyðugt er at søkja um byggiloyvi av nýggjum. (1.3, stk. 3) Eigarin søkir um byggiloyvi. Tað merkir, at eigarin antin sjálvur undirskrivar umsóknina, ella at skjal verður viðheft umsóknini, har eigarin heimilar tí, sum t.d. leigar byggingina ella byggiharraráðgevanum, at søkja. Tað er ábyrgdin hjá umsøkjaranum at tryggja, at umsóknin er komin fram til kommunala myndugleikan Formkrøv til umsóknartilfar Umsókn um byggiloyvi skal týðiliga lýsa tað arbeiðið, sum gerast skal, og hjálagt skulu vera allar tekningar og upplýsingar, sum hava týdning fyri byggingina. (1.3.1, stk. 1) Umsóknin skal fevna um allar upplýsingar av týdningi fyri kommunala byggimyndugleikan til viðgerðina av ásetingunum í bygningsreglugerðini og øðrum ásetingum til byggingina. Tekningar skulu vera mátfastar og tilskilaðar við støddarlutfalli, soleiðis at kommunali byggimyndugleikin lættliga kann meta um vídd og stødd á ætlaðu byggingini. Umsóknin um byggiloyvi skal fevna um: 1) Neyðugar upplýsingar til eyðmerking av ognini, bygninginum ella eindini. 2) Neyðugar upplýsingar til viðgerð av umsóknini í mun til ásetingarnar í bygningsreglugerðini og øðrum ásetingum til byggingina. 3) Upplýsing um ætlaðu nýtsluna í byggingini. Er talan um umbygging ella broytta (1.3.1, stk. 2, nr. 1) Upplýsingar til eyðmerking av ogn, bygningi ella eind eru t.d. upplýsingar um matrikulnummar, bústað, byggiharra, byggiharraráðgeva o.s.fr. (1.3.1, stk. 2, nr. 2) Treytað av slag av bygging kunnu t.d. hesar upplýsingar og tekningar hava týdning fyri at lúka krøvini í bygningsreglugerðini: a) Upplýsingar um byggiregulerandi viðurskifti (kap. 2), t.d. tekningar sum vísa samlaðu víddina á 9

10 nýtslu, skal eisini upplýsast um verandi nýtslu. 4) Upplýsingar um, hvørt verkætlanin stríðir ímóti ásetingum í byggilógini, bygningsreglugerðini, byggisamtyktum, servituttum ella øðrum galdandi krøvum til byggingina. Um so er, skal umsóknin fevna um grundaða umsókn um frávik frá ásetingunum. 5) Upplýsing um, hvørt byggingin er prosjekterað sbrt. teimum linaru ásetingunum fyri umbyggingararbeiði, sbrt. kap. 3.1, stk. 2. Um so er, skal umsóknin fevna um eina frágreiðing um verandi bygningskonstruktiónir og onnur viðurskifti viðvíkjandi byggingini, sum hava týdning fyri viðgerðina av umsóknini. 6) Upplýsingar um, hvørji tiltøk verða sett í verk, sum við atliti at veðurlíkindum eru neyðug fyri at tryggja eitt fullgott arbeiði, sbr. kap. 4.1, stk. 5. Kommunali byggimyndugleikin kann krevja fleiri upplýsingar og/ella tekningar, um hetta er neyðugt fyri at kunna viðgera umsóknina um byggiloyvi. Stk. 4 Um neyðugt kann kommunali byggimyndugleikin eisini krevja t.d.: 1) Brunatøknilig skjalprógv fyri skap og innrætting av bygningi og grundarlagið fyri valdu brunatrygdartiltøkunum. 2) Skjalprógv fyri, hvussu eftirlit og viðlíkahald av brunatøkniligu innleggingunum og bygningslutunum fara at verða framd. 3) Serkøna váttan viðvíkjandi brunatøkniligu skjalprógvunum, sbrt. nr. 1 og 2. 4) Serkøna váttan frá landmátara við upplýsing um stødd av grundøkinum ella staðseting av byggingini. 5) Serkøna frágreiðing viðvíkjandi jarðfrøðiligu viðurskiftunum á grundøkinum. byggingini, herundir tilfar, sum ger tað møguligt at meta um samlaðu ávirkanina á kringumstøðurnar, m.a. verður hugsað um stødd á grundøki, upplýsingar um hæddarvídd, byggistig umframt upplýsingar um hæddarviðurskifti og fráleikaviðurskifti. Hvussu bygging á uttanum liggjandi grundøkjum liggur og verður ávirkað. Verandi og framtíðar hæddarkotur á grundøkinum og hæddarkotur á uttanum liggjandi grundøkjum. b) Upplýsingar um innrætting av bygningum (kap. 3), herundir upplýsingar um t.d. atkomuviðurskifti fyri fólk við rørslutarni. c) Upplýsingar um konstruktivu viðurskiftini í byggingini (kap. 4), t.d. statiskar útrokningar, skjalprógvan av faknormum, sum liggja til grund fyri valdu konstruktiónunum o.s.fr. d) Upplýsingar um brunaviðurskiftini (kap. 5), herundir upplýsingar um t.d. tilfar og konstruktiónir, rýmingarleiðir, bjargingarop o.s.fr. e) Upplýsingar um inniluftina í byggingini (kap. 6, Inniumhvørvi), t.d. dimensjónering av luftskiftinum o.s.fr. f) Upplýsingar um, hvussu byggingin lýkur krøvini til orkunýtslu (kap. 7, Orka), herundir t.d. skjalprógv fyri orkuútrokningar o.s.fr. g) Upplýsingar um innleggingarnar (kap. 8, Innleggingar), so sum kloakkskipanir, vatnskipanir, frárenningarskipanir, luftskiftisskipanir o.s.fr. (1.3.1, stk. 2, nr. 4) Tá søkt verður um frávik frá ásetingum í byggilógini, bygningsreglugerðini, byggisamtyktini, servituttum ella øðrum galdandi krøvum til byggingina, skal umsóknin hava upplýsingar, sum eru neyðugar, fyri at kommunali byggimyndugleikin kann viðgera umsóknina. (1.3.1, stk. 3) Kommunali byggimyndugleikin kann í sambandi við umsóknina seta krøv um at fáa fleiri upplýsingar. Tað kunnu t.d. vera upplýsingar um tilfarsval, litir o.a. fyri at kunna meta, um ásetingarnar sbrt. serstøku byggisamtyktunum eru loknar. (1.3.1, stk. 4) Tá serkøn váttan, frágreiðing ella skjalprógv av einum hvørjum slag verður kravd, skal skjalið gerast av ráðgeva, sum hevur førleika til at savna og samskipa skjalprógvanina/váttanina, soleiðis at hendan verður ein heild. Byggiharrin/umsøkjarin velur ein ráðgeva, sum fær ábyrgdina av at gera og undirskriva skjalprógvið ella váttanina. Valið av ráðgeva skal góðkennast av kommunala byggimyndugleikanum. Ráðgevin hevur ábyrgdina av, at skjalið/váttanin er gjørd sbrt. almennu krøvunum, og at byggingin verður gjørd eftir serstøku krøvunum fyri byggingina. (1.3.1, stk. 4, nr. 1, 2 og 3) Treytað av slagi av bygging skal skjalprógvið fevna um: 10

11 6) Skjalprógv fyri, at bygningskonstruktiónirnar lúka ásetingarnar í kap. 4, Konstruktiónir. Yvirskipaða ætlan fyri brunatrygdini, tekningar og frágreiðingar, sum vísa brunatøkniligu eginleikarnar á einstøku bygningslutunum, brunatøkniligu innleggingarnar, rýmingarleiðirnar og bjargingarviðurskiftini o.a., brunatøkniligu útrokningarnar, skjalprógv fyri brunatøkniligu eginleikunum á einstøku bygningslutunum og innleggingunum, umframt lýsing av, hvussu møguligar brunatøkniligar innleggingar og bygningslutir so hvørt verða eftirhugdir og hildnir við líka. (1.3.1, stk. 4, nr. 6) Skjalprógvið eigur at vera sbrt. SBi-anvisning 223, Dokumentation af bærende konstruktioner. Umsøkjarin tilnevnir ein ráðgeva til berandi konstruktiónirnar. Statisk skjalprógvan fyri bygningskonstruktiónir av minni týdningi (sekundære bygningskonstruktioner, sbrt. SBianvisning 223, Dokumentation af bærende konstruktioner ) eru ikki fevndar av kravinum um váttan frá einum ráðgeva. Bygningskonstruktiónir av minni týdningi eru bygningskonstruktiónir, har brek bara fevnir um viðkomandi konstruktiónslut, og har avleiðingarnar av brekinum eru avmarkaðar. Stk. 5 Fyri bygningar, har berandi konstruktiónirnar ikki eru fullgóðar, og tískil kunnu hava við sær álvarsligar avleiðingar, so sum mannskaða o.a., ella har fíggjarligu, samfelagsligu ella umhvørvisligu avleiðingarnar eru serliga stórar, skal váttan liggja saman við statiska skjalpróvnum sbrt. stk. 4, nr. 6. Váttanin skal vera skrivað og undirskrivað persónliga av einum ráðgeva. Váttanin skal fevna um statisku skjalprógvanina í heilum líki. Ráðgevin má ikki, hvørki beinleiðis ella óbeinleiðis, vera fíggjarliga bundin til tað ella tey feløg, sum hava verið við í prosjekteringini av bygninginum. Eigarin velur ráðgevan, og valið skal góðkennast av kommunala byggimyndugleikanum. Stk. 6 Fyri bygningar, sum ikki eru fevndir av stk. 5, kann kommunali byggimyndugleikin í serligum førum krevja, at váttan skal liggja saman við statiska skjalpróvnum sbrt. stk. 4, nr. 6 við tilhoyrandi skjølum. Váttanin skal vera skrivað og undirskrivað persónliga av einum ráðgeva. Fyri bygningar í lágum skjalprógvingarflokki (lav dokumentationsklasse sbrt. SBi-anvisning 223, Dokumentation af bærende konstruktioner ), er vanliga ikki grundarlag fyri at krevja skjalprógv fyri, at konstruktiónirnar lúka ásetingarnar í kap. 4, Konstruktiónir. Lágur skjalprógvingarflokkur fevnir um einfaldar konstruktiónir sum t.d. skúrar og bilhús. (1.3.1, stk. 5) Bygningskonstruktiónirnar, talan er um, svara til Nationalt Anneks til Eurocode 0, tabel B1 (EN 1990 DK NA Nationalt Anneks til Eurocode 0: Projekteringsgrundlag for bærende konstruktioner) brot á B4 er fevnt av høgum avleiðingarflokki (konsekvensklasse) CC3. Tilnevndi ráðgevin ger eitt triðjapartseftirlit (tredjepartskontrol, sbrt. SBi-anvisning 233, Dokumentation af bærende konstruktioner ) av verkætlanini og skjalfestir eftirlitið. Skjalprógvið eigur at vera sbrt. SBi-anvisning 223, Dokumentation af bærende konstruktioner. (1.3.1, stk. 6) Eitt dømi um serlig føri, har kommunali byggimyndugleikin kann krevja, at tann statiska skjalprógvanin sbrt. stk. 4, nr. 6 verður hjáløgd eini statikaraváttan, kann vera bygningskonstruktiónir, sum vísa til ein høgan skjalprógvingarflokk (høj dokumentations-klasse, sbrt. SBi-anvisning 223, Dokumentation af bærende konstruktioner ). 11

12 1.3.2 Ásetingar í sambandi við byggimálsviðgerð av mastrum og antennum o.tíl. (1.3.2, stk. 1) Umsókn um byggiloyvi til uppsetan av mastrum Kommunali byggimyndugleikin tekur støðu til, um og byggiloyvi til uppsetan av møguligum umsóknin um uppsetan av mastrini og møguligum komandi antennum á mastrunum kunnu komandi antennum á mastrini verður byggimálsviðgjørd byggimálsviðgerast undir einum. undir einum. Tá søkt verður um byggiloyvi til uppsetan av mastur og møguligum komandi antennum á mastrini undir einum, skal umsóknin lýsa tær antennukonstruktiónir, sum seinni kunnu verða settar upp í mastrina. Lýsingin skal fevna um tal av antennum og staðseting á mastrini. Byggiloyvið til uppsetan av mastrini fellur burtur, um uppsetanin ikki er farin í gongd innan 2 ár frá loyvisdegnum. Loyvið til at seta tær loyvdu antennurnar upp í mastrina fellur tó ikki burtur, sjálvt um tær loyvdu antennurnar verða settar upp meira enn 2 ár aftaná, at masturin er uppsett. Stk. 4 Kommunali byggimyndugleikin skal fráboðast, tá arbeiðið at seta mastrina upp er liðugt. Kommunali byggimyndugleikin letur síðani loyvishavaranum nýtsluloyvi, hóast tær loyvdu antennurnar enn ikki eru settar upp í mastrina. Nýtsluloyvið verður givið sbrt. reglunum í kap. 1.6, stk. 1. Ásetingin kann somuleiðis nýtast í sambandi við umsókn um byggiloyvi til fleiri komandi antennur á verandi mastrum. Um so er, at tað í sambandi við eina byggimálsviðgerð undir einum er skylda at fremja partshoyring sbrt. reglunum í løgtingslóg um fyrisitingarlóg, skal partshoyringin fevna bæði um mastrina og tær møguligu komandi antennur, sum umsóknin fevnir um. Kommunali byggimyndugleikin kann í byggiloyvinum seta treytir um, at kommunali byggimyndugleikin skal kunnast, hvørja ferð ein antenna skal setast á mastrina. Antennur, sum seinni verða settar upp í mastrina, skulu samsvara byggiloyvinum. (1.3.4, stk. 2) Antennur, sum ynskjast settar upp í mastrina, men har hetta ikki verður víst í upprunaligu byggiumsóknini, ella antennur, har staðsetingin sbrt. byggiumsóknini verður broytt, skulu byggimálsviðgerast av nýggjum. 1.4 Byggiloyvi Byggiloyvi krevst til alla nýbygging, umvæling, umbygging, afturatbygging umframt broyting í nýtslu av bygningum, sum eisini ásett í kap. 1.1, stk. 1. Eitt byggiloyvi skal vera skrivligt. Í byggiloyvinum kunnu setast treytir um, at kommunali byggimyndugleikin skal hava boð, tá ið ymisk stig av byggiarbeiðinum vera ella eru framd. (1.4, stk. 1) Sbrt. 10, stk. 5 í byggilógini fellur byggiloyvið burtur, um byggiarbeiðið ikki er byrjað í seinasta lagi 2 ár frá loyvisdegnum. Kommunali byggimyndugleikin kann krevja at fáa boð um tey ymisku stigini í byggingini, fyri at tryggja kommunala byggimyndugleikanum møguleikan at hava eftirlit við byggingini í tann mun, kommunali byggimyndugleikin ynskir. 12

13 Í byggiloyvinum kunnu setast krøv um: 1) At mátingar verða gjørdar í lidna bygninginum fyri at skjalprógva, at ljóðkrøvini í kap. 6, Inniumhvørvi, eru lokin. 2) At mátingar (blower door test) verða gjørdar undir byggingini fyri at skjalprógva, at kravið um tættleika í kap. 7, Orka, er lokið. 3) At útroknað skjalprógv verður latið, sum vísir, at ætlaða byggingin lýkur krøvini til orkukarmin í kap. 7, Orka. 4) At trygd verður veitt fyri, at uttanum økið er gjørt liðugt, áðrenn byggingin verður tikin í nýtslu. 5) At mátingar verða gjørdar, ella onnur skjalprógvan frá serkønum innan slevju verður útvegað, sum vísir, at kravið í kap. 4.1, stk. 6 um hættisligt vætuinnihald í konstruktiónum og tilfari er lokið. 6) At skjalprógv og váttanir fyri berandi konstruktiónir, sbrt. kap , stk. 4, nr. 6 og stk. 5, samsvara lidnu byggingini í seinasta lagi, tá ið byggingin verður tikin í nýtslu. 7) At roynd verður gjørd av brunatøkniligu skipanunum, áðrenn byggingin verður tikin í nýtslu. (1.4, stk. 2, nr. 1) Ljóðmátingar verða gjørdar sbrt. vegleiðingunum í SBianvisning 217, Udførelse af bygningsakustiske målinger og SBi-anvisning 218, Lydforhold i undervisnings- og daginstitutionsbygninger. (1.4, stk. 2, nr. 2) Kravið um máting av lufttættleika er bara galdandi fyri bygningar, sum verða hitaðir upp til yvir 15 stig. Kravið um máting av lufttættleika eigur at verða sett í samband við alla nýbygging, tá bygningurin verður hitaður upp til yvir 15 stig. Kravið um tættleika er nærri lýst í kap , stk (1.4, stk. 2, nr. 3) Kravið um skjalprógv fyri orkukarmin er bara galdandi fyri bygningar, sum verða hitaðir upp til yvir 15 stig. Kravið um skjalprógv til orkukarmin eigur at verða sett í sambandi við alla nýbygging, tá bygningurin verður hitaður upp til yvir 15 stig. Kravið um orkukarmin er nærri lýst í kap. 7. (1.4, stk. 2, nr. 4) Bygging kann takast í nýtslu, tá: a) Atkomuviðurskiftini eru í lagi, eisini við atliti at eldsløkking sbrt. kap. 5, Brunaviðurskifti. b) Regn- og spillivatnsleiðingar og drekkivatnsleiðingarnar eru sbrt. ásetingunum í kap. 8, Innleggingar. (1.4, stk. 2, nr. 7) Royndin skal tryggja, at tær brunatøkniligu innleggingarskipanirnar hanga saman og virka samsvarandi brunatøkniligu ætlanini. 1.5 Niðurtøka av bygging Niðurtøka av bygging skal fráboðast kommunala byggimyndugleikanum áðrenn niðurtøkuna. Fráboðanin skal hava upplýsingar um bústað, matrikulnummar og stødd á byggingini, sum skal takast niður. Kommunali byggimyndugleikin kann í tí einstaka førinum áseta treytir fyri niðurtøkuni. Hesir bygningar kunnu takast niður uttan byggiloyvi ella fráboðan: 1) Bilhús, bilskýli, úthús og líknandi smærri bygningar við tilknýti til einbýlishús og frítíðarhús. (1.5, stk. 1) Niðurtøka av friðaðum byggingum, lutum og bygningum, ið eru verdir at varðveita, krevur loyvi frá viðkomandi friðingarmyndugleikum. Í serstøkum byggisamtyktum kunnu vera ásetingar um varðveitslu av verandi bygging, soleiðis at byggingin bert kann takast niður við loyvi frá kommunala byggimyndugleikanum. (1.7, stk. 3) Ásetingin fevnir ikki um innbygd bilhús, bilskýli og líknandi smærri byggingar. Um byggingin, sum skal takast niður, er friðað ella varðveitingarverd, krevst loyvi frá viðkomandi friðingarmyndugleikum. 13

14 1.6 Loyvi til at taka í brúk og fráboðan um, at bygging er liðug (1.6, stk. 1) Tá ið eitt byggiarbeiði er liðugt, skal kommunali Kommunali byggimyndugleikin kann gera leiðreglur fyri, byggimyndugleikin fráboðast. um smærri byggingar skulu fráboðast, tá byggiarbeiðið er liðugt. Kommunali byggimyndugleikin kann nokta at geva loyvi til at taka bygningin í nýtslu, um byggingin ikki er samsvarandi byggiloyvinum. Kommunali byggimyndugleikin skal í tílíkum førum geva eigaranum boð um at rætta brekið, sbrt. 15 í byggilógini. Kommunali byggimyndugleikin kann í ávísum førum, sbrt. 17, stk. 3 í byggilógini, geva fyribils loyvi til, at bygging kann verða tikin í nýtslu, heilt ella lutvíst, hóast byggingin enn ikki er heilt liðug. Kommunali byggimyndugleikin kann seta eina freist fyri, nær byggingin skal vera liðug. Somuleiðis kann kommunali byggimyndugleikin krevja fíggjarliga trygd fyri, at arbeiðið verður gjørt liðugt. Um freistin ikki verður hildin, kann kommunali byggimyndugleikin skipa fyri, at byggingin verður gjørd liðug fyri veittu trygdina. 1.7 Innleiðandi samrøða Áðrenn farið verður í gongd við byggiætlanina, kann eigarin, ella umboð hansara, hava eina innleiðandi samrøðu við kommunala byggimyndugleikan. Kommunali byggimyndugleikin kann t.d. krevja eina dagførda brunaætlan ella aðra skjalfesting fyri, at krøvini til byggingina eru lokin. (1.6, stk. 2) Sbrt. 17, stk. 3 í byggilógini kann kommunali byggimyndugleikin geva fyribils loyvi til at taka bygging í nýtslu, hóast hon ikki er heilt liðug, um kommunali byggimyndugleikin við sýni hevur mett, at hetta ikki er til ampa ella skaða fyri tey, ið skulu brúka bygningin, ella onnur. (1.7, stk. 1) Undir innleiðandi samrøðuni verða karmarnir viðvíkjandi verkætlanini greiddir, eins og avtalur verða gjørdar um t.d. tíðarætlanir og skjalprógvan millum eigaran og byggimyndugleikan. Eftir umbøn frá byggiharranum hevur kommunali byggimyndugleikin skyldu til at hava eina frammanundan samrøðu við byggiharran. 1.8 Onnur lóggáva Áðrenn byggiloyvi verður latið, skal kommunali byggimyndugleikin kanna, um byggingin er fevnd av aðrari lóggávu, sum aðrir myndugleikar umsita, soleiðis at tryggjað verður, at møguligar neyðugar góðkenningar frá øðrum myndugleikum eru fingnar til vega. Verða treytir frá aðrari lóggávu settar í byggiloyvið, skal nevnast í byggiloyvinum, hvørjari lóggávu treytirnar eru frá. (1.8, stk. 1) Kommunali byggimyndugleikin hevur skyldu til at kanna eftir, um byggingin er fevnd av øðrum lóggávum. Sbrt. kunngerð um kommunala byggimálsviðgerð kann byggiloyvi ella nýtsluloyvi ikki verða givið, fyrr enn tað er staðfest, at tað, sum søkt verður um, eisini kann góðkennast av øðrum myndugleikum, ið sbrt. øðrum lóggávum hava heimild at seta krøv til byggingar. 14

15 1.9 Fyribils ræði á grannagrundøki Kommunali byggimyndugleikin kann í hesum førum geva einum eigara tíðaravmarkað loyvi til at nýta part av grannagrundøki: 1) Tá ið tað er neyðugt at tryggja uppatliggjandi grundøkir, bygningar og leiðingar í sambandi við byggibúgving, útgrevstur ella lendisbroyting á egnum grundøki. 2) Tá ið tað er neyðugt, fyri at eigari kann gera eitt byggi-, umvælingar- ella viðlíkahaldsarbeiði á egnari ogn. Nýtslan av grannaøki skal fara fram á ein slíkan hátt, at minst møguligur ampi stendst av hesum. (1.9, stk. 1) Eru grannar ósamdir, kann kommunali byggimyndugleikin hóast hetta geva umsøkjaranum loyvi til at nýta ein part av grannagrundøkinum, meðan byggiarbeiðið verður gjørt. Meðan byggiarbeiðið fer fram, eigur tann, ið byggir, at taka øll neyðug tryggingarráð, soleiðis at vart verður fyri skaða á grannaogn. (1.9, stk. 1, nr. 2) Tað kann snúgva seg um loyvi at seta skorður, stiga, byggikrana, byggipall, skýli ella líknandi á grannagrundøki ella um loyvi til at fáa atgongd umvegis eitt grannagrundøki. (1.9, stk. 2) Kommunali byggimyndugleikin kann áseta eina tíðarfreist fyri nýtslu av grannaognini. Tá ið arbeiðið er liðugt, skal tann, sum hevur fingið loyvið, skjótast gjørligt fáa grannaøkið aftur í sama stand sum áður. Viðførir ein nýggj bygging í grannamark, ella broyting ella burturtøka av verandi bygging í mark, at grannin má broyta ella taka burtur konstruktiónina við markið, skal grannin hava møguleika at gera tað neyðuga, áðrenn byggiarbeiðið forðar hesum Loyvi um frávik o.a. Kommunali byggimyndugleikin kann geva loyvi til frávik frá bygningsreglugerðini, tá mett verður, at tað ber illa til at byggja eftir ásetingunum í bygningsreglugerðini.. Áðrenn fráviksloyvi verður givið, skal hoyringsskriv sendast grannunum, soleiðis at grannarnir hava møguleika at gera viðmerkingar til frávikið. Fráviksloyvi kann ikki verða givið fyrrenn 2 vikur eftir, at grannar hava fingið hoyringsskriv. Kommunali byggimyndugleikin kann krevja, at umsókn um fráviksloyvi ella um loyvi til at varðveita eina ólógliga støðu sbrt. bygningsreglugerðini ella øðrum ásetingum fyri byggingina, verður undirskrivað av eigaranum persónliga. (1.10, stk. 1) Kommunali byggimyndugleikin kann ikki geva frávik frá formligum ásetingum í bygningsreglugerðini, sum t.d. ásetingar um útrokningarhættir, nær grannar skulu kunnast, kæruásetingar o.tíl. Kommunali byggimyndugleikin kann bara geva fráviksloyvi, tá ið hann metir, at tað er sambærligt við tey fyrilit, ið eru grundarlag undir ásetingini, sum søkt verður um frávik frá. (1.10, stk. 2) Grannar skulu hava høvi at kanna umsóknina í 2 vikur, frá tí teir hava fingið skrivligu boðini. Møguligar viðmerkingar frá grannum skulu vera skrivligar og eru vegleiðandi. (1.10, stk. 3) Í sambandi við, at skjøl skulu undirskrivast av eigaranum persónliga, verður somuleiðis víst til kap. 1.3, stk

16 Stk. 4 Loyvi til frávik frá ásetingum í byggilógini og bygningsreglugerðini er bara at rokna sum fráboðað umsøkjaranum, um tað nágreiniliga er nevnt í byggiloyvinum, ella á annan hátt er fráboðað skrivliga. (1.10, stk. 4) Frávik frá ásetingunum í byggilógini ella bygningsreglugerðini kunnu bara verða roknað sum góðkend, um tey eru skrivlig. 2 Byggiregulerandi ásetingar 2.1 Alment Vavið og ávirkanin av eini bygging á umhvørvið verður skipað við atliti at: 1) Støddini á grundøkinum. 2) Fráleikanum millum bygning og grannamark, veg, gøtu og aðra bygging á sama grundøki. 3) Hædd á bygningi og tal av hæddum, harav hædd á bygningi í mun til mark, veg, gøtu og aðra bygging á sama grundøki. 4) Tal av hæddum á bygningi og byggistig. 5) Innrætting av økjum, sum ikki verður bygt á. Útrokning av byggiregulerandi viðurskiftunum skulu gerast sbrt. útrokningarreglunum í skjali 1A. Ásetingarnar í kap. 2 eru ikki galdandi, um almenn byggisamtykt, serstøk byggisamtykt eftir løgtingslóg um býarskipanir og byggisamtyktir ásetir aðrar ásetingar um avvarðandi viðurskifti. Stk. 4 Útrokningarreglurnar sbrt. skjali 1A kunnu ikki broytast við almennari byggisamtykt ella serstakari byggisamtykt. 2.2 Byggirættur Kommunali byggimyndugleikin kann ikki nokta at góðkenna hæddarvídd, tal av hæddum, hædd og fráleikaviðurskifti í einum bygningi umframt stødd á grundøki, tá ið treytirnar í kap eru loknar við teimum avmarkingum og víðkanum, sum eru galdandi sbrt. kap (2.1, stk. 1) Ásetingin lýsir viðurskiftini, sum eru galdandi fyri kap. 2, bæði í sambandi við byggirættin (kap. 2.2) og heildarmetingina (kap. 2.3). Kommunali byggimyndugleikin kann í byggiloyvinum áseta treytir viðvíkjandi byggiregulerandi viðurskiftum. (2.1, stk. 1, nr. 1-5) Munandi umhvørvisbroytandi nýbygging ella umbygging krevur, at ein serstøk byggisamtykt verður gjørd fyri økið. (2.1, stk. 3) Vísast kann til 5, stk. 2 og 6, stk. 2 í byggilógini. (2.2, stk. 1) Kommunali byggimyndugleikin kann ikki nokta at góðkenna eina bygging, tá ið byggingin við atliti at teim viðurskiftum, sum ásetingarnar fevna um, lýkur tær nevndu treytir og ikki fer upp um nevnda byggistig, tal av hæddum, hæddar- og fráleikaviðurskifti. Um ein bygging ikki kann gerast sbrt. ásetingunum í kap. 2.2 verður vavið og ávirkanin á umhvørvið viðgjørt sbrt. heildarmetingini í kap Ásetingarnar í kap. 2.2 eru ikki galdandi, um almenn byggisamtykt, serstøk byggisamtykt eftir løgtingslóg um býarskipanir og byggisamtyktir ásetir aðrar ásetingar um avvarðandi viðurskifti sbrt. kap. 2.1, stk. 3. Eftirbjálving av verandi ognum kann hava við sær, at byggingin fer upp um ásett byggistig, hæddar- og fráleikaviðurskifti. Í slíkum førum eigur kommunali byggimyndugleikin at nýta heildarmetingina í kap. 2.3 í byggimálsviðgerðini. 16

17 2.2.1 Byggistig Tá byggistigið verður roknað út, má hæddarvíddin á bygging í mesta lagi vera: 1) 60 fyri bygging í fleiri hæddum (íbúðarhús) í økjum, sum í byggisamtyktini eru løgd út til endamálið. 2) 40 fyri heilt ella lutvíst samanbygd einbýlishús, herundir tvíhús, raðhús og líknandi tætta/lága bygging. 3) 30 fyri einbýlishús og frítíðarhús í økjum, sum í byggisamtyktini eru løgd út til endamálið. 4) 45 fyri aðra bygging Stødd á grundøkjum Í sambandi við útstykking, matrikulering ella marknaumskipan av grundøkjum til einbýlishús og frítíðarhús í frítíðarhúsaøkjum kann kommunali byggimyndugleikin ikki nokta at góðkenna ogn, har grundøkið er í minsta lagi 500 m 2. Í sambandi við ásetan av støddini á grundøkjum eftir stk. 1, skulu vegir og annars økir, sum framhaldandi skulu vera óbygd, grundað á hornaavskering ella byggilinjur, ikki teljast við. (2.2.1, stk. 1) Byggistigið verður roknað eftir reglunum í skjali 1A. (2.2.1, stk. 1, nr. 4) Við aðra bygging skal skiljast bygging til vinnu ella stovnar. (2.2.2, stk. 1) Útstykking, matrikulering ella marknaumskipan av grundøkjum til aðra bygging enn einbýlishús og frítíðarhús í frítíðarhúsaøkjum skal fremjast eftir ásetingunum í kap Tal av hæddum og hæddarviðurskifti Alment Kommunali byggimyndugleikin kann ikki nokta at góðkenna bygningshædd sbrt. kap. 2.2, tá ið byggingin er í 2 hæddum, og eingin partur av útveggunum er hægri enn 6 m, og mønan ikki er hægri enn 9 m frá planeringshæddini Einbýlishús og tvíhús Kommunali byggimyndugleikin kann ikki nokta at góðkenna bygningshædd og fráleikaviðurskifti fyri einbýlishús og tvíhús, tá ið treytirnar í nr. 1 og 2 eru loknar. 1) Útveggur móti granna- og vegamarki: 2,4 x fráleikan til grannamark og gøtu. 2) Minsti fráleiki til veg, gøtu og grannamark: 2,5 m. ( , stk. 1) Ásetan av planeringshædd verður gjørd sbrt. skjali 1A. Útrokning av hæddum í bygging verður gjørd sbrt. skjali 1A. ( , stk. 1, nr. 1) Eingin partur av útveggi ella tekju má vera hægri enn 2,4 x fráleikan til grannamark og gøtu, tó sbrt. skjali 1A. ( , stk.1, nr.2) Fráleikakravið er eisini galdandi fyri hevjað tilhaldsstøð úti (hevjað meira enn 30 cm yvir natúrligt lendi), garðstovur, uttandura trappur, altanir, roykrør, takterassur og líknandi. Fráleikin verður máldur vatnrætt frá marki Frítíðarhús í frítíðarhúsaøkjum Kommunali byggimyndugleikin kann ikki nokta at góðkenna bygningshædd og fráleikaviðurskifti fyri frítíðarhús í frítíðarhúsaøkjum, tá ið treytirnar í nr. 1 til 3 eru loknar. ( , stk. 1) Frítíðarhús í frítíðarhúsaøkjum eru hús ætlað til frítíðarbrúk, og eru harvið ikki í nýtslu alt árið. 17

18 1) Frítíðarhúsið hevur 1 hædd umframt takhædd. 2) Samlað hædd frá lendi til mønu er í mesta lagi 6,0 m, og útveggur er í mesta lagi 3,0 m. 3) Minsti fráleiki til veg, gøtu og grannamark er 2,5 m. Er verandi bygging í umráðnum sum heild gjørt á annan hátt, tá hugsað verður um hædd á bygging og nýtslu av takhæddini, og harvið ikki fylgir ásetingunum í stk. 1, nr. 1-3, kann nýggj bygging gerast sbrt. eini heildarmeting í kap. 2.3, hetta fyri at fáa ta nýggju byggingina at hóska til sermerkið við umráðnum Bilhús, bilskýli, úthús og líknandi smáir bygningar Niðanfyri nevndu bygningar skulu fylgja ásetingunum í kap og , men kunnu tó gerast nærri vegi, gøtu og grannamarki enn 2,5 m: 1) Bilhús og bilskýli. 2) Yvirtaktar terassur á lendi. 3) Vakstrarhús, hjallar, skúrar og líknandi smáar byggingar. 4) Goymslutangar til brenniolju og líknandi innleggingar, sum eru neyðugar til raksturin av sjálvari byggingini. 5) Tøknihús til samskiftisnet og aðrar tænastur. Verður bygningur, sbrt. stk. 1, gjørdur nærri vegi, gøtu og marki enn 2,5 m, skulu treytirnar í nr. 1-4 vera loknar: 1) Eingin partur av útveggjum ella tekju á bygninginum, íroknað møguligan brandkamb, má, innan fyri ein fráleika á 2,5 m frá marki, vera hægri enn 2,5 m yvir planeringshædd. 2) Síða, sum er nærri marki enn 2,5 m, má ikki vera longri enn 8,0 m. Eru fleiri síður, sum eru nærri marki enn 2,5 m, mugu tær tilsamans ikki vera longri enn 12,0 m. 3) Vindeygu, hurðar ella líknandi op mugu ikki vera ímóti grannamarki. 4) Takvatn skal haldast inni á egnum grundøki. Í sambandi við frítíðarhús í frítíðarhúsaøkjum skulu bygningar, fevndir av kap , lúka ásetingarnar í kap , stk Smáir bygningar á í mesta lagi 10 m 2 Ásetingarnar í kap eru bert galdandi fyri smáar bygningar á í mesta lagi 10 m 2. Tó verður eisini víst til kap , stk. 2, nr. 2. ( , stk. 1, nr. 3) Fráleikakravið er eisini galdandi fyri hevjað tilhaldsstøð úti (hevjað meira enn 30 cm yvir natúrligt lendi), garðstovur, uttandura trappur, altanir, roykrør, takterassur og líknandi. ( , stk. 1) Ásetingin fevnir um smærri bygningar, sum vanliga kunnu gerast sum sjálvstøðugir bygningar, umframt goymslutangar til brenniolju og líknandi innleggingar, sum eru neyðugar til raksturin av bygninginum, sum innleggingin hoyrir til. Ásetingin fevnir einans um bilhús, bilskýli, úthús og líknandi smáar bygningar, sum verða bygdir á grundøki, har einbýlishús ella líknandi bygging longu er ábygt. Ásetingin fevnir ikki um bygningar, ið verða nýttir til bústað, køk, vesi og bað. ( , stk. 2) Lýkur bygningurin ikki allar treytirnar í nr. 1-4, skal bygningurin viðgerast eftir heildarmetingini í kap ( , stk. 2, nr. 1) Innan fyri 2,5 m frá marki mugu bygningar ikki vera hægri enn 2,5 m. Frá 2,5 m og víðari inn á grundøkið má hæddin á bygninginum ikki vera yvir 2,4 x fráleikan til veg, gøtu og mark. ( , stk. 2, nr. 2) Úthang út yvir 0,5 m verður íroknað longdina á bygninginum. T.d. á einum bilskýli verður longdin máld 0,5 m innan fyri avmarkingina av tekjuni. Ásetingin fevnir um allar bygningar, ið eru nærri marki enn 2,5 m, eisini bygningar fevndir av kap

19 Upp til 2 smáir bygningar kunnu gerast á hvønn matrikul, um treytirnar í nr. 1-3 eru loknar: 1) Víddin á tí einstaka bygninginum má í mesta lagi vera 10 m 2. 2) Fráleikin til aðrar bygningar á sama matrikli skal vera í minsta lagi 2,5 m. 3) Eingin partur av útveggjum ella tekju má vera hægri enn 2,5 m yvir planeringshædd. Smáir bygningar í frítíðarhúsaøkjum mugu ikki setast nærri grannamarki, vegi ella gøtu enn 2,5 m, og skulu lúka ásetingarnar í stk. 2, nr Alistøðir, ali- og rakstrarbygningar hjá landbúnaðinum Alistøðir, ali- og rakstrarbygningar hjá landbúnaðinum, sum eru í økjum uttan aðrar almennar økisásetingar, mugu í mesta lagi vera 12,5 m høgir. Siloir/súrhoyggjabrunnar, sum verða gjørdir sum partur av størri bygging av tí slagi, sum er nevnt í stk. 1, og sum hava ein tvørskurð (flatamát) á í mesta lagi 80 m 2, mugu í mesta lagi vera 20 m høgar/høgir. ( , stk. 1) Hæddir á bygningunum verða máldar sbrt. ásetingunum í skjali 1A. ( , stk. 2) Ásetingin er eisini galdandi fyri sjálvstøðugar siloir/súrhoyggjabrunnar, sum verða gjørdir sum partur av eini fóðurskipan, samanbundin við rakstrarbygninginum umvegis eina flutningsskipan. Tvørskurðurin verður máldur sum vatnrætti flatin á tí breiðasta staðnum á siloini/súrhoyggjabrunninum. 2.3 Heildarmeting Kommunali byggimyndugleikin ásetir vavið og ávirkanina av eini bygging á umhvørvið sbrt. ásetingunum í kap Tað eru bara byggingar, sum ikki ella bara lutvís uppfylla ásetingarnar í byggirættinum, sum ítøkiliga skulu heildarmetast sbrt. ásetingunum í kap (2.3, stk. 1) Heildarmetingin skal skiljast sum ein konkret meting av viðurskiftunum í kap í mun til vavið og ávirkanina á umhvørvið av byggingini. Metingin verður gjørd sbrt. ásetingunum í kap , meðan tað samstundis verður hugt eftir nýtsluni av byggingini, at byggingin svarar til tað vanliga í umráðnum, og at byggingin og uttanum økið kring byggingina verður tryggjað nøktandi ljósviðurskifti og ávirkanin av byggingini á grannabygging. (2.3, stk. 2) Heildarmetingin eigur at fevna um øll viðurskifti í kap til kap , eisini hóast tey ikki hava líka stóran týdning fyri ta ítøkiligu byggingina Alment Tá kommunali byggimyndugleikin nýtir heildarmetingina í byggimálsviðgerðini í sambandi við ásetan av einum ella fleiri av teimum byggiregulerandi viðurskiftunum í kap , skal kommunali byggimyndugleikin hava niðanfyri nevndu viðurskifti við í metingini: 1) Vavið á allari byggingini skal vera hóskandi í mun til nýtsluna av byggingini. (2.3.1, stk. 1) Nevndu viðurskifti í stk. 1, nr. 1-6 eru at rokna sum rættarliga bindandi avmarkingar fyri kommunala byggimyndugleikan í sambandi við meting av byggiregulerandi viðurskiftunum, og lýsa viðurskiftini, sum kommunali byggimyndugleikin lógliga kann nýta í heildarmetingini og leggja til grund fyri síni avgerð. (2.3.1, stk. 1, nr. 1) Í metingini av, um vavið av eini bygging er hóskandi í mun til nýtsluna, skal atlit takast at ásetingunum í 19

20 2) Vavið á byggingini skal svara til tað vanliga í húsaleingjuni, grannalagnum ella økinum, ella til tað, sum miðað verður fram ímóti í økinum. 3) Við atliti at nýtsluni av ognini skulu tryggjast nøktandi ljósviðurskifti í sambandi við bygging á sama grundøki og bygging í grannalagnum. 4) Í samsvari við krøvini í kap. 2.4 skal tryggjast, at nøktandi fríøkir verða gjørd í mun til nýtsluna av ognini, íroknað tilhaldsstøð fyri búfólk, brúkarar og starvsfólk. 5) Í samsvari við krøvini í kap. 2.4 og við atliti at nýtsluni av ognini skal tryggjast, at nøktandi atkomu- og tilkoyringarviðuskifti og nóg nógv parkeringspláss eru fyri brúkarar av ognini, íroknað persónar við rørslutarni og bjargingartilbúgvingina. 6) Bygging í tætt bygdum býarøki uppat ikki planløgdum øki, einbýlishúsa-, summarhúsa- ella frítíðarøki ella øki við tættari/lágari bygging, skal gerast við atliti at útsjónd og eyðkenni á teimum økjum, sum bygt verður uppat og vavinum av verandi bygging og komandi bygging. kap Tey einstøku atlitini hava ikki sama týdning fyri alla bygging. Til dømis: 1. Atlit at tilhaldsøkjum vigar, í sambandi við ásetingina av byggistigi, tyngri fyri bústaðarbygging enn fyri virkisbygging, sum tí kann loyvast at verða bygd við størri hæddarvídd. 2. Kravið til parkeringsøkið vil hinvegin viga tyngri fyri virkisbygging, sum savnar nógv fólk, enn fyri bústaðarbygging. (2.3.1, stk. 1, nr. 2) Við øki skilst øki, sum er lagt av til eitt nú frítíðarhúsaøki, einbýlishúsaøki, vinnuøki ella bygt øki, sum eftir útsjónd ella eyðkenni verður roknað sum eitt avmarkað øki. Í sambandi við bygging má metast um eyðkennið í grannalagnum. Ber ikki til at meta um, hvat vanligt er, ella um bygt verður í einum nýavløgdum øki, skal dentur leggjast á dámin, ið miðað verður ímóti í økinum. Ásetingarnar í eini byggisamtykt viðvíkjandi grundøkjastødd, hæddarvídd, tal av hæddum og hæddar- og fráleikaviðurskiftum er tað, ið miðað verður ímóti í økinum. (2.3.1, stk. 1, nr. 3) Meting eigur at verða gjørd av týdninginum av ljósviðurskiftunum bæði í mun til nýtsluna av ognini og ávirkanina av byggingini á grannabygging. (2.3.1, stk. 1, nr. 6) Ásetingin fevnir um økir, har ymiskar økisásetingar liggja uppat hvørji aðrari, og atlit verður tikið at eyðkennunum á grannaøkjunum á sama hátt, sum fyrilit verður tikið fyri ásetingunum í kap , stk. 1. nr. 1-5, har, umframt landafrøðiligu økisásetingarnar annars, einans verður tikið atlit at ætlanini við eyðkenninum í byggingini í húsalinjuni, býlinginum/býarpartinum ella umhvørvinum. Tað er ikki altíð, at eyðkennið á grannaøkinum er viðkomandi í sambandi við øll byggiregulerandi viðurskifti. T.d. kann hetta koma fyri í sambandi við umbyggingar, sum bara fevna um broytingar í einum ella fáum byggiregulerandi viðurskiftum Stødd á grundøkjum Í sambandi við útstykking, matrikulering ella marknaðumskipan verður støddin á grundøkjunum ásett sbrt. krøvunum í kap og kap , stk. 2. Grundøkjastødd skal ásetast út frá eini heildarmeting, herundir um lutfallið millum møguliga verandi bygging og grundøkjastøddina ger bygging og nýtslu av ognini møguliga í samsvari við krøvini í kap , ger vegatkomu møguliga og tryggjar, at óbygdu økini lúka krøvini í hesum kapitli. (2.3.2, stk. 1) Tó verður víst til kap , sum sigur, at kommunali byggimyndugleikin ikki kann nokta at góðkenna grundøkir, ið eru í minsta lagi 500 m 2 til støddar til vanlig einbýlishús og frítíðarhús í frítíðarhúsaøkjum. Í sambandi við planering og uppfylling av grundøkjum verður víst til kap , stk. 3. (2.3.1, stk. 1) Í sambandi við áseting av grundøkjastødd er tað lógligt at leggja dent á atlitini, sum nevnd eru í kap. 2.3, herundir sundurbýtingarføri, soleiðis at framhaldandi lóglig nýtsla av ognini er møgulig. Kommunali byggimyndugleikin kann á sama hátt nokta at góðkenna grundøkjastøddina, sum, tá ið 20

21 sundurbýtið fer fram, ikki lýkur ásetingarnar fyri ábygging, tí byggiregulerandi krøvini til óbygd øki ikki verða vird, íroknað atkoma til ognina og fráleikaásetingar, so sum lutfallið millum hædd á byggingini og fráleikin til grannabygging Fráleikaviðurskifti Fráleikin millum byggingina og veg, gøtu og mark verður ásett sbrt. krøvunum í kap og kap , stk. 2. Við áseting av fráleikunum sbrt. stk. 1 skal annars tryggjast, at: 1) Takvatn verður hildið á egnum grundøki. 2) Vindeygu, altanir o.tíl. ikki hava við sær, at grannar í ov stóran mun síggja inn til hvønn annan. Ásetingin er bæði galdandi fyri aðra bygging á sama grundøki og bygging á grannagrundøki. Er eitt øki í høvuðsheitum bygt við tættari bygging, ið er sermerkt av, at byggingin er bygd út í mark, kann kommunali byggimyndugleikin krevja, at nýggj bygging skal fremjast í veg- ella byggilinjuni og byggjast út í mark ímóti grannaøkjunum Hædd og tal av hæddum Hædd á bygging og tal av hæddum verður ásett eftir krøvunum í kap við teimum víðkanum og avmarkingum, sum eru ásettar í kap , stk. 2. Fyri at tryggja nøktandi ljósviðurskifti og forða fyri øðrum munandi bágum, skal ásetanin av hædd og tal av hæddum í byggingum sbrt. kap , stk. 1 gerast við atliti at lutfallinum millum hæddina á byggingini og fráleika til: 1) Aðra bygging og fríøkir á sama grundøki. 2) Bygging og fríøkir á grannaøki. 3) Vegir og gøtu. Planering og uppfylling av grundøkjum skal taka atlit at verandi og framtíðar grannabygging. Planering og uppfylling skal haldast á egnum grundøki. Kommunali byggimyndugleikin kann krevja, at eyka átøk verða gjørd, soleiðis at planeringin og uppfyllingin heldur seg á egnum grundøki. (2.3.2, stk. 1) Fráleikar, ásettir sbrt. stk. 1, skulu tryggja, at lutfallið millum hædd á bygging og fráleika til veg, gøtu og mark er nøktandi sbrt. kap Í skjali 1A verða reglurnar fyri útrokning av fráleikaviðurskiftunum lýstar. Gjørt verður eisini vart við brunaligu fráleikarnar í kap. 5, Brunaviðurskifti. (2.3.4, stk. 1) Hædd og tal av hæddum verður ásett út frá natúrliga lendinum. (2.3.4, stk. 2) Í skjali 1A verða reglurnar fyri útrokning av hædd og tal av hæddum lýstar. Ein munandi bági kann t.d. vera, at grannar í ov stóran mun síggja inn til hvønn annan. (2.3.4, stk. 3) Ásetingin tekur atlit at viðurskiftum, sum kunnu gera seg galdandi, m.a. tá stórur hæddarmunur er á lendinum. Vísast kann til Arbeiðseftirlitið í samband við spreinging Hæddarvídd Hæddarvídd á byggingum verður ásett eftir krøvunum í kap umframt kravinum í kap , stk. 2. (2.3.5, stk. 1) Í skjali 1A verða reglurnar fyri útrokning av hæddarvídd lýstar. 21

22 Tá hæddarvídd til bústaðarendamál í verandi bygging, íroknað í ónýttum takhæddum, verður ásett, skal kommunali byggimyndugleikin leggja dent á, at tíðarhóskandi bústaðir verða gjørdir, sum hava hóskandi stødd í mun til samlaðu víddina, sum ætlanin er at nýta. 2.4 Óbygd økir Óbygd økir, sbrt. kap. 2.4, kunnu vera felags fyri fleiri ognir. Skipan, gerð og nýtsla av tílíkum felags fríøkjum skal tryggjast við tinglýsing á viðkomandi ognir. (2.3.4, stk. 2) Gerð av nýggjum (fleiri) bústøðum í einum verandi bygningi kann viðføra, at krøv verða sett til parkeringspláss og fríøkir eftir kap Ein tíðarhóskandi bústaður skal skiljast sum ein bústaður, sum í minsta lagi fylgir krøvunum í kap (2.4, stk. 1) Óbygd øki, sum eru løgd av sbrt. ásetingunum í kap. 2.4, mugu bara nýtast í samsvari við endamálið, tey eru løgd av til Tilhaldsøkir Í sambandi við bygging skulu tilhaldsøkir leggjast av, ið hava hóskandi stødd í mun til nýtsluna, vavið og staðsetingina av byggingini. Tilhaldsøki skulu vera á lendinum, men kunnu tó gerast á einum yvirtaktum ella hevjaðum garðsøki ella partvíst gerast á einum takøki ella á stórum altanum. Fyri íbúðarhús og tætta/lága bústaðarbygging, íroknað raðhús, leingjuhús o.tíl., skal ein hóskandi partur av tilhaldsøkinum verða lagt út sum spælipláss. Støddin á spæliplássinum verður ásett av kommunala byggimyndugleikanum og skal lýsast í byggiloyvinum. Stk. 4 Í byggiloyvinum kann ásetast ein freist fyri innrætting av tilhaldsøkjum og spæliplássum. (2.4.1, stk. 3) Trygdarkrøv til útgerð á spæliplássum eru lýst í kap. 4, Konstruktiónir. (2.4.1, stk. 4) Ásetingin gevur høvi til, at íbúgvarnir kunnu vera við í innrættingini av tilhaldsøkjunum og spæliplássunum Parkeringsøkir Nóg nógv parkeringspláss skulu gerast, soleiðis at íbúgvar, starvsfólk, vitjandi, kundar, útvegarar o.o. kunnu parkera bilar, motorsúkklur, prutl, súkklur o.a. í økinum, sum hoyrir til byggingina. Víddin á parkeringsøkinum í mun til grundøkið, og nær tað skal gerast, verður ásett av kommunala byggimyndugleikanum og skal lýsast í byggiloyvinum. (2.6.2, stk. 2) Sum vegleiðandi kann niðanfyri nevnda nýtast í metingini av, hvussu nógv parkeringspláss eiga at gerast: - Bústaðir: - Einbýlishús: í minsta lagi 2,0 pláss pr. hús. - Eyka íbúð í einbýlishúsum: 1,0 pláss. - Dupulthús og raðhús: í minsta lagi 2,0 pláss pr. húsaeind, harav 1,0 kann vera á felags parkeringsøki. - Íbúðarbygging: í minsta lagi 1,0 pláss pr. 75 m² íbúð á felags parkeringsøki. 22

23 - Studentagarðar og ungdómsíbúðir: í minsta lagi 0,5 pláss pr. íbúðareind á felags parkeringsøki. - Íbúðir til eldri: í minsta lagi 1,5 pláss pr. íbúðareind, sum kann vera á felags parkeringsøki. - Stovnar sum ellisheim, barnagarðar o.a.: í minsta lagi 1,0 pláss pr. 50 m² húsavídd. - Summarhús: í minsta lagi 2,0 pláss pr. hús. - Vinnu- og virkisbygningar: - Matstovur, biografar, samkomuhús og onnur hús, har nógv fólk koma saman: í minsta lagi 1,0 pláss pr. 25 m² húsavídd. - Hotell o.tíl.: í minsta lagi 1,0 pláss pr. kamar. - Skúlar til børn: í minsta lagi 1,0 pláss pr. 60 m² húsavídd. - Skúlar til vaksin: í minsta lagi 1,0 pláss pr. 25 m² húsavídd. - Virkisbygningar (handverk o.a.): 1,0 pláss pr. 50 m² húsavídd. - Skrivstovur: 1,0 pláss pr. 30 m² húsavídd. - Goymslur: 1,0 pláss pr. 60 m² húsavídd. - Matvøruhandlar og handilsmiðstøðir: 1,0 pláss pr. 25 m² húsavídd fyri teir fyrstu 2500 m² og 1,0 pláss pr. 50 m² húsavídd fyri víddina omanfyri 2500m². - Aðrir handlar: 1,0 pláss pr. 30 m² húsavídd. Fyri bygningar, sum ikki eru nevndir í yvirlitinum, verður mett út frá nýtsluni. Tá parkeringsøkini verða gjørd, skal eitt hóskandi tal av parkeringsplássum gerast til fólk við rørslutarni. Kravið fevnir ikki um einbýlishús og frítíðarhús í frítíðarhúsaøkjum. Í sambandi við umvæling, umbygging, afturatbygging umframt broyting í nýtslu av bygningum er ikki altíð møguligt at fylgja omanfyri nevndu vegleiðing, og tá skulu tillagingar gerast. (2.6.2, stk. 3) Parkeringspláss til fólk við rørslutarni eru 3,5 m x 5 m til støddar, og eiga at vera so nær innganginum sum gjørligt, og verða gjørd við fastari og javnari álegging. Í minsta lagi eitt parkeringspláss til fólk við rørslutarni eigur at vera 4,5 m x 8 m til støddar. Um hæddarmunur er við atkomuna frá parkeringsøkinum til annað øki, eigur kantur ikki at vera hægri enn 2,5 cm. Myndin niðanfyri lýsir stødd á parkeringplássi til fólk við rørslutarni og mest loyvda hæddarmuni á lendinum. 23

24 DS-håndbog 105, Udearealer for alle Anvisning for planlægning og indretning med henblik på handicappedes færden fevnir um vegleiðingar um tilevning av tí fysiska umhvørvinum við tí í hyggju at geva fólki við rørslutarni størri frælsi, rásarúm og trygd. Vísast kann eisini til Færdselsarealer for alle frá danska Vejdirektoratinum. Sum vegleiðandi kann niðanfyri nevnda talva nýtast í metingini av, hvussu nógv parkeringspláss til fólk við rørslutarni skulu gerast: Tal av parkeringsplássum á parkeringsøkinum Parkeringspláss til fólk við rørslutarni (3,5 x 5,0 m) Parkeringspláss til fólk við rørslutarni (4,5 x 8,0 m) Atkomu- og tilkoyringarøkir Atkomuligt skal vera frá vegi til inngangir í bygningum og til óbygd øki á ognini. Atkomu- og tilkoyringarøkir skulu lagast til slag av bygging og skulu gerast við ljósi. Trappur og rampur skulu hava sterkasta ljósið. (2.4.3, stk. 1) Ljós á atkomu- og tilkoyringarøkjum eigur at lýsa leiðina og ikki blenda. Í sambandi við gerð av atkomu- og tilkoyringarøkjum eigur at verða tikið hædd fyri ferðslu serliga við vegamót. Kommunali byggimyndugleikin hevur rætt til at krevja, at ljósútbúnaður skal vera á alment tilgongdum felagsvegum. 24

25 Atkomu- og tilkoyringarøkir skulu gerast soleiðis, at fólk við rørslutarni kunnu nýta bygningin. Atkomuøkir frá vegi, íroknað parkeringsøkir, til óbygd økir á ognini og til inngangir í bygningum, skulu vera í minsta lagi 1,3 m breið og við javnari og fastari álegging. Hæddarmunir á atkomuøkjum skulu javnast út í lendinum ella við rampu. Afturat rampum kunnu trapputrin gerast, sum í mesta lagi eru 150 mm høg og í minsta lagi 300 mm djúp. Viðvíkjandi ger av rampum verður víst til kap um felags atkomuleiðir. Gonguøkir til byggingina skulu gerast við skilligum skilnaði frá aðrari ferðslu. Framman fyri trappum í atkomuleiðum skal eitt øki á 0,9 m x trappubreiddina gerast, sum skal merkjast taktilt og vera í øðrum liti enn tí, sum annars er uttanum. Trappur skulu hava stoyttrin, og trinforkanturin skal vera frámerktur í mótliti. Stk. 4 Portur ella gjøgnumkoyringar, sum eru neyðug sbrt. stk. 1, skulu gerast soleiðis, at bjargingarakfør lættliga kunnu koma inn. Stk. 5 Fríttliggjandi einbýlishús, sum einans verða brúkt til bústaðarendamál og frítíðarhús í frítíðarhúsaøkjum, eru ikki fevnd av ásetingunum í kap , stk (2.4.3, stk. 2) DS-håndbog 105, Udearealer for alle Anvisning for planlægning og indretning med henblik på handicappedes færden fevnir um vegleiðingar um tilevning av tí fysiska umhvørvinum við tí í hyggju at geva fólki við rørslutarni størri frælsi, rásarúm og trygd. Rampur við halli millum 1:25 og 1:20 kunnu í staðin fyri handlistar gerast við verju ella ájavnt lendinum uttanum. (2.4.3, stk. 3) Fyri at sleppa undan at ganga seg í fríttstandandi trappur frá síðuni ella úr neðra, eigur trappan at vera avbyrgd við verju, soleiðis at ein fríhædd á 2,2 m verður hildin. Við atliti at sjónveikum eigur at vera sloppið undan trinflatum við rimaristum, holum og líknandi, ella eiga hesar at verða gjørdar soleiðis, at blindastavar ikki kunnu fara ígjøgnum trinflaturnar, og førarahundar ikki kunnu skaða klørnar. Øki við taktilari merking er eitt øki við ójavnari yvirflatu, sum ger, at sjónveik og blind kunnu staðkenna seg. (2.4.3, stk. 4) Fyri at bjargingarakfør kunnu koma inn, krevst ein fríbreidd á í minsta lagi 3 m og ein fríhædd á í minsta lagi 4,3 m. Í smølum gøtum kann vera tørvur á at økja um breiddina á gjøgnumkoyingini. (2.4.3, stk. 5) Fríttliggjandi einbýlishús, sum lutvíst verða brúkt til vinnuendamál, eru fevnd av ásetingunum í kap , stk Innrætting av bygningum 3.1 Alment Bygningar skulu gerast og innrættast soleiðis, at teir kunnu nýtast av øllum á ein nøktandi hátt við atliti at trygd, heilsu, atkomuviðurskiftum, viðlíkahaldi og reinhaldi. (3.1, stk.1) Niðanfyri sæst lýsing av orðinum atkoma og atkomuviðurskifti: Nøktandi atkoma og atkomuviðurskifti fyri fólk við rørslutarni merkir í bygningsreglugerðini, at fólk, sum eru rørslutarnað, kunnu javnmetast við onnur og hava natúrliga atgongd til bygningar ætlaðir almenninginum, umhvørvið kring bygningin og at ferðast í bygninginum. Somuleiðis skulu hesi somu menniskju hava somu atgongd til hurðartelefonir, tilkalliskipanir og annars allar hentleikar og tilboð, sum eru ætlað almenninginum. Fyri meira útgreinandi vegleiðing um innrætting av bygningum verður víst til SBi-anvisning 222, Tilgængelige boliger, DS/INF 470, Anvisning for teknisk forebyggelse af vold og hærværk og DS 471, Norm for teknisk forebyggelse af indbrudskriminalitet. 25

26 DS-håndbog , Udearealer for alle - Sådan planlægges et tilgængeligt udemiljø inniheldur ávísingar um, hvussu tað fysiska umhvørvið eigur at verða lagað, soleiðis at fólk við rørslutarni kunnu røra seg og kenna seg trygg. Í sambandi við umbygging kunnu slakingar gerast í ásetingunum í hesum kap., um kommunali byggimyndugleikin metir, at umbyggingin annars ikki kann fremjast, uttan at ov víðfevndar broytingar verða gjørdar. Frítíðarhús á frítíðarhúsøkjum eru ikki fevnd av ásetingunum í kap. 3. Løgtingslóg um arbeiðsumhvørvi hevur í fleiri førum ásetingar um innrætting av arbeiðsrúmum. Tað er serliga galdandi fyri stovnar/bústaðir, har sum tøknilig hjálpartól verða nýtt. Bókin Indretning af ældreboliger til fysisk plejekrævende, sum danska arbeiðseftirlitið o.fl. hevur staðið fyri, inniheldur vegleiðingar um hóskandi innrættingar. (3.1, stk. 2) Um ásetingin verður nýtt, eigur umbyggingin at verða gjørd við mest møguligum fyriliti fyri fólki, ið eru rørslutarnað og fyri fólki við skerdum førleika at staðkunna seg. Umbyggingin eigur annars at tryggja skilagóða innrætting við atliti at nýtsluni. Um ásetingin verður nýtt, krevst tað harafturat, at byggimyndugleikin ger eina serstaka meting av umbyggingini, konstruktiónunum í bygninginum og øðrum byggitøkniligum viðurskiftum. (3.1, stk. 3) Eitt frítíðarhúsøki er eitt øki, sum í byggisamtyktini er lýst sum frítíðarhúsøki ella summarhúsøki. 3.2 Atkomuviðurskifti Alment Atkomuviðurskifti til bygningar skulu tryggja atgongd fyri øll. Bústaðir og aðrar bygningseindir skulu hava beinleiðis atgongd útifrá ella umvegis felags atkomuleið útifrá. Einbýlishús, tvíhús o.tíl. eru ikki fevnd av kap. 3.2 og kunnu gerast uttan beinleiðis atgongd útifrá. Við allar úthurðar skal vera atgongd uttan hæddarmun til bygningseindir og til møguligar lyftur í atkomuhæddini (veghæddini) í bygninginum. Møguligur hæddarmunur skal javnast í atkomuøkinum uttan fyri bygningin. Rampur kunnu nýtast. Uttan fyri úthurðar skal vera eitt vatnrætt, fast og slætt øki á 1,5 m x 1,5 m, mált frá hongslasíðuni á hurðini. Tá hurðin gongur úteftir, skulu 0,2 m leggjast afturat økinum fram við framsíðuni á bygninginum. Økið uttan fyri úthurðar skal merkjast taktilt ella vera í øðrum liti enn tí, sum annars er uttanum. (3.2.1, stk. 1) Við atliti at tryggja atkomu fyri øll kann vísast til DS 3028, Tilgængelighed for alle, sum vísir dømi um, hvussu atkomuviðurskifti til bygningar kunnu gerast atkomuvinarlig fyri øll, eisini fyri fólk við rørslutarni. Við atliti at atkomuleiðum, sum eisini eru rýmingarleiðir, verður víst til kap. 5, Brunaviðurskifti. (3.2.1, stk. 2) Ásetingin fevnir umframt um úthurðar eisini um hurðar í rýmingarleiðum og neyðdyr í atkomuhæddini (veghæddini) og hurðar til urtagarð, altan og terassu. Atgongd uttan hæddarmun merkir, at trin ikki skulu vera millum lendið uttan fyri bygningin og eindirnar í atkomuhæddini (veghæddini) og møguligum lyftum. Atkoma umvegis ikki sjálvvirkandi lyftur (trappulyft og lyftipall), leysa skavirist o.tíl. er ímóti ásetingini. Hædd á hurðargátt má í mesta lagi vera 25 mm. 26

27 Hurðartelefonir og tilkalliskipanir skulu vera soleiðis, at tað bæði hoyrist og sæst, at skipanin er virkin, og at samband er við móttakaran. Hurðartelefonir og tilkalliskipanir eiga at setast í eina hædd, sum er millum 90 og 120 cm yvir gólv/lendið. Tá ið tøl verða nýtt í hurðartelefonum og tilkalliskipanum, skal 5-talið merkjast við taktilum eyðkenni. Skeltir, ið venda sær til almenningin, og sum verða sett í almennar bygningar ætlaðir almennum tænastum, skulu vera lætt lesilig og greið, við týðuligum sniði og liti. Um tørvur er á tí, kann punktskrift eisini nýtast. Stk. 4 Hurðarop skulu hava eina fría breidd á í minsta lagi 0,77 m, sbrt. DS/EN A1:2010, Vinduer og døre - Produktstandard, ydeevneegenskaber - Del 1: Vinduer og yderdøre uden brandmodstandsevne og/eller røgtæthedsegenskaber. (3.2.1, stk. 3) Punktskrift (blindskrift) kann t.d. setast á skeltini við klisturbandsstrimlum, har punktskriftin er merkt taktilt á klisturbandsstrimmilin. Ásetingin er galdandi fyri kunningarskelting við inngangir í bygningar og vegleiðingarskeltir í sambandi við vesirúm og býtisvegir í bygningum. (3.2.1, stk. 4) Ásetingin fevnir um hurðar í felags atkomuleiðum, íroknað í minsta lagi eina hurð til hvørja bygningseind á øllum hæddunum í bygninginum. 27

28 Letur hurðin upp ímóti fólkinum, skal plássið við síðuna av hurðini mótsett hongslasíðuni vera í minsta lagi 0,5 m. Fría breiddin verður máld, tá hurðin stendur 90 0 opin. Glashurðar skulu hava merking, sum ger hurðina sjónliga. Úthurðar skulu hava lættgangandi handtak, og skulu ganga lætt. Neyðuga orkan at lata hurðina upp má í mesta lagi vera 2,5 N (2,5 kg). Hædd á hurðargátt má í mesta lagi vera 25 mm Felags atkomuleiðir Felags atkomuleiðir skulu vera nóg breiðar til ætlaðu nýtsluna, skulu kunna nýtast ótarnaðar í fullari breidd og skulu vera eyðkendar í tilfari, litum ella ljósi. Fría breiddin skal í minsta lagi vera 1,3 m. Frá felags atkomuleiðum skal vera atgongd uttan hæddarmun til allar bygningseindir á øllum hæddum í bygninginum. (3.2.2, stk. 1) Felags atkomuleiðir leiða til tveir ella fleiri bústaðir, skrivstovur, fundarhøli ella aðrar bygningseindir og fevna um dur, forrúm, gongir, altangongir, rampur, pallar og pláss framman fyri lyftum bæði í og uttan fyri bygningin, íroknað uttandura atkomuøki til kjallara. Flestu felags atkomuleiðir eru eisini rýmingarleiðir og skulu tí eisini lúka ásetingarnar um rýmingarleiðir í kap. 5, Brunaviðurskifti. Víst verður til kap , stk. 1, tá talan er um breiddir av gangum o.s.fr. í einbýlishúsum, tvíhúsum o.tíl. (3.2.2, stk. 2) Ásetingin fevnir um atgongd uttan hæddarmun til lyftur, bústaðar- og vinnueindir og felagsøki, íroknað tilhaldsøki uttandura á hæddunum. 28

29 Altanir verða roknaðar sum sjálvstøðug bygningseind. Hæddarmunir til felags atkomuleiðir skulu útjavnast við rampum. Rampur skulu vera við halli á í mesta lagi 1:20, og vera í minsta lagi 1,3 m breiðar. Eitt vatnrætt øki á í minsta lagi 1,3 m x 1,3 m skal vera við báðar endarnar á rampuni. Rampur, sum eru longri enn 10 m, skulu fyri hvørjar 10 m hava vatnrættan hvíldarstað, sum er í minsta lagi 1,3 m x 1,3 m til støddar. Rampur skulu hava handlista ella gelendara. Hetta er tó ikki galdandi, um hallið á rampuni er 1:25 (40 mm pr. m) ella minni. Stk. 4 Trappur í felags atkomuleiðum skulu gerast nóg breiðar og við loftshædd, sum svarar til ætlaðu nýtsluna. Takterassur eru ikki fevndar av ásetingini, um so er, at tað ikki er atkomuligt við lyftu. Hæddarmunir á alment atkomuligum eindum eiga at verða útjavnaðir við rampum, lyftum ella líknandi. (3.2.2, stk. 3) Rampur skulu, har tað er neyðugt, hava hjólverjur á báðum síðum. Hjólverjurnar skulu vera í minsta lagi 20 cm høgar. Víst verður til kap , stk. 1. Er hæddarmunurin meira enn 0,5 m, eigur trappa eisini at vera. Fleiri rampur í somu gonguleið eru at rokna sum ein rampa, um tær eru natúrliga samanhangandi. (3.2.2, stk. 4) Kravið kann lúkast við, at fría breiddin á trappuni er í minsta lagi 1,0 m, og fría loftshæddin er í minsta lagi 2,1 m. Um fáir brúkarar eru, t.d. í einbýlishúsum og tvíhúsum, kann kravið lúkast við einari fríari breidd á í minsta lagi 0,9 m. Um nógvir brúkarar eru, eigur breiddin at økjast samsvarandi. Fría loftshæddin verður máld yvir gongulinjuna. Tann fría breiddin verður máld vatnrætt millum handlistarnar ella har sum handlistar bara eru øðrumegin millum vegg, stólpa o.tíl. og handlista. Stk. 5 Trappur í felags atkomuleiðum skulu hava eitt hall (grund og uppstig), sum ger tær lættar og tryggar at ganga á. Uppstig á trappum má í mesta lagi vera 180 mm. Grundin á beinum trappum og kvart- og hálvsneiddum trappum má ikki vera minni enn 280 mm, í bústaðarbygningum tó ikki minni enn 250 mm. Grundin á snyrilstrappum og snúðurtrappum má ikki vera minni enn 200 mm. Hugtøkini gongulinja, grund og uppstig verða lýst í DS1107, Terminologi for trapper. (3.2.2, stk. 5) Grundin verður máld í gongulinjuni mitt í fríu breiddini í trappuni, tó hægst 0,5 m frá tí innara handlistanum. Trappur eiga at verða gjørdar við somu grund og sama uppstigi í allari trappugongini. Trappur við minni halli (lægri uppstigi og djúpari grund) enn tey ásettu krøvini, eru lættari og tryggari at ganga á. Eru nógvir brúkarar t.d. í fyritøkum, almennum bygningum og stovnum, eigur hallið á trappuni at vera minni enn tað, sum kravið ásetur. Leiðreglan fyri eina góða innandura trappu kann nýtast: 29

30 1 grund + 2 uppstig = mm. Um leiðreglan verður fylgd, kann t.d. ein grund á 320 mm og eitt uppstig á 150 mm viðmælast. Innanhýsis trappur í vanligum búeindum eiga at verða gjørdar eftir leiðreglunum omanfyri. Trappur eiga at hava stoyttrin, og trinforkanturin eigur at vera frámerktur við liti, ið brýtur frá. Sí tekning niðanfyri. Stk. 6 Í bygningum við 3 hæddum ella meira skal í minsta lagi ein sjálvvirkandi lyfta (type 2), sum røkkur øllum hæddum, íroknað møguliga lofts- og kjallarahædd, vera. Stk. 7 Lyfta sbrt. kap , stk. 6 skal vera týpa 2 lyfta í samsvari við DS/EN 81-70, Sikkerhedsregler for konstruktion og installation af elevatorer - Særlige anvendelser for passager- og godselevatorer - Del 70: Tilgængelighed til elevatorer for personer, inklusive personer med handicap. (3.2.2, stk. 6) Í bygningi við tveimum hæddum skal tað vera atkomuligt fyri øll til tær hæddir, sum eru ætlaðar almenninginum. Lofts- og kjallarahædd, sum ikki eru ætlaðar almenninginum, verða ikki roknaðar sum hæddir, tá ið talið av hæddum verður gjørt upp í sambandi við, um lyfta eigur at vera í bygninginum. Tó skal møguleiki vera fyri at gera lyftu til allar hæddirnar, sum kunnu innrættast til almenna nýtslu. (3.2.2, stk. 7) Vísast kann til kunngerð um Lyftur (elevatorar). Týpa 2 lyfta eigur at vera sbrt. vegleiðingini hjá SBi, Tjekliste for elevatorer, sum er at finna á, rer. Við umbygging kunnu minni lyftur enn tær, sum her eru nevndar, nýtast íroknað minilyftur, tá ið umbyggingararbeiðið, sbrt. kommunala byggimyndugleikanum, annars ikki kann fremjast, uttan at víðfevndar broytingar verða gjørdar í bygninginum, sbrt. kap. 3.1, stk. 2. Víst verður somuleiðis til kap. 8, Innleggingar, um innseting av lyftuútbúnaði Verja Gongir, trappur og rampur í felags atkomuleiðum skulu, við atliti at tí, sum bygningurin verður brúktur (3.2.3, stk. 1) Kravið kann lúkast við at seta upp handlistar báðumegin trappurnar. Smalar trappur kunnu hava 30

31 til, tryggjast við verju og vera útgjørdar við handlistum. Altanir, franskar altanir, altangongir, luftslúsur, takterassur, uttandura trappur og onnur líknandi øki, har hæddarmunur er, eru somuleiðis fevnd av ásetingini. Handlistar skulu vera lættir at taka um og halda fast í. handlista bara øðrumegin, tá ið frástøðan millum handlistan og vegg, spinnil ella tílíkt er minni enn 1,1 m. Rampur við einum halli millum 1:20-1:25 kunnu í staðin fyri handlistar hava hjólverju upp fyri síðurnar. Breiðar trappur og rampur eiga at býtast sundur við handlistum, har fjarstøðan millum handlistarnar er í mesta lagi 2 m. Hæddin á verju ella rekkverki eigur at vera minst 1,0 m. Við trappur og rampur eigur hæddin á verjuni/rekkverkinum at vera í minsta lagi 0,8 m og við trappupallar í minsta lagi 0,9 m. Í trappum, har breiddin millum trappuvangarnar er meira enn 0,3 m, og fram við altangongum, luftslúsum og aðrastaðni, har hæddarmunurin er 1 hædd ella meira, eigur hæddin á verjuni/rekkverkinum at økjast hóskandi, tó til í minsta lagi 1,2 m. Handlistar eiga at førast óbrotið fram við trappupallum og enda vatnrætt. Undir trappum eigur at avbyrgjast við verju og/ella frámerkjast taktilt, har hæddin millum gólv og trappu er minni enn 2,2 m. Øll sløg av verju ella rekkverki skulu, við atliti at tí, sum bygningurin verður nýttur til, gerast soleiðis, at persónar verða nóg væl vardir. Verjur úr glasi skulu gerast í samsvari við ásetingarnar í kap. 4, Konstruktiónir. Hædd á verju/rekkverki og handlistum verður máld yvir rampum og trinforkantum á trappum. (3.2.3, stk. 2) Fjarstøðan millum øll sløg av rimum í rimaverki, bæði loddrøttum og vatnrøttum, eigur at vera soleiðis, at hon ikki elvir til persónsskaðar. Ansast skal serliga eftir, at børn ikki kunnu klintra á teimum ella koma í klemmu millum tær. Í sambandi við nýtslu av glasi í verju ella rekkverki verður víst til DS/INF 119, Bygningsglas Retningslinjer for valg og anvendelse af sikkerhedsglas Personssikkerhed. 3.3 Bústaðir Innrætting av bústøðum Ein bústaður skal vera til støddar og gjørdur soleiðis, at bæði bústaðurin sum heild og tey einstøku rúmini eru hóskandi við atliti at ætlaðu nýtsluni. Kommunali byggimyndugleikin kann krevja skjalprógv fyri, at kravið er lokið, t.d. við lýsing av innrættingarmøguleikum. (3.3.1, stk. 1) Tá bústaðir verða innrættaðir, kann kommunali byggimyndugleikin eftir einari ítøkiligari meting seta treytir um, at bústaðurin skal vera tíðarhóskandi og nøktandi í stødd og innrætting í mun til samlaða økið, sum skal gagnnýtast. Ásetingin verður fyrst og fremst tikin í nýtslu í sambandi við umfatandi umbyggingar og nýtslubroytingar í verandi bygging. 31

32 Ein bústaður skal, umframt búrúm, hava køk, vesiog baðirúm. Køkurin kann annaðhvørt gerast sum eitt sjálvstøðugt rúm ella í samband við búrúm, ella sum køkskrókur í búeindum undir 50 m². Stk. 4 Í og uttan fyri íbúðarhús, raðhús og sambygd hús skal vera nóg stórt goymslupláss til klæði, køksútbúnað og aðrar nýtslulutir, súkklur, barnavognar, og møguligt skal vera fyri at vaska og turka klæðir. Stk. 5 Búrúm og køkur skulu gerast við nøktandi rúmhædd. Rúmhæddin skal ásetast í mun til rúmdýpdina, rúmstøddina, og hvussu vindeyguni í bústaðnum eru sett. (3.3.1, stk. 3) Ein køkur eigur, umframt borðpláss til matgerð, at hava pláss til at goyma og køla mat, goymslupláss til búnýti, vask við frárenning og pláss til kókiplátur. (3.3.1, stk. 4) Møguleiki eigur at vera fyri at turka klæðir uttan fyri bústaðin við atliti at inniluftini. (3.3.1, stk. 5) Jú størri og djúpari eitt rúm er, jú hægri eigur rúmhæddin at vera. Í íbúðarhúsum kann kravið lúkast við eini fríari rúmhædd á í minsta lagi 2,5 m. Hava rúmini ikki somu hædd, kann rúmhæddin gerast upp sum miðalhæddin í búrúmum og køki í búeindini. Í raðhúsum og einbýlishúsum kann kravið lúkast við eini fríari rúmhædd á í minsta lagi 2,3 m. Er loftið ikki vatnrætt, verður hæddin máld sum miðalhædd. Bara fríar hæddir á 2,1 m og yvir verða íroknaðar gólvvíddina. Stk. 6 Tá ið bygt verður inn í lendið, skal atlit takast at inniumhvørvinum í búrúmum og køkum. Víst verður til kap. 4, Konstruktiónir, og kap. 6, Inniumhvørvi. Stk. 7 Í køkum skal pláss vera fyri, at køksarbeiðið kann fara fram á hóskiligan og tryggan hátt. Í rúmum við skráveggi kann kravið lúkast við eini fríari rúmhædd á í minsta lagi 2,3 m yvir minst 3,5 m² av gólvvíddini. (3.3.1, stk. 7) Framman fyri arbeiðspláss og goymslupláss í køki eigur at vera frítt pláss á í minsta lagi 1,1 m. Í rúmum við skráum lofti kann kravið lúkast, um fría hæddin er í minsta lagi 2,1 m við forkantin av arbeiðsplássi og goymsluplássi. Stk. 8 Innskotnar hæddir (hemsur) verða ikki roknaðar sum sjálvstøðug búrúm, tá ið gólvvíddin í mesta lagi er 4,5 m². Hóskandi køksinnrætting fyri rørslutarnað verður lýst í SBi-anvisning 222, Tilgængelige boliger. (3.3.1, stk. 8) Tað er ein treyt, at tann innskotna hæddin er í opnum sambandi við tað rúmið, sum hon er bygd inn í. Hevur innskotna hæddin skrávegg, verður bert tann parturin av gólvvíddini íroknaður, har frástøðan millum gólv og útsíðuna á tekju er meira enn 1,5 m. Sí tekning niðanfyri. 32

33 Eru fleiri hemsur sínámillum samanbundnar, verður víddin á teimum uppgjørd samlað Baði- og vesirúm Í tilhaldshæddini í bústøðum skal í minsta lagi innrættast 1 vesirúm við atgongd uttan hæddarmun og við hóskandi innrætting og stødd. Hondvask skal vera í vesirúmi ella í forrúmi til vesirúm Hurðarbreiddir Hurðar í atkomu- og tilhaldshæddum skulu hava eitt frítt op á í minsta lagi 0,77 m. (3.3.2, stk. 1) Við tilhaldshædd skilst har fólk halda til, t.d. har køkur og stova er. Framman fyri hondvask og vesi eigur frítt pláss á í minsta lagi 1,1 m at vera. Innrætting av vesi- og baðirúmum fyri rørslutarnað verður lýst í SBi-anvisning 222, Tilgængelige boliger. (3.3.3, stk. 1) Ásetingin fevnir um úthurðar, hurðar í durum, forstovum, gongum og tílíkum atkomurúmum, og minst eina hurð til hvørt búrúm í bústaðnum, og til køk, baði- og vesirúm í atkomu- og tilhaldshæddini. Fría breiddin verður máld, tá hurðin stendur 90 0 opin. 33

34 3.3.4 Gongsbreiddir Durar, forstovur, gangir og líknandi atkomurúm skulu innrættast soleiðis, at gangast kann ígjøgnum tey ótarnað í fullari breidd. (3.3.4, stk. 1) Kravið kann lúkast við, at nevndu atkomurúm hava eina fría breidd á í minsta lagi 1,0 m. Eru hurðar ella skápshurðar í síðunum í atkomurúminum, eigur breiddin at økjast við í minsta lagi 0,3 m. 3.4 Aðrir bygningar enn bústaðarbygningar Alment Í tann mun bygningar kunnu javnsetast við bústaðarbygningar, eru ásetingarnar í kap. 3.3 um innrætting av bústøðum galdandi. Ásetingarnar í kap. 3.3 eru eisini galdandi, um kommunali byggimyndugleikin metir, at tær eru í samsvari við tey krøv, sum skulu lúkast við atliti at nýtsluni av bygninginum. Í bygningum, har arbeiðspláss verða innrættað, ið eru fevnd av ásetingunum í løgtingslóg um arbeiðsumhvørvi, skulu arbeiðsrúm innrættast í (3.4.1, stk. 1) Bygningar, har nýtslan kann javnsetast við bústaðir, skulu í fyrstu atløgu viðgerast sum bústaðir. Serlig viðurskifti eru galdandi fyri t.d. skúlar og stovnar, sum eisini eru arbeiðspláss, og tí eisini skulu lúka krøvini fyri innrætting av arbeiðsplássum eitt nú krøv og vegleiðingar frá Arbeiðseftirlitinum. (3.4.1, stk. 2) Kunngerð um innrætting av føstum arbeiðsplássum er givin við heimild í løgtingslóg um arbeiðsumhvørvi. 34

35 samsvari við krøvini í kap , Arbeiðsrúm, kap , Starvsfólkakøkar, kap , Vesirúm og kap , Baðirúm og skiftirúm. Arbeiðsplássið skal harumframt lúka krøvini, sum eru ásett í kunngerð um innrætting av føstum arbeiðsplássum. Í alistøðum, ali- og rakstrarbygningum hjá landbúnaðinum, har arbeiðspláss verða innrættað, sum eru fevnd av løgtingslóg um arbeiðsumhvørvi, skal arbeiðsplássið innrættast í samsvari við kunngerð um innrætting av føstum arbeiðsplássum. Stk. 4 Bygningar, sum ikki eru fevndir av ásetingunum í kap. 3.3 ella kap , stk. 1-3, skulu innrættast í samsvari við tey trygdar- og heilsuligu krøv, sum kommunali byggimyndugleikin í hvørjum einstøkum føri setur til innrætting av bygningunum. Saman við kunngerðini hevur Arbeiðseftirlitið fleiri vegleiðingar, sum somuleiðis verður víst til. Vælferðarfyriskipanir eiga ikki at vera til taks fyri onnur enn starvsfólk. Stk. 5 Á teimum hæddum í einum bygningi, har innrættað verða vesirúm, sum eru alment atkomulig ella eru til nýtslu hjá øðrum enn starvsfólki í bygninginum, skal í minsta lagi eitt av hesum vesirúmum lúka krøvini í pkt Í minsta lagi eitt vesirúm, sum er innrættað eftir pkt. 1-10, skal innrættast í atkomuhæddini ella aðrari hædd við atgongd umvegis lyftu o.tíl. (3.4.1, stk. 5) Innrætting av vesum til rørslutarnað eigur at gerast sbrt. vegleiðingunum lýstar í atkomu minnislistanum hjá SBi, Tjekliste for vesi-rum, sum er at finna á, Niðanfyri sæst dømi um innrætting av vesirúmi til rørslutarnað. 1) Atgongd uttan hæddarmun skal vera til vesirúmið. 2) Fría hurðaropið inn til vesirúmið skal vera í minsta lagi 0,77 m. 3) Hondvask og vesi skulu setast á hvør sín samankomandi vegg, so at persónur, sum situr á vesikummuni, kann røkka yvir til hondvaskið. 4) Eitt frítt øki, sum er í minsta lagi 0,9 m breitt og uttan innbúgv á gólvi ella veggjum, skal vera á tí síðuni av vesikummuni, sum vendur burtur frá hondvaskinum. 5) Eitt frítt øki við tvørmáti á í minsta lagi 1,5 m skal vera framman fyri vaskið, vesikummu og hurð. 6) Vesikummusætið skal vera 0,48 m upp frá gólvinum. 7) Flytiligir armstuðlar skulu vera 0,8 m upp frá gólvinum báðumegin við vesikummuna. 8) Hondvask skal vera 0,8 m upp frá gólvinum. Frárenningin undir vaskinum skal ikki tarna nýtsluni. 9) Undirkantur á spegli skal vera í mesta lagi 0,9 m upp frá gólvinum. 10) Hurðin inn á vesið skal lættliga kunna latast upp og aftur. 35

36 Stk. 6 Við umbygging skal vesirúm, sum er fevnt av stk. 5, innrættast soleiðis, at tað kann nýtast av persónum í koyristóli. Í minsta lagi eitt vesirúm til fólk í koyristóli skal innrættast í atkomuhædd ella í aðrari hædd, sum hevur atgongd umvegis lyftu o.tíl. Stk. 7 Í alment atkomuligum hølum og støðum við føstum áskoðaraplássum skal vera eitt hóskandi tal av áskoðaraplássum til fólk í koyristóli. Í sambandi við alment atkomuligar bygningar eigur talið av vesum at gerast við atliti at samlaða talinum av fólkum, sum nýta bygningin. Somuleiðis eigur fyrilit at takast fyri, hvat virksemi er í bygninginum. Sum vegleiðing kann talvan niðanfyri nýtast, tá talan er um matstovur, ítróttarhallir o.tíl.: Samlað tal av fólkum, ið samstundis nýta bygningin: Minsta tal av vesum: Minsta tal av vesum til koyristólsbrúk arar: (3.4.1, stk. 7) Ásetingin fevnir um konsertsalir, biografar, leikhús, kirkjur, ítróttastøð o.tíl., har føst áskoðarapláss eru sett upp. Áskoðarapláss til fólk í koyristóli eiga at vera javnt býtt millum øll hini áskoðaraplássini og við møguleika fyri at sita saman við fylgjara. Tað skulu tó ongantíð vera færri enn tvey pláss til koyristólsbrúkarar. Eitt hóskandi tal er umleið 1 % av øllum áskoðaraplássunum. Sum vegleiðing kann talvan niðanfyri nýtast, tá minsta talið av áskoðaraplássum til koyristólsbrúkarar verður sett: 36

37 Samlað tal av áskoðaraplássum: Minsta tal av áskoðaraplássum til koyristólsbrúkarar: Arbeiðsrúm Arbeiðsrúm skulu í stødd, rúmhædd og rúmvídd vera soleiðis, at arbeiðið kann fara fram á tryggan hátt í mun til tað, sum rúmið verður brúkt til og til talið av starvsfólkum, sum vanliga arbeiða í rúminum. (3.4.2, stk. 1) Kravið kann lúkast við, at sjálvt smá arbeiðsrúm verða gjørd við einari fríari loftshædd á í minsta lagi 2,5 m og hava eina rúmvídd á í minsta lagi 12 m³ fyri hvønn persón, sum arbeiðir í rúminum. Um so er, at tað í einum arbeiðsrúmi kunnu vera munandi fleiri fólk enn tey, sum arbeiða í rúminum, eigur rúmvíddin at økjast samsvarandi talinum av hesum fólkum. Kommunali byggimyndugleikin kann loyva, at rúmvíddin verður minkað, um so er, at munadygt mekaniskt luftskifti verður sett upp í rúminum, tó eigur rúmvíddin í hesum førum ikki at vera undir 8 m³ pr. persón. Við arbeiðsrúm skilst eitt og hvørt rúm, har ið arbeitt verður. Stødd og rúmvídd í vanligum flokshølum í skúlum og tilhaldsrúmum í barnaansingarstovnum skulu vera nøktandi í mun til talið av børnum og starvsfólkum. Tilhaldsrúm í barnaansingarstovnum skulu í minsta lagi hava eina fría gólvvídd á 3 m 2 pr. barn í vøggustovum og 2 m 2 pr. barn í barnagørðum. Vanlig flokshøli í skúlum við munadyggum luftskifti skulu hava rúmvídd á í minsta lagi 6 m 3 pr. persón. Tá bygt verður inn í lendið skal tryggjast, at inniumhvørvið í tilhaldsrúmum á dag- og samdøgursstovnum og í vanligum flokshølum í skúlum er nøktandi. Víst verður til kap. 4, Konstruktiónir og kap. 6, Inniumhvørvi. (3.4.2, stk. 2) Í útrokning av rúmvíddini verða bara teir partar av rúminum, har ið tað við atliti at loftshæddini er loyvt at innrætta arbeiðspláss, íroknaðir. Harafturat eigur atlit at takast at maskinum, innbúgvi og lutum á goymslu o.ø., sum taka rúmd. Tann parturin av rúminum, sum liggur meira enn 4,0 m yvir gólvinum, er ikki íroknaður, tá ið rúmvíddin verður útroknað. Viðvíkjandi luftskiftisviðurskiftum á dagstovnum og í vanligum flokshølum í skúlum verður víst til kap , stk

38 3.4.3 Starvsfólkakøkar Har ið arbeiðið krevur, at starvsfólkakøkur verður innrættaður, skal hann vera lætt atkomiligur í mun til arbeiðsplássini. Starvsfólkakøkar skulu hava vask og kókiútbúnað og hava vindeygu, sum eru sett soleiðis, at síggjast kann út á kringumstøðurnar. (3.4.3, stk. 1) Sbrt. kunngerð um innrætting av føstum arbeiðsplássum skulu starvsfólkakøkar/matstovur gerast á øllum arbeiðsplássum, har fólk arbeiða. Starvsfólkakøkar mugu ikki hava beinleiðis atgongd til vesirúm ella forrúm til vesirúm Vesirúm Atgongd frá arbeiðs- og tilhaldsrúmi til vesirúm skal vera gjøgnum forrúm. Talið av vesum skal lagast til talið av starvsfólkum. Vesirúm ella forrúm til vesi skulu hava hondvask. Stk. 4 Í skrivstovu- og fyrisitingarbygningum skal, á teimum hæddum har sum vesirúm eru innrættað, í minsta lagi eitt teirra lúka krøvini í kap , stk. 5. (3.4.4, stk. 1) Forrúm kann vera felags fyri fleiri vesirúm. (3.4.4, stk. 2) Kravið kann lúkast við innrætting av í minsta lagi einum vesi fyri hvørji 15 starvsfólk. Eru standikummur til mannfólk, kann talið av vesum minkast til eitt fyri hvørji 20 starvsfólk. Talið av standikummum eigur í tílíkum førum at vera í minsta lagi ein fyri hvønn 20. mann. Serstøk vesi skulu vera til ávikavist mannfólk og konufólk uttan so, at hvørt einstakt vesi er í einum sjálvstøðugum rúmi við forrúmi uttan standikummur. (3.4.4, stk. 4) Víst verður til tekningar í kap , stk. 5. Í minsta lagi eitt vesirúm, sum er innrættað eftir kap , stk. 5, skal innrættast í atkomuhæddini ella aðrari hædd við atgongd umvegis lyftu o.tíl. Stk. 5 Við umbygging skal vesirúm, sum er fevnt av stk. 4, innrættast soleiðis, at tað kann nýtast av persónum í koyristóli. Í minsta lagi eitt vesirúm til fólk í koyristóli skal innrættast í atkomuhæddini ella í aðrari hædd, sum hevur atgongd umvegis lyftu o.tíl Baðirúm og skiftirúm Har baðirúm skulu innrættast sbrt. kap stk. 2, skal talið av brúsum lagast eftir starvsfólkatalinum og vera hóskandi innrættað. Skiftirúm skulu gerast í samband við baðirúm. Vesirúm skulu gerast í samband við baðirúm. (3.4.5, stk. 3) (3.4.5, stk. 1) Kravið kann lúkast við at innrætta í minsta lagi eina brúsu fyri hvørji 10 starvsfólk. Skiftirúm eiga at verða skildrað frá baðirúminum. Sbrt. kunngerð um innrætting av føstum arbeiðsplássum skulu kvinnur og menn annaðhvørt hava baðirúm hvør sær, ella hava møguleika at nýta baðirúmið hvør sær. 38

39 Í vinnuvirkjum, har arbeiðið er skitið og heilsuvandamikið, skal hóskandi tal av frítt atkomiligum hondvøskum setast upp. Stk. 4 Í baðirúmum og rúmum, har vaskipláss er, skal frárenning vera í gólvinum. Kravið kann lúkast við at seta upp í minsta lagi eitt hondvask fyri hvørji 5 starvsfólk. Hondvøsk í vesirúmum ella í forrúmum, sum kunnu læsast, verða ikki íroknað. 3.5 Atkomulig innrætting av tænastuveitandi útbúnaði Tænastuveitandi útbúnaður til almenningin, so sum sjálvtøkur, gjalds- og postgreiðslur o.tíl., skal setast upp soleiðis, at øll fólk kunnu brúka hesar, eisini fólk, sum ikki hava fullan førleika. Støðuplássið framman fyri útbúnaði, sum lýst í stk. 1, skal vera vatnrætt og í minsta lagi 1,3 m x 1,3 m. Hæddarmunir í lendinum skulu javnast. Útbúnaður, sum lýstur í stk. 1, skal í hædd vera soleiðis, at fólk í koyristóli kunnu brúka hann. (3.5, stk. 2) Víst verður til ásetingarnar um atkomuviðurskifti í óbygdum økjum í kap. 2, Byggiregulerandi ásetingar. Ásetingin kann lúkast við, at lendið verður javnað, og rampur verða gjørdar, sum lýst í kap. 3, Innrætting av bygningum. (3.5, stk. 3) Kravið kann eisini lúkast við, at útbúnaðurin lættliga kann stillast i hædd. 3.6 Hotell o.a. Á hotellum, gistingarhúsum og líknandi bygningum skal í minsta lagi 5. hvørt seingjarpláss við egnum vesi- og baðirúmi vera nýtiligt hjá fólki í koyristóli sbrt. kap , stk. 1. Í bygningum, sbrt. stk. 1, við seingjarplássum skulu innrættast í minsta lagi 2 seingjarpláss við egnum vesi- og baðihentleikum, sum eru fult atkomulig hjá fólki í koyristóli. (3.6, stk. 1) Innrætting av vesi- og baðirúmum fyri rørslutarnað er lýst í SBi-anvisning 222, Tilgængelige boliger. (3.6, stk. 2) Við seingjarpláss skilst ein song, sum stendur á gólvinum. Uppreiðingar, sovisofur og koyggjusengur verða ikki roknaðar sum seingjarpláss. Sengur, sum eru 140 cm breiðar, verða roknaðar sum dupultsengur. Seingjarpláss við egnum vesi- og baðirúmi til rørslutarnað verður lýst í atkomu minnislistanum hjá SBi, Tjekliste for sengepladser med egne wc- og badefaciliteter i hoteller m.v, sum er at finna á Innrætting av atkomuligum seingjarplássum við egnum vesi- og baðirúmi skal lúka krøvini í kap , stk. 5, umframt niðanfyri nevndu krøv: - Atgongd uttan hæddarmun skal vera til kamarið og til vesi- og baðirúmið. - Møguleiki skal vera fyri at koma runt í kamarinum við koyristóli. Eitt frítt øki við tvørmáti á 1,5 m skal vera við síðurnar av songini og framman fyri hurðini, leyst av økinum, har hurðin gongur. Hetta er galdandi fyri hurðar bæði til kømur við seingjarplássum og tilhoyrandi vesi- og baðirúm. - Baðistólur, sum kann stillast í hædd, skal vera til taks. Ella skal annar møguleiki vera, sum tryggjar, at fólk í koyristóli kunnu nýta baðihentleikarnar. 39

40 - Møguligur kantur millum gólvið í baðirúmi og brúsuna skal í mesta lagi vera 25 mm. Sí eisini kap. 4.6, stk. 5 um vátrúm. Í bygningum, sbrt. stk. 1, við seingjarplássum skulu innrættast í minsta lagi 4 seingjarpláss við egnum vesi- og baðihentleikum, sum eru fult atkomulig hjá fólki í koyristóli Stk. 4 Í bygningum, sbrt. stk. 1, við meira enn 40 seingjarplássum skulu fyri hvørji 20 seingjarpláss, sum koma afturat, innrættast í minsta lagi eitt seingjarpláss við egnum vesiog baðihentleikum, sum er fult atkomuligt hjá fólki í koyristóli. Bygningar, innrættaðir við í minsta lagi 10 seingjarplássum við egnum vesi- og baðihentleikum, sum eru fult atkomulig fyri fólk í koyristóli, skulu lúka krøvini í stk. 1-3, sama hvat talið av seingjarplássum annars er. Stk. 5 Altanir við atkomu frá rúmum, sum eru nevnd í stk. 1, skulu gerast soleiðis, at fólk í koyristóli kunnu nýta tær. (3.6, stk. 3) Víst verður til stk. 2. (3.6, stk. 4) Talið av fult atkomuligum seingjarplássum við egnum vesiog baðihentleikum verður ásett sbrt. talvuni niðanfyri: Tal av seingjarplássum í bygninginum: Tal av fult atkomuligum seingjarplássum: 4 Konstruktiónir 4.1 Alment Bygningar skulu gerast soleiðis, at nýtslu-, trygdar-, haldgóðsku- og heilsuligu viðurskiftini eru nøktandi. Arbeiðið skal gerast handverksliga rætt. Tilfarið, ið brúkt verður, skal vera gagnligt til endamálið. (4.1, stk. 1) Eitt byggiarbeiði er fullgott greitt úr hondum, tá tað, umframt vissu fyri haldgóðari styrki, støðufesti og heilsuligum viðurskiftum, eisini fevnir um verju ímóti skaðadjórum, so sum rottum o.ø. Ásetingarnar fevna eisini um byggitíðina, har arbeiðið eigur at verða skipað soleiðis, at byggingin er trygg, meðan bygt verður, íroknað, at byggingin ikki rapar og tílíkt. Samlaða bygningskonstruktiónin skal vera lufttøtt við atliti at orkunýtsluni, sí kap. 7, Orka. 40

41 Bygningskonstruktiónir skulu dimensjónerast og gerast soleiðis, at tær kunnu standa ímóti øllum vanligum statiskum og dynamiskum ávirkanum. Planering skal gerast á tryggan hátt, so skaðar ikki henda orsakað av flytingum í lendinum. Planering undir kloakk- og veitingarleiðingum, grundstøðinum o.tíl. skal gerast so, at tað er haldgott og frosttrygt. Stk. 4 Tekjur og ervaljós skulu gerast soleiðis, at tað ikki er møguligt at detta niður ígjøgnum tekjuna/ervaljósið. Stk. 5 Við ráðlegging, prosjektering, útbjóðing og gerð av bygningskonstruktiónum skulu átøk gerast, sum, við atliti at veðurlagnum, eru neyðug fyri at gera eitt fullgott arbeiði. (4.1, stk. 2) Atlit at øðrum viðurskiftum, sum t.d. ljóð- og brunaviðurskifti kunnu eisini vera dimensjónerandi. (4.1, stk. 3) Í sambandi við frosttrygging av undirstøðinum eiga loysnirnar at vera so mikið góðar og álítandi, at frosttryggingin heldur so leingi, bygningurin stendur. Serlig atlit skulu takast at brattlendi. (4.1, stk. 5) Ásetingin er m.a. við til at tryggja, at vátt og vætuviðkvæmt tilfar, og tilfar og bygningslutir við blámusoppi ikki verður innbygt. Tað kann t.d. gerast soleiðis, at byggingin fer fram undir fullkomnari verju fyri regni o.ø. og hóskandi varðveitslu av byggitilfari. Ein hóskandi góðskutryggingarskipan hevur eisini stóran týdning í hesum sambandi. Virkiskravið kann t.d. verða lokið við: - At í ráðleggingar- og prosjekteringstíðini verður lagdur dentur á at sleppa undan tilfari og byggitøkniligum loysnum, sum eru óneyðuga vætuviðkvæmar. - At í útbjóðingar- og tíðarætlanini greitt verður sett tíð av til neyðugu turkingina av byggitilfari og konstruktiónum. - At byggiharrin, um gjørligt áðrenn útbjóðingina, fremur eina meting av, um tað loysir seg at seta upp verju fyri regni o.ø. í byggitíðini. Stk. 6 Bygningskonstruktiónir og byggitilfar mugu ikki innihalda vætu, sum, tá flutt verður inn í bygningin, kann hava við sær vanda fyri vøkstri av blámusoppi. 4.2 Dimensjónering av konstruktiónum Dimensjónering av konstruktiónum skal gerast við grundarlagi í niðanfyri nevndu evrokotum við tilhoyrandi donskum tillagingum (anneksum): DS/EN 1990, Projekteringsgrundlag for bærende konstruktioner, við tilhoyrandi DS/EN 1990 DK NA - At byggiharrin við útbjóðing í fakentreprisu skipar fyri felags høli til at goyma vætuviðkvæmt tilfar í. (4.1, stk. 6) Kravið er við til at minka um vandan fyri, at flutt verður inn í ov ráligar bygningar og vandan fyri vøkstri av blámusoppi. Hetta er galdandi fyri bæði nýbygging og umbygging. Tá hættisliga vætuinnihaldið í tilfarinum verður greinað, eigur atlit eisini at takast at møguligum yvirflatuskitti. Kravið eigur at síggjast í samanhangi við stk. 5. (4.2, stk. 1-4) Konstruktivu dimensjóneringarnar í byggingum skulu gerast av fólki, sum eru før til tess. Hesi kunnu vera verkfrøðingar ella onnur, sum kommunali byggimyndugleikin metir hava nóg góðan førleika til tess. Vísast kann til SBi-anvisning 223, Dokumentation af bærende konstruktioner 41

42 DS/EN , Densiteter, egenlast og nyttelast for bygninger, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Brandlast, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Snelast, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Vindlast, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Termiske laster, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Last på konstruktioner under udførelse, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Ulykkeslast, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Betongkonstruktioner til opbevaring af væsker og pulvere við tilhoyrandi DS/EN DK NA inniheldur uppískoytisreglur fyri dimensjónering av betongkonstruktiónum til goymslu av løgi og pulvuri, og eisini aðrar betongkonstruktiónir við kravi um vætutættleika. Fyri tjøld og líknandi fyribils konstruktiónir kann vísast til DS/EN 13782, Midlertidige konstruktioner Telte Sikkerhed. Tá fyrisett mát (normir/standardir) verða nýtt, skal atlit takast at teimum í stk. 1 nevndu evrokotum og donskum tillagingum. Av tí, at Føroyar ikki hava serstakan føroyskan norm fyri dimensjónering av vindi, so eiga vindmátingarnar í skjal 1B at verða brúkar sum grundarlag, tá konstruktiónir verða dimensjóneraðar í Føroyum. Skjalið er brot úr rapportini, GEM, Onshore Climate Review for the Faroe Islands, DS/EN , Betonkonstruktioner, Generelle regler samt regler for bygningskonstruktioner, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Betonkonstruktioner, Brandteknisk dimensionering, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Betonkonstruktioner til opbevaring af væsker og pulvere, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Stålkonstruktioner, Generelle regler samt regler for bygningskonstruktioner, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Stålkonstruktioner, Brandteknisk dimensionering, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Stålkonstruktioner, koldformede elementer og beklædning af tyndplader, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Stålkonstruktioner, Rustfrit stål, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Stålkonstruktioner, Pladekonstruktioner, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DSEN , Stålkonstruktioner, Styrke og stabilitet af skalkonstruktioner, við tilhoyrandi DS/EN DK NA 42

43 DS/EN , Stålkonstruktioner, Styrke og stabilitet af pladekonstruktioner med tværbelastning, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Stålkonstruktioner, Samlinger, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Stålkonstruktioner, Udmattelse, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Stålkonstruktioner, Materialesejhed og egenskaber i tykkelsesretningen, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Kompositkonstruktioner, Generelle regler samt regler for bygningskonstruktioner, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Kompositkonstruktioner, Brandteknisk dimensionering, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Trækonstruktioner, Almindelige regler samt regler for bygningskonstruktioner, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Trækonstruktioner, Brandteknisk dimensionering, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Murværkskonstruktioner, Generelle regler for armeret og uarmeret murværk, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Murværkskonstruktioner, Brandteknisk dimensionering, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Murværkskonstruktioner, Designbetragtninger, valg af materialer og udførelse af murværk, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Geoteknik, Generelle regler, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Aluminiumkonstruktioner, Generelle regler, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Aluminiumkonstruktioner, Brandteknisk dimensionering, við tilhoyrandi DS/EN DK NA DS/EN , Aluminiumkonstruktioner, Udmattelse, við tilhoyrandi DS/EN DK NA 43

44 Tá betongkonstruktiónir verða dimensjóneraðar, skulu niðanfyri nevndu evrokotur nýtast: DS/EN 206-1, Beton, specifikation, egenskaber, produktion og overensbestemmelse. DS 2426 Beton, Materialer Regler for anvendelse af DS/EN 206 i Danmark Tá ið konstruktiónir úr lættbetong verða dimensjóneraðar, skal niðanfyri nevnda evrokota nýtast: DS/EN 1520, Præfabrikerede armerede elementer af letklinkebeton med åben struktur við tilhoyrandi DS/EN 1520 DK NA Stk. 4 Tá ið konstruktiónir úr autoklaveraðum lættbetongi verða dimensjóneraðar, skal niðanfyri nevnda evrokota nýtast: (4.2, stk. 4) Við autoklaverað lættbetong skilst lættbetong við ikki lívrunnum poknutum tilfari (uorganiske porøse tilslag). DS/EN 12602, Præfabrikerede armerede komponenter af autoklaveret porebeton við tilhoyrandi DS/EN DK NA Stk. 5 Vikið kann verða frá ásetingunum í stk. 1, tá tað verður skjalprógvað fyri kommunala byggimyndugleikanum, at frávikið er ráðiligt. Stk. 6 Um tilfar og konstruktiónir verða nýttar, sum ikki eru fevndar av evrokotum sbrt. stk. 1, skal tað skjalprógvast á annan hátt, at tey trygdarligu viðurskiftini verða nøktandi. Stk. 7 Bilhús, bilskýli, yvirtaktar terassur, úthús, vakstrarhús og líknandi bygningar, umframt tøknihús til ravtøknilig samskiftisnet ella tænastur við eini vídd á hægst 50 m 2 kunnu verða gjørdir, uttan at styrki og støðufesti er skjalprógvað við útrokning. Stk. 8 Fyri vakstrarhús í samband við garðyrki og fyri tjaldtaktar bingjur at goyma flótandi húsdjóratøð (mykjutøð) í, er stk. 1 galdandi við tí tillaging, at krøvini til kavalast kunnu minkast við 65 %. (4.2, stk. 6) Í samband við skjalprógv verður víst til SBianvisning 223, Dokumentation af bærende konstruktioner. Royndarúrslit, fyrisett mát (standardir/normar) ella viðurkendar ávísingar og vegleiðingar kunnu við fyrimuni vera partur av skjalpróvnum við teirri treyt, at trygdarstøðið, íroknað møguligt eftirlit frá triðjamanni, samsvarar støðið, nevnt í stk (4.2, stk. 7) Bygningarnir eru tó framvegis fevndir av kap Glaspartí, glasflatur og glaskonstruktiónir Glaspartí, glasflatur og glaskonstruktiónir skulu gerast og dimensjónerast soleiðis, at tað fáast trygdarliga nøktandi umstøður ímóti persónskaðum. (4.3, stk. 1) Ásetingin fevnir um gerð og dimensjónering av glasi á tøkum, veggjum, framsíðum, hurðum, vindeygum, verjum o.ø. 44

45 Glaspartí á veggjum, glashurðar og glaspartí við hurðar eiga at verða merkt ella avbyrgd, soleiðis at merkingin sæst væl og er týðilig fyri øllum, eisini sjónveikum. Vísast kann til SBI-anvisning 230, Anvisning om bygningsreglement 2010, afsnit 4.3. Um verja verður nýtt í samband við glaspartí til trygging av persónsskaðum, eiga verjurnar at verða gjørdar sbrt. ásetingunum í kap. 3, Innrætting av bygningum. Vísast kann harafturat til DS/INF 119, Bygningsglas Retningslinier for valg og anvendelse af sikkerhedsglas Personsikkerhed. 4.4 Spælireiðskapur o.tíl. á spæliplássum Spælireiðskapur o.tíl. á spæliplássum, sum eru alment atkomulig, skal sniðgevast og dimensjónerast soleiðis, at trygdar- og heilsuligu umstøðurnar ímóti persónsskaðum vera nøktandi. (4.4, stk. 1) Í samband við reiðskap á spæliplássum kann vísast til niðanfyri nevndu evrokotur: DS/EN 1176, del 1-7 Legepladsudstyr DS/EN 1177, Stødabsorberende legepladsunderlag Sikkerhedskrav og prøvningsmetoder DS/EN 12572, Kunstige klatrevægge sikringspunkter, stabilitetskrav og prøvningsmetoder Í omanfyri nevndu evrokotum eru tilskilaðar ásetingar, sum eiga at vera loknar, fyri í mest møguligan mun at verja fyri vanda, sum kann vera tengdur at, at børn nýta spælireiðskap á spæliplássum. Aðrar tøkniligar ásetingar kunnu nýtast, um trygdarligu umstøðurnar vera nøktandi samsvarandi. Ásetingin fevnir eisini um rennifjalabreytir o.a. 4.5 Væta og haldføri Bygningar skulu gerast soleiðis, at vatn og væta ikki føra við sær skaðar á bygningin, íroknað vánaligt haldføri ella heilsuligar trupulleikar, sí somuleiðis kap. 6, Inniumhvørvi. (4.5, stk. 1) Vætuárin kunnu koma frá regni, kava, omanávatni, vatni í lendinum, vátum byggitilfari, ávirkan av nýtsluvatni og slavnari luft. Bygningar skulu tryggjast ímóti skaðiligari upphópan av vætu frá inniluftini. Bygningar skulu harafturat tryggjast ímóti vætu frá lendinum. Bygningar skulu tryggjast ímóti omanávatni og takvatni, við at leiða tað burtur. (4.5, stk. 3) Viðvíkjandi frárenningarskipanum verður víst til kap Bygningar skulu verjast fyri vatni frá lendinum og omanávatni, sum setur inn ímóti bygninginum. Verður drenað kring bygningin, skal drenið gerast sbrt. DS 436 Norm for dræning af bygværker m.v. 45

46 Stk. 4 Klimaskermurin skal gerast soleiðis, at regn og távatn frá kava ikki treingja inn. Tøk skulu gerast soleiðis, at regn og távatn frá kava renna frá á fullgóðan hátt. Takvatn skal leiðast til frárenningarskipanir umvegis takrennur og/ella rennustokkar. (4.5., stk. 4) Klimaskermurin fevnir um m.a. tekjur, útveggir, hurðar, vindeygu og lendisgólv. Kommunali byggimyndugleikin kann geva frávik frá ásetingini, tá ið talan er um bygningar, sum liggja serliga frítt fyri, íroknað summarhús, bilhús, úthús og líknandi smærri bygningar, treytað av, at tað ikki er til ampa fyri vegøkir ella grannagrundøkir. Stk. 5 Vátrúm, so sum baðirúm, grovkøkar og vesirúm við gólvfrárenning, skulu lúka hesi krøv: 1) Gólv og veggir skulu gerast soleiðis, at tey kunnu standa ímóti vætuárini og mekaniskum og evnisligum ávirkanum, sum vanliga koma fyri í vátrúmum. 2) Gólv og gólválegging, íroknað samankomingar, íbindingar, rørgjøgnumføringar o.tíl., skal gerast vatntætt. 3) Veggir og veggjaklæðing, herundir samankomingar, íbindingar, rørgjøgnumføringar o.tíl. skulu gerast vatntættir í tí partinum av rúminum, har vatnárinið er. 4) Samankomingar millum veggir og gólv skulu somuleiðis gerast vatntættar. 5) Gólv í vátrúmi skal gerast við halli, soleiðis at vatn verður leitt til gólvfrárenning. 6) Í tí partinum av vátrúminum, har áhaldandi vatnárin kann væntast, mugu rørgjøgnumføringar ikki gerast í gólvinum. 7) Við nýtslu av løttum veggjum og gólv- og veggkonstruktiónum, sum eru gjørdar av træ ella øðrum lívrunnum tilfari, skal hóskandi vatntættingarskipan nýtast. (4.5, stk. 5) Legg til merkis, at vesirúm uttan gólvfrárenning ikki eru at rokna sum vátrúm. Roknast má við, at økið í og uttan um brúsu og baðikar javnan vera fyri vatnárini. Vísast kann til SBi anvisning 200, Vådrum, sum lýsir, hvussu gólv og veggir í vátrúmum eiga at verða gjørd, umframt dømir um ráðlegging, prosjektering og gerð av baðirúmum í nýggjum og gomlum bústøðum. 4.6 Byggipláss Byggipláss skulu innrættast soleiðis, at tey ikki eru til bága fyri økið uttanum, íroknað eisini vegir og gongubreytir. Innkoyringar til byggipláss skulu gerast á fullgóðan hátt og verða hildnar í góðum standi. Brunatrygdin skal vera nøktandi á byggiplássum, og meðan bygging fer fram. (4.6, stk. 1) Vísast kann til ABF 06-10, stk. 6, sum umtalar Serlig vetrar- og onnur tiltøk. Somuleiðis kann vísast til kunngerð um reglur fyri byggipláss og líknandi arbeiðspláss. (4.6, stk. 2) M.a. kann vísast til, Bygge- og Boligstyrelsens cirkulære om instruks for brandværnsforanstaltninger under byggearbejder på fredede bygninger og Dansk Brand- og sikringsteknisk Instituts brandtekniske vejledning nr. 10, Varmt arbejde. 46

47 5 Brunaviðurskifti 5.1 Alment Bygningar skulu gerast, innrættast og vera úr tílíkum tilfari, at teir til eina og hvørja tíð geva nøktandi trygd móti eldi, og at eldurin ikki breiðir seg til aðrar bygningar á sama grundøki og til grannabygningar. Bygningar skulu til eina og hvørja tíð geva fólki, sum eru inni, góða trygd og góðar møguleikar at sleppa til rýmingar, tá eldur er í. Góðar umstøður skulu somuleiðis vera at bjarga fólkum og djórum út, umframt at sløkkja eld. Er talan um eldhættisligt og vandamikið virksemi, sbrt. 37 í løgtingslóg um tilbúgving, skal kommunali byggimyndugleikin eftir sína viðgerð av málinum senda eitt eintak til VØRN til endaliga viðgerð. (5.1, stk. 1) Brunatøkniliga skjalatilfarið, sum kommunali byggimyndugleikin hevur rætt at krevja í sambandi við umsókn um byggiloyvi, er lýst í kap Viðvíkjandi brunatrygd í vanligari bygging, so sum einbýlishúsum, raðhúsum, frítíðarhúsum umframt alistøðum og ali- og rakstrar-bygningum hjá landbúnaðinum, kann vísast til donsku Erhvervs- og Byggestyrelsens Eksempelsamling om brandsikring af byggeri. Tá talan er um meira óvanliga bygging, kann vísast til donsku Erhvervs- og Byggestyrelsens Information om brandteknisk dimensionering. Eksempelsamling om brandsikring af byggeri lýsir dømir um serstøk krøv til gerð og innrætting av bygningspørtum, og tryggjar, at brunatrygdarstøðið í bygningsreglugerðini verður gingið á møti. Information om brandteknisk dimensionering lýsir hættir, sum kunnu vísa á, at brunatrygdarstøðið í bygningsreglugerðini verður gingið á møti. Fyri eldhættisligt og vandamikið virksemi í bygningum kann vísast til 37 í løgtingslóg um tilbúgving. Við eldhættisligt og vandamikið virksemi skilst goymsla, framleiðsla, viðgerð, handfaring ella nýtsla av spreingikvæmum, eldfimum ella eldførum løgi, ella luftevnum ella øðrum vandaevnum. Í sambandi við eldhættisligt og vandamikið virksemi í bygningum kann vísast til serfyriskipanina: - Serfyriskipan fyri eldfiman løg. Harumframt kann vísast til tær donsku bekendtgørelser og tekniske forskrifter, sum eru: - Brandfarlige væsker (einans galdandi fyri sproytumáling og -lakkering) - Gasser - Træbearbejdning og træoplag - Plastforarbejdning og plastoplag - Korn- og foderstofvirksomheder - Fremstilling og oplagring af mel - Visse brandfarlige virksomheder og oplag - Højlagre - Opbevaring af visse former for nitrocellulose - Opbevaring af chlorater og perchlorater - Opbevaring af faste ammoniumnitratholdige produkter med højt nitrogenindhold Ásetingarnar í byggilógini taka støði í trygdini fyri fólk og djór. Ásetingarnar í bygningsreglugerðini skulu tískil tryggja fólkum at sleppa út og burtur frá bygningum, og at rímilig viðurskifti eru til bjarging av fólkum og djórum. Somuleiðis eru bygningurin og virðini í bygninginum tryggjað, um bygningurin er bygdur eftir brunaásetingunum. 47

48 So leingi bygningurin stendur, skal brunatrygdin haldast við líka og virka á fullgóðan hátt. Krøvini til m.a. persónstrygd og átaksmøguleikar hjá sløkkiliðnum eru sera tætt knýtt at vandanum av eldspjaðing og støðufesti í bygninginum, sum somuleiðis er avgerandi fyri virðistryggjanina. Tað kann verða neyðugt við eyka tiltøkum, um serlig atlit skulu takast at virðistryggingini í bygninginum. (5.1, stk. 2) Fyri at halda brunatrygdina, so leingi bygningurin stendur, eigur støðugt eftirlit at verða gjørt av teimum brunatøkniligu innleggingunum og bygningslutunum Nýtsluflokkar Hvør bygningspartur skal vísa til ein av niðanfyri nevndu nýtsluflokkum treytað av veruligu nýtsluni av bygningspartinum: Fyri bygningar sbrt. Eksempelsamling om brandsikring af byggeri eru rakstrarreglurnar hjá VØRN galdandi. Fyri bygningar sbrt. Information om brandteknisk dimensionering eigur rakstrar-, eftirlits- og viðlíkahaldsætlan (REV) at verða gjørd. Fyri bygningar sbrt. brunatøkniligum serfyriskipanum eru serfyriskipanirnar hjá VØRN galdandi, umframt tær donsku tekniske forskrifter og bekendtgørelser, sum lýstar í stk. 1. Rakstrarreglur v.m. skulu tryggja, at mannagongdir eru fyri, at brunatøkniligar skipanir altíð verða hildnar við líka og eru virknar, so leingi bygningurin er í nýtslu. Rakstrarreglur skulu m.a. fevna um: a) Kunning um brunatøkniligu skipanina b) Nýtsluvegleiðing/handfaring c) Viðlíkahald og regluligt eftirlit d) Royndarkanning (Kanning í roynd og veru) (5.1.1, stk. 1) Bygningspartur (Bygningsafsnit) Oftast er ein størri bygningur við ymiskum nýtslum sundurbýttur, soleiðis at ymisku nýtslurnar eru í hvør sínum bygningsparti. Ein bygningspartur er sostatt ein partur av bygninginum, ætlaður til eina ávísa nýtslu, ella nýtsluvíddin í bygninginum er so mikið stór, at neyðugt er at býta nýtsluna sundur í bygningspartar. Ein bygningspartur er eitt ella fleiri rúm innan sama nýtsluflokk ella við sama eldvanda. Til ein bygningspart hoyra eisini gangir, trappur og rúm, sum hava beinleiðis tilknýti til tann avvarðandi bygningspartin, t.d. smærri skrivstovur, goymslurúm og vesi. Ein bygningspartur er oftast ein sjálvstøðug brunadeild. Brunatøkniligur bygningspartur (Brandmæssig enhed) Ein bygningur kann vera býttur upp í ein ella fleiri brunatøkniligar bygningspartar. Uppbýtið av einum bygningi í fleiri brunatøkniligar bygningspartar tryggjar, at eldurin ikki spjaðist skjótt runt í 48

49 bygninginum og harvið hevur við sær óneyðugan vanda fyri persónstrygdini og virðum, ella minkar um møguleikarnar hjá sløkkiliðnum at sløkkja eldin. Uppbýtið í brunatøkniligar bygningspartar veldst um støddina á og nýtsluna í bygninginum. Sundurbýtið í brunatøkniligar bygningspartar skal forða fyri, at eldurin spjaðist í tíðarskeiðinum, sum krevst hjá fólki at koma út og burtur frá bygninginum, til bjarging av fólkum, og til ta tíð tað krevst at útinna sløkkiarbeiðið. Í vanligari bygging er ein brunatøkniligur bygningspartur vanliga ein ella fleiri brunaeindir, men kann eisini vera ein ella fleiri brunadeildir. Brunadeild (Brandsektion) Ein brunadeild er ein bygningur ella ein partur av einum bygningi, sum er gjørdur soleiðis, at eldur ikki spjaðist til aðrar brunadeildir í tíðarskeiðinum, sum krevst fólki at koma út og burtur frá bygninginum, og ta tíð tað tekur átakinum at bráðflyta og bjarga fólki. Ein brunadeild er skilað frá øðrum rúmum ella bygningum við bygningslutum í brunaflokki REI 60 A2-s1,d0 (BS-60) fyri berandi bygningslutir ella EI 60 A2-s1,d0 (BS-60) fyri ikki berandi bygningslutir. Brunaeind (Brandcelle) Ein brunaeind er eitt ella fleiri rúm, haðani eldurin ikki spjaðist til aðrar brunaeindir í tíðarskeiðinum, sum krevst fólki at koma út og burtur frá bygninginum, og ta tíð tað tekur átakinum at bráðflyta og bjarga fólki. Ein brunaeind er skilað frá øðrum rúmum við bygningslutum í brunaflokki REI 60 (BD-60) fyri berandi bygningslutir ella EI 60 (BD- 60) fyri ikki berandi bygningslutir. Tá talan er um fá fólk skilst vanliga við í mesta lagi 50 fólk í hvørjum rúmi, sum er egið í brunaligum høpi. Nýtsluflokkur 1: Eyðkennið fyri bygging í nýtsluflokki 1 er, at byggingin er innrættað til dagtilhald, har fólk halda til, sum kenna rýmingarleiðirnar í bygninginum og sjálvhjálpin kunnu koma sær út og burturfrá. Nýtsluflokkur 2: Eyðkennið fyri bygging í nýtsluflokki 2 er, at byggingin er innrættað til dagtilhald til fá fólk í hvørjum tilhaldshøli sær. Tey, ið halda til í hesum, nýtast ikki at kenna til rýmingarleiðirnar í bygninginum, men kunnu sjálvhjálpin koma sær út og burturfrá. Nýtsluflokkur 3: Eyðkennið fyri bygging í nýtsluflokki 3 er, at byggingin er innrættað til dagtilhald til nógv fólk í hvørjum tilhaldshøli sær. Tey, ið halda til í hesum, nýtast ikki at kenna til rýmingarleiðirnar í Dømi um nýtsluflokk 1: Skrivstovur, ídnaðar- og goymslubygningar, alistøðir, ali- og rakstrarbygningar hjá landbúnaðinum, bilhús og onnur smáhús, bilskýli og onnur skýli, ávís parkeringshús í eini ella fleiri hæddum og tøknihús til ymiskar tøkniligar tænastur. Dømi um nýtsluflokk 2: Undirvísingarhøli, frítíðarskúlar og ungdómshús, dagtilhald og onnur líknandi rúm til í mesta lagi 50 fólk, har hvørt rúmið er sundurskilt brunatøkniliga. Dømi um nýtsluflokk 3: Handlar, høli og hús til størri samkomur, framsýningarhøli, matstovu- og veitsluhøli, høli í dagstovnum, skúlum o.tíl. (t.d. fimleikahøli, felagsrúm), ítróttarhallir, kirkjur, størri bilhús t.d. í 49

50 bygninginum, men kunnu sjálvhjálpin koma sær út og burturfrá. Nýtsluflokkur 4: Eyðkennið fyri bygging í nýtsluflokki 4 er, at byggingin er innrættað til náttartilhald. Fólk, ið halda til í hesum, kenna til rýmingarleiðirnar í bygninginum, og kunnu sjálvhjálpin koma sær út og burturfrá. Nýtsluflokkur 5: Eyðkennið fyri bygging í nýtsluflokki 5 er, at byggingin er innrættað til náttartilhald. Fólk, ið halda til í hesum, nýtast ikki at kenna rýmingarleiðirnar, men tey kunnu sjálvhjálpin koma sær út og burturfrá. handilsmiðstøðum (parkeringshús), fundarhøli, mentanar- og tónleikahøli, dansihøli, biografar og onnur líknandi rúm til fleiri enn 50 fólk. Dømi um nýtsluflokk 4: Einbýlishús, tvíhús, raðhús, hús í trunka, frítíðarhús, íbúðarbygningar o.tíl. Dømi um nýtsluflokk 5: Gistingarhús, hotell, skúlaheim, næmingaheim og studentagarðar, vallaraheim, ból og biti, kosthús o.tíl. Nýtsluflokkur 6: Eyðkennið fyri bygging í nýtsluflokki 6 er, at byggingin er innrættað til dag- og náttartilhald. Fólk, ið halda til í hesum, kunnu ikki sjálvhjálpin koma sær út og burturfrá. Dømi um nýtsluflokk 6: Eldraíbúðir, eldrasambýli, viðgerðar-, kanningar- og seingjardeildir á sjúkrahúsum, røktarheim, afturlatnir stovnar, íbúðir og tilhald til kropsliga og sálarliga óhjálpin, vøggustovur og barnagarðar. 5.2 Rýmingarleiðir og bjargingarviðurskifti Bygningar skulu gerast soleiðis, at bráðflyting verður løtt og trygg umvegis rýmingarleiðir ella beinleiðis út. Bráðflyting skal vera út á lendið ella til eitt trygt stað í bygninginum, haðani tað slepst ótarnað út og burtur frá bygninginum. Í fjósum og líknandi bygningum skal tryggjast, at nøktandi viðurskifti eru fyri djórini og sløkkiliðið. (5.2, stk. 1) Rýmingarleiðir skulu harafturat fylgja ásetingunum í kap. 3.2, Atkomuviðurskifti. Eitt trygt stað í bygninginum er eitt stað, har fólk/djór ikki eru í beinleiðis vanda, og haðani ótarnaður møguleiki er fyri bráðflyting út og burtur frá bygninginum. Eitt trygt stað í bygninginum er t.d. onnur brunadeild ella trappurúm, sum er sjálvstøðug brunadeild. Rýmingarleiðir skulu vera skilligar at síggja og lættar at koma til og at nýta. Útgangir og rýmingarleiðir skulu gerast soleiðis, at tær í stødd hóska til talið av fólki, sum tær eru ætlaðar til. Hurðar í rýmingarleiðum skulu kunna latast upp í einum taki innanífrá í rýmingarleiðini uttan nakra forðing, og uttan at nýta lykil ella amboð. Hurðar í rýmingarleiðum, sum skulu nýtast av nógvum fólkum, skulu lata upp út í rýmingarleiðina. Stk. 4 Viðurskiftini í rýmingarleiðunum skulu vera nøktandi, meðan bráðflyting av fólki og djórum gongur fyri seg. Atlit skulu takast at: - Møguleikanum at síggja, hóast roykfylling. - Møguleikanum at rýma, hóast hitastráling frá royklagnum. (5.2, stk. 1) Rýmingarleiðir mugu ikki nýtast til annað endamál enn fólkaferðslu. Tó kunnu gangir nýtast ella innrættast til annað endamál, um tað ikki økir um eldførið, eldvandan ella ørkymlar endamálið við rýmingarleiðini. (5.2.1, stk. 3) Í sambandi við rýmingarleiðir verður við nógv fólk skilt sum fleiri enn 150 fólk. (5.2.1, stk. 4) Møguligt eigur at vera at bráðflyta fólk og djór, áðrenn viðurskiftini gerast hættislig. Fyri at tryggja, at tað ikki standast hættislig viðurskifti í rýmingarleiðunum, verða rýmingarleiðisskipanir í vanligari bygging oftast gjørdar sum vardar gongir og trappur. 50

51 - Møguleikanum at rýma, hóast hita undir royklagnum. - Møguleikanum at rýma, áðrenn royklagið verður ov lágt. - Øðrum viðurskiftum, sum forða bráðflyting. Stk. 5 Veggja- og loftsklæðing, tilfar at leggja á gólvið, trappur og hurðar í rýmingarleiðum skulu gerast soleiðis, at hesi ikki eru við til at økja um eld og royk í tíðarskeiðinum, meðan rýmingarleiðirnar verða nýttar til rýming og bráðflyting. Stk. 6 Eitt høli, t.d. brunaeind til fólkatilhald, skal gerast við bjargingaropum, sum lýst í stk. 7 og 8, uttan so, at eitt samsvarandi trygdarstøði kann røkkast á annan hátt. (5.2.2, stk. 6) Eitt samsvarandi trygdarstøði kann t.d. røkkast við at gera minst 2 rýmingarleiðir, sum eru óheftar av hvørji aðrari. Rýmingarleiðirnar skulu vera heilt út og niður á lendið uttandura. Stk. 7 Talið av bjargingaropum í hølum, t.d. brunaeindum, skal hóska til fólkatalið, sum eindin er ætlað til. Bjargingarop skulu gerast og setast á ein slíkan hátt, at fólk kunnu geva seg til kennar fyri sløkkiliðnum. Tey skulu somuleiðis gerast soleiðis, at fólk kunnu bjargast út umvegis bjargingarstigum hjá sløkkiliðnum ella við egnari hjálp, uttan so, at bygningurin er innrættaður í samsvari við stk. 8. Stk. 8 Í bygningum har gólvið í ovastu hædd er meiri enn 22 m omanfyri lægsta jørðildið, ella har stigar hjá sløkkiliðnum ikki røkka bjargingaropunum, skulu, tá bygningurin verður innrættaður, takast serlig atlit at møguleikum at bráðflyta fólk út og burtur frá bygninginum, átakstíðini og atkomumøguleikanum hjá sløkkiliðnum til hæddirnar. 5.3 Konstruktiv viðurskifti Byggitilfar og bygningslutir skulu vera soleiðis, at fólk inni í og tætt við bygningin kunnu sleppa til rýmingar út á lendið ella til eitt trygt stað í bygninginum. Somuleiðis skulu bygningar gerast soleiðis, at bjarging av fólki og djórum umframt átaksarbeiðið kann útinnast trygt og fullgott. Bygningslutir skulu festast og byggjast soleiðis saman, at konstruktiónin í brunatøkniligum høpi ikki er verri enn tað, sum krevst av tí einstaka bygningslutinum. Útgangir til rýmingarleiðir eiga at setast í hvør sín enda í rúminum, og frástøðan frá einum og hvørjum tilvildarligum staði í rúminum og til næstu hurð út til rýmingarleið eigur í mesta lagi at vera 25 m. (5.2.2, stk. 7) Bjargingaropini eiga at vera skillig at síggja, løtt at koma til og at nýta. Bjargingaropini kunnu ikki koma í staðin fyri rýmingarleiðir. Uppsetan av konstruktiónum uttan á bygningum mugu ikki tarna sløkkiliðsfólkum at koma fram at bjargingaropum. Rimar, skeltir, bannarar, vindfang, sólskjól, sólorkuskipanir, vindmyllur o.a. mugu ikki vera ein forðing fyri at síggja ella at nýta bjargingaropið. (5.2, stk. 8) Fyri at røkka ásetingunum kann tað t.d. vera neyðugt at gera eina trygdartrappu, trygdarlyftu (sløkkiliðslyftu), handvirkandi ávaringarskipan, sjálvvirkandi ávaringarskipan, sjálvvirkandi sprinklaraskipan, innbygt rør at veita sløkkivatn (stigrør), byggitøkniligar møguleikar, soleiðis at íbúgvarnir kunnu geva seg til kennar fyri sløkkiliðnum o.a. (5.3, stk. 1) Berandi konstruktiónir í vanligari bygging kunnu gerast við eini brunadygd, sum lýst í donsku Eksempelsamling om brandsikring af byggeri. Í samband við dimensjónering av berandi konstruktiónum í brunaligum høpi kann vísast til evrokoturnar í kap Aðrir eldar enn standard eldar kunnu nýtast, um teir verða viðgjørdir sum sambæriligir eldar sbrt. EN , Brandlast við tilhoyrandi EN DK NA, og um brunavirðið er skjalprógvað. 51

52 Bygningslutir skulu gerast soleiðis, at eldur ikki kann breiða seg frá einum brunatøkniligum bygningsparti, t.d. brunaeind ella brunadeild, umvegis t.d. væðing, niðurhongt loft ella opið gjøgnumgangandi rúm, sum fer framvið einum ella fleiri brunaskiljandi bygningslutum. Stk. 4 Í bygningum har gólvið í ovastu hædd er meiri enn 22 m oman fyri lægsta jørðildið, skulu, í samband við dimensjónering av berandi konstruktiónum, takast serlig atlit at: - Bráðflutningstíðini, - átakstíðini, - atkomumøguleikum hjá sløkkiliðnum til hæddirnar, - brunaávirkanini o.tíl. 5.4 Brunatøkniligar innleggingar og hondsløkkiútgerð (5.4, stk. 1-2) So leingi bygningurin stendur, skulu brunatøkniligu Við brunatøkniligar innleggingar skilst m.a.: innleggingarnar haldast viðlíka og virka á fullgóðan 1. Sjálvvirkandi eldávaringarskipan (ABA), sum hátt. varnast eld í byrjanarstøðinum og sendir fráboðan til sløkkiliðið umvegis vaktarstøð. Skipanin kann somuleiðis seta aðrar brunatøkniligar innleggingar í gongd. Skipanin eigur at vera gjørd, kannað og hildin sbrt. DBI Retningslinie Automatiske brandalarmanlæg 2. Sjálvvirkandi sprinklaraskipan (AVS), sum við vatni sløkkir eld í byrjanarstøðinum ella kann temja eldin, til onnur sløkkitiltøk verða sett í gongd. Skipanin sendir fráboðan til sløkkiliðið umvegis vaktarstøð, og kann somuleiðis seta aðrar brunatøkniligar innleggingar í gongd. Skipanin eigur at vera gjørd, kannað og hildin sbrt. DBI Retningslinie Automatiske sprinkleranlæg 3. Aðrar sjálvvirkandi sløkki- og ávaringarskipanir (AGA og ARS), sum sløkkja og ávara. Tílíkar skipanir senda fráboðan til sløkkiliðið umvegis vaktarstøð og kunnu somuleiðis seta aðrar brunatøkniligar innleggingar í gongd. 4. Ávaringarútbúnaður við innanhýsis handvirkandi skipan, sum gevur fólki í bygninginum boð um, at eldur er í bygninginum. Skipanin sendir ikki fráboðan til sløkkiliðið. Fráboðan við talandi boðum eigur at verða nýtt í bygningum við bygningspørtum í nýtsluflokki 3. Um so er, at fráboðan við talandi boðum ikki er hóskandi, orsakað av nýtsluni av bygningspartinum, kann t.d. ýlitóni ella ávaringarljós nýtast í staðin fyri talandi fráboðan. Skipanin eigur at vera gjørd, kannað og hildin sbrt. DBI Retningslinie 24 Varslingsanlæg 5. Innanhýsis sjálvvirkandi roykvarnari ella skipan av samanbundnum roykvarnarum eigur at vera 52

53 íbundin elveitingini umframt at hava battarí. Skipanin við roykvarnarum í einum bygningsparti eigur bara at senda ávaring út í tann ávísa bygningspartin, t.d. íbúðina, annan partin av tvíhúsinum, ella einbýlishúsið, har roykurin varnast. Roykvarnarar senda ikki fráboðan til sløkkiliðið. Dømi um uppseting av roykvarnarum kann síggjast í vegleiðing frá DBI Røgalarmanlæg i boligen. 6. Útgonguljós, ið eru lýsandi og gjøgnumlýst útgonguskelti yvir útgonguhurðum í rýmingarleiðum. Útgonguljós og leiðbeinandi útgonguljós, sum vísa til útgongd, skulu síggjast allastaðni í rýmingarleiðum. Útgonguljós skulu síggjast skilliga í mun til innrætting og aðra skelting, reklamur o.tíl. Vísast kann til DBI vejledning 34 Sikkerhedsbelysning. 7. Neyðljós, ið eru fyri at sleppa undan ræðslu og fyri at geva fólki ljós at finna leiðina út. Neyðljós skulu lýsa á gólvið í hølum og í tilhoyrandi rýmingarleiðum, og um neyðugt eisini í tílíkum økjum uttandura. Vísast kann til DBI vejledning 34 Sikkerhedsbelysning. 8. Slanguskáp, sum vatn altíð stendur til, ið hava til endamáls at geva fólkum, sum ikki hava serliga vitan um sløkkiarbeiði, møguleika fyri at basa eldi á byrjanarstøði. Vísast kann til DBI vejledning 15 Vandfyldte slangevinder Aðrar brunatøkniligar innleggingar, so sum innbygt rør at veita sløkkivatn (stigrør), sjálvvirkandi brunaluftskiftisskipan (ABV) og roykop eru somuleiðis fevndar av stk. 1 og 2. Brunatøkniligar innleggingar skulu gerast, sýnast og haldast við líka, soleiðis at tær eru virknar, álítandi og kunnu verða hildnar við líka, so leingi bygningurin stendur. Hondsløkkiútgerð skal haldast við líka og virka á fullgóðan hátt, so leingi bygningurin stendur. Vaktarstøðir at íbinda sjálvvirkandi ávaringar- og sløkkiskipanir verða góðkendar av VØRN. (5.4, stk.2) VØRN góðkennir brunatøkniligar innleggingar, innleggjarar og óhefta eftirlitið av innleggingunum. (5.4, stk. 3) Við hondsløkkiútgerð skilst m.a. brandteppi og pulvursløkkjarar. Stk. 4 Tá ið ásetingarnar í stk. 8, nr. 2, stk og stk verða nýttar, skulu tveir ella fleiri bygningspartar í sama nýtsluflokki, sum eru knýttir saman við felags rýmingarleið, metast sum ein eind. Vísast kann til rakstrarreglurnar hjá VØRN. Hondsløkkiútgerð verður kannað og hildin við líka sbrt. vegleiðingum frá DBI. (5.4, stk. 4) Í sambandi við bráðflyting av fólki er oftani neyðugt at meta um tørvin á brunatøkniligu innleggingunum við atliti at tali av fólki, sum skal nýta rýmingarleiðina. 53

54 Tí eigur at verða hugsað um samlaða talið av fólki frá øllum bygningspørtum ella nýtslueindum, sum eru knýttir at somu rýmingarleið, tá ásetingarnar verða nýttar. Sama er ikki galdandi, tá ið mett verður um møguleikan at basa eldinum í tí einstaka brunatøkniliga bygningspartinum ella nýtslueindini, sum t.d., tá ið mett verður um tørvin á sjálvvirkandi brunaluftskiftisskipan (ABV) og sjálvvirkandi sprinklaraskipan (AVS). Stk. 5 Bygningspartar í nýtsluflokki 1, sum verða nýttir til virkis- ella goymslubygning og hava eina hæddarvídd, sum er meira enn m 2, skulu gerast við sjálvvirkandi eldávaringarskipan (ABA). Um so er, at bygningsparturin er gjørdur við sjálvvirkandi sprinklaraskipan (AVS), er ikki neyðugt við sjálvvirkandi eldávaringarskipan (ABA). Stk. 6 Bygningspartar í nýtsluflokki 1, innrættaðir til virkisog goymslubygningar, skulu gerast við sjálvvirkandi sprinklaraskipan (AVS), tá ið hæddarvíddin er størri enn m 2. Um nevndu bygningspartar hava størri brunanøgd, skulu teir gerast við sjálvvirkandi sprinklaraskipan, tá ið hæddarvíddin er størri enn m 2. Ásetingin er ikki galdandi fyri alistøðir, ali- og rakstrarbygningar hjá landbúnaðinum. Stk. 7 Bygningspartar í nýtsluflokki 1, innrættaðir til ídnaðarbygningar, goymslubygningar ella ali- og rakstrarbygningar hjá landbúnaðinum, skulu gerast við slanguskápi, tá ið hæddarvíddin er størri enn m 2. Stk. 8 Bilhús í nýtsluflokki 1 og 3 skulu: 1) Gerast við sjálvstøðugum mekaniskum luftskifti, sum kann flyta burtur spreingikvæma guvu og kolsúrni, um hæddarvíddin er størri enn 150 m 2. 2) Gerast við útgonguljósi og slanguskápi, um hæddarvíddin er størri enn 600 m 2 og somuleiðis við neyðljósi, um hæddarvíddin er størri enn m 2. 3) Gerast við sjálvvirkandi sprinklaraskipan (AVS), um hæddarvíddin er størri enn m 2. Stk. 9 Rúm í nýtsluflokki 1 og 3 við eini hæddarvídd størri enn m 2 skulu gerast við sjálvvirkandi brunaluftskiftisskipan (ABV) ella sjálvvirkandi sprinklaraskipan (AVS). Tá ið talan er um fleiri nýtsluflokkar í sama bygningsparti, verður víst til kap , stk. 2. (5.4, stk. 5) Talan er um virkis- ella goymslubygningar í einari hædd. Er nýtslan ógreið ella brunanøgdin størri enn 400 MJ/m 2 (25 kg av viði pr. m 2 ) kann vísast til serfyriskipanirnar hjá VØRN og donsku tekniske forskrifter og bekendtgørelser sbrt. kap. 5.1, stk. 1. (5.4, stk. 6) Talan er um virkis- ella goymslubygningar í einari hædd. Er nýtslan ógreið ella brunanøgdin størri enn 400 MJ/m 2 (25 kg av viði pr. m 2 ) kann vísast til serfyriskipanirnar hjá VØRN og donsku tekniske forskrifter og bekendtgørelser sbrt. kap. 5.1, stk. 1. (5.4, stk. 8) Víst verður somuleiðis til stk. 9. Luftskiftisskipanin eigur at gerast samsvarandi DS428, Norm for brandtekniske foranstaltninger ved ventilationsanlæg. (5.4, stk. 9) Endamálið við kravinum er at tryggja, at sløkkilið hava nøktandi átaksmøguleikar. Hetta verður tryggjað við, at eldurin verður hildin niðri, t.d. við eini sjálvvirkandi sprinklaraskipan (AVS), soleiðis at eldurin ikki breiðir seg, ella við eini sjálvvirkandi brunaluftskiftisskipan (ABV), sum kann lætta um roykin og hitan í rúminum. 54

55 Í hesum sambandi er ikki neyðugt, at eitt rúm er ein brunatøkniligur bygningspartur. 0 Bygningspartar við tilhoyrandi rýmingarleiðum í nýtsluflokki 2 og 3, roknað til fleiri enn 150 fólk, skulu gerast við handvirkandi ávaringarútbúnaði. Kravið verður roknað sum lokið, tá ið bilhús við eini hæddarvídd millum m 2 og m 2 antin hava sjálvvirkandi brunaluftskiftisskipan (ABV) ella sjálvvirkandi sprinklaraskipan (AVS), og í bilhúsum við eini hæddarvídd størri enn m 2, sbrt. stk. 8, hava sjálvvirkandi sprinklaraskipan (AVS). Í bygningspørtum, har øll tilhaldsrúm hava hurð beinleiðis út á lendið, og har einki rúm er roknað til fleiri enn 150 fólk, kann síggjast burtur frá kravinum um handvirkandi ávaringarútbúnað. 1 Bygningspartar í nýtsluflokki 2, roknaðir til fleiri enn 150 fólk, skulu gerast við: 1) Slanguskápi og 2) útgonguljósi og neyðljósi. Rýmingarleiðirnar kunnu gerast uttan útgonguljós og neyðljós, um øll tilhaldsrúm hava hurð beinleiðis út á lendið. 2 Rýmingarleiðir og tilhaldsrúm í nýtsluflokki 3, sum eru roknað til fleiri enn 150 fólk, skulu gerast við: 1) Slanguskápi, 2) útgonguljósi og neyðljósi og 3) sjálvvirkandi ávaringarskipan (ABA), um bygningsparturin verður nýttur á ein slíkan hátt, at møguleikin fyri bráðflutningi verður skerdur. Í bygningspørtum, har øll tilhaldsrúmini hava hurð út á lendið, og har einki tilhaldsrúm er roknað til fleiri enn 150 fólk, kann síggjast burtur frá kravinum um útgonguljós og neyðljós. 3 Bygningspartar í nýtsluflokki 3 skulu gerast við sjálvvirkandi sprinklaraskipan (AVS), um hæddarvíddin á brunadeildini er størri enn m 2. 4 Bygningspartar í nýtsluflokki 4, sum eru bústaðareindir, skulu gerast við innanhýsis sjálvvirkandi roykvarnara ella skipan av samanbundnum roykvarnarum, sum er íbundin elveitingini umframt at hava battarí. 5 Bygningspartar í nýtsluflokki 5 og tilhoyrandi rýmingarleiðir skulu gerast við: (5.4, stk. 12) Viðurskifti, sum kunnu skerja møguleikarnar fyri bráðflutningi, kunnu vera harður tónleikur, myrkur, pallroykur o.a. Ávaringarskipanin eigur at vera knýtt at tónleikaútbúnaðinum. (5.4, stk. 14) Tá ið talan er um bústaðareind, er talan um ein bústað til eitt húski. Í hvørjari bústaðareind eigur minst ein roykvarnari at vera á hvørjari hædd. Um fleiri roykvarnarar eru í bústaðnum, kann tryggjast ein skjótari og meira rættstundis ávaring. Tað er týdningarmikið, at frástøðan millum roykvarnarnar ikki er ov stór. 55

56 1) Útgonguljósi og neyðljósi, um bygningsparturin hevur eina samlaða hæddarvídd, sum er størri enn m 2. 2) Slanguskápi. 3) Sjálvvirkandi eldávaringarskipan (ABA) og innanhýsis handvirkandi ávaringarútbúnaði, um bygningsparturin hevur meira enn 10 kømur, ella er roknaður til fleiri enn 50 sovipláss. 4) Innanhýsis sjálvvirkandi roykvarnaraskipan, sum er íbundin elveitingini, umframt at hava battarí, um bygningsparturin hevur í mesta lagi 10 kømur og er roknaður til í mesta lagi 50 sovipláss. Eru øll kømur gjørd við hurð beinleiðis út á lendið kann síggjast burtur frá krøvunum í nr. 1, 2 og 3. 6 Bygningspartar í nýtsluflokki 6 skulu gerast við: 1) Slanguskápi. 2) Sjálvvirkandi eldávaringarskipan (ABA), sum skal gerast soleiðis, at starvsfólk kunnu ávarast. 3) Sjálvvirkandi sprinklaraskipan (AVS), um bygningurin hevur sovideildir, hevur eina samlaða hæddarvídd størri enn m 2 og er í meira enn 1 hædd. Skipanin skal gerast soleiðis, at starvsfólk kunnu ávarast. 4) Útgonguljósi og neyðljósi, um bygningurin hevur sovideildir, hevur eina samlaða hæddarvídd størri enn m 2 og er í meira enn 1 hædd. 7 Ávaring frá ávaringarútbúnaði skal laga seg eftir nýtsluni og innanhýsis bygnaðinum í bygningspartinum. Ávaringarútbúnaður skal setast í gongd av sjálvvirkandi eldávaringarskipanini (ABA) ella sjálvvirkandi sprinklaraskipanini (AVS), um tílíkar eru innlagdar í bygningin. 8 Ein sjálvvirkandi eldávaringarskipan (ABA) og ein sjálvvirkandi sprinklaraskipan (AVS) skulu gerast soleiðis, at tær senda fráboðan til sløkkiliðið umvegis vaktarstøð. 9 Víkjast kann frá ásetingunum í stk. 5-18, um skjalprógvast kann fyri kommunala byggimyndugleikanum, at trygdarstøðið, sum er ásett í kap. 5.1, stk. 1, er rokkið á annan hátt. 5.5 Eld- og roykspjaðing Bygningar skulu gerast og innrættast soleiðis, at eldurin verður avmarkaður til brunatøkniliga bygningspartin, har eldurin er byrjaður. Forðast skal fyri eld- og roykspjaðing til aðrar bygningspartar í tíðarskeiðinum, sum er neyðugt fyri at bráðflyta fólk út og burtur frá bygninginum og til átakið hjá sløkkiliðnum. (5.4, stk. 17) Talan kann vera um støð, har nógv fólk samlast, so sum handilsmiðstøð, har ið taliboð eru best hóskandi at nýta til ávaring. Umframt taliboð kann talan vera um klokkuávaring, ýlitóna ella ávaringarljós. (5.4, stk. 19) Dømir um, har tað er møguligt at víkja frá ásetingunum kunnu vera: Bygningspartar, sum verða gjørdir sbrt. Information om brandteknisk dimensionering. (5.5, stk. 1) Bygningar kunnu við fyrimuni býtast sundur í fleiri brunatøkniligar bygningspartar fyri at forða eldi og royki at spjaðast til allan bygningin. 56

57 5.5.1 Eld- og roykspjaðing í rúmi, har eldur byrjar Innandura yvirflatur skulu gerast á ein slíkan hátt, at tær sum minst økja um eld- og roykspjaðing í tíðarskeiðinum, sum fólk, ið eru í rúminum, har eldurin byrjar, hava tørv á at sleppa sær úr vanda. (5.5.1, stk. 1) Innandura yvirflatur fevna um veggja- og loftsklæðing, umframt tilfar at leggja á gólvið. Ásetingin fevnir eisini um niðurhongt loft, ljóðdoyvandi tilfar, prýði, uppslagstalvur, elkáplar, rørinnleggingar og líknandi yvirflatur, sum hava eina munandi stødd Eld- og roykspjaðing í bygningi, har eldur byrjar, ella til aðrar bygningar á sama grundøki (5.5.2, stk. 1) Uttandura yvirflatur, takklæðingar og ervaljós skulu Ásetingarnar sbrt. stk. 1-4 fevna somuleiðis um gerast á ein slíkan hátt, at tey eru brunatrygdarliga alistøðir, ali- og rakstrarbygningar hjá nøktandi og sum minst økja um eldspjaðing á sama landbúnaðinum. grundøki. Bygningspartar í ymiskum nýtsluflokkum skulu vera sjálvstøðugir brunatøkniligir bygningspartar. Bygningspartar skulu harumframt sundurbýtast soleiðis, at rýmingarleiðirnar verða tryggjaðar nøktandi, umframt at fólk, sum halda til í einum rúmi við bert eini rýmingarleið, kunnu vera trygg, til bjarging kann væntast. Í einum bygningsparti kunnu vera fleiri nýtsluflokkar, um trygdarstøðið, lýst í kap. 5.1, stk. 1, er rokkið. Innleggingarslokur, trappurúm, lyftuslokur o.tíl., sum knýta fleiri brunatøkniligar bygningspartar saman, skula skiljast brunatøkniliga frá øðrum pørtum í bygninginum. Stk. 4 Op til innleggingar gjøgnum brunaskiljandi bygningspartar skulu vera afturlatin og tøtt, soleiðis at brunaskiljingarnar ikki missa brunatrygdarliga eginleikan. (5.5.2, stk. 3) Slokur o.a., sum ikki ganga upp gjøgnum tekju, skulu skilast brunatøkniliga frá ovastu hæddini. Gongur slokan upp á ovastu hædd, eigur hon at verða bygd tætt upp undir tekjuna (takklæðingina) Eldspjaðing til bygningar á grannagrundøkjum Uttandura yvirflatur, klæðing, takklæðing og ervaljós skulu gerast á ein slíkan hátt, at hesi sum minst økja um eldspjaðing umframt at vera brunatrygdarliga nøktandi. Bygningar og partar av bygningi skulu staðsetast móti grannamarki, miðjum á gøtum og vegum við slíkari frástøðu, at eingin vandi er fyri eldspjaðing til bygningar á grannagrundøkjum. (5.5.3, stk. 1) Gjørt verður vart við, at uttandura yvirflatur á bygningum eisini hava týdning fyri vandan fyri eldspjaðing til bygningar á grannagrundøkjum. Ásetingin fevnir eisini um alistøðir, ali- og rakstrarbygningar hjá landbúnaðinum. 5.6 Átaksmøguleikar hjá sløkkiliðum Bygningar skulu staðsetast á grundøkinum og gerast á ein slíkan hátt, at sløkkiliðsfólk hava fullgóðan møguleika fyri at bjarga fólkum, djórum og at útinna sløkkiliðsarbeiðið. Tað skal vera møguligt at koma (5.6, stk. 1) Staðseting, skap og nýtsla í bygninginum er avgerandi fyri, hvør bjargingar- og sløkkiútbúnaður er neyðugur fyri at útinna átaksarbeiðið á fullgóðan hátt. 57

58 framat bygninginum bæði innan og uttan við neyðugum bjargingar- og sløkkiútbúnaði. Uppsetan av konstruktiónum uttan á bygningum mugu ikki tarna sløkkiliðsfólkum at koma fram at bjargingaropum. Rimar, skeltir, bannarar, vindfang, sólskjól, sólorkuskipanir, vindmyllur o.a. mugu ikki vera ein forðing fyri at síggja ella at nýta bjargingarop Atkomu- og innkoyringarmøguleikar Sløkkiliðsfólkini skulu ótarnað kunna koma framat bygninginum við bjargingar- og sløkkiútbúnaði, so sum stigum, stigabilum, sløkkiliðsbilum o.a. Sløkkiliðið skal hava møguleika fyri ótarnað at koma framat bjargingaropunum við stigum. Í bygningum, har bjargingaropini einans kunnu náast við stigabilum, skulu hóskandi bjargingarøki vera, sum eru gjørd og staðsett soleiðis, at stigi á stigabili kann náa øllum bjargingaropum. Bygningar, gjørdir í samsvari við kap. 5.2, stk. 8, eru ikki fevndir av hesi áseting. (5.6.1, stk. 1) Bjarginarøkið og innkoyringarmøguleikarnir skulu gerast við m.a. atliti at undirlendi og halli á økinum, umframt staðseting í mun til bygningin, soleiðis at sløkkiliðsfólkini hava best møguligar arbeiðsumstøður. Bygningar skulu gerast á ein slíkan hátt, at bjargingar- og sløkkiútbúnaður á tryggan hátt kann førast fram at einum hvørjum staði í bygninginum. (5.6, stk. 3) Víst verður til kap. 5.4, stk. 2, umframt kap. 8.4 um innleggingar. Har møguleiki ikki er fyri at føra slangur gjøgnum høvuðsátaksleiðir, t.d. gjøgnum trappur og gangir, skulu innbygd rør at veita sløkkivatn (stigrør) innleggjast Útlufting av royki Í høvuðsátaksleiðunum hjá sløkkiliðnum skal vera møguleiki fyri at lufta royk út. Í rúmum, har ikki er møguligt at lufta út royk við vanligum luftskifti um vindeygu í útveggi ella lúku í tekjuni, skal møguleiki vera fyri at lufta út royk á annan hátt. 6 Inniumhvørvi 6.1 Alment Bygningar skulu byggjast soleiðis, at eitt heilsuligt og trygdarliga nøktandi inniumhvørvi er í teimum rúmum í bygningunum, har fólk halda til. (5.6.2, stk. 1) Høvuðsátaksleiðin hjá sløkkiliðnum er vanliga trappurúm. (5.6.2, stk. 2) Møguleiki fyri at lufta út royk skal gerast, soleiðis at sløkkiliðið kann lufta út kaldan royk í sambandi við átaksarbeiðið. Dømi um rúm, har neyðugt kann vera at lufta út royk, eru t.d. kjallarar, slokur og loftsrúm. Í staðin fyri natúrligt luftskifti kann mekanisk útlufting av royki gerast. (6.1, stk. 1) Heilsulig nøktandi viðurskifti í bygningum fevnir eisini um høgleika (komfort) og vælveru. 58

59 Inniumhvørvið í hesum partinum fevnir um termisk viðurskifti (kap. 6.2), luftgóðsku (kap. 6.3), ljóðviðurskifti (kap. 6.4) og ljósviðurskifti (kap. 6.5). Vísast kann til SBI-anvisning196, Indeklimahåndbogen. Viðvíkjandi termiskum inniumhvørvi eigur at verða tryggjað nøktandi hitaviðurskifti í sambandi við ráðlegging av byggiverkætlan og vali av tilfari, vindeygavídd, kølimøguleikum, horving (orientering) og sólaravbyrgjan. Luftgóðskan er fyrst og fremst ásett út frá luftskifti og dálking innandura, íroknað vætu orsakað av atferð brúkaranna. Byggitilfar, sum gevur minst dálking, eigur altíð at verða nýtt. Viðvíkjandi ljóðviðurskiftunum skulu bygningskonstruktiónirnar dimensjónerast og gerast soleiðis, at tær geva nøktandi ljóðbjálving til grannarúm og mótvegis óljóði uttanífrá. Nøktandi ljóðviðurskifti í teimum einstøku rúmunum er treytað av, at tilfarið á yvirflatunum hevur eina nøktandi ljóðdoyving. Viðvíkjandi ljósviðurskiftum eigur ein hóskandi javnvág at vera millum vindeygastødd, rúmskap og flataeginleikar við atliti at kringumstøðunum. Samstundis er tað týdningarmikið, at aðrir tættir (faktorar), sum skapa tað rætta sjónbæra umhvørvið, eru nøktandi. Tað hevur við sær, at ljósið skal kunna lagast eftir tí virksemi, sum rúmið verður nýtt til. Alistøðir og ali- og rakstrarbygningar hjá landbúnaðinum eru ikki fevnd av ásetingunum um inniumhvørvi. Tó eru rúm í hesum bygningum, har ið starvsfólk útinna vanligt vinnuarbeiði ella halda til, eitt nú skrivstovur og starvsfólkarúm, fevnd av ásetingunum. Viðvíkjandi persónsvanda við elektromagnet-iskari stráling eru ongar serstakar reglur í byggilóggávuni. Tað kunnu tó vera serlig viðurskifti, sum ein byggiharri eigur at gera sær greitt, tá ið bygt verður tætt við eina samskiftismastur. Í ivaførum eigur byggiharrin at seta seg í samband við kommunala byggimyndugleikan. (6.1, stk. 2) Vanligt vinnuarbeiði fevnir m.a. ikki um ansing av djórum í fjósum og alistøðum. 6.2 Termiskt inniumhvørvi Við atliti at virkseminum í rúmunum skulu bygningar byggjast soleiðis, at heilsuligur nøktandi hiti er í teimum rúmum í bygningunum, sum eru ætlað fólki at halda til í. (6.2, stk. 1) Termiska inniumhvørvið verður ásett av hitanum í luftini og á yvirflatum, luftferðini og luftmeldrinum og í minni mun av vætuni í luftini. Termiski høgleikin (komfortin) kann ásetast út frá virkseminum í rúminum, og hvussu fólk eru ílatin. Virkiskrøv og mannagongdir fyri útgreiningum, váttan og eftirlit við termiska inniumhvørvinum eru at finna í DS 474, Norm for specifikation af termisk indeklima. 59

60 Haraftrat kann vísast til DS/EN ISO 7730 Ergonomi inden for termisk miljø - Analytisk bestemmelse og fortolkning af termisk komfort ved beregning af PMV- og PPD-indekser og lokale termiske komfortkriterier. 6.3 Luftgóðska Luftskifti Alment Luftin í bygningum skal skiftast. Luftskiftisskipanir skulu dimensjónerast, gerast, rekast og haldast við líka, soleiðis at tær í nýtslutíðini í minsta lagi veita tað, sum tær eru ætlaðar at veita. ( , stk. 1) Luftskifti kann gerast við skipanum fyri natúrligt luftskifti, mekaniskt luftskifti ella samansett luftskifti. Við luftskiftisskipan skilst bæði natúrligt luftskifti, mekaniskt luftskifti og samansett luftskifti. Við luftskiftisútbúnað skilst bara mekanisk luftskiftisskipan, íroknað tann mekaniska partin av samansettari luftskifting. Luftskiftisskipanir verða gjørdar í samsvari við kap Krøvini til luftskifti eru eisini galdandi fyri verandi bygningar, sum í sambandi við umbygging ella t.d. útskifting av vindeygum og hurðum, minka um natúrliga luftskiftið/trekkin. Í sambandi við at tetta klimaskermin í verandi bygningum, kunnu útiluftventilar møguliga nøkta tørvin á luftskiftinum. Ásetingarnar um luftskifti varða bara um tann vanliga luftskiftistørvin. Í t.d. arbeiðsrúmum ella rúmum í einum bústaði, har arbeitt verður, kann tørvur verða á størri luftskifti. Um so er, verða krøvini til luftskiftið sett í samsvari við arbeiðsumhvørvislóggávuna. Ásetingar um heilsulig atlit, sum t.d. ásetingarnar um luftskiftið, skulu lúkast so leingi, sum bygningurin stendur. Vanliga verða bústaðir roknaðir at vera í nýtslu alt samdøgrið. Vísast kann til DS 447, Ventilation i bygninger Mekaniske, naturlige og hybride ventilationssystemer, DS/EN ISO 7730 Ergonomi inden for termisk miljø - Analytisk bestemmelse og fortolkning af termisk komfort ved beregning af PMV- og PPD-indekser og lokale termiske komfortkriterier og At-vejledning A.1.2 Indeklima. Fyri luftskifti í rúmum við eldstaði verður víst til kap. 8, Innleggingar, og til Bekendtgørelse om forskrifter for udførelse af gasinstallationer (gasreglementet), part A. Reingerðarstøðið í einum rúmi hevur stóran týdning fyri luftgóðskuna. Vísast kann til kunngerð um innrætting av føstum arbeiðsplássum. 60

61 Tilførsla av útiluft skal vera gjøgnum op, sum eru beint út í fríska luft ella við luftskiftisútbúnaði við innblásing, har innblásta luftin verður upphitað. ( , stk. 2) Luftskiftisop beint út í fríska luft kunnu t.d. vera luftventilar ella vindeygu stýrd við hond ella t.d. við motori. Høvuðsendamálið við opunum er at tryggja, at luft uttanífrá kemur inn í rúmini á ein skipaðan hátt. Opini eiga í neyðugan mun at kunna filtra luftina, sum kemur inn, og eiga at setast soleiðis, at luftin, sum kemur inn, er so lítið dálkað sum gjørligt. Luftskiftisopini beint út í fríska luft eiga at gerast og virka soleiðis, at tað eggjar brúkarunum til at nýta opini eftir ætlan og harvið á rættan hátt at gagnnýta møguleikarnar fyri at stilla bæði mongdina og spjaðingina av luftini, sum kemur inn. Eitt luftskiftisop, sum er beint út í fríska luft, eigur tí lættliga at kunna stillast, og hetta eigur at kunna gerast standandi á gólvinum. Við tilførslu og við burturflytan av luft í rúmi, har ið fólk halda til, skal tryggjast, at eingin gjóstur er í tilhaldsøkinum. Krøv kunnu vera um eina ávísa ljóðdoyving í luftskiftisopinum, sí kap , stk. 1. Í teimum førum, tá ið luftin uttanífrá kemur inn gjøgnum stýrd vindeygu, eigur at verða hugsað um vandan fyri stuldri. ( , stk. 3) Fyri at sleppa undan gjóstri eigur luftferðin í tilhaldsøkinum í hølum við sitandi virksemi ikki at vera meira enn 0,15 m/s. Markið fyri gjóstri veldst um, hvussu nógv virksemi er, lufthitan og luftmeldurin. Við tilhaldsøki skilst tað økið í einum rúmi, har ið fólk kunnu væntast at halda til. Stk. 4 Luft má ikki flytast úr einum meira luftdálkaðum rúmi í eitt minni luftdálkað rúm. Stk. 5 Luftskiftisútbúnaður og luftskiftisop beint út í fríska luft skulu vera gjørd og sett soleiðis, at tey ikki flyta inn evni í rúm, m.a. mikroverur, sum gera inniumhvørvið heilsuliga ónøktandi. Tá ið hitin er yvir 24 C í rúminum, verður hægri luftferð góðtikin. ( , stk. 4) Í bústøðum verða t.d. køkur, baðirúm, vesi og vásarúm roknað at vera meira luftdálkað rúm. Í vinnubygningum eigur luft úr rúmum við luftdálking, sum stendst av tøkni, ikki at verða endurnýtt Bústaðarbygningar Í øllum búrúmum og í bústaðnum sum heild skal vera ein útiluftstilflutningur á í minsta lagi 0,3 l/s pr. m 2 av upphitaðari hæddarvídd. ( , stk. 1) Í sambandi við útrokning av neyðuga útiluftstilflutninginum verður víddin roknað sum samlaða brutto hæddarvíddin. Kjallarar skulu somuleiðis gerast við luftskifti. ( , stk. 2) 61

62 Køkar skulu vera útgjørdir við roykhettu við mekaniskari útsúgving yvir komfýrinum. Roykhettan skal hava mekaniska útsúgving, sum kann stillast, og útluftingin skal vera beint út í fríska luft. Roykhettan skal hava nóg stórt virkni til at beina burtur royk og dálkaða luft, sum stendst av matgerð. Dagliga luftskiftið í bústaðareindum skal útvegast við luftskiftisútbúnaði, sum hevur hitaendurnýtslu við innblásing í búrúm og útsúgving í baðirúmum, vesirúmum, køkum og vásakøkum. Um summarið kann natúrligt luftskifti umvegis vindeygu, luftskiftisop og líknandi brúkast í staðin fyri mekaniskan luftskiftisútbúnað. Stk. 4 Luftskiftið í køki, baðirúmi, vesirúmi, vásakøki o.tíl. rúmum skal kunna økjast í minsta lagi til niðanfyri nevnt: Í køki skal ein luftnøgd á í minsta lagi 20 l/s súgvast út og í baði- /vesirúmi ein luftnøgd á í minsta lagi 15 l/s. Í vesirúmum uttan bað, vásakøkum og kjallararúmum skal ein luftnøgd á í minsta lagi 10 l/s súgvast út. Stk. 5 Tørvstillagað luftskifti kann nýtast treytað av, at tilførslan av útiluft harvið ikki verður lægri enn 0,3 l/s pr. m². Stk. 6 Einbýlishús kunnu skifta luftina við natúrligum luftskifti. Fyri einbýlishús við natúrligum luftskifti eru stk. 1, 2 og 4 somuleiðis galdandi. Kókiplátur kunnu t.d. vera el- ella gasupphitaðar og innbygdar í komfýrar. ( , stk. 3) Um summarið kann verða neyðugt við meira luftskifti fyri at sleppa av við yvirskotshitan. Í hesum sambandinum kann natúrlig, mekaniskt ella samansett luftskifti nýtast. ( , stk. 4) Tann økta luftnøgdin, sum her verður kravd, vil ofta hava við sær, at eitt størri samlað luftskifti verður kravt í bústaðnum enn tað dagliga luftskiftið á 0,3 l/s pr. m 2. ( , stk. 5) Tørvstillagað luftskifti merkir vanliga tillagan eftir vætuviðurskiftunum. Tørvstillagað luftskifti kann eisini vera ein roykhetta, stýrd við hond. Útsúgving frá baðirúmum og vesirúmum eigur altíð at vera í minsta lagi 10 l/s. ( , stk. 6) Við einbýlishús skilst hús við einum bústaði, íroknað tvíhús, raðhús, bólkahús, ketuhús o.o., har ið bústaðirnir eru atskildir við loddrøttum íbúðarskilnaði. Við natúrligt luftskifti skilst, at luft verður flutt inn gjøgnum ventilar í útveggjum og beind burtur við natúrligum uppráki gjøgnum útluftingarrør frá køki og baði-/vesirúmi, ført yvir tak. Í sambandi við natúrligt luftskifti frá rúmum á fleiri hæddum eigur at tryggjast, at ovaru hæddirnar ikki verða ávirkaðar av upprákinum frá niðaru hæddunum. Virkiskrøvini til luftskifti í rúmum við vanligari rúmhædd eru roknað at vera lokin, tá ið luftskiftið í rúmunum er sum niðanfyri: Tilhaldsrúm Tilflutt útiluft: Umvegis vindeyga, sum kann latast upp, lúku ella úthurð. Ein ella fleiri útiluftventilar við fríum opi, sum tilsamans eru á í minsta lagi 60 cm 2 pr. 25 m 2 gólvvídd. Víddin á opinum út í fríska luft kann møguliga ásetast við støði í eini luftskiftistøkniligari útrokning. Køkar 62

63 Stk. 7 Fyri onnur rúm enn tey, sum eru nevnd í stk. 1-6, skal dimensjóneringin av luftskiftinum góðkennast av kommunala byggimyndugleikanum við atliti at, hvussu stórt rúmið er, og hvat tað verður nýtt til. Tilflutt luft: Umvegis op á í minsta lagi 100 cm 2 móti atkomurúmi, umframt vindeyga, sum kann latast upp, lúku ella úthurð. Bað og vesi í sama rúmi Tilflutt luft: Umvegis op á í minsta lagi 100 cm 2 móti atkomurúmi. Harafturat um rúmið er móti útveggi vindeyga, ið kann latast upp, lúku ella úthurð. Burturflytan av inniluft: Umvegis útluftingarrør við tvørvídd á í minsta lagi 200 cm 2. Kjallararúm Tilflytan av útiluft gjøgnum ein ella fleiri útiluftsventilar. Burturflytan av inniluft úr minst einum kjallararúmi við útluftingarrøri við tvørvídd á í minsta lagi 200 cm 2 ( , stk. 7) Við onnur rúm skilst vaski- og turkirúm, sauna, lyftur, bilhús o.tíl Aðrir bygningar enn bústaðarbygningar Tilhaldsrúm á dagstovnum skulu hava luftskiftisútbúnað, sum bæði fevnir um innblásing, útsúgving og hitaendurnýtslu av luftini, har innblásta luftin verður upphitað. Luftskiftið skal tryggja eitt heilsugott inniumhvørvi. Innblásingin við útiluft og útsúgvingin skulu vera í minsta lagi 3 l/s fyri hvørt barn og í minsta lagi 5 l/s fyri hvønn vaksnan, umframt 0,35 l/s pr. m² hæddarvídd. Somuleiðis skal tryggjast, at CO 2 innihaldið í inniluftini ikki fer upp um 0,1 % CO 2 í longri tíðarskeið. Verður luftskiftisútbúnaður við tørvstillagaðum luftskifti nýttur, kann víkjast frá ásetingini, tá ið tørvurin er minni. Tó má luftskiftið í nýtslutíðini ikki vera minni enn 0,35 l/s pr. m² hæddarvídd. Undirvísingarrúm í skúlum og onnur líknandi rúm skulu hava luftskiftisútbúnað, sum bæði fevnir um innblásing, útsúgving og hitaendurnýtslu av luftini, har innblásta luftin verður upphitað. ( , stk. 1) Ásetingin er galdandi fyri stovnar sum t.d. vøggustovur, barnagarðar, frítíðarskúlar, frítíðarheim, dagtilhald og aðrar stovnar við líknandi endamáli. Luftskiftið í tilhaldsrúmunum er ikki í sær sjálvum nóg mikið til at tryggja, at CO 2 innihaldið í inniluftini ikki fer upp um 0,1 % CO 2 í longri tíðarskeið. Tískil eigur luftskiftisútbúnaðurin at gerast við broytiligari megi alt eftir tørvinum, soleiðis at luftskiftið er størri í rúmum, har tørvurin er stórur og minni í rúmum, har tørvurin er lítil. Luftskiftisásetingin fyri bygningin er treytað av, at lítið dálkandi byggitilfar verður nýtt. Lítið dálkandi byggitilfar er byggitilfar, sum er fevnt av Dansk Indeklima Mærkning, og tilfar, sum lýkur treytirnar fyri at verða merkt eftir hesi skipan. Ásetingin eigur at síggjast í samanhangi við kap , stk. 2. ( , stk. 2) Luftskiftið í vanligum flokshølum er ikki í sær sjálvum nóg mikið til at tryggja, at CO 2 innihaldið í inniluftini ikki fer upp um 0,1 % CO 2 í longri tíðarskeið. Tískil eigur luftskiftisútbúnaðurin at gerast við broytiligari megi alt eftir tørvinum, soleiðis at 63

64 Innblásingin við útiluft og útsúgvingin skulu vera í minsta lagi 5 l/s pr. fólk, umframt 0,35 l/s pr. m² hæddarvídd. Somuleiðis skal tryggjast, at CO 2 innihaldið í inniluftini ikki fer upp um 0,1 % CO 2 í longri tíðarskeið. Um luftskiftisútbúnaðurin kann lagast til broyttan tørv, kann víkjast frá ásetingini, tá ið tørvurin er minni. Tó má luftskiftið í nýtslutíðini ikki vera minni enn 0,35 l/s pr. m² hæddarvídd. luftskiftið er størri í rúmum, har tørvurin er stórur og minni í rúmum, har tørvurin er lítil. Luftskiftisásetingin fyri bygningin er treytað av, at lítið dálkandi byggitilfar verður nýtt. Lítið dálkandi byggitilfar er byggitilfar, sum er fevnt av Dansk Indeklima Mærkning, og tilfar, sum lýkur treytirnar fyri at vera merkt eftir hesi skipanini. Ásetingin eigur at síggjast í samanhangi við kap , stk. 2. Tá ið serlig byggitøknilig tiltøk verða gjørd, eitt nú størri rúmd pr. fólk, nýtsla av fleiri luftskiftismøguleikum, so sum tvørluftskifti, kann víkjast frá kravinum um mekaniskt luftskifti, treytað av, at inniluftin er heilsuliga nøktandi. Fyri onnur rúm enn tey, sum eru nevnd í stk. 1 og 2, skal dimensjóneringin av luftskiftinum góðkennast av kommunala byggimyndugleikanum við atliti at, hvussu stórt rúmið er, og hvat tað verður nýtt til. ( , stk. 3) Gjørt verður vart við, at natúrligt luftskifti í summum førum kann nøkta tørvin. Í øðrum førum eiga krøv at verða sett um samansett ella mekaniskt luftskifti fyri at tryggja heilsuliga nøktandi inniluft. Rúm, har tørvurin á luftskifti kann nøktast við natúrligum luftskifti, kunnu t.d. vera skrivstovuhøli, hotellkømur og ávís sløg av handilshølum. Rúm, sum krevja serliga umhugsan viðvíkjandi natúrligum luftskifti, og sum kunnu krevja samansett ella mekaniskt luftskifti, kunnu t.d. vera skrivstovuhøli til nógv fólk, samkomuhøli, fundarrúm, matarhøli, matstovur og hølir á sjúkrahúsum. Luftskiftið kann t.d. ásetast við støði í DS 447, Ventilation i bygninger Mekaniske, naturlige og hybride ventilationssystemer. Viðvíkjandi luftskifti í ruskhølum og í lyftum verður víst til kap. 8, Innleggingar Dálking frá byggitilfari Alment Byggitilfar má ikki lata frá sær gass, guvu, bitlar ella ioniserandi stráling, ið kann elva til inniumhvørvi, sum ikki er heilsuliga nøktandi. ( , stk. 1) Byggitilfar, ið dálkar inniumhvørvið minst møguligt, eigur altíð at verða nýtt. Gjørd er ein merkingarskipan fyri byggivørur, Dansk Indeklima Mærkning. Vísast kann til Arbeiðseftirlitið hevur givið út serligar reglur fyri handfaring av ávísum byggitilfari, t.d. byggitilfar við asbest og mineralull. Reglurnar eiga at verða fylgdar, sama um arbeiðið verður gjørt fyri ein arbeiðsgevara ella ikki. 64

65 Formaldehyd Spønplátur, trætrevjuplátur, krossviðaplátur og aðrar plátur, ið innihalda lím, sum letur formaldehyd frá sær, mugu bert nýtast, um inniumhvørvið er heilsuliga nøktandi, hóast formaldehydfrálátið. ( , stk. 1) Ásetingin fevnir um byggivørur, sum innihalda formaldehydfrálátin evnir, og sostatt ikki um byggivørur, sum eru límaðar við lími uttan íblandingarevni av ureaformaldehyd, sum t.d. pva-, fenol-, resorcinol- ella isocyanatlím. Byggivørur, sum innihalda formaldehydfrálátin evnir, og eru í beinleiðis sambandi við inniumhvørvið og eru fevnd av einum evropeiskum normi, skulu vera CEmerktar, og tað skal síggjast, at byggivøran er fevnd av flokki E1. Við nýtslu av træplátum límaðar við einum fromaldehydfrálátandi lími til gólv, veggir og loft, sum t.d. MDF og spønplátur, verður viðmælt at klæða pláturnar við tilfari uttan íblandingarevni fyri at minka um mongdina av formaldehyd í inniumhvørvinum. Klæðingin kann t.d. vera gipsplátur, banavørur, trægólv ella onnur gólvklæðing. Tá talan er um plátur úr træi verður hugsað um plátur lýstar í DS/EN 13986, Træbaserede plader til konstruktionsbrug Karakteristika, overensstemmelsesvurdering og mærkning ella líknandi plátur, sum innihalda formaldehydfrálátið lím. WHO mælir til, at samlaða nøgdin av formaldehyd í inniumhvørvinum ikki er meiri enn 0,1 mg/m³ Asbest Asbesthavið tilfar má ikki nýtast. ( , stk. 1) Tað er bannað at nýta asbesthavið tilfar, sí kunngerð um nýtslu av asbesti og At-vejledning C.2.2 Asbest. Sí eisini SBi-anvisning 228, Asbest i bygninger og SBi-anvisning 229, Byggematerialer med asbest Mineralull Tilfar við mineralull við yvirflatum móti inniumhvørvinum skal vera haldgott og væl egnað til endamálið, so tað ikki letur frá sær mineralullstrevjur til inniumhvørvið. ( , stk. 1) Ásetingin fevnir um byggitilfar, sum hevur ullintan konsistens, og er gjørt úr smeltaðum steini, glasi o.tíl. Ásetingin fevnir t.d. um ávís loft, innblásingarrør og ljóðdoyvarar í innblásingarútbúnaði Flogøska og ilska frá kolfýring ( , stk. 1) Bjálvingartilfar, sum ikki er í beinleiðis sambandi við inniumhvørvið, er ikki partur av hesum kravi. Kravið kann sigast at vera lokið, um tilfarið t.d. er viðgjørt á yvirflatuni ella á annan hátt er fjalt, innilokað ella innsiglað. 65

66 Flogøska og ilska frá kolfýring, sum verður nýtt sum undirlag undir bygging, skal fjalast av einum skervlagi ella líknandi á í minsta lagi 0,20 m við eini vekt á 300 kg/m². Rusk frá kolfýring, t.d. frá orkuverkum, kann innihalda geislavirkin evnir frá kolinum (kullene), sum strála gammageisling. Stráliíkastið innandura frá einum undirlagi av tílíkum tilfari kann minkast, tá undirlagið verður fjalt av t.d. einum skervlagi. Undirløg undir bygging mugu ikki hava við sær fuktskaðar á konstruktiónirnar Dálking annars Nitrogenoxid Nitrogenoxid, ið koma í inniluftina frá brenning í komfýrum, miðstøðuhitaketlum o.tíl. skulu avmarkast við at flyta burtur roykgassini. ( , stk. 1) Fyri køkar er kravið vanliga lokið samsvarandi kap , stk. 1 við kravi um roykhettu. Vísast kann harafturat til Bekendtgørelse om forskrifter for udførelse af gasinstallationer (gasreglementet) Radon Innrák av radon til inniumhvørvið skal avmarkast við, at bygningskonstruktiónin verður gjørd lufttøtt móti lendinum, ella við at onnur samsvarandi munadygg tiltøk verða gjørd. ( , stk. 1) Radon er eitt geislavirkið luftevni, sum er í jørðini. Radon verður forðað í at treingja upp í bygningar við at undirstøðið, lendisgólv, gólv, kjallaragólv og kjallaraútveggir verða gjørd lufttøtt, t.d. við at gera konstruktiónirnar úr betongi, soleiðis at ein góð, einsháttað konstruktión, uttan rivur, fæst, og við at tetta rundan um rør og rørgjøgnumføringar í hesum bygningspørtum. Vísast kann til Byggeteknisk Erfaringsformidling, BYG-ERFA blad SfB (99) , Radonforebyggelse og afhjælpning og Erhvervs- og Byggestyrelsens pjece om radon og enfamilieshuse. Altjóða tilmælini eru, at einføld og bílig tiltøk eiga at verða gjørd við atliti at minking av radoninnihaldi í inniumhvørvinum, tá ið radoninnihaldið er millum 100 Bq/m³ og 300 Bq/m³ (Becquerel pr. rúmmetur). Bygningurin skal byggjast soleiðis, at tað verður tryggjað, at radoninnihaldið ikki fer upp um 100 Bq/m³ Onnur dálking frá undirlendi Dálking frá gomlum ruskplássum, dálkaðum ídnaðarøkjum o.tíl. má ikki elva til inniumhvørvi, sum ikki er nøktandi heilsuliga og trygdarliga. Við støði í hesum verður mælt til, at í verandi bygningum verða gjørdar einfaldar og bíligar betringar, tá ið radoninnihaldið er millum 100 Bq/m³ og 200 Bq/m³, og at munadyggari ábøtur verða gjørdar, tá ið radoninnihaldið fer upp um 200 Bq/m³ (Becquerel pr. rúmmetur). ( , stk. 2) Tá mátingar verða gjørdar av radoninnihaldinum, eiga mátingarnar at gerast yvir minst tveir mánaðir. Úrslitið av mátingunum eigur at verða roknað út sum miðaltalið yvir eitt heilt ár ársmiðalvirðið fyri bústaðin. ( , stk. 1) Jarðardálkingar kunnu treingja upp í bygningar við konvektión og diffusjón gjøgnum undirstøðið, lendisgólv, gólv, kjallaragólv og kjallaraútveggir. 66

67 Um so er, at bygt verður á øki, uttan at dálkingin í jørðini er fullkomiliga reinsað, skal innrákið av dálking frá undirlendinum til inniumhvørvið avmarkast við at gera bygningskonstruktiónina móti lendinum bæði lufttætta og diffusjónstætta, ella við at nýta onnur samsvarandi munadygg tiltøk. Forðast kann fyri konvektión við at gera konstruktiónir lufttættar, t.d. við at gera konstruktiónir úr betongi fullgóðar, so at konstruktiónirnar verða góðar, einsháttaðar og uttan rivur. Minkast kann um diffusjón við at gera konstruktiónir diffusjónstættar, t.d. við at nýta betong við góðsku í miðal umhvørvisflokki, sum inniheldur upp til 5 % av poknutum bitlum. Vísast kann til DS/EN Betonkonstruktioner. 6.4 Akustiskt inniumhvørvi Alment Bygningar skulu ráðleggjast, prosjekterast, byggjast og innrættast, so at trygd er fyri, at brúkararnir hava nøktandi ljóðviðurskifti. (6.4.1, stk. 1) Allýsingar og hugtøk við atliti at luftljóðbjálving, trinljóði og ljóðtrýststigi eru lýst í DS 490, Lydklassifikation af boliger. Afturat hesum verða hugtøkini eftirljómstíð (efterklangstid) og ísoguvídd (absorptionsareal) nýtt, sum eru allýst í DS/EN , Bygningsakustik - Beregning af bygningers akustiske egenskaber ud fra bygningselementers egenskaber - Del 6: Lydabsorption i lukkede rum. Eftirlitsmátingar av ljóðviðurskiftum verða gjørdar í samsvari við SBi-anvisning 217, Udførelse af bygningsakustiske målinger. Reglur um ljóðviðurskifti og larm eru eisini at finna í kunngerðum og ávísingum og vegleiðingum frá Arbeiðseftirlitinum Bústaðir og aðrir bygningar nýttir til gisting Bústaðir og líknandi bygningar, sum verða nýttir til gisting, og innleggingar í hesar skulu gerast soleiðis, at tey, sum eru í bygninginum, ikki verða nervað av ljóðum frá rúmum í bústaðar- og vinnueindum, sum liggja upp at bygninginum, frá innleggingum í sjálvum bygninginum og frá ferðslu á vegum nærhendis. (6.4.2, stk. 1 stk. 4) Bústaðir fevna í hesum sambandi eisini um hotell, studentagarðar, næmingaheim, gistingarhús, felagsíbúðir, kostskúlar, sjúkrahús, røktarheim, samdøgursstovnar o.tíl. bygningar, sum verða nýttir til gisting. Virkiskravið fyri bústaðir er roknað at vera lokið, tá ið tað er framt sum flokkur C i DS 490, Lydklassifikation af boliger. DS 490, Lydklassifikation af boliger inniheldur eisini mørk fyri bústaðir, sum ljóðliga hava eina betri góðsku enn minstukrøvini í bygningsreglugerðini talan er um flokk B og flokk A. Fyri at røkka virkiskravinum í DS 490 um ferðsluóljóð innandura, er niðanfyri nevnda markvirði galdandi: Markvirðið er galdandi í sambandi við bygging við vegir við ferðslu, sum fyri hvønn einstakan bygning hevur við sær eitt óljóðsstig á 67

68 Eru rúm við serliga nervandi óljóði upp at bústaði ella felags tilhaldsrúmi, skulu serstøk ljóðbjálvandi átøk gerast. Tøkniligar innleggingar mugu ikki elva til nervandi óljóðsstig uttan fyri vindeygu og á fríløtuøkjum, íroknað altanum, takterassum, útirúmum o.tíl. Stk. 4 Eftirljómstíðin í felagsrúmum skal vera tillagað nýtsluni. Stk. 5 Fyri rúm í einbýlishúsum eru bara oman fyri nevndu óljóðskrøv til tøkniligar innleggingar og ferðslu galdandi. Stk. 6 Fyri rúm í frítíðarhúsum á frítíðarhúsøkjum eru oman fyri nevndu óljóðskrøv bara galdandi fyri tøkniligar innleggingar. meira enn 58 db. Markvirðið verður lýst sum L den virði. Í samband við óljóð frá tøkniligum innleggingum í vinnueindum í sama bygningi sum bústaðir, verður virkiskravið innandura í búrúmum roknað at vera lokið, tá ið óljóðsstigið ikki fer upp um virðini, sum svara til vegleiðandi markvirðini frá Tabel III í Miljøstyrelsens Vejledning nr. 5/1984. Uppskot til markvirði fyri lágfrekvent óljóð og infraljóð í búrúmum er at finna í Orientering fra Miljøstyrelsen nr. 9/1997. Virkiskravið fyri óljóð uttandura frá tøkniligum innleggingum er roknað at vera lokið, tá ið óljóðsstigið ikki fer upp um virðini, sum svara til tey vegleiðandi markvirðini fyri náttartíðarskeið í Tabel I í Miljøstyrelsens Vejledning nr. 5/1984. (6.4.2, stk. 2) Við felagsrúm skilst t.d. felags tilhaldsrúm fyri fleiri bústaðir, trappurúm ella gangir Aðrir bygningar enn bústaðir o.a. Bygningar og innleggingar skulu gerast soleiðis, at nervandi ljóð frá rúmum uppat, frá innleggingum og frá vegum nærhendis, verður avmarkað. Hetta skal gerast í tann mun, sum ætlaða nýtslan av bygningunum krevur, og soleiðis at tey, sum eru í bygningunum, ikki verða nervað av ljóðinum. (6.4.3, stk. 1) Aðrir bygningar enn bústaðir fevnir í hesum sambandi m.a. um undirvísingarbygningar, dagstovnabygningar o.tíl. Undirvísingarbygningar fevna um skúlar og útbúgvingarstovnar. Dagstovnabygningar fevna í hesum kapitli um barnaansingarstovnar, frítíðarskúlar o.tíl. Undirvísingarbygningar: Virkiskravið fyri undirvísingarbygningar verður roknað at vera lokið, tá ið tað verður útint í samsvari við hesi virði: Luftljóðbjálving, R'w Millum undirvísingarrúm og millum undirvísingarrúm og 68

69 Millum undirvísingarrúm og millum undirvísingarrúm Millum undirvísingarrúm við hurðarsambandi (samlað ljóðbjálving fyri vegg við hurð, faldi- og flytivegg ella glaspartíir o.tíl Millum undirvísingarrúm og felagsrúm við hurðarsambandi (samlað ljóðbjálving fyri vegg við hurð, faldi- og flytivegg ella glaspartíir o.tíl.) db. Fyri broytiligar rúmskiljingar í opnum Millum undirvísingarrúm til smíð og onnur Millum undirvísingarrúm til smíð og felagsrúm við hurðarsambandi (samlað ljóðbjálving fyri vegg við hurð, faldi- og flytivegg ella glaspartíir o.tíl.) db. Millum undirvísingarrúm til sang og tónleik og millum undirvísingarrúm til sang og tónleik og onnur Millum undirvísingarrúm til sang og tónleik við hurðarsambandi (samlað ljóðbjálving fyri vegg við Millum undirvísingarrúm til sang og tónleik og felagsrúm við hurðarsambandi (samlað ljóðbjálving Trinljóðstig, L'n,w Í undirvísingarrúmum frá gólvi og skilagólvi mótvegis undirvísingarrúmum til smíð ella sang og Óljóðsstig Í undirvísingarrúmum frá tøkniligum 30 db. Dagstovnar: Virkiskravið fyri dagstovnar verður roknað at vera lokið, tá ið tað verður útint í samsvari við hesi virði: Luftljóðsbjálving, R'w Millum tilhaldsrúm fyri stilt og/ella larmandi virksemi Millum tilhaldsrúm fyri stilt og/ella larmandi virksemi og onnur rúm við hurðarsambandi (samlað ljóðbjálving fyri vegg við hurð o.tíl 69

70 Millum tilhaldsrúm og millum tilhaldsrúm og onnur Millum tilhaldsrúm við hurðarsambandi og millum tilhaldsrúm og onnur rúm við hurðarsambandi (samlað ljóðbjálving fyri vegg við hurð o.tíl db. Trinljóðstig, L'n,w Í tilhaldsrúmum (frá gólvi í rúmum uppiyvir) og í 58 db. Í tilhaldsrúmum (frá gólvi 63 db. Óljóðsstig L'n,w Í tilhaldsrúmum frá tøkniligum db. Í Vísast kann til SBi anvisning 218, Lydforhold i undervisnings- og daginstitutionsbygninger Lydbestemmelser og anbefalinger. Fyri bygningar til onnur endamál enn teir omanfyri nevndu: Fyri bygningar til onnur endamál enn teir omanfyri nevndu eiga í hvørjum einstøkum føri at verða settar serstakar ljóðásetingar fyri verkætlanina, soleiðis at krøvini til akustiska inniumhvørvið verða lokin. Óljóðsstigið innandura á skrivstovum frá virkjum í sama bygningi er fevnt av teimum vegleiðandi markvirðunum í Tabel III í Miljøstyrelsens Vejledning nr. 5/1984. Liggja rúm við serliga nervandi óljóði uppat undirvísingarrúmum ella tilhaldsrúmum, skulu serlig ljóðbjálvandi tiltøk gerast. Eftirljómstíðin í rúmum í bygningum skal vera tillagað nýtsluni. Uppskot um markvirði fyri lágfrekvent óljóð og infraljóð í tilhaldsrúmum og skrivstovum eru at finna í Orientering fra Miljøstyrelsen nr. 9/1997. (6.4.3, stk. 2) Virkiskravið fyri undirvísingar- ella tilhaldsrúm í dagstovnum í bygningum, har tað í sama bygningi ella í bygninginum uppat, eru rúm við larmandi virksemi úr vinnueindum ella øðrum undirvísingar- ella dagstovnum, verður roknað at vera lokið, tá ið bygningurin verður gjørdur í samsvari við Energistyrelsens Vejledning om lydbestemmelser i Bygningsreglementet 2010 (Aukustisk Indeklima). (6.4.3, stk. 3) Vísast kann til SBi anvisning 218, Lydforhold i undervisnings- og daginstitutionsbygninger - lydbestemmelser og anbefalinger. Fyri bygningar til onnur endamál, so sum skrivstovubygningar, sjúkrahús, læknahús og viðgerðarstovur, eiga í hvørjum einstøkum føri at verða settar serstakar ljóðásetingar fyri verkætlanina, soleiðis at krøvini til akustiska inniumhvørvið verða lokin. 70

71 Undirvísingarbygningar: Virkiskravið fyri undirvísingarbygningar verður roknað at vera lokið, tá ið tað verður útint í samsvari við hesi virði: Eftirljómstíð, T Undirvísingarrúm til sang og tónleik minni enn 250 Undirvísingarrúm til sang og tónleik, minni enn 250 m³ (styrkt við ravmagni Fimleika- Felagsrúm og felagsgangir, sum verða nýtt til bólkaarbeiði og tílíkt Felagsgangir, sum ikki verða nýttar til bólkaarbeiði og tílíkt Ísoguvídd (Absorptionsareal), A Felagsrúm við loftshædd meira enn 4 m og rúmd Dagstovnar: Virkiskravið fyri dagstovnar verður roknað at vera lokið, tá ið tað verður útint í samsvari við hesi virði: Eftirljómstíð, T Ísoguvídd (Absorptionsareal), A Tilhaldsrúm við loftshædd meira enn 4 m og rúmd meira enn 300 m³ 6.5 Ljósviðurskifti Alment Arbeiðsrúm, tilhaldsrúm, búrúm og felags atkomuleiðir skulu hava nøktandi ljós, uttan at tað hevur við sær óneyðuga upphiting. Arbeiðsrúm v.m. skulu hava vindeygu, sum eru sett soleiðis, at fólk í rúmunum kunnu síggja út á umhvørvið. (6.5.1, stk. 1) Nøktandi ljós skal metast í samanheingi við tað virksemið og tær arbeiðsuppgávur, sum eru ætlaðar at vera í rúminum. (6.5.1, stk. 2) Útsýnið á umhvørvið er ein tann týdningarmesti tátturin (faktorurin) fyri upplivingina av rúminum. 71

72 Arbeiðsrúm v.m., sum í høvuðsheitum fáa ljós frá ervaljósi, skulu altíð gerast við síðuvindeygum, soleiðis at tað sæst út á umhvørvið Dagsljós Arbeiðsrúm v.m. og búrúm skulu hava slíka tilgongd til dagsljós, at rúmini eru væl upplýst. Vindeygu skulu gerast, setast og møguliga sólaravbyrgjast soleiðis, at rúmini ikki verða ovhitað av sólarljósi, og at tað slepst undan ampum av beinleiðis sólarljósi. (6.5.2, stk. 1) Arbeiðsrúm v.m. skilst arbeiðsrúm, tilhaldsrúm í stovnum, undirvísingarhølir, matsalir o.tíl. Í arbeiðsrúmum v.m. kann dagsljósið vanliga sigast at vera nóg gott, tá ið rútavíddin við síðuljósi svarar til í minsta lagi 10 % av gólvvíddini ella við ervaljósi á í minsta lagi 7 % av gólvvíddini treytað av, at rútarnir hava eitt ljósgjøgnumskygni á í minsta lagi 0,75. Tey 10 % og 7 % eru vegleiðandi, tá bygningurin er vanliga staðsettur, og hølini eru gjørd og innrættað vanliga. Um slagið av vindeygum er ókent, tá verkætlanin verður prosjekterað, kann karmljósvíddin roknast um til rútavídd við at falda karmljósvíddina við faktorinum 0,7. Rútavíddin eigur at økjast lutfalsliga, um ljósgjøgnumgongdin minkar (t.d. í sambandi við sólskýggjandi rútar), ella ljósatgongdin til vindeyguni minkar (t.d. tí bygningar eru tætt við). Dagsljósið kann eisini sigast at vera nóg mikið, tá ið tað við útrokning ella máting kann ávísast, at dagsljósfaktorurin við arbeiðsplássini er 2 %. Tá ið dagsljósfaktorurin verður ásettur, verða atlit tikin at veruligu umstøðunum, eitt nú vindeygaskapi, staðseting, horving, ljósgjøgnumskygni gjøgnum rútarnar, og hvussu rúmið og umhvørvið annars eru. Vísast kann til SBi-anvisning Beregning af dagslys i bygninger og SBi-anvisning Dagslys i rum og bygninger, Vikið kann verða frá kravinum um tilgongd til dagsljós, um kravið hevur við sær avgerandi vansa fyri raksturin í fyritøkuni, t.d. tá ið framleiðslan ikki loyvir dagsljósi Ravmagnsljós Arbeiðsrúm o.a. og felags atkomuleiðir skulu hava ravmagnsljós eftir tørvi. Kravið um dagsljós skal síggjast í samanheingi við vanlig sjónarmið um, hvørja heilsuliga ávirkan dagsljós hevur. Mongdin av dagsljósi hevur eisini ávirkan á orkunýtsluna til ravmagnsljós. (6.5.3, stk. 1) Ásetingin verður vanliga mett at vera lokin um DS/EN , Lys og belysning Belysning ved arbejdspladser Del 1: Indendørs arbejdspladser, med DS/EN DK NA verður fylgdur. Harafturat kann vísast til: - DS/EN , Lys ved arbejdspladser Del 2: Udendørs arbejdspladser 72

73 Arbeiðsrúm o.a. og felags atkomuleiðir skulu hava orkuvinarligt ljós. Er nóg mikið av dagsljósi, skulu arbeiðsrúm o.a. og felags atkomuleiðir hava dagsljósskipan. Arbeiðsrúm o.a., sum bert verða nýtt viðhvørt, og felags atkomuleiðir, skulu hava rørslufølarar. - DS/EN 12665, Lys og belysning Grundlæggende begreber og kriterier til beskrivelse af krav til belysning - DS/EN 1838, Belysning Nødbelysning - DS/EN 50172, Belysningssystemer til nødudgange - DS/EN 12193, Lys og belysning Sportsbelysning (6.5.3, stk. 2 og 3) Orkuvinarligt ljós merkir nýtslu av ljóskeldum, sum fyri alment ljós geva meira enn 50 lm/w, og sum fyri serljós og arbeiðslampur geva meira enn 15 lm/w. Í rúmum við avmarkaðum dagsljósi kann síggjast burtur frá ásetingini um dagsljósskipan. (6.5.3, stk. 3) Ásetingin er eisini galdandi fyri baði- og vesirúm, sum eru í samband við arbeiðsrúm. Vikið kann verða frá kravinum um rørslufølarar, um nýtslan av rørslufølarum kann elva til óhapp, tá ljósið sløknar, ella um ljóskeldan ikki er egnað til nýtsluna. Stk. 4 Ljósskipanin í arbeiðsrúmum o.a. skal býtast upp í økir, soleiðis at ljósútbúnaðurin kann nýtast í mun til dagsljósið og virksemið í hølinum. Rørslufølarar kunnu t.d. elva til óhapp í vørugoymslum, har trukkar koyra. Fullgott orkuljós, sum t.d. guvulampur eru ikki egnaðar til dagsljósskipanir ella nýtslu av rørslufølarum. (6.5.3, stk. 4) Økisuppbýtingin tryggjar møguleikanum fyri at minka mest møguligt um nýtslutíðina. Ásetingin hevur t.d. við sær, at ljósútbúnaðir tætt við vindeygu kunnu vera eitt øki, meðan ljósútbúnaðir staðsettir inni í rúminum kunnu vera eitt ella fleiri sjálvstøðug økir. Stk. 5 Vikið kann verða frá ásetingunum í stk. 1-4, um ásetingin hevur við sær avgerandi vansa fyri raksturin í fyritøkuni. Stk. 6 Ásetingarnar í stk. 1-5 eru eisini galdandi, um útbúnaður o.a. verður skiftur út í verandi arbeiðshølum. Stk. 4 er tó bara galdandi, tá størri umvælingar verða gjørdar. 7 Orka 7.1 Alment Bygningar skulu byggjast soleiðis, at tað slepst undan óneyðugari orkunýtslu til upphiting, heitt vatn, køling, luftskifti og ljós, samstundis sum heilsuligu umstøðurnar eru nøktandi. Sama er galdandi í sambandi við umbygging og aðrar munandi broytingar av bygningum, sum eru fevndir av kap Ásetingin verður lokin við at seta handvirkandi og/ella sjálvvirkandi avbrótara upp fyri hvørt øki. (7.1, stk. 1) Hesin kap. er grundaður á boðskriv Europa- Parlamentets og Rådets direktiv om bygningers energimæssige ydeevne (omarbejdning). Vísast kann til SBi-anvisning 213, Bygningers energibehov. 73

74 Útsíður á bygningum, íroknað vindeygu og hurðar, skulu í so lítlan mun sum gjørligt hava kuldabrúgvar. Orkuliga ávirkanin frá kuldabrúgvum skal íroknast, tá ið orkumissurin fyri einstøku bygningspartarnar verður roknaður út. Bygningar og bygningspartar, íroknað vindeygu og hurðar, skulu gerast soleiðis, at hitamissurin ikki økist munandi sum avleiðing av vætu, gjóstri ella óætlaðum luftskifti. (7.1, stk. 2) Ásetingin skal gera sítt til at minka um vandan fyri kondens og soppavøkstri og avmarka hitamissin gjøgnum einstøku bygningslutirnar. (7.1, stk. 3) Inngangir á hotellum, stórum handilshølum og atgongd til upphitað trappurúm eiga at hava dur. Hitabjálving, har vindur kemur at, eigur at klæðast við vindtættum tilfari. Stk. 4 Hitamissurin ígjøgnum bygningspartar í bygningum, sum eru hitaðir upp til í minsta lagi 5 C, skal lúka ásetingarnar í kap Stk. 5 Bygningslutir, sum avmarka rúm, ið fáa tilflutt ríkiligt av avlopshita, t.d. ketilmiðstøðir og bakarí, ella rúm, sum ikki ella bara í stutta tíð verða upphitað til yvir 5 C, skulu hitabjálvast soleiðis, at tað svarar til nýtsluna. Stk. 6 Tá yvirførsluvídd, yvirførslumissur og karmur fyri hitamiss verður roknaður út, skal DS 418, Beregning af bygningers varmetab nýtast. Stk. 7 Ásetingarnar í hesum kap. eru ikki galdandi fyri vakstrarhús í garðyrkisvinnuni. (7.1, stk. 5) Bjálving av bygningspørtum móti rúmum við nógvum hita verður gjørd við atliti at høgleika (komfort). Hetta kann t.d. vera á virkjum, móti tøknirúmum o.s.fr. (7.1, stk. 6) Bjálvingarevni í tilfari verður ásett samsvarandi viðkomandi evrokotum (DS/EN standardum/normum). (7.1, stk. 7) Ásetingarnar eru tó galdandi fyri søluhøli, skrivstovur og felagshøli, sum eru knýtt at vakstrarhúsum. 7.2 Orkukarmar fyri nýggjar bygningar Alment Orkukarmurin fevnir um samlaða tørvin hjá bygninginum at fáa orku til upphiting, luftskifti, køling, heitt nýtsluvatn og møguligt ljós. Tilflutt orka frá ymsum orkuveitingarsløgum verður javnmett. Skjal 1B við útrokningarfyritreytum skal nýtast, tá prógvast skal, at orkukarmurin er hildin. Bygningar, sum verða hitaðir upp til í minsta lagi 15 C, skulu gerast soleiðis, at orkutørvurin eftir stk. 1 ikki fer upp um orkukarmarnar, sum eru ásettir í kap og kap Skjalprógvið verður gjørt grundað á SBi-anvisning 213, Bygningers energibehov. (7.2.1, stk. 1) Við tilflutta orku skilst orka, ið verður latin ognini, sum t.d. olja, fjarhiti ella ravmagn. Av tí, at bygningar vanliga fáa orku frá ymsum orkuveitingum, fer javnmetingin fram eins og ásett í skjali 1B. (7.2.1, stk. 2) Tá orkutørvurin verður roknaður út, verða atlit tikin at klimaskerminum í bygninginum, hvussu bygningurin stendur og vendir, m.a. í samband við dagsljós og veður og vind annars, hitaútbúnað og heittvatnsveiting, eginleikunum at savna saman hita í bygninginum, møguligum luftskiftiskipanum og luftkøling, sólupphiting og sólverju og ætlaðu inniluftini. Harafturat verður atlit tikið at ljósútbúnaði í bygningum fevndir av kap Tá orkutørvurin verður ásettur, kunnu atlit eisini verða tikin at t.d. nýtslu av sólarhita, sólkyknum, 74

75 Fyri bygningar við ymsum nýtslum, ið kunnu vísa til ymiskar orkukarmar, verður upphitaða hæddarvíddin í bygninginum býtt upp í ávísu nýtslurnar. Tá ið orkukarmurin fyri allan bygningin skal ásetast, verður hetta uppbýtið nýtt. Stk. 4 Luftskiftið gjøgnum ótættleika í klimaskerminum má ikki fara upp um 1,5 l/s pr. m² av upphitaðari hæddarvídd við trýstroynd á 50 Pa. Fyri bygningar við høgum rúmum, har ið yvirflatin á klimaskerminum býttur við hæddarvíddini er størri enn 3, má luftskiftið ikki fara upp um 0,5 l/s pr. m² av klimaskerminum. hitapumpum, smáorkuhita-útbúnaði, lágorkuketlum, fjarhita, nýtslu av hitaendurvinning og køling við luftskifti um náttina. (7.2.1, stk. 3) Ásetingin verður t.d. nýtt í bygningum við bæði handlum og íbúðum. Sí skjal 1B um bygningar við ymiskari nýtslu. (7.2.1, stk. 4) Við luftskifti gjøgnum ótættleika í klimaskerminum skilst ótilætlað luftskifti umvegis bygningspartar, íroknað vindeygu og hurðar. Roynd av luftskiftinum fer fram við støði í DS/EN 13829, Bygningers termiske ydeevne - Bestemmelse af luftgennemtrængelighed i bygninger - Prøvningsmetode med overtryk skabt af ventilator. Kommunali byggimyndugleikin setur krøv um skjalprógv av luftskiftinum. Stk. 5 Eru royndir tiknar av ótilætlaða luftskiftinum, kann royndarúrslitið nýtast til at rokna orkunýtsluna út. Úrslitið av trýstroyndini verður lýst við miðaltali av mátingini við yvir- og undirtrýsti. Eru skjalprógv ikki tøk, verða 1.5 l/s pr. m² við 50 Pa nýttir. Stk. 6 Ásetingarnar í stk. 4 og 5 eru ikki galdandi fyri bygningar, sum eru upphitaðir til minni enn 15 C, broytta nýtslu, tilbyggingar og umbyggingar. Stk. 7 Einstøku bygningspartarnir í klimaskerminum skulu í minsta lagi bjálvast samsvarandi virðunum í kap Stk. 8 Í bygningum fevndir av ásetingunum í kap og kap má dimensjóneraði yvirførslumissurin, frároknað missin gjøgnum vindeygu og hurðar, ikki fara upp um: 1) Fyri bygningar í 1 hædd: 4 W pr. m² av klimaskerminum. 2) Fyri bygningar í 2 hæddum: 5 W pr. m² av klimaskerminum. 3) Fyri bygningar í 3 hæddum og meira: 6 W pr. m² av klimaskerminum. (7.2.1, stk. 6) Fyri hesar bygningar kann byggiharrin sjálvur seta krøv um tættleika, og hvussu hann verður máldur. (7.2.1, stk. 7) Við klimaskerm skilst teir bygningspartar, sum eru uttan um upphitaðu hæddarvíddina. Víddirnar verða ásettar eftir DS 418, Beregning af bygningers varmetab. (7.2.1, stk. 8) Ásetingin skal tryggja, at klimaskermurin sum heild verður gjørdur soleiðis, at hann hevur hóskandi bjálvingarevni. Tann dimensjóneraði yvirførslumissurin verður ásettur sbrt. DS 418, Beregning af bygningers varmetab. Dimensjóneraða uttandura hitastigið fyri Føroyar er sett til -5 C. Fyri bygningar við høgum rúmum, ið kunnu javnsetast við bygningar í 2 hæddum ella 3 hæddum og meira, er yvirførslumissurin ávikavist 5 og 6 W pr. m² av klimaskermi. Vindeygu fevna eisini um takvindeygu og ervaljós. 75

76 7.2.2 Orkukarmur fyri bústaðir, studentagarðar, næmingaheim, hotell o.a. Fyri bústaðir, studentagarðar, næmingaheim, hotell o.a. má samlaði tørvurin hjá bygninginum á tilfluttari orku til upphiting, luftskifti, køling og heitt nýtsluvatn pr. m² upphitað hæddarvídd í mesta lagi vera 70 kwh/m²/ár. Afturat hesum skal leggjast 2200 kwh/ár býtt við upphitaðu hæddarvíddini. (7.2.2, stk. 1) Orkukarmurin fevnir um bygningar, har ljósútbúnaðurin vanliga ikki er ásettur, tá bygt verður. Í útrokningini verða atlit tikin at sólinnkomu, persónshita og hitasavnandi eginleikunum í bygninginum. Eftirvísing verður framd við støði í einum einfaldum útrokningarhátti, har ið mánaðarlig miðalvirði fyri veðurdátur o.a. verða nýtt. Sí skjal 1B. Eftirvísing verður framd við støði í SBi-anvisning 213, Bygningers energibehov. Ásetingin er eisini galdandi fyri bygningar við javnvigaðum mekaniskum luftskifti og køling. Orkukarmurin fyri bústaðir, studentagarðar, næmingaheim, hotell o.a. verður lýstur soleiðis: ( /A) kwh/m²/ár, har A er tann upphitaða hæddarvíddin Orkukarmur fyri skrivstovur, skúlar, stovnar o.a., sum kap ikki fevnir um (7.2.3, stk. 1) Fyri skrivstovur, skúlar, stovnar o.a. má samlaði Orkukarmurin fyri skrivstovur, skúlar, stovnar o.a. kann tørvurin hjá bygninginum á tilfluttari orku til lýsast soleiðis: upphiting, luftskifti, køling, heitt nýtsluvatn og ljós pr. m² av upphitaðari hæddarvídd í mesta lagi ( /A) kwh/m²/ár, vera 95 kwh/m²/ár. Afturat hesum skal leggjast 2200 kwh/ár býtt við upphitaðu hæddarvíddini. har A er tann upphitaða hæddarvíddin. Bygningar, sum verða upphitaðir til meira enn 5 C og upp til 15 C, skulu í mesta lagi hava ein samlaðan tørv á tilfluttari orku til upphiting, luftskifti, køling, heitt nýtsluvatn og ljós pr. m² av upphitaðari hæddarvídd á 95 kwh/m²/ár. Afturat hesum skal leggjast 2200 kwh/ár býtt við upphitaðu hæddarvíddini. Fyri bygningar ella bygningspartar við tørvi á t.d. meira ljósi, eyka nógvum luftskifti, stórari nýtslu av heitum nýtsluvatni ella langari nýtslutíð, ella bygningar við stórari rúmhædd, verður orkukarmurin hækkaður við einum ískoyti, sum svarar til útroknaðu orkunýtsluna. (7.2.3, stk. 2) Vísast kann til vegleiðingarnar hjá Arbeiðseftirlitinum um hita í arbeiðshølum. Sama hvat innihitin verður, skal orkukarmurin prógvast við at nýta ein innihita á 15 C. (7.2.3, stk. 3) Um avmarking av stórum ljóstørvi, eyka nógvum luftskifti, stórari nýtslu av heitum nýtsluvatni ella langari nýtslutíð, sí Sbi-anvisning 213, Bygningers energibehov. Útrokning av ískoyti til orkukarmin fyri bygningar við stórari rúmhædd eru at finna í skjali 1B Orkukarmur 2018 fyri bústaðir, studentagarðar, næmingaheim, hotell o.a. (7.2.4, stk. 1) Bygningur lýkur ásetingarnar fyri orkukarm Orkukarmur 2018 fyri bústaðir, studentagarðar, 2018, tá samlaði tørvurin á tilfluttari orku til næmingaheim, hotell o.a. kann lýsast soleiðis: upphiting, luftskifti, køling og heitt nýtsluvatn pr. m² av upphitaðari hæddarvídd ikki fer upp um 55 ( /A) kwh/m²/ár, kwh/m²/ár. Afturat hesum skal leggjast 1600 kwh/ár býtt við upphitaðu hæddarvíddini. har A er tann upphitaða hæddarvíddin. 76

77 Orkukarmur 2018 kann væntast at verða eitt krav í Orkukarmur 2018 fyri skrivstovur, skúlar, stovnar o.a., ið kap ikki fevnir um Skrivstovur, skúlar, stovnar og aðrir bygningar, ið ikki eru fevndir av kap , lúka ásetingarnar fyri orkukarm 2018, um so er, at samlaði tørvurin á tilfluttari orku til upphiting, luftskifti, køling, ( /A) kwh/m² pr. ár, heitt nýtsluvatn og ljós pr. m² av upphitaðari hæddarvídd ikki fer upp um 70 kwh/m²/ár. har A er tann upphitaða hæddarvíddin. Afturat hesum skal leggjast 1600 kwh/ár býtt við upphitaðu hæddarvíddini. Fyri bygningar ella bygningsdeildir innan fyri Orkukarm 2018 við tørvi á t.d. meira ljósi, eyka nógvum luftskifti, stórari nýtslu av heitum nýtsluvatni ella langari nýtslutíð, ella bygningar við stórari rúmhædd, verður orkukarmurin hækkaður við einum ískoyti, sum svarar til útroknaðu orkunýtsluna. (7.2.5, stk. 1) Orkukarmur 2018 fyri skrivstovur, skúlar, stovnar og aðrar bygningar kann lýsast soleiðis: Orkukarmur 2018 kann væntast at verða eitt krav í (7.2.5, stk. 3) Um avmarking av stórum ljóstørvi, eyka nógvum luftskifti, stórari nýtslu av heitum nýtsluvatni ella langari nýtslutíð, sí SBi-anvisning 213, Bygningers energibehov. Útrokning av ískoyti til orkukarmin fyri bygningar við stórari rúmhædd eru at finna í skjali 1B. Væntast kann, at tey ískoyti, sum eru avleiðing av krøvum til tøkniligar innleggingar, verða minkað, so hvørt sum krøvini verða herd í samsvari við tøkniligu menningina á økinum. 7.3 Broytt nýtsla og afturatbyggingar Alment Tá bygt verður afturat, nýtslan broytt ella bygt verður um í sambandi við broytta nýtslu, kunnu ásetingarnar í kap. 7.3 nýtast í staðin fyri ásetingarnar í kap (7.3.1, stk. 1) Við broytta nýtslu skilst nýtsla til annað endamál, sum hevur við sær munandi størri orkunýtslu. Tað kann t.d. vera: - at taka eitt úthús ella líknandi til bústað - at taka eina lofts- ella kjallarahædd til bústað Nýggj loftshædd ella nýggir bústaðir á fløtum tekjum eru at skilja sum afturatbygging. Ásetingarnar í kap og kap eru eisini galdandi fyri skúrar og fyribilsbygningar, sum verða settir upp í eitt styttri tíðarskeið. Við nýtslu av nevndu U-virðum og linjumissi í kap og kap skal samlaða víddin á vindeygum Verður orkukarmurin fyri afturatbygging nýttur, verður karmurin roknaður út við støði í samlaðu hæddarvíddini. Samsvarandi verða innleggingar og orkunýtsla til samlaðu hæddarvíddina roknaðar eins og fyri ein nýggjan bygning. Tað hevur t.d. við sær, at tað eisini verður roknað við heittvatnsnýtslu í eini afturatbygging, har ið ongar vatninnleggingar eru. (7.3.1, stk. 2) Við eitt styttri tíðarskeið skilst uppseting í upp til 3 ár í sambandi við t.d. umbygging/ umvæling av skúlum ella øðrum bygningum og nøktan av bráðfeingis plásstørvi. Fyribilsbygningar ella skúrar, sum nýtast longri enn 3 ár, skulu lúka galdandi krøv fyri nýbygging. 77

78 og úthurðum í mesta lagi vera 22 % av upphitaðu hæddarvíddini. U-virðir og linjumissur kunnu broytast og vindeygavíddin o.a. økjast, um hitamissurin í fyribilsbygninginum harvið ikki verður størri, enn um krøvini í kap , stk. 1 vóru lokin Hitabjálving av bygningspørtum Bygningspartar rundan um rúm, ið vanliga verða upphitað til í minsta lagi 15 C, skulu gerast soleiðis, at hitamissurin í mesta lagi verður, sum lýst í teiginum: T > 15 C. (7.3.2, stk. 1) Verður nýtslan av bygningi, sum verður upphitaður, broytt, verða U-virðini í talvuni niðanfyri somuleiðis nýtt. Bygningspartar og bygningslutir rundan um rúm, ið vanliga verða upphitað til meira enn 5 C og upp til 15 C, skulu gerast soleiðis, at hitamissurin í mesta lagi verður, sum lýst í teiginum: 5 C < T< 15 C: Vindeygu, hurðar og takvindeygu skulu lúka krøvini í kap Talva yvir U-virði U-virði W/ m2 K Rúm upphitað til T> 15 C 5 C < T< 15 C Útveggir og kjallaraveggir móti jørð 0,15 0,25 Skilaveggir og skilagólv móti rúmum, ið eru óupphitað ella upphitað soleiðis, at hitin er meira enn 5 C lægri enn hitin í viðkomandi rúmi. 0,40 0,40 Lendisgólv, kjallaragólv móti jørð og skilagólv yvir jørð ella krúpikjallara við luftskifti. 0,10 0,15 Loft- og takkonstruktiónir, íroknað vegg móti væðing. 0,10 0,15 Portur og lúkur í útsíðum ella móti rúmum, sum eru óupphitað ella upphitað soleiðis, at hitin er meira enn 5 C lægri enn hitin í viðkomandi rúmi. 1,40 1,50 Ervaljós. 1,70 1,80 Talva yvir linjumiss Linjumissur W/m K Rúm upphitað til T> 15 C 5 C < T< 15 C Undirstøði (Fundament) 0,20 0,25 78

79 Samankomingar millum útvegg, vindeygu ella úthurðar, portur og lúkur. Samankomingar millum takkonstruktión og takvindeygu ella ervaljós. 0,03 0,03 0,10 0,10 Við nýtslu av nevndu U-virðum og linjumissi, sum eru galdandi fyri afturatbygging, sum verður upphitað til í minsta lagi 15 C, skal samlaða víddin á vindeygum og úthurðum, íroknað ervaljós, glasveggir og lúkur, sum venda út, í mesta lagi vera 22 % av upphitaðu hæddarvíddini í afturatbyggingini. Í útrokningini verður hæddarvíddin og víddin á vindeygum og úthurðum í handlum o.tíl. í atkomuhæddini ikki íroknað. Verður nýtslan broytt, kunnu byggitøknilig viðurskifti hava við sær, at ásetingarnar í stk. 1-2 ikki kunnu lúkast til fulnar. Aðrar orkuloysnir skulu tá bøta um hetta. Stk. 4 Broytingar av bygningum, sum hava við sær økta orkunýtslu, kunnu fremjast, um samsvarandi orkusparingar verða framdar aðrastaðni. Broytingarnar skulu lúka krøvini í stk. 1. (7.3.2, stk. 2) Við upphitaða hæddarvídd skilst samlað hæddarvídd av teimum hæddum, sum eru upphitaðar, íroknað møgulig glasrúm, kjallarar og yvirdekkað rúm, sum eru upphitað til í minsta lagi 15 C. Bilhús í kjallarahæddini er ikki partur av tí upphitaðu hæddarvíddini. Við vídd á vindeygum og úthurðum skilst víddin á tí opi, sum vindeygað ella úthurðin verður bygd inn í. Fyri ervaljós kann yvirflatuvíddin á ervaljósinum nýtast. Vísast kann til DS 418, Beregning af bygningers varmetab. (7.3.2, stk. 3) T.d. kann vera trupult at lúka krøvini um linjumiss fyri verandi vindeygu og undirstøði. Í staðin kann ein samsvarandi orkunøgd sparast, t.d. við meirbjálving, sólhitaútbúnaði, hitapumpuútbúnaði ella sólkyknum. (7.3.2, stk. 4) Ásetingin verður t.d. tikin í nýtslu, um so er, at vindeygavíddin verður økt. Økta orkunýtslan kann bøtast við t.d. meirbjálving, sólhitaútbúnaði, hitapumpuútbúnaði ella sólkyknum Karmur fyri hitamiss í afturatbyggingum U-virðir og linjumissur kunnu broytast og vindeygavíddir o.a. økjast, um hitamissurin í afturatbygging ikki verður størri, enn um krøvini í kap vóru lokin. Teir einstøku bygningspartarnir og bygningslutirnir skulu tó í minsta lagi bjálvast í samsvari við U-virðir og linjumiss í kap Umbygging, viðlíkahald og útskifting Alment Kirkjur, søvn, friðaðir bygningar og bygningar, sum eru partar av friðaðum fornminnum, umframt bygningar, sum sbrt. kommunalari ætlan eru varðveitingarverdir eru ikki fevndir av ásetingunum í kap og kap , stk. 2. Lønandi orkusparandi tiltøk í sambandi við bjálving av útveggjum, gólvum, loftum og vindeygum o.ø. síggjast í kap (7.3.3, stk. 1) Karmurin fyri hitamiss fevnir bara um afturatbyggingina. Tó kann hitamissurin gjøgnum tann partin, sum afturatbyggingin fevnir um í uppruna bygninginum, íroknast karmin fyri hitamiss. Hetta er ikki galdandi fyri loftsíbúðir. (7.4.1, stk. 2) Vegleiðandi verða byggitiltøk roknað at vera lønandi, um árliga sparingin faldað við livitíð og býtt við íløgu er størri enn 1,33, og er lýst soleiðis: Treytað av, hvussu konstruktiónin er gjørd, og hvussu bygningurin er bjálvaður, kunnu vera Árliga sparingin x livitíð > 1,33 íløga 79

80 loysnir, sum ikki eru lønandi. Eisini kunnu vera loysnir, sum ikki eru ráðiligar at fremja slevjutøkniligt. Slík arbeiði skulu ikki fremjast. Við umbygging, viðlíkahaldi og útskifting skal umbygdi bygningsparturin ella bygningsluturin, sum verður útskiftur, lúka ásetingarnar í kap , stk. 1-3 og ásetingarnar í kap. 8, Innleggingar. Arbeiðið skal ikki fremjast, hóast tað er lønandi, uttan so, at tað kann gerast á ein ráðiligan hátt viðvíkjandi slevju. Umbygging, sum er liður í eini munandi nýtslubroyting, er fevnd av kap. 7.3 og skal gerast, hóast broytingarnar møguliga ikki eru lønandi. Hetta merkir, at byggitiltakið er lønandi, um tað er afturgoldið innan 75% av tí væntaðu livitíðini av bygningslutinum. Ymisku livitíðirnar eru lýstar í skjali 1C. Tá slevjutøkniligt bjálvingararbeiði verður gjørt, kann vísast til SBi anvisning 224, fugt i bygninger og til drúgvu royndirnar hjá BYG ERFA av byggitøkniligum loysnum viðvíkjandi slevju. (7.4.1, stk. 3) Fremjan av orkusparandi tiltøkum er avmarkað til tiltøk, sum eru lønandi og kunnu fremjast á ein ráðiligan hátt viðvíkjandi slevju. Fyri fleiri bygningslutir, lýstir í kap , stk. 2, eru ásettu U-virðir og linjumissur galdandi, hóast tey ikki eru lønandi í sambandi við útskifting Staktiltøk í sambandi við umbygging, viðlíkahald og útskifting Um umbygging ella broytingar viðvíkja klimaskerminum, skulu orkusparingar fremjast. Tiltøkini viðvíkja bara tí partinum av klimaskerminum, sum broytingin fevnir um. Krøv til bjálving av klimaskermi og linjumissi eru lýst niðanfyri: (7.4.2, stk. 2) Um gólv, útveggir, hurðar, vindeygu ella takkonstruktión verða skift galda stk. 1-3 uttan mun til lønsemið, sí tó stk. 3. Lønandi hitabjálving eigur at verða gjørd í sambandi við umvæling ella viðlíkahald av útveggjum, hurðum og vindeygum, gólvum og tekju. Dømi um umvæling ella viðlíkahald, har ið lønandi bjálving eigur at verða framd, eru: - At leggja nýggja takpappklæðing við undirpappi og yvirpappi á verandi tekju. - At leggja nýggjar taksteinar á gamlar lektir - At leggja nýggja metaltekju oman á gamla tekju úr takpappi ella fipursementplátum. Linjumissur hevur stóran týdning fyri orkusparing og bágar av inniluftini. Ásetingin um linjumiss í sambandi við skiftan av vindeygum, umvæling av útveggjum ella gólvkonstruktiónum er bara galdandi, um umvælingar verða framdar av øllum lutunum, sum eru orsøk til linjumissin. 80

81 Talva yvir U-virði U-virði W/ m2 K Útveggir og kjallaraveggir móti jørð 0,20 Skilaveggir og skilagólv móti rúmum, ið eru óupphitað ella upphitað soleiðis, at hitin er meira enn 5 C lægri enn hitin í viðkomandi rúmi. Lendisgólv, kjallaragólv móti jørð og skilagólv yvir jørð ella krúpikjallara við luftskifti. 0,40 0,12 Loft- og takkonstruktiónir, íroknað vegg móti væðing. 0,15 Úthurðar, vindeygu, takvindeygu, ervaljós og lúkur. 1,65 Talva yvir linjumiss Linjumissur W/m K Undirstøðið (Fundament) 0,12 Samankomingar millum útvegg, vindeygu ella úthurðar, portur og lúkur. 0,03 Samankomingar millum takkonstruktión og takvindeygu ella ervaljós. 0,10 Byggitøknilig viðurskifti kunnu hava við sær, at ásetingarnar í stk. 2 hvørki kunnu lúkast á lønandi hátt ella á ráðiligan hátt viðvíkjandi slevju. Tó kann eitt minni umfatandi arbeiði hava við sær, at orkutørvurin verður minni. Í tílíkum føri skal hetta arbeiðið verða framt. 7.5 Minsta hitabjálving Verða orkukarmurin í kap. 7.2 ella karmurin fyri hitamiss í kap nýttir, skulu einstøku bygningspartarnir bjálvast soleiðis, at hitamissurin gjøgnum teir ikki fer upp um virðini í niðanfyri nevndu talvu. (7.5 stk. 1) Kravið um minstu hitabjálving stavar ikki bara frá ynskinum um orkusparing, men er eisini knýtt at høgleikanum (komfortini) og vandanum fyri kondens. Ásetti minsti hitamissur er galdandi fyri allan bygningspartin, umframt einstøku bygningslutirnar. Møguligar kuldabrúgvar í bygningpørtum skulu sostatt roknast uppí. Í DS418, Beregning af bygningers varmetab eru lýsingar av vanligum kuldabrúgvum og týdningi teirra fyri hitamiss. Fyri vindeygu og úthurðar, íroknað portur, glasveggir og lúkur, verður yvirførsluvíddin roknað sbrt. DS418, Beregning af bygningers varmetab. Ásettu U- virðini eru galdandi fyri allan bygningslutin, íroknað rammu og karm. 81

82 Talva yvir U-virði U-virði W/ m2 Útveggir og kjallaraveggir móti jørð 0,30 Skilaveggir og skilagólv móti rúmum, ið eru óupphitað ella upphitað soleiðis, at hitin er meira enn 5 C lægri enn hitin í viðkomandi rúmi. 0,50 Skilagólv undir gólvum við gólvhita móti rúmum, sum eru upphitað 0,50 Lendisgólv, kjallaragólv móti jørð og skilagólv yvir jørð ella krúpikjallara við luftskifti. 0,20 Loft- og takkonstruktiónir, íroknað vegg móti væðing. 0,20 Úthurðar, portur og lúkur, sum venda út ella móti rúmum, sum eru óupphitað ella upphitað soleiðis, at hitin er meira enn 5 C lægri enn hitin í viðkomandi rúmi. 1,8 Ervaljós. 1,4 Bjálvaðir partar av glasútveggjum og vindeygum. 0,7 Skilagólv og -veggir móti frystirúmum 0,15 Skilagólv og veggir móti kølirúmum 0,25 Talva yvir linjumiss Undirstøði (Fundament) rundan um rúm, sum eru upphitað til í minsta lagi 5 C. Linjumissur W/m K 0,40 Undirstøði (Fundament) rundan um rúm við gólvhita. 0,20 Samankoming millum útvegg og vindeygu ella úthurðar, portur og lúkur. Samankoming millum takkonstruktión og vindeygu í tekju ella ervaljós. 0,06 0,20 8 Innleggingar 8.1 Alment Innleggingar skulu gerast soleiðis, at tær ikki eru til vanda fyri fólk ella gera skaða á bygningin. Ristingar frá innleggingum mugu ikki flytast til bygningin og hava ampa við sær. (8.1, stk. 1) Innleggingar í hesum kap. fevna um innleggingar í einum bygningi og innleggingar uttan fyri matrikulin at veita bygninginum ravmagn, gass, hita, kulda, frárenning og vatn til upphiting, køling, luftskifti og vatnnýtslu. Harumframt fevna innleggingar í hesum kap. um burturkoyrsluútbúnað og um innleggingar til persónflutning og hjálpartól fyri at gera bygningar atkomuligar. 82

83 Við roykrørskipan í hesum kap. skilst skorsteinur og roykrør við tilhoyrandi skoytum og aðrar skipanir av einum og hvørjum slagi, sum taka ímóti royki frá einum ella fleiri brenniútbúnaðum. Harumframt kann vísast til kunngerð um dampketlar og nýtslu av asbesti o.a. og kunngerð um trýstíløt og rørskipan undir trýsti. Kunngerðirnar skulu nýtast í sambandi við rørskipanir, tangar, sólfangarar, hitapumpur, køliútbúnað, ketlar o.a., har ið luftløg ella guva kunnu mennast við einum trýsti á meira enn 0,5 bar. Innleggingar skulu gerast soleiðis, at tær ikki elva til eld- ella spreingivanda. Við gjøgnumføringar, rør, luftskiftisrásir o.tíl. skulu tiltøk gerast, sum forða fyri, at óljóð, væta, eldur, gass, roykur og luktur kunnu treingja ígjøgnum. Hitin á yvirflatum á tilfari, sum kann brenna, skal haldast so lágur, at eingin vandi er fyri ífesting. Við atliti at grevstri fyri innleggingum kann vísast til DS/EN Geoteknik. (8.1, stk. 3) Tilfar, sum kann brenna, kann nýtast, um hitin á yvirflatunum frá innleggingunum í mesta lagi er 85 C. Tá ið hetta ikki er møguligt, eiga innleggingar við hitastigum millum 85 C og 100 C í minsta lagi at haldast 30 mm frá timbri ella øðrum tilfari, sum kann brenna. Við hitastigum millum 100 C og 150 C eigur frástøðan at vera í minsta lagi 50 mm. Fyri opnar og afturlatnar eldstaðir (peisir og brenniovnar), konglaovnar (pillebrændeovne), roykrørskipanir o.tíl. er frástøðan ofta ásett við CEmerking ella MK-góðkenningum. Her skal ásetta frástøðan til tilfar, sum kann brenna, haldast. Er frástøðan til tilfar, sum kann brenna, ikki ásett, kann kravið metast at vera lokið, tá ið frástøðan frá uttaru síðu á opnum og afturlatnum eldstøðum (peisum og brenniovnum), konglaovnum (pillebrændeovne), roykrørskipanum o.tíl. til tilfar, sum kann brenna í veggi og lofti, í minsta lagi er 500 mm. Í sambandi við múraðar opnar eldstaðir (peisir) og innbygdar ovnar (masseovne) verður frástøðan máld frá innaru síðu á eldstaðnum. Stk. 4 Múraðir skorsteinar, roykrørskipanir ella lutir, sum hoyra til skipanirnar, og sum ikki eru fevndir av CEmerking, skulu í minsta lagi hava frástøðu frá tilfari, sum kann brenna, sum niðanfyri ásett: Gjørt verður vart við, at í sambandi við innbygdan ljósútbúnað kann mislitur standast á t.d. loft longu við hitastigum á 60 C. (8.1, stk. 4) Frástøðan verður máld frá uttaru síðu. Lutir, sum hoyra til, kunnu t.d. vera gjósturstillarar, reinsilúkur, spjell og líknandi. 1) Múraðir og/ella bjálvaðir skorsteinar 100 mm. 2) Vatnrøtt roykrør 300 mm og loddrøtt roykrør 225 mm. Í sambandi við tekjuklæðingar við ónøktandi mótstøðuføri ímóti bruna, sí kap , stk

84 3) Roykrør við støddini ø mm frá konglaovnum (pillebrændeovne) tó 225 mm. 4) Reinsilúkur 200 mm. Stk. 5 Frástøðan frá gólvi upp til roykrør, við støddini ø mm, frá konglaovni (pillebrændeovn), kann minkast niður í 150 mm frá gólvi ella tilfari, treytað av, at gólvið er klætt við plátu av tilfari, ið ikki kann brenna. Stk. 6 Innleggingarnar skulu gerast soleiðis, at tær eru heilsuliga nøktandi. (8.1, stk. 4, nr. 3) Brenningin í konglaovnum (pillebrændeovne) er jøvn, og roykgasshitin kann stýrast við hond. (8.1, stk. 6) Ásetingin skal eitt nú forða royki frá brenniútbúnaði í at treingja út í bygningin. Ásetingin fevnir eisini um trygd ímóti rottu og øðrum skaðadjórum. Víst verður til kap. 6, Inniumhvørvi, um radon og um aðra dálking frá undirlendinum. Stk. 7 Innleggingar skulu verjast ímóti frostspreinging. Stk. 8 Innleggingar skulu gerast soleiðis, at eingin óneyðugur vandi er fyri tæring. Stk. 9 Innleggingar skulu gerast soleiðis, at tað slepst undan óneyðugari orkunýtslu. Tær skulu bjálvast móti hitamissi og kondens í samsvari við DS 452, Termisk isolering af tekniske installationer. 0 Tøkniligur útbúnaður, innleggingar o.a., sum skulu handfarast, broytast javnan, eftiransast ella haldast við líka, skulu setast soleiðis, at hetta kann gerast á tryggan og fullgóðan hátt. Víst verður til kap. 6, Inniumhvørvi, um óljóð frá orkuframleiðandi útbúnaði. (8.1, stk. 8) Viðvíkjandi verju fyri tæring kann vísast til Sbianvisning, 227 Korrosion i VVS-installationer. (8.1, stk. 9) Rør og tangar eiga at verða settir soleiðis, at hitin frá teimum kemur bygninginum til gagns. (8.1, stk. 10) Viðvíkjandi trygdarútgerð og innrætting av rúmum til køliútbúnað kann vísast til DS/EN 378 del 2 og 3, Kølesystemer og varmepumper. Rørinnleggingar, sum skulu handfarast, broytast javnan, eftiransast ella haldast við líka, eiga sum meginregla at verða settar antin í tøkniligar gongir við fríari hædd á í minsta lagi 1,9 m og fríari breidd á í minsta lagi 0,7 m, ella í innleggingarslokur við góðum atkomu-møguleikum, t.d. við leysum gólvi ella lúkum. 1 Við atliti at gera bygningar atkomuligar fyri fólk við tarni skulu innleggingar í bygningar, ætlaðir almenninginum við atliti at tøkniligum møguleikum prosjekterast og fyrireikast soleiðis, at til ber at leggja inn og nýta tøknilig hjálpartól til fólk við tarni. 2 Í samkomuhølum, íroknað rúm, sum eru innrættað til felags virksemi, so sum konsertir, fyrilestrar og annað undirhald, skal vera føst innlegging av hjálparútgerð til hoyriveik. Vísast kann til DS 5129 Installationer til signalering og kommunikation. Del 2-1: Føringsveje i bygninger til kabler til brug for IT&T formål. (8.1, stk. 11) Ásetingin tryggjar, at longu tá bygningsinnleggingar verða fyrireikaðar og prosjekteraðar, verður hædd tikin fyri, at tøknilig hjálpartól til persónar við tarni kunnu brúkast í byggingini, uttan at neyðugt verður við størri broytingum í innleggingunum og í framføring av leiðingum o.ø., ið hartil hoyra. (8.1, stk. 12) Samkomuhøli fevna um samkomuhús, kirkjur, biografar, leikhús, bókasøvn og samkomu- og konserthallir o.tíl., sum eru alment atkomulig hjá fólki. Ásetingin fevnir ikki um vanlig undirvísingar-høli í fólkaskúlum og t.d. fundarhøli í skrivstovubygningum. 84

85 Hjálparútgerð til hoyriveik eigur at vera samsvarandi DS/EN , Elektroakustik Høreapparater Del 4: Teleslyngesystemer til høreapparater Tekniske krav. Innleggingin eigur vera lagað til tal av fólki. 3 Verður servararúm innrættað í einum bygningi, so skal tað vera møguligt at máta elnýtsluna á servarunum. Somuleiðis skal tað vera møguligt at máta elnýtsluna til at køla servararúmið niður við. 4 Ein rakstrar-, eftirlits- og viðlíkahaldsleiðbeining fyri innleggingar skal orðast og vera til skjals, tá ið bygningurin verður tikin í nýtslu. Í leiðbeiningini skal vera eitt samheild av dagførdum høvuðstekningum við upplýsingum um, hvar allir staklutir, sum krevja viðlíkahald og eftirlit, eru. Fyri at tryggja, at innleggingin virkar, tá hon verður nýtt, verður mælt til at royna innleggingina regluliga. (8.1, stk. 13) Elmálararnir skulu vera sambært Sikkerhedsstyrelsens bekendtgørelse om måleteknisk kontrol med målerer, der anvendes til måling af elforbrug med hensyn til overnsstemmelsesvurdering eller typegodkendelse og førstegangsverifikation, umframt Sikkerhedsstyrelsens bekendtgørelse om måleteknisk kontrol med målere, der anvendes til måling af forbrug af køleenergi i fjernkøleanlæg og centralkøleanlæg. (8.1, stk. 14) Rakstrar-, eftirlits- og viðlíkahaldsleiðbeining (REV) verður á donskum kallað: drift-, kontrol- og vedligeholdelsesplan (DKV). 8.2 Útbúnaður til hita, køling og heitt vatn Hitaútbúnaður skal gerast á tryggan hátt við atliti at trygd, orku og inniluft. Hita- og køliútbúnaður skal dimensjónerast, gerast, stillast og avhendast, sum ávíst í DS 469, Varme- og køleanlæg i bygninger. (8.2, stk. 1) Hitaútbúnaður er útbúnaður at hita bygningin upp við og kann t.d. vera oljufýrur, sólhitaútbúnaður, dagsljósfangarar o.s.fr. (8.2, stk. 2) DS 469, Varme- og køleanlæg i bygninger fevnir um øll sløg av hita- og køliútbúnaði, sum hava til endamáls at veita rúmum, bygningum og annars tilknýttum skipanum hita ella køling. Hitamiðilin kann sostatt t.d. vera vatn, luft ella el. Nýtsluvatnsskipan skal gerast soleiðis, at vandin fyri gróðri av legionellabakterium avmarkast mest møguligt. Stk. 4 Ringrásarpumpur í hita-, heittvatns-, jørðhita- og køliútbúnaði skulu lúka krøvini í EU-forordning nr. 641/2009/EF. (8.2, stk. 3) Fyri at avmarka vandan fyri gróðri av legionellabakterium í heita vatninum mest møguligt, eiga tiltøk at gerast fyri at forða hesum, t.d. við at vatnið kann hitast nóg nógv sbrt. DS 439, Norm for vandinstallationer. 8.3 Luftskiftisskipanir Luftskiftisskipanir skulu gerast á fullgóðan hátt við atliti at trygd, orku og inniluft. Luftskiftið skal vera á slíkan hátt, at virkið ikki verður tarnað ov nógv av øðrum innleggingum, ið (8.3, stk. 1) Ásetingar um luftskifti av inniluft eru lýstar í kap. 6, Inniumhvørvi. (8.3, stk. 2) Aðrar innleggingar, ið nýta luft, kunnu eitt nú vera gass- og oljufýrsinnleggingar, opnir eldstaðir (peisir), afturlatnir eldstaðir (brenniovnar), konglaovnar 85

86 brúka luft og soleiðis, at tað slepst undan óneyðugari orkunýtslu. (pillebrændeovne) og ketlar til lívrunnið brenni og lívmegn, turkitrumlur, turkiskáp o.tíl. Tilflutningur av útiluft skal kunna avmarkast í tíðarskeiðum, tá ið tørvur á luftskifti í bygninginum er lítil. Í rúmum, har tørvur á luftskifti er sera skiftandi, skal tilflutningur av útiluft kunna lagast til tørvin. Luftskiftisútbúnaður skal projekterast, gerast, stillast og avhendast sbrt. DS 447, Ventilation i bygninger Mekaniske, naturlige og hybride ventilationssystemer. Stk. 4 Luftskiftisútbúnaður skal gerast soleiðis, at hesin ikki elvir til eldvanda. Arbeiðið skal fara fram í samsvari við DS 428, Norm for brandtekniske foranstaltninger ved ventilationsanlæg. Stk. 5 Luftskiftisskipanir skulu reinsast, rekast og haldast viðlíka, so tær eru reinar og í fullgóðum standi tøkniliga. Hetta skal gerast sambært DS 447, Ventilation i bygninger Mekaniske, naturlige og hybride ventilationssystemer. Stk. 6 Luftskiftisútbúnaður við innblásing og útsúgving skal lúka krøvini til hitaendurvinning í EU-forordning nr. 813/2013/EU og EU-forordning nr. 206/2012/EU. Víkjast kann tó frá kravinum, tá ið hitaavlopið av úrtøkuluftini ikki kann gagnnýtast á rímiligan hátt. (8.3, stk. 6) Mett verður ikki, at umrensl (recirkulation) kann nýtast í staðin fyri hitaendurvinningarútbúnað. Fyri luftskiftisútbúnað, sum bert er veitari til eitt hús, eru herd krøv, sbrt. stk. 8. Luftskiftisútbúnaður við hitapumpu til hitaendurvinning skal hava COP á í minsta lagi 3,6 í upphitingarstøðu (heating mode). COP í sambandi við upphiting verður skjalprógvað sbrt. DS/EN 14511, Airconditionanlæg, væskekølere og varmepumper med eldrevne kompressorer til rumopvarmning og rumkøling Del 1-3. Stk. 7 Luftskiftisútbúnaður við innblásing og útsúgving, ið er veitari til ein bústað, skal hava hitaendurvinning við hitavirknaðarstigi á í minsta lagi 80 %. Stk. 8 Til luftskiftisútbúnað, ið er veitari til fleiri bústaðir ella fleiri vinnueindir, og har guva ella bitlar kunnu koma fyri, skulu loysnir veljast, sum tryggja góða luftgóðsku. Stk. 9 Til luftskiftisútbúnað við støðugari luftveiting má ravmagnsnýtslan at flyta útiluft ikki fara upp um J/m³. Víkjast kann frá kravinum í rúmum, har tað einans er neyðugt við køling. (8.3, stk. 7) Ásetingin er eisini galdandi, tá luftskiftis-útbúnaður verður lagdur inn í hvørja einstaka íbúðareind sær í einum íbúðarhúsi. (8.3, stk. 8) Roykur, matarroykur o.a., sum ofta er ein vansi í íbúðarhúsum, má ikki verða fluttur runt í húsinum. Snúningshitavekslarar og hitavekslarar, ið leka innan, kunnu t.d. lata roykbitlar aftur til inniluftina, sum harvið er til ampa fyri búfólkið. (8.3, stk. 9) Við ravmagnsnýtslu at flyta útiluft skilst samlaða ravmagnsnýtslan fyri hvønn m³ av fluttari luft, roknað frá luftinntøku til luftúrtøku. 86

87 Til luftskiftisútbúnað við skiftandi luftveiting má ravmagnsnýtslan at flyta útiluft ikki fara upp um J/m³ við størstu veiting og mesta trýstmissi. Til útsúgvingarútbúnað, har útiluft ikki verður tilflutt mekaniskt, má tilskilaða ravmagnsnýtslan at flyta luft ikki fara upp um 800 J/m³. Ásetingin fevnir ikki um útbúnað, ið er knýttur at ídnaðarligum tilgongdum og útbúnaði, har árliga ravmagnsnýtslan at flyta luft er minni enn 400 kwh. Stk.10 Til luftskiftisútbúnað við støðugari ella skiftandi luftveiting og hitaendurvinning, ið er veitari til ein bústað, má ravmagnsnýtslan at flyta luft ikki fara upp um J/m³, tá ið raksturin er við mesta trýstmissi. Veiting til útbúnaðin skal vera gjøgnum íbinding, soleiðis at ravmagnsnýtslan kann mátast. 1 Útbúnaður at væta innblástrarluft við má bert leggjast inn, um trygdar-, framleiðslu-, varðveitslu- ella heilsuorsøkir tala fyri hesum. 2 Natúrligt luftskifti umvegis útluftingarrør skal leiðast upp um tekju, og útluftingarrørið skal hava slíka hædd og slíkt skap, at luftin verður veitt burtur á nøktandi hátt uttan at vera til ampa fyri kringumstøðurnar. 3 Útluftingarrør til natúrligt luftskifti skulu vera tøtt. 4 Luftskiftisútbúnaður, har elnýtslan til viftur er meira enn 3000 kwh pr. ár, skal gerast við elmátara. Ásetingin er galdandi í sambandi við nýbygging og innlegging av nýggjum luftskiftisútbúnaði í verandi bygging. 5 Luftskiftisútbúnaður har hitanýtslan til heitar flatur er meira enn kwh pr. ár, skal hitanýtslan mátast. Elnýtslan i elhitaflatum, har samlaða nýtslan er meira enn 3000 kwh pr. ár, skal mátast. Luftin kann sostatt verða flutt av fleiri viftum. Við luftskiftisútbúnað við skiftandi luftveiting skilst útbúnaður, har luftveitingin, tá ið útbúnaðurin er í gongd, kann stillast við hond ella sjálvvirkandi á slíkan hátt, at nýtslan minkar munandi. Ravmagnsnýtslan at flyta luft kann roknast út fyri hvønn luftskiftisútbúnað sær ella fyri luftskiftisútbúnaðin í einum bygningi í síni heild. Ravmagnsnýtslan at flyta luft verður roknað út sbrt. DS 447, Ventilation i bygninger Mekaniske, naturlige og hybride ventilationssystemer. (8.3, stk. 12) Útluftingarrør frá køki, baði- og vesirúmi eigur at verða leitt heilt upp til húsamønuna. (8.3, stk. 13) Kravið verður mett at vera lokið, tá ið tættleikaflokkur A í DS 447, Ventilation i bygninger Mekaniske, naturlige og hybride ventilationssystemer, verður nýttur. (8.3, stk. 14) Ásetingin er ikki galdandi, um t.d. ein verandi luftskiftisútbúnaður verður víðkaður til at fevna um fleiri høli í bygninginum. Elmátarar skulu lúka Sikkerhedsstyrelsens bekendtgørelse om måleteknisk kontrol med målere, der anvendes til måling af elforbrug med hensyn til overnesstemmelsesvurdering ella typegodkendelse og førstegangsverifikation. Hitamátari til máting av hitanýtsluni í hitaflatum skal vera sbrt. Sikkerhedsstyrelsens bekendtgørelse om måleteknisk kontrol med målere, der anvendes til måling af forbrug af varme i fjernvarmeanlæg med hensyn til overensstemmelsesvurdering eller typegodkendelse og førstegangsverifikation. (8.3, stk. 15) Ásetingin er ikki galdandi, um t.d. ein verandi luftskiftisútbúnaður verður víðkaður til at fevna um fleiri høli í bygninginum. Elmátarar skulu lúka Sikkerhedsstyrelsens bekendtgørelse om måleteknisk kontrol med målere, der anvendes til måling af elforbrug med hensyn til 87

88 Ásetingin er galdandi í sambandi við nýbygging og innlegging av nýggjum luftskiftisútbúnaði í verandi bygning. overnesstemmelsesvurdering eller typegodkendelse og førstegangsverifikation. Hitamátarar til máting av hitanýtsluni í hitaflatum skal vera sbrt. Sikkerhedsstyrelsens bekendtgørelse om måleteknisk kontrol med målere, der anvendes til måling af forbrug af varme i fjernvarmeanlæg med hensyn til overensstemmelsesvurdering eller typegodkendelse og førstegangsverifikation. 8.4 Vatn- og frárenningarinnleggingar Alment Vatn- og frárenningarinnleggingar skulu gerast á fullgóðan hátt við atliti at bruna, trygd, virkni, heilsu og umhvørvi. Vatn- og frárenningarinnleggingar skulu vera úr tilfari og staklutum, sum eru nóg haldgóð fyri árinum, ið teimum koma fyri. Vatn- og frárenningarinnleggingar skulu vera so tættar, at eingin ótilætlað seyring verður, hvørki inn ella út. Stk. 4 Vatn- og frárenningarinnleggingar skulu staðsetast soleiðis í mun til aðrar bygningslutir, sum t.d. undirstøðið ella festið í bygningspartar, at skaði hvørki kemur á innleggingarnar ella bygningslutirnar. (8.4.1, stk. 1) Vísast kann til: DS 432, Norm for afløbsinstallationer, DS 439, Norm for vandinstallationer og Rørcenter-anvisning 011, vacuumsystemer i bygninger. (8.4.1, stk. 2) Árinini kunnu vera hiti ella mekanisk árin, tæring o.a., og kunnu vera bæði innan og uttan. Tilfar og staklutir skulu hóska til føroyska vatnið, sum í flestu førum er súrt yvirflatuvatn. Stk. 5 Verksmiðjuframleiddir lutir, sum eru partur av ella skulu bindast í vatninnleggingar, skulu viðvíkjandi mekaniskum/alisligum sermerkjum vera sambært treytunum í pkt Stk. 6 Vatninnleggingar og frárenningarinnleggingar skulu gerast soleiðis, at vandi ikki verður fyri spreingingum, skaðiligum trýsti og trýststoyti. Stk. 7 Vatninnleggingar og frárenningarinnleggingar skulu gerast soleiðis, at tær kunnu reinsast í neyðugan mun. Reinsileiðir og staklutir, ið krevja viðlíkahald, skulu vera lætt atkomulig. Stk. 8 Vatn- og frárenningarinnleggingar skulu haldast viðlíka, so tær eru í fullgóðum standi bæði tøkniliga og heilsuliga. Stk. 9 Rottangar skulu reinsa spillivatnið nøktandi, og skulu setast soleiðis, at teir eru lættir at koma at, og lættir at tøma og røkja. (8.4, stk. 7) Kommunali byggimyndugleikin setir krøv til, hvussu kravið kann lúkast. (8.4.1, stk. 9) Vísast kann til vegleiðing um rottangar á heimasíðuni hjá Umhvørvisstovuni ( 88

89 8.4.2 Vatninnleggingar Alment Vatninnleggingar skulu dimensjónerast sbrt. tørvinum í bygninginum og gerast soleiðis, at nøktandi vatnveiting fæst við tey einstøku tappingarstøðini. Kalda vatnið skal við øll tappingarstøð lúka fysisku, evna- og bakteriufrøðiligu krøvini, sum eru ásett í kunngerð um veiting av drekkivatni. Kalda vatnið skal vera passaliga kalt innan rímiliga bíðitíð. Ásetingin er ikki galdandi fyri serstakar vatninnleggingar til tøkniliga nýtslu. Fyri at tryggja vatnveitingarskipanina ímóti dálking, sum rennur øvugt í drekkivatns-innleggingini, skal ein mótventilur setast á vatninnføringina, ið er løgd inn í bygningin, og áðrenn greining er gjørd til aðra leiðing. ( , stk. 2) Kravið kann t.d. vera lokið við, at blindleiðingar ikki eru í vatnskipanini, ella við at tryggja, at hiti frá øðrum innleggingum ikki ávirkar leiðingarnar við køldum vatni. ( , stk. 3 og 4) Í drekkivatnsinnleggingum skulu hóskandi tiltøk gerast fyri at tryggja seg ímóti, at viðgjørt vatn rennur øvugt, alt eftir, hvussu heilsuskaðiligt viðgjørda vatnið er, av hvørjum slagi innleggingarnar eru, og hvat tær skulu nýtast til. Vísast kann til DS/EN 1717, Sikring mod forurening af drikkevand i vandinstallationer samt generelle krav til tilbagestrømnings-sikringer. Stk. 4 Vatninnleggingar skulu gerast soleiðis, at viðgjørt vatn og vatn, sum er tappað við eitt tappingarstað, ikki kann renna øvugt í drekki-vatnsinnleggingini. Stk. 5 Innleggingar til drekkivatn, ið kunnu koma í samband við heilsuskaðilig evni, skulu gerast soleiðis, at trygd er fyri, at evnini ikki kunnu treingja inn í drekkivatnsinnleggingina við tæring ella diffusjón, so at heilsuvandi kann standast av tí. Stk. 6 Vatninnleggingar skulu gerast soleiðis, at tað slepst undan óneyðugari vatnnýtslu. Stk. 7 Vatninnleggingar skulu gerast soleiðis, at ampi ikki stendst av vatni, ið rennur frá heitt- til kaltvatnsinnleggingina. Stk. 8 Vatninnleggingar til tøkniliga nýtslu og innleggingar, sum av øðrum ávum hava við sær, at krøvini til drekkivatnsgóðsku ikki eru lokin, skulu vera merktar á ein slíkan hátt, at tað slepst undan skeivari nýtslu. Vísast kann til Rørcenter-anvisning 015, Tilbagestrømningssikring af vandforsyningssystemer. ( , stk. 6) Vísast kann til Rørcenter-anvisning 002, Ressourcebesparende vandinstallationer i boliger. Víkjast kann frá kravinum um óneyðuga vatnnýtslu við tappingarstøð, ið sjáldan verða nýtt, sbrt. kap , stk

90 Heitt vatn Vatninnleggingar skulu gerast og virka soleiðis, at minst møguligur vandi er fyri bakteriugróðri. ( , stk. 1) Tilfar og staklutir skulu hóska til føroyska vatnið, sum í flestu førum er súrt yvirflatuvatn. Um innleggingar úr t.d. sýruføstum stáli verða nýttar, skal framleiðarin prógva, at hesin ikki tærist av tí føroyska vatninum. Útbúnaður til framleiðslu av heitum nýtsluvatni skal, við atliti at tali av tappingarstøðum og nýtslu, kunna veita nóg stóra vatnnøgd og nóg stórt vatnrák við einum hita, sum er hóskandi til endamálið. Vísast kann til Rørcenter-anvisning 017, Legionella Installationsprincipper og bekæmpelsesmetoder. Harafturat verður víst á, at ymiskt tilfar, so sum náttúrugummi og syntetisk gummi, kunnu vera við til gróður av legionella. Innleggingin eigur sostatt at taka hædd fyri tílíkum tilfari, um tað verður nýtt. ( , stk. 2) Hugsast má um, hvussu stórur tørvur er á heitum vatni við øll tappingarstøð. Er vatnnýtslan lítil og leiðingarnar langar, er nærupphiting ein møgulig loysn. Heita vatnið skal vera passaliga heitt innan rímiliga bíðitíð. Vatninnleggingar skulu gerast soleiðis, at vandi ikki er fyri at skálda seg, tá ið vatn verður tappað, og soleiðis, at yvirflatuhiti ikki er so høgur, at hann kann viðføra fólkaskaða. Stk. 4 Løgir, sum eru ymiskir frá vatni, og sum verða nýttir í hitavekslarum til nýtsluvatn, skulu kunna slóðast í heita nýtsluvatninum. ( , stk. 3) Í t.d. barnagørðum og øðrum stovnum eiga serlig atlit at takast at tappingarstøðum, soleiðis at tryggjað verður, at heita vatnið ikki verður ov heitt til ampa fyri brúkaran Vatnfloymur Vatninnleggingar skulu gerast soleiðis, at trygd er fyri, at vatn ikki streymar út ella seyrar út og ger skaða á bygningar. Lekar skulu lættliga kunna staðfestast. Tappingarstøð mugu bert gerast, har nøktandi frárenning er, ella har vatnið á annan hátt kann leiðast burtur ella savnast á hóskiligan hátt. Tól við sjálvvirkandi vatnáfylling, ið verða sett í rúm uttan gólvfrárenning, skulu hava trygd fyri, at vatn ikki ótilætlað rennur út, og skulu vera sett soleiðis, at seyring kann staðfestast Tilfar, verksmiðjuframleiddir lutir og útinnan Vatninnleggingar skulu vera úr tilfari, ið ikki letur heilsuskaðilig evni frá sær út í vatnið. Tilfarið má heldur ikki lata nakað frá sær, ið kann vera til ampa, so sum lukt, smakk, misliting ella gróður av smáverum. ( , stk. 1) Kravið viðvíkur øllum tilfari, sum er partur av innleggingini, t.d. rør, armatur og pakningar. 90

91 Verksmiðjuframleiddir lutir, sum eru partar av ella skulu bindast í vatninnleggingar, skulu viðvíkjandi sermerktum viðurskiftum, ið hava ávirkan á drekkivatnsgóðskuna, vera sbrt. kunngerð um veiting av drekkivatni. Innleggingarlutir, ið eru settir soleiðis, at teir ikki kunnu skiftast út, skulu hava eina slíka góðsku, at teir kunnu halda eins leingi og tann bygningslutur, teir eru settir í. ( , stk. 2) Víst verður til ETA Danmark ( har møguligt er at síggja, hvørjir verksmiðjuframleiddir lutir eru VA-góðkendir Frárenningarinnleggingar Alment Øll støð, og allir innleggingarlutir við vatninnlegging við avtapping, skulu hava hóskandi frárenningarmøguleika. Regnvatnsleiðingar skulu gerast soleiðis, at niðurseyring ella vatnsamling ikki er til skaða fyri bygningar ella bygningspartar, og ikki er til bága fyri t.d. ferðsluna. Frárenningarinnleggingar skulu dimensjónerast og gerast soleiðis, at frárenningarvatn verður leitt burtur á nøktandi hátt við atliti at íbindingarviðurskiftunum og kringumstøðunum, umframt ætlaðu nýtsluni av leiðingini, grundøkinum og bygninginum. ( , stk.1) Vísast kann til Rørcenter-anvisning 001, Ressourcebesparende afløbsinstallationer i boliger. ( , stk. 3) Spillivatn skal veitast burtur í mun til spillivatnsmongdina, sum rennur til, so tað, við vanligari nýtslu av innleggingini, slepst undan vatnfloymi. Stk. 4 Frárenningarinnleggingar skulu dimensjónerast og gerast soleiðis, at nøktandi trygd er ímóti: 1) Vatnfloymi. 2) Ampa av lukti. 3) Áløgu, sum kann minka um úrdráttarførið. Stk. 5 Frárenningarinnleggingar skulu haldast á egnum grundøki. ( , stk. 4) Frárenning eigur at vera frá skorsteinum og roykútlufting frá lágorkuketlum, smáum orkuhitaútbúnaði og frá køliflatum í hitapumpum og køliútbúnaði. Tað eigur at verða tryggjað, at vætan frá skorsteinum er nevtraliserað, áðrenn hon verður veitt í frárenningina. Vísast kann til Rørcenter-anvisning 011 Vacuumsystemer i bygninger Vejledning i projektering, udførelse og drift Tilfar, verksmiðjuframleiddir lutir og útinnan Evni, sum kunnu skaða ella skerja høvuðs frárenningarskipan, reinsiútbúnað ella móttakara í náttúruni, mugu ikki latast út í frárenningarinnleggingar og høvuðs frárenningarskipanir. ( , stk. 1) Kommunali byggimyndugleikin kann, sbrt. løgtingslóg um umhvørvisvernd, seta krøv til frárenningarvatn, sum verður veitt í høvuðs frárenningarleiðingar. Evni, sum kunnu skaða ella minka um virkið á frárenningarskipan, reinsiútbúnað ella móttakara í náttúruni, skulu nevtraliserast ella haldast aftur í skiljarum. 91

92 Lok og hyljingar skulu: 1) Gerast, staðsetast og festast á ein slíkan hátt, at trygdin at byrgja fyri vanlukkum er nóg stór. 2) Hava styrki og mótstøðuføri ímóti árini á tey. 3) Vera sett, so tyngd á tey ikki skaðar frárenningarinnleggingarnar. Har vandi er fyri, at høvuðs frárenningarskipanin ikki megnar at veita burtur vatnnøgdina, skal frárenningarinnleggingin gerast soleiðis, at vandi ikki er fyri vatnfloymi, ið ger skaða í bygningin. Stk. 4 Frárenningarinnleggingar skulu gerast soleiðis, at vatn ikki rennur yvir í vatnveitingarútbúnað og vatninnleggingar ella til aðra frárenningarskipan ella til annan innleggingarlut. Stk. 5 Um høvuðs frárenningarleiðingar eru gjørdar sum sundurskild skipan, skulu frárenningar-innleggingar gerast sum sundurskild skipan. Stk. 6 Kommunali byggimyndugleikin kann krevja, at neyðugt luftskifti í høvuðs frárenningarleiðingum skal gerast gjøgnum frárenningarinnleggingina í eini ogn. ( , stk. 2) Lok skulu kunna handfarast ráðiliga eftir reglum frá Arbeiðseftirlitinum. ( , stk. 5) Við høvuðs frárenningarleiðingar skilst almennu frárenningarleiðingarnar, so sum kommunala netið. 8.5 Brenniútbúnaður og roykrørskipanir Miðstøðuhitaketlar, smáir orkuhitaútbúnaðir, generatorútbúnaðir, útbúnaðir, ið verða kyndir við lívrunnum brenni, afturlatnir eldstaðir (brenniovnar), opnir eldstaðir (peisir) og aðrir brenniútbúnaðir skulu gerast og innleggjast soleiðis, at vandi ikki er fyri eldi, spreinging, eitran ella heilsubágum. Tilfarið, sum nýtt verður, skal í nøktandi mun vera mótstøðuført ímóti roykgassum, eldi, hita og tæring. (8.5, stk. 1) Í sambandi við brenniútbúnað við motorlutum í rørslu kann vísast til kunngerð um innrætting av tekniskum hjálpartólum. Eisini kann vísast til donsku kunngerðirnar, Bekendtgørelse om indretning af trykbærende udstyr og Bekendtgørelse om anvendelse af trykbærende udstyr. Harumframt kann vísast til donsku kunngerðina Bekendtgørelse om indretning, etablering og drift af olietanke, rørsystemer og pipelines. Í sambandi við gasskyndan útbúnað kann vísast til Bekendtgørelse om forskrifter for udførelse af gasinstallationer (gasreglementet) Brenniútbúnaður Alment Brenniútbúnaður skal gerast og setast soleiðis, at hann lættliga kann reinsast. Brenniútbúnaður skal vera tættur og gjørdur soleiðis, at brenningin er góð. ( , stk. 3) ( , stk. 1) Vísast kann til donsku kunngerðina Bekendtgørelse om eftersyn af kedel- og varmeanlæg i bygninger. 92

93 Brenniútbúnaður skal kunna fáa nóg mikið av lufttilflutningi uttanífrá til brenningina. Stk. 4 Brenniútbúnaður skal gerast soleiðis, at í vanligari rakstrarstøðu er undirtrýst í brennirúminum í brenniútbúnaðinum og í roykrørinum frá brenniútbúnaðinum í mun til rúmið, har brenniútbúnaðurin stendur. Víkjast kann frá kravinum, tá ið tað snýr seg um serliga tættar ketlar, sum eru skipaðir til yvirtrýstbrenning, og hesir hava tætt roykrør ella eru settir upp í serlig rúm, skilað frá bú- og arbeiðsrúmum, sum hava luftskiftisop útum, ið ikki kunnu latast aftur. Stk. 5 Brenniútbúnaður má ikki setast í rúm við eldfimum goymslum uttan so, at rúmið er brunatøkniliga skilt sundur á nøktandi hátt Smáir orkuhitaútbúnaðir Smáir orkuhitaútbúnaðir skulu lúka krøvini í EUforordning nr. 813/2013/EU. Roykrørskipanir frá smáum orkuhitaútbúnaði mugu ikki bindast í roykrør frá øðrum brenniútbúnaði og skulu kunna reinsast. Útbúnaður við størri brenniorku enn 30 kw skal setast í rúm, sum er sjálvstøðug brunadeild. Nóg stórur lufttilflutningur til brenningina fæst við, at brenniútbúnaðurin verður settur í rúm, sum hevur útiluftventil, ið kann stillast, ella við at luft verður flutt til brennikamarið gjøgnum rør uttanífrá. Sí eisini kap. 8.3, stk. 2. ( , stk. 4) Viðvíkjandi roykrørskipanum, skorsteinum o.tíl. verður víst til kap , stk. 1. Í sambandi við yvirtrýstsbrenning eiga tvíveggjaðar roykrørskipanir at verða nýttar. Í sambandi við innlegging av brenniútbúnaði eigur at verða tryggjað, at skorsteinssúgvið samsvarar minstakravinum, ið er ásett í innleggingarvegleiðingini fyri ketilin. Um hetta ikki er so, eigur at verða bøtt um skorsteinin ella royksúgvari at verða settur á hann. ( , stk. 5) Brunatøkniligi skilnaðurin kann t.d. gerast við skilaveggjum og skilagólvi í minsta lagi sum bygningslutur í flokki EI 60 A2- s1,d0 [BSbygningsdel 60] og við hurðum í minsta lagi sum brandhurð í flokki EI2 30-C [BD-dør 30], sbrt. kap. 5, Brunaviðurskifti. ( , stk. 1) Viðvíkjandi smáum gasskyndum orkuhita-útbúnaði kann vísast til Bekendtgørelse om forskrifter for udførelse af gasinstallationer (gasreglementet). Viðvíkjandi ravmagni kann vísast til kunngerð um ígildissetan av sterkstreymsreglugerð o.a., sum vísir til donsku Stærkstrømbekendt-gørelsen. Vísast kann serliga til brot 6 í kap ( , stk. 3) Brunatøkniligur skilnaður kann t.d. gerast við skilaveggjum og skilagólvi í minsta lagi sum bygningslutur í flokki EI 60 A2- s1,d0 [BSbygningsdel 60] og við hurðum í minsta lagi sum brandhurð í flokki EI2 30-C [BD-dør 30], sbrt. kap. 5, Brunaviðurskifti Opnir eldstaðir, afturlatnir eldstaðir, konglaovnar og innbygdir ovnar ( , stk. 1) Gólvið undir og uttan um opnar- og afturlatnar Ásetingin kann t.d. lúkast við, at tilfarið, sum ikki eldstaðir (peisir og brenniovnar), konglaovnar kann brenna, røkkur í minsta lagi 300 mm fram um (pillebrændeovne) og innbygdar ovnar (masseovne) afturlatnan eldstað (brenniovn) og í minsta lagi 500 skal vera úr tilfari, ið ikki kann brenna, ella vera lagt mm fram um opnan eldstað (peis).tilfarið, ið ikki á við tilfari, ið ikki kann brenna, soleiðis at forðað kann brenna, eigur harumframt at røkka í minsta lagi verður fyri, at neistar seta eld í. 150 mm útum báðumegin við opið á eldstaðnum og í minsta lagi 150 mm aftur um framsíðuna á eldstaðnum. 93

94 Viðvíkjandi frástøðu til tilfar, ið kann brenna, verður víst til kap Afturlatnir eldstaðir (brenniovnar) kunnu hava roykspjell at stilla við hond, sum afturlatin tryggja eina fría gjøgnumráksvídd á í minsta lagi 20 cm². Vatntangar í opnum og afturlatnum eldstøðum (peisum og brenniovnum) mugu ikki bindast í tættan miðstøðuhitaútbúnað. Hetta er tó ikki galdandi, um trygdarventilur verður settur á hvønn ketil sær (hitagevandi eind). Stk. 4 Opnir og afturlatnir eldstaðir (peisir og brenniovnar) mugu ikki bindast í roykrør frá gasskyndum ella oljukyndum brenniútbúnaði, sum lúka krøvini í kap , stk. 2 og heldur ikki í roykrørskipanir, har ketlar eru íbundnir, sum eru skipaðir til yvirtrýstbrenning. ( , stk. 3) Við tættan miðstøðuhitaútbúnað skilst útbúnaður við trygdarventilum og íbundnum trýstvíðkanartanga. Forboðið ímóti at binda í tættan miðstøðu-hitaútbúnað kemst av, at brenning í opnum og afturlatnum eldstøðum (peisum og brenni-ovnum) ikki verður stýrd sjálvvirkandi sum í afturlatnum eldstøðum (brenniovnum), kyndir við olju ella gassi. Tí er vandi fyri ovhiting við jøvnum millumbilum og harvið fyri spreinging í útbúnaðinum. Viðvíkjandi trygdarventili á ketlum kann vísast til donsku vegleiðingina B.4.8 Indretning og anvendelse af fyrede varmtvandsanlæg Krøv til miðstøðuhitaketlar, oljubrennarar o.a. Tá miðstøðuhitaketlar við olju- ella gassblásiluftbrennara verða innlagdir, skal brennarin stillast. Ketlar til olju ella gas skulu lúka krøvini í EUforordning nr. 813/2013/EU. Ásetingarnar í stk. 2 eru galdandi fyri ketlar við formligum virkni (nominel effekt) á upp til 400 kw. ( , stk. 1) Viðvíkjandi stilling av gassblásiluftbrennarum kann vísast til Bekendtgørelse om forskrifter for udførelse af gasinstallationer (gasreglementet). Stk. 4 Tá ið verandi ketlar verða útskiftir, skal virknaðarstigið bæði við fulllast og partlast í minsta lagi samsvara ásetingunum í stk. 2 og 3. Stk. 5 Ketlar til olju, sum lúka ásetingarnar í stk. 2, mugu ikki bindast í roykrør, har aðrir eldstaðir eru íbundnir. ( , stk. 5) Samanbundnir ketlar kunnu tó bindast í sama roykrør. 94

95 Stk. 6 Ketlar til kol, koks, lívrunnið brenni og lívmegn (biomasse) skulu hava eitt virknaðarstig, sum í minsta lagi lýkur Kedelklasse 5 í DS/EN 303-5, Centralvarmekedler til fast brændsel, manuelt eller automatisk fyrede med en nominel varmeeffekt på op til 500 kw, Terminologi, krav, prøvning og mærkning. Stk. 7 Ásetingarnar í stk. 6 eru ikki galdandi fyri ketlar til hálm. Stk. 8 Leysir brennarar, ið kunnu skiftast út, ætlaðir til fast brenni, skulu lúka DS/EN Pillebrændere til små centralvarmekedler med hensyn til forbrændingskvalitet, sikkerhed og tilpasning til kedel. Stk.9 Oljukynd heitluftsaggregat at hita bygningar upp við skulu lúka krøvini til lufthitarar í Klasse A í DS 2187, Oliefyrede luftvarmere med tvangscirkulation af luft. 0 Oljubrennarar skulu lúka krøvini í DS/EN 230, Automatisk brændekontrolsystem for oliebrændere, og DS/EN 267, Blæseluftsoliebrændere Stórir miðstøðuhitaketlar Stórir miðstøðuhitaketlar skulu bjálvast, so hitin á flatunum, sum venda út, ikki fer upp um 35 C við einum rúmhita á 20 C. Lúkur o.tíl. eru undantiknar. Stórir miðstøðuhitaketlar til olju og gass við formligum virkni størri enn 400 kw, mugu í mesta lagi hava 7 % roykgassmiss við fulllast, og skulu hava roykgasskølara, um tað hóskar til hitaviðurskiftini í íbundna hitaútbúnaðinum. Stórir miðstøðuhitaketlar skulu hava mátiútgerð, ið hevur eftirlit við rakstrarligu orkunýtsluni. ( , stk. 6) Vísast kann til DS/EN Centralvarme-kedler. Del 5: Centralvarmekedler til fast brændsel, manuelt eller automatisk fyrede med en nominel varmeeffekt på op til 300 kw, Terminologi, krav, prøvning og mærkning. Viðvíkjandi krøvum til útlát (emmisionskrav) kann vísast til skjal 1 í donsku kunngerðini Bekendtgørelse om regulering af luftforurening fra brændeovne og brændekedler samt visse andre fast anlæg til energiproduktion. ( , stk. 8) DS/EN ásetur millum annað krøv til stødd á brennikamarinum. ( , stk. 1) Stórir miðstøðuhitaketlar eru ketlar, ið hava formligt virkni størri enn 120 kw. Fyri flestu brenniútbúnaðir kann framleiðarin upplýsa mesta gagnvirknað. Aðrar evrokotur hava onnur krøv til stødd á ketlum. Leiðbeinandi er, at hitaviðurskiftini eru hóskandi til roykgasskølarar, um returhitin í mesta lagi er 40 C við oljubrenning og 45 C við gassbrenning, við einum dimensjónerandi útihita á -6,5 C. ( stk. 3) Útgerðin fevnir um t.d. roykhitamátara og úttøku til greining av roykgassi, tímateljara og ketilshitamátara. 95

96 Stk. 4 Stórir miðstøðuhitaketlar skulu setast í rúm, sum er sjálvstøðugur brunatøkniligur bygningspartur. Bygningsparturin (rúmið) má ikki hava dyr beinleiðis til felags atkomuleiðir, og má ikki nýtast sum arbeiðsrúm ella til endamál, sum kann hava eldvanda við sær. Um útbúnaðurin er omanfyri 400 kw skal løtt og ótarnað atgongd vera beinleiðis út á lendið. Stk. 5 Stórir miðstøðuhitaketlar til yvirtrýstbrenning mugu bara setast í rúm, sum hava luftskiftisop beinleiðis út, og sum ikki kunnu latast aftur. ( , stk. 4) Brunatøkniligi bygningsparturin kann gerast við skilaveggjum og skilagólvi í minsta lagi sum bygningslutur í flokki EI 60 A2- s1,d0 [BS- bygningsdel 60], og við hurðum í minsta lagi sum brandhurð í flokki EI2 30-C [BD-dør 30] til rúm við útbúnaði minni enn 400 kw, og í minsta lagi sum brandhurð í flokki EI2 60-C [BD-dør 60] til rúm við útbúnaði størri enn 400 kw. Víst verður eisini til kap. 5, Brunaviðurskifti. ( , stk. 5) Opið eigur í minsta lagi at vera 0,1 m 2 fyri hvørjar 100 kw av samlaða formliga virknaðinum, men tó ikki minni enn 0,2 m Íbindingar til roykrørskipanir Ljósvíddin í eini roykrørskipan skal samsvara gagnvirkninum. Verða fleiri brenniútbúnaðir bundnir í somu roykrørskipan, verður ljósvíddin roknað út í mun til samlaða virknið frá brenniútbúnaðunum. Opnir eldstaðir (peisir) mugu einans bindast í egið sjálvstøðugt roykrør uttan íbinding av roykrøri frá øðrum eldstøðum. (8.5.2, stk. 1) Fyri flestu brenniútbúnaðir kann framleiðarin upplýsa mesta gagnvirknaðin. Týdningarmikið er, at ljósvíddin er lagað til brenniorkuna. Skeiv ljósvídd kann elva til vánaliga brenning og harvið vanda fyri kolsúrniseitran. Vanliga eigur ljósvíddin at vera í minsta lagi 50 cm² (80 mm í tvørmáti) fyri brenniútbúnað til olju og í minsta lagi 175 cm² (150 mm í tvørmáti) fyri brenniútbúnað til fast brenni. Hetta er tó ikki galdandi fyri brenniútbúnað til lívrunnið brenni, ið hevur sjálvvirkandi áfylling. Bekendtgørelse om forskrifter for udførelse af gasinstallationer (gasreglementet) setur ávísar treytir fyri íbinding av brenniútbúnaði til gass í roykrør, har annar brenniútbúnaður er íbundin. (8.5.2, stk. 2) Viðvíkjandi opnum eldstøðum (peisum) til gass, kann vísast til Bekendtgørelse om forskrifter for udførelse af gasinstallationer (gasreglementet). Ljósvíddin í roykrørskipanini skal vera í minsta lagi 300 cm². Er fría opið í opna eldstaðnum (peisini) ikki størri enn cm² (0,25 m 2 ), kann ljósvíddin setast niður til 175 cm² Roykrørskipanir Alment Roykrørskipanir skulu gerast og setast soleiðis, at eingin vandi er fyri bruna, spreinging, skaðiligum kondens, eitran og heilsuligum ampa. ( , stk. 1) Gjøgnumføringar mugu ikki gera, at bygningslutir halda verri, soleiðis at eldur kann breiða seg í bygninginum. Verður CE-merkt roykrørskipan førd ígjøgnum bygningslut, skal hon roynast til bjálvaðar (ikki útluftaðar) gjøgnumføringar í bygningslutum. Royndin skal síggjast í skjalprógvi frá framleiðaranum. Verður sloka við roykrøri í førd ígjøgnum bygningslut í flokki REI 30 [BD- bygningsdel 30], skal slokan gerast sum ein bygningslutur í flokki EI 30 [BD- bygningsdel 30]. 96

97 Roykrør eigur bert at verða sett upp í sama rúmi, sum skipanin er sett upp í. Roykrørskipanir mugu ikki nýtast til brenniútbúnað við hægri rakstrarhita enn honum, sum er ásettur í CE-merkingini ella MK-góðkenningini. ( , stk. 2) Rakstrarhitin er roykgasshitin máldur við roykgassrørmunnan á brenniútbúnaðinum. Í sambandi við brenning við føstum brenni skal rakstrarhitin vera 400 C (roykrør vørulýst til T 400). Í sambandi við brenning við olju ella sjálvvirkandi áfylling við lívrunnum brenni kann ketilsframleiðarin upplýsa um rakstrarhitan. Roykrørskipanir frá olju og føstum brenni skulu gerast soleiðis, at roykgassið verður leitt beint upp (loddrætt) og skulu í hædd, staðseting, sniði og ljósvídd vera soleiðis, at viðurskiftini viðvíkjandi gjóstri verða nøktandi, og at roykburturveitingin ikki verður til ampa fyri kringumstøðurnar. Stk. 4 Roykrørskipanir skulu lættliga kunna reinsast. Reinsilúkur skulu vera atkomuligar, og í stødd vera í minsta lagi sum ljósvíddin á roykrør-skipanini. Stk. 5 Møguligt skal vera at hava eftirlit við uttaru síðunum á roykrørkipanini. Stk. 6 Roykrør, ið skulu reinsast frá í erva, skulu gerast við tryggari atgongd upp til opið. Í sambandi við roykrørskipanir, sum ikki eru CE-merktar, skal rakstrarhitin annaðhvørt vera til skjals í MKgóðkenningini ella í skjalprógvi frá framleiðaranum. ( , stk. 3) Roykrørskipanir frá útbúnaði til fast brenni eiga altíð at vera hægri enn hægsta punkt á bygninginum. Fyri at lúka krøvini í løgtingslóg um umhvørvisvernd eigur atlit at verða tikið at: - roykútbreiðslu, t.v.s. meldri frá bygningum og trægróðri, - frástøðu til og hædd á grannabygningum og - vanligastu ætt í mun til grannarnar, tá roykrørshæddin verður ásett, serliga tá tað snýr seg um afturlatnar eldstaðir (brenniovnar) og annan útbúnað til fast brenni. Um brenniútbúnaður viðførir týðandi roykampa fyri kringumstøðurnar, kann kommunali byggimyndugleikin, við heimild í kunngerð um umhvørvisreglur, krevja, at brenniútbúnaður og roykrørskipan ella brenning verður broytt, soleiðis at ampin heldur uppat. Ber ikki til at bøta um ampan, kann kommunali byggimyndugleikin seta forboð fyri, at útbúnaðurin verður nýttur. ( , stk. 4) Ber ikki til at reinsa roykrørið uttan tarn, skal reinsilúka setast á rørið. (8.5,3.1, stk. 5) Fyri at sleppa undan, at kolsúrni lekur inn í bygningin, er tað týdningarmikið, at til ber at varnast møguligar rivur og ótættleikar í roykrørskipanum í nóg góðari tíð. 97

98 Tættleiki og mótstøðuføri Roykrørskipanir skulu vera so tættar, at roykgass og vatnguva ikki leka út og skaða roykrørskipanina ella bygningin. ( , stk. 1) Roykrørskipanir, ið eru ætlaðar til undirtrýst (negativt trýst), eiga í minsta lagi at vera so tættar sum tættleikaflokkur N1. Roykrørsfóðringar, ið eru ætlaðar til undirtrýst (negativt trýst), eiga í minsta lagi at vera so tættar sum tættleikaflokkur N2. Roykrørskipanir, ið eru ætlaðar til yvirtrýst (positivt trýst), eiga í minsta lagi at vera so tættar sum tættleikaflokkur P1. Viðvíkjandi tættleikaflokkum kann vísast til DS/EN 1443 Skorstene - Generelle krav, umframt til fyrisett mát (normar/standardir), sum ávísi skorsteinurin er fevndur av: - DS/EN 1856, Skorstene - Krav til metalskorstene - DS/EN 14471, Skorstene - Systemskorstene med plastforinger - Krav og prøvningsmetoder - DS/EN 1858, Skorstene - Komponenter Betonskorstensblokke - DS/EN :2007, Skorstene - Krav til og prøvningsmetoder for metalskorstene og materialeuafhængige kanalsystemer for rumforseglede ildsteder - Del 1: Vertikale terminaler til ildsteder af C-6 typen - DS/EN :2008, Skorstene - Krav til og prøvningsmetoder for metalskorstene og materialeuafhængige luftkanaler til balancerede aftræk - Del 2: Røg- og luftkanaler til balancerede aftræk Roykrørskipanir til olju ella fast brenni, skulu hava mótstøðuføri móti sóteldi. Ásetingin er ikki galdandi fyri roykrørskipanir til ketlar til reina mineralska olju, og sum hava roykgasshitasikkring. Sikkringin skal í øllum viðurskiftum sløkkja fyri brenningini, tá roykgasshitin svarar til hitaflokkingina hjá roykrørskipanini, tó í mesta lagi 200 C. Sikkringin skal sláast til aftur við hond. Tilfarið, ið nýtt verður, skal vera mótstøðuført mótivegis roykgassum, hita, tæring og í ávísan mun sóteldi. Víst verður somuleiðis til kap , stk. 4, sum lýsir almennu krøvini viðvíkjandi bygging av roykrørum. ( , stk. 2) Roykrørskipanin hevur mótstøðuføri móti sóteldi, um hon er flokkað G eftir fyrisetta mátinum. Nøkur fyrisett mát (normar/ standardir) fyri vøruna eru lýst í stk. 1. Roykgasshitasikkringin eigur at setast í íbindingarroykrørið á ketlinum og íbindast við ravmagni til trygdarrásina á brennaranum. ( , stk. 3) Ásetingin ger tað møguligt at nýta roykrørskipanir úr plasti saman við ketlum við lágum roykgasshita, oftast lægri enn 120 C, og har brent verður við reinari mineralskari olju. Verða CE-merktar roykrørskipanir úr plasti nýttar, skulu tær í minsta lagi hava haldføri móti tæring sbrt. flokki 2 eftir tæringslýsingini fyri ávísu roykrørskipanina. 98

99 Roykrørið eigur í hóskandi mun at vera mótstøðuført ímóti umhvørvisligum árinum sum t.d. UV-stráling. Verða CE-merktar roykrørskipanir úr stáli nýttar, skulu tær í minsta lagi vera sbrt. tilfarsflokki L40 og góðstjúkdin í minsta lagi 1,0 mm ella í minsta lagi sbrt. tilfarsflokki L50 og góðstjúkdin í minsta lagi 0,40 mm. Ein annar møguleiki er, at haldførið verður prógvað móti tæring við tæringarkanning og vørulýst í mun til slag av brenni. Ásetingin er tó ikki galdandi fyri roykrør, sum binda afturlatnar eldstaðir (brenniovnar), opnar eldstaðir (peisir) og konglaovnar, og har eingin møguleiki er fyri, at kondens tekur seg upp. Stk. 4 Roykrørskipanir, sum verða nýttar í sambandi við brenniútbúnað við lágorkurakstri ella útbúnað, har roykgassið verður til kondens í roykrørinum, skulu vera mótstøðuførar móti kondens og diffusjón av vatnguvu. Verða CE-merktar roykrørskipanir úr betongi nýttar, skulu tær í minsta lagi hava haldføri móti tæring sbrt. tæringarflokki 3, tá tær verða nýttar til brenniútbúnað til olju ella fast brenni. ( , stk. 4) Roykrørskipanir eru mótstøðuførar ímóti kondens og diffusjón av vatnguvu, um tær eru vørulýstar W. Roykrørskipanin skal gerast soleiðis, at kondens verður savnað og leitt burtur Verja móti nertingarskaða Hitin á flatum á roykrørskipanum má, við vanligari nýtslu, ikki fara upp um hámarkshitan, ið fyrisettu mátini fyri vøruna áseta. Verður roykrørskipanin sett í eina sloku, orsakað av hitakravinum, skal slokan verða gjørd í samsvari við CE-merkingina og leiðbeiningarnar frá framleiðaranum. ( , stk. 1) Fyri roykrørskipan, ið er sett upp í eini sloku, er galdandi, at luftskifti eigur at vera í slokuni, og at slokan eigur at kransa roykrørskipanina í teimum støðum, har roykrørskipanin stendur inni í bygninginum. Hetta er eisini galdandi í t.d. ónýtiligum takrúmi. Ásetingin fevnir ikki um tann partin av roykrørskipanini, sum er í rúminum, har eldstaðurin er settur upp Smáar roykrørskipanir Hópframleiddar smáar roykrørskipanir skulu vera CE-merktar, um fyrisett mát (normar/ standardir) eru fyri vøruna, ella vera MK-góðkendar. ( , stk. 1) CE-merkingin lýsir, um roykrørskipanin er hóskandi til ta nýtslu, ið hon er ætlað til. Ein roykrørskipan, sum er CE-merkt til at nýta í samband við gassketil, er tískil ikki hóskandi at nýta til onnur endamál. Við smáar roykrørskipanir skilst roykrørskipanir av einum og hvørjum slagi, sum taka ímóti royki frá einum ella fleiri brenniútbúnaðum, ið hava formligt virkni, sum tilsamans er í mesta lagi 120 kw. Í sambandi við roykrørskipanir, sum ikki eru hópframleiddar, skal framleiðarin við sínum tilfarsvali, góðstjúkd, dimensjónering o.ø. kunna skjalprógva fyri 99

100 Tekjuklæðingar við ónøktandi mótstøðuføri ímóti bruna Har tekjuklæðing ikki kann flokkast sum B roof (t2) (flokkur T tekjuklæðing), skulu roykrør-skipanir gerast á ein slíkan hátt, at brunatrygdin er nøktandi. kommunala byggimyndugleikanum, at roykrørskipanin er hóskandi. 8.6 Sólhitaútbúnaður, ljóskyknuútbúnaður, køliútbúnaður og hitapumpur Alment Sólhitaútbúnaður, sólkyknuútbúnaður, køliútbúnaður og hitapumpur skulu gerast og leggjast inn soleiðis, at teir ikki elva til bruna-, spreingi-, eitranar- ella heilsuvanda, sum t.d. óljóð ella ristingar. (8.6.1, stk. 1) Vísast kann til donsku kunngerðirnar, Bekendtgørelse om indretning af trykbærende udstyr og Bekendtgørelse om anvendelse af trykbærende udstyr. Harumframt kann vísast til DS/EN 378-serien om kølesystemer og varmepumper. Tilfar skal nýtast, sum í hóskandi mun er mótstøðuført ímóti roykgassum, eldi, hita og tæring Sólhitaútbúnaður Sólhitaútbúnaður skal gerast soleiðis, at hann ikki elvir til skaða á fólk ella bygningar orsakað av hita. Viðvíkjandi jarðhitaútbúnaði kann vísast til løgtingslóg um jarðhitaskipanir og kunngerð um fyriskipanir í sambandi við jarðhitaskipan. Viðvíkjandi gasskyndum útbúnaði kann vísast til Bekendtgørelse om forskrifter for udførelse af gasinstallationer (gasreglementet). (8.6.2, stk. 1) Sólhitarør kunnu gerast heitari enn C og eiga tí ikki at verða sett soleiðis, at tey koma í samband við tilfar, sum kann brenna, eitt nú bygningslutir úr viði. Tiltøk skulu gerast, so eingin vandi er fyri at skálda seg av heitum nýtsluvatni. Við nýbygging ella umbygging av bygningum á øki, har ið eingin fjarhiti er, og har metta nýtslan av heitum vatni er oman fyri litrar um samdøgrið, eigur at verða hugsað, um tað er skynsamt at seta sólhitaútbúnað upp Dagsljós- og sólkyknuútbúnaður Dagsljós- og sólkyknuútbúnaður skal gerast soleiðis, at hann ikki elvir til skaða á bygningin orsakað av hita Hitapumpur og køliútbúnaður Um hættisligur løgur ella hættislig gasssløg verða nýtt í útbúnaðinum, og rúmið tískil verður flokkað (8.6.3, stk. 1) Dagsljós- og sólkyknuútbúnaður er lágspentur generatorútbúnaður. Vísast kann til kunngerð um ígildissetan av sterkstreymsreglugerð v.m., sum vísir til donsku Stærkstrømbekendtgørelsen. Vísast kann til brot 6, Elektriske installationer og til brot 6A. (8.6.4, stk. 1) Vísast kann til Serfyriskipan fyri Eldfiman løg frá VØRN og til donsku bekendtgørelse om klassifikation af 100

101 sum spreingifimt, skal útbúnaðurin setast á eitt trygt og hóskandi stað. eksplosionsfarlige områder og bekendtgørelse om indretning m.v. af materiel og sikringssystemer til anvendelse i eksplosiv atmosfære. Harumframt kann vísast til At-vejledning, tekniske hjælpemidler B.4.4 Køleanlæg og varmepumper og DS/EN og 2, Kølesystemer og varmepumper Sikkerheds- og miljøkrav. Hitapumpur skulu lúka krøvini í EU-forordning nr. 813/2013/EU og EU-forordning 206/2012/EU. Krav um virknisfaktorin skal lúkast í upphitingarstøðuni. Ravmagnsnýtslan í hitapumpum og køliútbúnaði, sum hevur eina árliga nýtslu á meira enn 3000 kwh, skal kunnu mátast. Eisini kann vísast til Bekendtgørelse om forskrifter for udførelse af gasinstallationer (gasreglementet), brot B-4, viðvíkjandi krøvum til luftskifti í rúmum. (8.6.4, stk. 2) Í samband við útrokning av SCOP-virðinum er tað ikki møguligt at rætta úrslitið í mun til tvígongdan rakstur. (8.6.4, stk. 3) Ásetingin er ikki galdandi, um verandi útbúnaður verður víðkaður til at veita orku til afturatbyggingar ella verandi hølir. Møgulig ravmagnspatrón skal hava tímateljara og ravmagnsmátara. Ásetingin er galdandi fyri nýbygging og í samband við innlegging av nýggjum útbúnaði í verandi bygningar. Stk. 4 Ravmagnsmátari skal vera í samsvari við Sikkerhedsstyrelsens bekendtgørelse om måleteknisk kontrol med målere, der anvendes til måling af elforbrug med hensyn til overensstemmelsesvurdering eller typegodkendelse og førstegangsverifikation. 8.7 Burturkoyrsluútbúnaður Burturkoyrsluútbúnaður skal gerast soleiðis, at viðurskiftini viðvíkjandi heilsu og trygd eru nøktandi, og at flest møgulig atlit eru tikin til endurnýtslufremjandi ruskskipanir. Tá bygt verður, skal altíð tryggjast, at handfaring, skiljing, goymsla, burturbeining og flutningur av ruski kann fara fram á tryggan hátt. (8.7, stk. 2) Vísast kann til donsku At-vejledning D.2.24, Indretning og brug af dagrenovationssystemer Kommunali byggimyndugleikin ásetur talið av íløtum, kassum, tangum o.ø. og støddina á øki, sum er neyðugt fyri at skilja ruskið í fleiri bólkar. Rusktangar, kassar o.tíl. skulu setast í somu hædd sum innkoyringin til ruskheintingina, ella soleiðis, at lætt er at heinta ruskið við tøkniligum hjálpartóli. 101

102 Stk. 4 Verða rúm innrættað í bygninginum til at goyma rusk í, skulu gólv, veggir og loft í minsta lagi gerast sum brunatøkniligur bygningspartur fyri seg. (8.7, stk. 4) Brunatøkniligi bygningsparturin skal gerast við bygningsluti EI 60 A2-s1, d0 [BS- bygningsdel 60] og luftskiftisrør í minsta lagi sum bygningslutur EI 30 A2- s1,d0 [BS- bygningsdel 30] ella bygningslutur E 60 [Fbygningsdel 60]. Hurðar skulu vera beinleiðis útum. Stk. 5 Krøvini til luftskifti í ruskrúmum eru: 1) Tilflutningur av útiluft: Rist ella annað op útum skal vera niðri við gólv. Víddin á ristini/opinum skal kunna flyta eina luftnøgd inn, sum samsvarar luftnøgdini, ið verður sogin út. Verður innblástrarútbúnaður nýttur, skal luftnøgdin, ið verður blást inn, samsvara luftnøgdini, ið verður sogin út. 2) Útsúgving: Tvørmát á útsúgving skal vera í erva og vera í minsta lagi 150 cm 2. Luftnøgdin skal vera 1 l/sek. fyri hvørt ruskílat, tó í minsta lagi 15 l/sek. Stk. 6 Ruskslokur og luftskiftisrør frá ruskslokum skulu gerast soleiðis, at brunatrygdin er nøktandi. Lúkur til ruskslokur skulu vera úr tilfari, ið ikki kann brenna, og mugu ikki setast inni í íbúðini. Ruskslokur skulu hava luftskifti við útsúgvingarútbúnað, og rúmið, har ruskslokurnar verða førdar niður til skal hava op beinleiðis útum. Stk. 7 Krøv til luftskifti í ruskslokum eru: Rúmið skal hava luftskiftisútbúnað, sum annaðhvørt er útsúgvingarútbúnaður við opum útum, ella innblástrar- og útsúgvingarútbúnaður. (8.7, stk. 6) Ruskslokur skulu í minsta lagi gerast við veggi sum bygningslutur EI 60 A2-s1,d0 [BS- bygningsdel 60] og luftskiftisrør yvir ruskslokuni sum bygningslutur EI 30/E 60 (ve ho i <-> o) A2-s1,d0 [BS-kanal 30 med integritet som F-kanal 60]. 1) Tilflutningur av útiluft: Op útum niðri við gólv við eini vídd á 25 cm² fyri hvønn ruskkassa. 2) Útsúgving: Luftnøgd 80 l/sek., tá ið ein lúka til rusksloku ella hurð til ruskkassa er opin Lyftur Lyftuútbúnaður skal gerast soleiðis, at trygdin er nøktandi. (8.8, stk. 1) Vísast kann til kunngerð um lyftir og til donsku kunngerðina Bekendtgørelse om anvendelse og opstilling af elevatorer m.v. Víst verður somuleiðis til kap , stk. 6 um atkomuviðurskifti. Natúrligt luftskifti ella mekanisk útsúgving skal vera frá lyftuslokum. Maskinrúm skulu hava luftskifti. Ásetingin er galdandi í sambandi við nýbygging og innlegging av nýggjum lyftuútbúnaði í verandi bygning. (8.8, stk. 2) Mekaniskt luftskifti kann vera útsúgving ella javnviga mekaniskt luftskifti. 102

103 Væntaða nýtslutíðin í tímum um samdøgrið ella væntaði nýtsluflokkur verða lýst av eigaranum av bygninginum. Ravmagnsnýtslan til lyftur, grundað á væntaðu nýtslutíðina í tímum um samdøgrið, skal upplýsast. (8.8, stk. 3) Ravmagnsnýtslan til lyftur fevnir ikki um orkunýtsluna til upphiting og møguliga køling av lyftuslokum og orkunýtslu til luftskifti av slokum. Henda orkunýtsla er fevnd av hinum ásetingunum í kap. 7, Orka og kap. 8, Innleggingar. Ravmangsnýtslan fevnir heldur ikki um ljós við slokuhurðarnar á hæddunum. Aninýtslan skal eisini upplýsast. Nýtslan skal kunna mátast. 103

104 1A.1 Útrokningarreglur. Undantak kann ikki gerast frá útrokningar-reglunum í bygningsreglugerðini, heldur ikki í almennum byggisamtyktum ella serstøkum byggisamtyktum. Skjal 1A 1A.1.1 Útrokning av byggistigi. Við byggistig skilst prosentvísi parturin av víddini av ábygdum øki í mun til grundøkjavíddina. (1A.1.1, stk. 1) Byggistig = ábygt øki / grundøkjavídd 1A.1.2 Útrokning av grundøkjavíddini Grundøkjavíddin er víddin, sum er ásett fyri viðkomandi matrikulnummar. Tá grundøkjavíddin verður útroknað í samband við áseting av byggistigi, skulu vegøkir ella økir, sum skulu vera óbygd orsakað av hornaavskering ella fyriskipan um byggilinju fyri at tryggja eini vegagerð, verða íroknað grundøkjavíddina, tá ið nevndu økir í matriklinum eru tilskilað sum partur av samlaðu fastognini. Íroknað grundøkjavíddina verður: 1) Parturin á grundøkinum í einum sjálvstøðugum matrikuleraðum øki, sum er sett av til felags fríøki fyri fleiri ognir. Partarnir í tí sjálvstøðuga matrikuleraða fríøkinum verða býttir lutfalsliga eftir støddini á teimum einstøku grundøkjunum, uttan so, at kommunali byggimyndugleikin í hvørjum einstøkum føri ásetur annað, undir hesum ein annan býtisnorm, ella at partar í felags fríøkinum ikki kunnu roknast uppí, og 2) samlaða økið fyri fleiri matrikulnummur, tá ið tey eru ein felags fastogn og liggja uppat hvørjum øðrum. Stk. 4. Íroknað grundøkjavíddina vera ikki: 1) Økir á grundøkinum, sum liggja í einum øðrum umráði (sonu) enn tí, har bygt verður, og 2) matrikulnummur, sum eru partur av eini felags fastogn, men ikki liggja uppat hvørjum øðrum. (1A.1.2, stk. 1) Viðvíkjandi felags fastogn kann vísast til løgtingslóg um matrikulering og sundurbýti v.m. (1A.1.2, stk. 3) Við áseting av grundøkjavíddini sbrt. kap. 2.2 og kap skulu vegøkir ella økir, sum skulu vera óbygd orsakað av hornaavskering ella fyriskipan um byggilinju fyri at tryggja eini vegagerð, ikki vera íroknað. (1A.1.2, stk. 3, nr. 1) Kommunali byggimyndugleikin kann áseta ein annan býtisnorm, ella at partar av einum felags fríøki ikki vera íroknaðir, við eini ítøkiligari áseting í byggisamtykt. (1A.1.2, stk. 3, nr. 2) Er galdandi fyri størri felagsognir, sum t.d. Berjabrekka í Tórshavn og onnur líknandi bygging. 1A.1.3 Útrokning av samlaðu hæddarvíddini. Samlaða hæddarvíddin fyri ein bygning verður roknað út við at leggja saman hæddarvíddirnar á øllum hæddunum, íroknað kjallara- og loftshæddir, altanir, sum kunnu latast aftur, útistovur, sambindingargongir og líknandi. 104

105 . Rúm, sum ganga ígjøgnum fleiri hæddir, vera bara íroknað hæddini, har gólvið er. Tó vera uttan- og innandura trappur, trappurúm, altangangir og lyftuslokur íroknað hvørja hædd.. Íroknað hæddarvíddina vera ikki: 1) Opnar altanir. 2) Smáir bygningar við eini vídd á í mesta lagi 10 m 2. 3) Ruskrúm á lendi. 4) Innskotnar hæddir (hemsur) við eini vídd á í mesta lagi 4,5 m 2. 5) Øki á lendinum, sum er undir uttandura trappum og altangangum. 6) Uttandura neyðtrappur/rýmingarleiðs-trappur. Stk. 4. Fyri bilhús, bilskýli, smáar bygningar sum lýstir í stk. 3, opnar tekjur, íroknað opnar taktar terassur og líknandi byggingar, verður bara tann parturin av víddini íroknaður hæddarvíddina, sum er meira enn: 1) 20 m 2 fyri hvønn bústað í sambandi við íbúðarhúsabygging og í sambandi við samlaða bústaðarbygging við bæði loddrøttum og vatnrøttum íbúðarskilnaði, umframt í sambandi við raðhús, ketuhús og líknandi sløg av heilt ella partvíst samanbygdum einbýlishúsum. 2) 35 m 2 fyri hvørt fríttliggjandi einbýlishús, hvønn partin av tvíhúsum við loddrøttum íbúðarskilnaði og summarhús í summarhúsøkjum. Stk. 5. Hæddarvíddin verður roknað vatnrætt frá útsíðu til útsíðu av útveggjum, tó við hesum frávikum: 1) Í nýtiligum loftshæddum verður einans tann gólvvíddin íroknað, har frástøðan millum gólv og útsíðu á tekju er 1,5 m ella meira. 2) Opnar hæddir, portur, luftslúsur og líknandi verða íroknað frá byggilinjuni, sum útveggirnir á bygninginum annars áseta. 3) Felagsveggir millum rúm, sum skulu íroknast hvør sína hæddarvídd, verða máldir til miðjuna á vegginum. Tó verða felagsveggir, ið standa á marki, máldir til marknalinjuna. 1A.1.4 Útrokning av hæddarviðurskiftum. Hædd á bygging verður máld loddrætt frá natúrliga lendinum. Tá bygt verður í brekkulendi ella lendi í ymiskum hæddum, verður mált frá einum ella fleiri planeringshæddum, sum verða ásettar av kommunala byggimyndugleikanum. Byggiloyvið skal skilliga lýsa ásetanina av planeringshæddunum. Er tørvur á tí, kunnu fleiri planeringshæddir ásetast fyri sama grundøki. Tá planeringshæddir verða ásettar, skal kommunali byggimyndugleikin taka atlit at: 1) Lendisviðurskiftunum á grundøkjunum, sum liggja uppat, og sermerki á bygningum í nærumhvørvinum, og (1A.1.3, stk. 2) Innleggingarslokur verða eisini íroknaðar hvørja hædd. (1A.1.3, stk. 3, nr. 2) Um fleiri enn 2 smáir bygningar við eini vídd á í mesta lagi 10 m 2 verða gjørdir, skulu hesir íroknast hæddarvíddina. (1A.1.3, stk. 3, nr. 4) Fyri innskotnar hæddir (hemsur) verður einans tann parturin av gólvvíddini íroknaður, har frástøðan millum gólv og útsíðu á tekju er 1,5 m ella meira. Innrættast kunnu 2 ella fleiri innskotnar hæddir við eini vídd á í mesta lagi 4,5 m 2, men um innskotnu hæddirnar tá ikki skulu íroknast hæddarvíddina, er tað ein treyt, at tær ikki eru bundnar saman, og at atgongdin til tær er hvør sær. (1A.1.3, stk. 4) Opnar tekjur og opnar taktar terassur verða mettar at vera opnar, tá í minsta lagi ein veggur er opin og ikki kann latast aftur við vindeyga, hurð, portri ella líknandi. Tøknihús til ravtøknilig samskiftisnet/tænastur eru ikki fevnd av ásetingini. (1A.1.3, stk. 4, nr. 1 og nr. 2) Frádráttirnir verða roknaðir út uttan mun til matrikulviðurskifti. (1A.1.3, stk. 5, nr. 1) Ein loftshædd verður roknað sum nýtilig, tá ið tilhaldsrúm kunnu innrættast uttan at gera munandi inntriv í takkonstruktiónina. 105

106 2) at viðkomandi grundøki fær hóskandi byggimøguleikar og atkomuviðurskifti.. Antennur, har hægsta punktið ikki er meira enn 5,5 m yvir tekju, takkvistum, roykrørum, útluftingarhettum, skjøldrum og takskeggum, verða ikki íroknaðar bygningshæddina, um so er, at tær eru vanligar í vavi. Kommunali byggimyndugleikin kann harafturat avgera, at trappuhús, lyftuslokur, luftskiftisútbúnaður, skeltir, ljóslýsingar o.tíl. ikki verða íroknað bygningshæddina. 1A.1.5 Útrokning av fráleikaviðurskiftum. Fráleikar verða máldir vatnrætt uttan at taka atlit at lendismunum. Fráleikin verður máldur vinkulrætt á viðkomandi linju (vegalinju, grannamark) ella aðra bygging, men kann við atliti at ljósviðurskiftunum ella fyri at avmarka sýnisbágar verða máldur sum minsti fríi fráleikin millum bygning ella bygningslut og vegalinju, grannamark ella aðra bygging á sama grundøki. Um bygningurin ikki hevur avmarkandi útveggir, verður mált 0,5 m inn frá tekjuni.. Tá fráleikin millum bygning og veg, grannamark og gøtu verður ásettur, verður niðanfyri standandi ikki íroknað: 1) Kjallari, kjallaratrappur, tangar, leidningar og líknandi undir jørð og 2) takskegg, vindskeiðir, tøk yvir hurðum, gesimsar og líknandi smáir bygningslutir, sum støkka í mesta lagi 0,5 m fram.. Tá fráleikin millum bygning og vegamark verður roknaður út, verða bygningslutir, sum støkka fram út yvir vegamark, ikki tiknir við í tann mun, sum tilskilað er niðanfyri: 1) Tá fría gjøgnumgongdin millum koyribreyt ella súkklubreyt og bygningslutin, sum støkkur fram, í minsta lagi er 1,3 m. 2) Tá bygningslutur í mesta lagi støkkur fram 0,3 m út yvir vegamark og í minsta lagi er 2,8 m yvir lendi. 3) Tá ljóskassar, undirstøði og tílíkt, sum verður sett í ella undir lendishædd, tó ikki í sjálva koyribreytina, í mesta lagi eru 0,8 m út yvir vegamark. 4) Tá skelti og sólskjól úr lættari konstruktiónum, har undirsíðan í minsta lagi er 2,2 m yvir lendi, verða sett í minsta lagi 1,0 m frá koyribreyt ella súkklubreyt. 5) Tá fría gjøgnumgongdin millum trappu og koyribreyt ella súkklubreyt í minsta lagi er 1,3 m. (1A.1.4, stk. 2) Ásetingin fevnir ikki um antennuskálir o.tíl., sum hava tvørmát, ið eru í mesta lagi 50 cm. (1A.1.5, stk. 3) Festir lutir, skeltir ella líknandi mugu ikki setast út yvir vegamark. (1A.1.5, stk. 3, nr. 2) Karnappar, altanir og líknandi bygging, sum er sett hægri enn 2,8 m yvir gongubreyt, kunnu gerast, um fráleikin millum bygningspartin og koyribreytina ella súkklubreytina í minsta lagi er 1 m. Sama er galdandi fyri hurðar, vindeygu og lúkur, sum eru gjørd at lata upp úteftir, og har niðari kantur á bygningslutinum í minsta lagi er settur 2,2 m upp frá koyribreytini ella súkklubreytini. 106

107 1A.1.6 Útrokning av tali av hæddum. Allar hæddir í bygningum, íroknað atkomuhæddin, verða roknaðar uppí talið av hæddum. Í samlaða talið av hæddum verður harafturat roknað: 1) Nýtiligar loftshæddir og 2) nýtiligar kjallarahæddir.. Tá talan er um bygningar við forskotnum hæddum ella innskotnum hæddum (hemsum) og líknandi, skal kommunali byggimyndugleikin, við ítøkiligari meting í hvørjum einstøkum føri, áseta talið av hæddum. Tá talan er um tilhaldsøkir á loftshædd ella á tekju á bygningum, kann kommunali byggimyndugleikin, við ítøkiligari meting í hvørjum einstøkum føri, gera av, at ein innskotin hædd (hems) við størri vídd enn 4,5 m 2, og altanir, útistovur, terassur og líknandi tilhaldsøkir skulu roknast uppí sum ein hædd. (1A.1.6, stk. 1, nr. 1) Loftshædd verður roknað at vera nýtilig, tá ið tilhaldsrúm kunnu gerast, uttan at munandi inntriv skulu gerast í t.d. takkonstruktiónina, sbrt. kap. 1A.1.3, stk. 5, nr. 1. Somuleiðis er kjallarahædd at rokna sum nýtilig, tá tilhaldsrúm við hædd á í minsta lagi 2,3 m kunnu innrættast. (1A.1.6, stk. 2) Tá talið av hæddum verður gjørt upp, kann dentur m.a. verða lagdur á stødd og nýtslumøguleika av umrøddu bygningsfunktión í mun til samlaðu støddina og nýtsluna av byggingini. Somuleiðis kann dentur verða lagdur á uttandura sniðið av byggingini, har til dømis tal og stødd á vindeygum til viðkomandi bygningsnýtslu kann fáa bygningin til at síggja út, sum um hann hevur eina eyka hædd í mun til umráðið, har hann stendur, sbrt. kap Eisini kann metast um, um viðkomandi bygningsnýtsla hevur við sær munandi sýnisbágar í mun til umráðið, har bygningurin er. T.d. kann nevnast, at í hægri og tættari bygging nærri býum má væntast størri tolsemi viðvíkjandi sýnisbágum enn í lægri og meira fríttliggjandi einbýlishúsabygging. 107

108 Skjal 1B Í sambandi við dimensjonering av bygningslutum í Føroyum verða hesir normar brúktir. norm for sikkerhedsbestemmelser for konstruktioner DS409 norm for last på konstruktioner 410 ella samsvarandi Eurocodes. Føroyar hava ikki serstakan føroyskan norm til dimensjónering móti vindi. Tí verður víst til frágreiðingina GEM, Onshore Climate Review for the Faroe Islands 2001, ið lýsir søguligar veðurmátingar á ymiskum veðurstøðum í Føroyum. Talvurnar í skjalinum eru tiknar úr GEM, Onshore Climate Review for the Faroe Islands Talva 1 yvir mest máldu vindferðir í Føroyum Av tí, at Føroyar ikki hava serstakan føroyskan norm fyri dimensjónering av vindi, so verða niðanfyri standandi mátingar brúkar sum grundarlag, tá konstruktiónir verða dimensjóneraðar í Føroyum. 108