31. AGUST 2014 ÖÐRUVÍSI MOKKA JAKKA R TÍSKA 36 ERU ANNA OG ELSA VINSÆLLI EN BÍTLARNIR? FROZEN-ÆÐIÐ 46

Transkript

1 1 af : AGUST 2014 ÞAKKLÁT RITHÖFUNDUM BÆKUR 50 ÖÐRUVÍSI MOKKA JAKKA R TÍSKA 36 ERU ANNA OG ELSA VINSÆLLI EN BÍTLARNIR? ÍSLEN SKIR ARKITEKTAR HANNA FYRIR LEGÓ HÖNNUN 26 FROZEN-ÆÐIÐ 46 SUN N UDA GUR SERVISKA ISLENDINGA * MARGIRTILEINKA SER OVENJULEGAR OG SKONDNAR DAGLEGARVENJUR SEM TELJA MATIL SERVISKU EN ERU ÞOALLS EKKERT FEIMNISMAL 42 Bara skapar 1&7 Stefan Mani Kaupir af ollu 3 Þora Sigurðardottir Breiðari endinn til hægri Þorsteinn Guðmundsson Alltaf sama taskan og beygjan Valgerður Matthasdottir Aldrei oddatolur Jon Jonsson Óhrædd við að vera hún sjálf ÁGÚSTA EVA ERLENDS- DÓTTIR FÉKK FRJÁLSLEGT UPPELDI EINSOG LÍNA LANGSOKKUR 12 Kennsla mikilvæg LAUN KENNARA ÞURFA AÐ BATNA EFAUKA Á GÆÐI KENNSLU AÐ MATI ANDY HARGREAVES, PRÓFESSORSÍ KENNSLU- FRÆÐI Í BOSTON 14 5 HEILSU- BORGIR Ferðalög 18

2 2 af :10 2 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Í fókus Í BLAÐIN U Matreiðslumeistarinn Úlfur Uggason segir algengt að fólk ofmeti tímann sem þarf til að elda fisk. Þegar við höldum að nokkrar mínútur vanti upp á eldun er fiskurinn yfirleitt tilbúinn nú þegar. Matarboð 30 Kristín Larsdóttir Dahl nemi er orðin sérfræðingur í flóamörkuðum Kaupmannahafnar. Þar kaupir hún vandaða fylgihluti og flest sín uppáhaldsföt. Tíska 34 JÓNUM OG GUNNUM FÆKKAR Hve margir heitaalgengustu nofnunum? Jon TónlistarkennarinnBjörgvin Þ. Valdimarsson safnaði sér sjálfur og náði að kaupa sitt fyrsta píanó fimmtán ára gamall. Kennslubækur hans í píanóleik hafa verið notaðar af ungum tónlistarnemendum hér á landi írúman aldarfjórðung. Bækur 50 Nýir púðar, fallegt teppi eða öðruvísi ljós geta gert mikið til að lífga upp á svefn - herbergið. Mjúkir litir og hlýleg efni skapa réttu stemninguna fyrir þetta aðalherbergi heimilisins. Hönnun MELKORKA DAVÍÐSDÓTTIR PITT SITUR FYRIR SVÖRUM Langar hest fyrir leikhúslaunin Áttu m inningar um Lat abæ sem barn? J aâ, og þær eru mjoèg margar. E  g hlustaði mikið aâ LatabæjaruÂtvarpið og lagið Megabæt sem Goggi Mega syngur var õâmiklu uppaâhaldi. EÂg saâ þoâ aldrei leikritið aâ sviði en horfði oftsinnis aâ það aâ spoâlu og auðvitað þættina lõâka. Hver er mest a áskorunin við það að leika Sollu stirðu? Mann langar að standa undir væntingum allra þeirra sem eru aðdaâendur Sollu stirðu og til að gera það þarf maður að vera mjoèg vel upplagður fyrir hverja syâningu, halda uppi reâtta andanum og þessari gleði sem er õâsyâningunni. Svo er lõâka mjoèg erfitt að syngja og dansa õâeinu og það þol þarf að æfa vel upp svo maður seâ ekki moâður og maâsandi. Ætli eâg fari ekki uât að hlaupa eftir æfingar og reyni þaâ að syngja õâleiðinni! Hefurðu áhuga á að leggja leiklistina fyrir þig eða áttu m örg hugðarefni? LeikhuÂsið er oâtruâlega spennandi og alltaf þegar eâg er buâin að upplifa þessa oâtruâlega goâðu tilfinningu af þvõâað standa aâ sviðinu hugsa eâg strax að mig langi að gera þetta aftur. Su tilfinning togar õâmig en það kemur einnig margt annað til greina. MeÂr finnst gaman að skrifa, dansa, hef aâhuga aâ hoènnun og yâmsu listatengdu svo að kannski enda eâg õâeinhverju allt oèðru. Svo elska eâg að vera aâ hestbaki og ætla kannski að kaupa meâr hest fyrir leikhuâslaunin. Hvaða íslensku leikarar veit a þér innblást ur? EÂg gæti nefnt oâtalmarga en þeir fyrstu fjoârir sem koma upp õâhugann eru Hilmir Snær Guðnason, Saga GarðarsdoÂttir, Selma BjoÈrnsdoÂttir og KristbjoÈrg Kjeld. Hver er galdurinn á bak við það að fara í gegnum leiksýningu og gera það m eð glans? Galdurinn er að fara inn aâ sviðið, hafa gaman og meina það fraâ hjartanu. SlõÂkt skilar seâr til aâhorfenda. E f maður nyâtur þess sjaâlfur og er með hjartað õâsyâningunni er það ekkert maâl. Ert u sælgæt isgrís eða gulrót aræt a? Innst inni er eâg algjoèr sælgætisgrõâs en dagsdaglega fær skynsemin að raâða enda skynsamlegra vilji maður lifa lengur og njoâta goâðrar heilsu. Þetta liggur hins vegar õâgenunum og eâg veit ekkert betra en suâkkulaði. Átt u lífsmottó? Að fara varlega en djarflega õâlõâfinu og lifa lõâfinu til hins yâtrasta. Og eâg vil lifa eftir þvõâsem langamma mõân, E ster BenediktsdoÂttir, segir gjarnan: AðgaÂt skal hoèfð õânærveru saâlar Guðr&n Heimild:Hagstofan Morgunblaðið/Styrmir Kari Melkorka Davíðsdóttir Pitt leikur Sollu stirðu í uppfærslu Þjóðleikhússins á Ævintýrum í Latabæ. Melkorka fæddist árið 1997 og er á öðru ári á málabraut við Menntaskólann í Reykjavík. Melkorka lék tíu ára gömul í sinni fyrstu stóru leiksýningu, Kardimommubænum, og af öðrum stórum leiksýningum sem hún hefur leikið í má nefna Ólíver, Galdrakarlinn í Oz og Fyrirheitna landið. SPURNING DAGSINS ER STÓRT ELDGOS FRAMUNDAN Á ÍSLANDI? Morgunblaðið/Styrmir Kari Eiður Ben Eirksson Anna Danelsdottir Gylfi Guðmundsson Þora Olafsdottir Mer finnst olklegt að stort gos se vændum. Eg reyni að fylgjast ekki of mikið með frettum af gosi en það er erfitt að komast hja þv a Facebook. Maður a erfitt með að atta sig a hvort það var gos eða ekki. Það er daltið vð spurning hvort það se stort gos vændum en eg held n& ekki nanustu framtð. Eg svara eins og fræðingarnir og segi bara: Eg hreinlega veit það ekki. En, j&, það gæti alveg eins verið. Manni finnst eins og hreinlega allt geti gerst herna. Nei, eg held n& ekki. Maður fylgist alltaf með frettum af þessu annað slagið en ef eitthvað gerist vonar maður bara að það muni ekki trufla flugumferð. Hadegismoum 2, 110 Reykjavk. Smi Út gáfufélag Arvakur hf., Reykjavk. Útgefandi Oskar Magn&sson Ritstjórar Davð Oddsson, Haraldur Johannessen Aðstoðarritst jóri Karl Blondal Um sjón Eyr&n Magn&sdottir, eyrun@mbl.is Pr entun Landsprent ehf.

3 3 af :10 Bksviðs eð Sinfóníuhljósve Íslnds Sigrún Eðvaldsdóttir, 1. konsertmeistari, og systir hennar, Sigurlaug Eðvaldsdóttir, eru hluti af fiðlusveitinni. Sirún: Auðvitað þykir okkur rosalega vænt umfiðluna en þetta er líka stundum svolítið erfitt samband. H ljóðfærið er o harður húsbóndi. Siurlu: Ein m itt, en samt er gott samband við góðafiðlu eins og gott ástarsamband, það svarar allt svo vel. Við vitum öll hvað það merkir að stilla saman strengi, en í starfi Sinfóníuhljómsveitar Íslands er orðtakið notað í bókstaflegri merkingu og í raun er fátt nauðsynlegra. Fagmennska er leiðarstef í öllu starfi hljómsveitarinnar. Sigrún Eðvaldsdóttir er ástríðufullur tónlistarmaður sem gefur allt í flutninginn á milli þess sem hún leikur angurvært á fiðluna. Sigrún hefur leikið víða um lönd og náð góðum árangri í alþjóðlegum fiðlukeppnum. Eldri systir Sigrúnar, Sigurlaug Eðvaldsdóttir, hefur kennt þeirri yngri allt sem hún kann. Framhaldsnám í fiðluleik stunduðu þær báðar fyrir vestan haf, Sigurlaug í New York við Manhattan School of Music en Sigrún við hinn sögufræga Curtistónlistarháskóla í Philadelphiu. Fiðlan ber oftar en ekki uppi laglínur tónbókmenntanna, getur fengið hárin til að rísa og á hug þeirra systra allan. ga mma er ðlsrktrðili Sinfóníuhljósver Íslnds. Við eru stolt f sstrfi okkr við hljósveinoánæðeððettekið höndu sn eð ástríðufullu ffólki u þeikilvæstrf.

4 4 af :10 4 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Þjóðmál EYRÚN MAGNÚSDÓTTIR eyrun@mbl.is E Einstæðir foreldrar borga meira fyrir fr stund en leikskóla FYRIR EINSTÆTT FORELDRI ER DÝRARA AÐ HAFA BARN Á FRÍSTUNDAHEIMILI Í REYKJAVÍK EN Á LEIKSKÓLA. FYRIR FOR- ELDRA Í SAMBÚÐ LÆKKA GREIÐSLUR TIL BORGARINNAR HINS VEGAR UMTALSVERT VIÐ ÞAÐ AÐ BARN FARI ÚR LEIK- SKÓLA YFIR Í VISTUN Á FRÍSTUNDAHEIMILI. SYSTKINAAFSLÁTTUR NÆR ENN SEM KOMIÐ ER EKKI ÞVERT Á SKÓLASTIG EN TIL STENDUR AÐ ENDURSKOÐA AFSLÁTTARKERFI BORGARINNAR VEGNA ÞJÓNUSTU LEIKSKÓLA OG FRÍSTUNDAHEIMILA. instæðir foreldrar, naâmsmenn og oèryrkjar eiga reâtt aâ afslætti af leikskoâlagjoèldum hjaâ ReykjavõÂkurborg og nemur afslaâtturinn tæpum 60% af naâmsgjaldi leikskoâla. Þegar barn byrjar õâskoâla og leikskoâlanum sleppir faâ þessir soèmu hoâpar greiðenda, svokallaðir forgangshoâpar, engan afslaâtt af gjaldskraâ frõâstundaheimila borgarinnar. Afleiðing þessa er suâ að fyrir einstætt foreldri, naâmsmenn eða oèryrkja hækka heildargreiðslur til borgarinnar vegna samfellds skoâladags krónum meira á mánuði þegar barn fer skóla Se tekið dæmi af 8,5 klukkustunda leikskoâladegi þaâ greiðir einstætt foreldri kroânur fyrir barn aâ leikskoâla (9.245 kroânur õâleikskoâlagjald og õâfæðisgjald) aâ maânuði. Þegar barnið fer upp um skoâlastig, uâr leikskoâla õâgrunnskoâla styttist sjaâlfur skoâladagurinn og þvõâþurfa foreldrarnir að reiða sig aâ frõâstundaheimili til að barnið geti aâtt samfelldan dag õâoèruggu umhverfi þann tõâma sem foreldrar eru õâvinnu. Þar sem aâðurnefndir forgangshoâpar faâ engan afslaâtt af þvõâ gjaldi sem borgin innheimtir vegna vistunar aâ frõâstundaheimilum hækka þeirra greiðslur upp õâ kroânur aâ maânuði við það að barnið færist upp um skoâlastig. Hækkunin nemur alls 29% eða tæpum fimm þuâsund kroânum aâ maânuði. Se tekið sambærilegt dæmi af Sk&li Helgason foreldrum õâsambuâð þaâ lõâtur dæmið oèðruvõâsi uât, þvõâgreiðslur þeirra lækka. Foreldrarnir greiddu kroânur fyrir leikskoâlavistun õâ8,5 klst. en greiðslur aâ maânuði lækka um aâtta þuâsund kroânur við það að barnið færist upp um skoâlastig og nyâti frõâstundaheimilin. Lækkunin nemur um 26%. I baâðum dæmum er gjald vegna matar reiknað inn õâ, en fullt fæði õâ leikskoâla kostar kroânur aâ maânuði (morgunmatur, haâdegismatur og sõâðdegishressing) en fyrir heita maâltõâð õâgrunnskoâla og sõâðdegishressingu õâfrõâstundaheimili eru samtals greiddar kroânur aâ maânuði. Ekki er veittur afslaâttur af fæðisgjaldi, hvorki aâ leikskoâlastigi neâ grunnskoâlastigi. Breytinga að vænta á afsláttarkerfum SkuÂli Helgason, formaður skoâlaog frõâstundaraâðs borgarinnar, segir nuâverandi meirihluta hafa sett það aâ dagskraâ õâsamstarfsyfirlyâsingu Leikskolaborn hafa sem betur fer litlar ahyggjur af gjoldum og afslattarkerfum. Það getur hins vegar munað toluverðu fyrir pyngju einstæðs foreldris hvort það greiðir leikskolagjald með afslætti eða fullt gjald a frstundaheimili. Eitt barn kr. Tvoborn kr kr kr. Leikskóli* Foreldrar í sambúð Foreldrar í sambúð sinni að endurskoða afslaâttarkerfi og gjaldskraâr, einkum vegna leikskoâla og frõâstundaheimila. Við munum fara mjoèg gaumgæfilega õâgegnum þessar gjaldskraâr borgarinnar. FrõÂstundastyrkurinn mun hækka, við munum taka upp aukinn systkinaafslaâtt og saâ afslaâttur mun halda seâr milli skoâlastiga. Við gerum raâð fyrir þvõâað breytingarnar komi inn aâ næsta aâri. Þa verður einnig farið yfir alla viðboâtarafslætti til forgangshoâpa. Við munum skoða seârstaklega hvort seâ nægilega gott samræmi Frístundaheimili** kr kr kr kr. 2 bornleikskola (systkinaafslattur) * Leikskóli telst grunnþjónusta en er þó ekki skyldunám l kt og grunnskóli. Fr stundaheimili teljast ekki til grunnþjónustu og sveitarfélög hafa val um hvort þau veita þjónustuna. Greiðslur foreldra til Reykjavkurborgar amanuði Einstætt foreldri Einstætt foreldri kr kr. 1 barn leikskola+ 1 barn frstundaheimili (enginn systkinaafslattur) milli einstakra gjaldskraâa, ekki sõâst aâ milli leikskoâla og frõâstundaþjoânustu, segir SkuÂli. Dýrara meðan börnin eru á sitthvoru skólastiginu SystkinaafslaÂttur er hærri õâ ReykjavõÂk en flestum oèðrum sveitarfeâloègum, en hann gildir enn sem komið er ekki aâ milli skoâlastiga. Se tekið dæmi af foreldrum sem eiga tvoè boèrn seâst að samkvæmt nuâgildandi reglum um gjaldskraâr borgarinnar er hagstætt að það seâ ekki of langt aâ milli barna, þvõâ Morgunblaðið/Kristinn Þar af greitt fyrir mat*** kr kr 0 Leikskóli Grunnskóli kr kr. 2 born afrstundaheimili (systkinaafslattur) * Í öllum dæmum er miðað við 8,5 klst dvöl áleikskólaog fullt fæði (morgunmat,hádegismat ogsíðdegishressingu). ** Í öllum dæmum er miðað við að greitt sé fyrir dvöl á frístundaheimili 5 daga vikunnar.gjöld vegna heitrar skólamáltíðar í hádeginu og síðdegishressingar er tekið inn í. *** Aldrei er veittur afsláttur af gjaldi vegna matar,hvorki í leikskólum né grunnskólum/frístundaheimilum. systkinaafslaâttur fellur niður meðan boèrnin eru aâ sitthvoru skoâlastigi. Foreldrar sem eiga tvoè boèrn õâ leikskoâla faâ 75% afslaâtt af oèðru gjaldinu en þegar eldra barnið fer õâ skoâla er enginn systkinaafslaâttur. Þa er greitt fullt gjald fyrir leikskoâlann og fullt fyrir frõâstundaheimili.greiðslur til borgarinnar eru þvõâhærri meðan boèrnin eru aâ sitthvoru skoâlastiginu. AfslaÂtturinn kemur svo inn aftur þegar yngra barnið kemur upp õâgrunnskoâla, þaâ faâ foreldrar aftur systkinaafslaâtt af gjaldi aâ frõâstundaheimili. Sveitarfélög ákveða afslátt sjálf AfslaÂttur er jafnan veittur af gjaldi leikskoâla hjaâ sveitarfeâloègum til hoâpa eins og einstæðra foreldra, oèryrkja og naâmsmanna. Misjafnt er hversu haâr afslaâtturinn er. I ReykjavõÂkurborg er einna hæstur afslaâttur veittur af leikskoâlagjaldi til þessara hoâpa, tæp 60%, en afslaâtturinn er ekki tengdur tekjum heldur bundinn við þessa tilteknu hoâpa sem eru naânar skilgreindir õâ reglugerð borgarinnar. Ef gjaldskraâr sveitarfeâlaga aâ hoèfuðborgarsvæðinu fyrir vistun aâ frõâstundaheimilum eru skoðaðar seâst að forgangshoâpar, þ.e. þeir hoâpar sem almennt faâ afslaâtt af leikskoâlagjaldi, faâ engan afslaâtt af gjaldskraâ frõâstundaheimilanna. Lögin hindra ekki að veita afslátt af fr stundaheimilum SveitarfeÂloÈgum er õâsjaâlfsvald sett hvernig þau haga sinni gjaldskraâ og afslaâttarkerfum. Vilji sveitarfeâlag veita forgangshoâpum eins og einstæðum foreldrum, naâmsmoènnum og oèryrkjum afslaâtt af gjaldskraâ frõâstundaheimila geta þau gert það lõâkt og þau gera aâ leikskoâlastigi. Það er ekkert õâloègum sem bannar sveitarfeâlagi að setja reglur um afslætti til tiltekinna hoâpa. F rõâstundaheimili eru valkvæð þjoânusta og sveitarfeâloèg geta õâraun sett þaâ gjaldskraâ sem hentar og veitt afslætti uât fraâ maâlefnalegum sjoânarmiðum og að þvõâgefnu að jafnræðissjoânarmiðs seâ gætt, segir GuðjoÂn Bragason, loègfræðingur hjaâ Sambandi õâslenskra sveitarfeâlaga. Hann bendir þoâ aâ að verst stoèddu foreldrarnir ættu að geta soâtt um viðboâtarstyrk til feâlagsþjoânustu borgarinnar þannig að staða þeirra ætti ekki endilega að vera verri eftir að barn þeirra færist upp af leikskoâlastigi aâ grunnskoâlastig þoâtt afslaâttur til einstæðra foreldra falli niður þegar komið er aâ frõâstundaheimili. Systkinaafsláttur nær v ða þvert á skólastig IÂKoÂpavogi, Hafnarfirði, Garðabæ og Mosfellsbæ njoâta aâðurnefndir forgangshoâpar einnig afslaâttar og getur hann numið fraâ 20% upp õâ 60%. I  sumum sveitarfeâloègum er afslaâtturinn að einhverju leyti tekjutengdur en saâ haâttur hefur ekki verið hafður aâ õâreykjavõâk. SystkinaafslaÂttur þvert aâ skoâlastig hefur verið tekinn upp õâflestum sveitarfeâloègum aâ hoèfuðborgarsvæðinu nema ReykjavõÂk. Þannig skiptir ekki maâli til dæmis õâkoâpavogi, Garðabæ og Mosfellsbæ hvort boèrn eru õâdaggæslu, leikskoâla eða frõâstundaheimili þvõâsystkinaafslaâttur er veittur oâhaâð þvõâhvort boèrn með sama loègheimili nyâta þjoânustu aâ oâlõâkum skoâlastigum.

5 5 af :10 HVÍTA HÚSIÐ/SÍA Draumaferð á hverjum degi Mercedes-Benz B-Class 4MATIC Ef þú vilt sparneytinn og rúmgóðan fjölskyldubíl sem kemur skemmtilega á óvart er óþarfi að leita lengra. Allar ferðir verða að draumaferðum á Mercedes-Benz B-Class og með 4MATIC aldrifskerfinu nálgast aksturseiginleikarnir fullkomnun. Hjá Öskju á Krókhálsi 11 bíður þín glæsilegur B-Class til sýnis og reynsluaksturs. Mercedes-Benz B-Class 220 BlueEFFICIENCY, 7G-DCTsjálfskipting, 4MATIC. Verð frá kr. Mercedes-Benz B-Class 160 CDI, dísil, beinskiptur 6 gíra. Verð frá kr. ASKJA Krókhálsi Reykjavík Sími askja.is Viðurkenndur sölu- og þjónustuaðili Mercedes-BenzáÍslandi Þú finnur Mercedes-BenzÍsland á Facebook

6 6 af :10 6 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Alþjóðamál KRISTJÁN JÓNSSON kjon@mbl.is L Nauðgarar fengu bara viðvörun YFIRVÖLD Í ROTHERHAM HAFA BRUGÐIST, HUNDSAÐ SKÝRSLUR UM GRIMMDARVERK GEGN UNGUM STÚLKUM AF HÁLFU UNGRA INNFLYTJENDA EÐA AFKOMENDA ÞEIRRA. HRÆÐSLA VIÐ Á FÁ Á SIG RASISTASTIMPIL VIRÐIST HAFA VERIÐ HEMILL Á VINNU SUMRA EMBÆTTISMANNA. yâsingarnar eru svo hroðalegar að þær minna helst aâ atburði õâstrõâðshrjaâðum loèndum þriðja heimsins. Ungar stuâlkur, alveg niður õâ11 aâra aldur, voru aâ 16 aâra tõâmabili sem rannsakað var, notaðar kynferðislega af um 50 manna hoâpi. Þeim var nauðgað af fjoèlda manna, rænt, þær seldar mansali til annarra hluta landsins. Og að sjaâlfsoègðu voru þær lõâka barðar og sættu hoâtunum. Dæmi voru um að hellt væri bensõâni yfir boèrn og hoâtað að kveikja õâþeim, þeim hoâtað með byssum, þau þvinguð til að verða vitni að mjoèg groâfum og ofbeldisfullum nauðgunum og sagt að þau yrðu næst ef þau segðu einhverjum fraâ þessu, segir õânyârri skyârslu um maâlið. En staðurinn var Rotherham, lõâtil og friðsæl borg õânorðanverðu Englandi. MaÂlið skekur nuâ Bretland, að nokkru leyti vegna þess að það kemur õâkjoèlfar dæmalaust oâgeðfelldra maâla sem ljoâstrað var upp eftir andlaât sjoânvarpsstjoèrnunnar Jimmy Savile. ÞjoÂðin var varla buâin að jafna sig aâ þeim oâskoèpum. Og aftur er það þoèggunin sem veldur reiði og sorg, þoèggun õâgegnum moèrg aâr af haâlfu aâbyrgra aðila sem annaðhvort vissu betur eða hoèfðu a.m.k. kosti grun. HEIMURINN BAN DARÍKIN W HITE HILLS Embættismenn Arizona segja að ekki verði neinn sottur til saka vegnabanaslys n'lega askotæfingasvæ HillsMoh ara stulka þjalfara sin Foreldrar h atburðinum skotinu he þjalfaranum E Afrku h ottavið & stofnunin, torveldi flu hafa orði d * Ábyrgð allra er reynd ábyrgð einskis manns og hvað snertir kynferðisbrotin var ábyrgðin lykilatriði. Fornarlomb nauðgaranna Rotherham voru flest kornungar st&lkur og born niður ellefu ara &r roðum innflytjenda og afkomenda þeirra. Glæpamennirnir eiga nær allir rætur að rekja til Pakistans eða Kasmr. SITJA SEM FASTAST Fram kemur að borgarstjorn Rotherham hafi margsinnis verið reynt að koma veg fyrir að uppl'singar um kynferðislegt ofbeldi yrðu birtar. Eftirlit með meðferð gagna var hert til að skr&fa fyrir leka. Aðeins orfair embættismenn hafa sagt af ser vegna malsins. Mesta athygli hefur vakið að yfirmaður logreglurannsokna a svæðinu, Shaun Wright, hefur latið nægja að segja sig &r Verkamannaflokknum sem st'rir Rotherham. Wright hefur hafnað osk raðamanna flokksins og innanrkisraðherrans um að vkja &r embætti. Shaun Wright Úr skýrslu Alexis Jays. A  ður hoèfðu þrisvar verið gerðar skyârslur þar sem bent var aâ að pottur væri brotinn õâbarnavernd õâ Rotherham. En loègreglumenn og liðsmenn CSC, barnaverndareftirlits Rotherham, toèldu að um yâkjur væri að ræða õâþeirri fyrstu, ekkert að marka toèlurnar. Hinar tvær voru einfaldlega hundsaðar. Virtur proâfessor uâr roèðum kvenna, Alexis Jay, foâr fyrir nefnd sem skilaði fyrir skoèmmu nyârri skyârslu um maâlið að beiðni borgarstjoârnar. Jay segir að það seâvarfærnislegt mat að foârnarloèmbin aâ tõâmabilinu seâu um 1.400, þau gætu verið mun fleiri. IÂskyÂrslu Jay er hoèrð gagnryâni aâ stjoârnkerfi Rotherham. LoÈgreglan og raâðamenn barnaverndarmaâla hafi lagt ofuraâherslu aâ að afsanna fullyrðingar þeirra sem kærðu brotamennina en ekki skraâð maâlin einfaldlega sem hugsanleg brot er þyrfti að rannsaka. Nær allir glæpamennirnir eru af pakistoènskum uppruna eða rekja ættir sõânar til KasmõÂr. Vakið hefur athygli að sumir starfsmenn feâlagsþjoânustu segjast hafa hikað við að taka aâ maâlinu vegna þess að um var að ræða þjoâðarbrot og þar að auki muâslõâma. Þeir hafi oâttast að faâ aâ sig rasistastimpil. Skilaboðin fraâ æðstu yfirmoènnum hafi ekki alltaf verið skyâr õâ þessum efnum. Margir þvõâvalið þaâ leið að gera sem minnst til að verja boèrnin, laâta lõâtið fyrir seâr fara. PoÂlitõÂsk reâtthugsun og tillitssemi við minnihlutahoâp, muâslõâma fraâ Pakistan, virðist hafa aâtt þaâtt õâ að mannreâttindi fjoèlda barna voru foâtum troðin. Þess maâ geta að võâða õâ umfjoèllun yfirvalda og sumra fjoèlmiðla er enn sagt að um seâ að ræða foâlk af asõâskum uppruna. Notað er oâljoâst veigrunarorð sem getur auðvitað þyâtt foâlk fraâ KõÂna, F ilippseyjum eða VõÂetnam engu sõâður en Pakistan, Indlandi eða Bangladess. Sátu fyrir stúlkunum við skólana Vitað er að stundum saâtu ungu mennirnir fyrir stuâlkum fyrir utan skoâla og lokkuðu þær upp õâbõâl, þannig toâkst þeim að naâ tangarhaldi aâþeim. En õâskyârslu Jay kemur einnig fram að loègreglan hafi syânt ungum, viðkvæmum konum fyrirlitningu og jafnvel sakað þær um afbrot en laâtið ofsækjendur þeirra afskiptalausa. VõÂsbendingar eru um að loègreglumenn hafi stundum talið ÚKRAÍN A KÆN UGARÐI t ar&sn d pta þeirr austurhluta Ukra að dabæði vopn og hermen l að b með aðskilnaðar eskir blog r segja að reynt seað leyna þvað r&ssneskir ermenn ha fallið Fo sraðherra Ukranu, ArsenJatse enj&k,sagðist gær ætla að ja þin ndirb gað umsokn um aðild að Atlants shafsbandalaginu,nato. lo mve Ves h verið he m an a &r b SÝRLAN DA A Sam gja fir þr S'r en flott oðru rk kjum a tandi f i ær helmingur manna,þurft að ormagnaþegar þ sn tamanna m ef að um eðlilega hegðun væri að ræða hjaâ foâlki af pakistoènskum uppruna. Dæmi er um að loègreglan hafi lyâst nauðgun 11 aâra barns sem kynmoèkum með samþykki beggja. Nauðgararnir fengu õâmesta lagi viðvoèrun. Um 3% õâbuâa Rotherham rekja ættir sõânar til Pakistan eða KasmõÂr. Sumir heimildarmenn uâr roèðum þeirra segja að frammaâmenn õâsamfeâlagi þeirra, klerkar og aðrir, hafi aârum saman vitað um ofbeldið en ekki kært það til loègreglu. Þingmaðurinn Ahmed laâvarður er fraâ borginni og hann segir að klerkarnir og leiðtogar samfeâlags muâslõâma verði að gera það sem þeir hafi gert õâmoskunum þegar hann var ungur: kenna ungu foâlki goâða siði og virðingu fyrir oèðru foâlki. Þa hafi foâlk skammast sõân ef loègreglan hafi þurft að hafa afskipti af einhverjum uâr þeirra roèðum. Meirihluti breskra Pakistana er milli tveggja elda, annars vegar glæpamanna sem valda þessum vandamaâlum og hins vegar nokkurra hundraða manna sem tengjast hryðjuverkum og annarri glæpastarfsemi, segir Ahmed laâvarður. n he L ave haf & r kið rn m flotta lla.

7 7 af :10 Sala áskriftar- og Regnbogakorta stendur yfir. Dagskrá hljómsveitarinnar á nýju starfsári er fjölbreytt og forvitnileg. Áskrift er góð leið til að tryggja sér öruggt sæti og ríflegan afslátt. Þú getur valið á milli fjölbreyttra tónleikaraða eða sett saman þína eigin tónleikaröð með Regnbogakortinu. Kynntu þér dagskrána á sinfonia.is og tryggðu þér áskrift. Gula röðin Rauða röðin Græna röðin Litli tónsprotinn Almenn miðasala er hafin á sinfonia.is og harpa.is Miðasala» Miðasalaíanddyri Hörpu» Sími: » Opið 9-18 virkadagaog10-18 um helgar

8 8 af :10 8 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Vettvangur GAMLI TÍMINN VEITIR INNBLÁSTUR Tom Hanks með nýtt smáforrit AFP Tom Hanks er fjolhæfur og hugmyndarkur. Leikaranum Tom Hanks er margt til lista lagt að þvõâer virðist. NyÂjasta hlutverk hans er nefnilega ekki õâkvikmyndaheiminum eins og við var helst að buâast heldur õâtækniheiminum. NyÂverið gaf leikarinn fjoèlhæfi uât skemmtilegt smaâforrit sem breytir ipadspjaldtoèlvu õâgamaldags ritveâl. SmaÂforritið kallast Hanx Writer og hefur naâð miklum vinsældum õâvefverslun itunes aâ stuttum tõâma. Hanks segir smaâforritið ekki endilega þjoâna praktõâskum tilgangi og hann mælir ekki með þvõâað foâlk skrifi ritgerðir eða lagaleg skjoèl með smaâforritinu en það seâ tilvalið fyrir t.d. dagboâkarfærslur eða aâstarbreâf. ÞraÂtt fyrir að smaâforritið þjoâni ekki mikilvægum tilgangi gerir það upplifunina við að skrifa texta õâ spjaldtoèlvu aânægjulega. SmaÂforritið er vissulega innblaâsið af gamla tõâmanum en að sjaâlfsoègðu er hægt að prenta uât skjoèl, senda þau õâtoèlvupoâsti og nyâta þau eins og hefðbundin toèlvuskjoèl. Hanx Writer er þvõâskemmtileg blanda af nyâja og gamla tõâmanum. SmaÂforritið er oâkeypis en notendum byâðst einnig að borga aukagjald og faâ þaâ fleiri tegundir af ritveâlum, svo sem Hanx 707 og Hanx Golden Touch sem hafa nyâja og spennandi fõâdusa. A  stæða þess að Hanks hannaði og setti ritveâlarsmaâforrit aâ markað ku vera suâ að hann nyâtur þess að nota ritveâl og kann vel að meta þaâ eiginleika sem huân hefur, svo Ritvelarsmaforriti Tom Hanks fylgir akveðin nostalga. sem hljoâðið, sem hann lõâkir við toânlist. Allt sem þuâ skrifar með ritveâl hljoâmar glæsilega, var haft eftir Hanks õâthe New York Times nyâverið. Hanx Writer-smaÂforritið þykir afar vandað og vel heppnað enda fær það fjoârar og haâlfa stjoèrnu af fimm aâ itunes og jaâkvæða doâma fraâ notendum. Nýjasta plata Sólstafa komin verslanir O  tta, fimmta breiðskõâfa rokkhljoâmsveitarinnar SoÂlstafa, er komin uât. OÈll loèg ploètunnar bera nafn eyktanna sem voru helstu tõâmaviðmiðanir õâdaglegu tali til forna, það er LaÂgnætti, O  tta, RismaÂl, DagmaÂl, Miðdegi, NoÂn, Miðaftann og NaÂttmaÂl. OÂtta er fyrsta plata SoÂlstafa õâ þrjuâ aâr en suâ sõâðasta, Svartir sandar, hlaut mikið lof og var Umslag Ottu með Solstofum. meðal annars valin plata aârsins õâmorgunblaðinu. SoÂlstafir munu fylgja O  ttu eftir með toânleikahaldi õâe vroâpu õâ haust en fyrsti viðkomustaðurinn er Cork aâ IÂrlandi, 28. oktoâber. F erðalaginu lyâkur fjoârum vikum sõâðar õâinnsbruck, AusturrõÂki. IÂslenskir aðdaâendur sveitarinnar geta barið hana augum aâ toânleikahaâtõâðinni RokkjoÈtnum õâvodafone-hoèllinni laugardaginn 27. september næstkomandi. Svo sem sjaâ maâ aâ meðfylgjandi mynd af umslagi OÂttu er ljoâsmyndin eftir Ragnar Axelsson, ljoâsmyndara Morgunblaðsins. HuÂn er af GuðjoÂni heitnum Þorsteinssyni, boânda õâgarðakoti. Sumt er ekki hægt að skálda aganemar uppgoètva snemma õânaâminu að þegar kemur að loègfræðilegum aâlitaefnum er raunveruleikinn æsilegri UR OLIKUM ATTUM L en skaâldskapur. Raunhæf verkefni sem loègð eru fyrir nemendur, þar sem lyâst er undarlegum athoèfnum eða athafnaleysi manna õâfaâraânlegustu aðstæðum þar sem hvert aâlitaefnið rekst aâ annars horn, eiga seâr yfirleitt stoð õâraunveruleikanum. DoÂmar og uârskurðir hvers konar eru oâþrjoâtandi uppspretta lagalegra sviðmynda. SkaÂldskapur hefði litlu við að bæta. LekamaÂlið stefnir õâað verða aâgætis upplegg õâfarsakennt raunhæft verkefni õâlagadeild. Upphaf maâlsins, leki aâ vinnugoègnum innanrõâkisraâðuneytisins og hagnyâting fjoèlmiðla aâ þeim goègnum, er uât af fyrir sig loègfræðilegt aâlitaefni þar sem reynir aâ yâmis svið loègfræðinnar. Hver sem er vær i fullsæmdur af þvõâað leysa það eitt og seâr aân þess að fleir a kæmi til. E n eins og õâ goâðu raunhæfu verkefni õâloègfræði þaâ er ein baâran sjaldnast stoèk. Inn õâmaâlið fleâttast meint afskipti raâðherrans af rannsoâkn loègreglu aâ lekanum, eins þeim er lyâst õâ23 blaðsõâðna breâfi umboðsmanns alþingis til raâðherra sem hann * Hvar Sigrður Asthildur Andersen sigga@sigridurandersen.is og hvenær hefst vanhæfi stjórnvalda? kaus að birta opinberlega degi sõâðar. Tilfinningar loègreglustjoâra koma einnig við soègu, neikvæð upplifun loègreglustjoâra aâ samskiptum sõânum við raâðherra, með tilliti til boðvalds raâðherra yfir loègregluembættinu. Spurning vaknar um hæfi. I breâfi sõânu fjallar umboðsmaður vissulega õâtarlega um hæfi raâðherrans. E n hvað með hæfi loègreglustjoârans? LoÈgreglustjoÂranum fannst hann ekki geta tekið upp við r aâðuneytið maâl er lutu að daglegum rekstri loègreglunnar. E n aâtti raâðherra að võâkja uâr raâðuneytinu aâ meðan loègreglurannsoâkn stoâð yfir? Hefði loègreglustjoâranum ekki eftir sem aâður liðið illa? Það var juâ raâðuneytið allt sem var til rannsoâknar. Allir starfsmenn þess. E r ekki eitthvað undar legt við það ef innanbuâðarmenn õâraâðuneytum hefðu það õâhendi seâr að raâðherra viki tõâmabundið uâr stoâl sõânum? Getur verið að það hafi staðið loègreglustjoâr - anum næ r að lyâsa yfir vanhæfi sõânu str ax õâ upphafi? Þa hefði verið skipaður einhver utanaðkomandi til þess að fara með þessa tilteknu loègreglurannsoâkn. Su skipun hefði eðli maâls samkvæmt verið õâhoèndum annars raâðherra en sitjandi innanrõâkisraâðherra. Gert er raâð fyrir oèllu þessu õâloègregluloègum og reglum um hæfi manna õâstjoârnsyâslunni. ÞraÂtt fyrir það hefur ekkert verið fjallað um þessar loègboðnu skyldur loègreglustjoârans en þvõâmun meiri er geðshræringin yfir poâlitõâskri aâbyrgð raâðher rans. E ins skemmtilegt og hið fordæmalausa lekamaâl kann að vera õâdægurþrasi stjoârnmaâlanna verða menn að vera ærlegir õâumfjoèllun um það. Þa hlyâtur fleira að koma til skoðunar en poâlitõâsk staða raâðher rans. AF NETINU Eftir langa bið kom ltið gos en Stefán Pálsson bjorbokarhofundur velti hræringum samskiptum jarðvsindamanna fyrir ser a Facebook vikunni: Er eg sa eini sem fæ það a tilfinninguna tengslum við þetta Barðarbungumal allt saman að hinum og þessum jarðvsindamonnum se meinilla við athyglina sem sumir hinna þeirra hopi fa og að allskonar flokkadrættir þeirra hopi seu n& að koma upp a yfirborðið? Bergþóra Njála Guðmundsdóttir uppl'singafulltr&i umhverfis- og auðlindaraðuneytinu atti annasama nott aðfaranott fostudags og skrifaði a Facebook: Komin heim af gosvaktinni eftir fjoruga nott Skogarhlð. Tmi til að l&ra. Andri Snær Magnason rithofundur spaði lka spilin: Þeir bræður Mar og Magn&s Tumi Guðmundssynir sitja með sna dularfullu mæla og halda þjoðinni helgreipum, Mar stillir hagkerfið a gula viðvorun og kreppir hnefa um hoftin svo hn&arnir hvtna en Magn- &s hlær kuldahlatri þegar hann s'nir okkur gloandi orm sem skrður undir landið norðuratt. Hann r'mir fjorðung landsins og hotar að stoðva allt flug um vesturhvel jarðar. Ef ekki kemur hagvoxtur og gos innan viku verður einhver að taka taumana, þeir hljota að vera bak við tjald eins og galdrakarlinn OZ, þetta gengur ekki lengur Heilsudrottningin Ebba Guðný Guðmundsdóttir skrifaði um skemmtileg samskipti við dottur sna a Facebook. Eg: Hanna mn, sorr, eg steingleymdi eplinu græna dj&snum, hann er daldið vondur þess vegna. Hanna: Það er allt lagi mamma, mer finnst hann alltaf mjog vondur.

9 9 af :10

10 10 af :10 10 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Landið og miðin * Honum Jesúsi Jósefssyni var úthýst úr Rás 1. Og nú hefur Kristni R. Ólafssyni verið úthýst af Rás2. Hvar endar það sem hefur svona byrjun? SIGURÐUR BOGI SÆVARSSON sbs@mbl.is GRAFA RHOLT Íbúar ráði hverfinu Sigur ður Sigur ðarson ferðagarpur á bloggi sínu. Í VIRK ÍBÚASAMTÖK ERU Í ÚTHVERFINU Í GRAFARHOLTI. UPPBYGGING Á MÖRGU ÞOKAST HÆGT EN ÍBÚARNIR KUNNA ÞÓ SANNARLEGA AÐ GERA SÉR GLAÐAN DAG. buâasamtoèk almennt þurfa að eflast. Þa væri æskilegt að vægi þeirra myndi aukast, seârstaklega þegar aâkvarðanir um nærumhverfi þeirra eru teknar, segir ÞoÂrir JoÂhannsson formaður IÂbuÂasamtaka Grafarholts õâreykjavõâk, sem eru sjaâlfstæð samtoèk sem starfa þar õâhverfinu. A doègunum stoâðu õâbuâasamtoèkin að haâtõâðinni Í holtinu heima, þar sem foâlk õâhverfinu kom saman til Þorir Johannsson fjoèlskylduskemmtunar õâsvonefndum Leirdal, uâtivistarsvæði innst õâgrafarholtinu. DagskraÂin var fjoèlbreytt og stoâð fraâ morgni til kvoèlds. Við erum mjoèg aânægð með mætinguna. HaÂtõÂðargestir skiptu sjaâlfsagt þuâsundum þegar allt er talið. Svona samkomur eru tilvalinn vettvangur fyrir hverfi eins og Grafarholt að buâa til hverfisbrag þar sem naâgrannar koma saman, kynnast og skemmta seâr aâ heimavelli. I dag buâa um manns õâ Grafarholti, en uppbygging þar UM ALLT LAND ÓLA FSVÍK Isumar var landað 325 tonnum Olafsvk affiski &r strandveiðibatum. Ioðru sæti varð Arnarstapi með 804 Grindavk með 732 tonn og Rif 695 tonn Þa hafakarlar asmabatum gert það gott makrlnum að undanfornu hoâfst õâkringum aârið Grafarholtið er nuâ fullbyggt að telja. UÂlfarsaÂrdalur, þar sem um 600 manns buâa og telst vera hluti af Grafarholti, er haâlfbyggður miðað við aâætlanir. HuÂsum og õâbuâðum fer þar hratt fjoèlgandi, en upprunalegar aâætlanir um UÂlfarsaÂrdal gerðu raâð fyrir mun stærra hverfi. F raâ þvõâvar horfið eftir hrun. Betri sam göngur hverfinu Gert er raâð fyrir þvõâað õâu  lfarsaârdalnum sjaâlfum, sem er aâ milli Grafarholts- og UÂlfarsaÂrdalshverfis, verði byggð upp þjoânustumiðstoèð fyrir allt hverfið með õâþroâttaaðstoèðu fyrir Fram aâsamt sundlaug, boâkasafni, toâmstundaaðstoèðu og fleiru. Grunnur að þessari aðstoèðu er til staðar og hefur F ram nyâtt seâr hana til æfinga. Bæta þarf samgoèngur, seârstaklega aâ milli hverfanna, til að þessi aðstaða nyâtist sem best. E ins og staðan er nuâna er toèluvert maâl fyrir þaâ sem buâa Grafarholtsmegin að komast til æfinga aâ svæðinu. ÞoÂrir gagnryânir seinagang við framkvæmdir õâhverfinu og flutning Fram õâgrafarholt. Sem faðir Morgunblaðið/Sigurður Bogi Horft yfir austurhluta byggðarinnar Grafarholti. Reynisvatn er lengst til vinstri og fjær sjast Vfilsfell og Blafjallaklasinn. tveggja drengja sem æfa með Fram þekki hann oâhagræðið õâþvõâ fyrirkomulagi sem nuâ er fylgi, það er bæði fyrir foreldra og Fram. Það er dyârt að reka õâþroâttafeâlag. Aðstaðan er auk þess byâsna frumstæð. EÂg gagnryâni ekki endilega flutning Fram uâr SafamyÂrinni õâ Grafarholt. AÂkvarðanir landnaâm Hun hrepp að m setja upp gam og fjarskiptamastur ahveravollum.mastrið aað setjaupp norðan við staðinn samvinnu viðvodafone ogneyðarlnuna til að þetta oryggisnetið asvæðinu. Morgunblaðið/Sigurður Bogi Katur hopur a hatðinni I holtinu heima sem haldin var fyrir skemmstu. Fram heâr õâefri byggðum voru teknar við allt aðrar aðstæður en nuâ eru. Það er þvõâekki sanngjarnt að vera með sleggjudoâma, en við verðum að takast aâ við veruleikann eins og hann blasir við okkur. HeÂr þarf virkilega að spyâta õâloâfana og koma upp þeim þjoânustueiningum sem hverfinu ber að faâ. HÉRAÐ Oanægja er meðal b&a uppl's Stöðuna m á styrkja Sem formaður õâbuâasamtakanna hyggst ÞoÂrir beita seâr õâyâmsum maâlum, svo sem að hverfin tvoè verði heildstæð og að vel verði buâið að õâþroâttafeâlaginu. Hann segist þoâ enn vera að koma seâr inn õâmaâl og moâta seâr seâr skoðanir aâ þeim verkefnum sem fyrir liggja. Starfsemi õâbuâasamtakana segir hann þokkalega virka og aâ þeirra vettvangi megi þoka goâðum maâlum aâleiðis. SamtoÈkin eigi fulltruâa õâhverfisraâði borgarinnar, en hlutverk þess seâ að gæta hagsmuna þegar borgaryfirvoèld taka aâkvarðanir er varða svæðið. StoÈðu õâbuâanna og hverfisraâðanna þarf að styrkja. Þau mega soèmuleiðis hafa meira um maâl að segja og hugsanlega eitthvert aâkvoèrðunarvald, svo sem õâskoâlaog skipulagsmaâlum og einnig hvað varðar umhirðu opinna svæða til að nefna nokkur atriði, segir ÞoÂrir. KÓPAVOGUR born setjast askolabekk grunnskolum Kopavogs sem settir voru sl.viku.þar af eru um 490 fyrstabekk. fleiri grunnskolaborn en munar að nemendum Ho Korahverfi fjolgar um tæp SELFOSS ASelfossi eru 'msir aforum.sera Oskar Hafsteinn Oskarsson hefur verið valinn prestur Hruna,Olafur Helgi Kjart rtansson s'slumaðu verður logr ogreglustjori asu og Oskar Reykdalsson mkvæmdastjori

11 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11 Árborg Ferðum stræto Arborg, sem fara milli Selfoss, Eyrarbakka og Stokkseyrar, var fjolgað vikunni. Var m.a. bætt við tveimur ferðum sðdegis, svona að koma til mots við t.d. krakka a strondinni sem æfa þrottir a Selfossi. Skagafjörður Oanægja er með þa ætlun heilbrigðisraðherra að heilbrigðisstofnanir norðanlands sameinist eina. Það segir byggðarað Skagafjarðar gegn vilja Skagfirðinga og vill yfirtaka rekstur sj&krah&ssins a Kroknum. GRUN DARFJÖÐUR Prjónar eftir pöntunum PRJÓNAKONAN FÓR Á BIFRÖST. OPNAÐI SVO VEFSÍÐU TIL AÐ KYNNA SIG OG SITT. ÞAR MÁ LEGGJA INN ÓSKIR UM VÖRUR. eimilisiðnaðurinn byâður upp aâ marga moèguleika. H EÂg vona að þegar fram lõâða stundir geti þetta kannski orðið eitthvað meira, segir Aðalheiður LaÂra GuðmundsdoÂttir õâ Grundarfirði. HuÂn opnaði aâ doègunum aâ feâlagsmiðlinum F acebook sõâðuna Kafla-prjoÂnavoÈrur þar sem huân kynnir handavinnu sõâna. Þarna getur foâlk sem aâhuga hefur kynnt seâr það sem Aðalheiður prjoânar og lagt inn pantanir. Morgunblaðið/ Skapti Aðalheiður Lara snoturlega hannaðri peysu sem h&n prjonaði. H&n sest her halda a p&ða þar sem Kirkjufellið er fyrirmynd. Fjallið sjalft baks'n. Lærði kúnstina ung Aðalheiður segir að prjoânaskapur og oèll handavinna hafi alltaf verið stoâr þaâttur õâ lõâfi sõânu. EÂg var bara stelpa þegar eâg lærði þessa kuânst og fannst strax gaman. SõÂðan hefur þetta bara undið upp aâ sig. EÂg fylgi bæði uppskriftum og hef fikrað mig aâfram með yâmislegt nyâtt, segir Aðalheiður, sem sõâðasta vetur soâtti naâmskeið við HaÂskoÂlann aâ BifroÈst sem bar yfirskriftina MaÂttur kvenna. Það var ætlað konum sem vilja hefja atvinnurekstur eða standa aâ tõâmamoâtum õâ lõâfinu og vilja roâa aâ nyâ mið eins og að afla seâr frekari menntunar. E n aftur að prjoânaskapnum. SõÂðasta haust bar Aðalheiður LaÂra, sem er fædd og uppalin õâ BreiðuvõÂk aâ sunnanverðu Snæfellsnesi, sigur uâr byâtum õâ samkeppni Landssamtaka sauðfjaârbænda og IÂstex. Þar var keppt um bestu õâslensku oâveðurspeysuna og Kafla, sem var hennar uppskrift, þoâtti best. Grænn, svartur, hvõâtur og blaâr eru litirnir õâ peysunni, sem er hneppt, og toèlurnar unnar uâr klaufbeinum kinda. E inhverju sinni þegar eâg var aâ vakt õâ sauðburði að noâttu saâ eâg grænan mosann, doèkkt hraunið og himinblaâmann. Þetta greip mig og eâg aâkvað að prjoâna uât fraâ þessu. I prjoânaskapnum finnst meâr alltaf gaman að gera eitthvað oèðruvõâsi, eitthvað sem sker sig uâr fjoèldanum, segir Aðalheiður sem aâ vefsõâðu sinni kynnir huâfur, peysur, vettlinga, puâða, pottaleppa og annað slõâkt. Allt prjoânað og gert af meistarahoèndum. HORN AFJÖRÐUR Lögregla sé í kjördæmi Morgunblaðið/Sigurður Bogi Bæjaryfirvold a Hornafirði vilja koma logreglumalunum orugga hofn. BæjarraÂð Hornafjarðar er oâsaâtt við þaâ ætlan að sveitarfeâlagið, sem nær fraâ Hvalnesskriðum aâ SkeiðaraÂrsand, eigi að tilheyra embætti loègreglustjoârans aâ Austurlandi, skv. breyttri skipan õâloègreglumaâlum. AÂður hafa SamtoÈk sunnlenskra sveitarfeâlaga laâtið sama õâ ljoâs. Segir að mikilvægt seâ að þeir sem hagsmuna eigi að gæta eigi kost aâ þvõâað leita til þingmanna kjoèrdæmisins með maâl sem snerta maâlefni umdæma syâslumanna og loègreglustjoâra. HornafjoÈrður er nuâ õâsuðurkjoèrdæmi en tilheyrði forðum gamla AusturlandskjoÈrdæminu. Hornfirðingar vilja raunar að sjaâlfstæður loègreglustjoâri seâ aâfram aâ svæðinu, ella loèglærður yfirloègregluþjoânn. Þa verði að tryggja að aâ HoÈfn verði aâfram tveir varðstjoârar og aðrir tveir oâbreyttir. PATREKSFJÖRÐUR Baldursrúta af stað Morgunblaðið/Sigurður Bogi Fra Patreksfirði er n& greið leið með stræto til Brjanslækjar skip þar. IÂvikunni hoâfust skipulagðar ruâtuferðir aâ leiðinni milli Patreksfjarðar, BrjaÂnslækjar aâ BarðastroÈnd og IÂsafjarðar. F erðaþjoânusta Vestfjarða ehf. samdi við FjoÂrðungssamband Vestfirðinga um þetta verkefni og sinnir þvõâmeð Vestfjarðaleið ehf. og Sæferðum hf. Ferðir milli Patreksfjarðar og BrjaÂnslækjar verða daglega allt aârið õâtengslum við ferjusiglingar Baldurs yfir BreiðafjoÈrð. Með þessu skapast foâlki aâ ferðinni tækifæri aâ að tengjast ferðum Baldurs og þar með kerfi Stræto uâr StykkishoÂlmi til ReykjavõÂkur þaðan sem leiðirnar liggja aâfram um allt land. Ferðir milli IÂsafjarðar og BrjaÂnslækjar verða þrisvar õâviku til 15. september næstkomandi, aâ maânudoègum, miðvikudoègum og foèstudoègum. Gert er raâð fyrir að þær hefjist að nyâju 15. maõâaâ næsta aâri eða um leið og Dynjandis- og Hrafnseyrarheiðar eru orðnar færar en þær eru snjoâþungar enda yfir haâ fjoèll að fara. ÞJÓRSÁ Gla leg ar b ókast o ir Ljosmynd/Bjorgvin G. Sigurðsson Lionsmenn &r Hreppum við fossinn fagra. Fremstur er Sigurður Pall Asolfsson leiðsogumaður sem þekkir sjalfsagt flestum betur til a þessu svæði. Skoðuðu Dynkinn F eâlagar õâlionskluâbbnum Dynk õâ Skeiða- og GnuÂpverjahreppi foâru um sl. helgi õâhaâlendisleiðangur inn með ÞjoÂrsaÂ. Gerðu seâr erindi að skoða hinn fræga og fallega foss õâþjoârsaâ sem kluâbburinn er nefndur eftir. Segja maâ að farið hafi verið farið bakdyramegin õâmaâlið, þ.e. að ekið var að fossinum austanmegin fraâ; það er norður eftir BuÂðarhaÂlsi aâ HoltamannaafreÂtti. A Suðurlandi gildir að Holtamenn tala um GljuÂfurleitarfoss en GnuÂpverjar segja Dynkur. Bæði noèfnin eru þvõâreâtt. LeiðsoÈgumaður õâferðinni var Sigurður PaÂll A  soâlfsson aâ A  soâlfsstoèðum. Hann gjoèrþekkir svæðið eftir aâratugastoèrf við vatnamælingar aâ haâlendinu. Er jafnframt goâður soègumaður, sagði BjoÈrgvin G. Sigurðsson, sveitarstjoâri õâaâsahreppi og nuâ raâðherra. Hann er einn liðsmanna Dynks, en starfssvæði kluâbbsins er heimasveit hans. Fossinn Dynkur er 38 metra haâr. Fellur fram af moèrgum stoèllum õâ smaâfossum sem mynda einstaklega fallegt, formfagurt og heildstætt fossakerfi, sem er hliðstæðufaâtt aâ IÂslandi. Vatn õâfossinum er minna en aâður, vegna miðlunar fyrir virkjanir aâ svæðinu. Ugla eða Kisa Kr settið (2 stk.) Gjafavöruverslun með slenska & erlenda hönnun skólavörðust g 12 s mi www. minja.isfacebook: minja 11 af :10

12 12 af :10 12 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Svipmynd Ég var bara eins og hor ÁGÚSTA EVA ERLENDSDÓTTIR VERÐUR LÍNA LANG- SOKKUR Á NÝJU LEIKÁRI BORGARLEIKHÚSSINS. HÚN SEGIR AÐ LÍNA SÉ GÓÐ FYRIRMYND FYRIR ALLA ÞVÍ HÚN ER ÓHRÆDD VIÐ AÐ VERA HÚN SJÁLF. ÁGÚSTA EVA ÆTLAÐI SÉR ALDREI AÐ VERÐA LEIKKONA ENDA HUGSAR HÚN EKKI UM FRAMTÍÐINA HELDUR LIFIR Í NÚINU. Gunnþorunn Jonsdottir ÁgoÈngu minni õâaâtt fraâ bõâlnum að BorgarleikhuÂsinu seâ eâg ljoâsmyndara Morgunblaðsins og AÂguÂstu Evu ErlendsdoÂttur við það að hefja myndatoèku. A Â guâstu E vu þoâtti lõâtið maâl að setja sig õâstellingar fyrir myndatoèkuna enda lætur huân seâr faâtt fyrir brjoâsti brenna og frjaâlslegt fas hennar skein õâgegn fyrir framan myndaveâlina. Skemmtilegur og uppaâtækjasamur karakter heâr aâ ferð, eins og flestum er kunnugt. AÂguÂsta E va bregður seâr õâgervi LõÂnu langsokks eftir Astrid Lindgren õâborgarleikhuâsinu õâleikstjoârn AÂguÂstu SkuÂladoÂttur og þyâðingu ÞoÂrarins E ldjaârns. Leikritið verður frumsyânt um miðjan september. Eftir myndatoèkuna bregðum við okkur õâmatsalinn õâborgarleikhuâsinu. Leikkonan knaâa hefur ekki fengið seâr munnbita sõâðan aârla morguns og er svoèng. A Â ður en við hefjum spjall fær huân seâr uâr hlaðborði BorgarleikhuÂssins, sem er til fyrirmyndar, og segir AÂguÂsta E va að þar seâ einnig aâvallt eitthvað fyrir grænmetisætur. Eiga m argt sameiginlegt Spurð uât õâbarnæsku sõâna segir AÂguÂsta E va að þær LõÂna eigi margt sameiginlegt en viðurkennir þoâ að hafa lõâtið sem ekkert vitað um tilvist LõÂnu aâ yngri aârum. EÂg foâr lõâtið õâleikhuâs og las ekki mikið af boâkum heldur var eâg meira að leika meâr og sulla õâdrullupollunum. EÂg þekkti LõÂnu þvõâmjoèg lõâtið og kannski ein af faâum boèrnum sem þekktu hana lõâtið, segir A Â guâsta E va, sem aâttaði sig aâ þvõâ þegar huân las um LõÂnu langsokk fyrir hlutverk sitt hversu lõâkar þær væru õâraun og veru. Það kom virkilega aâ oâvart hvað huân minnir mig mikið aâ sjaâlfa mig. Til dæmis var eâg õâmjoèlni tveimur doègum aâður en eâg las handritið. MeÂr fannst goâlfið þar eitthvað svo rykugt og ætlaði meâr aðeins að skuâra það. EÂg fann ekki moppu og foâr þvõâ bara aâ fjoâra fætur með tuskur að vopni. Það er nokkuð sem LõÂna myndi gera, segir AÂguÂsta og hlær. En eâg feâkk lõâka fremur frjaâlslegt uppeldi eins og LõÂna feâkk. Pabbi hennar LõÂnu var ekki að snõâða henni þroèngan stakk heldur oâl hana þannig upp að huân ætti að vita að huân gæti allt. Það er mjoèg mikilvægt að vita að maður getur gert allt sem maður vill með reâttu hugarfari. SjaÂlf er eâg lõâka komin af foâlki sem tekur lõâfið ekkert rosalega haâtõâðlega og er ekki að skilgreina sig neitt. MeÂr finnst slõâkar merkingar svo leiðinlegar: Ertu hlynnt/ur þessum isma eða hinum? Ertu með þessu eða aâ moâti hinu? E rtu buâin/n að lesa þetta eða hitt? FoÂlk aâ bara að faâ að vera einhvern veginn, alveg eins og það vill vera. Er Lína góð fyrirmynd? LõÂna er goâð fyrirmynd fyrir alla. HuÂn finnur hvert einasta tækifæri til að gera lõâfið skemmtilegra fyrir sig og aðra. LõÂna reynir að breyta oèllum neikvæðum og leiðinlegum aðstæðum õâskemmtilegar og jaâkvæðar aðstæður. HuÂn lifir ekki fyrir sjaâlfa sig heldur fyrir aðra. SoÈnn hamingja felst meðal annars õâþvõâað lifa fyrir aðra. Gott dæmi um hvað LõÂna gerir allt fyrir foâlkið sem henni þykir vænt um er til dæmis õâenda leikritsins þegar LõÂna er um það bil að faâ að hitta foèður sinn, sjoâræningjann, sem huân hefur lengi beðið eftir að sjaâ. Vinir hennar Anna og Tommi eru afar leið aâ þeim tõâmapunkti svo huân aâkveður að bõâða með að hitta pabba sinn og verður um kyrrt hjaâ vinum sõânum. Am man Grjótaþorpinu OÂhætt er að segja að LõÂna langsokkur hafi lagt aâkveðinn grunn fyrir aðrar sterkar kvenpersoânur õâ barnasoègum aâ sõânum tõâma. ÞraÂtt fyrir það eru ekki moèrg leikrit sem hafa kvenhetjur õâaðalhlutverki. LõÂna langsokkur er aâkveðinn brautryðjandi. Það eru ekki moèrg leikrit með kvenkyns fyrirmyndir fyrir stelpur að elta. En stelpur þurfa ekki aðallega kvenkyns fyrirmyndir. Við eigum oèll að taka okkur fyrirmyndir alls staðar að uâr lõâfinu. Helsta fyrirmyndin mõân õâlõâfinu er broâðir minn, Finnbogi ÞoÂr. Hann er einu aâri yngri en eâg og við hoèfum alla tõâð verið mjoèg naâin og goâðir vinir. OÂlumst upp bara svolõâtið eins og tvõâburar, segir AÂguÂsta Eva sem aâ fleiri fyrirmyndir uâr fjoèlskyldunni. Amma mõân var õâkvennalistanum aâ sõânum tõâma, Laufey JakobsdoÂttir. HuÂn kom fram õâsjoânvarpinu og sagði allt sem henni datt õâhug. HuÂn var kjaftfor og mikið hoèrkutoâl. Laufey var fræg baraâttukona, gjarnan koèlluð bjargvætturinn Laufey eða amman õâgrjoâtaþorpinu. HuÂn var ofboðslega goâð kona. Þegar vandinn með Hallærisplanið var heârna aâ sjoèunda, aâttunda og nõâunda aâratugnum voru unglingar þar aâ fyllerõâi og margir draâpust aâfengisdauða eða voru beittir ofbeldi. Þetta var õâkringum 1980 og huân bjoâ õâgrjoâtaþorpinu õâreykjavõâk. Amma foâr þangað aâ noâttunni, soâtti unglinga sem laâgu eins og hraâviði um goèturnar og toâk með seâr heim. HuÂn leyfði þeim að sofa uâr seâr og gaf þeim suâpu. HuÂn var koèlluð amman õâgrjoâtaþorpinu. E Â g hugsa að amma hafi þarna verið að stõâga uât uâr norminu. Hugsaði aldrei um fram t ðina Aðspurð hvort leiklistin hafi alltaf legið fyrir svarar A Â guâsta E va þvõâ neitandi. E Â g ætlaði aldrei að verða neitt seârstakt. EÂg hugsaði aldrei um framtõâðina þegar eâg var barn eða hvað eâg ætlaði að verða. EÂg hef alltaf lifað õânuâinu og gert það sem mig langar þaâ stundina. Það getur verið kostur og það getur lõâka verið oâkostur. E n eâg held samt að það seâ mjoèg gott að lifa õâ nuâinu. OÂttaleysið tel eâg vera það sem fleytir manni lengst õâlõâfinu. Einkennismerki LõÂnu er meðal annars það að huân er aldrei hrædd, enda er ekkert að oâttast. E nginn aâ að vera hræddur við að tjaâ sig eða koma til dyranna eins og hann er klæddur. E kki vera að hengja sig aâ hitt og þetta og halda að hamingjan felist õâað verða eitthvað aâkveðið eða að verða einhver sem maður er buâinn að aâkveða fyrirfram. Við þurfum að finna uât

13 13 af : MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 13 Dásamlegur þriggja ára drengur AÂguÂsta E va toâkst aâ við nyâtt hlutverk fyrir um þremur aârum, moâðurhlutverkið, þegar huân eignaðist son sinn, Þorleif OÂðin sem alltaf er kallaður Bombi, með kærastanum sõânum J oâni Viðari ArnþoÂrssyni. HuÂn segir moâðer hann lõâka feiminn, hugrakkur, þrjoâskur, sterkur og ljuâfur. MjoÈg goâð blanda. Mjölnir góður staður A Â guâsta E va og J oân Viðar hoèfðu verið vinir õâtvoè aâr aâður en þau toâku saman en hann er formaður bardagakluâbbsins MjoÈlnis og fyrrverandi loègreglumaður. AÂguÂsta E va er dugleg að mæta õâmjoèlni þegar tõâmi gefst og segir gott að faâ uâtraâs þar. Þetta er skemmtilegt aâhugamaâl og maður fær mikla orku. En eâg var algjoèr aumingi aâður en eâg byrjaði õâmjoèlni. Þegar eâg var yngri var eâg laâtin fara õâlõâkamsrækt og var þar bara eins og hor. FoÂlk heâlt eâg væri að grõânast! EÂg gat ekki verið lengur en tvær mõânuâtur aâ hlaupabretti aân þess að verða lafmoâð og eâg gat varla gert eina armbeygju. E n það er ekki þannig õâdag, segir AÂguÂsta skælbrosandi. Það er svo goâður andi þarna og þetta er engin kvoèð, þvõâ þetta er svo skemmtilegt. Þarna eru allir vingjarnlegir og enginn er fuâll ef hann tapar õâbardoègum. Maður kemst ekkert aâfram ef egoâið tekur voèldin. Það þyâðir heldur ekkert að miða sig við aðra. E f maður fer að keppa við annan en sjaâlfan sig þaâ er maður kominn õâ * Amma fór þangað á nóttunni, sótti unglinga sem lágu eins og hráviði um göturnar og tók með sér heim. Hún leyfði þeim að sofa úr sér og gaf þeim súpu. Hún var kölluð amman Grjótaþorpinu. oâgoèngur. EÂg verð sjaldan jafn gloèð og þegar eâg næ að toppa sjaâlfa mig. Mikilvægt að bulla A Â guâstu E vu þykir langskemmtilegast að prakkarast õâlõâfinu og segir mikilvægt að taka það ekki of alvarlega. Það seâ mikilvægt að bulla af og til. Það maâ ekki gleyma þvõâað bulla þoâtt aldurinn færist yfir. Það verða allir að muna að gera prakkarastik og strõâða til að halda seâr ungum, segir huân og setur upp prakkaralegt glott. Það kom breskur grõânisti hingað til lands um daginn og ræddi við okkur leikarana. Hann sagði að lykillinn að goâðum leikara væri að halda alltaf õâleikinn sjaâlfan og vera alltaf að leika seâr. Hann sagði að hann vær i sjaâlfur alltaf að grõânast eitthvað með konunni sinni hvar svo sem þau væru stoèdd. Þannig heldur foâlk õâgleðina og heldur lõâfinu oâvæntu og skemmtilegu. AÂ meðal leikara sem eru að vinna saman õâ syâningu skapast goâð stemning ef allir eru að strõâða hver oèðrum. Það verður allt annað andruâmsloft. E n það maâ einnig grõânast bara og strõâða hvar sem er, õâmatarboðum jafnt sem aâ sviðinu. Söngskólinn í Reykjavík SÖNGNÁMSKEIÐ Fyrsta 7 vikna námskeið vetrarinshefst 8. september hvað okkur langar virkilega til að gera, finnst gaman að gera og elska það, njoâta þess og rækta það. Sama hvað það er þaâ finnur maður stað õâlõâfinu, segir AÂguÂsta Eva sem saâ sjaâlfa sig aldrei fyrir seâr sem leikkonu eða soèngkonu. MeÂr finnst õârauninni mjoèg skrõâtið að hafa dottið õâleiklistarheiminn. E n eâg elska starfið mitt og elska að gera það sem eâg geri. E lska ekki allir að leika seâr? Ag&sta Eva Erlendsdottir segir það mikilvægt að allir fai að vera eins og þeir vilja vera en þannig er einmitt Lna langsokkur. Morgunblaðið/Eggert urhlutverkið vera alls konar og allt þar aâ milli. Að ver a moâðir er bæði leâttar a en eâg heâlt að það yr ði en lõâka er fiðar a en eâg heâlt, bara eins og lõâfið er. Gleði og sor g. E n þetta er mjoèg skemmtilegt. LõÂf mitt hefur breyst mikið undanfar ið en eâg er mjoèg saâtt við það eins og það er. EÂg er samt ekki õâneinum oèðruvõâsi stellingum en eâg hef ver ið, eâg hef bar a gaman af þessu. Heldurðu að sonur þinn fái jafnfrjálslegt uppeldi og þú segist hafa fengið? JaÂ, eâg vona það, að hættumoèrkum, segir AÂguÂsta E va og hlær. Bombi er lõâka bara svo skemmtilegur, alveg eins og pabbi hans. Og ærslabelgur eins og mamma hans. Hann er hugulsamur og alltaf að passa upp aâ foreldra sõâna, en svo Fyrir fólk á öllum aldri: Sem undirbúningur fyrir frekara söngnám eða tómstundagaman fyrir söngáhugafólk Kennslutímar: Morguntímar / Síðdegistímar / Kvöldtímar Söngtækni: Raddbeiting / Túlkun / Einsöngur / Raddaður söngur Tónmennt: Tónfræði / Tónheyrnarþjálfun / Nótnalestur Allir getafundiðeitthvaðfræðandi ogskemmtilegt viðsitt hæfi! Hvert námskeiðstendur í7vikur/ 14vikumlýkur meðprófumsögnogtónleikum. w ww.songskoli nn.is Allar nánari upplýsingar eru veittar á skrifstofu skólansað Snorrabraut 54, sími kl alla virka daga

14 14 af :10 14 Fjölskyldan MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR * Hið AUKIN KRAFA UM FAGMENNSKU OG GÆÐI Kennsla metin að verðleikum ALÞJÓÐASAMFÉLAGIÐ ER ÓÐUM AÐ ÁTTA SIG Á MIKILVÆGI KENNSLU SEM ENDURSPEGLAST Í MEIRI KRÖFUM TIL KENNARA OG VONANDI BETRI LAUNUM. ÞETTA SEGIR DR. ANDY HAR- GREAVES, PRÓFESSOR Í KENNSLUFRÆÐUM Í BOSTON, SEM VAR STADDUR HÉR Á LANDI Á DÖGUNUM. Orri Pall Ormarsson orri@mbl.is eina sanna markmið menntunar er að gera manninn hæfan til að halda endalaust áfram að spyrja spurninga. Mandell Creighton, sagnfræðingur og biskup Kennarar hafa võâða aâtt undir hoègg að sækja, maâ þar nefna loènd eins og BandarõÂkin, England og SvõÂþjoÂð. Starfið hefur verið illa borgað og kroèfur til menntunar kennara ekki verið nægilega miklar. Kennarar hafa komið uâr neðsta en ekki efsta lagi haâskoâlans. NuÂna eru þjoâðir aâ hinn boâginn loksins orðnar sammaâla um að kennarar seâu mikilvæg steâtt. Krafist er aukinnar fagmennsku og gæða og skilningur hefur aukist aâ þvõâað foâlk vilji gera kennslu að ævistarfi sõânu. Þetta segir dr. Andy Hargreaves, proâfessor õâkennslufræðum við Boston College õâbandarõâkjunum, en hann var einn af aðalfyrirlesurunum aâalþjoâðlegri raâðstefnu um kennslumaâl õâreykjavõâk aâ doègunum. Hargreaves heldur þvõâfram õânyârri boâk, Professional Capital, að kennsla seâ aâaâkveðnum krossgoètum aâ heimsvõâsu. I huga Hargreaves snyâst maâlið um fjaârfestingu. Vilji menn byggja upp oèflugt kennslukerfi þurfi að setja peninga õâþað. Eins og með annað õâþessu lõâfi. Lykilatriðið õâ þessu sambandi er að tjalda ekki til einnar nætur, foârna ekki stoârum hagsmunum fyrir skjoâtfenginn groâða. Það getur komið vel uât til skemmri tõâma að skipta kennurum uât fyrir tækni og spara þannig launakostnað. Dæmin sanna hins vegar að til lengri tõâma litið bitnar þetta aâ gæðum kennslunnar og skoâlarnir skila þar af leiðandi lakari nemendum uât õâþjoâðfeâlagið. Hver hagnast aâ þvõâ? Grettistak Finna Hann segir Finna hafa lyft grettistaki õâsõânum kennslumaâlum undanfarna tvo aâratugi með þvõâað horfa til lengri tõâma. Finnar gera seâr grein fyrir þvõâað framtõâð samfeâlagsins veltur aâ oèflugri kennslu. Þess vegna gera þeir vel við sõâna kennara. Þeir eru vel menntaðir, njoâta virðingar og þiggja goâð laun fyrir sõân stoèrf. Það er engin tilviljun að rannsoâknir syâni að starfsaânægja kennara er oâvõâða meiri en õâfinnlandi. Samvinna er lõâka mikilvægur Hargreaves l'kur lofsorði a Biophiliu-verkefni Langholtsskola enda se samvinna milli olkra greina afar mikilvæg. Morgunblaðið/Arni Sæberg Dr. Andy Hargreaves segir þjoðir heims geta lært margt af Finnum kennslumalum. Þeir kunni að forgangsraða. þaâttur õâkennslu, að soègn Hargreaves. Þess vegna gladdist hann õâ heimsoâkn sinni õâlangholtsskoâla, þar sem hann feâkk að kynnast Biophiliu-verkefninu. Það verkefni gerir raâð fyrir bæði toânlistar- og raungreinakennara. Hvorugur getur kennt það einn sõâns liðs, þeir verða að gera það saman. Þetta snyâst ekki bara um samvinnuna sem slõâka, heldur djuâpa samvinnu. Fleiri en einn kennari þurfa að koma að skipulagningu og kennslunni sjaâlfri sem gefur þeim tækifæri til að gægjast hvor inn õâheim annars. Þannig þroskast þeir og eflast, hvor aâsinn haâtt. IÂsamvinnunni er õâsenn foâlgin aâskorun, spenna og hvatning. Það aâ ekki bara við um kennarana, heldur nemendurna lõâka. Það er svo mikilvægt að võâkka sjoândeildarhring barnanna okkar og oèrva skoèpunargaâfu þeirra. Biophiliu-verkefnið er mjoèg vel til þess fallið og meâr skilst að það seâ farið að vekja athygli uât fyrir landsteinana. Ekkert að slenska fiskinum Hargreaves er Englendingur en undanfarin þrjaâtõâu aâr hefur hann starfað õâkanada og BandarõÂkjunum. Spurður hvort hann þekki til stoèðu kennslumaâla heâr aâ landi kinkar Hargreaves kolli. EÂg hef sett mig aðeins inn õâþau maâl og það vekur athygli mõâna að aârangur õâslenskra nemenda aâ Pisa-proÂfunum hefur dalað fraâ efnahagshruninu. EÂg veit að õâslenska skoâlakerfið hefur seârstakar aâhyggjur af lestrarkunnaâttu drengja. Þær aâhyggjur eiga eflaust reâtt aâ seâr en aâ moâti kemur að I  sland byâr að moèrgum Morgunblaðið/Eggert * Lykilatriðið þessu sambandi er að tjalda ekki til einnar nætur, fórna ekki stórum hagsmunum fyrir skjótfenginn gróða. kostum. FaÂar þjoâðir hafa betri aðgang að netinu og IÂsland er õâhoâpi þeirra landa õâheiminum, þar sem velmegun er mest. Þa er eâg að tala um geðheilsu, samskipti fjoèlskyldna og annað slõâkt. Við megum heldur ekki gleyma þvõâað oèll boèrn aâ IÂslandi eiga svo að segja jafna moèguleika aâ að mennta sig. Það er alls ekki sjaâlfgefið. Hargreaves tekur fram að minnkandi lestraraâhugi drengja og barna almennt seâ ekki seârõâslenskt fyrirbæri, flest loènd glõâmi við þann vanda. Það amar ekkert að õâslenska fiskinum, segir hann sposkur. Þetta er alþjoâðlegt vandamaâl. Það eru yâmsar kenningar õâgangi en engum hefur tekist að finna skyâringuna. Sumir segja að við þurfum að hugsa kennsluskraâna upp aâ nyâtt uât fraâ aâhugamaâlum drengja og eflaust er eitthvað til õâþvõâ. Við lifum aâ tæknioèld og það er margt sem glepur hugann, nægir þar að nefna toèlvuleiki og netið. SkoÂlar þurfa að laga sig að þessu og finna leiðir til að laâta tæknina vinna með boèrnunum en ekki aâ moâti þeim. Laun verða að vera boðleg LaÂg laun eru võâða vandamaâl õâ kennslu og Hargreaves er ljoâst að það aâ við heâr aâ landi. Laun verða að vera boðleg og samkeppnishæf ef ekki aâ að missa hæft foâlk uâr steâttinni. MeÂr skilst að vonir õâslenskra kennara standi til þess að launakjoèr þeirra batni aâ næstu þremur aârum en það er mikilvægt að sofna ekki aâ verðinum. Hann segir lykilatriðið ekki að hafa launin goâð, heldur að hafa þau ekki slæm. Þannig seâ Finnland bara õâmiðjum hoâpi OECD-rõÂkjanna þegar kemur að kennaralaunum. Kennarar mega ekki faâ aâ tilfinninguna að aðrar sambærilegar steâttir hafi það betra en þeir og hækki hraðar õâlaunum. Þa verða þeir vonsviknir. IÂSingapuÂr þiggja nyâuâtskrifaðir kennarar soèmu laun og verkfræðingar. Þar snyâst val aâ starfsgrein ekki um laun, heldur aâstrõâðu. Þannig aâ það auðvitað að vera.

15 15 af : MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15 * Ég horfi aldrei til baka, elskan. Það truflar mig frá núinu. Edna Mode úr The Incredibles Matarmarkaður Hörpu Lj&fmetisverslunin B&rið b'ður folk velkomið a sumarmatarmarkað B&rsins helgina 30. og 31. ag&st Horpu. Opið verður fra baða dagana. Markaðurinn er haldinn a jarðhæð h&ssins. H HVAÐ MEGA BÖRN GERA? Taumurinn að styttast FRJÁLS LEIKUR ÁN AFSKIPTA FULLORÐINNA VIRÐIST VERA Á UNDANHALDI OG BÖRN GANGA SÍÐUR EIN Í SKÓLANN FRAMAN AF ALDRI, SAMKVÆMT BANDA- RÍSKRI KÖNNUN. Inga R&n Sigurðardottir ingarun@mbl.is vað mega boèrn? Allt bendir til þess að boèrn õâdag megi gera minna en eldri kynsloâðir og ekki er võâst að það seâ endilega til goâðs. Debra Harrell, var handtekin õâsuður-karoâlõânu õâ juâlõâsõâðastliðnum fyrir að leyfa nõâu aâra doâttur sinni að leika seâr einni õâ almenningsgarði. Margir hneyksluðust aâ þessu og varð atburðurinn til þess að Slate gerði koènnun aâ þvõâ meðal lesenda sinna um hvað þeir maâttu gera sem boèrn og hvað þeir leyfðu boèrnum sõânum að gera. Sex þuâsund manns svoèruðu koènnuninni og gefur huân einhverja mynd af þroâuninni õâbandarõâkjunum. TõÂmaritið segir að svoèrin gefi skyâra mynd af þvõâað taumur bandarõâska barna hafi styst sõâðustu aâratugi. Færri ganga õâskoâlann en aâður. AÂrið 1971 gengu 80% nemenda õâ þriðja bekk ein õâskoâlann en aârið 1990 var þessi tala 9%. Þetta syânir stærri koènnun og hjaâ Slate er þroâunin staðfest. Ein spurningin þeirra var hvenær lesendurnir maâttu fyrst ganga einn og haâlfan til aâtta kõâloâmetra að heiman. Meirihluti þeirra sem fæddur er aâ fimmta aâratugnum maâtti það õâoèðrum eða þriðja bekk. E n þegar komið er að foâlki fæddu aâ nõâunda aâratugnum breytist þetta verulega Fjolbreytileg farartæki Soleyjargotu fyrir einhverjum aratugum. og er þaâ fimmti bekkur venjan. FoÂlk fætt aâ tõâunda aâratugnum maâtti hinsvegar ekki fara þessa vegalengd að heiman fyrr en aâ aldrinum aâra. ÞroÂunin var sambærileg varðandi fleira, eins og að fara aâ leikvoèll einn og það hvort barnið þyrfti að laâta foreldra vita reglulega af seâr ef það væri uâti õâ einhverjar klukkustundir. Hræðsluáróður á Reagan-t mabilinu Mesta breytingin õâkoènnun Slate verður sumseâ hjaâ þeim sem eru boèrn aâ nõâunda og tõâunda aâratugnum. SkyÂringin er soègð vera suâ að aâ Reagan-tõÂmabilinu hafi mikið verið rætt um hættur þess að vera barn. Borgaralegir þryâstihoâpar spruttu upp um þetta maâlefni, ekki sõâst um hættuna sem fælist õâleikvoèllum og voru moèrg leiktæki sem voru dæmd hættuleg, fjarlægð aâ þessum tõâma. Nokkur barnsraân foâru haâtt õâfjoèlmiðlum aâ sama tõâma. Ronald Reagan bjoâ til Dag tyându barnanna og Morgunblaðið/Olafur K. Magn&sson farið var að auglyâsa eftir tyândum boèrnum aâ mjoâlkurfernum. Þetta hræddi foreldra, þraâtt fyrir að það seâ ekki lõâklegra að barni verði rænt nuâna en aâ aâttunda aâratugnum, að soègn Davids Finkelhors, framkvæmdastjoâra samtaka sem laâta sig varða glæpi gegn boèrnum. Flestir leyfa boèrnum sõânum að gera minna en þeir maâttu sjaâlfir: ÞvõÂmiður hugsa eâg uppeldið uât fraâ dagbloèðum. Ef eâg tæki ranga aâkvoèrðun og eitthvað slæmt myndi gerast, hvernig hljoâmaði það õâ freâttum? Tilhugsunin gerir mig õâhaldssamari og boèrnin mõân missa af tækifærinu sem eâg hafði til að leika seâr sjaâlfstætt õâfrjaâlsum leik, skrifaði kona fædd BandarõÂkin eru ekki IÂsland og þvõâer ekki hægt að yfirfæra allt en þroâunin virðist vera suâ sama heârlendis. Það aâ auðvitað ekki að stefna boèrnum õâhættu en foreldrar þurfa að aâtta sig aâ þvõâað partur af uppeldinu er að leyfa boèrnunum að spreyta sig sjaâlf og uppgoètva hluti upp aâ eigin spyâtur. Það er auðvelt að gera slongur af 'msu tagi &r klosettpapprsr&llum. N& þegar fer að hausta verður fleiri stundum eytt innandyra og þa er tilvalið að koma ser aftur fondurgrinn eftir sumarið. Það ma nota klosettr&llur otr&legustu hluti og fondurglaðar fjolskyldur ættu endilega að safna þeim frekar en að setja endurvinnslu. Vopnaður klosettr&llu, litum, lmi og 'msu sem til er ma til dæmis b&a til kki, kolkrabba, stimpil, kastala, m&mu og uglu. Efa- FÖNDRAÐ HEIMA Fyrirmyndin er &r bomyndinni Aulinn eg. Fjölhæf klósettrúlla Maluð eldflaug með alpappr. semdafolk um fjolhæfi hinnar ltillatu klosettr&llu getur flett upp tp roll crafts a Pinterest. Niðurstoðurnar eru slaandi. Hlutirnir a meðfylgjandi myndum eru allir fondraðir af fimm ara barni. Aðalmalið er að hafa gaman af og leyfa bornunum að hafa sinn hattinn a en ekki st'ra þeim of mikið. Miðað við Pinterest er allavega hægt að ganga aðeins of langt fullkomnuninni. ingarun@mbl.is EFTIRLÆTI FJÖLSKYLDUNNAR Sund og sænskur eðalmatur E rna Hrund HermannsdoÂttir er foèrðunarfræðingur, foèrðunarbloggari og samfeâlagsmiðlaraâðgjafi hjaâ auglyâsingastofunni J oânsson & Lemacks. Maðurinn hennar heitir Aðalsteinn Kjartansson og er verkefnastjoâri nyâmiðladeildar hjaâ DV. Þau eiga soninn Tinna Snæ, tuttugu maânaða. Þátturinn sem allir geta horft á? Við leyfum þeim yngsta að raâða ferðinni ef við erum þrjuâ saman. Þa er það helst hann Daniel Tiger sem er õâuppaâhaldi sem við erum með õâgegnum Netflix. Þetta eru daâsamlegir teiknimyndaþættir sem eâg hvet õâslenskar sjoânvarpsstoèðvar til að kynna seâr, allavega er DanõÂel õâmiklu uppaâhaldi hjaâ Tinna og fyrsta nafnið sem hann lærði að segja er einmitt DanõÂel. Maturinn sem er í uppáhaldi hjá öllum? MexõÂkoÂsk kjuâklingasuâpa. Það er eina maâltõâðin sem eâg kann að elda fraâ grunni og huân er klassõâsk. Við foreldrarnir haâmum hana õâokkur og Tinni Snær er rosalega duglegur að borða hana. Annars eigum við það til að kõâkja õâikea og splæsa õâkjoètbollur með bruânni soâsu og kartoèflum, sænskur eðalmatur sem er õâmiklu uppaâhaldi hjaâ okkur mæðginunum. Skemmtilegast að gera saman? Sund er õâuppaâhaldi. Tinna Snæ finnst svo gaman að faâ að busla um õâsundlaug- um og fær að fara õârennibrautina með pabba sõânum og við foreldrarnir njoâtum okkar best þegar við sjaâum hvað hann er hamingjusamur. Borðið þið morgunmat saman? Nei, við erum svakalega leâleg að setjast niður og gefa okkur tõâma til að borða morgunmat. Við notum yfirleitt allar mõânuâturnar sem við getum bætt Erna við með snooze-takkanum õâað kuâra aðeins Hrund lengur uppi õâruâmi og drõâfum okkur svo uât. Hermannsdottir Tinni Snær fær morgunmat hjaâ dagmoèmmunum og foreldrarnir lifa aâkaffi fyrir haâdegi. En um helgar erum við seârstaklega dugleg að byrja daginn snemma með heimsoâkn aâ einn af uppaâhalds brunch-stoèðunum okkar. Hvað gerið þið saman heima ykkur til dægrastyttingar? Þessa dagana er mikið sungið. Tinni Snær elskar að hlusta aâ uppaâhaldsloègin sõân aâ YouTube og syngur haâstoèfum með Let it Go og Elmo s Song. Hann hefur ekki enn verið til õâað syngja õâslenskar perlur eins og Gulur, rauður, grænn og blaâr heldur vill hann helst syngja loèg með vini sõânum Elmo. Við tjuâttum oâspart við loègin enda ekki annað hægt þegar maður er õâsambuâð með fyrrverandi atvinnudansara og aâ son sem hefur verið með mjaðmahreyfingarnar aâ hreinu fraâ þvõâaâður en hann byrjaði að labba.

16 16 af :10 Ferðalög ogflakk Aukin umferð um Leifsstöð *Samkvæmt talningum Ferðamalastofu hefur utanlandsferðum Islendinga fjolgað toluvert fra sðasta ari. Um 39 þ&sund Islendingar foru utan j&l sðastliðnum, um fleiri en j&l fyrra. Það er ohætt að segja að umferð um Leifsstoð hafi aukist toluvert a þessu eina ari þv um erlendir ferðamenn foru fra landinu j&l sðastliðnum samkvæmt talningum Ferðamalastofu eða um fleiri en j&l fyrra. FJÖLBREYTILEIKINN ÁBERANDI Grænasta borg Englands Raðh&sið miðbæ Sheffield er einstaklega glæsilegt. Byggingin var reist seint a ntjandu old. ÞEGAR FÖRINNI ER HEITIÐ TIL ENGLANDS VERÐUR LONDON EÐA MANCHESTER GJARNAN FYRIR VALINU HJÁ ÍSLENDINGUM. ÞÆR BORGIR ERU AFAR SKEMMTILEGAR OG LÍFLEGAR EN SHEFFIELD, ÞRIÐJA FJÖLMENNASTA BORG ENGLANDS, ER ALLS EKKI SÍÐRI. Guðn' Hronn gudnyhronn@mbl.is Sheffield er gjarnan kolluð grænasta borg Englands þar sem groður og falleg tre eru aberandi þar. AFP Keppendur Tour de France-hjolreiðakeppninnar hjoluðu gegnum Sheffield j&l. ÍSheffield buâa um manns en þraâtt fyrir mikinn foâlksfjoèlda er borgin talin ein oèruggasta borg Englands. Borgin er ein suâ alla grænasta õâevroâpu en huân inniheldur um 170 skoâglendi, 78 almenningsgarða og oâtal treâ, eða um ruâma tvo milljarða. Sheffield er meðal annars þekkt fyrir að vera við Peak District-þjoÂðgarðinn, sem þykir einstaklega fallegur, og þvõâer naâttuâran aâvallt skammt undan. E kki er noâg með að borgin seâ stuâtfull af fallegri naâttuâru heldur hefur huân að geyma fjoèrugt næturlõâf og gott uârval verslana. Þeir sem eru tilbuânir að eyða daâgoâðri summu õâverslunum þegar þeir ferðast erlendis ættu að leggja leið sõâna õâmeadowhall-verslunarmiðstoèðina en huân er nõâunda stærsta verslunarmiðstoèð Bretlands og iðar aâvallt af lõâfi. Miðbær Sheffield er einnig fjoèrlegur og fallegur og setur raâðhuâsið glæsilegan svip aâ bæinn. Ferðamenn sem heimsækja Sheffield hafa þvõâuâr moèrgu að velja, hvort sem þeir hafa aâhuga aâ uâtivist, sloèkun, skemmtanalõâfi, toânlist eða arkitektuâr svo eitthvað seâ nefnt. Og þeir sem vilja stunda hreyfingu meðan aâ heimsoâkninni til Sheffield stendur þurfa ekki að leita langt yfir skammt þvõâsheffield er kunn fyrir að vera afar hæðoâtt og þvõâfylgir þvõâað roèlta um borgina aâkveðin lõâkamsrækt. Manchester-flugvoÈllur er tilvalið fyrsta stopp fyrir þaâ IÂslendinga sem hyggjast heimsækja Sheffield en lestin gengur þar aâ milli og tekur ferðin ruâma klukkustund punda hláturinn PÓSTKORT FRÁ EDIN BORG Í ágúst er Edinborg undirlögð sviðslistahát ðinni The Fringe, og mannmergðin á götunum minnir á einhvers konar mánaðarlanga menningarnótt. Kabarett, dansog leiksýningar og það sem ég er spenntastur fyrir uppistand. Flest uppistandið sem ég fór á byrjun var frekar óspennandi, þreyttir karlrembu- og kúkabrandarar voru ekki alveg það sem ég var að leita eftir. Það var ekki fyrr en ég fór á nemendakeppni uppistandi að ég sá eitthvað ferskt. Eini gallinn var að mér finnst skoski hreimurinn svo erfiður að um leið og ég fattaði brandarann og byrjaði að hlæja að honum var restin af salnum löngu búin með sinn hlátur. Þetta var orðið svo slæmt að einu sinni kom kynnirinn fram, benti út sal og spurði hver það væri sem væri að horfa á þetta á plúsnum. Hann var að sjálfsögðu að benda beint á mig. Þegar næsti keppandi steig á svið var salurinn svo meðvitaður um þetta að hvert skipti sem ég hló á eftir öllum hlógu allir aftur. Sá keppandi fékk þv tvöfaldan hlátur og endaði auðvitað á þv að vinna keppnina og fékk punda verðlaun. Kveðja, JónBen. Við Tota við kastalann. Grillað Meadows, besta almenningsgarðinum. Her er eg n'kominn a Royal Mile.

17 17 af :10

18 18 af :10 18 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Ferðalögogflakk FIMM BORGIR ÞAR SEM ÍBÚAR NJÓTA MIKILLA LÍFSGÆÐA Höfuðborgir heilsunnar STÓRBORGIR ERU EKKI FYRSTU STAÐIRNIR SEM KOMA UPP Í HUG- ANN ÞEGAR HUGSAÐ ER UM HEILNÆMT LOFT OG LYKILINN AÐ LÖNGU LÍFI. BORGARYFIRVÖLD VÍÐA UM HEIM LEGGJA ÞÓ RÍKA ÁHERSLU Á HEILBRIGÐI ÍBÚA OG HÉR ER AÐ FINNA FIMM BORGIR SEM ÞEKKTAR ERU FYRIR LÍFVÆNLEGT UMHVERFI. Halldor A. Asgeirsson Hvaða borgir heims eru best til þess fallnar að stuðla að almennu heilbrigði õâbuâa sinna? Til eru yâmsir listar yfir slõâkar borgir aâ oâlõâkum miðlum netsins. En hvað gerir borg heilsusamlega? YÂmsir þættir koma til skoðunar aâ borð við gæði heilbrigðisþjoânustu, umfang og skipulag almenningssamganga og aðgengi að grænum svæðum innan borgarmarka. HeÂr er að finna fimm borgir sem eiga það sameiginlegt að birtast iðulega aâ listum yfir heilnæmustu borgirnar enda hafa yfirvoèld þar lagt aâherslu aâ að reka borgirnar með það fyrir augum að tryggja heilbrigði õâbuâanna. * Gæði heilbrigðisþjónustu, menntakerfi og umfang og skipulag almenningssamganga hafa áhrif á mat á l fsgæðum búa borga. Morgunblaðið/Styrmir Kari Græn svæði innan borgarmarka veita folki tækifæri til að fl'ja ærandi havaða og steypu storborga. Jafnvægi kolefnisútblæstri 2025 Langl fir milljónamæringar Borgir Vestur-Evropu eru iðulega ofarlega a listum yfir lfsgæði b&a heims og hafa þar trekað betur en borgir Norður- og Suður- Amerku. I Skandinavu er hins vegar að finna mestu lfsgæði Evropu hvað heilbrigði varðar og þv þarf ekki að koma a ovart að sja Kaupmannahofn vða a listum. Hofuðborg Danmerkur er afar vinsæll afangastaður Islendinga og tronir a toppi margra lista yfir heilbrigði borga. Rk hjolreiðamenning borgarinnar hefur þar mikil ahrif auk þess sem Danir hafa minnkað &tstreymi groðurh&salofttegunda umtalsvert undanfarinn aratug. Utstreymið hefur dregist saman um 20% fra arinu 2005 og er það hluti af markmiði borgaryfirvalda um að verða fyrsta borg heims sem nær jafnvægi kolefnis&tblæstri, það er að segja skilur ekki eftir sig nein kolefnisfotspor umhverfinu. Ætlunin er að na þessu markmiði fyrir arið Um helmingur b&a Kaupmannahafnar hjolar vinnuna dag hvern og um 400 klometrar af hjolastgum liggja um borgina. Hjolreiðastgurinn um Dronning Louise-br& sem tengir Nør-rebro við miðbæinn er fjolfarnasta hjolaleið heimi og þar fara um hjolreiðamenn a hverjum einasta degi. Furstadæmið a fronsku Riverunni er aðeins tveir ferklometrar að stærð og er þettb'lasta rki heims. Hvergi a hnettinum mælist langlfi jafnmikið eða rett tæplega 90 ar. Þess ber þo að geta að b&ar Monako eru aðeins rett tæplega 40 þ&sund og &rtakið þv ollu smærra en stærri samfelogum. Þar eru jafnframt flestir milljona- og milljarðamæringar heims miðað við hofðatolu. Þau miklu auðæfi sem b&ar Monako b&a yfir gera þeim kleift að eiga fyrir heilbrigðisþjonustu a heimsmælikvarða. Heilbrigðiskerfi Monako er þrettanda sæti Alþjoðaheilbrigðisstofnunarinnar. Þar hefur jafnframt verið gripið til margvslegra &rræða þagu umhverfisins, meðal annars er stefnt að þv lagmarka &tstreymi groðurh&salofttegunda a raðstefnum sem haldnar eru Monako storum stl. Þa keyra opinberir starfsmenn auknum mæli um a rafmagnsblum og græn svæði eru vða.

19 19 af : MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19 Reiðhjólum fjölgaði um 450% Avesturstrond Astralu er að finna borg sem iðulega kemst a lista yfir þær borgir heims sem best er að b&a. Perth er jafnframt ein af bestu borgum heims fyrir konur. Fylgirit tmaritsins the Economist, Intelligent Life, valdi Perth sem eina af 10 lfvænlegustu borgum heims arið Intelligent Life mældi fimm þætti mati snu; stoðugleika, heilbrigðiskerfi, menntun, borgarskipulag, menningu og umhverfi. A tmabilinu milli 1998 og 2009 jokst fjoldi hjolreiðamanna Perth um 450% og reiðhjolagrindum hefur verið komið upp vða um borgina svo mogulegt se að læsa hjolum kirfilega. Hl'tt loftslagið við Indlandshaf gerir jafnframt að verkum að b&ar Perth geta skellt ser a strondina og stundað &tivist og þrottir af margvslegu tagi allan arsins hring. Tæplega tvær milljonir manna b&a þar og Perth er þv fjorða stærsta borg Astralu hvað mannfjolda varðar. H&snæðismarkaður þar hefur verið að nalgast stoðugleika a n' eftir mikinn uppgang a undanfornum arum namuiðnaði. Japanskur agi samgöngumálum Morgunblaðið/Heiddi Losun groðurh&salofttegunda Tok'o er með þv minnsta sem tðkast Asu enda er þar að finna eitt skilvirkasta almenningssamgongukerfi heimi. Borgaryfirvold hafa jafnframt haldið þv fram að kjarnorkuslysið Fukushima og floðbylgjan arið 2011 hafi ekki haft ahrif a mengunarstig borgarinnar. Dagblaðið The Guardian Bretlandi valdi Tok'o annað sæti yfir heilnæmustu borgir heims arið 2012 enda er langlfi b&a borgarinnar vel þekkt og er dag rett tæplega 85 ar að meðaltali. Japanir verja miklum opinberum fjarmunum heilbrigðiskerfi almennings, leggja rka aherslu a hreinlæti og að rækta sterk fjolskyldutengsl. Þa samanstendur mataræði Japana að storum hluta af hrsgrjonum, grænmeti og ferskum fiski. H&snæðisverð Tok'o tok að hækka talsvert arið 2013 kjolfar breyttra aherslna n's forsætisraðherra, Sinzo Abe, efnahagsmalum. Þa hafði jafnframt ahrif að Tok'o var valin til að h'sa sumarolympuleikana arið SPUNI Hönnuður Erla Sólveig Óskarsdóttir Íslensk hönnun & handverk Bannað að hrækja I Singap&r er tðni ungbarnadauða afar lag a sama tma og b&ar borgrkisins b&a við mikið langlfi eða 84,38 ar að meðaltali samkvæmt uppl'singum sem er að finna staðreyndasafni bandarsku leyniþjonustunnar (e. CIA World Factbook). Aðeins b&ar Monako, Macau og Japans geta b&ist við að lifa lengur en b&ar Singap&r. Heilbrigðiskerfið þar þykir meðal þeirra skilvirkustu og bestu heimi. Um 80% b&anna nota opinbera heilbrigðisþjonustu þar sem nokkrir verðflokkar eru gildi. Þa er Singap&r meðal hreinustu borga heims enda er þar gildi strong loggjof sem leggur bann við þv að hrækja a gotum &ti og dreifa rusli. Hinu opinbera þar hefur jafnframt tekist að takmarka blaumferð toluvert fra hapunkti hennar a attunda aratugnum með 'msum gjoldum og vegaþrengingum og oðrum &rræðum. Almenningssamgongukerfið flytur r&mlega tvær milljonir farþega milli staða a degi hverjum. Þa er Singap&r stundum kolluð borg garðanna ljosi þess að þar er fjoldi almenningsgarða og gonguleiða kringum eyjuna. Hjolreiðamenn og hlauparar geta stuðst við serstakt leiðakerfi til að ferðast a milli garða og annarra grænna svæða. STOFNAÐ 1956 Veldu þinn lit úr rúmlega 50 litum sem í boði eru og við bólstrum stólinn eftir þínum óskum. Bæjarlind Kópavogur s:

20 20 af :10 Heilsaog hreyfing Afleiðingar sjónvarpsgláps *Margt folk n& til dags eyðir miklum tma fyrir framan tolvuog sjonvarpsskjai hvern dag en fair velta þv fyrir ser hvaða afleiðingar þetta glap getur haft. Heilinn er gerður til að sja og bregðast við hlutum umhverfinu og það að einblna a eitthvað eitt langan tma kennir honum að &tiloka umhverfið og þrengir sjonsviðið smatt og smatt. Til að sporna gegn þessari þroun er mælt með að gera augnæfingar reglulega, svo sem að ranghvolfa augunum nokkrum sinnum eða lta fra skjanum með reglulegu millibili. BARÁTTAN GEGN ÓHOLLUSTU F kn er frekar sterkt orð MARGIR KANNAST VIÐ ÞAÐ AÐ FÁ STERKA LÖNGUN Í EINHVERJA ÓHOLLUSTU HVORT SEM ÞAÐ ER GOS- DRYKKUR, SÆLGÆTI EÐA FITURÍKUR MATUR. ÞESSA LÖNGUN GETUR VERIÐ ERFITT AÐ LOSA SIG VIÐ. NÆRINGARFRÆÐINGURINN HRUND VALGEIRS- DÓTTIR SEGIR SÁLFRÆÐILEGAR ÁSTÆÐUR OFT VALDA STERKRI LÖNGUN Í ÓHOLLUSTU. Ástæðurnar bak við ofaât og sterka loèngun õâ aâkveðin matvæli sem erfitt er að raâða við eru ekki alveg ljoâsar en eru taldar vera af bæði lõâfeðlisfræðilegum og saâlfræðilegum toga. Oft er þetta að stoârum hluta tilfinningalegt og tengist gjarnan einmanaleika, þunglyndi, kvõâða eða streitu. Jafnvel smaâskammtur af aâkveðinni matartegund getur þaâ yâtt undir ofaâtið. Hugsunin hjaâ foâlki er oft mjoèg svarthvõât. Það telur mat annaðhvort slæman og oâhollan eða goâðan og hollan en õâraunveruleikanum er þetta ekki alveg þannig, uâtskyârir Hrund og nefnir suâkkulaði, koèkur, kex, õâs, kartoèflufloègur, popp og skyndibita sem dæmi yfir þau matvæli sem foâlk finnur gjarnar fyrir sterkri loèngun õâ. Sumir eiga það lõâka til að borða of mikið af kartoèflum, brauði og pasta. Hrund segir sykur oft valda foâlki erfiðleikum õâbaraâttunni gegn oâhollu mataræði. Það hefur verið syânt fram aâ õârottum að matur sem inniheldur mikinn sykur eykur losun aâ utanfrumu-doâpamõâni aâ vissum stoèðum õâheilanum. Þetta eru hlutir sem aâ enn eftir að skoða betur hjaâ mannfoâlkinu og Guðn' Hronn gudnyhronn@mbl.is þess vegna er ekki alveg tõâmabært að tala um þessar langanir sem fõâkn. FõÂkn er frekar sterkt orð og er yfirleitt notað yfir sterka loèngun õâaâfengi og eiturlyf en ekki matvæli. En foâlk getur aftur aâ moâti fengið mjoèg sterka loèngun õâ vissan mat þannig að þvõâfinnst það ekki geta stjoârnað þessum loèngunum og neytir matarins oft õâ miklu magni, og þaâ er õâsumum tilfellum um að ræða ofaât sem er viss tegund af aâtroèskun, segir Hrund. Hlustað á l kamann Hrund mælir með þvõâað þeir sem eiga við ofaât að strõâða leiti til fagaðila sem hjaâlpar þeim að finna uât hvaða tilfinningar buâa að baki ofaâtinu. Þa lærir foâlk aðferðir til að takast aâ við tilfinningarnar aâ annan haâtt en með þvõâað borða of mikið. En ef loèngunin er aðeins vægari getur reynst vel að borða reglulega hollan mat og passa upp aâ að hlusta aâ lõâkamann. Svo er nauðsynlegt að borða þegar hungur gerir vart við sig þvõâlaâgur bloâðsykur getur yâtt undir þessar langanir. Svo hjaâlpar hreyfing oft til lõâka, uâtskyârir Hrund og segir að þaâ seâ einnig mikilvægt að finna uât aâ hvaða tõâma loèngunin gerir Morgunblaðið/Þorður Næringarfræðingurinn Hrund Valgeirsdottir heldur &ti vefsðunni þar deilir h&n 'msum gagnlegum froðleik um mataræði og næringu. AFP Það getur reynst þrautin þyngri að standast freistingar þegar sælgæti er a boðstolum. * Ástæðurnar að baki ofáti og sterkri löngun ákveðin matvæli eru ekki alveg ljósar en eru taldar vera af bæði l feðlisfræðilegum og sálfræðilegum toga. helst vart við sig. Þannig getur foâlk verið tilbuâið með snarl sem slær aâ loèngunina õâoâhollan mat. Fyrir suma gæti það til dæmis verið luâka af hreinum hnetum eða aâvoèxtur, segir Hrund sem verður oft voèr við að foâlk eigi erfitt með að minnka eða hætta að drekka gosdrykki hvort sem þeir innihalda sykur eða gervisætu. Það er mjoèg lõâklegt að það seâ vegna koffõânsins sem gosdrykkir innihalda gjarnan, segir Hrund að lokum. N OKKUR GÓÐ RÁÐ Yfirst gðu löngunina Borðaðu reglulega hollan mat í litlum skömmtum: Við viljum halda bloðsykrinum jafnvægi þv það kemur veg fyrir að við latum undan longun ohollustu. Ekki verða of svöng/svangur: Þegar við erum orðin mjog svong þa erum við lklegri til að missa okkur ohollustunni. Hreyfingin hjálpar: Margir borða sætindi þegar þeim leiðist og þa er gott að dreifa huganum með lkamsrækt. Hafðu snarl við höndina: Finndu &t a hvaða tma longunin gerir vart við sig og grptu þa hollt snarl, til dæmis hnetur og avexti. Fáðu viðeigandi hjálp: Leitaðu til fagaðila sem kennir þer að takast a við tilfinningar a annan hatt en með ofati ef það er það sem þ& ert að strða við. Hreinsaðu skápana: Ef engin ohollusta er til a heimilinu er lklegra að þer takist ætlunarverk þitt.

21 21 af :10 Vertu með Púlsmælir og einkaþjálfari Skilur íslensku Aukin nethraði Öugri myndavél Vatns- og rykvarinn Farðu inn á og sjáðu alla söguna!

22 22 af :10 22 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Heilsaoghreyfing Skaðsamt rotvarnarefni Paraben er rotvarnarefni sem gjarnan er notað snyrtivorur. A seinni arum hefur umræðan um skaðsemi parabens verið mikil en það er talið geta valdið brjostakrabbameini. Þeir sem vilja forðast paraben ættu þa að lesa vandlega utan a umb&ðir a snyrti- og hreinlætisvorum. Innihaldsl'singarnar geta stundum verið villandi og ætti folk að vera vakandi fyrir orðum sem innihalda orðið paraben, t.d. methylparaben. I fyrra hlupu þatttakendur Reykjanesmaraþonsins blðskaparveðri. SJÖ GÓÐ RÁÐ FYRIR HLAUPIÐ HLAUPIÐ UM GÖTUR REYKJANESBÆJAR Reykjanesmaraþonið er sannkölluð fjölskylduskemmtun MIÐVIKUDAGINN NÆSTKOMANDI, HINN ÞRIÐJA SEPTEMBER, FER REYKJA- NESMARAÞONIÐ FRAM. REYKJANESMARAÞONIÐ ER ÁRLEGUR VIÐBURÐUR SEM FER FRAM Í TENGSLUM VIÐ LJÓSANÓTT Í REYKJANESBÆ OG ER BOÐ- IÐ UPP Á AÐ HLAUPA ÞRJÁR MISMUNANDI VEGALENGDIR. Í ÁR RENNA 500 KRÓNUR AF HVERJU ÞÁTTTÖKUGJALDI TIL BARNASPÍTALA HRINGSINS. Guðn' Hronn gudnyhronn@mbl.is Við erum með þrjaâ, sjoè og tõâu kõâloâmetra þannig að við teljum að allir ættu að geta fundið eitthvað við sitt hæfi. Þetta er auðvitað svo stuttu eftir ReykjavõÂkurmaraþonið að þeir sem vilja hlaupa lengri vegalengdir eru oèrugglega buânir að faâ uâtraâs. Þessar vegalengdir ættu að henta þessari tyâpõâsku fjoèlskyldu, segir Vikar SigurjoÂnsson sem hefur haft umsjoân með Reykjanesmaraþoninu sõâðastliðin tõâu aâr. Það er toèluverður fjoèldi barna sem tekur þaâtt õâ hlaupinu, seârstaklega õâþremur kõâloâmetrum, og sjoè kõâloâmetrar henta unglingum vel, uârskyârir Vikar sem telur Reykjanesmaraþonið sannkallaða fjoèlskylduskemmtun. IÂaÂr verður Reykjanesmaraþonið aâ miðvikudegi lõâkt og õâfyrra en ekki aâ LjoÂsanoÂtt sjaâlfri. Við vorum alltaf með Reykjanesmaraþonið aâ laugardeginum õâtengslum við LjoÂsanoÂtt en nuâ er LjoÂsanoÂtt orðin svo stoâr viðburður að aâ seinasta aâri aâkvaâðum við að færa hlaupið yfir aâmiðvikudaginn, við toèldum það skynsamlegast, og það kom svakalega vel uât. Þess vegna verður hlaupið einnig aâ miðvikudegi õâaâr, segir Vikar og bendir aâ að 500 kroânur af hverju þaâtttoèkugjaldi renni til BarnaspõÂtala Hringsins. 500 kroânur af hverri skraâningu renna til BarnaspõÂtala Hringsins til minnigar um lõâtinn dreng sem leâst fyrir aâri, hann BjoÈrgvin Arnar Atlason. Við viljum laâta gott af okkur leiða, segir Vikar. Vikar mun ekki hlaupa õâsjaâlfu Reykjanesmaraþoninu en hann situr ekki auðum hoèndum meðan aâ hlaupinu stendur. EÂg hleyp oèrugglega sjoè eða tõâu kõâloâmetra aâ miðvikudaginn, bæði õâundirbuâningnum og meðan aâ hlaupinu stendur, segir Vikar sem mun sjaâ til þess að allt gangi vel fyrir sig aâ hlaupadeginum aâsamt fleira goâðu foâlki. Mesti sigurinn að mæta og vera með IÂlok dags verða svo veitt vegleg verðlaun fyrir meðal annars besta aârangurinn. Svo erum við einnig með slatta af uâtdraâttarverðlaunum, bæði peningaverðlaun og annað. Mesti sigurinn er bara að mæta og hlaupa, maður þarf ekki endilega að vera bestur til að faâ verðlaun, segir Vikar sem lumar aâ nokkrum goâðum raâðum fyrir þaâ sem hyggjast hlaupa aâ miðvikudaginn. Mitt helsta raâð til hlaupara er auðvitað að borða næringarrõâka fæðu aâður en haldið er af stað. Svo langar mig að benda foâlki aâ að taka það bara roâlega og fara ekki að stressa sig aâ einhverjum oâþarfa reâtt fyrir hlaup. Þa er auðvitað mikilvægt að vera vel skoâaður og vel klæddur. A  hugasamir geta skraâð sig til leiks til klukkan 22:00 aâ þriðjudaginn aâ eða õâ lõâkamsræktarstoèðinni LõÂfsstõÂl en þaâtttakendur eru hvattir til að kynna seâr hlaupaleiðirnar aâður en haldið er af stað. RaÂsmark og endamark verður við lõâkamsræktarstoèðina LõÂfsstõÂl/HoÂtel KeflavõÂk og ræst verður õâallar vegalengdir klukkan 18:00. Vikar Sigurjonsson er herna við rasmark Reykjanesmaraþons asamt dottur sinni, Snædsi Gloð sem mun hlaupa a miðvikudaginn. * 500 krónur af hverri skráningu renna til Barnasp tala Hringsins til minningar um l tinn dreng sem lést fyrir ári. AFP 1. Næringin er mikilvæg. Borðaðu hollan og orkurkan mat fyrir hlaupið sem fer vel magann. Til dæmis er tilvalið að fa ser grska jog&rt með m&sl og avoxtum fyrir atokin. 2. Skórnir skipta máli. Mikilvægt er að skob&naðurinn se þægilegur og goður. Faðu hjalp þrottavoruverslun við að velja sko sem henta fotunum a þer. Þa er sniðugt að vera með plastur vasanum hlaupinu ef ske kynni að hælsæri gerði vart við sig. 3. Slökun gerir gæfumun. Ekki eyða orkunni að kreppa hnefa og spenna axlir a meðan þ& hleypur, slakaðu a oxlunum og hristu handleggina reglulega til að halda slokun. 4. Ekki gleyma upphituninni. Profaðu að skokka a staðnum og teygja vel a lkamanum til að koma veg fyrir meiðsl. 5. Hafðu vatn við höndina. I flestum hlaupum eru svo þar til gerðar vatnsstoðvar þar sem hlauparar geta slegið a þorstann, n'ttu þer þær. 6. Skemmtu þér fyrst og fremst. Hlaupið verður auðveldara þegar þ& skemmtir þer vel. B&ðu til hressandi lagalista fyrir hlaupið og komdu þer grinn. 7. Teygjur eru ómissandi. Teygðu vel lok hlaups og komdu þannig veg fyrir harðsperrur og eymsl.

23 23 af : MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 23 * Í hvert sinn sem þú borðar ertu annaðhvort að næra sjúkdóm eða vinna gegn honum. Heather Morgan Flestir fóru t u k lómetra Þatttakendum Reykjavkurmaraþonsins hefur stoðugt farið fjolgandi fra arinu 1984 en þa skraðu aðeins 214 manns sig til leiks. I ar var þatttokumetið slegið þv manns toku þatt hlaupinu, meirihluti þatttakenda hljop tu klometra vegalengd eða einstaklingar. KEMPA VIKUN N A R SIGURBJÖRN HREIÐARSSON Umgengst l kama sinn sem musteri SigurbjoÈrn Hreiðarsson er einn þekktasti knattspyrnumaður landsins en hann oâlst upp aâ DalvõÂk og varð fyrsti landsliðsmaðurinn fraâ þvõâsvæði. Hann byrjaði ungur að spila meðal þeirra bestu en hann var einungis 15 aâra þegar hann feâkk að spreyta sig fyrst õâmeistaraflokki. Knattspyrnuferill hans er langur og glæsilegur enda leikjahæsti leikmaður Vals fraâ upphafi og var fyrirliði sem bæði IÂslands- og bikarmeistari. Spilaði einnig õâsvõâþjoâð upp uâr aldamoâtum með Trelleborg õâallsvenska. Fyrir þremur aârum toâk hann að seâr þjaâlfun hjaâ Haukum, fyrst sem aðstoðarþjaâlfari og nuâ sem aðalþjaâlfari liðsins. SigurbjoÈrn aâ konu og tvær dætur og er þvõâfjoèlskyldufaðir. Hann klaâraði stuâdentsproâf fraâ F B og õâþroâttafræði fraâ Laugavatni. Þa hefur stafað sem kennari õâ13 aâr, fyrst õâlindaskoâla õâkoâpavogi og nuâ õâiðnskoâlanum õâhafnarfirði. Gælunafn: BjoÈssi. Íþr ót tagr ein: Knattspyrna. Hver su oft æfir þú á viku? F imm eða sex sinnum õâviku. Hver er lykillinn að góðum árangri? SkyÂr og raunhæf markmið og vinna oâtrauður að þeim. Passa upp aâ allt sem viðkemur; s.s. æfingar, mataræði, hvõâld og hugarþjaâlfun. Ekki gefa afslaâtt af neinu og taka aâbyrgð aâ sjaâlfum seâr. Vera jaâkvæður gagnvart oèllu og meðvitaður um að það koma þungir dagar lõâka. AÂrangur er bara vinna og kemur alls ekki af sjaâlfu seâr. Hver nig er best að koma sér af stað? Velja seâr eitthvað sem manni þykir skemmtilegt að gera. Ekki fara eftir þvõâendilega hvað aðrir eru að gera heldur finna sitt aâhugasvið. Þa er hægt að byrja og gleyma seâr õâhreyfingunni. Það albesta er þegar maður er buâinn að hreyfa sig eða gera bara eitthvað õâaâkveðinn tõâma og gleymir seâr bara alveg õâþvõâ, lendir eiginlega õâtõâmaleysu og hlakkar til næsta skiptis. MjoÈg gott að finna seâr feâlaga að æfa með, einn eða fleiri, sem drõâfa mann aâfram þegar aâ þarf að halda. Hvað ráðleggurðu fólki sem vill hreyfa sig meir a? Hafa hreyfinguna fjoèlbreytta og lõâflega. EÂg skipti t.d. doègunum niður og hef nokkur atriði õâhverri viku. EÂg t.d. hleyp, lyfti, syndi, geng og er õâfoâtbolta õâhverri viku. Lyfti oft bara heima hjaâ meâr. Set upp þrekhring þar sem eâg einblõâni aâ eigin lõâkmasþyngd. Ekki laâta stoppa sig að komast ekki õâræktina þennan dag. Margir aðrir hreyfikostir õâ stoèðunni. Hvernig heldurðu þér í formi þegar þú fer ð í frí? EÂg passa mig aâ þvõâað vera aldrei haâður einhverri einni lõâkamsræktarstoèð eða einni tegund af hreyfingu. Hver maður er sitt musteri eins og einhver sagði og eâg nyâti meâr alltaf umhverfið sem eâg er õâhverju sinni. Það er alltaf hægt að hlaupa, ganga, vinna með eigin lõâkamsþyngd og mjoèg võâða hægt að fara õâsund. Maður er með bolta õâskottinu og jafnvel frisbõâdisk eða badmintonspaða. Bara spurning um að hreyfa sig. Ertu almennt meðvitaður um mataræðið? JaÂ, en ekki fanatõâskur. Borða allt en fylli diskinn ekki alltaf. EÂg passa að borða mikinn morgunmat og er alveg meðvitaður um, ef eâg hef verið õâeinhverju misgoâðu að borða, að passa upp aâ næstu maâltõâðir. Hvað borðarðu til að halda þér í formi? Alla floâruna. Passa alltaf að hlaða vel eftir æfingar og dæli þaâ õâmig sykri sem er ein af faâum stundum sem eâg borða sykur með goâðri samvisku. Fæ meâr alltaf lyâsi og võâtamõân extra aâ morgnana og drekk mikið vatn. Reyni bara að passa jafnvægið milli hleðslu og eyðslu. Hvaða óhollusta fr eistar þín? E  g borða alveg inn aâ milli oâhollt en reyni að hafa jafnvægi õâþessu. EÂg fæ meâr t.d. mjoèg reglulega royalbuâðing og noâakropp. Hvað ráðleggurðu fólki sem vill bæta mataræðið? Kynna seâr maâlin og borða fjoèlbreytt. Reyna að finna jafnvægi õâþvõâað innbyrða jafnmikið af kalorõâum og þuâ eyðir. Borða alltaf kjarngoâðan morgunmat sem heldur manni soèddum langt fram eftir. Vera ekki alltaf að narta og drekka mikið vatn. Hvaða gildi hefur hreyfing fyrir þig? Hreyfing er þannig fyrir mig að ef eâg er ekki buâinn að hreyfa mig õâtvo daga þaâ er eâg gjoèrsamlega viðþolslaus, verð að komast õâhreyfingu. F raâhvarfseinkenni mikil. Þetta er lõâfsstõâll hjaâ meâr. E  g veit að hreyfingin hefur grõâðarleg aâhrif aâ lõâkamlega og andlega heilsu eins og rannsoâknir syâna og lõâðanin verður oèll oènnur eftir hreyfingu. Þvõ segi eâg að heilsuhraustur maður aâ seâr oâtal drauma en saâ heilsulausi aðeins einn. Hvað eru algeng mistök hjá fólki við æfingar? Það fer of geyst af stað og fer oft eftir sterõâoâtyâpum sem það reynir að lõâkjast af þvõâeitthvað er õâtõâsku aâ þeim tõâma. Byrjar aâ fullum krafti õâ einhverju sem er ekki õâgrunninn þeirra aâhugi eða alltof geyst og er þvõâhætt eftir nokkrar vikur, hefur hvorki uâthald neâ aâhuga. FoÂlk aâ að hreyfa sig fyrir sjaâlft sig, viðhalda eða bæta heilsuna og lõâða vel andlega og lõâkamlega. Alls ekki gera eitthvað bara af þvõâað það er õâ tõâsku. Þegar foâlk fer og fær raâð um hreyfingu er mikilvægt að faâ roèkstuðning aâ oèllu sem verið er að setja fyrir. Hverjar eru fyrirmyndir þínar? A yngri aârum hinir og þessir foâtboltamenn.  I dag er það meira að eâg lõât aâ aâkveðna mannkosti sem fyrirmynd. Það er að fara jaâkvæður inn õâdaginn og halda þvõânokkuð fersku sama aâ hverju gengur, huga að heilsunni, gefa af seâr og taka aâbyrgð aâ Morgunblaðið/Eggert eigin gjoèrðum. Þeir sem þjast af beinhimnubolgu ættu að kæla auma svæðið með koldum bakstri. Þjáist þú af beinhimnubólgu? Margt folk sem stundar þrottir reglulega þjaist af beinhimnubolgu. Beinhimnubolga orsakast af of miklu eða rongu alagi sem veldur bolgum skoflungunum. Beinhimnubolga l'sir ser þannig að sa sem þjaist af henni finnur fyrir verk a innanverðum og/eða neðanverðum skoflunginum, verkurinn agerist þa við aukið alag. Hlauparar sem hlaupa a horðu undirlagi fa gjarnan beinhimnubolgu og þeir sem nota rangan skob&nað lkamsrækt. Þess vegna er nauðsynlegt að nota rettan skob&nað og jafnvel fara gongugreiningu til að finna &t hvað hentar manni best. Þegar beinhimnubolga gerir vart við sig er nauðsynlegt að bregðast rett við og draga &r alagi þv langvarandi beinhimnubolga getur orsakað alagsbrot. Þeir sem finna fyrir beinhimnubolgu ættu að kæla skoflunginn með koldum bakstri og gera styrkaræfingar fyrir fætur, bolgueyðandi lyf geta einnig hjalpað til. Þeir sem eru gjarnir a að fa beinhimnubolgu ættu að gæta þess að verða ekki kalt a æfingum þv kuldi getur 'tt undir beinhimnubolgu, þa er einnig mælt með að nota upphaa hlaupasokka sem halda hita a fætinum og auka bloðflæði. D-vtamn er hægt að taka inn tofluformi. D-v tam n mikilvægt D-vtamnskortur er algengur hja þeim sem ekki njota nægilega mikillar solar. Mannslkaminn þarf a D-vtamni að halda til að viðhalda goðri heilsu og þv ættu þeir sem sja ltið af sol að hafa d-vtamn huga. D-vtamnskortur getur haft slæm ahrif a m.a. sjon, frammistoðu þrottum og frjosemi. A vetrarmanuðunum er sniðugt að taka d- vtamn inn sem fæðubotarefni og borða d- vtamnrka fæðu, svo sem fitumikinn fisk. VIÐEIGUMSÓFANNHANDAÞÉR MIKIÐÚRVALÁKLÆÐAOGLEÐURS Syrusso n Hö nnunar h ú s Síðumúla 33

24 24 af :10 Heimili oghönnun Yfirfærir handteikningar á tölvuskjá *Moleskine hefur hafið framleiðslu a n'jum skissubokum samstarfi við Livescribe-snjallpenna þar sem handskissur eru yfirfærðar a tolvuskja með snjallpennanum. Snjallpenninn, sem er einnig upptokutæki, gerir folki kleift að vista teikningarnar snar tolvunni og vinna þær afram þar, vista þær beint a skjainn eða flokka skissurnar eftir eigin hofði. Geysir kr. Teppi &r 100% slenskri ull. Hannað &t fra gomlu slensku munstri. Epal kr Grair p&ðar fra Muuto. Insula kr. Spegill fra Further North. Epal kr. Dasamlegt r&mteppi fra Ferm Living. Fallegt Epal kr. Skemmtilegur snagi fra Normann Copenhagen. svefnherbergið FALLEGIR SMÁHLUTIR OG MILDIR LITIR GEFA SVEFNHERBERGINU FALLEGT YFIRBRAGÐ. SVEFNHERBERGIÐ Á AÐ VERA NOTALEGT OG LAUST VIÐ ÁREITI OG ÞVÍ NAUSYNLEGT AÐ VELJA VEL HLUTI INN Í HERBERGIÐ. KOPAR, GRÁR, BRÚNN OG DAUFIR LITIR HENTA MEÐAL ANNARS ÁKAFLEGA VEL INN Í SVEFNHERBERGIÐ. Sigurborg Selma Karlsdottir sigurborg@mbl.is Ilva kr. Flottur spegill fra Ilvu. Hjarn.is kr. Skemmtilegt kerti. Kemur nokkrum litum. Artform kr. Koparljosakrona fra Vitra. Kemur tveimur stærðum. IKEA kr. Borðlampi sem gefur milda birtu.

25 25 af :10 HEILSURÚM HEILSUDÝNUR SÓFAR SVEFNSÓFAR HÆGINDASTÓLAR KODDAR SÆNGUR RÚMFÖT O.FL. HEILSUDÝNUDAGAR Nature s Rest Stærð cm. Verð D ýnudagar 80x , ,- 90x , ,- 100x , ,- 120x , ,- 140x , ,- 160x , ,- 180x , ,- Stillanlegur botn með Shape heilsudýnu Stærð cm. Verð D ýnudagar 2x80x , ,- 2x90x , ,- 2x90x , ,- 2x100x , ,- Nature s Comfort Pillowtop Stærð cm. Verð D ýnudagar 100x , ,- 120x , ,- 140x , ,- 160x , ,- 180x , ,- Nature s Luxury Pillowtop Stærð cm. Verð D ýnudagar 120x , ,- 140x , ,- 160x , ,- 180x , ,- SHAPE BY NATURE S BEDDING Shape heilsudýna með botni Stærð cm. Verð D ýnudagar 80x , ,- 90x , ,- 100x , ,- 120x , ,- 140x , ,- 160x , ,- 180x , ,- D O RMA H oltagörðum, Reykjavík OPIÐ: Virka daga frá kl og Laugardaga frá kl D alsbraut 1, Akureyri Húsgagnahöllinni, Reykjavík Skeiði 1, Ísarði

26 26 af :10 26 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Heimili oghönnun Kristjan Orn Kjartansson og Kristjan Eggertsson hja arkitektastofunni KRADS. Ljosmynd/Okui Lala N ÝTA LEGO-KUBBA VIÐ KEN N SLU OG ÞRÓUN VERKEFN A Umhverfis hnöttinn með Lego NAFNARNIR KRISTJÁN EGGERTSSON OG KRISTJÁN ÖRN KJARTANSSON HJÁ KRADS ARKITEKTUM HAFA UNDANFARIN FJÖGUR ÁR NÝTT SÉR LEGO-KUBBA VIÐ KENNSLU Í ARKITEKTÚR OG ÞRÓUN VERKEFNA Í LISTAHÁSKÓLUM VÍÐSVEGAR UM HEIMINN. Í KJÖLFARIÐ HÓFU ÞEIR SAM- STARF VIÐ LEGO OG ÞRÓUÐU MEÐ ÞEIM VÖRU SEM ER TIL ÞESS GERÐ AÐ AUKA SKILNING OG ÁHUGA FÓLKS Á ARKITEKTÚR ALMENNT. Sigurborg Selma Karlsdottir sigurborg@mbl.is Morgunblaðið/Kristinn Ljosmynd/Okui Lala Nemendur George Town Penang þar sem Kristjan og Kristjan Orn st'rðu tveggja daga vinnustofu. KristjaÂn Eggertsson og KristjaÂn OÈrn Kjartansson hjaâ õâslensk-doènsku arkitektastofunni KRADS, hafa sõâðan aârið 2010 nyâtt seâr Lego-kubba við kennslu og þroâun verkefna õâlistahaâskoâlum võâðsvegar um heiminn. IÂbyrjun aâguâst kom aâ markað vara fraâ Lego, Lego Architecture Studio, õâevroâpu sem byggist aâ hugmyndafræði vinnustofu KRADS um að vekja aâhuga, virkja skoèpunargaâfuna og dyâpka skilning foâlks aâ arkitektuâr almennt. Pakkinn inniheldur hvõâta Lego-kubba og er, oâlõâkt oèðrum voèrum fraâ Lego, aân leiðbeininga. KRADS vann með Lego að þroâun voèrunnar og er teiknistofan hugmyndafræðilegur ritstjoâri veglegrar boâkar sem fylgir kubbunum og er hugsuð til þess að veita innblaâstur og innsyân õâhoènnunarferli arkitekta. Það hefur verið aâkveðin tilhneiging hjaâ arkitektanemum sõâðustu aâr að gera minna af fyâsõâskum lõâkoènum og styðjast frekar við toèlvugerð þrõâvõâddarmoâdel õâhoènnunarferlinu. FyÂsõÂska lõâkanið er þoâ afar mikilvægt verkfæri og okkur langaði að setja saman vinnustofu fyrir arkitektanema þar sem eingoèngu væri unnið með slõâk lõâkoèn. Við aâkvaâðum að nyâta okkur Lego-kubbinn õâvinnustofunum þar sem hann er mjoèg demoâkratõâskur sem byggingarefni, þ.e.a.s. það geta allir byggt uâr Lego, og foâkusinn er þvõâfrekar aâ hugmyndirnar að baki lõâkoènunum en hversu vel þau eru sett saman, uâtskyârir KristjaÂn. Hugmyndin að vinnustofunni var að taka burt þessi hefðbundnu verkfæri sem arkitektanemendur notast yfirleitt við, toèlvuna, pennann og svo framvegis, og leyfa þeim eingoèngu að vinna õâlõâkoèn. Það sem gerist með þvõâer að það verður meira samtal milli nemendanna og kubbarnir yâta sjaâlfkrafa undir leik õâhoènnuninni, sem er mjoèg mikilvægur þaâttur õâferlinu sjaâlfu, uâtskyârir KristjaÂn OÈrn en þeir KristjaÂn foâru af stað með aâhugaverðar vinnustofur fyrir arkitektanema õâlistahaâskoâla IÂslands aârið Upphaflega var vinnustofan aðallega hugsuð fyrir fyrsta aârs nemendur, til þess að koma þeim fljoâtt õâgang og kynna þeim grunnhugtoèk õâfaginu og yâta undir samtal nemenda. Vinnustofurnar eru oftast með mjoèg hratt tempoâ sem er að þvõâleyti gott að samtal nemendanna verður að ganga upp, það er varla tõâmi til þess að vera annað en sammaâla. Að vissu leyti eru vinnustofurnar þjaâlfun õâskipulagðri samvinnu og suâ æfing er mjoèg goâð fyrir nemendur, segir KristjaÂn OÈrn. AÂrið 2012 toâk KRADS þaâtt õâhoènnunarmars og õâstað þess að syâna eitthvert af hefðbundnum verkefnum arkitektastofunnar aâkvaâðu nafnarnir að syâna vinnustofuna sem verkefni. Við vorum með innsetningu õâhafnarhuâsinu. Þar komum við fyrir stoârum stoèpli õâ miðju ryâmisins með fullt af Lego-kubbum og oèllum sem soâttu syâninguna gafst kostur aâ að spreyta sig aâ byggingu, uâtskyârir KristjaÂn O È rn og þaâ bætir KristjaÂn við að með syâningunni hafi þeir uppgoètvað hversu goâður miðill Lego-kubburinn seâ til þess að tengja foâlk og ræða arkitektuâr. Lego-kubbarnir eru eitthvað sem allir skilja og allir geta nyâtt seâr. Þo svo að foâlk seâ stundum, eins og aâ syâningunni, bara að leika seâr þaâ hefur þetta jaâkvæð aâhrif aâ skilning og umræðuna um arkitektuâr almennt, segir KristjaÂn. Hollenski arkitektinn Winy Maas, sem heâlt fyrirlestur aâ HoÈnnuarMars sama aâr, varð hrifinn af syâningunni og stakk õâkjoèlfarið upp aâ þvõâað KRADS kæmi með vinnu- REYKJAVÍK AKUREYRI REYKJAVÍK AKUREYRI REYKJAVÍK AKUREYRI REYKJAVÍK AKUREYRI REYKJAVÍK AKUREYRI I REYKJA AáR RR! R 0 AáR RR! PIANA Svart, brúnt og hvítt PU áklæði. TILBOÐSVERÐ: KR. Fullt verð ASAMA PU-svart og hvítt. Krómfætur. TILBOÐSVERÐ: KR. Fullt verð ANDREW Svart, hvítt og brúnt leður. TILBOÐSVERÐ: KR. Fullt verð ATHENA Ljóst og steingrátt áklæði.viðarfætur. TILBOÐSVERÐ: KR. Fullt verð SALA Svart ektaleður Burstað stál í fótum. TILBOÐSVERÐ: KR. Fullt verð ALEXA Brúnt og svart ekta leður. Burstað stál í fótum. TILBOÐSVERÐ: KR. Fullt verð H ÚSGAGN AH ÖLLI N Bí l d s h ö f ð a 2 0 Re y k j a v í k O PI Ð Vi r k a d a g a , l a u g a r d o g s u n n u d

27 27 af : MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR turnar a skalanum einn a moti voru s'ndir a Feneyjatværingnum. Ljosmynd/Frans Parthesius stofuna til Delft õâhollandi þar sem hann styârir stuâdõâoâi innan arkitektuârdeildar tæknihaâskoâlans TU-Delft. Hann stakk upp aâ þvõâað við værum með haâlfs aârs naâmskeið þar sem eingoèngu væri byggt uâr Lego. A fyrri helmingi naâmskeiðsins unnu nemendurnir alls 700 lõâkoèn af skyâjakljuâfum õâskalanum einn aâ moâti 1.000, með þeirri hugsjoân að leiðarljoâsi að opna skyâjakljuâfinn og gera hann meiri hluta af sõânu naânasta borgarumhverfi. Þa voru valdir 16 skyâjakljuâfar og þeir stækkaðir upp õâskalann einn aâ moâti 100 og uâr þvõâurðu þriggja metra haâ LegolõÂkoÈn. Þessir 16 turnar foâru sõâðan aâ syâningu õâ Hong Kong og litlu turnarnir 700, õâskalanum 1 aâ moâti voru syândir aâ FeneyjatvõÂæringnum, segir KristjaÂn OÈrn og bætir KristjaÂn við að vinnan með meistaranemum hafi fært verkefnið aâ hærra plan. Ljosmynd/ Frans Parthesius Bæta borgarmenningu með Lego SõÂðan verkefnið foâr af stað hafa nafnarnir ferðast võâða með vinnustofurnar, til að mynda til Danmerkur, Hollands og Finnlands, og vakið õâleiðinni athygli hjaâ alþjoâðlegum fjoèlmiðlum með skemmtilegri naâlgun sinni aâ arkitektuâr. Um miðjan aâguâst aâ þessu aâri var okkur boðið að koma til Georgetown õâpenang õâ MalasõÂu. Þar eru starfandi samtoèk sem bera heitið # Better Cities. Þau hafa verið að ferðast um MalasõÂu og stuðla að kynningu aâ nyâjum hugmyndum um borgarumhverfi og bættri borgarmenningu õâsuðaustur-asõâu, segir KristjaÂn. SamtoÈkin hoèfðu kynnt seâr vinnustofur KRADS sem syânir hve oèfluglega hugmyndafræði verkefnisins hefur breiðst uât um heiminn. Þeir buðu okkur þvõâað koma og styâra tveggja daga vinnustofu með arkitektum og masterclass-nemendum õâgeorge Town õâ Penang õâtengslum við aârlega borgarmenningarhaâtõâð, uâtskyârir KristjaÂn og bæta þeir við að þessi litli Lego-kuÂrs sem byrjaði õâlistahaâskoâlanum aâ IÂslandi hafi heldur betur gefið af seâr. Hugmyndin var upphaflega að buâa til vinnustofu fyrir arkitektanema sem við gætum ferðast með um heiminn. Það var aðeins minna að gera hjaâ okkur aâ stofunni aârið 2009, eins og võâða annars staðar þaâ õâbyggingargeiranum, og þvõâupplagður tõâmi til að skapa seâr sõân eigin verkefni og læra eitthvað nyâtt um leið. Við bjuggumst þoâ ekki við að naâ alla leið aâ hina hlið hnattarins með kubbana og að faâ að taka þaâtt õâað þroâa nyâja voèru fyrir Lego, bætir KristjaÂn við að lokum. Ljosmynd/Frans Parthesius Morgunblaðið/Kristinn Lego Architecture Studio, Kristjan Orn og Kristjan unnu með Lego að þroun vorunnar. VÍK AKUREYRI REYKJAVÍK AKUREYRI REYKJAVÍK AKUREYRI REYKJAVÍK AKUREYRI REYKJAVÍK AKUREYRI I REYKJAVÍK STÓLADAGAR Bú A ý m Am B R m marc borðstofustólar marc 20% O G D a l s b r a u t 1 Ak u r e y r i O PI Ð Vi r k a d a g a k l o g l a u g a r d a g a EI T T SÍ M A N Ú M ER

28 28 af :10 Matur ogdrykkir Borðað og lakkað á neglur *Grænkal komst tsku fyrir nokkrum misserum og hafa vinsældir þess aldrei verið meiri. Það er notað s&pur, salot, snakk og 'msar &tgafur af grænum drykkjum. N&na lætur folk ser ekki lengur nægja að borða það heldur er komið a markað naglalakk b&ið til &r grænkali. Fyrirtækið NailKale fra London framleiðir þessi naglalokk og eiga þau að vera serstaklega goð fyrir neglurnar. Asgeir Mar s'nir fagmannlega takta við barinn. Rauðvninu er hellt yfir ofuga skeið til að hægja a rennslinu. Morgunblaðið/Styrmir Kari N EW YORK SOUR 45 ml bourbon 15 ml hunangssíróp (80% hunang og 20% soðið vatn) 30 ml ferskur sítrónusafi eggjahvít a Allt er sett hristara og hrist fyrst saman an klaka til að brjota eggjahvtuna sundur. Sðan hrist með klaka og sað kokkteilglas. Asgeir sar gegnum tvo sigti. Loks er rauðvni hellt yfir (10-15 ml), gott að hafa tannnrkt vn, en vninu er hellt yfir ofuga skeið til að hægja a rennslinu. FRÍSKANDI VISKÍKOKKTEILAR FALLA VEL Í KRAMIÐ Eins og kalt eldhús KOKKTEILMENNINGIN HEFUR EFLST MJÖG HÉRLENDIS Á SÍÐUSTU ÁRUM AÐ SÖGN ÁSGEIRS MÁS BJÖRNSSONAR YFIRBARÞJÓNS Á SLIPPBARNUM, SEM LEGGUR ÁHERSLU Á ÚRVALSHRÁEFNI OG ÖRUGG VINNUBRÖGÐ. Inga R&n Sigurðardottir ingarun@mbl.is Ásgeir MaÂr BjoÈrnsson er buâinn að vera aâ Slippbarnum fraâ þvõâskoèmmu eftir opnun. Sem yfirbarþjoânn ber eâg aâbyrgð aâ þessu kokkteilstuâssi og er listrænn stjoârnandi og viðburðastjoâri samkvæmt raâðningarsamningi, segir hann õâleâttum duâr aðspurður hvernig eigi að titla hann. Slippbarinn hefur vakið athygli fyrir markvissa kokkteilseðla. AÂ hamingjustund er aâvallt eitthvert þema en nuâna eru viskõâkokkteilarnir allsraâðandi. En hvernig kom hugmyndin að þvõâað bjoâða upp aâ uârval viskõâkokkteila? IÂ rauninni var kokkteilsenan ekki õâgangi þegar við byrjuðum heârna. Menn voru hræddir við vissar tegundir af aâfengi. AÂ happy hour reyndum við að hafa þetta sem einfaldast. Við byrjuðum aâ vodka, foârum svo uât õâgin og svo var bara kominn tõâmi aâ næsta skref, segir hann en það var viskõâið. Við fylgjum gestunum okkar, uâtskyârir hann og bætir við að kokkteilmenningin hafi eflst mjoèg aâ þessum tõâma. Hann segir stefnuna hjaâ seâr að bjoâða upp aâ meiri gæði og leita uppi nyâjungar og að yfirleitt seâ unnið uât fraâ þema. A Â herslan er ennfremur aâ gott hraâefni. AÂsgeir var yfirþjoânn aâ HoÂtel BuÂðum og heillaðist af sterkari võânum. Hann byggði upp oèflugan bar aâ BuÂðum aârið 2007 en þaâ var kokkteilmenningin varla til. FoÂlk var bara õâleâttvõâni og svo kaffi og konõâaki eftir matinn. Vinnubrögðin Kaupmannhöfn AÂsgeir segist hafa verið buâinn að læra bakvinnuna en hafi ekki verið kominn með vinnubroègðin og flutti til Kaupmannahafnar þar sem hann saâ um daglegan rekstur aâ tveimur boèrum. Þar er kokkteilsenan komin miklu lengra aâ veg og eâg lærði allt sem eâg veit um framkvæmdina. Þar kynntist eâg foâlki sem var að vinna að þessu sama markmiði, að lyfta upp þjoânustustiginu og fara að gera þetta fyrir framan gestina. Það að vera með oèrugg vinnubroègð og þjaâlfaðar hreyfingar er syâning õâsjaâlfu seâr. Hann segist ekki hafa haft truâ aâ þvõâõâfyrstu að það væri hægt að koma upp sambærilegri kokkteilmenningu heâr aâ landi. Það er oâtruâlega gaman að sjaâ hvað foâlk tekur þessu vel. Þetta var ekki auðvelt til að byrja með þvõâvið vorum að þjaâlfa oâvant starfsfoâlk aâ sama tõâma og það var brjaâlað að gera. NuÂna naâum við að gera þetta virkilega vel. Hann segir mikla vinnu fara õâundirbuâning fyrir helgarnar. Bakvinnan er 80% af þessu. Fyrir helgi erum við byrjuð klukkan toâlf að buâa til safa, við þurfum lõâka að gera aâtta til tõâu sõâroâp fraâ grunni. Við gerum allt fraâ grunni og þvõâmaâ eiginlega lõâkja þessu við kalt eldhuâs. FROZEN SOUR 45 ml bourbon 25 ml ferskur sítrónusafi 25 m l sykursíróp (hlut föllin er u 1½ sykur á m ót i 1 af vat ni) barskeið (7 ml) Maraschino Angustura bitter Allt hraefnið er sett blandara með klaka og blandað þar til drykkurinn er þykkfljotandi. Hellt glas og Angustura bitter fer a toppinn. Efst er sðan kirsuber sem marinerað hefur verið lakkrs og sykri.

29 29 af :10

30 30 af :10 30 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Matur ogdrykkir Ulfur a langan feril að baki sem matreiðslumeistari. ÚLFUR UGGASON MEÐ MATARBOÐ Náttúruboð fjölskyldunnar ÚLFUR UGGASON OG BAUÐ FORELDRUM, SYSTKINUM, MÖKUM ÞEIRRA OG ÖMMU UPP Á LJÚFFENGT FISKMETI, HEIMAREYKT KJÖT OG GIRNILEGAN EFTIRRÉTT. J&la Margret Alexandersdottir julia@mbl.is Úlfur Uggason bauð naânustu fjoèlskyldu, foreldrum, systkinum og moèkum, õâ dyârindis þriggja reâtta kvoèldverð þar sem õâslenskt hraâefni var õâ haâvegum haft. Boðið var haldið aâ heimili foreldra UÂlfs, þeirra Ugga ÞoÂrðs Agnarssonar læknis og MargreÂtar GuðnadoÂttur listakonu, enda er heimili þeirra hjarta fjoèlskyldunnar. SjaÂlfur aâ UÂlfur langan feril að baki sem matreiðslumaður en hann hefur starfað sem kokkur õâ Frakklandi, Noregi og heâr heima, verið yfirkokkur õâ nokkur aâr aâ PõÂsa meðal annars en õâ dag er hann yfirkokkur aâ Center Hotes. EÂg saâ alfarið um eldamennskuna þetta kvoèld nema að moâðir mõân sem er svo mikil listakona saâ um * Mér finnst að fólk ætti að hafa huga að maður ofmetur oft eldunart ma fiskmetis. heildaruâtlitið, aâhoèldin og slõâkt og leât meâr eftir gullfallega steina sem huân tõândi sjaâlf õâ fjoèru reâtt hjaâ StykkishoÂlmi õâ sumar, segir U Â lfur en steinana notaði hann undir forreâttinn. Þegar eâg skipulagði matseðil kvoèldsins hafði eâg õâ huga að nota õâslenskt hraâefni og það sem naâttuâran hefur upp aâ að bjoâða og maður gæti gert hlutina sjaâlfur eins og að reykja kjoètið. Maturinn heppnaðist afar vel og kvoèldið var notalegt en UÂlfur var seârstaklega aânægður með eftirreâttinn. SjaÂlfur segist hann ekki vera hrifinn af þvõâ að fylgja uppskriftum og vilji frekar leika af fingrum fram og þvõâ hafi hann ekki verið alveg viss um að eftirreâtturinn myndi heppnast fullkomlega. Getur hann gefið lesendum sem halda gott matarboð með fiskmeti õâ aðalreâtt goâð raâð? MeÂr finnst að foâlk ætti að hafa õâ huga að maður ofmetur oft eldunartõâma fiskmetis. Þegar maður heldur að það vanti nokkrar mõânuâtur upp aâ að fiskurinn seâ tilbuâinn, er hann yfirleitt nuâ þegar tilbuâinn. Það þarf lõâka að hafa õâ huga að þegar maður tekur fisk til dæmis uât uâr ofni heldur hann aâfram að eldast õâ fatinu õâ nokkrar mõânuâtur, segir UÂlfur og bætir við að fiskur kvoèldsins hafi runnið einkar ljuâflega niður. Bankabygg 300 g bankabygg 150 g gulrætur, skornar í teninga 50 g skalottlaukur, fínsaxaður 20 g engifer, marinn og saxaður 4 hvítlauksgeirar, marðir og saxaðir 1 búnt graslaukur, saxaður 1 l gulrót arsafi 4 dl rjómi Sjoðið byggið gulrotarsafanum og vatni, asamt engifer, hvtlauki og skalottlauki. Þegar byggið er orðið vel mj&kt og mestur vokvi gufaður upp ma rjominn fara &t. Latið krauma faeinar mn&tur en passið vel að blandan brenni ekki við. Saltið og piprið eftir smekk. 300 g íslenskt spínat 3 stk. plómutómatar 10 stk. kirsuberjat óm at ar börkur af 1 sítrónu börkur af 1 appelsínu 1 dl ólífuolía maldonsalt og svartur pipar eftir smekk Sp natsalat Fjarlægið storu stilkana af spnatinu, kjarnhreinsið plomutomatana og skerið litlar og kr&ttlegar sneiðar. Blandið fnrifnum berki af stronunni og appels- nunni saman við olfuolu, salt og pipar og hellið yfir salatið.

31 31 af : MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 31 Fyrir 8 2 kg rauðspretta 400 g íslenskt grænkál smá matarolía og ólífuolía klípa af sm jöri 3 stk. hvítlauksgeirar, fínt skornir salt eftir smekk Fjarlægið roðið af rauðsprettunni og hellið smavegis olfuolu yfir fiskinn. Leyfið fiskinum að standa um það bil 10 mn&tur við stofuhita. Skellið storri ponnu a hita. Setjið hvtlaukinn a ponnuna þegar h&n er orðin mjog heit og svo fiskinn. Þegar fiskurinn er b&inn að vera um það bil 1 mn&tu a ponnunni skal bæta við smjorinu og saltinu. Steikið fiskinn baðum megin orfaar mn&tur og passið að ofsteikja ekki. Grænkalið er skorið frekar fnt niður og steikt a heitri ponnu með matarolu, smjori, salti og pipar. Steikja þarf grænkalið þonokkurn tma til að það verði ekki seigt. Berið rauðsprettuna fram með grænkalinu. Fra vinstri: Ulfur Uggason, Magdalena Przybylak, Þords Claessen, Margret Guðnadottir, Isold Uggadottir, Stella Sigurðardottir, Embla Uggadottir og Uggi Þorður Agnarsson. Rauðspretta með slensku grænkáli Morgunblaðið/Eggert Hangikjötsþynnur 400 g reykt lambakjöt, ekki soðið, helst filet eða partur úr læri Hægt er að reykja lambakjotið upp aeigin sp'tur eftir þessari aðferð: Leggið kjotið salt- og sykurpækil a.m.k. tvær klukkustundir og skolið kjotið að þv loknu með koldu vatni og þerrið vel. Pækillinn er 50% sykur og 50% salt og fer magn eftir stærð læris. Gott er að nota sjavarsalt eða eitthvað sambærilegt en saltið ma alls ekki vera of fnt ne of sterkt. Best er að nota &tigrillið til að reykja kjotið. Gott er að kaupa sag til reykingar, en slkt fæst yfirleitt storum matvoruverslunum eða viðukenndum soluaðilum storeldh&sa. Setjið þa kol a grillið, alls ekki of mikið. Leyfið þeim að brenna um það bil 40 mn- &tur. Þegar kolin eru u.þ.b. að deyja &t skal stra sagi yfir, setja kjotið a grillteinana, alls ekki hafa þa heita, setjið þetta yfir kolin og skellið svo lokinu a svo að reykurinn haldist inni grillinu. Athugið að grillið ma alls ekki vera of heitt, það a bara að reykja kjotið en ekki elda leiðinni, bðið eftir að reykurinn hverfi alveg, um bil korter. Endurtakið þetta til að reykja kjotið a.m.k. tvisvar þannig að n'tt sag er sett a og allt Skeiðarnar eru &r smiðju moður Ulafs, Margretar Guðnakonu listakonu Kirsuberjatrenu. 500 g rjómi 160 g sykur 1 stk. vanillustöng 5-6 eggjarauður 4 dl str oh, 80% Sjoðið rjomann með vanillustonginni. Blandið saman sykri gert aftur eins og leiðbeiningarnar segja. Sneiðið kjotið niður þunnar sneiðar og raðið a disk eða a natt- &rusteina eins og her er gert. PIPARRÓTARSÓSA 1 msk. piparrót, rifin niður 3 msk. mæjónes 2 msk. sýrður rjómi 10% ½ msk. hunang ½ msk. sítrónusafi smá salt og pipar Blandið ollu saman skal með pskara og berið fram. GRÆNERTUMAUK 200 g frosnar grænar baunir ½ tsk. salt Setjið baunirnar pott og latið vatn flæða yfir. Kveikið a hitanum undir og leyfið vatninu að na smahita eða þangað til baunirnar eru ekki lengur frosnar og orðnar vel heitar en þær mega samt alls ekki sjoða. Sigtið baunirnar fra vatninu og skellið matvinnsluvel með smavegis salti. Berið hangikjotið fram a natt&rusteinum með piparrotarsosu, grænertumauki, olfulu, maldonsalti og svortum pipar eftir smekk, blaberjum og furuhnetum. Crème brûlée og eggjarauðunum. Blandið heitu rjomablondunni og eggjunum og sykrinum. Sigtið allt með fnu sigti. Setjið skalar sem henta creme br&lee. Bakið ofni við 120 C 25 mn&tur. Leyfið eftirrettinum að kolna aður en stroh er hellt yfir og kveikt.

32 32 af :10 Græjur ogtækni Ástin vinsælust á Instagram er feikivinsælt en forritið gerir notendum kleift að deila ljosmyndum og myndbondum með vinum snum auk þess að skoða myndir hja oðrum. N'legar tolur gefa til kynna að um 200 milljon einstaklingar noti forritið manaðarlega. Notendur Instagram kannast þa eflaust flestir við kassamerkið (hashtag) sem gerir myndina þna s'nilegri. Allra vinsælasta kassamerkið er að sjalfsogðu love eða AFP*Instagram-smaforritið ast. NÝ TÆKNI: SNJALLÚR, ÞRÁÐLAUS DISKUR OG GOLFSVEIFLUGREINIR F LG G 3 lestir ef ekki þekkja Android-styÂrikerfið aâ sõâmum og spjaldtoèlvum, en það er lõâka aâ fleiri tækjum, nuâ sõâðast smaâtækjum eins og uârum eða toèlvur õâuâralõâki, sem verða sõâfellt algengari. Samsung var með þeim fyrstu sem kynntu slõâkt apparat, Samsung Galaxy Gear, sem var með Androidafbrigði til að byrja með en keyrir nuâ Tizen, sem er Linuxkyns. Su uâtgaâfa af Android sem notuð var õâfyrstu gerðir slõâkra smaâtækja, sem kalla maâ snjalluâr, var frumstæð um margt, en fyrsta uâtgaâfa af Android Wear var kynnt õâvor og fyrstu tækin komu aâ markað õâ sumar, Samsung Gear Live og LG G Watch. LG G Watch snjalluârið er nokkuð þykkt, ferkantað með ruânnuð horn. SkjaÂrinn aâ þvõâer fõânn, 1,65" og upplausnin 280x280 dõâlar. SaÂraeinfalt er að tengja uârið við hvaða Android-sõÂma sem er, svo framarlega sem hann seâað keyra nyâlega uâtgaâfu af Android. Það er lõâtið um hnappa aâ þvõâ, enginn hnappur reyndar, nema ef telja maâ oèrlõâtinn hnapp sem er naânast falinn aâ bakinu sem hægt er að nota til að kveikja aâ uârinu eða sloèkkva, en þaâ þarf legg aâ breâfaklemmu eða eitthvað aâlõâka nett. Alla jafna er alltaf kveikt aâuârinu og þvõâstyârt með þvõâað með þvõâað smella aâ skjaâinn eða nota raddstyâringu Google Now, sem virkar bara byâsna vel. U  rið er vatns- og rykvarið. O  lin aâ þvõâer ekkert oâsvipuð oâl aâ venjulegu uâri og þvõâeinfalt að skipta um hana ef vill. A uârinu birtast boð uâr sõâmanum, til að mynda ef það er nyâr toèlvupoâstur eða aâlõâka, dagboâkaraâminningar og viðlõâka. Það getur lõâka ræst forrit aâ sõâmanum ef við aâ, en alla jafna maâ lõâka aâ það sem (litinn) aukaskjaâ fyrir sõâmann. Google Now-væðingin gefur þvõâþoâ verulega aukið notagildi, en einhver bið aâ õâslenskustuðningi. OÈrgjoÈrvinn õâuârinu er 1,2 GHz Qualcomm Snapdragon 400 sem er með einum kjarna. Vinnsluminni er 512 MB og gagnaminni 4 GB. rafhlaðan dugir daginn, þ.e. hlaða þarf uârið aâ hverju kvoèldi lõâkt og sõâmann. LG G Watch kostar kr. S ÞAÐ AÐ HAFA FARSÍMA Í VASANUM ER AÐ VERA MEÐ TÖLVU OG ÞAÐ BÝSNA FULLKOMNA OG ÖFLUGA TÖLVU. ÞAÐ TÖLVUAFL MÁ NOTA Í ANNAÐ EN FACEBOOK- STATUSA OG ISTAGRAM-MYNDIR, TIL AÐ MYNDA MÁ TENGJA ALLS KYNS MÆLA OG TÆKI VIÐ SÍMANN OG SVO MÁ KOMAST HJÁ EILÍFU PLÁSSLEYFI MEÐ ÞVÍ AÐ FÁ SÉR ALMENNILEGAN UTANÁLIGGJANDI ÞRÁÐLAUSAN HARÐAN DISK. Græjan ÁRNI MATTHÍASSON Segate Wireless plus uâ var tõâðin að maður brenndi allt aâ geisladiska, en svo kom tõâmi utanaâliggjandi diska ekki hef eâg toèlu aâ hve margir diskar eru õâneðstu skuâffunni og sumir svo gamlir að þeir eru með IDE -tengi (Parallel ATA). Með tõâmanum hefur skyâið tekið við, þ.e. goègnin eru komin til himna, õâvistum hjaâ Microsoft (OneDrive), Dropbox, Box og Mega. Það er hagræði af þvõâ, en getur lõâka verið oâhagræði til að mynda ef maður þarf aðgang að miklu gagnamagni, til að mynda kvikmynd, og er ekki með annað netsamband en 3G eða 4G þjoânustu sõâmafyrirtækja, sem er alla jafna seld okurverði. Þa er vissulega hægt að hafa harðan disk õâvasanum, en þaâ þarf rafmagn og svo leið til að koma goègnunum õâsõâma eða spjaldtoèlvu. GoÂð leið til að leysa slõâk vandamaâl er að hafa harðan disk með seâr õâferðalagið eða bõâltuârinn, en hængurinn saâ að loâfa- og vasatæki eru ala jafna ekki fær um að tengjast hoèrðum diskum með USB-snuÂru. Segate Wireless plus leysir þann vanda a snyrtilegan haâtt, þvõâhann er með innbyggt eigið WiFi-net og sõâðan með innbyggðri hleðslurafhloèðu. Það er einfalt að koma tækinu õâsamband, oâtruâlega einfalt reyndar, þvõâaðeins þarf að halda hnappi aâ þvõâ inni õâsmaâ tõâma og þaâ birtist Seagate-netið õâ WiF i-stilingum sõâmans. Til þess að tengjast þvõâuâr sõâma eða spjaldtoèlvu þarf reyndar seârstakt forrit, Seagate Media app, sem er oâkeypis og faâanlegt fyrir Android, Windows 8 og ios (ipad og iphone). Þegar tenging er komin aâer svo hægt að fletta upp þvõâefni sem er aâ disknum, hvort sem það er lesefni, toânlist eða kvikmyndir. Fleiri en einn geta verið að horfa õâeinu og þurfa ekki að vera að horfa aâ sama efnið og þannig streymdi eâg þremur mismunandi bõâoâmyndum õâþrjuâ tæki aân vandkvæða og það myndum õâmiklum gæðum. Það maâ lõâka nota diskinn til að streyma efni beint õâsjoânvarpstæki, þ.e. ef viðkomandi tæki styður Samsung Smart TV, DNLA eða AirPlay. Einsog getið er þaâ er diskurinn með hleðslurafhloèðu og framleiðandi heldur þvõâfram að huân endist õâallt að tõâu tõâma, þoâ að það fari væntanlega eftir þvõâhve mikið hann er notaður, til að mynda hve moèrgum myndum hann streymir samtõâmis. Hann var skotfljoâtur að naâ fullri hleðslu, en hann er yâmist hlaðinn með þvõâað tengja hann beint við toèlvu með USBsnuÂru (USB 3.0), sem fylgir, eða með meðfylgjandi straumbreyti. Þrælsniðugt apparat til að hafa aâ ferðalagi, hvort sem það er õâbõâl, õâflugveâl aâ hoâtelherbergi eða õâsumarbuâstaðarferð. Hægt er að faâ diskinn yâmist 500 GB, 1 TB eða 2 TB. 1 TB Seagate Wireless plus diskur kostar kr. õâtoèlvulistanum. T Zepp Golf il að forðast allan misskilning þaâ spila eâg ekki og hef aldrei spilað golf. Að þvõâsoègðu þaâ feâll eâg fyrir agnarlitlu mælitæki, Zepp, sem ætlað er golfgeggjurum og þaâ õâþvõâskyni að gera þaâ betri golfara, að bæta sveifluna. Tækið er ekki nema 28 x 28 mm að stærð og 11 mm að þykkt og fisleâtt, ekki nema 6 g. ÞvõÂer smellt aâ vinstri golfhanskann og mælir sõâðan allt það sem yfirleitt er hægt að mæla õâeinni golfsveiflu. Tækið talar við sõâma notandans, hvort sem hann er með Android-sõÂma eða iphone, en til þess að nota það þarf að sækja forrit õâviðkomandi sõâma. SõÂmann maâ reyndar lõâka nota til að mæla sitthvað õâhoègginu, þvõâef maður er með hann õâ vasanum gefur hann upplyâsingar um lõâkamsstoèðu og hreyfingu aâ meðan Zepp-sveiflugreinirinn einbeitir seâr að hoègginu. Það er einfalt að setja tækið upp, en maður þarf að skraâ sig með netfangi og tilheyrandi og einnig að skraâ hvernig gripið er, þ.e. hve ofarlega aâ kylfunni, hvort viðkomandi er reâtthentur eða oèrvhentur, aldur, þyngd, forgjoèf og tilheyrandi og svo einnig hvernig kylfu slegið er með. Það er naâttuârlega spurning hversu gagnlegar upplyâsingarnar eru og lõâklega er tækið helst fyrir lengra komna, þ.e. þaâ sem þekkja veikleika sõâna og vinna að þvõâað losna við þaâ, og svo er það lõâklega þarfaþing fyrir þaâ sem eru með kennara sem getur þaâ ryânt õâtoèlurnar og gefið goâð raâð õâframhaldinu. Zepp er lõâka til fyrir hornabolta (baseball) og tennis. Þess maâ geta að tækið er svo leâtt að maður gleymir þvõâ eiginlega um leið og það er komið aâ hanskann. Tækið geymir allt að sveiflur õâminni og rafhlaðan dugir õârõâflega fimm tõâma af samfelldum sveiflum. Zepp Golf kostar kr. õâ istore.is. * Með snjall&ri eins og LG G Watch er hægt að tengjast snjallsma og fylgjast með tolvuposti, lesa dagbokaraminningar, telja skref dagsins og fylgjast með lkamsræktinni, fa tilkynningar fra 'msum þjonustum og svo er hægt að raddst'ra smanum. * Segate Wireless plus leysir margt það leiðinlegasta við að vera með utanaliggjandi diska hann keyrir eigin þraðlaust net og þv hægt að streyma efni fra honum farsma eða spjaldtolvur (eða aðrar tolvur sem eru með aðgang að þraðlausu neti). Innbyggð rafhlaða eykur notatgildið svo til muna. * Sveiflan er þrahyggja hja golfiðkendum og Zepp Golf-apparat til að vinna henni; mælirinn, sem er orltill og fislettur, er festur a hanskann og mælir sðan hraða, stefnu, stoðu, slattuhorn og fleira. Uppl'singar um hoggin er svo hægt að skoða myndrænt smaforriti eða a vefsðu.

33 33 af : MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 33 * Vertu Snjalls manotendum fjölgar minna forvitinn um fólk og meira forvitinn um hugmyndir. Marie Curie Arið 2012 urðu snjallsmanotendur einn milljarður og talið er að þeir muni na 1,75 milljorðum fyrir lok arsins Od'rir snjallsmar a markaði eru taldir astæðan Snjallsmar eru fyrir mikilli fjolgun snjallsmanotenda. að lækka verði. NOTKUN RAFTÆKJA Í HÁLOFTUNUM Farsmar eru sagðir geta haft truflandi ahrif a stjorntæki flugvela en otal farþegar hunsa þessar uppl'singar. Vinsamlegast slökkvið á fars mum AFP 11" verð frá " verð frá Flestir ferðalangar kannast við það að vera vinsamlegast beðnir að slokkva a farsmum við flugtak þar sem þeir gætu haft truflandi ahrif a næm st'ri- og samskiptatæki flugvela. Það eru eflaust margir sem freistast til að hunsa þessa beiðni þar sem það fylgja þv akveðin oþægindi að vera sma- og tolvulaus margar klukkustundir. N'leg konnun a vegum Airline Passenger Experience Association leiddi ljos að fjorir af hverjum tu Bandarkjamonnum sem ferðast með flugvel viðurkenna að þeir slokkvi ekki alltaf a farsmanum aður en flugvelin tekur a loft þratt fyrir að vera beðnir um það. Reglur um farsmanotkun um borð flugvelum eru nokkuð samræmdar a milli landa. I reglum flestra flugfelaga er talað um að farsma ætti ekki að nota undir 10 þ&sund feta hæð, jafnvel þott sminn se stilltur a svokallað flight mode. Þessar reglur eiga ekki bara við um farsma heldur einnig aðrar græjur, svo sem Kindle-spjaldtolvur, ipod-spilara og fartolvur þar sem þessi tol eru sogð geta truflað viðkvæm rafræn stjorn- og samskiptatæki flugvela. Þegar velin er komin upp fyrir þessa tilteknu hæð er oft leyfilegt að nota fartolvur og mp3-spilara en a smum ætti afram að vera slokkt. Farþegum er sagt að þessar reglur seu mikilvægar til að koma veg fyrir truflun a viðkvæmum rafrænum kerfum um borð velinni en astæðurnar eru sjaldan &tsk'rðar. Petre Ladkin, professor við Bielefeld-haskolann Þ'skalandi, gerði tilraun til að l'sa þeim ahrifum sem tæki a borð við farsma geta haft a stjorntæki flugvelar. Hann lkti samskipta- og stjorntækjum flugvelar við hitalagnir h&ss sem laga sig að hitastigi umhverfisins. Þa sagði hann að farsmar og aðrar græjur gætu haft ruglandi ahrif a stjorntæki flugvelar sem læsu umhverfi hennar. En eru til einhver dæmi sem sanna þessa kenningu? Það eru ekki til nein marktæk dæmi um að truflun fra farsma eða annarri græju hafi valdið flugslysi en flugoryggisstofnun Bandarkjanna gaf þo n'verið &t sk'rslu yfir um 50 atvik þar sem rafræn tæki farþega ollu truflunum stjorn- og samskiptatækjum flugvela. Þv ættu farþegar flugvela moglunarlaust að hl'ða tilmælum flugfelaga um að slokkva a farsmum og oðrum tækjum meðan a flugi stendur. gudnyhronn@mbl.is ÓDÝRT MIÐLUNGS DÝRT Fyrir tónlistarunnendur Office skólaútgáfa Inniheldur eitt leyfi fyrir Word, Excel og PowerPoint. Verð Philips-heyrnar tól SHP1900 Þægileg heyrnartol fra Philips með tveggja metra langri sn&ru og mj&kum eyrnap&ðum kr. Sequel hliðartöskur Fartölvutöskur sem passa vel fyrir fartölvuna, spjaldtölvuna og aukahluti. Verð Beat s Solo HD-heyrnart ól Beats Solo HD eru flott og vonduð heyrnartol og aðeins 160 g a þyngd. Hljoðgæðin eru mikil og &tlitið svalt. I sn&runni er innbyggður hljoðnemi fyrir smtol kr. Goji Tinchy St ryderheyrnart ól Toff heyrnartol fra Goji sem hægt er að leggja saman. Heyrnartolin eru 230 g að þyngd og hafa 1,2 metra langa sn&ru kr.

34 34 af :10 T ska Hannaðu draumaskóinn *Adidas hefur þroað n'tt og spennandi smaforrit sem gerir folki kleift að hanna sna eigin strigasko. Smaforritið virkar þannig að folk velur myndir &r snjallsma eða lofatolvu og setur yfir a Adidas-skosnið og hannar þannig sna eigin strigasko. Appið, sem kallast MiZxFlux, hefur þv fært strigasko-æðið a næsta stig. Kristn er ohrædd við að blanda allskonar stlum saman. Leðurjakkann keypti h&n af motorhjolagæja a Vesterbro. RAUÐA HÁRIÐ PLÁSSFREKUR FYLGIHLUTUR Óhrædd við að prófa nýja hluti KRISTÍN LARSDÓTTIR DAHL NEMUR KVIKMYNDA- OG FJÖLMIÐLAFRÆÐI Í KAUPMANNAHAFNARHÁSKÓLANUM. KRISTÍN, SEM BÝR Í KAUPMANNAHÖFN, STARFAR SAM- HLIÐA NÁMI SEM TÓNLISTARSTJÓRI BAST MAGAZINE OG FYRIRSÆTA. KRISTÍN HEFUR FREKAR DIMMAN STÍL OG KLÆÐIST OFTAST SVÖRTU, KÓNGABLÁU EÐA HVÍTU. Sigurborg Selma Karlsdottir sigurborg@mbl.is Alexander McQueen heitinn var hæfileikarkur honnuður. Kristn heldur upp a tonlistarmanninn Marilyn Manson. Flott okklastgvel fra Vagabond eða Won Hundred eru a oskalistanum. Ljosmynd/Helgi Omars Notaleg mohairpeysa fra Won Hundred. Fyrirsætan Abbey Lee Kershaw er með flottan stl. Hvað er það sem heillar þig við tísku? Þegar maður hefur þekkt og unnið með mismunandi hoènnuðum aâttar maður sig fljoâtt aâ þvõâ hversu mikil vinna er aâ bak við eina fatalõânu. Hugmyndavinnan og hoènnunarferlið sjaâlft finnst meâr mjoèg aâhugavert. E  g elska lõâka þegar foâlk er oâhrætt við að vera oèðruvõâsi, og syânir einskonar uppreisn gegn einhverju normi með stõâl og hoènnun sinni það er heillandi. Ef þú þyrftir aldrei að kíkja á verðmiðann, hvaða flík eða fylgihlut myndirðu kaupa? EÂg maâtaði Chanel-jakkapels þegar eâg bjoâ õâparõâs sem eâg hef aldrei alveg hætt að hugsa um. Æ tli eâg myndi ekki byrja aâ honum og Alexander Wang-leðurtoÈsku. Áttu þér uppáhaldshönnuð? Alexander McQueen, hann var algjoèr brautryðjandi. Ætlar þú að fá þér eitthvað sérstakt fyrir veturinn? EÂg er buâin að hafa auga aâ mohair-peysunum fraâ Won Hundred og Kyrju lengi, og ætla faâ meâr þær. Svo verð eâg lõâka að fjaârfesta õânyâjum leður oèkklastõâgveâlunum fraâ annaðhvort Won Hundred eða Vagabond. Þau eru svo þægileg, buâin að ganga endalaust õâgoèmlu reimuðu Vagabond-stõÂgveÂlum mõânum. En eâg aâ það til að ganga skoâ alveg niður ef eâg er saâtt með þaâ. Hvað er þín uppáhalds tískustefna þennan veturinn? EÂg fylgi voðalega lõâtið stefnum. EÂg klæðist þvõâsem meâr finnst flott og klæðir mig õâleiðinni þaâ lõâður meâr best. En eâg hlakka alltaf til að taka fram sõâðu kaâpurnar, leðurjakkana og pelsana mõâna þegar fer að koâlna. Áttu þér eitthvert gott stef, ráð eða mottó, þegar kemur að fatakaupum?eâg er orðin põânu seârfræðingur aâ floâamoèrkuðunum heârna õâkoèben. Hef gert mjoèg goâð kaup aâ flottum og voènduðum fylgihlutum og flõâkum. En flest mõân uppaâhaldsfoèt og fylgihlutir õâdag koma fraâ moèrkuðum heâr og þar. MeÂr finnst þvõâgott mottoâ vera að: endurvinna hlutina (með þvõât.d. að selja og kaupa notað), kynna seâr hvaðan varan kemur, kaupa frekar vandaðari flõâkur heldur en eitthvert fjoèldaframleitt drasl og styðja við bakið aâ upprennandi hoènnuðum. Hvert er þitt eftirlætis tísku-tímabil og hvers vegna? PoÈnk, rokk og hippatõâminn, þaâ feâkk tõâskan einskonar roèdd og heâlst fastar õâhendur við toânlistina og poâlitõâkina. Hvernig myndir þú lýsa þínum fatastíl? Hann hefur eiginlega alltaf verið frekar dimmur og rokkaður og er eâg þvõâlangmest õâsvoèrtu, koângablaâu eða hvõâtu. MeÂr hefur nefnilega alltaf fundist rauða haârið mitt virka eins og einskonar plaâssfrekur fylgihlutur õâsjaâlfu seâr, og vil þvõâaldrei hafa of mikið af litum õâgangi. EÂg er samt alveg oâhrædd við að proâfa nyâja hluti og blanda oft allskonar stõâlum saman. Einnig elska eâg að ganga õâkvenlegum sniðum, sõâðum kjoâlum, gulllituðu og laâta falleg munstur njoâta sõân. Þo að eâg gangi oft õâleðurjoèkkum og hljoâmsveitabolum er eâg samt mikil stelpu-stelpa og er eiginlega alltaf õâupphækkuðum stõâgveâlum og bryât upp doèkka stõâlinn með kvenlegum sniðum, einhverju toèff skarti, varalit, eyeliner eða oèðrum snuâningi. Kannski er hægt að kalla stõâlinn faâgaðan hippa/goth. Hvað kaupir þú þér alltaf þó að þú eigir nóg af því? EÂg aâ mjoèg mikið af allskonar yfirhoèfnum og meâr finnst eâg alltaf geta bætt fleirum õâsafnið, svo kaupi eâg lõâka alltaf mikið svart þoâ að eâg eigi noâg af þvõâ. Hvaða þekkta andlit finnst þér með flottan stíl? MjoÈg mikið af toânlistarmoènnum sem eâg hlusta aâ finnst meâr hafa flottan stõâl, eins og Marilyn Manson, Patti Smith, Jimmy Hendrix og Robert Plant. Shirley Manson var lõâka algjoèr tõâskufyrirmynd hjaâ meâr þegar eâg var 13 aâra. Meðal fyrirsætna finnst meâr Abbey Lee Kershaw hafa skarað fram uâr õâað vera oèðruvõâsi og smekkleg aâ sama tõâma.

35 35 af : MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 35 Borðapantanir Leynibrúðkaup ársins HroÂs vikunnar faâ Angelina Jolie og Brad Pitt fyrir að gifta sig naânast õâleyni, bjoâða bara 22 gestum og sjaâ til þess að freâttin um bruâðkaupið kvisaðist ekki uât fyrr en fimm doègum eftir það. FjoÈlmiðlar standa aâ gati og vita ekkert nema að bruâðkaupið foâr fram õâlõâtilli kapellu õâchaãteau Mira-val õâfrakklandi og að boèrn hjoânanna toâku virkan þaâtt õâathoèfninni. Vitað er að Angelina Jolie klæddist hvõâtum kjoâl en ekki er aâ hreinu fraâ hvaða hoènnuði hann var. LõÂklegt þykir að hann hafi verið fraâ Valentino, Atelier Versace eða Elie Saab. Auk þess hefur tõâskuhuâsið Saint-Laurent verið nefnt õâþessu samhengi. SõÂðan parið hnaut hvort um annað aârið 2005 hafa fjoèlmiðlarnir ekki þreyst aâ að skrifa freâttir um bruâðkaupið, hvar það yrði haldið, õâhverju huân myndi vera og ekki sõâst hverjum ætti að bjoâða õâþessa tõâmamoâtaveislu. Þetta var stundum sett þannig fram að hugsanlega væri sambandið ekki nægilega sterkt fyrst þau væru ekki buâin að innsigla það með risabruâðkaupi. Þið getið reâtt õâmyndað ykkur hvernig stemningin er õâhollywood nuâna. Vinir Jolie og Pitt eru pottþeâtt að drepast uâr skuâffelsi yfir þvõâað hafa ekki getað klætt sig upp õâsitt fõânasta, farið õâhaâr og foèrðun og Instagrammað svo allt õâdrasl meðan aâ veislunni stæði með # Brangelina # wedding # geðveiktstud. E Â g hef ekki toèlu aâ þvõâhvað eâg er buâin að lesa margar freâttir um þetta bruâðkaupsmaâl og fyrstu aârin eftir að Pitt og J olie byrjuðu saman var hans fyrrverandi, Jennifer Aniston, reglulega blandað inn õâþennan freâttaflutning. Að þau Pitt væru moègulega að fara að byrja aftur saman og hvað það væri mikil kergja aâ milli Aniston og Jolie. Þeir sem hafa aâtt õâaâstarsamboèndum vita að það er yfirleitt einhver aâstæða fyrir þvõâhvers vegna aâstarsamboènd komast aâ endastoèð. Auðvitað hefði Pitt bara verið aâfram með Aniston ef það hefði verið nægilegt kemistrõâ. Það er aâgætt að hafa það bak við eyrað að þetta virkar ekkert oèðruvõâsi õâhollywood en õâkoâpavogi eða Breiðholti. E ins daâsamlegt og meâr finnst að fara õâbruâðkaup, upplifa alsæluna sem fylgir þvõâþegar tveir einstaklingar jaâtast og fagna aâstinni ærlega með veglegri bruâðkaupsveislu, þaâ er þetta nokkuð sem mig myndi aldrei langa til að gera sjaâlf. EÂg hef til dæmis aldrei svo mikið sem maâtað bruâðarkjoâl og aldrei seâð mig fyrir meâr õâhlutverki bruâðarinnar. ÞraÂtt fyrir að eiga eitt hjoânaband að baki hef eâg ennþaâ troèllatruâ aâ hjoânabandi og tel að allir sem ætla að deila lõâfinu eigi að gera með seâr slõâkan samning. Það er bara eitt sem vonbiðill þarf að vita og það er að hringurinn skiptir tæknilega seâð oèllu maâli og hann þarf að vera með stoârum demanti. Ekki er nauðsynlegt að hann kosti jafnmikið og hringur Jolie en kvenpeningurinn myndi þoâ ekki fuâlsa við slõâkum grip martamaria@mbl.is Þessi hringur er fra Tiffany s. UPI Barónsstíg11 101Reykjavík argentina.is Eftirminnilegupplifun steikeinsog steikáaðbragðast 3322 Mikið úrval af ít ölskum og frönskum t ískufat naði Brad Pitt og Angelina Jolie gengu hjonaband Frakklandi. Það þykir daltið fnt að eiga giftingarhring fra Tiffany s. MC PLA NET ER KOMIÐ AFTUR! Eikjuvogur Rvk. S: opið: mán-fim: fös: 12-16

36 36 af :10 36 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Tśka Einstakur jakki &r undirlnunni Golu. N ÝJAR OG SPEN N AN DI ÚTFÆRSLUR Á MOKKASKINNI Óður til slenskra veðrabrigða FATAHÖNNUÐURINN SIGRÍÐUR SUNNEVA R. VIGFÚSDÓTTIR SENDI NÝLEGA FRÁ SÉR EINSTAKA FATALÍNU ÚR MOKKASKINNI OG ULL SEM ER INNBLÁSIN AF ÍSLENSKU VEÐURFARI. Sigurborg Selma Karlsdottir sigurborg@mbl.is Jakki &r lnunni Muggu sem byggist aðallega a mokkaskinni. Mokkajakkarnir &r undirlnunni Golu eru serlega lettir og litrkir. SõÂðastliðið haust feâkk eâg til liðs við mig mjoèg oèflugan samstarfsmann, Steinunni JoÂnsdoÂttur, og við settumst niður og aâkvaâðum að fara alla leið með litla en kroèftuga mokkaskinnsfatalõânu og hafa oâhefðbundinn og nyâstaârlegan vinkil aâhenni, segir SigrõÂður Sunneva, eða Sunneva eins og huân er koèlluð, sem hannar fallegar mokkaskinnskaâpur uâr alõâslensku hraâefni. Sunneva hefur undanfarin aâr lagt aâherslu aâ að seârhanna mokkafatnað fyrir viðskiptavini sõâna en huân lærði fatahoènnun við Polimoda-tõÂskuhaÂskoÂlann aâ IÂtalõÂu og seârhæfði sig þar õâhoènnun uâr skinni og prjoânaefni. NyÂja lõânan ber yfirheitið Veðrabrigði og segir Sunneva flõâkur lõânunnar endurspegla õâslenskt veðurfar. IÂupphafi hoènnunarferlisins veltum við fyrir okkur hvað væri sameiginlegt aâhugamaâl I Â slendinga og þeirra hjartans maâl og djuâpt õâ Morgunblaðið/Omar Sigrður Sunneva hefur lengi unnið með slenskt mokkaskinn. þjoâðarvitundinni. Við komumst fljoâtt að þeirri niðurstoèðu að það væri õâslenska veðurfarið, segir Sunneva og bætir við að IÂslendingar eigi oâgrynni af fallegm orðum yfir veðrið. Það maâ þvõâsegja að þessi lõâna seâoâður til õâslenskra veðrabrigða. LõÂnan skiptist õâmuggu, Golu og Dembu sem eru undirflokkar og gefa til kynna õâhvaða veðri flõâkin nyâtist best. Mugga er að stærstum hluta uâr mokkaskinni, Gola er leâttari flõâk uâr mokka og prjoânaefni fraâ Volka og Demba er uâr mokka og vaxefni og þar af leiðandi vatnsheld, uâtskyârir Sunneva. GrunnhraÂefnið õâlõânunni er sem sagt mokkaskinnið en nyâjungin felst õâþvõâað tvinna saman við það þessi oâlõâku hraâefni õâþeim tilgangi að leâtta fõâkina og gera hana að meiri heilsaârsflõâk. Fatalnan Veðrabrigði skiptist þrjar undirlnur; Muggu, Golu og Dembu, sem allar hafa sna serstoðu. Jakki &r lnunni Dembu; vatnshelt vaxborið mokkaskinn. Ljosmynd/Alds Palsdottir Demba hentar einnig a sumrin. Hl', vatnsheld og falleg lna. A vefsðu sunnevadesign.is er hægt að sja fleiri ljosmyndir af Veðrabrigðum.

37 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 37 Æskuvinirnir Sindri Snær og Jon Davð hafa deilt tskuahuga um araraðir. Morgunblaðið/Þorður Morgunblaðið/Olafur K. Magn&sson Bara Sigurjonsdottir eða Bara bleika rak verslunina Hja Baru um 25 ar a Hverfisgotu 50. NÝ HERRAFATAVERSLUN Á HVERFISGÖTU Báru bleiku breytt herrafataverslun SINDRI SNÆR JENSSON OG JÓN DAVÍÐ DAVÍÐSSON REKA LÍFSSTÍLSVERLSUNINA HÚRRA REYKJAVÍK SEM STEFNT ER Á AÐ OPNA SEINNA Í VIKUNNI. HÚRRA REYKJAVÍK SÉRHÆFIR SIG Í VÖNDUÐUM HVERSDAGSFATNAÐI FYRIR KARLMENN. Sigurborg Selma Karlsdottir sigurborg@mbl.is Ísland lõâður oft fyrir smæð sõâna þegar tõâskustraumar eru annars vegar en það getur lõâka verið jaâkvætt og skemmtilegt þvõâþaâ þurfa forystusauðirnir að aðlagast hraðar. EÂg hef oft talað um hversu ungt IÂsland er og menningin fyrir tõâsku og fatnaði kannski ekki eins langt komin og annars staðar õâevroâpu, segir Sindri Snær spurður uât õâsyân hans aâ herratõâskuna aâ IÂslandi. Sindri segir jafnframt õâslenska karlmenn glæsilega aâ margan haâtt og ef þeir taki nokkur skref fram aâ við õâklæðaburði seâ faâtt sem geti stoppað þaâ. Sindri rekur lõâfsstõâlsverlsunina HuÂrra ReykjavõÂk með æskuvini sõânum JoÂni DavõÂð en þeir hafa deilt tõâskuaâhuga lengi. BaÂðir hafa þeir gegnt starfi verslunarstjoâra õâaâraraðir og þvõâþaulvanir baâðir en samanlagt hafa þeir um 20 aâra reynslu af verslun og smaâsoèlu. Finna fyrir nærveru Báru IÂHuÂrra ReykjavõÂk verður aâhersla loègð aâ buxur og skoâ en það eru þær voèrur sem þeir telja hvað erfiðast að kaupa seâr og finna heâr aâ landi. I fallega h&sinu við Hverfisgotu 50 er mikil saga og hefð fyrir verslun. HuÂrra ReykjavõÂk er õâhinu soègufræga huâsi við HverfisgoÈtu 50 þar sem BaÂra SigurjoÂnsdoÂttir eða BaÂra bleika heitin rak glæsilega verslun, Hja BaÂru, um aâraraðir. Spurður uât õâstaðsetninguna segir Sindri þaâ feâlaga vart geta verið aânægðari með huâsnæðið. Það er gott að finna fyrir nærveru BaÂru heit- innar heârna õâhuâsinu. HuÂsið er byggt aârið 1906 og goâlfefnið er fraâ þeim tõâma sem huân rak heâr verslun sõâna Hja BaÂru, uâtskyârir Sindri og bætir við að õâhuâsinu seâ mikil saga og hefð fyrir verslun sem þeir feâlagar hyggjast viðhalda aâ besta moègulega maâta og gera BaÂru stolta. Sindri og Jon opna herrafataverslunina H&rra Reykjavk seinna vikunni. Malverk:sgeir Smari eitthvað alveg einstakt STOFNAÐ1987 r v a l e i n s t a k r a m al v e r k a o g l i s t m u n a e f t i r s l e n s k a l i s t a m e n n Sk i p h o l t 5 0 a Sm i w w w. g al l er i l i st. i s 37 af :10

38 38 af :10 Fjármál heimilanna Flestar hitaeiningar fyrir fæstar krónur *Ef buddan er næstum orðin galtom er ovitlaust að skoða hvernig ma fa sem flestar hitaeiningar fyrir peninginn. Einmitt þetta gerði notandi umræðuvefsins Reddit Bandarkjunum og voru niðurstoðurnar ahugaverðar. Flestar kalorur a kronu gefa hrsgrjon, þa capellini pasta, svo brauðmylsna, pintobaunir og beyglur. ÁsõÂðustu aârum hefur orðið mikil vitundarvakning meðal almennings um gildi þess að draga uâr plastpokanotkun. Æ oftar maâ sjaâ foâlk við afgreiðslukassana raða matvoèrunum sõânum ofan õâendingargoâða og litrõâka poka uâr tau- og plastefnum. AÂ sumum stoèðum uâti õâheimi, t.d. õâlos Angeles, hefur verið gengið svo langt að banna einnota plastpoka með oèllu og jafnvel dreifa oâkeypis fjoèlnota pokum til almennings. Verslanir eins og Sainsbury s õâbretlandi gefa viðskiptavinum auka punkta aâ tryggðarkortin sõân ef þeir nota fjoèlnota poka eða endurnyâta gamla plastpoka õâinnkaupaferðinni. AÂ IÂslandi sjaâ margir margnota poka lõâka sem leið til að spara þær kroânur sem annars þarf að greiða fyrir nyâjan plastpoka õâhverri innkaupaferð, að ekki seâ tala um að tæma eldhuâsskaâpa og skuâffur sem õâdag eru fullar af goèmlum plastpokum. E n ekki er allt sem syânist. Hugsunin að baki fjoèlnotapokunum er falleg, en reikna verður dæmið til enda til að ganga uâr skugga um að pokinn hjaâlpi til við að vernda bæði umhverfið og pyngjuna. Þvottavél og þurrkari Einn stærsti aâhrifaþaâtturinn er að þvo þarf pokann reglulega. RannsoÂknir aâ fjoèlnota pokum hafa syânt að þeir geta orðið groâðrarstõâa fyrir skaðlegar oèrverur og samkvæmt umfjoèllun USA Today virðast auknar vinsældir foèlnota poka haldast õâ hendur við fjoèlgun tilvika matarsyâkinga. Sumar heimildir mæla með þvõâað þvo pokana eftir hverja notkun, aðrar að pokinn seâ þveginn vikulega. Þarf að þvo pokann aâ hæsta hita sem framleiðandinn leyfir og þurrka vel. Það getur verið dyârt að henda einum stoèkum poka õâveâlina og þess vegna ætti að reyna að þvo marga poka saman, eða með oèðrum skõâtugum GETUR VERIÐ FLÓKIÐ DÆMI AÐ REIKNA Borgar sig að kaupa margnota poka? REIKNA ÞARF DÆMIÐ TIL ENDA OG TAKA MEÐAL ANNARS TILLIT TIL ÞESS HVAÐ KOSTAR AÐ ÞVO MARGNOTA INNKAUPAPOKA OG HVERSU LENGI HANN ENDIST. Asgeir Ingvarsson ai@mbl.is Maður a gangi miðborginni með vel með farna plastpoka. Fara þarf varlega þegar reynt er að draga ur plastpokanotkun. þvotti. HeÂr er reâtt að muna að gott getur verið að sneiða hjaâ pokum õâsterkum litum, ef liturinn skyldi smitast yfir õânærbuxurnar og sokkana við þvottinn. Einnig að taka vatns- og orkunotkunina með õâ reikninginn ef markmiðið er að vernda umhverfið, og lõâka að þvottarnir hafa aâhrif aâ endingu pokans. FjoÈlnota pokar uâr plastefnum fara t.d. að laâta aâ sjaâ eftir fimm eða sex þvotta. Vegna oèrverugroâðurs er lõâka oâraâðlegt að geyma pokana õâbõâlskottinu, þvõâskottið er oft oâhreint og aðstæður þar goâðar fyrir oèrverurnar að fjoèlga seâr. Morgunblaðið/Eggert 11 eða 173 innkaupaferðir Hvaða aâhrif þvotturinn hefur aâ endingu pokanna verður að skoða með hliðsjoân af rannsoâknum sem syâna að nota þarf fjoèlnota poka uâr plastefnum õâfjoègur til ellefu skipti til að umhverfisaâhrifin seâu minni en af að nota hefðbundna plastpoka. MarketWatch vitnar õâmjoèg õâtarlega rannsoâkn breska umhverfisraâðuneytisins fraâ aârinu 2006 sem leiddi õâljoâs að taupokar fara ekki að borga sig fyrir umhverfið fyrr en eftir 131 verslunarferð, en õâ173 skipti ef foâlk er vant að nota plastpokana uâr buâðinni einnig undir heimilisruslið. Virðist rannsoâknin þoâ ekki hafa tekið með õâreikninginn umhverfisaâhrif reglulegra þvotta. Að endingu verður að muna að flest heimili hafa einhver not fyrir plastpoka. IÂstað innkaupapokans þarf þaâ að kaupa plastpoka õâruâllum undir nesti, matarafganga, ruslið og labbituârana með heimilishundinum. Allt þetta þarf að vega vandlega og meta õâ samræmi við aðstæðurnar aâ hverju heimili svo oèruggt seâ að fjoèlnota innkaupapokinn hjaâlpi oèrugglega umhverfinu, og pyngjunni. Aurapúkinn Nóg af ókeypis afþreyingu Það eru engar 'kjur að segja að Aurap&kinn se od'r rekstri. Veit p&kinn stundum ekki alveg hvað hann a að halda þegar hann ber sig saman við folk sem virðist ekki geta notið lfsins an þess að eyða peningum. Aurap&kinn prsar sig sælan að finnast ekkert vanta lf sitt þo að hann fari ekki bo eða &t að borða manuði hverjum. Aurap&kinn getur notið þess að labba um verslunarmiðstoðvar an þess að finnast hann þurfa að eyða kronu. Kannski er lykillinn að stoskri sparsemi P&kans að hann hefur lært að nog er til af agætis afþreyingu sem er 'mist od'r eða okeypis. Aurap&kinn horfir þannig a afbragðsfna þætti og hlustar a uppahalds tonlistina gegnum You- Tube. Þess a milli hlustar hann a okeypis hljoðbækur fra Librivox snjallsmanum eða spilar fra netleiki vafranum a fartolvunni. Sælir eru nægjusamir, þv þeir geta saxað a yfirdrattinn. NEYTANDI VIKUNNAR TÓMAS ODDUR EIRÍKSSON Jóga dregur úr neysluþörfinni Tomas Oddur Eirksson er 25 ara jogakennari og stofnandi Yoga Moves. Næstkomandi miðvikudag, 3. september, leiða þau saman hesta sna hann og Aarona Pichinson, framleiðandi Yoga Soundscape. Standa þau fyrir joga, dansi og gleði við lifandi tonlist Horpu. Hvað eruð þið mörg í heim ili? Eg b' með systkinum mnum tveimur, Arngrmi og Volu, en við leigjum saman b&ð miðbænum. Hvað át t u allt af t il í ísskápnum? Smjor og sulta er algjort grundvallaratriði a þessu heimili en einnig er yfirleitt nog til af grænmeti og avoxtum. Hvað fer fjölskyldan m eð í m at og hreinlætisvörur á viku? Eg held að við sleppum með þ&sund kronur a viku. Hvar kaupirðu helst inn? Við gerum heimilisinnkaupin að mestu Bonus en skreppum gjarnan eftir stokum vorum Petursb&ð, kaupmanninn okkar a horninu. Hvað freist ar m est í m at - vörubúðinni? Lfrænar vorur, hnetur, fræ, ostar og pesto. Hvernig sparar þú í heim ilishaldinu? Við deilum heimiliskostnaðinum a milli okkar þriggja og hjalpumst að eftir bestu getu. Reynum að sneiða hja munaðarvorum, þott það se erfitt. Við notum reiðhjol og borðum stundum hja mommu og pabba. Hvað vant ar helst á heim ilið? Utvarp eldh&sið og viftu a ganginn. Eyðir þú í sparnað? Eg legg fyrir kr. hverjum manuði inn a lokaða bok. Skothelt sparnaðarráð? Mæli með að iðka joga og hugleiðslu. Það dregur &r neysluþorfinni og gerir mann nægjusamari. Þa er það að eiga ekki bl sennilega besta sparnaðarraðið. Tomas sparar stundum með þv að borða heima hja mommu og pabba. Morgunblaðið/Styrmir Kari

39 39 af :10 40%AFSLÁTTUR AF MARGSKIPTUMGLERJUM Glerin eru með free form -tækni og sjónsviðið er þv breiðara en almennt gerist. Hægt er að velja um hraða skiptingar og tekið er tillit til þarfa hvers og eins. Að sjálfsögðu fylgir rispu- og glampavörn af bestu gerð með kaupunum. Verð kr stykki pakka Fr sjónmæling. 50%AFSLÁTTUR AF FJÖLDAUMGJARÐA DAGLINSUR ÁTILBOÐI Tilboðið gildir frá 16. ágúst til 10. september 2014 VERSLUN Í GÖNGUGÖTU SÍMI ÁLFABAKKA 14a Opið virka daga: 10:00-18:00 og laugardaga: 11:00-16:00 gleraugnabudin@gleraugnabudin.is FÁÐUÞÉR ÁSKRIFT Á EÐAÍ SÍMA skrifendur Morgunblaðsins eru sjalfkrafa meðlimir Moggaklúbbnum og njota ýmissa frðinda og tilboða. Hægt er að fylgjast með hvað er boði hverju sinni amoggaklubburinn.is og fatilboðin send tolvuposti með þvað skrasig apostlistann. Hafðu samband sma eða askrift@mbl.is hafi Moggaklúbbskortið ekki borist þer.

40 40 af :10 40 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Reykjavíku rbréf Hitt er huggunarr kt að v su að þeir verðtryggja ekki eftir á Verðtrygging er hvorki vond eða goâð. HuÂn hefur eiginleika sem þarf að þekkja ætli menn að styðjast við hana õâfjaârhagslegri tilveru. AÂhrif hennar aâ það, hvað það kostar að faâ fjaârmuni að laâni, þurfa ekki endilega að vera mikil. Verðtrygging dularklæðum LaÂnveitendur hafa oèldum saman stuðst við þaâ oâskraâðu reglu, að þeir faâi feâ sitt til baka fraâ þeim sem laânið toâk og að auki nokkurt aâlag, vexti, fyrir snuâð sinn. LaÂntakendur hafa vitað og sætt sig við þetta. E lla byðust faâ laân. VerðboÂlga og verðhjoèðnun hafa verið til staðar svo lengi sem menn hafa aâtt viðskipti, þoâtt ekki seâ võâst að fyrirbærin hafi verið mæld eða þekkt sem slõâk. MargvõÂslegar aðstæður hafa leitt til verðbreytinga õâsamfeâlagi þoâtt engin væri hagstofan til að skraâ þær. Vaxtabreytingarnar hafa verið syânilegri og valdið oâeirðum eins og dæmi fraâ RoÂm syânir en þar feâllu 800 õâaâtoèkum um vexti. TvoÈþuÂsund aârum sõâðar eru vextir og verðboâlga enn undiralda oâlgu og oâaânægju. BirtingarmaÂtinn hefur breyst. Og baraâttuaðferðir stjoârnvalda einnig. I  SoveÂtrõÂkjunum voru tiltekin brauð ein inni õâverðboâlgumælingum. Þau ein hækkuðu ekki õâverði og þess vegna var opinber verðboâlga ekki til. Opinbert gengi ruâblu og dollars var hið sama þoâtt 25 ruâblur fengjust fyrir dollarann eftir myrkur. Idi Amin õâu  ganda lækkaði verðboâlguna með þvõâað senda herinn õâverslanir og laâta kaupmenn lækka voèrur um 30 proâsent. Kaupmenn hlyâddu auðvitað og foâru svo loâðbeint aâ hausinn. LaÂnveitandinn forðum saâ engar verðboâlgumælingar. E n hann skynjaði að skildingurinn sem hann laânaði fyrir 5 aârum dugði ekki fyrir jafnmoèrgum brauðum og hann gerði þegar hann skilaði seâr til baka. Hann er þvõâverr staddur þegar laânið er endurgreitt en hann var þegar hann veitti það. Skuldarinn hefur þoâ staðið við allt sitt. E n laânveitandinn mun hækka sõâna vexti næst þegar einhver leitar eftir laâni. Hann reynir að verðtryggja laânið sitt, þoâtt hann þekki ekki það hugtak. Oftast ræður laânveitandinn meiru um skilmaâla laâns enda laântakandinn oftar õâveikari stoèðu, nema að oâvenjulegt framboð laânsfjaâr seâ fyrir hendi og samkeppni virk. KynningarsõÂður õâslenskra fjaârmaâlastofnana hafa syânt um hrõâð að þær bjoâða oâverðtryggð laân þar sem einvoèrðungu verðtryggð laân fengust aâður. Miðað við tiltekin veðhlutfoèll geta menn gengið að fasteignalaâni til 3-5 aâra með t.d. 7,5 proâsenta aârsvoèxtum. Samþykki laântakandinn oâverðtryggt laân með breytilegum voèxtum lækka þeir õâ6,5 proâsent fraâ þeim degi sem laânið er veitt. Bankinn er sem sagt að spaâ fyrir um verðboâlguna fram õâtõâmann með foèstu voèxtunum, en ætlar seâr að verðtryggja oâverðtryggða laânið að mestu með breytilegu voèxtunum. LaÂntakandinn greiðir þess vegna 1% hærri fasta vexti fyrir oâverðtryggða laânið en tilefni er til aâ upphafspunkti þess. Sa munur mætir aâhættu laânveitandans af þvõâað verðboâlga verði hærri aâ næstu aârum en nuâ er. Verðtryggin garskrefið Bein verðtrygging varð loègleg og almenn fyrir 35 aârum. ÞraÂtt fyrir að verðboâlga væri þaâ mikil hlupu menn til og fengu laânum sõânum fraâ lõâfeyrissjoâðunum breytt uâr oâverðtryggðum laânum õâverðtryggð aâður en heimild til breytingarinnar rann uât. Hvers vegna õâ oâskoèpunum? J uâ, vegna þess að aârleg greiðslubyrði laânanna minnkaði toèluvert næstu 2-3 aârin aâ eftir. Þeir sem ekki nyâttu tækifærið sem gafst saâu hins vegar laânin sõân hverfa aâ aðeins oèrfaâum aârum. VerðboÂlgan gleypti þau. LaÂntakendur ploètuðu sjaâlfa sig með þvõâað kjoâsa fremur lækkanir aâ greiðslubyrði õâ allra næstu framtõâð en að sjaâ laânin verða að engu õâ þeirri oâgurlegu verðboâlgu sem þaâ var. E n sõâst verður sagt að verðtrygging hafi verið kynnt til õâslenskrar soègu þegar aâhætta vegna hennar hafi verið lõâtil. E n laântakendur sem hoâpur saâu að lõâfeyrissjoâðir þeirra urðu smaâm saman einhvers virði vegna verðtryggingarinnar. Þar til það varð hoèfðu sjoâðsfeâlagar haft mest gagn af þvõâað þeir laânuðu feâlagsmoènnum feâ sem brann upp õâverðboâlgu. ÞvõÂþar aâttu allir jafnan aðgang að svikamyllu verðboâlgunnar og oâverðtryggðra laâna. F yrir daga verðtryggingarinnar gaâtu þeir efnast betur og fyrr en aðrir sem aâttu greiðastan aðgang að rõâkisboènkunum. SparifjaÂreigendur, foâlk sem veitti seâr lõâtið, en lagði fyrir af litlum tekjum beið svo fyrir utan bankann sinn õâkuldanum eftir hver aâramoât til að sjaâ vextina sõâna færða inn õâ boâkina sõâna. Það sagði þeim enginn að hækkandi innstæðan var blekkingin ein. Þetta var aâ tõâmum þjoâðarþjoâfnaðar bankakerfisins. F lestir IÂslendingar * Sparifjáreigendur, fólk sem veitti sér l tið, en lagði fyrir af litlum tekjum beið svo fyrir utan bankann sinn kuldanum eftir hver áramót til að sjá vextina s na færða inn bókina s na. Það sagði þeim enginn að hækkandi innstæðan var blekkingin ein. Þetta var á t mum þjóðarþjófnaðar bankakerfisins. horfðu upp aâ hann aân þess að skilja hvað var að gerast. Þeir sem betur vissu og þeir sem græddu aâ þessu oâreâttlæti soègðu faâtt. F yrstu aârin eftir að verðtrygging kom til var reynt að yâta aâ undan seâr afleiðingum þess að buâa við verðtryggingu og verðboâlgu. AÂkveðið var að verðtryggja launin lõâka með verðboâlgustrikum. Og þaâ fyrst var vitleysan fullkomnuð. E ftir aðeins þrjuâ aâr var þriggja maânaða verðboâlga komin upp õâ120%, reiknuð til aârs. Samt var furðu lengi roâ õâþjoâðfeâlaginu. MoÂtmælin byrjuðu ekki fyrr en stigið var aâ bremsuna af

41 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 41 Morgunblaðið/Golli nyârri rõâkisstjoârn. Vissulega fengu skuldarar, t.d. ungt foâlk sem tekið hafði laân til að koma þaki yfir fjoèlskylduna, mikið hoègg þegar launin fengu ekki lengur að elta verðboâlguna að fullu. E ftir það toèldu margir að verðtryggingin væri toâl laânveitandans til að berja skuldara með. Það var skiljanlegt en ekki endilega reâtt. Hið jaâkvæða var að verðtryggingin varð smaâm saman að svipu sem hitti þaâ sem reâðu mestu um þroâun efnahagslõâfsins, ekki aðeins stjoârnmaâlamennina heldur einnig þaâ sem reâðu ferðinni aâ vinnumarkaði. HuÂn kom þvõâinn õâhoèfuðið aâ moènnum að kauphækkanir umfram voèxt og getu atvinnulõâfsins væru ekki aðeins gagnslausar heldur beinlõânis skaðlegar, ekki sõâst fyrir launþega. Vinnuveitendur, eins og þeir heâtu þaâ, lærðu lõâka sõâna lexõâu. Þeir saâu að gengisfellingar til að leiðreâtta õâstoèðuleysi þeirra og annarra við samningaborð og leâlegan rekstur fyrirtækja voru að hverfa sem kostur við stjoârn efnahagsmaâla. Spunam enn spunnu spennu IÂ sõâðustu viku var laâtið eins og allt heângi aâ heljarþroèm og oèll tilveran aâ I Â slandi ylti aâ þvõâ, hvert aâlit, ekki doâmur, E F TA-doÂmstoÂlsins õâluâxemborg yrði aâ þvõâ, hvort tilskipanir E E S strõâddu gegn verðtryggingu aâ IÂslandi. Það var seârkennilegur stormur õâtebolla og furðulegt hve fjoèlmiðlar og jafnvel seðlabanki virtust vera uâti aâ þekju õâmaâlinu. Reynt var að blaâsa upp eftirvæntingu vegna maâlsins með þvõâað halda þvõâfram að hefð væri fyrir þvõâ að õâslenskir doâmstoâlar færu eftir aâliti þessa doâmstoâls. Verðtrygging hefur gilt aâ IÂslandi õâsamræmi við õâslensk loèg õâ35 aâr. O Â teljandi doâmar eru til fraâ HæstareÂtti landsins um niðurstoèður byggðar aâ verðtryggingu. IÂ hundruðum eða þuâsundum maâla hefur enginn byggt aâ þvõâað verðtrygging væri boènnuð og ekki hefur æðsti doâmstoâll landsins fundið upp aâ þvõâ, að fyrra bragði, að gefa slõâkt õâskyn við oèll þessi tækifæri. Þegar E E S-samningurinn var gerður õâupphafi sõâðasta aâratugar sõâðustu aldar var samningamoènnum E SB fullkunnugt um tilveru verðtryggingar aâ IÂslandi og enginn orðaði athugasemdir við hana. E ftirlitsstofnun E SA hefur verið þetta fullkomlega ljoâst og ekki gert athugasemdir. E kki voru nokkrar minnstu lõâkur aâ þvõâað õâslenskir doâmstoâlar myndu komast að þvõânuâna að verðtrygging hefði verið oâloègmæt allan þennan tõâma eða að Alþingi hefði õâoâraâði eða oâgaâti staðfest tilskipanir fraâ Brussel sem boènnuðu hana. Snjallt að spyrja eins og ástatt var E n doâmstoâlarnir õâslensku hafa auðvitað tekið eftir þvõâað umræða um verðtryggingu hefur verið nokkuð þrungin tilfinningum. Til þeirra hefur verið hoèfðað fremur en lagalegra raka. Af þeim aâstæðum hefur doâmstoâlunum hugsanlega þoâtt heppilegt, svo ekki seâ sagt kloâkt, að laâta E F TA-doÂmstoÂlinn koma með sitt aâlit sem millileik. Niðurstaðan õâþvõâefni var naânast gefin fyrirfram. E nginn getur laâtið seâr til hugar koma, að hefði suâ niðurstaðan, aâ moâti oèllum lõâkum, orðið oènnur õâþessu aâliti, að þaâ hefðu õâslenskir doâmstoâlar, með võâsun õâ hefð, dottið õâslõâkan pytt. Þeir hefðu þaâ þar með lyâst yfir að Alþingi IÂslendinga hefði fyrir tveimur aâratugum fært doâmsvaldið uâr landinu. SlõÂk gjoèrð hefði ekki staðist stjoârnarskraâ landsins. NyÂlegir doâmar HæstareÂttar bera með seâr að reâtturinn er, sem betur fer, mjoèg meðvitaður um þaâ stoèðu. 41 af :10

42 42 af :10 42 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Sérviska Ekki eftir bókinni Í DAGLEGU AMSTRI GEFUR ÞAÐ LÍFINU LIT AÐ VITA TIL ÞESS AÐ ÞARNA ÚTI ERU EINSTAKLINGAR SEM BRJÓTA UPP DAGLEGT MYNSTUR OG SKREYTA MANNLÍFIÐ MEÐ EINHVERJU EILÍTIÐ ÖÐRUVÍSI Í HEGÐUN SINNI OG VENJUM. MISMIKIÐ OG MISOFT OG VISSULEGA SPURNING HVAÐ MÁ KALLA MEÐVITAÐ OG HVAÐ ÓMEÐVITAÐ. J&la Margret Alexandersdottir SeÂrviska, viska sem er eitthvað seârstoèk, er þokukennt hugtak yfir yâmiss konar hegðun og venjur sem eru kannski ekki alveg eftir boâkinni eitthvað sem er fraâbrugðið meðalhegðuninni eða meðalvenjunum. Viðhorf til seârvitringa getur birst aâ alla vegu õâdaglegu tali og umræðu. AÂrið 1980 birtist grein õâhelgarpoâstinum þar sem þær aâhyggjur voru viðraðar að foâlk leyfði seâr ekki lengur að vera seârviturt og seârvitringum færi oâðum fækkandi. Allir eru orðnir keimlõâkir. Frumleikinn er oâðum að hverfa, skrifar blaðamaðurinn GuðjoÂn ArngrõÂmsson meðal annars og vitnar svo til Helga HaÂlfdanarsonar þyâðanda sem aâ að hafa sagt að betra væri að vera seârvitur en samheimskur. Nokkrum aârum sõâðar skrifaði OÂlafur Ormsson grein um seârvisku õâmorgunblaðið og sagði það af sem aâður væri; að foâlk væri virt fyrir sjaâlfstæði sitt og frumleika. SeÂrviska er õâskrifum gjarnan tengd greindum og skapandi einstaklingum og einstaklingarnir sjaâlfir tengja seârvisku sõâna oft einhvers konar hjaâtruâ eða hreinlega aukinni vellõâðan. Ekki skal fullyrt að viðmælendur õâþessari grein seâu seârvitringar enda virðast það vera fremur duttlungafullar aâkvarðanir sem aâkvarða hverjir falla undir þaâ skilgreiningu og hverjir ekki. Hins vegar eiga viðmælendur aâ næstu sõâðum sameiginlegt að hafa tileinkað seâr, meðvitað og oâmeðvitað, einhvers konar hegðun, sem truâlegt er að seâ eitthvað fraâbrugðin hinu venjulega. Sumir tengja þessa hegðun einhvers konar hjaâtruâ en þessir aâvanar hamla viðmælendum þoâ ekki õâhinu daglega lõâfi heldur gefa þeim õâ flestum tilfellum skemmtilegan lit og skreyta mannlõâfsfloâruna õâaugum okkar hinna. Þess maâ geta að aârið 2012 var gerð uâttekt aâ seârvitrustu einstaklingum heims af bandarõâska samskiptafyrirtækinu Natural Valley og greint fraâ niðurstoèðum õâfjoèlmiðlum aâ þeim tõâma. Einn IÂslendingur, BjoÈrk GuðmundsdoÂttir soèngkona, komst aâ þann lista en huân lenti õâ10. sæti yfir seârvitrustu einstaklinga heims. Þora Sigurðardottir einni af snum hefðbundnu innkaupaferðum. Morgunblaðið/Þorður HANNES ÞÓRÐUR ÞORVALDSSON LYFJAFRÆÐINGUR Hannes Þorður Þorvaldsson með prentaranum vini snum. KJARTAN GUÐMUNDSSON ÚTVARPSMAÐUR Reiknar út áður en lagt er af stað Morgunblaðið/Kristinn Bergmálar prentara Ef þú fær ð sm s og ég er nálægt get ur ðu gert ráð fyrir að heyr a hljóðið t visvar, segir Hannes Þórður Þorvaldsson lyfjafræðingur og út skýrir þet t a nánar. Ég á það sem sagt t il að ósjálfr át t endurt aka hljóð sem ég heyri í umhver finu. A llt frá símhringingum, t ónlist og t ali annars fólks upp í hljóð úr prenturum. Þet t a get a verið ansi flókin hljóð sem fólk lær ir ekki svo glat t eins og sum ar sm s-meldingar, sem eru oft í fim mundum að sögn Hannesar. Ef fólk segir hlut ina á einhvern afger - andi hát t endur t ek ég oft ýkt u hljóðin eða syng þau í kjölfar ið. Ef sím i hr ingir eða einhver fær facebook-skilaboð sem hljóm a yfir r ým ið m unt u heyr a þau hljóð í annað sinn. Þet t a get ur jafnvel farið í t augarnar á m anni sjálfum, segir Hannes og bæt ir við að r eyndar heyr i hann oft að það er u fleir i en hann í því að ber gm ála. Þegar hann hafi bent fólki á það kom i það hins vegar yfirleitt af fjöllum og átti sig ekki á því. Kannski t ek ég fr ekar eft ir þessu því ég hef ver ið m ikið í söng og pæli í hljóðum. Hljóð úr prent ara minnir t il dæm is svolít ið á St ar W ar s-st efið og m ér finnst það skemmtilegt. Þegar eitt blað prent - ast út í vinnunni hjá Hannesi m á því búast við að önnur ósýnileg blaðsíða, úr sm iðju Hannesar, fylgi í kjölfarið. Sé Kjartan Guðmundsson staddur í stigagangi er hann rækilega með hugann við það hvernig hann gengur hann upp og niður og almennt ef hann er að feta sig upp og niður þrep. Þegar ég geng upp og niður tröppur verð ég að enda á hægri fæti þegar ég er kominn á síðasta þrepið eða ef þetta er stigagangur þá verð ég að enda á hægri fæti á hverjum palli milli hæða. Þetta getur verið sérlega flókið því Kjartan vill ekki þurfa að skipta um fót í miðjum stiganum og hann reynir því að reikna út tröppurnar áður en hann leggur af stað. Hann er þó orðinn nokkuð lunkinn í því með aldrinum og segist yfirleitt örsnöggur að því. Ef útreikningurinn klikkar, þar sem eru til dæm is mjög margar tröppur, reyni ég frekar að hoppa yfir eitt þrep á öðrum fæti í stað þess að væflast með að skipta um fót á sama þrepi. Þetta er undarlegt vegna þess að ég hef alltaf verið glataður í stærðfræði og vonlaus m eð allt er viðkemur tölum. Kjartan Guðmundsson &tvarpsmaður frekar auðveldum stiga sem þægilegt er að reikna &t. Morgunblaðið/Þorður

43 43 af : MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 43 ÞÓRA SIGURÐARDÓTTIR RITHÖFUNDUR Þrennt af öllu Þóra Sigurðardóttir rithöfundur játar á sig sérvisku er kemur að innkaupum til heimilisins. Í matvörubúðum tekur hún nefnilega þrennt af öllu. Ef hana vantar Létt og laggott fara þrjár dollur ofan í körfuna, ef það vantar síróp kaupir hún þrjár sírópsdósir, þrjár mjólkurfernur, þrjá salernishreinsibrúsa og svo framvegis. Þetta er í raun fáránlegt því ég er miklu hrifnari af sléttum tölum. Þá verða öll herðatrén að vera eins og snúa eins inni í fataskáp og efstu tölur á skyrtum verða að vera hnepptar. Þá getur Þóra þess að alla daga endar hún á sama hát t; m eð því að fara út á þak og tala við sjálfa sig. EINKENNI SÉRVITRINGA Heilbrigðir með svartan húmor Bandarski salfræðingurinn David Weeks hefur skoðað personueinkenni þeirra sem b&a yfir minni eða meiri servisku og kenningar hans er meðal annars að finna kennslubokum fyrir menntaskola herlendis en Weeks er afar virtur sinni grein og hefur skoðað hegðun nokkur þ&sund servitringa. Hann segir að meðan serviska se eitthvað sem hamli ekki folki se það enginn sj&kdomur og servitringar eigi það sameiginlegt að vera yfirleitt hamingjusamir eigin skinni. Þa hafa rannsoknir hans og fleiri vsindamanna leitt ljos að þeir sem hafa einhverjar daglegar venjur sem eru ekki eftir bokinni eru lklegri til að vera heilsuhraustir bæði til andlegrar og lkamlegrar heilsu. Weeks segir sameiginleg einkenni servitringa meðal annars þessi: Sjaldnast haldssamir einstaklingar Skopunargafa Forvitni Hugsjonir Gafur Fasið blatt afram Þurfa oft ekki mikinn felagsskap, eiga auðvelt með að vera einir með sjalfum ser Forvitið eðli Svartur h&mor Stefan Mani við skapana sna Vesturbæjarlauginni. STEFÁN MÁNI SIGÞÓRSSON RITHÖFUNDUR Aldrei til hægri og alltaf 1 eða 7 Morgunblaðið/Styrmir Kari Stefán Máni Sigþórsson segir að sitthvað í sínu fari m egi kannski kalla sérvisku. Líkt og margir les hann blöðin aftur á bak, það er að segja með því að byrja á öftustu síðu og vinna sig fram. Þá skiptir hann um buxur 4-5 sinnum á dag en hverjar buxur þjóna sínu hlutverki yfir daginn. Í sundlaugunum fer ég alltaf í skáp númer 1 en ef hann er ekki laus þá er það skápur númer 7. 7 er alveg mögnuð tala, erfitt að útskýra það, en þar sem ég er egóisti vil ég helst alltaf vera númer 1. Ef skáparnir eru ekki lausir fer Stefán Máni í skáp 17 en ef allt þrýtur og hann er líka upptekinn fer rithöfundurinn bara aftur heim til sín. Þá nefnir Stefán Máni að hann myndi aldrei nokkurn tímann ganga hægra megin inn í bíósal. Hægra megin minnir mig alltaf á Sjálfstæðisflokkinn, ég get ekki gengið hans veg. ÁRNI GEIR VALGEIRSSON MENNTASKÓLANEMI Maturinn má ekki snertast JÓN JÓNSSON TÓNLISTARMAÐUR Árni Geir Valgeirsson m ennt askólanem i borðar hverja mat - ar sor t eina í einu því ekkert má snertast. Þegar kvöldmatur er borinn á borð hefur hann því sérstakan hát t á að bor ða t il dæm is kjöt í sósu m eð kartöflum og salati. Mér finnst alltaf svo pirrandi þegar sósa fer á salatið og kartöflurnar ofan í kjötið. Þannig að ég fæ m ér salatið fyrst á sér disk. Svo kartöflurnar og loks kjöt ið eða fiskinn eða það sem er í m at - inn. Ég bor ða sem sagt eina t egund í einu og enda á sósuhlutanum. Ég tek það sam t fr am að ég aðskil ekki sósuna frá pastanu, segir Árni Geir og hlær. Árni Geir segir þennan vana standa upp úr en hann hafi þó vanið sig á eit t og annað sem kannski allir geri ekki. Nefnir hann að á baðher - berginu taki hann til dæm is allt af t visvar í húninn til að athuga hvor t það sé ekki örugglega læst. Arni Geir Valgeirsson hefur akveðna roð og reglu a matmalstmum. Morgunblaðið/Styrmir Kari Morgunblaðið/Styrmir Kari Laumast til að endurstilla Einhverra hluta vegna finnst mér ómögulegt að hafa volume -takkann á gr æjunum í bílnum eða á sjónvarpst ækinu heim a st illtan á oddatölu, viðurkennir Jón Jónsson t ónlist armaður sem lætur sig m iklu skipta hvaða tölustafi hann horfir á þegar hann stillir tækin sín. Mér finnst meira að segja erfitt að horfa upp á einhvern annan hækka sem er ekkert að spá í þetta. Þá laum ast maður til að laga það. Þangað til nýlega hefur þetta ekki valdið teljandi vandræðum. Þetta er orðið smávesen eftir að ég eignaðist son Engar oddatolur, takk. Jon Jonsson tonlistarmaður stillir &tvarps- og sjonvarpstæki af kostgæfni. minn. Hann er kannski sofandi inni í herbergi og ég er að horfa á eitthvað í sjónvarpinu og reyni að hafa það ekki of hátt stillt til að vekja hann ekki. Ég er búinn að kom ast að því að það væri m jög fínt ef ég gæti þolað að t ækið væri stillt á þrjá því næsta slétta t ala fyrir ofan, fjórir, er of há en t visturinn er of lágt. Jón segist engu að síður líta svo á að ým iss konar hegðun af þessu tagi ger i lífið skemmtilegra enda hafi þetta ekki teljanleg áhrif að öðru leyti. Það að ég tel til dæmis þrepin þegar ég geng upp tröppur er t il þess að það sé ekki dauður punktur í lífinu.

44 44 af :10 44 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Sérviska ÞORSTEINN GUÐMUNDSSON GRÍNISTI Morgunblaðið/Þorður Þorsteinn Guðmundsson b'r sig undir að borða kokusneið eftir sinni hefðbundnu r&tnu, þar sem sneiðin sn'r að sjalfsogðu harrett, asamt sonum snum, Solva Pali, 11 ara, og Kara, 7 ara. Breiðari endinn þarf að snúa til hægri Ég get ekki borðað m eð gleraugu. Það er eitt. Og þegar ég borða kökusneið verður hún að liggja þannig á diskinum að breiðari endinn snúi til hægr i og kr em ið frá m ér. Öðruvísi er ekki hægt að borða kökusneiðar, segir Þorsteinn Guðmundsson grínisti. Hefur hann allt af verið svona? Já, alveg fr á því að ég man eft ir mér. Bróðir minn er einnig svona en hann skrælir reyndar pylsur líka eins og banana en það er önnur saga. Þorsteinn byrjar alltaf neðst á kökunni, á þeim enda sem snýr að honum þegar sneiðin liggur á diskinum, og vinnur sig upp og endar þannig þar sem krem ið er. Þet ta á sér líklega þær skýringar að mamma bakaði alltaf brúnköku á laugardögum þegar ég var lítill og þar sem krem ið var það besta vildi maður geyma það sem lengst. Brynhildur Bjornsdottir haalvarlegu mynduðu smtali a Laugaveginum. Að vsu notar h&n gemsann sinn alla jafna til þessa. VÉDÍS SIGURÐARDÓTTIR VERKEFNASTJÓRI HJÁ LANDSBANKANUM HAFDÍS HARÐARDÓTTIR KENNARI Veds Sigurðardottir a fleygiferð yfir lnurnar sem eru os'nilegar. Morgunblaðið/Kristinn L nurnar sem enginn sér Það jákvæða við sérvisku Védísar Sigurðardóttur, verkefnastjóra hjá Landsbankanum, er að hún þarf aldrei að grípa til hallamælis hún er með sinn eigin innbyggðan. Hún sér nefnilega línur í öllu og þótt lítið beri á og engan gruni er hún hálfómeðvitað og meðvitað að skoða línur í umhverfinu. Sérstaklega ef hún er ein einhvers staðar að ganga eða keyra. Það er talsvert flókið að lýsa þessu en við gefum Védísi orðið: Þetta hefur minnkað mikið með árunum en engu að síður, ef ég er að keyra til dæmis úti á landi, finn ég vel fyrir vegstikunum við veginn. Ég reyni að hoppa yfir þær í huganum þegar þær eru akkúrat við hliðina á mér, líkt og þær myndi ósýnilega línu yfir veginn. Það er verst ef rúðuþurrkan kemur niður akkúrat á stikulínunni, þá líður mér eins og ég hafi tapað í einhverjum leik. Ég finn einhvern vegin aukalínur í umhverfinu út frá línum sem fyrir eru hvort sem er út frá húsgögnum eða einhverjum samskeytum. Línan sem ég sé út frá stuðurum ábílum nær til dæmis alveg upp á gangstétt. Þá hef ég það í huga að reyna að hoppa yfir þessar ímynduðu línur, segir Védís og hlær og viðurkennir að á sínum yngri árum hafi hún jafnvel átt í vandræðum með að ganga fram hjá bílastæðum. Ég er þar af leiðandi með gríðarlega gott auga fyrir línum og er fljót að taka eftir þeim í umhverfinu. Það er nákvæmlega ekkert mál fyrir mig að hengja upp mynd þannig að hún sé hundrað prósent bein á veggnum! Hafds Harðardottir telur af kostgæfni og margfaldar. Þetta er hálfósjálfrátt en ég tel hreinlega allt sem er í einhverju magni að sjá og á vegi mínum verður, segir Hafdís Harðardóttir grunnskólakennar i. Þetta geta verið flísar á baðherbergi, ljóskastarar í lofti, gluggar á húsum sem ég keyri framhjá, gluggakarmar, hvað sem er. Ef ég kem í r ým i fullt af stólum tel ég stólfæturna og fer jafnvel út í að margfalda og nota tölurnar til að reikna eitthvað. Ég sé kannski hóp af fólki og margfalda hendur og hausa. Ég hef alltaf verið hugfangin af Ljosmynd/Asds Asgeirsdottir Einn, tveir, þr r, fjórir, fimm, sex tölum og ef ég sé einhvers staðar tækifæri til að telja eitthvað tel ég það, svona þangað til eitthvað annað tekur athyglina frá talningunni að minnsta kosti. Faðir Hafdísar er stærðfræðingur og hann gerir þetta líka en Hafdís segir að í raun sé það að telja svona meðan ekkert annað er að gerast í umhverfinu einkar góð leið til að tæm a hugann en þess má geta að Hafdís man einnig öll þau símanúmer sem heimili æskufélaga hennar höfðu.

45 45 af : MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 45 Morgunblaðið/Styrmir Kari BRYN HILDUR BJÖRN SDÓTTIR DAGSKRÁRGERÐARKON A Notar s mann stundum myndaðar samræður Ég tala mikið við sjálfa mig þegar ég hjóla og geng. Ég hef staðið mig að því að vera kannski á gangi niður Laugaveginn og vera þá farin að rífast við einhvern sem ég ímynda mér að ég sé í samtali við það getur jafnvel verið Bandaríkjaforseti, segir Brynhildur Björnsdóttir dagskrárgerðarkona. Ég hef gert þetta frá því ég m an eftir mér en ég er ýmist að rabba við sjálfa mig eða hreinlega bara að hugsa mér hvernig samtöl ég myndi eiga við einhvern aðila sem er í alvörunni til, eða var til, og hvað ég myndi segja. Ég talaði til dæmis dálítið m ikið við Jim Morrison á tímabili. Brynhildur fellst á að afhjúpa smáleyndarmál sem mun kannski ekki reynast sniðugt næst þegar hún þarf til að grípa til þess ráðs. Ég gríp stundum í símann minn til að ég geti bara haldið áfram í mínum einkahrókasamræðum þegar ég er á almannafæri svo að það fattist ekki að ég er að tala við sjálfa mig, segir Brynhildur og hlær. Hún tekur fram að stundum sé hún hins vegar í alvörunni að tala í símann! Brynhildur segist hafa reynt að venja sig af ýmsu í sama dúr, svo sem að stíga eftir ákveðinni reglu á strik ágangstéttum en lengi vel ímyndaði hún sér að hún væri í teygjutvisti og tók því ákveðið mörg skref alltaf á milli strikanna; fyrst fimm, svo þrjú og loks eitt eins og leikurinn virkar. Þegar maður er orðinn 44 ára á hælaskóm getur þetta virkað ankannalega á almannafæri. KATLA MARGRÉT ÞORGEIRSDÓTTIR LEIKKONA Færir til miðju samtali Katla Margrét Þorgeirsdóttir leikkona viðurkennir að vera m eð sm áút gáfu af vinst ri-hægri-áráttu en það eigi þó ekki við um alla daga. Þá daga sem slíkt bankar upp á þarf hún til að mynda að ganga beint yfir götu en ekki á ská og hún hefur jafnvel bakkað og leiðr étt. Sam a gildir um alla hluti sem ég hef stillt upp. Ég finn mig knúna til að þjóta upp og fara að færa þá ögn til vinst ri eða hægri, kertastjaka, dúka og bækur, þótt ég sé í grafalvarlegu sam tali! segir Katla Margrét og hlær. Ljósmyndari Morgunblaðsins kom einmitt að henni í búningsher ber gi Borgar - leikhússins þar sem Katla æfir Línu Langsokk þessa dagana en þar var hún aðeins að bardúsa við að laga hlutina til. Að lokum afhjúpar Katla eitt leyndarm ál í viðbót. Þegar ég heyri tónlist spila ég mjög oft laglínuna með fingrum hægri handar. Ekkert sem fólk sér en þeir sem leiða m ig geta fundið tiplið í lófa sínum. Katla Margret laumast til að stilla hlutunum sminkherberginu Borgarleikh&sinu rett upp miðju samtali við blaðamann. Morgunblaðið/Styrmir Kari VALGERÐUR MATTHÍASDÓTTIR DAGSKRÁRGERÐARKONA Valgerður Matthíasdóttir dagskrár ger ðarkona, jafnan nefnd Vala Matt, þarf alltaf að fara í vinstri skóinn fyrst á undan þeim hægri og ef hún bregður út af þeim vana líður henni hreinlega illa og er viss um að hún muni lenda í alls konar vandræðum. En það er fleira sem hún segist geta verið sér - kennileg m eð. Ég get nefnt að alltaf þegar ég á erindi upp á RÚV, hvort sem það er til að búa t il sjónvarpsþætti, mæta í viðtöl eða útsendingar, verð ég alltaf að keyra fyrst framhjá sjónvarpshúsinu og taka svo langa beygju á ákveðnum stað inn á bílastæðin sem er í raun mun lengri leið en þarf til. Ég byrjaði að gera þetta einhvern tímann þegar ég var með útvarpsþætti þarna sem gengu mjög vel og ég þori því ekki annað en að gera þetta áfram. Svipaða sögu er að segja af handtösku sem Vala er allt af m eð á sér. Ég á fullt af handtöskum og undir venjulegum kringumstæðum myndi ég nota þær til skiptis, svona til að breyta til, en það gengur því miður ekki því ein taskan verður alltaf að fylgja mér í vinnuna og engin önnur. Á það við hvort sem ég er úti í bæ í kvikmyndatökum eða inni í húsi að klippa þættina mína. Ástæðan er sú að á ákveðnu tímabili þar sem allt gekk rosalega vel hjá m ér notaði ég þessa tösku og nú þori ég ekki að jinxa það. Fáránlegt en ég læt mig hafa það og er m ikið gr ín ger t að m ér í vinnunni fyr ir þetta. Enda er taskan svo níðþung að það hálfa væri nóg og þar ofan á þori ég heldur ekki að taka úr töskunni göm lu skipulagsbókina mína sem þyngir hana enn meira. Að lokum nefnir Vala eitt sem lesendur get a kannski nýtt sér. Þegar ég þarf að róa mig niður, til dæmis fyrir útsendingu, fæ ég alltaf sama stefbútinn á heilann en það er byrjunarlínan úr laginu í Em il í Kattholti. Ég m an aldr ei meir a en fyrstu línuna en syng lagið samt áfram og endurtek það margoft. Þetta róar mig ótrúlega mikið og m innir m ig líka á dóttur mína Tinnu og okkur saman í Kaupmannahöfn þegar Emil var sunginn daginn út og inn. Ég verð svo hamingjusöm við tilhugsunina. ROA LD VIÐAR EYVIN DSSON BÓKMEN N TA FRÆÐIN GUR Tékkar á hákörlum Roald Viðar Eyvindsson bókmenntafræðingur byrjar allar sundferðir á því að stinga hausnum í kaf t il að ganga úr skugga um að engir hákarlar séu í lauginni. Hann segir þetta beina afleiðingu af ótæpilegu hryllingsmyndaáhor fi frá barnsaldri. Hann segist hafa ýmsa fleira ávana og segir einn alveg sérstaklega hallær islegan. Betri helmingurinn Vala Matt með toskuna goðu og nðþungu. Ofan henni er skipulagsbokin að sjalfsogðu. Morgunblaðið/Styrmir Kari Keyrir aukahring FLEIRI DÆMI Vildu ekki láta nafns s ns getið Eg horfi aldrei a sjalfan mig spegli meðan eg bursta tennurnar heldur stg til hliðar og horfi a skapana. Ef eg get hvergi fl&ið undan speglunum loka eg bara augunum meðan eg bursta. Eg hluta poppkornið alltaf sundur. Borða fyrst horðu k&lurnar utan af og safna miðjunni serskal, sa hluti er svo mj&kur og goður það borða eg sðast ser. Eg borða aldrei s&kkulaðir&snur og -k&lur nema a slettri tolu. Aður en eg fer að sofa dreg eg gardnurnar fyrir en svo aftur fra og svo aftur fyrir. Um helgar geri eg þetta fimm sinnum; fyrir, fra, fyrir, fra, fyrir. Eg drekk ekki &r grænum bollum, kaupi ekki matvorur grænum umb&ðum, borða ekki grænt sælgæti og myndi aldrei sjalfviljug kaupa mer neitt grænt nema salat. Roald Viðar Eyvindsson er aldeilis stutthærður dag en hagar ser eins og sðhærður. benti mér á þetta fyrir skemmstu en þegar ég var unglingur var í tísku á meðal drengja að vera m eð sítt hár og auðvitað þur fti ég að vera eins og hinir og safnaði lokkum niður á axlir. Enn þann dag í dag er ég að sveifla ímynduðum ljónsmakka af gömlum vana. Ég barasta get ekki vanið mig af því, eins glatað og það hljóm ar. Þannig að ef þú er t að tala við m ig og ég byrja að rykkja höfðinu eitthvað einkennilega til, hafðu engar áhyggjur, ég er ekki að fá flog.

46 46 af :10 46 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Úttekt Frosið er brosið á börnum TEKJUHÆSTA TEIKNIMYND ALLRA TÍMA HEFUR FARIÐ FRAM ÚR BJÖRTUSTU VONUM. BÖRN VILJA HORFA Á TEIKNIMYNDINA FROZEN AFTUR OG AFTUR OG KUNNA LÖG MYNDARINNAR UT- AN AÐ. LEIKFÖNG SELJAST JAFNÓÐUM UPP OG ANNA VÖRUHÚS VART EFTIRSPURN. ÞÁ ER SÖGUÞRÁÐUR MYNDARINNAR TALINN HAFA BROTIÐ ÁKVEÐIÐ GLERÞAK Í TEIKNIMYNDUM. Gunnþorunn Jonsdottir Teiknimyndin Frozen eða Frosinn fraâ Disney hefur fangað hug og hjarta barna og slegið õâgegn um allan heim. Frozen er tekjuhæsta teiknimynd allra tõâma en huân hefur halað inn ruâman milljarð dollara. AÂður var Toy Story 3 tekjuhæst með um milljarð dollara en F rozen er nuâ komin yfir þau moèrk, eða upp õâ1,2 milljarða dollara aâ heimsvõâsu. Auk þess hefur lagið Let it go, sem er titillag myndarinnar, fengið tæplega 315 milljoân smelli aâ Youtube. AÂbreiðungar og annað hækka aâhorfstoèlur lõâklega um tugi milljoâna. Teiknimyndin hefur farið fram uâr bjoèrtustu vonum og misreiknaði Disney algjoèrlega eftirspurnina og hefur til dæmis ekki haft undan við framleiðslu aâ leikfoèngum og oèðrum varningi eftir persoânum Frozen. Sumir hafa gengið svo langt að kalla persoânur Frozen BõÂtlana, þvõâõârauninni eiga þær aâlõâka stoâran aðdaâendahoâp og fjoârmenningarnir oâdauðlegu aâttu. Disney hefur gengið vel aâ hlutabreâfamarkaðnum õâbandarõâkjunum og hefur hagnaður fyrirtækisins fjoârfaldast fraâ þvõâõâfyrra. Mun aâstæða velgengni Disney vera F rozen. Barátta góðs og ills Frozen er byggð aâ soègu Hans Christians Andersens um SnjoÂdrottninguna en eins og moèrgum er kunnugt samdi hann einnig ævintyârin um Litlu hafmeyjuna, NyÂju foètin keisarans, HnotubrjoÂtsprinsinn og fleiri. Sagan um snjoâdrottninguna hefur lengi verið õâpõâpunum hjaâ Disney en hingað til ekki tekist að koma ævintyârinu õânyâjan buâning. UÂtgaÂfa HC Andersens er fremur oâlõâk oèðrum ævintyârum hans en þar eru soègupersoânur õâmeirihluta kvenkyns. Hins vegar voru kvenkyns aukahlutverkin tekin uât uâr soègunni fyrir Frozen og oènnur sett õâstaðinn, snjoâkarlinn Olaf, fjallagarpurinn Kristoff og hreindyârið hans Sven. Einnig er ævintyâri HC Andersens mun drungalegra. Frozen segir hins vegar fraâ systrunum E lsu og O È nnu sem eru prinsessur õâkonungsrõâkinu Arindelle. Það sem er seârstakt við Elsu er að huân fæddist með oâvenjulega hæfileika sem gera henni kleift að buâa til frost og snjoâ. Þegar systurnar eru litlar leika þær seâr saman að hæfileikum Elsu og buâa til snjoâkarl og fleira en õâeitt skiptið slasast Anna oâvart af voèldum Elsu. Eftir slysið er Elsu kennt alla tõâð að fela hæfileika sõâna og fyrir vikið vaxa systurnar õâsundur. Þegar systurnar verða eldri og kemur að þvõâað kryâna E lsu drottningu yfir rõâkinu koma frystihæfileikar hennar õâljoâs, sem hrekur hana lengst upp õâ fjoèll. Við það fellur snjoâboèlvun aâ allt rõâkið og nõâstingskuldi umvefur það. Anna og fjallagarpurinn KristjaÂn hefja leit að Elsu til þess að afleâtta boèlvuninni og faâ hana til að snuâa aftur. Systraást vakti athygli Endirinn aâ myndinni hefur vakið athygli og er talinn fremur oâhefðbundinn. KonungsrõÂkið er undir aâloègum E lsu, þar sem frost og snjoâr raâða rõâkjum aâ annars fremur soâlrõâku svæði. Þegar Anna verður fyrir frostskoti systur sinnar kemur õâljoâs að það eina sem getur afleâtt aâloègunum er hrein og soènn aâst. PersoÂnurnar halda að suâ aâst seâmilli karls og konu en õâljoâs kemur að suâ er ekki raunin. SystraaÂst milli OÈnnu og E lsu verður til þess að aâloègunum er afleâtt, sem er fremur oâhefðbundið miðað við oènnur ævintyâri aâ borð við MjallhvõÂti og dvergana sjoè, ÞyrniroÂs, FrõÂðu og DyÂrið og Shrek. Frozen hefur hins vegar roâmantõâskan endi, eins og svo margar Disney-myndir, og þvõâer endirinn og myndin sem slõâk ekki svo fraâbrugðin oèðrum prinsessuævintyârum fraâ Disney. Gagnrýnendur á öndverðum meiði GagnryÂnendur og blaðamenn eru ekki allir aâ sama maâli um F rozen. Margir hafa haft orð aâ þvõâað teiknimyndin hafi brotið aâkveðið glerþak sem hefur verið nokkuð einkennandi fyrir margar teiknimyndir Disney aâ meðan aðrir telja að enn seâu teiknimyndir Disney litaðar af staðalõâmyndum. Dæmi hver fyrir sig. Til að mynda hefur teiknimynd õâfullri lengd fraâ Disney aldrei aâður verið styârt af kvenkyns leikstjoâra. Bent er aâ að ekkert bruâðkaup seâõâmyndinni og auk þess seâ það systraaâst sem sigrar, ekki roâmantõâsk aâst. Frozen stenst einnig Bechdel-proÂfið, proâf sem kom til õâkringum Til að standast Bechdel-proÂf þurfa þrõâr þættir að vera fyrir hendi. IÂfyrsta lagi þarf kvikmyndin að innihalda tvær konur sem baâðar hafa nafn. IÂoÈðru lagi þurfa konurnar að eiga õâsamræðum õâmyndinni og õâþriðja lagi þarf samtalið að snuâast um annað en karlmenn. Þessir þrõâr þættir eru uppfylltir õâfrozen. Hins vegar heyrast gagnryânisraddir sem telja að Frozen seâenginn vendipunktur õâsoègum Disney. ÞraÂtt fyrir að myndin eigi að syâna fram aâ systraaâst og þannig velta aâkveðnum staðalõâmyndum um prinsessur fraâ Disney er Anna mestalla myndina truâlofuð manni sem huân hefur aðeins þekkt õâskamma stund. Þa er einnig gagnryânt að soègupersoânur HC Andersens uâr hinu upprunalega ævintyâri um snjoâdrottninguna, sem margar eru kvenkyns, seâu klipptar uât. AðalpersoÂnan Gerda, sem er õârauninni Anna õâfrozen, aâtti goâða oèmmu og einnig komu þar fram ræningjastuâlka, goèmul galdranorn, foèrukona, prinsessa og kraâka. Athygli vekur að õâf rozen skuli ekki vera fleiri kvenkyns soègupersoânur eins og õâævintyâri Danans. ÞraÂtt fyrir oâlõâkar skoðanir verður ekki horft framhjaâ þvõâað teiknimyndin Frozen hefur haft grõâðarleg aâhrif og hreyft við boèrnum um allan heim. LjoÂst er að F rozen er skref õâreâtta aâtt og auk þess aâkveðin umbylting bæði innan hoèfuðstoèðva Disney en einnig fyrir konur õâbransanum õâhollywood yfirhoèfuð. ÞroÂun õâreâtta aâtt. Um þessar mundir er unnið að þv að gera personur Frozen s'nilegri skemmtigorðum Disney um vða verold, enda er Frozen orðið eitt af fimm stærstu vorumerkjum Disney. Konur kvikmyndum Þratt fyrir sigrafrozen eru konur þoennminnihlutakvikmyndum Ifjolskyldumyndum eru þrr af hverjum fjorum einstaklingum aðalhlutverki karlar 29%aðalpersona teiknimynda eru kvenkyns Aðeins10%hofunda teiknimynda eru konur Kynjahlutfall þeirrasem starfa við kvikmyndir er fimm amoti einum,korlumvil 29% 6% Konur eru 6%leikstjora teiknimynda ogþa aðstoðarleikstjorar Ástandið er mjög dapurlegt að mínu mati. Við erum stödd á 21. öldinni en samt er ennþámjög sjaldgæft aðfrásagnir sem beint er aðstúlkum séu sagðar út frá kvenlægu sjónarhorni, segir Brenda Chapman, aðstoðarleikstjori teiknimyndarinnar Brave fradisney. Heimild:Geena Davis Institute on Gender in Media / Miss Representative

47 47 af : MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 47 EKKI ER H ÆGT AÐ FÁ LEIKFÖN G ÚR FROZEN Frozen-leikföng ýmist uppseld eða illfáanleg V arningur tengslum við teiknimyndina Frozen hefur ekki sður notið mikilla vinsælda en myndin sjalf. Skolatoskur, pennaveski, litir, litabækur, bangsar, d&kkur, barbd&kkur, glos, diskar, hnfapor, b&ningar og fleira er a meðal þess sem framleitt hefur verið. Leikfongin, sem hafa verið framleidd eftir personum &r teiknimyndinni, hafa meira eða minna verið uppseld her a landi fra þv að sala hofst sem og annars staðar heiminum. I samtali við mbl.is vor sagði forsvarsmaður Toys R Us a Islandi að oll leikfong sem tengdust myndinni væru uppseld, bæði hja versluninni her a landi en einnig hja voruh&si Toys R Us Danmorku sem er voruh&s 270 verslana a Norðurlondunum. Leikfongin hafa oll verið vinsæl en þo voru oll leikfong sem tengdust annarri soguhetjunni, Elsu, fyrst til þess að verða uppseld. Disney og leikfangab&ðir hafa ekki nað hafa undan við eftirspurn og þv eflaust morg born sem hafa gengið &t &r leikfangab&ðum með sart ennið. Disney reyndi að bregðast við þessum vanda og gaf &t yfirl'singu þess efnis að settur hefði verið kvoti a leikfongin. Allir viðskiptavinir sem hygðust kaupa Frozen-leikfong mattu aðeins kaupa tvær vorur. Þa mattu viðskiptavinir aðeins kaupa einn Elsukjol hver. I samtali við Sunnudagsblaðið vikunni sagði forsvarsmaður Toys R Us að enn væri ltið af leikfongum &r teiknimyndinni að hafa. Um leið og sendingar koma h&s rj&ki leikfongin jafnoðum &t. Snjokarlinn Olaf verður jafnvel enn kr&ttlegri sem bangsi. D&kkurnar eru Elsa og Anna þegar þær voru litlar. B&ningar af Elsu eru fyrstir til að seljast upp. Hver væri ekki til að eignast kastala Elsu? Þ KVENKYNS LEIKSTJÓRI MALAR GULL Kom, sá og sigraði að þykir afar sjaldgæft að leikstjori se tilnefndur til Golden Globeverðlauna fyrir frumraun sna kvikmyndum, hvað þa að bera sigur &r b'tum. Hins vegar hrifsaði Jennifer Lee, leikstjori Frozen, til sn Golden Globe-verðlaunin fyrir leikstjorn teiknimyndarinnar vinsælu. Einnig fekk Frozen oskarinn fyrir besta lagið og bestu teiknimyndina. Lee skrifaði handritið að Frozen og vakti það mikla athygli að h&n skyldi einnig landa hlutverki leikstjora, enda er h&n fyrsti kvenkyns leikstjorinn til að leikst'ra Disneymynd fullri lengd. Það vekur einnig mikla athygli að h&n er fyrsti kvenkyns leikstjorinn sem hefur nað jafnmiklum vinsældum með mynd sinni og raun ber vitni. Aldrei hefur nokkur kvikmynd heiminum orðið jafntekjuha með kvenkyns leikstjora fararbroddi. Þetta er þv akveðinn vendipunktur, ekki aðeins fyrir heim teiknimynda heldur allar kvikmyndir. Frozen hefur nað slkum vinsældum að songleikur er a dofinni en songleikir a borð við Lion King, Litlu hafmeyjuna, Frðu og D'rið og Aladdn eftir Disney hafa verið settir a svið. Lee hafði enga reynslu af að leikst'ra teiknimyndum en hafði þo tekið þatt að skrifa handrit, en h&n skrifaði soguna um Wreck-It Ralph. Það er þv bjart framundan hja flottum leikstjora og eflaust fjolbreytt tækifæri sem hennar bða. H&n virðist vera opin fyrir þv að leikst'ra hvers konar kvikmyndum, ekki aðeins teiknimyndum. I viðtali við The Hollywood Reporter segir h&n að draumurinn væri að leikst'ra vsindaskaldskap. Það væri frabært að vera einnig fyrsta Jennifer Lee AFP konan til þess að leikst'ra vsindaskaldskap. Eg er mjog hrifin af slkum kvikmyndum. Virkilega hrifin af þeim, sagði Lee. 7 skemmtilegar staðreyndir um Frozen 1. Elsaáttu upphaflegaað vera vondi kallinn í teiknimyndinni. 2. IdinaMenzel (sem talar fyrir Elsu) hafði áður sótt hlutverk að talafyrir Rapunzel í teiknimyndinni Tangled sem hún landaði þó ekki.disney leitaði síðan til hennar að fyrra bragði fyrir hlutverk Elsu,sem hún þáði. 3. Teiknarar Disney skoðuðu viðbrögð leikarannasem töluðu fyrir persónur Frozen ognotuðu svipbrigði þeirra fyrir persónur hvers og eins. 4. Í skranbúðinni,þar semannahittir Kristoff í fyrstasinn,er lítil styttaaf Mikkamúsfalin í einni hillunni.disney hefur iðulegafalið hluti hér ogþar í teiknimyndum sínum úr öðrum Disney teiknimyndum. 5. Elsaer einaprinsessan í Disney teiknimyndum sem ekki er táningur.að sögn Jennifer Lee,leikstjóra Frozen,er Elsa21 ársoganna,systir hennar,er 18 ára. 6. Josh Gad,sem talaði fyrir snjókarlinn Olaf, betrumbætti langflestar setningar sínar í Frozen og gerði sitt bestatil að fáframleiðendurna,leikstjórann ogaðra ábakvið tjöldin til þessað hlægja.næstum allt grínið hansvar notað,enda fór snjókarlinn góði á kostum. 7. Leikstjóri Frozen,Jennifer Lee,er fyrsti kvenkyns leikstjóri teiknimyndar hjádisney.allir aðrir leikstjórar hingað til hafa verið karlar. Barbie-d&kkurnar af Elsu og Onnu eru mjog vinsælar.

48 48 af :10 48 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Menning SÖN GLÖG Á GLJÚFRASTEIN I Ingibjorg Guðjonsdottir sopran og Astrður Alda Sigurðardottir panoleikari koma fram. STOFUTÓNLEIKAR Ingibjorg Guðjonsdottir sopran og Astrður Alda Sigurðardottir panoleikari koma fram a stofutonleikum Glj&frasteins a morgun, sunnudag, kl. 16. Efnisskra sna helga þær logum og ljoðum fra oðrum tug tuttugustu aldar þegar Halldor Laxness dvaldi Bandarkjunum og Kanada. Heyrast munu slensk og bandarsk songlog eftir Atla Heimi Sveinsson, Gunnar Reyni Sveinsson, Amy Beach, Ernest Charles, George Gershwin og amersk þjoðlog &tsetningu Aaron Copland. Ingibjorg Guðjonsdottir stundaði songnam við Tonlistarskola Garðabæjar en framhaldsnam við Indiana University Bandarkjunum. Astrður Alda Sigurðardottir lauk nami fra Tonlistarskola Reykjavkur og stundaði framhaldnam við Indiana University. 101 KLA SSÍSK TÓN LIST TÖFRAHEIMUR Arni Heimir Ingolfsson Arni Heimir Ingolfsson heldur fyrirlestur Kaldaloni Horpu manudaginn 1. september kl. 20 a vegum Vinafelags Sinfonuhljomsveitar Islands. Þar hyggst hann stikla a storu um sogu klassskrar tonlistar, sinfonuformið og olkar leiðir til að njota sgildrar tonlistar. Kynningin er serstaklega ætluð þeim sem hafa ltil kynni haft af klassskri tonlist, en hafa ahuga a að kynnast þeim tofrum sem h&n b'r yfir. Arni Heimir lauk doktorsprofi tonlistarfræði fra Harvard-haskola arið 2003 og starfar n& sem listrænn raðgjafi Sinfon- uhljomsveitar Islands. Aðgangur er okeypis og allir velkomnir meðan h&sr&m leyfir. JUSSI ADLER-OLSEN HYGGJAST GEFA ÚT TÓLF PLÖTUR Spunabræður bl ðu og str ðu SPUNAVERKEFNIÐ ÚSLAND HEFUR STAÐIÐ YFIR FRÁ ÞVÍ ÁRIÐ 2012 OG HEFUR ÞAÐ GETIÐ AF SÉR TÓLF PLÖTUR SEM BÍÐA ÚTGÁFU. RÚMLEGA SEXTÍU TÓNLISTARMENN TÓKU ÞÁTT Í FERLINU SEM VERÐUR AÐ TELJAST MEÐ METNAÐARFYLLRI VIÐFANGSEFNUM ÍSLENSKRAR TÓNLISTARSÖGU. Við byrjuðum með verkefnið õâ oktoâber aârið Maður var buâinn að sjaâ svo margt toânlistarfoâlk sem maður saâ fyrir seâr að gæti naâð vel saman. Við vildum mynda einhverskonar makroâsenu yfir allar þessar mõâkroâsenur sem við erum með heârna heima, segir Albert Finnbogason sem stendur að spunaverkefninu UÂslandi aâsamt Tuma AÂrnasyni en baâðir eru þeir meðlimir õâhljoâmsveitinni GrõÂsalappalõÂsu, Albert aâ gõâtar og Tumi aâ saxoâfoân, auk þess sem þeir hafa unnið saman undir formerkjum The Heavy Experience. Alls unnu þeir toâlf ploètur þar sem finna maâtti spunasamstarf yâmissa þekktra toânlistarmanna. Fólk fast sinni senu Við vildum hrista aðeins upp õâþessu. FoÂlk heâr heima er gjarnan mjoèg fast õâsinni senu, hvort sem það er djass, rokk eða eitthvað annað. Við vildum skapa vettvang þar sem við gaâtum õâraun uâtbuâið muâsõâk aân þess að semja hana sjaâlfir, segir Albert kõâminn. Fyrirkomulagið aâtti õâupphafi að vera svo að foâlkið maâtti ekki hittast eða þekkjast aâður en það mætti õâstuâdõâoâið. Hinsvegar, verandi aâ IÂslandi, þaâ var það mjoèg erfitt. Við boèkkuðum þvõâaðeins með það en heâldum þoâ õâhugmyndina að einhverju leyti, til að mynda fengu toânlistarmennirnir engan undirbuâningstõâma saman. HljoÂðfæraleikararnir fengu þvõâeingoèngu að stilla seâr upp og svo foènguðum við ferlið þegar þeir kynntust. Við naâðum þvõâað taka spunann upp aâður en það komst einhver struâktuâr aâ hann. Þetta gerðum við toâlf sinnum með sama sniði, segir hann. Það voru yfir sextõâu manns sem toâku þaâtt VOTLÖND Í NORRÆNA HÚSINU Mýrin varðveitir minningar Davð Mar Stefansson davidmar@mbl.is õâverkefninu. Eins og aâður segir voru þetta toâlf ploètur. Ein þeirra var tekin upp aâ LungA aâseyðisfirði, við vorum þar með opna smiðju õâtvo heila daga. Við toâkum einnig upp tvenna toânleika aâ JazzhaÂtõÂð ReykjavõÂkur. Annars voru þetta sirka fimm eða sex toânlistarmenn aâhverri ploètu. Við fengum aðila uâr oèllum aâttum til að ljaâ okkur toâna sõâna, PeÂtur Ben toâk meðal annars þaâtt. SõÂðan foârum við lõâka yfir õâ myndlistardeildina, HeÂðinn Finnsson spilar til að mynda inn aâ fyrstu ploètuna okkar. Við reyndum auk þess að blanda saman foâlki uâr oâlõâkum aâttum. Við fengum Frank Aarnink, slagverksleikara uâr SinfoÂ, til að taka duâettaploètu með SkuÂla Sverrissyni. SkuÂli er naâttuârlega mikill djassspunahundur, segir Albert sposkur. Vissulega voru sumar samkomur erfiðari en aðrar. Við gerðum nokkrar boâkunarvillur og ploèntuðum saman tveimur eða þremur stoârum karakterum. Það var samt bara aâhugavert að sjaâ þaâ spennu sem þar myndaðist. Sumar ploètur urðu auk þess miklu leiðinlegri en við heâldum að þær myndu enda. Við toâkum efnið upp og oftar nær var þetta bara langur spuni sem eâg klippti õâsundur õâ nokkra parta, segir hann. Verkefnið var tilnefnt til Menningarverðlauna DV aârið 2013 en Albert segist þoâ ekki viss um að aâhuginn fyrir slõâkri spunamuâsõâk seâmikill heâr aâ landi. Þeir sem hafa aâhuga aâ svona spunamuâsõâk eru mjoèg faâir aâ IÂslandi. Það eru þoâ hægt og bõâtandi fleiri og fleiri sem koma að meâr og tjaâ meâr að þetta hafi nuâ alveg verið kuâl verkefni. IÂkjoÈlfarið aâ þessu kemur naâttuârlega Mengi með svipað proâgramm. Það er lõâka allt õâeinu komið miklu meira af spunatoânleikum, hvort sem það eru einstaklingstoânleikar eða hoâptoânleikar, segir Albert. Hann kveður hugmyndina að hluta fengna að laâni fraâ New York. Það er kluâbbur õânew York sem eâg foâr aâ sem heitir The Stone. Þar eru toânleikar aâ hverju kvoèldi sem spunameistarar stjoârna. Þar fer John Zorn, saxoâfoânleikari, fremstur fylkingar. Svo var TilraunaeldhuÂsið õâumsjaâ Kira Kira að sjaâlfsoègðu svipað batterõâ. EÂg veit samt ekki alveg hvernig æfingaferlið foâr þar fram, en ef þuâ blandar saman TilraunaeldhuÂsinu og The Stone þaâ færðu uât hugmyndina okkar, segir Albert. Ekki alltaf dans á rósum ÞraÂtt fyrir misgoâð verk tekur Albert það ekki õâmaâl að klippa uât verstu partana eða ritstyâra verkefninu um of. Svona verkefni þarf að hafa sõâna dauðu punkta. Þo að við hoèfum klippt þetta niður õâ hæfilega tõâmalengd þaâ maâ ekkert vera að ritstyâra þessu of mikið. Þetta eru tilraunir, stundum toâkust þær oâtruâlega vel og stundum ekkert svo vel. Við ætlum ekkert að fegra þetta, þetta var ekki alltaf dans aâ roâsum, segir hann og bætir við að verkefnið hafi hlotið styrk fraâ ToÂnlistarsjoÂði RannõÂs. Planið er að gefa þetta uât aâ fyâsõâsku formi. Það var alltaf stefnan, þetta er bara svo dyâr andskoti. Vonandi kemur þetta þoâ uât fyrir joâlin, segir Albert að lokum en þess maâ geta að AÂrni MatthõÂasson, blaðamaður Morgunblaðsins, toâk sig til og dæmdi allar ploèturnar fyrir skemmstu og birtust doâmarnir aâ menningarsõâðum blaðsins 21. aâguâst sõâðastliðinn. Hægt er að naâlgast ploèturnar aâ bandcamp sõâðu U  s- lands, uslandrecords.bandcamp.com. Morgunblaðið/Kristinn Danski spennusagnahofundurinn Jussi Adler- Olsen hefur slegið gegn morgum londum. NÝ BÓK OG MYND Sjotta bokin &r smiðju danska verðlaunarithofundarins Jussi Adler-Olsen um rannsoknarlogreglumanninn Carl Mørck og samstarfsfelaga hans deild Q er væntanleg Danmorku 24. oktober og nefnist Den grænseløse (Sa markalausi). Fyrsta bokin bokaflokknum um Mørck, Kvinden i buret (Konan b&rinu), kom &t 2007 og sðan hefur komið n' bok flokknum a eins til tveggja ara fresti. Kvikmynd byggð afyrstu bokinni var frums'nd fyrra þar sem Nikolaj Lie Kaas for með hlutverk Carls Mørck og 2. oktober nk. verður kvikmynd byggð a annarri bokinni, Fasandræberne (Veiðimennirnir), frums'nd Danmorku. Þriðja myndin, sem byggist a Flaskepost fra P (Floskuskeyti fra P), er vinnslu. S HÓPUR ÍSLENSKRA OG FINNSKRA LISTAKVENNA OPNAR SÝNINGU SÍNA VOTLÖND Í DAG, EN ÞÆR VINNA ALLAR MEÐ MÝRINA Á MARGVÍSLEGAN HÁTT. yâningin VotloÈnd verður opnuð õâsyâningarsal Norræna huâssins õâ dag, laugardag, kl Að syâningunni stendur hoâpur õâslenskra og finnskra listakvenna sem aâður hefur syânt bæði aâ IÂslandi og õâfinnlandi. Þetta eru þær Guðny HafsteinsdoÂttir, OÂloÈf Erla BjarnadoÂttir, KristõÂn SigfrõÂður GarðarsdoÂttir, SigurlõÂna Osuala, Hannamaija Heiska, Jaana Brick, Merja Ranki og PaÈivi Takala. Samkvæmt upplyâsingum fraâ syâningarhaldara var kveikjan að samstarfinu aâhugi fyrir samtali um keramik aâ breiðum grundvelli og þroâun fagsins õâbaâðum loèndum. MyÂrin varðveitir minningar, hluti, lõâfsform, jarðloèg, liti. HuÂn umvefur fuglana sem verpa og ala upp unga, frjoâsemi hennar veitir groâandanum næringu, skordyârin kunna seâr ekki læti õâvotlendinu. HuÂn er lõâka varhugaverð og getur gleypt það sem sekkur õâhana en um leið varðveitir huân það um alla eilõâfð. MyÂrina naâlgast listakonurnar aâ margvõâslegan haâtt eins og verkin aâ syâningunni bera oâtvõârætt vitni um, segir m.a. õâtilkynningu. SyÂningarsalur Norræna huâssins er opinn þriðjudaga til sunnudaga milli kl. 12 og 17. SyÂningin stendur til 21. september. Þess maâ að lokum geta að aâ morgun, sunnudag, milli kl. 13 og 17 verða syânendur aâ staðnum og spjalla við gesti. Ljosmynd/Ilkka Kallio Verk eftir Joonu Brick og Merju Ranki sem unnið var arið Hexamta nefnist þetta verk eftir Kristnu Sigfrði Garðarsdottur.

49 49 af : MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 49 MÆLT MEÐ 1Reykjavk Dance Festival stendur sem hæst um helgina. I dag, laugardag, er hægt að sja Wilhelm Scream Kassanum Þjoðleikh&sinu kl. 17 og kvold kl verður s'ningin Reið frums'nd Borgarleikh&sinu. 2 Sðasti dagur s'ningar a malverkum R&nu K. Tetzschner og þæfðum ullarverkum Köm m u Níelsdót t ur hloðunni við Krok a Garðaholti, við Garðakirkju Garðabæ, er a morgun, sunnudag. Opið er milli kl. 13 og 17. Morgunblaðið/Þorður Þo að við hofum klippt þetta niður hæfilega tmalengd þa ma ekkert vera að ritst'ra þessu of mikið. Þetta eru tilraunir, stundum tokust þær otr&lega vel og stundum ekkert svo vel. Við ætlum ekkert að fegra þetta, þetta var ekki alltaf dans a rosum, segir Albert meðal annars um afsprengi Uslands. 3 Lokadagur alþjoðlegu leiklistarhatðarinnar Lokal er dag, laugardag. I kvold kl. 19 er Tjarnarboi hægt að sja s'ninguna Petru sem Petur Armannsson samdi til minningar um langommu sna, Petru Sveinsdottur sem flestir þekktu sem Steina-Petru enda var h&n oflugur steinasafnari meðan h&n lifði. EIGIN VERK Í BLA ND VIÐ ÞEKKTA DJASSSTANDARDA SEM OG EIGIN SPUNAVERK Tónleikar tilefni dagsins AGNAR MÁR MAGNÚSSON HELD- UR EINLEIKSTÓNLEIKA Í HANN- ESARHOLTI Í DAG, LAUGARDAG, Í TILEFNI AF FERTUGSAFMÆLI SÍNU. Y firleitt nenni eâg ekki að gera neitt õâtilefni dagsins, en svo feâkk eâg þaâ hugmynd að gaman væri að halda toânleika, segir djasspõâanistinn Agnar MaÂr MagnuÂsson, sem heldur einleikstoânleika õâ Hannesarholti õâdag, laugardag, kl. 16. Agnar MaÂr segist lengi hafa langað að halda toânleika õâhannesarholti. Aðspurður segist Agnar MaÂr ekki ætlast til þess að allir vinir og vandamenn hans mæti aâ toânleikana, sem eru oèllum opnir þvõâ hann ætlar að bjoâða þeim til samsætis annars staðar að toânleikum loknum. Það er auðvitað vandmeðfarið að halda toânleika aâ þessum tiltekna degi, þvõâmann langar auðvitað að bjoâða oèllum sem er ekki hægt. Inntur eftir efnisskraânni segist Agnar MaÂr munu leika eigin verk õâbland við þekkta djassstandarda sem og eigin spunaverk. LjoÂst er að af noâgu er að taka þvõâagnar MaÂr hefur gefið uât fjoâra diska með eigin efni fraâ aârinu Samkvæmt upplyâsingum fraâ Ljosmynd/Danel Starrason Agnar Mar Magn&sson spilar afmælislagið oft fyrir dottur sna, enda er það uppahaldslagið hennar. STEF eru skraâð aâ mig eitthvað õâkringum hundrað loèg, þar af eru 24 verk af spunadiskinum Hyl sem eâg gaf uât fyrir tveimur aârum, segir Agnar MaÂr og viðurkennir að heildarfjoèldinn hafi komið seâr nokkuð aâ oâvart. Spurður hvort hann hyggist leika afmælissoènginn aâ toânleikunum õâtilefni dagsins segir Agnar MaÂr það aldrei að vita. Þetta er reyndar uppaâhaldslag doâttur minnar sem er þriggja aâra þannig að eâg spila það mjoèg oft. EÂg er buâinn að buâa til mõâna eigin uâtgaâfu af laginu, segir Agnar MaÂr og uâtilokar ekki að toânleikagestir faâi að heyra hljoâmsetningu hans. silja@mbl.is 4 Hljomsveitin Á móti sól leikur a hinum arlega kjots&pudansleik Hvoli a Hvolsvelli kvold, laugardagskvoldið 30. ag&st. Hljomsveitin hefur leik a miðnætti, en h&sið verður opnað kl. 23. Fyrr um kvoldið stjornar Magni Asgeirsson, songvari sveitarinnar, vallarsong við snarkandi varðeld. 5Skynjun nefnist s'ning a verkum listakonunnar Ragnhildar Stefánsdóttur sem opnuð verður safnaðarheimili Neskirkju a morgun, sunnudag. S'ningin samanstendur af þremur verkum listakonunnar.

50 50 af :10 50 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Bækur KOLBRÚN BERGÞÓRSDÓTTIR BÓK VIKUNNAR Smásagnasafnið L fið að leysa eftir Nóbelsverðlaunahafann Alice Munro er bók sem enginn bókmenntaunnandi má láta framhjá sér fara. Orðanna hljóðan LESTRAR- SKEMMT- UN H luti af õâslensku boâkmenntaelõâtunni dundaði við það heâr aâður fyrr að gera lõâtið uâr Guðrúnu frá Lundi sem soègð var skrifa kellingabækur. GuðruÂn aâtti seâr þoâ oèfluga stuðningsmenn, sem voru õâslenskir lesendur, og þeir muna enn eftir sinni konu og komu nyâlega Afdalabarni aâ metsoèlulista. IÂslenskir lesendur eru engir bjaânar og þekkja goâðan skaâldskap þegar þeir sjaâ hann. Guðr&n fra Lundi. Slær gegn hja lesendum með Afdalabarni. GuðruÂn fraâ Lundi er goâð skaâldkona, um það ætti enginn lengur að efast, þoâtt eflaust geri sumir það þoâ. Sem hoèfundur byâr huân yfir sannri fraâsagnargaâfu, skapar truâverðugar persoânur og tekst einstaklega vel að lyâsa tõâðaranda og samfeâlagi. F raâsagnargaâfa GuðruÂnar nyâtur sõân afar vel õâafdalabarni sem er boâk sem er einstaklega gaman að lesa. Það er eiginlega oâmoègulegt annað en að halda aâfram að fletta sõâðunum og soèkkva seâr ofan õâ soègu lõâtils drengs, Hannesar, sem byâr hjaâ afa og oèmmu õâfaâtæklegu koti en kynnist oâvænt annars konar lõâfi. GuðruÂn kann að lyâsa persoânum og hugar ekki einungis að aðalpersoânum soègunnar heldur skjoâta aâhugaverðar aukapersoânur stoèðugt upp kollinum. Kjaftakellingar boâkarinnar, stundum ansi illkvittnar, eru seârlega eftirminnilegar og gæða soèguna huâmorõâsku lõâfi. GuðruÂn virðist samt ekki gefin fyrir að dæma persoânur sõânar og syânir oft aâ þeim oâvænta hlið. PersoÂnur sem við fyrstu kynni virðast fremur oâaðlaðandi taka jafnvel breytingum þegar lõâða tekur aâ soègu og verða aðrar og betri en õâbyrjun. Þannig taka persoânur boâkarinnar uât aâkveðinn þroska eftir þvõâsem soègunni vindur fram, reâtt eins og við gerum vonandi sem flest õâlõâfinu. GuðruÂn lyâsir sõâðan sveitasamfeâlagi aâ einstaklega næman og raunsæjan haâtt. SteÂttaskipting og mismunun koma mjoèg við soègu õâafdalabarni og þar verður sterk reâttlætiskennd hoèfundar mjoèg aâberandi. GuðruÂn hræðist ekki að vera tilfinningasoèm õâþessari stuttu boâk og það er svo undir lesandanum komið hvort honum finnst huân þar ganga of langt. En það er afar fallegur toânn õâboâk sem er einstaklega gaman að lesa. íanóleikur 1. og 2. heft i eru bækur eftir Björgvin Þ. Valdimarsson toânlistarkennara og hluti af põâanoâboâka- P flokk sem hann hefur gefið uât fraâ þvõâaârið 1988 og er õâstoèðugri endurskoðun. PõÂanoÂleikur 1 og 2 eru grunnbækur õâþessum boâkaflokki, byrjendabækur fyrir nemendur sem eru að hefja naâm õâpõâanoâleik þar sem kenndur er noâtnalestur og annað sem barnið þarf að læra og hvert atriði er tekið fyrir õâ smaâatriðum, segir BjoÈrgvin. Þetta er þriðja uâtgaâfa þessara boâka, endurskoðuð þar sem mestu breytingarnar eru õâseinni hluta fyrsta heftis og annað heftið er naânast nyâ boâk. Þriðja heftið kemur uât endurskoðað næsta haust. IÂ þessum boâkaflokki mõânum eru um tõâu titlar þar aâ meðal Dægurlög, Að spila eftir eyranu og Jólalög. BjoÈrgvin er spurður af hverju hann telji þoèrf aâ þvõâað endurskoða reglulega bækurnar õâboâkaflokknum. EÂg hef verið að kenna õâ35 aâr og veit að það er alltaf þoèrf aâ nyâju efni, segir hann. ÞjoÂðfeÂlagið tekur stoèðugum breytingum og õâdag hlusta boèrn aâ oènnur loèg en þau gerðu aârið 1988 þegar eâg gaf uât fyrstu boâkina og aðgangur að toânlist er orðinn mjoèg almennur. EÂg hef sett inn õâþessa endurskoðuðu uâtgaâfu bluâs, ragtime, boogie og popptoânlist og þarna eru til dæmis Abbalag og James Bond-lag. Reynslan kennir manni margt og eâg er að betrumbæta bækurnar og þar sem tæknin verður sõâfellt þroâaðri verður uppsetning boâkanna betri með hverri uâtgaâfu. Þess maâ geta að bækurnar eru skemmtilega skreyttar með teikningum eftir eiginkonu BjoÈrgvins Sigríði Magneu Njálsdótt ur. Spurður hvernig uâtgaâfa põâanoâ-boâkaflokksins hafi gengið fraâ þeim tõâma sem bækurnar komu fyrst uât segir BjoÈrgvin: Þetta hefur BJÖRGVIN ER HÖFUNDUR LAGSINS VINSÆLA UNDIR DALANNA SÓL Bond og Abba p anóbók BJÖRGVIN Þ. VALDIMARSSON TÓN- LISTARKENNARI ER HÖFUNDUR PÍ- ANÓ-BÓKAFLOKKS FYRIR UNGT FÓLK SEM HEFUR KOMIÐ ÚT FRÁ ÁRINU TVÆR BÆKUR Í FLOKKNUM KOMU NÝLEGA ÚT Í ENDURSKOÐAÐRI ÚTGÁFU. Alltaf er eg jafnþakklat almættinu fyrir að hafa skapað manninn með rithofundagenin. Það er orvandi nautn að liggja með magnaða frasogn og svfa með sogunni inn kroka og kima. Eg man að fyrsta alvoru bokin sem eg las, eftir að hafa g&lpað mig Anders And a donsku allnokkurn tma, var Brekkukotsannáll. Þa attaði eg mig a þv &t a hvað lfið gekk. Skommu sðar bauðst mer svo hlutverk frk. Gudmundssen við gerð sjonvarpsmyndar um Brekkukotsannal. Orlog? For að gr&ska skaldinu upp &r þessu og Sjálfstætt fólk gerði mer kleift að skilja eiginmanninn til hltar, hann er ættaður &r dalnum! Svo kannaði eg aðra hofunda fyrir utan landsteinana, J. Hasek og Góða dátann Svejk, sem gefur Stefan Zweig Í UPPÁH ALDI DIDDÚ SÖNGKONA strðinu langt nef. Aðrir foru ekki eins vel &t &r strðum, eins og maður kemst að Veröld sem var Morgunblaðið/Eggert Það var ekki til hljoðfæri a mnu heimili svo eg varð sjalfur að safna mer fyrir panoi og naði að kaupa það um fimmtan ara aldurinn og þa varð ekki aftur sn&ið, segir Bjorgvin. gengið oâtruâlega vel miðað við það hvað markaðurinn er lõâtill. Bækurnar eru almennt notaðar õâtoânlistarskoâlum heâr aâ IÂslandi og lõâka õâfæreyjum. Fyrir allnokkrum aârum kom færeyskur põâanoâleikari og toânlistarkennari til landsins og hafði bækurnar með seâr heim og þær eru notaðar õâtoânlistarskoâlum õâ F æreyjum. BjoÈrgvin hefur sett upp heimasõâðu pianonam.is þar sem er að finna yâmsar upplyâsingar um bækurnar og þar eru hljoâðupptoèkur af loègunum õânyâju boâkunum. Ungir põâanoâleikarar geta sent aâ sõâðuna myndabandsupptoèkur af flutningi sõânum aâ loègum uâr boâkunum. Þannig geta krakkarnir komið seâr aâ framfæri aâ heimasõâðunni, segir BjoÈrgvin, það er yâmislegt annað sem eâg ætla lõâka að þroâa õâgegnum þessa heimasõâðu. BjoÈrgvin er fraâ Selfossi og hefur meðal annars kennt við ToÂnskoÂla Sigursveins og ToÂnmenntaskoÂlann en stofnaði eigin toânskoâla aârið 1997 sem nuâ starfar õâhamraskoâla. Hann hefur verið virkur õâkoârstarfi og samið moèrg loèg, þeirra þekktast er Undir dalanna soâl. Hann segist hafa mikla unun af toânlist. EÂg ætlaði alltaf að verða treâsmiður eins og pabbi en var svo heppinn að kynnast toânlist og foâr õâunglingaluâðrasveit, segir hann. Það var ekki til hljoâðfæri aâ mõânu heimili svo eâg varð sjaâlfur að safna meâr fyrir põâanoâi og naâði að kaupa það um fimmtaân aâra aldurinn og þaâ varð ekki aftur snuâið. ToÂnlistin heltoâk mig algjoèrlega og hefur gefið meâr svo oâtalmargt. ToÂnlistin er bæði aâhugamaâl mitt og vinna. Morgunblaðið/Kristinn Didd&, Sigr&n Hjalmt'sdottir, er þakklat almættinu fyrir að hafa skapað manninn með rithofundagenin og n'tur þess að lesa goðar bækur. eftir Stefan Zweig. Svo n'lega las eg Þjófaborg eftir Benioff, þar sem umsatrinu um Lenngrad er ljoslifandi l'st. Ilmurinn eftir P. Süskind for inn merg og bein, eins og onnur mognuð bok, Skuggi vindsins og einnig Kirkja hafsins, sem baðar gerast Barcelona a mjog olkum tmun. Islensku drengirnir og sagnabalkar þeirra liggja gjarnan uppi r&mi hja mer. Sturlungasogur Einars Kára, Þrleikir Ólafs Gunnars og Jóns Kalmans, allt meistaraverk. Sjón er mergjaður og Gyrðir Elíasson með snar s&rrealsku ljoðrænur. Islensku stelpurnar gefa ekkert eftir, eins og bækur Kristínar Marju um listakonuna Karitas, Vigdís Gríms 'tir hressilega við manni, og Auður Jónsdóttir beinskeytt og fyndin. Svo hef eg h&mor fyrir orsogum og heilræðum Elísabetar Jökulsdótt ur. Allt þetta goða folk fær mann til að hugsa og viðhalda andanum.

51 51 af : MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 51 * Ég hef oft óskað þess að ég hefði t ma til að þróa með mér hógværð. En ég er of upptekin af að hugsa um sjálfa mig. Edith Sitwell MÁLSHÁTTUR VIKUNN AR Oft kemur grátur eftir skellihlátur. BÓKSA LA ÁGÚST Dularfull kveðja Fangi himinsins er þriðja bokin &r sagnaheimi Carlosar Ruiz Zafon um Kirkjugarð gleymdu bokanna en s& fyrsta var Skuggi vindsins sem margir hrifust af. Bokin gerist Barcelona seint a sjotta aratugnum. Danel afgreiðir fornbokab&ð foður sns og okunnugur maður falast eftir fokd'ru eintaki af hinni frægu skaldsogu Alexandre Dumas Greifanum af Monte Cristo. Hann skrifar inn bokina serkennilega kveðju sem Danel getur ekki annað en furðað sig a. Hver er þessi okunni maður og hvað vill hann? Bækur Zafons hafa verið gefnar &t 45 londum og verið þ'ddar a yfir 30 tungumal. Hið dásamlega te og saga þess I Tebokinni er ferli teræktunarinnar rakið, gerð grein fyrir sogu tesins, fjallað um fjolbreytilegar tegundir og framandi bragð og listina að laga lj&ffengt te. Hofundar bokarinnar eru Arni Zophonasson og Ingibjorg J. Friðbertsdottir, sem þekkja te vel enda eru þau meðal eigenda Tefelagsins. Unnendur tesins a Islandi, sem eflaust eru margir, hljota að gleðjast yfir þv að fa bok sem segir þeim allt um te. NÝJAR BÆKUR Churchill og fleira forvitnilegt ÆVISAGA CHURCHILLS EFTIR JÓN Þ. ÞÓR MUN EFLAUST VEKJA ÁHUGA MARGRA. NÝ SKÁLD- SAGA EFTIR HÖFUND SKUGGA VINDSINS ER KOMIN ÚT. TEBÓKIN MUN GLEÐJA TEDRYKKJU- FÓLK OG Í BÓK UM KYNLÍF ER ÝMSUM SPURN- INGUM SVARAÐ. ÞANNIG ÆTTU SEM FLESTIR AÐ FINNA EITTHVAÐ VIÐ SITT HÆFI. Spurningar og greinargóð svör Kynlf ja takk er n' bok eftir Ragnheiði Haralds- og Eirksdottur. I bokinni er að finna &rval spurninga sem Ragnheiður hefur fengið og svarað fra folki a ollum aldri og snerta kynlf og hinar 'msu hliðar þess. Auk þess geymir bokin það besta &r fjolda n'rra viðtala sem h&n hefur tekið við folk a ollum aldri um oskir þess og langanir kynlfinu. Saga mikils stjórnmálaskörungs Jon Þ. Þor sagnfræðingur rekur ævi hins storbrotna og litrka stjornmalaskorungs Winstons Churchills n'&kominni bok. Hofundurinn segir ekki einungis fra stjornmalamanninum Churchill heldur einnig fra rithofundarferlinum en Churchill hlaut Nobelsverðlaunin arið Churchill a ser fjolda aðdaenda her a landi lkt og annars staðar og vst er að þeir hljota að fagna þessari bok. Allar bækur 1 Afdalabarn Guðr&n fralundi 2 Ísl/ dönsk- dönsk/ ísl orðabók Halldora Jonsdottir 3 Ljósa Kristn Steinsdottir Iceland Small World - lítil Sigurgeir Sigurjonsson Lífið að leysa Alice Munro Ísl/ ensk- ensk/ ísl orðabók Laufey Leifsdottir Fangi himinsins Carlos Ruiz Zafon I Was Here Kristjan Ingi Einarsson 9 Mánasteinn Sjon 10 Kynlíf já takk Ragnheiður Eirksdottir Kiljur 1 Afdalabarn Guðr&n fralundi 2 Ljósa Kristn Steinsdottir 3 4 Lífið að leysa Alice Munro Fangi himinsins Carlos Ruiz Zafon 5 Mánasteinn Sjon 6 Sjálfstætt fólk Halldor Laxness Amma biður að heilsa 7 Fredrik Backman 8 Skuggasund Arnaldur Indriðason 9 Sjóræninginn Jon Gnarr 10 Afleggjarinn Auður AvaOlafsdottir Listinn er tekinn saman af Eymundsson SÖGULEGAR UPPSKRIFTIR N' sænsk matreiðslubok, Stalins makaroner, hefur vakið athygli &t fyrir heimalandið, en henni er að finna 31 mataruppskrift sem tengist 'msum heimssogulegum atburðum. Þar a meðal eru uppskriftir að ananaseftirretti sem var a borðum br&ðkaupsveislu John F. Kennedy og Jacqueline, laxaretti sem var sðasta maltðin sem framreidd var a Ritzveitingastaðnum a Titanic, þorskas&pu sem Raspútín taldi vera undrameðal og pastaretti sem Roosevelt, Stalín og Churchill borðuðu a Jalta-raðstefnunni. Hofundar bokarinnar eru Jon Rönström og Anders Ekman, sem logðust mikla rannsoknarvinnu til að finna uppskriftirnar og leituðu gomul bloð og bækur. Færustu matreiðslumenn elduðu sðan eftir uppskriftunum til að tryggja að þær væru nothæfar. Minnst spennandi rettur bokarinnar mun vera pastaretturinn a Jalta-raðstefnunni, sem reyndist vera oskop venjulegt pasta tomatsosu, ekki serlega bragðmikið. Stalins makaroner. N& er hægt að elda ser 'msa retti sem tengjast mannkynssogunni. RUTH RENDELL FAGNAR MEÐ NÝRRI BÓK Hin breska Ruth Rendell fagnar halfrar aldar rithofundarafmæli ar, en fyrsta bok hennar, From Doon with Death, kom &t arið Rendell er einn virtasti og vinsælasti glæpasagnahofundur heims og bækur hennar hafa orðið að kvikmyndum og sjonvarpsþattaroðum. Margir þekkja til dæmis Vexford logregluforingja, en um hann hefur h&n skrifað fjolmargar bækur. Rendell hefur unnið til margvslegra verðlauna og viðurkenninga fyrir verk sn. H&n er orðin 84 ara gomul en virðist ekki hafa ahuga a að setjast helgan stein þv h&n hefur n& sent fra ser n'ja glæpasogu, The Girl Next Door. N'ja bokin hefst seinni heimsstyrjoldinni og þar koma born við sogu en sjo aratugum seinna hittast þau a n', orðin afar og ommur og langafar og langommur. Endurfundirnir eru ekki vegna gleðilegs tilefnis heldur vegna þess að logreglan finnur gongum kassa með afskornum hondum, einmitt a staðnum þar sem þetta gamla folk hafði æsku leikið ser aratugum fyrr. Þeir sem hafa lesið bækur Rendell vita að h&n hefur einstakt lag a að kafa undir yfirborð hlutanna og l'sa hinum myrkari þattum salarlfsins. Personur hennar hafa ansi margt að fela. Ruth Rendell er komin a nræðisaldur og a 50 ara hofundarafmæli sem h&n fagnar með n'rri bok.

52 52 af :10 52 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Þrautir og gátur MYN DAGÁTA Hver er fjörðurinn? Morgunblaðið/Sigurður Bogi Mannvirki þetta þverar stað þar sem er eins konar landamæralõâna Vesturlands og Vestfjarða. Vegfyllingin er nokkrir kõâloâmetrar en steinsteypt bruâin stutt. Innan bruâarinnar er nuâ eins konar loân, þar sem aâður var fjoèrður. Hvað heitir hann? Svar : GilsfjoÈr ður

53 53 af : MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 53 LÁRÉTT 1. Horfa a tonn hja honum sem fl&ði Sodomu og blðuhot þar. (10) 5. Stor skal eg verða og hættuleg. (8) 9. Takn ræðu eru n&mer. (10) 11. Dauði eða annað heiti þagufalls? (7) 12. Se engan drepinn langt fra. (5,6) 13. Skepnur fæða Bandarkjunum en berlega an inngangs. (8) 15. Og fleira borðaði ekki fullvaxinn hrokagikkur. (10) 16. Stublasturinn er sagður beinast að avexti. (9) 19. Kemur traðkandi að Jotlandi en bilaður. (10) 22. Se trjagarða hungra einhvern veginn eftir læknisfræðilegu tæki. (15) 26. Innbyrti bola. (4) 27. Norskur sktur fyrir br&kað. (5) 28. Bilaður með nalykt nær að setja fram aðra skoðun. (10) 32. Verka klo ofan a er berlega sagt af manneskju sem vinnur erfiðisvinnu. (9) 33. Kemur uml ekki fram við halfgerðar skemmtanir erindum? (10) 34. Að sporum loknum hefst eltingaleikurinn. (10) 35. Ruglir sirkli ekki saman við meiðsli af olum. (11) 36. Otamið n&mer er t'nt. (9) LÓÐRÉTT 1. A ætt Games of Thrones það sem er kveðið a spjaldi? (9) 2. Hingað til hefur fjallið verið tilvikið. (9) 3. Fimmtu, oft fimm, og einn enn sjast a mælitækinu. (9) 4. Torg kringum Fjolbraut Garðabæ asamt Nirði rugluðum &t af hleðslu. (11) 5. Samkoma um hestofl fyrir blekbændur. (8) 6. Se Ma Slaturfelaginu við blastæðið og rek hann með priki. (8) 7. Bestu hjon eru prmatar. (4) 8. Fimmtu Evu er sagt vera rett meira en tu. (6) 10. Ser sig með N'ja testamentið krossað. (5) 14. Se son nettan kvæði. (8) 17. Vtissoda unni eg þratt fyrir slæma lykt. (6) 18. Eldamaskna inniheldur efni. (6) 20. Va, athafnasvæði geri vel við stanslausan. (10) 21. Fnt sælgæti &r lkamshlutum er dasemd að sja. (12) 22. Knversk keisaraætt með slenskt dagblað. Puff! Se oruggan. (8) 23. Það er að n'ju stoð haldssemi. (9) 24. Með arfann og mosa b' til lista. (10) 25. Krefur Egil um að b&a til systemið. (10) 29. Gulur kraftur er sagður vera verðmætu spili. (8) 30. Alið an erfiðleika af sporhraðari. (8) 31. Einum sinnum einn eftir Tryggingarstofnun s'nir enn brogðin. (6) KROSSGÁTUVERÐLAUN Verðlaun eru veitt fyrir retta lausn krossgatunnar. Senda skal þatttokuseðilinn með nafni og heimilisfangi asamt &rlausnum umslagi merktu: Krossgata Morgunblaðsins, Hadegismoum 2, 110 Reykjavk. Frestur til að skila &rlausn krossgatu 31. ag&st rennur &t a hadegi 5. september. Vinningshafi krossgatunnar 24. ag&st er Jon Guðmundsson, Oldugranda 7, Reykjavk. Hann hl'tur verðlaun bokina Bragð af ast eftir Dorothy Koomson. JPV gefur &t. Nafn Heim ilisfang Póst fang

54 54 af :10 54 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR Útvarp og sjónvarp RÚV MARÍA MARKAN OG HARÐSTJÓRI SkjárEinn Stöð 2 Stöð Barnaefni 10.20Vöffluhjarta (e) 10.40Bráðsk. skepnur (e) Önnumatur NY (e) 12.00Flikk flakk (e) Fjallamenn á Fimmvörðuhálsi Jools Holland (e) 14.10Fjallkonan Mynd eftir Guðberg DavõÂðsson um fornleifafund aâ Vestdalsheiði aârið (e) Þúsund ekrur (e) Séra Brown (e) 17.10Táknmálsfréttir Stella og Steinn 17.32Stundarkorn 17.57Skr pin Stundin okkar (e) 18.25Brúnsósulandið (e) 19.00Fréttir 19.20Veðurfréttir 19.25Íþróttir 19.35Íslendingar (Mar ía Markan) MarõÂa Markan oâperusoèngkona soèng m.a. við Schiller-oÂperuna õâ Hamborg, Glyndebourne oâperuna õâe nglandi og Metropolitan õânew Yor k Vesturfarar I þessari þaâttaroèð fer E gill Helgason aâ IÂslendingasloÂðir õâ Kanada og Bandar õâkjum Parad s F ramhald breska myndaflokksins um Denise og drauma hennar um aâst og velgengni Hv tir mávar IÂslensk bõâoâmynd fraâ HvõÂtir maâvar er popphaâðsaâdeila um endurfundi og gamlan roâmantõâskan aâstarþrõâhyrning. HjoÂn sem lifa õâlitlu þorpi aâ austasta hluta IÂslands heimsækja vinafoâlk sitt sem eru leikarar. (e) 23.25Hamarinn Dular fullt slys verður aâ virkjunarsvæði og kemst loègreglan fljoâtt að þvõâað ekki er allt sem syânist õâfyrstu. (e) Alvöru fólk Bannað bör num Löðrungurinn AÂstralskur myndaflokkur (e) Bannað börnum Útvarpsfréttir dagskrárlok RÚV kl. 19:35 Þatturinn Islendingar verður að þessu sinni helgaður einni astsælustu operusongkonu þjoðarinnar, Maru Markan. Mara starfaði Berln, Kaupmannahofn, London, New York og vðar. H&n lest 1995, tæplega nræð. Stöð 2 kl. 22:20 Lokaþattur spennumyndaflokksins Harðstjora (Tyrant). Venjuleg bandarsk fjolskylda dregst inn ovænta og hættulega atburðaras Mið- Austurlondum. Rás 1 92,4 93, Morgunbæn og orð dagsins. Séra Magnús B. Björnsson flytur Úr gullkistunni Fréttir og veður Girni, grúsk og gloríur Morgunfréttir Á tónsviðinu. (e) Fréttir Samtal um siðbót. Á fimm alda afmæli siðbótarinnar (e) Fréttir Veðurfregnir Skáldsagnajöfurinn Jules Verne. Síðari þáttur af tveimur um einn þekktasta rithöfund Frakka Guðsþjónusta í Guðríðarkirkju. Séra Sigríður Guðmarsdóttir predikar Hádegisútvarp Hádegisfréttir Veðurfregnir Útvarpsleikhúsið: Basil fursti, konungur leynilögreglumanna. Lífs eða liðinn Seinni hluti Víðsjá Orð um bækur Síðdegisfréttir Sumartónleikar evrópskra útvarpsstöðva. Hljóðritun frá kammertónleikum fiðluleikarans Renaud Capuçon og félaga. Á efnisskrá: Fiðlusónata í D-dúr op. 6 eftir Erich Wolfgang Korngold. Píanókvartett eftir Gustav Mahler. Tvö verk eftir Anton Webern. Svíta op. 23 eftir Erich Wolfgang Korngold Póstkort frá Spáni. (e) Kvöldfréttir Leðurblakan. Fjallað verður um ýmsar ráðgátur, sakamál og dularfulla atburði úr sögunni Veðurfregnir Dánarfregnir Óskastundin. (e) Útvarpsperlur: Í hosiló. (e) Fólk og fræði. Þáttur í umsjón háskólanema um allt milli himins og jarðar Rúnar Georgsson náttúrubarn Íslandsdjassins. Minningarþáttur um Rúnar Georgsson Fréttir Veðurfregnir Góðir hausar Frjálsar hendur Fréttir Næturútvarp Rásar Dr. Phil 16.35Kirstie 17.00Catfish America s Next Top Model 18.30Rookie Blue King & Maxwell Sean King og Michelle Maxwell eru ekki hefðbundnir einkaspæjarar. Bæði eru fyrrum leyniloègreglustarfsmenn en vegna mistaka õâstarfi misstu þau vinnuna og hoâfu nyâjan feril sem einkaspæjarar Gordon Ramsay Ultimate Cookery Course FraÂbærir þættir þar sem Gordon Ramsey snyâr aftur õâheimaeldhuâsið og kennir aâhorfendum einfaldar aðferðir við heiðarlega heimaeldamennsku Top Gear USA BandarõÂsk uâtgaâfa Top Gear þaâttanna hefur notið mikilla vinsælda beggja vegna Atlantshafsins þar sem þeir feâlagar Adam Ferrara, Tanner Foust og Rutledge Wood leggja land undir foât Law & Order: SVU Revelations Undarlegt maâl um stuâlku sem liggur õâdaâi aâ spõâtala en muldrar vers uâr BiblõÂunni kemur Dr. Richard Massey, stjarneðlisfræðingi fraâ Harvard, õâkynni við nunnuna Josepha Montafiore. HuÂn telur að stuâlkan og ofskynjanir hennar seâu verk Guðs og vill rannsaka þetta maâl naânar Málið HaÂrbeittir freâttaskyâringarþættir fraâ SoÈlva Tryggvasyni Nurse Jackie Margverðlaunuð bandarõâsk þaâttaroèð um hjuâkrunarfræðinginn Jackie Californication Agents of S.H.I.E.L.D Scandal Beauty and the Beast 02.40Revelations 03.25Pepsi MAX tónlist Barnat mi Stöðvar icarly Kalli kan na og fél Scooby-Doo! Nágrannar Broadchurch Mike & Molly 15.00Veistu hver ég var? Léttir sprettir Kjarnakonur Gatan m n m nútur Eyjan Veður Fréttir Sportpakkinn Ástr ður Fókus The Crimson Field Rizzoli & Isles The Knick Glæny þaâttaroèð með Clive Owen sem fjallar um lækna og hjuâkrunarkonur aâ Knickerbocker sjuâkrahuâsinu õâny õâ upphafi 20. aldar Tyrant Afar venjuleg F joèlskylda dregst inn õâ hættulega atburðaraâs õâmið AusturloÈndum m nútur Eyjan Night Suits The Leftovers Crisis Looking Bíóstöðin 08.30/15.15 Jack G. Slayer 10.25/ Dir: T. is Us 11.55/18.40 Men in Bl /20.25Cheerful Weather for the Wedding 22.00/03.25 Grown Ups Extremely Loud & Incredibly Close This Means War N Að Norðan 18.30Á flakki E 19.00Föstudagsþáttur 20.00Að Norðan Matur og menning 4x Að Norðan 21.30Glettur Austurland 22.00Í Fókus 22.30Hv tir Mávar Endurt. allan sólarhringinn Top 20 Funniest The Amazing Race Silicon Valley Fr. With Benefits Guys With Kids Last Man Standing Man vs. Wild Bob s Burgers American Dad The Cleveland Show Chozen Eastbound & Down The League Almost Human The Glades The Vampire Diaries Man vs. Wild Bob s Burgers American Dad The Cleveland Show Stöð 2 sport Moto GP Sumarmótin Þýski handboltinn Moto GP Peps deildin 2014 Stöð 2 sport T.ham Liverpool Leicester Arsenal Aston Villa Hull T. Liverpool Leicester Arsenal Krakkastöðin Barnaefni Gulla og grænj Rasmus Klumpur Undraland Ibba Sögur fyrir svefninn Gullstöðin Nikolaj og Julie Homeland Crossing Lines Boardwalk Empire Sisters ÍNN 20.00Hrafnaþing 21.00Auðlindakistan 21.30Suðurnesjamagas n Norðurlandsleiðangur Harmonikan heillar 23.30Eldhús meistaranna Endurt. allan sólarhringinn. Omega 15.00Joel Osteen 15.30Cha. Stanley 16.00S. of t. L. Wat 16.30Kall arnarins 17.00T. Square Ch Fred. Filmore 18.30Ísrael dag 19.30Ýmsir þættir 20.00Bein úts Kvikmynd 23.30Ýmsir þættir 24.00Joyce Meyer Fjölvarp Á H R I F A R Í K L EIÐ TIL AÐ VIÐHAL DA G Ó Ð R I S J Ó N BELLAVISTA er eitt oflugasta fæðubotarefnið a markaðnum fyrir sjonina. Nattúrulegir plontukjarnar asamt vtamnum og steinefnum sem gegna mikilvægu hlutverki að viðhalda goðri og skarpri sjon langt fram eftir aldri. IBELLAVISTA er hatt hlutfall af blaberjaþykkni og lúteini. BELLAVISTA er ahagstæðu verði og er faanlegt flestum apotekum, heilsubúðum og heilsuhillum stormarkaðanna. Kynntu þer BELLAVISTA Fæ s t í f l es t u m ap ó t ek u m, h ei l s u b ú ð u m o g h ei l s u h i l l u m s t ó r m ar k að a n n a ANIMAL PLANET 9.50 Deadly Islands Treehouse Masters The Last Lion of Liuwa Animal Kingdom Shark of Darkness Animal Kingdom Untamed & Uncut Wildest Latin America Animal Cops Philadelphia Untamed & Uncut BBC ENTERTAINMENT Twenty Twelve QI Pointless Dangerous Roads Top Gear The Graham Norton Show QI Top Gear Would I Lie To You? Silent Witness DISCOVERY CHANNEL Classic Car Rescue Gold Divers How Do They Do It? 10 with Jo Roislien Klondike Ice Cold Gold Deadliest Catch Alaska EUROSPORT Live: Cycling13.30 Cycling14.00 Live: Cycling15.45 Live: Tennis Live: Game, Set And Mats Live: Tennis Live: Game, Set And Mats Live: Tennis MGM MOVIE CHANNEL Clambake Big Screen Once Bitten Blame It On Rio Convicts Big Screen Hoodlum The Believers The Hot Spot NATIONAL GEOGRAPHIC The 90s Greatest The 90s: The Decade That Connected Us The 90s Greatest The 90s: The Decade That Connected Us The 90s Greatest The 90s: The Decade That Connected Us ARD Sportschau live Landtagswahl Sachsen Lindenstraße Landtagswahl in Sachsen Weltspiegel Tatort Tagesthemen extra Der Pathologe Mörderisches Dublin: Der silberne Schwan Tagesthemen ttt titel thesen temperamente Agnosia Das dunkle Geheimnis DR Den Store Bagedyst Hercule Poirot: Katten i dueslaget Affæren i Mølleby TV avisen Menneskets planet Maria Wern: Drømmen førte dig på afveje Vores vejr Søndag Fodboldmagasinet Dirty Harry går amok Mord på hjernen Strings DR Dem der gør os fede Nattens fortrolighed dage for verdens natur Rio Bravo Helt hysterisk Anthony Bourdain i København Mad fra River Cottage Scott & Bailey III Michael Jeppesen møder Ken B. Rasmussen Deadline Rachel sexarbejder uden skam Morder jages Udflugt mod døden Barn af Irak NRK VM hestesport: Feltritt sprangridning spørsmål Gamle venner Mitt liv som Poirot Søndagsrevyen Sportsrevyen Drama i smådyras rike Birkebeinerrittet: Folkefest på to hjul Nytt liv i East End En donormors møte med barna Kveldsnytt Familiemiddag Den mistenkte The Visitor NRK Tour de France i 100 år Kongsbergjazz i 50 år Jazz med Chet Baker Kvartett Kampen om Nilen Norge rundt og rundt Shakespeares univers På sporet av dronningane Vitenskapens verden: GPS kven har kontroll? Hovedscenen: Et liv på flukt et Wagnerportrett Europa en reise gjennom det 20. århundret En prest og en plage Et støt i hjernen SVT Ridsport: VM Seglats med Mathilde Suzanne möter Landet runt Sportspegeln Rapport Utfrågningen: Stefan Löfven Millennium Akuten Rapport Atleterna Suits Anne och Hannah Sportspegeln SVT Hur Sverige styrs Tänk till valet Fais pas ci fais pas ça Judarnas historia Världens natur: Thailand Babel Aktuellt Agenda Sportnytt Dokument utifrån Gudstjänst Strejk i kakfabriken Matlagning enligt Heston

55 55 af :10

56 56 af :10 SUNNUDAGUR31. AGUST2014 Steinunn Þorarinsdottir a vinnustofu sinni Reykjavk. GOCRAZY 25% af öllu * LAUGARDAG30/8 & SUNNUDAG31/8 *Gildirekkiumvörur ááðurlækkuðuverði ogmerktumeveryday lowprice. Afsláttur reiknast ákassa. NÚ STEINUNN ÞÓRARINSDÓTTIR MYNDHÖGGVARI Dæmir skúlptúra Íran Steinunn ÞoÂrarinsdoÂttir myndhoèggvari flyâgur aâ maânudag til IÂran, þar sem huân verður meðal doâmara õâalþjoâðlegri hoèggmyndasamkeppni sem stendur nuâ yfir. Keppnin er liður õâalþjoâðlegu hoèggmyndamaâlþingi õâpadide, uâthverfi annarrar stærstu borgar IÂran, Mashhad. IÂ Padide aâ seâr stað grõâðarleg uppbygging þar sem myndlist kemur mikið við soègu. Þetta er mjoèg spennandi verkefni en umsjoânarmaður þess, Behdad Lahooti, hafði samband við mig og bað mig að taka sæti õâþriggja manna doâmnefnd, segir Steinunn. 35 keppendur, þar af aâtta erlendir, hafa að undanfoèrnu unnið að verkum õâfullri stærð og verða uârslit kunngjoèrð um næstu helgi. Efnið er valfrjaâlst. Steinunn segir aâhugavert að lokað land aâ borð við IÂran sem sætir viðskiptaþvingunum seâ að halda alþjoâðlega keppni af þessu tagi en aâ moâti kemur að margir õâranskir myndlistarmenn hafi laâtið að seâr kveða undanfarin aâr. Morgunblaðið/Omar Nægir þar að nefna Shirin Neshat sem buâsett er õânew York en huân er þekktust fyrir myndbands- og ljoâsmyndaverk sõân sem moèrg hver eru af poâlitõâskum toga. E innig maâ geta þess að einn þriggja doâmnefndarmanna er Hossein Valamanesh, þekktur õâranskur listamaður sem buâsettur er õâaâstralõâu. IÂroÈnsk menning stendur aâ goèmlum merg og það verður mjoèg froâðlegt að koma þangað og kynna seâr strauma og stefnur. EÂg hlakka mikið til, segir Steinunn en fyrir liggur að huân fær að skoða yâmsa merka staði õâfylgd leiðsoègumanns, svo sem hina fornu borg Shiraz. EÂg er byrjuð að æfa mig að bera slæðu en það er algjoèrt skilyrði. Behdad Lahooti, stjoârnandi verkefnisins hefur syânt verkum Steinunnar mikinn aâhuga. Það er merkilegt õâ ljoâsi þess að oft er þvõâhaldið fram að muâslimar seâu almennt ekki hrifnir af nekt õâmyndlist, segir Steinunn sposk en fõâguârur hennar eru iðulega aân klæða. Moon-stóll.Áður17.900kr. Bora-sófi.Áður kr. NÚ NÚ Oslo-ábreiða.Áður9.995kr. Spar aðu 40% AFÖLLUMSUMARVÖRUM AÐEINSÞESSAHELGI Click-ruggustóll. Áður49.900kr. NÚ Ballmulti pend-loftljós. Áður99.995kr. NÚ ára setti heimsmet HUNDGAMALL HLAUPAGARPUR WMA eða World Masters Athletics hefur staðfest að Hidekichi Miyazaki fraâ Kyoto õâjapan seâsneggsti hlaupari õâheimi aâ tõâræðisaldri. Kappinn er hvorki meira neâ minna en 103 aâra gamall og verður 104 aâ aârinu og er við hestaheilsu. Hann fæddist aârið 1910, en þaâ var enn verið að smõâða stoârskipið Titanic. Hann hljoâp 100 metra õâmasters Athletics-keppninni õâ Japan aâ innan við 30 sekuândum, naânar tiltekið 29,83 sekuândum. Miyazaki er grannur og smaâvaxinn, aðeins 1,53 cm aâ hæð og 42 kõâloâ. Með hlaupi sõânu vill Miyazaki sõâna fram aâ hversu mikilvægt er að lifa heilsusamlegu lõâfi, seârstaklega aâ efri aârum. EÂg vil halda lõâfi õâdraumi mõânum. EÂg reyni að halda meâr õâ aga og þannig viðhalda goâðri heilsu og goâðu formi. Það er mjoèg mikilvægt fyrir alla, segir hann õâsamtali við freâttastofu AFP. Þegar eâg borða tygg eâg hvern bita 30 sinnum aâður en eâg kyngi. Fyrir vikið er maginn minn hamingjusamur. Miyazaki viðurkennir að toèfrafæði hjaâlpi honum við hlaupin en það ku vera mandarõânumarmelaði doâttur hans. Ekki væri verra að faâ uppskrift að þvõâ. ÞRÍFARAR VIKUNNAR Miyazaki, 103 ara, kom fyrstur mark. AFP NÚ Sommer-fatameðleðurhöldum. Stór.Áður4.995kr. ILVA Kor putorgi, s: laugardaga 10-18, sunnudaga 12-18, mánudaga - föstudaga 11-18:30 Fairuza Balk leikkona Hrafnhildur Hólmgeirsdóttir stlisti Gabríela Friðriksdóttir listakona