Nevndarferð hjá Uttanlandsnevndini til Íslands og Grønlands september 2014

Transkript

1 Nevndarferð hjá Uttanlandsnevndini til Íslands og Grønlands september 2014 Á ferðini vóru: Jákup Mikkelsen, formaður Høgni Hoydal, næstformaður Helgi Abrahamsen Bárður Nielsen Poul Michelsen Jenis av Rana Aksel V. Johannesen Hákun Jógvanson Djurhuus, sendimaður í Íslandi Skrivari: Rannvá Sólheim, løgfrøðingur Skráin tann 1. september 2014: Nevndin fór úr Vágum kl og lendi í Keflavík kl (lokala tíð). Í tíðarskeiðnum september búði nevndin á Icelandair Hotel Reykjavík Marina, Myrargata 2, Reykjavík. Kl : Fundur við íslendska uttanríkisráðharran, Gunnar Braga Sveinsson Hesi mál vórðu umrødd: 1. Viðurskiftini við ES: Uttanríkisráðharrin upplýsti, at tað verður ikki arbeitt við ESlimaskapi í Íslandi. 2. Samstarv innan arktiska økið: Uttanríkisráðharrin helt, at tað var týdningarmikið, at samstarva um tað, sum ber til. 3. Hoyvíkssáttmálin: Partarnir greiddu frá sjónarmiðunum. Frá føroyskari síðu hevði man væntað, at Hoyvíkssáttmálin skuldi menna samstarvið millum londini, men hetta var ikki hent í nóg stóran mun. 4. Samstarv í Útnorði: Útnorður samstarv í arktiska ráðnum varð umrøtt. 5. Støðan viðvíkjandi handilsboykotti hjá Russlandi: Partarnir umrøddu málið, nú hvørki Ísland ella Føroyar vóru partur av boykottinum. 1

2 Kl : Fundur við íslendska fiskimálaráðharran, Sigurð Inga Jóhannsson Hesi mál vórðu umrødd: 1. Pelagiski fiskiskapurin: Fiskimálaráðharrin ynskti eitt betri samstarv í Útnorði. Ósemjur viðv. fiskiskapi av makreli og støðan hjá Nærabergi vórðu umrødd. 2. Spurningurin um øktar og betraðar fiskivinnumøguleikar hjá línuflotanum undir Íslandi varð viðgjørdur. 3. Tvílanda samstarv og avtalur um fiskiskap: Tosað varð um møguleikar fyri bilateralum avtalum. 4. Lodna/Hoyvíkssáttmálin: Tosað varð um avtaluna millum Føroyar og Ísland um lodnufiskiskapin. Fiskimálaráðharrin upplýsti, at tað gekk væl við makrel- og botnfiskiskapi í Íslandi. Kvoturnar blivu settar eftir tilmæli frá íslendskum fiskifrøðingum, har stórur dentur verður lagdur á burðardygd. Skráin tann 2. september 2014: Kl : Innanhýsis fundur: Nevndin umrøddi fundirnar, sum vóru á skránni henda dagin og legði seinastu hond á fyrireikingarnar. Kl : Vitja á sendistovu Føroya/fund um Hoyvíkssáttmálan Hákun Jógvanson Djurhuus, sendimaður í Íslandi, greiddi frá um Hoyvíkssáttmálan. Áðrenn ferðina hevði nevndin fingið eina skrivliga frágreiðing um sáttmálan og royndir við honum. Tosað varð um íslendskan EBS-limaskap, og hvørjar forðingar hetta hevði fyri føroyskar fyritøkur at selja føroyskar vørur á tí íslendska marknaðinum. Kl : Fundur við Promote Iceland Stjórin fyri ferðavinnuna, Inga Hlín Pálsdóttir, greiddi frá, at Promote Iceland varð stovnað í Promote Iceland er ein almennur/privatur felagskapur, sum millum annað hevur til endamáls at virka til frama fyri Ísland sum ferðavinnuland og at betra um kappingarføri hjá íslendskum virkjum á útlendskum marknaðum. Promote Iceland setir bert fokus á árstíðirnar heyst, vetur og vár. Ferðavinnan í Íslandi er økt nógv tey seinastu árini. Síðan 2012 er ferðafólkatalið økt hvønn mánað. Kl : Fundur við Seðlabanka Íslands Nevndin fekk eina frágreiðing um búskaparligu støðuna í Íslandi, og hvussu tað hevði gingið eftir kreppuna. Vøksturin í búskapinum byrjaði aftur í Ferðavinnan gevur gott íkast til vøksturin. Tað er ein positiv gongd í búskapinum, men tað eru trupulleikar við gjaldsjavnaðinum, og uttanlandsskuldin er sera stór. 2

3 Skráin tann 3. september 2014: Kl : Fundur við Uttanlandsnevnd Althingsins, rundsýning og frokostur Hesi mál vórðu umrødd: 1. Hoyvíkssáttmálin og íslendskur EBS-limaskapur: Tosað varð um trupulleikar við Hoyvíkssáttmálanum, og at íslendskur EBS-limaskapur setir forðingar fyri fríum samhandli millum londini. 2. Makrelavtalan: Tosað varð um makrelavtaluna, og um tí torføru støðu, sum Føroyar eru í í sambandi við ES-boykottið. 3. Spurningurin um øktar og betraðar fiskivinnumøguleikar hjá línuflotanum undir Íslandi varð viðgjørdur. 3

4 Kl varð farið við bussi til Keflavíkar. Flogið varð úr Keflavík kl , og vit lendu í Nuuk kl (lokala tíð). Nevndin búði í Centerbo Apartments, Samuel Kleinschmitsvej 11, Nuuk. Kl : Fundur við Føroyingafelagið í Nuuk Fundurin varð hildin í hølum hjá Bank Nordik, har fleiri føroyingar vóru komnir saman. Rógvi Finsson Johansen, formaður í Føroyingafelagnum, greiddi frá virkseminum hjá felagnum. Felagið hevur umleið 100 limir, harav umleið 70 eru føroyingar, búsitandi í Grønlandi. Restin eru grønlendarar, sum hava tilknýti ella áhuga fyri Føroyum. Skráin tann 4. september 2014: Kl : Fundur við Royal Greenland A/S: Jens K. Lyberth, deildarstjóri, greiddi frá um virksemið hjá Royal Greenland. Kjarnuøkið hjá felagnum eru kókaðar, pilkaðar rækjur og svartkalvi. Tað starvast fólk hjá felagnum, harav 910 starvast í Grønlandi. Restin starvast í Danmark, Póllandi og Týsklandi. Søgan hjá Royal Greenland gongur heilt aftur til 1774, tá allur handil í Grønlandi varð yvirtikin av tí danska statinum, sum setti á stovn tann kongliga grønlendska handilin. Í 1979 yvirtók tað grønlendska heimastýrið felagið, og í 1990 varð felagið umskipað til eitt partafelag. Í 2008 og 2009 gekk tað sera illa hjá felagnum, men síðani hevur tað gingið betur. Kl : Fundur við nevndarlimir í Udenrigs- og Sikkerhedspolitisk udvalg, Sara Olsvig og Kuupik Kleist: Hesi mál vóru umrødd: 4

5 1. Arktiska Ráðið: Umboðini greiddu frá, at viðurskiftini viðvíkjandi Arktis fylla meira og meira. Grønland heldur, at landið átti at sitið oftari við borðið, har avgerðirnar verða tiknar. 2. Arktis og norðurlendskt samstarv: Grønlendsku nevndarlimirnir mettu, at Arktiska Ráðið var sera týdningarmikið forum fyri Grønland meira týdningarmikið enn Norðurlandaráðið 3. Hoyvíkssáttmálin: Umboðini greiddu frá, at tvær ferðir hevur uppskot verið viðgjørt, um Grønland átti at verið við í Hoyvíkssáttmálanum, men báðu ferðirnar er uppskotið fallið. 4. Altjóða felagsskapir: Grønlendsku nevndarlimirnir upplýstu, at Grønland ynskir sjálvstøðugan limaskap í altjóða felagsskapum, har hetta er møguligt. Kl : Fundur við Alequ Hammond, landsstýrisformann: Hesi mál vóru umrødd: 1. Ríkisrættarliga støðan: Landsstýrisformaðurin ynskir loysing frá Danmark. Men hon sigur tó, at meðan Grønland og Danmark eru í ríkisfelagsskapi, so er tað týdningarmikið at arbeiða fyri, at henda skipan virkar so væl, sum gjørligt. Bert 25% av íbúgvunum í Grønlandi ynskja at varðveita ríkisfelagsskapin, sum hann er í dag, restin ynskir meira sjálvstýri. 2. Sjálvstøðugan limaskap í WTO: Grønland hevur ikki umrøtt henda spurning í seinastuni. 3. Hoyvíkssáttmálin: Tosað varð um møguleikan fyri, at Grønland verður partur av Hoyvíkssáttmálanum. Landsstýrisformaðurin vísti á, at í sambandi við 10 ára dagin fyri Hoyvíkssáttmálanum kundu grønlendsk virki møguliga fingið kunning um sáttmálan. 5

6 4. Tilbúgving viðvíkjandi umhvørvisfelagsskapum í Grønlandi: Greenpeace hevur verið nógv í Grønlandi í.s.v. oljuboringar, men tó ikki á sama hátt sum Sea Shepard hevur verið í Føroyum. Tað er týdningarmikið at fylgja støðuni gjølla. Kl : Fundur við nevndarlimir í Råstofudvalget, Doris Jacobsen og Naja Nathanielsen: Nevndarlimirnir greiddu frá um arbeiðið hjá nevndini og serliga um Storskalaprojektet. Kl : Fundur við Grønlands Arbejdsgiverforening (GA): Grønlands Arbejdsgiverforening (GA) varð stovnað í 1966 og hevur nú 500 limir. GA umboðar 9 vinnugreinar, heilt frá fiskivinnu til ídnað. Tað starvast 9-10 fólk í GA. GA hevur sáttmála við grønlendska fíggjarmálaráðið og SIK (størsta fakfelagið í Grønlandi). Kl : Døgurði hjá sendiharra Íslands í Grønlandi, Petur Ásgeirsson og frú 6

7 Skráin tann 5. september 2014: Kl : Fundur við Jess G. Berthelsen, formann í SIK Jess G. Berthelsen, formaður í SIK, greiddi frá um felagið. SIK er tað størsta fakfelagið í Grønlandi, og er fakfelagið hjá ófaklærdum og teimum við stuttari útbúgving. Kl : Fundur við Petur Ásgeirsson, sendiharra Íslands í Grønlandi Petur Ásgeirsson, sendiharri, greiddi frá um virksemi hjá sendistovuni. Sendistovan opnaði á heysti Endamálið er at fáa økt samstarv millum londini. Nakrar forðingar kunnu koma fyri, millum annað kann tað vera ein málslig forðing millum londini, og í Grønlandi eru tey mest von við at venda sær til Danmarkar, so tað skal ein tilvenjing til. Men sendistovan hevur gjørt ymisk átøk, m.a. eina skipan við starvsvenjing, har grønlendingar fáa møguleika at fara til Íslands at arbeiða eitt skifti. Harafturat hevur ein íslendskur filmfestivalur verið, har 6 íslendskir filmir vórðu vístir. Umframt roynir sendistovan at vera sjónlig í miðlunum, m.a. við at skriva greinar í Sermitsiaq. Kl : Rundvísing í Inatsisartut Niels Baum, fulltrúi, vísti okkum runt í Inatsisartut (Tingið í Grønlandi) og greiddi frá um tingsalin. Høvi var at seta spurningar. Kl : Miðmáli í Hans Egedes Hus. Vertir: Udenrigs- og Sikkerhedspolitisk Udvalg Skráin tann 6. september 2014: Flogið varð úr Nuuk kl og komið varð til Keflavíkar kl (lokala tíð). Í tíðarskeiðnum 6. til 8. september, búði nevndin á Icelandair, Hotel Reykjavik Natura, Nautholsvegur 52, Reykjavík Kl : Fundur við aðalskrivaran í Útnorðurráðnum Inga Dóra Markussen, aðalskrivari í Útnorðurráðnum, og Unnur Brá Konráðsdóttir, 1. næstformaður, greiddu frá um arbeiðið í Útnorðurráðnum. 7

8 Kl : Døgurði hjá sendiharra Føroya í Íslandi, Hákun Jógvanson Djurhuus og frú Skráin tann 7. september 2014: Útferð til Thingvellir, Geysir og Gullfoss. Skráin tann 8. september 2014: Kl : Fundur við Sendiharra Kanada, Stewart Wheeler Sendiharrin greiddi frá um arbeiðið í Arktiska ráðnum, nú Kanada á øðrum sinni hevur formansskapin í Arktiska Ráðnum. Tosað varð um týdningin av, at tey, sum búgva í arktiska økinum, eisini eiga at vera við til at taka avgerðirnar fyri økið. Tosað varð um fiskivinnusamstarv millum Føroyar og Kanada. Flogið varð heim úr Reykjavík kl , og komið varð í Vágar kl (lokala tíð). 8