AFKU WAA HADYAD CARBINTA AFKA EE GURIGA

Størrelse: px
Starte visningen fra side:

Download "AFKU WAA HADYAD CARBINTA AFKA EE GURIGA"

Transkript

1 AFKU WAA HADYAD CARBINTA AFKA EE GURIGA Waa kaataloog fikradeed iyo waxyaabo loogu talogalay waalidka dhalay carruur laba luqoodlayaal ah oo taga goobaha dharaartii

2 CARBINTA AFKA EE GURIGA WAA KAATALOOG FIKRADEED IYO WAXYAABO LOOGU TALOGALAY WAALIDKA DHALAY CARRUUR LABA LUQOODLAYAAL AH OO TAGA GOOBAHA DHARAARTII

3 Sprog er en gave samarbejde med tosprogede forældre til børn i dagtilbud Sprogstimulering i hjemmet Inspirationskatalog med idéer og værktøjer til forældre til tosprogede børn i dagtilbud Somalisk udgave Forfattere: Mette Wybrandt (Amondo) og tosprogskonsulent Beata Engels Andersson (Lyngby-Taarbæk Kommune) Udgivet af: Social-, Børne- og Integrationsministeriet Holmens Kanal København K T: M: sm@sm.dk 1. udgave, januar 2014 Online ISBN: Publikationen i elektronisk form er tilgængelig via: Grafisk design: Schwander Kommunikation Foto og tegninger: Ole Schwander Produceret af Schwander Kommunikation Tak til personale, tosprogede forældre og børn i Børnehuset Carlshøj, Børnehuset Kastaniehuset, Børnehuset Stoppestedet og Børnehuset Vandpytten i Lyngby -Taarbæk Kommune.

4 KU SOO DHAWAADA KU SOCOTA SHAQAALAHA Galkani wuxu ka kooban yahay kaataloog fikradeed iyo waxyaabo loogu talogalay dhaqdhaqaaqyada carbinta afka, ee waalidka dhalay carruur laba luqoodlayaal ahi la samayn karaan carruurtooda. Galaka ayaa loo isticmaali karaa xarumaha dharaartii lagu hayo carruurta. Haddaad tihiin shaqaalaha xarumha dharaartii lagu hayo carruurta waxaad tusaale ahaan ku soo bandhigi kartaan kaataloogga fikradeed kulammada waalidka iyo wada hadallada lala yeelanayo waalidka. Xaashiyaha badidooda waa la koobi garayn karaa ama waa la daabici karaa, dabadeed guryaha ayay u qaadan karaan. Xusuuso inaad hubiso in bogga la fahmi karo, oo marka danbe kala hadal waalidka iyo carruurta, siday u arkeen. Dhaqdhaqaaqyo badan ayuu ka kooban yahay kaataloogga fikradeed, oo la filayo, inaad la qoobwadaajin doontaan mawduucyada aad ku hawllan tihiin inta dharaartii la hayo carruurta. Sidaas oo kale ayaa waalidkuna ku sii xoojhin karaan hawlaha afka aad bartaan dharaartii intaad haysaan. Kulammada waalidka iyo wadahadallada aad la yeelataan waalidka ayaa ku badhitaari kartaan dhaqdhaqaaqyada uu ka kooban yahay kaatoolagga fikradeed, idinkoo tusaya waalidka sida afka ugu bartaan xarunta ilmaha lagu hayo dharaartii, dabadeede waalidka faraya, inay iyaguna tijaabiyaan qaar ka mid ah ciyaaraha iwm. Carbinta afka ee guriga bogga 3

5 AFKA IYO GURIGA KU SOCOTA WAALIDKA Carruurtiina ayaa bilaabay barashada laba ama tiro ka badan oo luqado ah. Carruurtiinna ayaa ku hadla afkooda hooyo iyo luqad labaad oo kale. Danmark waa af deenish luqadda labaad. Waa muhiim, in ilmuhu badto dhammaan luqadiisa, hadday tahay, afkiisa hooyo iyo luqaddiisa labaad. Kula hadal guriga luqad, sida qaalibka ah idiin caadiga ah. Qoysaska qaarkood ayaa ku hadla luqado badan, qoysas kalena waxay ku hadlaan luqad keli ah. Haddii ilmuhu bilawga isku qaldo afafka, taasi waa arrin caadi ah. Ilmaha ayaa sidoo kale dooran kara, inuu muddo ku hadlo hal luqad. Ama hal af inuu kula hadlo qoyska qaarkii, kuwa kalena luqad kale. Ilmuhu hal mar ayuu wada baran karaa dhawr luqadood. Laakiin carruurta qaarkood ayay muddo waxoogaa ah ku qaadataa. Waxba ha sixina, haddii si qaldan u yidhaahdo afka. U sheeg, marka ilmuhu ku hadlo weedh sax ah. U sheeg ilmaha waxaa shayga lagu yidhaahdo afkiinna hooyo iyo af deenishka. Waalid ahaan waa muhiim, inaad ilmihiinna xoog ugu la hadashaan guriga, iyo inaad marar badan wada samaysaan, waxyaabo aad ku wada hadashaan. Waad ku caawin kartaan ilmihiinna barashada afka, idinkoo maalin kasta u samaynaya waxyaabo aad uga akhridaan galkan. Kala hadal shaqaalaha xarunta dharaartii lahu hayo ilmaha dhaqdhaqaaqyada iyo fikradaha. Waydii suaalaha, aad u baahan tihiin. Si xiiso leh uga faaidaysta galkan. Boggan waxa laga yaabaa inay idiin sheegaan shaqaaluhu. Carbinta afka ee guriga bogga 4

6 TUSMADA MAWDUUCYADA MAWDUUCA 1 Fahamka xaydaanka MAWDUUCA 2 Wadahadallo maalinle ah MAWDUUCA 7 Aqoon guud Guriga MAWDUUCA 3 Sheekooyin iyo kor u akhris MAWDUUCA 6 Dhaqdhaqaaqa u diyaar garawga dugsiga MAWDUUCA 5 Qoraalka afka MAWDUUCA 4 Ereyo iyo duluc Carbinta afka ee guriga bogga 5

7 SIDAN AYAA U ISTICMAALAYSAAN KAATALOOGGA FIKRADEED U DIYAAR GARAW WADAHADALKA WAALIDKA Ka jawaab suaalaha xaashida diyaar garawga, markaad u diyaar garoobayso wadahadal aad la yeelato waalidka, adigoo u soo bandhigaya dhaqdhaqaaqyada carbinta afka, ee ay ku samaynayaan guriga. Kaataloogga fikradeed ayaad ka helaysaa tusmooyinka dhaqdhaqaaqyo kala duwan ee qoyska oo loo qaybiyay mawduucyada iyo noocyada dhaqdhaqaaqa. Dooro qaar ka mid dhaqdhaqaaqyada, oo ku sargoo xaaladda mawduucyada aad ka shaqaysaan. Wadahadalka laftiisa waxa habboon inaad waalidka waydiiso wuxu danaynayo iyo fursadihiisa, dabadeedna aad kula taliso dhaqdhaqaaqyada afka ee caawin kara xoojinta luqadda ilmahooda. Waxa sidoo kale habboon inaad waalidka tusto waxa ay dhaqdhaqqayadu tarayaan. Fiiro Waxyaabo lagu guulaysto wada abuura waalidka iyo carruurta. Kula tali keli ah dhaqdhaqaaqyada qoyska, ee waalidku samayn karaan maalin kasta. Waalidka qaarkood ayay habboon tahay, in lagu casuumo xarunta dharaartii lagu hayo carruurta, si ay waayoaragnino iyo fikrad wadajir ah uga qaataan waxyaabaha ilmuhu qabto maalintii, oo dabadeed ay ugu sameeyaan guriga. U DIYAAR GARAW WADAHADALKA WAALIDKA EE LA XIDHIIDHS CARBINTA AFKA EE GURIGA Waxaad fikrad ku heli kartaan, inaad qorshaysaan kulan waalidka oo la xidhiidha carbinta afka ee guriga layliga: Qorshee kulan waalid oo la xidhiidha carbinta afka ee guriga (ee galka Iskaashiga waalidka iyo xarunta ilmaha lagu hayo dharaartii, MAWDUUCA 5). Carbinta afka ee guriga bogga 6

8 XAASHIDA DIYAAR GARAWGA: KULAN WAALID OO LA XIDHIIDHA DHAQDHAQA QOYSKA EE CARBINTA AFKA TAARIIKH: MAGACA ILMAHA IYO AFKIISA HOOYO: WAALIDKA IYO AFKIISA HOOYO: Muxuu u baahan yahay ilmuhu? (Sida marka hore qiimaynta afka) Kaabayaasha aynnu qoysku ku naqaan ama ka filayno? (Sida waxay xiiseeyaan, waxbarasho ahaan, waaqtogooda maalinlaha ah iwm.) Maxay waalidku kula sameeyaan ilmaha guriga ee carbiya afkiisa iyo sida loo sii xoojin karo? Maxaynnu waalidka ka waydiin karnaa xiisahooda iyo rabitaankooda dhaqdhaqaaqa afka: - Waxyaabaha ilmuhu ku xiiseeyo guriga (sida buugag, ciyaaraha kombuyuutarka, cunto samayn, isboorti, ciyaaro, faro ka ciyaar): - Dhaqdhaqaaqyada ay rabaan qoysku (sida ciyaar, tamashle, hawlo ama layliyo, u diyaar garawga dugsiga): Layliyada aynnu kula talinayno waalidka? (ka eeg bogga soo socda): Ma jiraan waxyaabo aynnu siin karnaa waalidka si ay guriga ugu qaataan? (Sida buugag, ciyaar, galal waxyaabo muuqaal ah, gacamo, layliyo iwm.) Sidee ayaynnu u meelmarin karnaa waxyaabaha loogu talogalay wadahadalka waalidka? (Sida ciyaarista ciyaarta, tusidda dhaqdhaqaaqyada qoyska, tusidda gacanka intarnetka iwm.) Sidee ayaynnu u la socon karnaa waxyaabaha loogu talogalay wadahadalka waalidka? (Sida ilmaha oo laga la hadlo, ballan waalidka lagu la galo kulan la socosheed iwm.) Carbinta afka ee guriga bogga 7

9 MUUQAALKA DHAQDHAQAAQYADA QOYSKA MAWDUUCA DHAQDHAQAAQ NOOC HIYIGA WAALIDKA FAHAMKA XAYDAANKA Hanti raadin Lyngby ka hel 6 wax Kula talin meel loo baxo Tamashle, ciyaar Dhaqdhaqaaqyo bilaash oo Lyngby laga helo Xaashida wargelinta Kala qaybqaado dhaqdhaqaaqyada dad kaloo xaafadda ah Lyngby iyo meesha waalidku ku koray + shaxda dhaqdhaqaaqyada qoyska ee la xidhiidha mawduuca soconaya Tusaale + Shaxda Ku sii dhis waayoaragnimada ilmaha ee mawduuca soconaya WADAHADALLO MAALINLAHA AH Wargelin khusaysa suaalo furan oo la is waydiiyo Xaashida wargelinta Talo fiican oo khusaysa sida suaalaha dadka loo waydiiyo, oo loogu tababarto afka SHEEKOOYIN IYO KOR U AKHRIS Ciyaarta suaalaha: Maxaad qabatay maanta? Wadahadallada maalinlaha ah Sheekoxariiro iyo Sheekooyin uu waalidku maqlay carruurnimadii Buugaag iyo akhris wadahadal Sheekooyinka ciyaaro sawirro leh Ciyaarta suaalaha Talobixib khusaysa waxyaabaha la qabto Xaashiyada dhaqdhaqaaqa Xaashida wargelinta Ciyaar/qooq Ciyaar, talo fiican oo khusaysa wadahadalka, waqtiga la wada joogo Talo fiican oo khusaysa Wadahadallada maalinlaha ah Ka sheekee carruurnimadaadii Akhri Ciyaar, qooq EREYO IYO DULUC Ku ciyaar ereyada Wargelinta buugaagta Shaxda ciyaarta qalliban oo la xidhiidha mawduuca sicda ciyaar Xaashida wargelinta Shaxda Ciyaar, tababarka dulucda Akhri, tababarka ereyada Ciyaar, ku dhis waayoaragnimada ilmaha QORAALKA AFKA DHAQD- HAQAAQA U DIYAAR GARAWGA DUGSIGA AQOON GUUD Multidansk.dk Kaadhka ereyada Ciyaarta qoraalka Dib u sheegidda sheekada Xallinta khilaafaadka Dadaallada ilmaha ee dhaqdhaqaaqyada Bog intarnetka ah Ciyaarta qoraalka Xaashida dhaqdhaqaaqa Xaashida suaalaha Xaashida suaalaha Xaashida suaalaha Baris, kombuyuutar Qor, ciyaar Liiska ereyada oo la xidhiidha af deenishka oo luqad labaad ah Baris, layli laga sameeyo ilmaha Baris, layli lala sameeyo ilmaha Bar isku xidhka ereyada xiisadaha Qorshee dhaqdhaqaaqyada dhamaadka wiigga, fasaxyada iwm Isha xigashada Carbinta afka ee guriga bogga 8

10 MAWDUUCA EMNE 1 1 Erfaringer og viden om forældresamarbejde Fahamka xaydaanka MAWDUUCA 2 Wadahadal maalinle ah MAWDUUCA 3 Sheekooyin iyo kor u akhris MAWDUUCA 4 Ereyo iyo duluc MAWDUUCA 5 Qoraalka afka MAWDUUCA 6 Dhaqdhaqaaqa u diyaar garawga dugsiga MAWDUUCA 7 Aqoon guud Liiska ereyada iyo isha xigashada

11 XUSUUS: BOGGANI WAA TUSAALE LA XIDHIIDHA, WAXA QOFKU KA QABAN KARO DEGMADA LYNGBY-TAARBÆK KOMMUNE. MAWDUUCA 1 Fahamka xaydaanka HANTI RAADIN LYNGBY KA HEL 6 WAX SIDAN SAMEE: Idinkoo gacanta ku haya kaadhka hanti raadinta ayaa tegi kartaan Lyngby. Ka bilaw inaad tagtaan Boosta 1, oo dabadeed sidaas u wad 2, 3, 4, 5 iyo 6. ISKU DAY INAAD XALISHO LAYLIYADA BOOSAHA KALA DUWAN: BOOSTA 1: Xarunta tareenka Lyngby Ma hesheen wiishka la raaco? BOOSTA 2: Xarunta dawladda hoose Waa immisa dabaq? BOOSTA 3: Rugkutubeed Ma ka hesheen buugaag afkiinna hooyo ah rugkutubeedka carruurta? BOOSTA 4: Daaxuuniyad immisha xuurood ayaa jooga daaxuuniyadda? BOOSTA 5: Xarunta dabdamiska Immisa gaadhi ayaad ku aragtaa geerashka? BOOSTA 6: Garoonka kubbadda cagta ee Lyngby Immisa ciyaarood ayaa lagu ciyaari karaa? Fikrad qaadasho FIIRO: Moobilka kaga qaad sawirro, inta hantiraadiska ku jirtaan. Contains data from the Danish Geodata Agency and Lyngby-Taarbæk Municipality, Map10, January 2013 Carbinta afka ee guriga bogga 10

12 MAWDUUCA 1 Fahamka xaydaanka HANTI RAADIN HEL 6 WAX SIDAN SAMEE: With the treasure map in hand, you can set out to discover Lyngby. Start by going to Location 1, and then go on to Locations 2, 3, 4, 5 and 6. ISKU DAY INAAD XALISHO LAYLIYADA BOOSAHA KALA DUWAN: BOOSTA 1: BOOSTA 2: BOOSTA 3: BOOSTA 4: BOOSTA 5: BOOSTA 6: FIIRO: Moobilka kaga qaad sawirro, inta hantiraadiska ku jirtaan. Carbinta afka ee guriga bogga 11

13 XUSUUS: BOGGANI WAA TUSAALE LA XIDHIIDHA, WAXA QOFKU KA QABAN KARO DEGMADA LYNGBY-TAARBÆK KOMMUNE. MAWDUUCA 1 Fahamka xaydaanka DHAQDHAQAAQYO BILAASH AH OO LYNGBY LAGA HELO Halkan waxa laga heli karaa fikrad la xidhiidha dhaqdhaqaaqyada bilaashka ah ee Lyngby, kuwaas oo idinka iyo carruurtiinnu aad ka heli kartaan waayoaragnimo, carbin karana luqadda ilmihiinna, markaad ka hadashaan, ee aragtaan ee ogaataan. RUGKUTUBEEDKA Masrax carruureed bilaash ah qoraal ka hadlaya ayaa ka heli kartaan rugkutubeedka ama waxaad ka akhriyi kartaan bogga Buugaag carruureed ku qoran afaf badan. Fikrad qaadasho BARXADO CIYAAREED Barxad ciyaareedka cagaaran ee Virum MATXAFYADA Frilandsmuseet matxaf furan oo guryihii hore ee deenishka, xoolaha iwm. Bredeværk matxaf la xidhiidha wershedihii hore ee Lyngby. Carbinta afka ee guriga bogga 12

14 MAWDUUCA 1 Fahamka xaydaanka DHAQDHAQAAQYO BILAASH AH Halkan waxaad ka heli kartaa fikrado la xidhiidha dhaqdhaqaaqyada bilaashka ah ee meesha aad deggan tahay, iyo meelaha aad isu raaci kartaan carruurtaad ee aad ka heli kartaan waayoaragnimo, kuna carbin kartaan luqadda ilmaha, markaad ka hadashaan, ee eegtaan ee ogaataan. HALKAN DHIG SAWIRADA: Carbinta afka ee guriga bogga 13

15 XUSUUS: BOGGANI WAA TUSAALE LA XIDHIIDHA, WAXA QOFKU KA QABAN KARO DEGMADA LYNGBY-TAARBÆK KOMMUNE. MAWDUUCA 1 Fahamka xaydaanka DHAGXANTA QORAN EE MAGAALADA ISKU DAY INAAD KA RAADISO LYNGBY Fikrad qaadasho Carbinta afka ee guriga bogga 14

16 MAWDUUCA 1 Fahamka xaydaanka DHAGXANTA QORAN EE MAGAALADA ISKU DAY INAAD KA RAADISO LYNGBY HALKAN DHIG SAWIRADA: Carbinta afka ee guriga bogga 15

17 XUSUUS: BOGGANI WAA TUSAALE LA XIDHIIDHA, WAXA QOFKU KA QABAN KARO DEGMADA LYNGBY-TAARBÆK KOMMUNE. MAWDUUCA 1 Fahamka xaydaanka MAGAALADAYADA HALKAN WAXA YAAL QAAR KA MID LAYLIYADA CIYAARO LA XIDHIIDHA WAXYAABAHA ILMIHIINNU KU QABTO XANNANADA. Waxay la xidhiidhaan: MAGAALADAYADA - LYNGBY Xannaanada waxaan ku ogaaday: (Shaqaalaha ayaa halkan ku sawira/qora qaar ka mid ah sawirro/ereyo la xidhiidha mawduuc, sida guri, rugkutubeed, xarunta dawladda hoose, dukaamo) Tamashle ayaannu ku tagnay Lyngby, halkaas oo aannu ku aragnay xarunta adwladda hoose iyo dukaan iskiriimle ah. Qoyska hawshiisa 1 Qaad sawir ama sawir meelaha aad ugu jeceshihiin Lyngby. Fikrad qaadasho Qoyska hawshiisa 2 Uga warran ilmaha siday u egayd meeshii aad ku kacaantay. Sawirrada ag dhig, ama isku ag sawir sawirrda ilamhaaga iyo meelihii kala duwanaa ee carruurnimadaada: Sida gurigii aad deggenayd iyo dugsigaagii. Carbinta afka ee guriga bogga 16

18 MAWDUUCA 1 Fahamka xaydaanka Magaaladayada HALKAN WAXA YAAL QAAR KA MID LAYLIYADA CIYAARO LA XIDHIIDHA WAXYAABAHA ILMIHIINNU KU QABTO XANNANADA Waxay la xidhiidhaan: MAGAALADAYADA Xannaanada waxaan ku ogaaday: (Shaqaalaha ayaa halkan ku sawira/qora qaar ka mid ah sawirro/ereyo la xidhiidha mawduuc, sida guri, rugkutubeed, xarunta dawladda hoose, dukaamo) Qoyska hawshiisa 1 Qaad sawir ama sawir meelaha aad ugu jeceshihiin Lyngby. Qoyska hawshiisa 2 Uga warran ilmaha siday u egayd meeshii aad ku kacaantay. Sawirrada ag dhig, ama isku ag sawir sawirrda ilamhaaga iyo meelihii kala duwanaa ee carruurnimadaada: Sida gurigii aad deggenayd iyo dugsigaagii. Carbinta afka ee guriga bogga 17

19 MAWDUUCA 1 Fahamka xaydaanka MAWDUUCA SOCDA Wuxu la xidhiidhaa: Fiiro KU BARBAARIYAASHA: Sawirrada aad qaadeen ama sawirteen ee la xidhiidha mawduuca socda, ee aad waddaan, ayaa gelin kartaan shaxda, oo qor suaalaha iyo layliyada mawduuca, ee carruurta iyo waalidku wadajir ugu samaynayaan guriga. Carbinta afka ee guriga bogga 18

20 MAWDUUCA 2 Wadahadal maalinle ah WARGELIN KHUSAYSA SUAALO FURAN OO LA IS WAYDIIYO Ilmihiinna ayaa tababar luqadda ah ku qaadan kara wadahadallada aad la yeelato waalid ahaan. Qaabka ugu fiican ee lagu bilaabi karo wadahadalka ilmuhu waa inaad suaal furan waydiiso. Suaasha furan ayaa macnaheedu yahay suaal aanu ilmahaagu kaga jawaabi karayn haa ama maya. Waxay ka dhigan tahay in ilmahaagu ka sheekeeyo ciyaar, wax uu la kulmay iwm. WARGELIN KHUSAYSA SUAAL FURAN : Maxaad ku ciyaartay maanta? Yaad la ciyaartay? Mak a heshay, markaad ku ciyaartay barxadda ciyaaraha? Si fiican u dhegayso oo ilmahaaga sii waqti uu ku jawaabo. U muuji xiiso waxa ilmahaagu ku jawaabo, suaalana ka waysdii ilmaha jawaabtiisa: Maxaad samayseen markaas? Maxaa dhacay dabadeed? Fiiro Ka daawo filim ka hadlaya suaalaha furan bogga Sprogpakken.dk: Carbinta afka ee guriga bogga 19

21 MAWDUUCA 2 Wadahadal maalinle ah MAXAAD SAMAYSAY MAANTA? Qoyska oo dhan ayaa hareeraha ka fadhiisanaya miiska, iyadoo xaashida suaaluhu badhtanka taal. Kor u akhri suaalaha. Ka jawaab suaalaha markaaga. Sawir ama qor jawaabtiinna. Muddo: ilaa. 15 miridh. YOOL Wareegga - carruurta Sawir wax, aad ku ciyaartay maanta, oo ka sheekee. Wareeggiina Maxaan filayaa berrito? Wareeggiina Adigu raadi suaasha Wareegga - carruurta Haddii aan dooran lahaa wax, aynnu ku wada ciyaarno hadda, muxuu noqon lahaa? BILAW Wareeggiina Maxaa ugu xiiso badnaa, ee manta la kulmay? Wareegga - carruurta Yaan la ciyaaray maanta? Carbinta afka ee guriga bogga 20 Waa fikrad laga soo qaatay ciyaarta kirismaska: Maxaynnu samaynaa kirismaska? (www. legekufferten.dk)

22 MAWDUUCA 2 Wadahadal maalinle ah WADAHADALLO MAALINLE AH Xaaladop badano ayaa maalintii tababari kartaa luqadda ilmahaaga. Qaabka ugu fiican ee loogu tababaro luqaddu waa, iyada oo laga hadlo waxa aad samaynaysaa ama marar badan ay dhacdo sidaasi. Adeegso xeerka xusuuta ee: kahor-hadda -dabadeed. KA HOR TV-GA CARRUURTA: Maxaad ka daawamaysaa TV-ga carruurta? Yaa kula jooga? Maxaa ugu fiicnaa, markii ugu danbaysay, aynnu wada daawannay tv-ga carruurta? HADDA LAGU JIRO Eeg TV-ga carruurta. Sheeg waxaad aragtaan. dabaeed Ma xusuusan tahay markaas? XILLIYADA CUNTADA: Maxay tahay in aynnu ku cashaynno manta? Maxaa loo isticmaalayaa cunto samaynta? Markaad samaynaysaan cuntada: ka hadal, waxaad samaynaysaan, cuntada qaydhin iyo qalabka aad isticmaalaysaan Markaad cunaysaa: ka hadal, waxyaabihii aad ku isticmaasheen cunto samaynta, waxaad samayseen, iyo siday dhadhamayso. DUKAAMAYSI: Ka hadal, waxaad soo iibinaysaan Ka hadal, waxyaabaha aad ku riddaan seledda dukaamaysiga. Ka hadal waxa, aad soo iibsateen, oo meel ka dhig tallaajadda ama khaanadaha kabadhka. KU CIYAARISTA BARXADDA CIYAARTA: Ka hadal, waxaad ka qabanaysaan barxadda ciyaaraha, iyo waxa xiisaha badan aad samayseen, markii ugu danbaysay. L ciyaar, oo hadal, waxaad ciyaaraysaan. Ka hadal waxaad ku aragteen barxadda ciyaarta, iyo waxyaabaha xiisaha lahaa. DHARKA: Ka hadal waxa ay tahay, in ilmahaagu gashado. Ka hadal dharka, marka ilmuhu gashanayo dharka. Ka hadal dharka, intaad ku sii socotaan xarunta lagu hayo dharaartii. Carbinta afka ee guriga bogga 21

23 MAWDUUCA 3 Sheekooyin iyo kor u akhris KA SHEEKEE CARRUURNIMADAADII, IYO SHEEKOXARIIRRO Luqadda ilmahaaga ayaa ku xoogaysnaysa maqalka sheekooyinka iyo sheekoxariirada, waxana aad fursad u helaysaa, inaad la wadaagto waayoaragnimadaada iyo sheekooyinka aad maqashay, markaad yarayd. Halkan waxaad ka helaysaa fikrado la xidhiidha, waxyaabaha aad uga sheekayn karto ilmahaaga: SHEEKOOYINII CARRUURNIMADAADA Qoyska hooy, aabbo, walaashaa, walaalkaa, ayeeyo iyo awoowo, adeer, eddo, inaadeer, inaabti Maalinlaha carruurnimadaadii Maxay samayn jireen aabbo iyo hooyo? Halkaad deggenayd? Xilli firaaqe isboorti, sawir, akhris, ciyaar, qooq Dugsiga waayoaragnimo, maadad, macallin, saaxiibbo Waayoaragnimo xiiso leh Aroos, xaflad, wanqal ama magacbixin iyo xabka aas. SHEEKOXARIIR Haddaad xusuusan tahay sheekoxariiro, laguu sheegay carruurnimadaadii, isku day inaad uga sheekayso ilmahaaga. Waxa kaloo aad u sheegi kartaa ereyo jiib iyo jaan leh iyo heeso aad qaadi jirteen carruurnimadii. Carbinta afka ee guriga bogga 22

24 MAWDUUCA 3 Sheekooyin iyo kor u akhris Waxa u fiican xoojinta luqadda ilmahaaga, inaad u akhrido buugaag. Waxa habboon, inaad kor ugu akhrido oo kana wada hadashaan waxa ku qoran buugga iyo sawirrada. Taas waxa la yidhaahdaa akhris wadahadal. Dhegayso, oo ilmaha sii fursad uu wax ku sheego. Ka hadal, waxa ereyada qaarkood lagu yidhaahdo afafka kala duwan. Halkan waxa ku xusan talooyin la xidhiidha, waxa aad samayn karto, markaad kor ugu akhriyayso: Fiiro AKHRIS WADAHADAL: Eeg bogga hore ee buugga, oo kala hadal ilmahaaga sawirrada iyo cinwaanka buugga. Waydii: Maxaad u malaynaysaa, in buuggu ka hadlayo? Kor u akhri 1-2 xaashiyood. Jooji, oo ka wada hadla waxyaabaha ka dhacaya sheekada. Waydii: Maxaad u malaynaysaa, inuu hadda dhacayo? Kala hadal ereyo iyo shakhsiyado kala duwan oo ku jira buugga, waxay yihiin iwm. Tal om forskellige ord og personer i bogen, hvad de betyder osv. Waa maxay liska? Waa maxay? Yaa sameeyay? FIIRO KOR U AKHRISKA: Banaa akhri markasta wax yar akhri. Akhri oo ku celceli buug keli ah. Kor ayaad u akhriyi kartaa waxyaabo kale oo aan buugga ahayn sida TV-ga, kombuyuutarka, moobilka, cinwaannada jidadka iyo kartuunada caanaha. Ereyada adag u sharax ilamahaaga. Carbinta afka ee guriga bogga 23

25 MAWDUUCA 3 Sheekooyin iyo kor u akhris Fiiro KU WAALIDKA: Rugkutubeedka xaafaddaad ayaad ka ammanaysan kartaa buugaagta sawirrada leh ee deenishka ah. Waxa kaloo aad ammaanaysan kartaan buugaag ku qoran luqado kala duwan. Waydi shaqaalaha rugkutubeedka carruurta, inaad ka dalban karto buugaagta Waxaad sidoo kale waydiin kartaa barbaariyayaasha fikrado la xidhiidha buugaagta kor loo akhriyo, ee ka hadlaya wax uu xiisaynayo ilmahaagu. Carbinta afka ee guriga bogga 24

26 MAWDUUCA 3 Sheekooyin iyo kor u akhris CIYAARTA SHEEKADA SAWIRRADA Eeg sawirrada albamka sawirrada ama sawirrada xubnaha qoyska iyo waxyaabo aad la kulanteen qoys ahaan. Waxa kaloo aad daawan kartaan sawirrda uu sawiray ilmahaagu. Waydii ilmahaaga: Maxaad ku aragtay sawirka? Maxaa dhacay? Maxaa xiiso leh? Maxaad la yaabtay? Fiiro KU BARBAARIYAASHA: Waxaad daabici kartaa sawir uu iulmuhu ku sameeyay xanaanada, dabadeed waxaad siin kartaa waalidka, si ay ugu qaataan guriga, adiga oo ku dhiirrigelinaya, inay ilmaha kala sheekaystaan sawirka. Carbinta afka ee guriga bogga 25

27 MAWDUUCA 4 Ereyo iyo duluc KU CIYAAR EREYADA CIYAARTA MALAYNTA IYO HALXIDHAALAHA SIDAN U SAMEE: Wax ku qari sanduuq, bac ama maro hoosteed. Hadda ilmahaagu ha maleeyo, waxa aad qarisay. Waxaad siin kartaa tibaaxo caawiya. Haddii tusaale ahaan aad qarisay gaadhi, waxaad ku dhan kartaa: Waa wax socon kara Waa casaan Wuxu leeyahay laydh Wuxu leeyahay mishiin CARSHIGA BOQORKA SIDAN SAMEE: Kursi meel dhig. U sheeg ilmahaaga, inaad ciyaaraysaan, inaad boqor tahay, Iyo inuu sameeyo/ samayso wax kasta, oo aad tidhaahdo. Tusaale ahaan: Hor kaalay kursiga Hoos gal kursiga Daba joogso kursiga Is dhinac taag kursiga Isku taag kursiga Dabadeed is kala beddela, oo ilmahaagu ha noqdo boqorka Ha kuuna sheego, waxa aad samaynayso. Carbinta afka ee guriga bogga 26

28 MAWDUUCA 4 Ereyo iyo duluc Shaqaalaha xannaanada waydii, buugaagta ay hadda akhriyaan, iyo buugga ilmuhu uu hadda ka helo. Rugkutubeedka xaafaddiina ka soo ammaanayso baauaag carruureed badan oo kal duwan: Buugaagta sawirrada leh Buugaagta jiibta iyo jaanta Sheekoxariiro Buugag cilmi ah oo la xidhiidha sida dabeecadda, xayawaanka, seerkas, fardofuul, fulkaane, farsamo iwm Khayaal Buugaagta halxidhaalaha ah Buugaagta la dhegaysto. Waxaad kaloo soo ammanaysan kartaa buugaag ku qoran luqado kala duwan. Waydii shaqaalaha rugkutubeedka carruurta, inay kaaga dalbadaan buugaagta Waxa kaloo aad waydiin kartaa barbaariyayaasha waxyaabo la xidhiidha talobixinta buugaag kor loo akhriyo, oo ka hadlaya wax uu xiiseeyo ilmahaagu. Fiiro KU BARBAARIYAASHA: Waxaad daabici kartaan sawirrada wax uu ilmuhu kula kulmay xannaanada, dabadeed qor ereyada waxyaabaha kala duwan, dulucdooda iwm. Sawirrada isugu ururi gal, si waalidku ugu qaataan guriga. Carbinta afka ee guriga bogga 27

29 MAWDUUCA 4 Ereyo iyo duluc SHAXDA CIYAARTA QALLIBAN EE LA XIDHIIDHA MAWDUUCA SOCDA " " " " " " " " Fiiro KU BARBAARIYAYAASHA: Sawirrada la qaado iyo kuwa la sameeyo ee mawduuca socda ayaa meel isugu gayn kartaan, oo ka dhigi kartaan ciyaar qaliban, si carruurta ugu qaataan guriga oo la sameeyaan waalidkood. Carbinta afka ee guriga bogga 28

30 MAWDUUCA 5 Qoraalka afka BOGAGA INTARNETKA IYO BARNAAMIJYADA APPS KOMBUYUUTARKA, TAABLETKA IYO MOOBIILKA: U sheeg bogagga intarnetka ee xiisaha badan waxna laga barto ee carruurta: Multidansk.dk Dr.dk/Oline Barnaamijyada Apps taabletka iyo tilifoonada moobilka: Waxaad heli kartaan barnaamijyo badan oo xiiso leh oo loo talogalay taabletka iyo tilifoonada moobilka, markastana waxa soo baxa barnaamijyo bilaash ah. Ka raadi tusaale ahaan lege-apps.dk, alfabet ama matematik, oo eeg, barnaamijyada soo baxay. La fadhiiso ilmahaaga, oo waydii inaad wax uu ku sameeyo tablateka ama tilifoonkiisa moobilka ah. Carbinta afka ee guriga bogga 29

31 MAWDUUCA 5 Qoraalka afka KAADHKA EREYADA Kaadhka ereyada ayaad samayn kartaa, oo ku dhejin kartaa waxyaabo kala duwan oo guriga yaal, sida finijarka. Ilmahaaga ayaa ogaanaya, in shay waliba magac leeyahay, qoraal iyo dhawaaqba. Sidoo akle sawirka shayga ayaa ku muujin kartaan kaadhka ereyada. Tusaale ahaan wuxu noqon karaa kaadh uu ku qoran yahay: KURSI FADHI AH oo ku dheggan kursiga fadhiga Albaabka waxa ku dheggan AlBAAB Miiska waxa ku dheggan MIIS Ku ciyaar kaadhka ereyada: Qolka ilmahaagu seexdo ku samee kaadhka ereyada. Kaadhadhka ereyada ku rid sanduuq yar. Ku ciyaara oo ku dhejiya kaadhadhka meelaha saxa ah ay leeyihiin. Carbinta afka ee guriga bogga 30

32 MAWDUUCA 5 Qoraalka afka CIYAARTA QORAALKA Halkan waxa ku xusan qaar ka mid ah talooyin la xidhiidha, sidaad ilmahaaga uga caawin karto ciyaarta qoraalka. Ciyaarta qoraalku waa naqshado iyo xarriijimo. Ciyaarta qoraalku waa tallaabada kowaad ee ilmuhu ku barto qoraalka. Waa u diyaar garaw fiican dhinaca dugsiga, ioo ilmuhu ku baranayo sida loo qoro ee loo akhriyo xarfo sax ah. Marka ilmahaagu sameeyo ciyaarta qoraalka waxa muhiim ah, in aanad sixin. Arrintaasi waxay la xidhiidha inuu waayoaragnimo u yeesho qoraalka, laakiin laga ma doonayo inuu wax sax ah qoro ama akhriyo. Tusaale ahaan waxaad ciyaarta qoraalka la samayn kartaa ilmahaaga, marka aad: Wax sawiraysaa, ee ilmahaagu qorayo, cidda aad wax u qoraysaanl Qorayo ysaan ee sawiraysaa xaashida rabitaanka Qoraysaan qodob, marka aad ciyaaraysaan wax, ama tartan samaynaysaan Qoraysaan xaashida dukaamaysiga Qoraysaan kaadhka boosta ama xaashi aad u diraysaan saaxiib ama qof qoyska xubin ka ah Qoraysaan magacyada ciyaartoyga kubbadda cagta Ku qoraysaan sheekooyin taabletka ama kombuyuutarka. Si aad u heshaan barnaamijyo apps, aad ku qori kartaan sheekooyin yaryar ama ku tabobaran kartaan ciyaarta qoraalka, waxaad ka raadin kartaa write, dabadeed waxa soo baxaya barnaamijyo badan oo kala duwan Diraysaan ama sms Kala hadal dhawaqa uu ka bilaabmo eraygu, ama dhawaaqyada ku jira erayga. Collo, oo ah wiil jiray 4½ sano oo asal ahaan turki ah, ayaa sawiray kaadhka hantida, oo qoray sheeko la xidhiidha, sidu gaadhiga yar ee cagaaran ugu tegi karo jidka hantidu taal (waxa lagu qariyay afargees cagaaran). Carbinta afka ee guriga bogga 31

33 MAWDUUCA 6 Dhaqdhaqaaqa u diyaar garawga dugsiga KU SOO CELINTA SHEEKADA Waxyaabaha aad ku tababari karto ilmahaaga, si aad ugu diyaariso dugsiga, waxa ka mid ah, ku soo celinta sheekada. SIDAN AYAAD SMAYNAYSAA: Kor ugu akhri buug uu ilmahaagu jecel yahay. Ka hadal buugga. Ilmahaaguna ha ku soo celiyo sheekada. Ka caawi suaalaha sida: Yaa ku jiray sheekada? Maxay ku bilaabantay sheekadu? Maxaa dabadeed dhacay? Maxay ku dhammaatay? Maxaad filaysaa inay dabadeed dhaceen? Carbinta afka ee guriga bogga 32

34 MAWDUUCA 6 Dhaqdhaqaaqa u diyaar garawga dugsiga XALLINTA KHILAAFKA Si aad ugu diyaar garayso dugsiga, ilmahaaga u tababar xallinta khilaafka. Waxaad bari kartaa ilmahaaga, inuu cabiro dareenkiisa, baahidiisa iyo waxqabadkiisa, isagoo aan canaanan dadka kale, islam ar ahaantana dhegaysana dareenka iyo wuxu wado qofka kale. SIDAN SAMEE: Markaad ogaato, in ilmahaagu wax kaa tabanayo adiga ama wax ka dhexeeyaan tusaale ahaan walaalkii, walaashii ama saaxiibkii, waxaad isku daydaa, inaad waydiiso suaalahan: 1) XAQIIQO RAADIN: Maxaa dhacay? 2) OGAAL / DAREEN: Sidaad u aragtay waxa dhacay? 3) BAAHI: Maxaad sidaas u yeeshay? 4) TALLAABO: Maxaa aynnu samayn karnaa? Carbinta afka ee guriga bogga 33

35 MAWDUUCA 6 Dhaqdhaqaaqa u diyaar garawga dugsiga DADAALADA ILMUHU KU BIIRINAYO DHAQDHAQAAQYADA Waa in ilmihiinu dugsiga soo jeedin karo oo cabbiro waxqabadkiisa, dhaqdhaqaaqyana ku talobxiiyo, sidaas awgeed waxaad ka caawin kartaa ilmahaaga u tababarista sidu u samayn lahaa fikradaha, doodaha iwm. SIDAN AYAAD SAMAYN KARTAA: Waxaad ku bilaabi kartaa, inaad ilmahaaga waydiiso, inuu talo hayo, maxay tahay in caawa lagu casheeyo, ama buugee ayay tahay in la akhriyo. Sii ilmaha tusaale ahaan 3 hindise úu kala doorto. Marku ilmahaagu diyaarka yahay, waxaad ka caawin kartaa, inuu soo jeediyo talooyin waawayn, sida tusaale ahaan, maxaynnu qabanaa dhammaadka wiigga ama fasaxa. Suaalaha xaashidan ku yaal ayaad isticmaali kartaa, si aad ilmahaaga uga caawiso inuu sharxo oo faahfaahiyo waxay la tahay ama rabo. 1) FIKRAD RAAD. WAYDII TUSAALE AHAAN: Maxaad rabtaa inaad samayso dhammaadka wiigga? 2) SII SHARAX FIKRAD. WAYDII TUSAALE AHAAN: Maxaa aynnu samaynaa? Maxaa aynnu isticmaalnaa? Yaa ina raacaya? 3) U OGOLOW ILMAHAAGU INUU DOODO. WAYDII TUSAALE AHAAN: Maxaad ugu malaynaysaa, inay habboon tahay? Ka warran haddii cidi xiidayn waydo, inay ku raacaan? Maxay xiiso u yeelanaysaa? Wax ma xumaan karaan? 4) QORSHEE. WAYDII TUSAALE AHAAN: Miaxaa aynnu diyaarsannaa dhammaadka wiigga ka hor? Maxaad qabanaysaa? Maxaa aynnu wada qabanaa? Carbinta afka ee guriga bogga 34

36 MAWDUUCA 7 Aqoon guud LIISKA EREYADA DEENISHKA OO LUQAD LABAAD AH AFKA HOOYO Waa luqadda ama luqadaha ilmuhu ugu horrayn ku barto guriga. Badi waa luqadda qoysku kaga hadlo guriga. Ilmaha ayaa yeelan kara ha lama dhawr af oo hooyeed, haddii tusaale ahaan aabbaha iyo hooyada midba afkiisa kula hadlo ilmaha, ilmuhuna si barbaryaal ah u kobciyo labada af. Afka hooyo ayaa sidoo kale lagu magacaabaa luqadda kowaad ee ilmaha. DEENISHKA OO LUQAD LABAAD AH Luqadda labaad waa afka ilmuhu barto ka sokow afkiisa hooyo. Erayga Labaad wuxu muujinayaa tirade luqadaha ilmuhu baranayo, laakiin dhab ahaan waxa laga yaabaa, inuu yahay afka saddexaad, haddii ilmuhu tusaale ahaan leeyahay dhawr af hooyeed. Luqadda labaad waa afka ay badi bulshadu ku hadasho ama ah afka rasmiga ah ee dalka uu ilmuhu ku nool yahay. Markaas Danmark waa af deenishka. AF AJINEBI AH Waa luqad dal kale leeyahay oo lagu barto dugsiyada, oo aan ahayn afka hooyo ee dalkaas. Tusaale ahaan af ingiriisida aynnu ku baranno dugsiyada ayaa ah af ajinebi ah. LABA LUQOODLE Waa eray muujinaya, in ilmuhu leeyahay laba ama ka badan oo luyqadood, waana eray tilmaamaya heerka awoodda luqadeed ee ilmaha. Ilmaha ayaa laga yaabaa, inuu labada luqadoodba si isku mid ah ugu fiican yahay. Badanaa ilmaha ayaa awooddiisa luqadeed ku sii fiican tahay hadba luqadda deegaank uu joogo, tusaale ahaan af deenish, marku xannaanada joogo, marku guriga joogana af soomaali. AF DHEXE AMA WELI KOBCAYA Waa af xeerarkiisa leh oo weli is beddelaya. Waxa la odhan karaa waa af kobcaya oo la socda awoodda luqadeed ee ilamaha sida af deenishka. Luqadda ilmaha ayaa laga helayaa khaladaad, laakiin waa qaab ilmuhu isugu deyayo inuu ku horumariyo luqaddiisa, ka dib marku la kulmo waayoaragnimo cusub oo luqadeed. Carbinta afka ee guriga bogga 35

37 MAWDUUCA 7 Aqoon guud AF GOOBEED Waa erey loo yaqaan, inuu saameeyo goob, sida xannaanada ama guriga, oo shiiqiyay luqadda ilamaha. Sida af deenishka xannaanada. ISBEDDELKA BAAQA Marka ilmuhu kala beddelo dhawr luqadood hadal keli ah, wax loo yaqaan isbeddelka baaqa. Waa doorasho kas iyo maan ah, oo ilmuhu kula xidhiidho dadka ku wanaagsan isla luqadda ilmaha Faahfaahin dheeraad ah oo la xidhiidha luqadda ka raadi: Dansk som andetsprog. Pædagogiske og didaktiske perspektiver, Lars Holm and Helle Pia Laursen, 2010, Dansklærerforeningens Forlag Carbinta afka ee guriga bogga 36

38 Liiska ereyada iyo isha xigashada Buugaag, qoraalo iyo warbixino Bjerring Bagger, Lene og Lenchler-Hübertz, Lisbeth (2008): Vi arbejder med forældresamarbejde. Dafolo Bundgaard, Helle og Gulløv, Eva (2008): Forskel og fællesskab Minoritetsbørn i daginstitution. Hans Reitzels Forlag Danmarks Evalueringsinstitut (2010): Seks indspark til udviklingsprojekter i daginstitutioner. Danmarks Evalueringsinstitut, EVA Epstein, Joyce L. (2009): School, Family and Community Partnership. Corwin Press Ginman, Mette m.fl. (2010): Pædagogisk arbejde med tosprogede børn. Dafolo Gleerup, Lisbeth (2006): Levende ord sprogstimulering af tosprogede børn i børnehave og indskoling. Kroghs Forlag Hodal, Gry og Klausen, Lis (2009): Et sprog flere sprog. Hans Reitzels Forlag Hodal, Gry og Klausen, Lis (2011): Styrk sproget. Dafolo Holm, Lars og Laursen, Helle Pia (2010): Dansk som andetsprog. Pædagogiske og didaktiske perspektiver. Dansklærerforeningens Forlag Holm, Lars og Laursen, Helle Pia (2009): En bog om sprog i daginstitutioner. Analyser af sproglig praksis. Danmarks Pædagogiske Universitetsforlag Holmen, Anne og Lund, Karen red. (1999): Studier i dansk som andetsprog. Akademisk Forlag Holst Jensen, Line og Wybrandt, Mette (2010): Værktøjskassen Teammødet. Amondo og AZENA Holst Jensen, Line og Wybrandt, Mette (2010): Værktøjskassen Forældremødet. Amondo og AZENA Holst Jensen, Line og Wybrandt, Mette (2010): Værktøjskassen Skole-hjem samtalen og hjemmebesøget. Amondo og AZENA Hviid, Pernille (2007): Særligt udsatte børn og pædagogiske læreplaner. VERA nr. 41, Tidsskrift for Pædagoger Hyldgaard Klausen, Birthe m.fl. (2006): Den sproglige udvikling hos det normalthørende barn i alderen 0-5 år. Aalborgskolen, Karrebæk, Martha Sif (red.) (2006): Tosprogede børn i det danske samfund. Hans Reitzels Forlag Kofoed, Ulla (2010): Forældresamarbejde med fokus på læring. Akademisk Forlag Larsen, Vibe (2008): Midt i en mangfoldighed af børn. Dafolo Laursen, Helle Pia (red.) (2010): Tegn på Sprog skrift og betydning i flersprogede klasserum. UCC Møller Daugaard, Line (2003): Der skal to til Om historiefortælling i sproglig vurdering af dansk som andetsprog. Danmarks Pædagogiske Universitets Forlag Navigent (2008): Værdsættende forældredialog. Navigent Nordahl, Thomas (2008): Hjem og skole. Hans Reitzels Forlag Nyberg, Marie-Louise (1996): Den magiske sprogpose. Haases Pædagogiske Skrifter Palludan, Charlotte (2005): Børnehaven gør en forskel. DPU Carbinta afka ee guriga bogga 37

39 Ringsmose, Charlotte (2010): Kvalitet i et systemisk perspektiv. Pædagogisk Psykologisk Tidsskrift, 2010, Vol. 47, Forlaget Skolepsykologi Søndergaard Kristensen, Kitte og Møller Daugaard, Line (2012): Biliteracy i børnehaven. At arbejde med skrift på flere sprog i dagtilbud. Aarhus Kommune, Børn og Unge, Pædagogik og Integration, Videncenter for Sprog, Læsning og Læring, VIA University College. Wybrandt, Mette Frithiof (2011): Forældresamarbejde i daginstitutioner værktøjer til samarbejde med tosprogede forældre. Amondo Wybrandt, Mette Frithiof (2012): Værktøjskasse Forældresamarbejde. Kompetenceudvikling i daginstitutioner med sprogpladser. Kursusmateriale til Københavns Kommune. Amondo Web Dagtilbudsloven: Dansk Center for Undervisningsmiljø: Fælles Mål Dansk for andetsprog. Faghæfte 19. Undervisningsministeriets håndbogsserie nr Folkeskolen/2009/Faelles-Maal-2009-Dansk-som-andetsprog Lyngby-Taarbæk Kommune: Multidansk: Sprogpakken: Fælles Mål Børnehaveklassen, Faghæfte 23: Publikationer/Folkeskolen/2009/Faelles-Maal-2009-Boernehaveklassen Carbinta afka ee guriga bogga 38

40 XIGASHADA QORAAL IYO LAYLI GAAR AH MAWDUUCA 2: WADAHADALO MAALINLE AH Maxaad samaysay maanta? (bogga 20) Waa fikrad laga soo xigtay ciyaarta kirismaska: Maxaynnu samaynaa? ( MAWDUUCA 3: SHEEKOOYIN IYO KOR U AKHRIS Wadahadallo maalinle ah (bogga 23) Waa fikrad laga soo qaatay Sprogpakken.dk MAWDUUCA 6: DHAQDHAQAAQA U DIYAAR GARAWGA DUGSIGA Xallinta khilaafka (bogga 33) Waa fikrad laga soo qaatay dcum.dk Carbinta afka ee guriga bogga 39

41 Dette er en af tre mapper til dagtilbud, dagpleje mv., der arbejder med tosprogede børns sproglige udvikling og forældresamarbejde. Serien af mapper består af: Sprogstimulering i dagtilbud Mødeguide og dialogværktøjer til sprogstimulering af tosprogede børn i dagtilbud Sprogstimulering og forældresamarbejde Mødeguide og værktøjer til samarbejde med og inddragelse af forældre til tosprogede børn i dagtilbud Sprogstimulering i hjemmet Inspirationskatalog med idéer og værktøjer til forældre til tosprogede børn i dagtilbud Mapperne er udviklet som en del af projektet Sprog er en gave samarbejde med tosprogede forældre til børn i dagtilbud. Målgruppen er tosprogede børn i alderen 3 år til skolestart. Mappen er udviklet i 2013 af Mette Wybrandt (Amondo) i samarbejde med tosprogskonsulent Beata Engels Andersson. Desuden har pædagoger og ledere fra dagtilbud i Lyngby-Taarbæk Kommune samt forældre til tosprogede børn været inddraget i udviklingen. Projektet har modtaget økonomisk støtte fra Social-, Børne- og Integrationsministeriet. Mapperne kan downloades fra Social-, Børne- og Integrationsministeriets hjemmeside:

casharada lasoo siiyo

casharada lasoo siiyo Sidaan oo kale ayaad cunugaaga uga kaalmayn kartaa casharada lasoo siiyo Talooyin fiican markii aad rabto, inaad cunugaaga ka kaalmayso casharada la soo siiyo»aniga xilka isaarani waa inaan cunuga siiyo

Læs mere

LUUQADDA IYO WAX -AQRINTA WAA MASUULIYAD NAGA WADA DHEXAYSA WARGELIN KU JEEDA WAALIDIINTA ISKOOL BILAABIDA

LUUQADDA IYO WAX -AQRINTA WAA MASUULIYAD NAGA WADA DHEXAYSA WARGELIN KU JEEDA WAALIDIINTA ISKOOL BILAABIDA LUUQADDA IYO WAX -AQRINTA WAA MASUULIYAD NAGA WADA DHEXAYSA WARGELIN KU JEEDA WAALIDIINTA ISKOOL BILAABIDA LUUQADA IYO HORUMARKA WAX AQRINTU WAA WAX AAN KALA HARIN LUUQADDA IYO WAX -AQRINTA WAA MASUULIYAD

Læs mere

Symptomer på kræft Kræftens Bekæmpelse. Astaamaha Kansarka. Somali

Symptomer på kræft Kræftens Bekæmpelse. Astaamaha Kansarka. Somali Symptomer på kræft Kræftens Bekæmpelse Astaamaha Kansarka Somali Waa muhiim in kansarka la ogaado goor hore. Marba marka ka horraysa ee la ogaado ayey ka badan tahay fursadda si fiican loogu dawayn karo

Læs mere

Alle fotos er modelfotos.

Alle fotos er modelfotos. KANSARKA SANBABADA Kolofon Lungekræft Udgiver: URL: Redaktion: Kræftens Bekæmpelse, Strandboulevarden 49, 2100 København Ø Sundhedsstyrelsen, Islands Brygge 67, 2300 København S cancer.dk og sst.dk Antropolog,

Læs mere

NIDAAMKA CAAFIMAADKA EE DHEENISHKA Det danske sundhedsvæsen

NIDAAMKA CAAFIMAADKA EE DHEENISHKA Det danske sundhedsvæsen NIDAAMKA CAAFIMAADKA EE DHEENISHKA Det danske sundhedsvæsen Somali Det danske sundhedsvæsen Denne pjece fortæller kort om det danske sundhedsvæsen, og om de forskellige steder, man kan blive undersøgt

Læs mere

KANSARKA MINDHICIRKA MALAWADKA

KANSARKA MINDHICIRKA MALAWADKA KANSARKA MINDHICIRKA MALAWADKA Kolofon Kræft i tyk- og endetarmen Udgiver: URL: Redaktion: Kræftens Bekæmpelse, Strandboulevarden 49, 2100 København Ø Sundhedsstyrelsen, Islands Brygge 67, 2300 København

Læs mere

KANSARKA QANJIDHKA KAADI MAREENKA RAGA

KANSARKA QANJIDHKA KAADI MAREENKA RAGA KANSARKA QANJIDHKA KAADI MAREENKA RAGA Kolofon Prostatakræft Udgiver: URL: Redaktion: Kræftens Bekæmpelse, Strandboulevarden 49, 2100 København Ø Sundhedsstyrelsen, Islands Brygge 67, 2300 København S

Læs mere

Qoyska, jinsiga iyo xuquuqaha ka jira Denmark

Qoyska, jinsiga iyo xuquuqaha ka jira Denmark Qoyska, jinsiga iyo xuquuqaha ka jira Denmark Hordhac Qoyska, jinsiga iyo xuquuqaha ka jira Denmark Waxaa soo saaray Ligestillingsafdelingen (Qaybta Isu-dhignaanta) Denmark dhexdeeda dumarka iyo raggu

Læs mere

Alle fotos er modelfotos.

Alle fotos er modelfotos. KANSARKA NAASAHA Kolofon Brystkræft Udgiver: URL: Redaktion: Kræftens Bekæmpelse, Strandboulevarden 49, 2100 København Ø Sundhedsstyrelsen, Islands Brygge 67, 2300 København S cancer.dk og sst.dk Antropolog,

Læs mere

Sundhed og Sygdom Dialogliste Somalisk

Sundhed og Sygdom Dialogliste Somalisk Sundhed og Sygdom Dialogliste Somalisk Hordhac Cinwaan:Caafimaad iyo Cudur (2.02) Eremitageløbet i Dyrehaven Liv omkring søerne Gadeliv Dhakhtarka Hadal (2.10) Maanta waxaan diiradda saarayaa caafimaadka.

Læs mere

U Isticmaalka Dawada Sida Saxda AH. Nin dhallinyaro ah 02:33 Waxan u socdaa dhakhtarka si laygaga talaalo cudurka beerka.

U Isticmaalka Dawada Sida Saxda AH. Nin dhallinyaro ah 02:33 Waxan u socdaa dhakhtarka si laygaga talaalo cudurka beerka. MEDICIN MED FORNUFT Dialogliste - Somali Intro U Isticmaalka Dawada Sida Saxda AH Familie i skov Vox pop med personer foran Apotek Speak 02:17 Markii horeba ama ilaa wakhtigii horeba waxad ka bini aadam

Læs mere

UNDERSØGELSER AF DET UFØDTE BARN SOMALISK. Baadhitaanada cunugga aan dhalan

UNDERSØGELSER AF DET UFØDTE BARN SOMALISK. Baadhitaanada cunugga aan dhalan UNDERSØGELSER AF DET UFØDTE BARN SOMALISK Baadhitaanada cunugga aan dhalan Information Allerede nu kan du få information om undersøgelser af dit ufødte barn for visse medfødte sygdomme og handicap. Ja?

Læs mere

S f i n x F i l m / T V G o d a g D a n m a r k K u n f o r K v i n d e r D i a l o g l i s t e

S f i n x F i l m / T V G o d a g D a n m a r k K u n f o r K v i n d e r D i a l o g l i s t e KUN FOR KVINDER OM FRUGTBARHED OG PRÆVENTION Dialogliste - Somali Introduktion og historisk rids 02:05 Kaliya loogu talo galay Dumarka 02:11 Kuna saabsan bacrimin iyo iska difaacid Speak 02:19 Laga soo

Læs mere

UBAD CAAFIMAAD QABA oo dal shisheeye deggen. Somalisk

UBAD CAAFIMAAD QABA oo dal shisheeye deggen. Somalisk UBAD CAAFIMAAD QABA oo dal shisheeye deggen Somalisk UBAD CAAFIMAAD QABA oo dal shisheeye deggen SUNDE BØRN i et nyt land 2. udgave, 1. oplag 2005 Sundhedsstyrelsen 2005 ISBN: 87-7676-020-0 Udgivet af

Læs mere

Warbixinta Bukaanka DAAWEYNTA KANSARKA. Patientinformation MEDICINSK KRÆFTBEHANDLING. Dansk/Somali

Warbixinta Bukaanka DAAWEYNTA KANSARKA. Patientinformation MEDICINSK KRÆFTBEHANDLING. Dansk/Somali Warbixinta Bukaanka DAAWEYNTA KANSARKA Patientinformation MEDICINSK KRÆFTBEHANDLING Dansk/Somali Warbixinta Bukaanka DAAWEYNTA KANSARKA Patientinformation MEDICINSK KRÆFTBEHANDLING Dansk/Somali 3 MEDICINSK

Læs mere

SPROGSTIMULERING I HJEMMET. Inspirationskatalog med idéer og værktøjer til forældre til tosprogede børn i dagtilbud

SPROGSTIMULERING I HJEMMET. Inspirationskatalog med idéer og værktøjer til forældre til tosprogede børn i dagtilbud SPROGSTIMULERING I HJEMMET Inspirationskatalog med idéer og værktøjer til forældre til tosprogede børn i dagtilbud SPROGSTIMULERING I HJEMMET INSPIRATIONSKATALOG MED IDÉER OG VÆRKTØJER TIL FORÆLDRE TIL

Læs mere

Horumarinta Luqadda - Waa masuuliyad la wadaago. Wargelin ku wajahan waaliddinta leh carruurta da doodu u dhaxaysa 0 iyo 3 sano

Horumarinta Luqadda - Waa masuuliyad la wadaago. Wargelin ku wajahan waaliddinta leh carruurta da doodu u dhaxaysa 0 iyo 3 sano Horumarinta Luqadda - Waa masuuliyad la wadaago Wargelin ku wajahan waaliddinta leh carruurta da doodu u dhaxaysa 0 iyo 3 sano Luqadda ugu horaysa ee cunugga waxay ku horumaraysaa fool ka fool Horumarinta

Læs mere

SPROGSTIMULERING OG FORÆLDRESAMARBEJDE. Mødeguide og værktøjer til samarbejde med og inddragelse af forældre til tosprogede børn i dagtilbud

SPROGSTIMULERING OG FORÆLDRESAMARBEJDE. Mødeguide og værktøjer til samarbejde med og inddragelse af forældre til tosprogede børn i dagtilbud SPROGSTIMULERING OG FORÆLDRESAMARBEJDE Mødeguide og værktøjer til samarbejde med og inddragelse af forældre til tosprogede børn i dagtilbud SPROGSTIMULERING OG FORÆLDRE- SAMARBEJDE MØDEGUIDE OG VÆRKTØJER

Læs mere

FORÆLDRETILFREDSHED 2011 Svarprocent: 46,7%

FORÆLDRETILFREDSHED 2011 Svarprocent: 46,7% Skanderborgvej Antal besvarelser: 156 FORÆLDRETILFREDSHED 2011 Svarprocent: 46,7% VIGTIG INFORMATION 01 Kære leder, Hermed får I de kommentarer, som jeres forældre har skrevet i forbindelse med forældretilfredshedsundersøgelsen.

Læs mere

Talo-bixinta bilaashka ah ee hay adda Dansk Flygtningehjælp SOMALI

Talo-bixinta bilaashka ah ee hay adda Dansk Flygtningehjælp SOMALI Talo-bixinta bilaashka ah ee hay adda Dansk Flygtningehjælp SOMALI Maxaa lagaa caawin karaa? Dansk Flygtningehjælp waxay talo bixin madaxbanaan oo lacag la aan ah kaa siinaysaa arimaha ay ka mid yihiin:

Læs mere

iyo I dhageyao Aniga!

iyo I dhageyao Aniga! 0 5 Sanno Ila adal Aniga iyo I dhageyao Aniga! 12 Dhibcood ee Taageerida Carruurteena ee Waxbarashada Sida loo Hadlo Buug-yaraha Waaladiinta Somalische Ausgabe Calaameynta Milkiilaha, daabacaha iyo qeybiyaha:

Læs mere

DUGSIGA JORDAL. Warbixin loogu talogalay waalidiinta

DUGSIGA JORDAL. Warbixin loogu talogalay waalidiinta DUGSIGA JORDAL Warbixin loogu talogalay waalidiinta 1 Gundhigga waxbarashada ee dugsiga Waxa aan aaminsan nahay in ay Dadka oo dhami ay wax baran karaan, horumarna samayn karaan Waxa aanu abuuri khibrado

Læs mere

fordi du kan fordi der er brug for dig fordi du får en bedre fremtid Dit barns uddannelse er afgørende for dit barns fremtid.

fordi du kan fordi der er brug for dig fordi du får en bedre fremtid Dit barns uddannelse er afgørende for dit barns fremtid. Hvorfor uddanne sig? fordi du kan fordi der er brug for dig fordi du får en bedre fremtid Dit barns uddannelse er afgørende for dit barns fremtid. Canugaaga tacliintiisu waa asaaska mustaqbalkiisa. Unge-

Læs mere

S f i n x F i l m / T V G o d a g D a n m a r k S u n d h e d og S y g d o m D i a l o g l i s t e

S f i n x F i l m / T V G o d a g D a n m a r k S u n d h e d og S y g d o m D i a l o g l i s t e Liiska wadahadalka Caafimaad iyo Cudur Hordhac Cinwaan:Caafimaad iyo Cudur (2.02) Eremitageløbet i Dyrehaven Liv omkring søerne Gadeliv Dhakhtarka Hadal (2.10) Maanta waxaan diiradda saarayaa caafimaadka.

Læs mere

Sprog er en gave samarbejde med tosprogede forældre til børn i dagtilbud

Sprog er en gave samarbejde med tosprogede forældre til børn i dagtilbud Sprog er en gave samarbejde med tosprogede forældre til børn i dagtilbud Konsulent Beata Engels Andersson Beata.Engels.Andersson@gmail.com Tosprogede.dk Lyngby-Taarbæk Kommune 2011-2013 Et toårigt udviklingsprojekt

Læs mere

Du kan få indflydelse på dit barns skole

Du kan få indflydelse på dit barns skole Du kan få indflydelse på dit barns skole SKOLEBESTYRELSESVALG 2014 1 2 Indhold Dansk 4 Engelsk 7 Tyrkisk 11 Somali 15 Polsk 19 Arabisk 26 Urdu 28 3 Forældre gør en forskel Skolebestyrelserne i København

Læs mere

Aalborg Øst. Iskaashi iyo wadanoolaansho. Ann-Dorte Christensen Sune Qvotrup Jensen

Aalborg Øst. Iskaashi iyo wadanoolaansho. Ann-Dorte Christensen Sune Qvotrup Jensen Aalborg Øst Iskaashi iyo wadanoolaansho Ann-Dorte Christensen Sune Qvotrup Jensen Si kastaba ha ahaatee waxaa jira farqi u dhexeeya Aalborg Øst iyo Aalborg Øst ( ) Nabad gelyo aad u wanaagsan ayaa ka jirta

Læs mere

Nidaamka daryeelka caafimaadka ee Deenishka. Det danske sundhedsvæsen

Nidaamka daryeelka caafimaadka ee Deenishka. Det danske sundhedsvæsen Nidaamka daryeelka caafimaadka ee Deenishka Det danske sundhedsvæsen 2016 Det danske sundhedsvæsen Denne pjece fortæller kort om det danske sundhedsvæsen, og om de forskellige steder, man kan blive undersøgt

Læs mere

Diyaarinta cuntada qaadada ee ugu horaysa. Den første skemad. Somalisk. Kamuunka Egedal

Diyaarinta cuntada qaadada ee ugu horaysa. Den første skemad. Somalisk. Kamuunka Egedal Diyaarinta cuntada qaadada ee ugu horaysa Den første skemad Somalisk Kamuunka Egedal Diyaarinta cuntada qaadada ee ugu horaysa Marka loo diyaarinayo ilmaha midhaha iyo khudrada karsan waxaa haboon: In

Læs mere

Dhalinyarada soo socota. Warbixin ku saabsan waxbarashada oo loogu talagalay dhallinyarada iyo waalidkood

Dhalinyarada soo socota. Warbixin ku saabsan waxbarashada oo loogu talagalay dhallinyarada iyo waalidkood Dhalinyarada soo socota Warbixin ku saabsan waxbarashada oo loogu talagalay dhallinyarada iyo waalidkood Daabicista 5aad, cadadka 1aad, 2007 Xuquuqda buuggan waxaa iska leh: Wasaaradda waxbarashada, 2007

Læs mere

KU CUSUB WADDANKA. Talooyin wanaagsan oo ku saabsan caafimaadka dhalaanka

KU CUSUB WADDANKA. Talooyin wanaagsan oo ku saabsan caafimaadka dhalaanka 2015 Talooyin wanaagsan oo ku saabsan caafimaadka dhalaanka Talooyin wanaagsan oo ku saabsan caafimaadka dhalaanka Marka qofku uu ku cusub yahay waddan oo uu haysto ilmo yar yar, wuxuu la kulmayaa waxyaabo

Læs mere

UNDERSØGELSER AF DET UFØDTE BARN SOMALISK. Baadhitaanada cunugga aan dhalan

UNDERSØGELSER AF DET UFØDTE BARN SOMALISK. Baadhitaanada cunugga aan dhalan UNDERSØGELSER AF DET UFØDTE BARN SOMALISK Baadhitaanada cunugga aan dhalan Allerede nu kan du få information om undersøgelser af dit ufødte barn for visse medfødte sygdomme og handicap. Hvis du gerne vil

Læs mere

XAQIIQOOYIN IYO TALOOYIN KU SAABSAN. cabidda iyo joojinta sigaarka

XAQIIQOOYIN IYO TALOOYIN KU SAABSAN. cabidda iyo joojinta sigaarka S O A M A L I S O M A L I S K XAQIIQOOYIN IYO TALOOYIN KU SAABSAN cabidda iyo joojinta sigaarka Q I I Q K H ATA R A H Marka aad hal mar jiiddo sigaarkaaga ama beebkaaga, waxaad isla markaas qiiqa la nuugaysaa

Læs mere

Sprogligt repertoire

Sprogligt repertoire Sprogligt repertoire Projektet Tegn på sprog i København at inddrage flersprogede børns sproglige resurser Lone Wulff (lw@ucc.dk) Fokus i oplægget Målsætninger Kort præsentation af pilotprojektet, baggrund

Læs mere

buug-yare warbixineed ku saabsan hab magangelyeedka deenishka da yarta aan la wehelin ee magangelyo doonka ah

buug-yare warbixineed ku saabsan hab magangelyeedka deenishka da yarta aan la wehelin ee magangelyo doonka ah jidkaaga [ magac:................................... ] buug-yare warbixineed ku saabsan hab magangelyeedka deenishka da yarta aan la wehelin ee magangelyo doonka ah DANISH REFUGEE COUNCIL GIVE REFUGEES

Læs mere

Aarhus-aftalen. Skolernes tillids- og arbejdsmiljørepræsentanter samt forældre og forvaltning tog hul på dialog

Aarhus-aftalen. Skolernes tillids- og arbejdsmiljørepræsentanter samt forældre og forvaltning tog hul på dialog nr. 18 oktober 2013 BU nyt Skoleudveksling: Fremmede lærere i klassen Vidensbrønd: Giver læring og leg edoc på vej: Til skoler, dagtilbud og FU-området profilen: Der skal være både dynamit og dynamik side

Læs mere

Qofka adigoo kale ah oo denbi-fal loo geystay

Qofka adigoo kale ah oo denbi-fal loo geystay Qofka adigoo kale ah oo denbi-fal loo geystay 1 QOFKA ADIGOO KALE AH OO DENBI-FAL LOO GEYSTAY Hey adda Ammuuraha Dhibbaneyaasha [Brottsoffermyndigheten], 2015 Masawir-gacmeed: Maria Wall Soo-saare: Plakat

Læs mere

Warbixin loogu talagalay waalidka

Warbixin loogu talagalay waalidka Warbixin loogu talagalay waalidka oo khusaysa waxbarashooyinka xirfadda Dhenmark mustaqbal wanaagsan Waxbarashada xirfaddu waa doorasho fiican Dhammaan waalidku waxay jacal yihiin, in ubadkoodu shaqo fiican

Læs mere

SPROGVURDERING OG SPROGSCREENING AF 3-ÅRIGE BØRN

SPROGVURDERING OG SPROGSCREENING AF 3-ÅRIGE BØRN SPROGVURDERING OG SPROGSCREENING AF 3-ÅRIGE BØRN Århus Kommune Børn og Unge LINKS Denne pjece er oversat til somali, arabisk, tyrkisk, vietnamesisk, kurdisk, dari og pashto. Oversættelserne findes på følgende

Læs mere

Waxbarasho -Mustaqbalka caruurtaada

Waxbarasho -Mustaqbalka caruurtaada Waxbarasho -Mustaqbalka caruurtaada Waxbarasho Mustaqbalka caruurtaada Copyright: Wasaarada Waxbarashada, 2014 Wadashaqaynta wasaarada shaqaalaha Qoraa: Schultz Design: Falk iyo musen Sawiro: Jakob Dall:

Læs mere

3 værktøjskasser til skole-hjem

3 værktøjskasser til skole-hjem 3 værktøjskasser til skole-hjem samarbejde Udviklingen af værktøjskasserne Amondo og AZENA har med økonomisk støtte fra Integrationsministeriet udviklet 3 værktøjskasser til skole-hjem samarbejde med tosprogede

Læs mere

SPROG OG LÆSNING ET FÆLLES ANSVAR INFORMATION TIL FORÆLDRE - INDSKOLINGEN

SPROG OG LÆSNING ET FÆLLES ANSVAR INFORMATION TIL FORÆLDRE - INDSKOLINGEN SPROG OG LÆSNING ET FÆLLES ANSVAR INFORMATION TIL FORÆLDRE - INDSKOLINGEN SPROG- OG LÆSEUDVIKLING GÅR HÅND I HÅND SPROG OG LÆSNING - ET FÆLLES ANSVAR 3 Ved du, at et godt talesprog er fundamentet for,

Læs mere

CAADAYSIYO CAAFIMAADQABA

CAADAYSIYO CAAFIMAADQABA Somali CAADAYSIYO CAAFIMAADQABA Uurka ka hor, xilliga uurka iyo uurka ka dib Diyaar ma u tahay uur caafimaadqaba? Dhe eraad ka akhri Š UURKA KA HOR Uur caafimad qaba waxad ku diyarin kartaa in aad cunto

Læs mere

Værktøjskassen Skole-hjem samtalen og hjemmebesøget. Få nydanske forældre som medspillere

Værktøjskassen Skole-hjem samtalen og hjemmebesøget. Få nydanske forældre som medspillere Værktøjskassen Skole-hjem samtalen og hjemmebesøget Få nydanske forældre som medspillere Værktøjskasser til vellykket skole-hjem samarbejde med nydanske forældre Dette er en af fem værktøjskasser til lærere,

Læs mere

KVINFOs mentornetværk. Ku soo darmo

KVINFOs mentornetværk. Ku soo darmo KVINFOs mentornetværk Ku soo darmo Maxaad kaaliye mentor u noqotay? "Markii aan sharikadayda billaabay waxaan ogaaday in wax waliba ay isku-xidhka ku xidhan yihiin, si uu qofku isugu fillaado. Hawlahayga

Læs mere

Invitation. Din mening er vigtig for os. Kære beboer i Gellerupparken og Toveshøj

Invitation. Din mening er vigtig for os. Kære beboer i Gellerupparken og Toveshøj Invitation Din mening er vigtig for os Kære beboer i Gellerupparken og Toveshøj Brabrand Boligforening laver mange sociale indsatser i Gellerup og Toveshøj. Du kender måske Foreningernes Hus, beboerbladet

Læs mere

Projekt Forældresamarbejde Børnehuset Nord. Udviklingsprojekt Oktober 2007 december 2009 Kommunikation - Formidling - Kulturforståelse

Projekt Forældresamarbejde Børnehuset Nord. Udviklingsprojekt Oktober 2007 december 2009 Kommunikation - Formidling - Kulturforståelse Projekt Forældresamarbejde Børnehuset Nord Udviklingsprojekt Oktober 2007 december 2009 Kommunikation - Formidling - Kulturforståelse Program: Organisering af projektet Projektets mål og formål Projektets

Læs mere

Nu går vi i gang med vejene

Nu går vi i gang med vejene Nu går vi i gang md vn Hadda ayaannu bilaabaynaa idadka Road work st to bgin Nu går vi i gang md vn Til ma går vi i gang md at lav ny v i Gllrupparkn. Vi startr på sv i dn nordlig dl. Vproktt vil var d

Læs mere

Forældresamarbejde med fokus på børns læring

Forældresamarbejde med fokus på børns læring Forældresamarbejde med fokus på børns læring Temadag: Styrk sproget gennem fokus på sprog og faglighed samt forældreinddragelse Vejle, den 3. februar 2014 Marta Padovan-Özdemir Ph.D.-studerende Institut

Læs mere

Værktøjskassen Teammødet. Sæt fokus på nydanske forældre i jeres skole-hjem samarbejde

Værktøjskassen Teammødet. Sæt fokus på nydanske forældre i jeres skole-hjem samarbejde Værktøjskassen Teammødet Sæt fokus på nydanske forældre i jeres skole-hjem samarbejde Værktøjskasser til vellykket skole-hjem samarbejde med nydanske forældre Dette er en af fem værktøjskasser til lærere,

Læs mere

Det ved vi om. Social kompetence. Af Kari Lamer. Oversat af Kåre Dag Jensen. Serieredaktion: Ole Hansen og Thomas Nordahl

Det ved vi om. Social kompetence. Af Kari Lamer. Oversat af Kåre Dag Jensen. Serieredaktion: Ole Hansen og Thomas Nordahl Det ved vi om Social kompetence Af Kari Lamer Oversat af Kåre Dag Jensen Serieredaktion: Ole Hansen og Thomas Nordahl 1 Kari Lamer Det ved vi om Social kompetence 1. udgave, 1. oplag, 2013 2013 Dafolo

Læs mere

Kvalitet, forskning og praksis nogle opmærksomhedspunkter. Bjørg Kjær, ph.d. Perspektiver på kvalitet i daginstitutioner IUP(DPU) 5.

Kvalitet, forskning og praksis nogle opmærksomhedspunkter. Bjørg Kjær, ph.d. Perspektiver på kvalitet i daginstitutioner IUP(DPU) 5. Kvalitet, forskning og praksis nogle opmærksomhedspunkter Bjørg Kjær, ph.d. Perspektiver på kvalitet i daginstitutioner IUP(DPU) 5. november 2013 Bjørg Kjær hbak@dpu.dk Min intention: At opstille kvalitetskriterier

Læs mere

Kvalitet, inklusion og praksis nogle opmærksomhedspunkter

Kvalitet, inklusion og praksis nogle opmærksomhedspunkter Kvalitet, inklusion og praksis nogle opmærksomhedspunkter, ph.d. 0-6 årige børns institutions- og hverdagsliv Konference IUP(DPU) 10. juni 2014 Min intention At opstille kvalitetskriterier som er: 1. relevante

Læs mere

Charlotte Ringsmose og Susanne Ringsmose Staffeldt. RUM OG LÆRING om at skabe gode læringsmiljøer i børnehaven

Charlotte Ringsmose og Susanne Ringsmose Staffeldt. RUM OG LÆRING om at skabe gode læringsmiljøer i børnehaven Charlotte Ringsmose og Susanne Ringsmose Staffeldt RUM OG LÆRING om at skabe gode læringsmiljøer i børnehaven Charlotte Ringsmose og Susanne Ringsmose Staffeldt Rum og læring om at skabe gode læringsmiljøer

Læs mere

Vuggestuen som læringsmiljø

Vuggestuen som læringsmiljø Det ved vi om Vuggestuen som læringsmiljø Af Ole Henrik Hansen Serieredaktion: Ole Hansen og Thomas Nordahl 1 Ole Henrik Hansen Det ved vi om Vuggestuen som læringsmiljø 1. udgave, 1. oplag, 2013 2013

Læs mere

En inkluderende sprogpædagogisk praksis i dagtilbud og skole - et eksempel. Lone Wulff, lektor i dansk som andetsprog, UCC (lw@ucc.

En inkluderende sprogpædagogisk praksis i dagtilbud og skole - et eksempel. Lone Wulff, lektor i dansk som andetsprog, UCC (lw@ucc. En inkluderende sprogpædagogisk praksis i dagtilbud og skole - et eksempel Lone Wulff, lektor i dansk som andetsprog, UCC (lw@ucc.dk) Et eksempel Projektet Tegn på sprog i København at inddrage flersprogede

Læs mere

Indledning. Biblioteket

Indledning. Biblioteket DIALOGISK LÆSNING Denne folder er lavet til pædagoger, der vil udvikle børns sprog gennem dialog. Folderen tager udgangspunkt i det praksisnære og er tænkt som inspiration til arbejdet med dialogisk læsning.

Læs mere

Sprogpakken praksis der gør en forskel. Sprogstimulering i daginstitutioner Efteruddannelse, gå hjem-møder og undervisningsmateriale om børns sprog

Sprogpakken praksis der gør en forskel. Sprogstimulering i daginstitutioner Efteruddannelse, gå hjem-møder og undervisningsmateriale om børns sprog Sprogpakken praksis der gør en forskel Sprogstimulering i daginstitutioner Efteruddannelse, gå hjem-møder og undervisningsmateriale om børns sprog Hvad er sprogpakken? Sprogpakken er et initiativ iværksat

Læs mere

Inkluderende pædagogik: God praksis og gode praktikere

Inkluderende pædagogik: God praksis og gode praktikere Inkluderende pædagogik: God praksis og gode praktikere Bjørg Kjær, ph.d., adjunkt Gladsaxe kommune, 18. januar 2013 Kick off: Videncenter for Inklusion Festsalen Blaagaard/KDAS Kvalitetsdiskussion og professionel

Læs mere

SPROGVURDERING OG AF 3-ÅRIGE

SPROGVURDERING OG AF 3-ÅRIGE SPROGVURDERING OG SPROGStimulering AF 3-ÅRIGE indhold SIDE 3 SIDE 5 SIDE 6 SIDE 8 SIDE 8 SIDE 10 SIDE 11 SIDE 12 SIDE 12 SIDE 14 SIDE 14 SIDE 16 SIDE 18 SIDE 20 kære forældre som forælder... Man har også

Læs mere

Udsatte børn og inkluderende læringsmiljøer i dagplejen

Udsatte børn og inkluderende læringsmiljøer i dagplejen Ulla Pedersen og Anette Schulz læring i dagtilbud Udsatte børn og inkluderende læringsmiljøer i dagplejen 18 konkrete værktøjer Ulla Pedersen og Anette Schulz Udsatte børn og inkluderende læringsmiljøer

Læs mere

BØRNEPERSPEKTIVER, INKLUSION OG FORÆLDRESAMARBEJDE

BØRNEPERSPEKTIVER, INKLUSION OG FORÆLDRESAMARBEJDE BØRNEPERSPEKTIVER, INKLUSION OG FORÆLDRESAMARBEJDE AARHUS UNIVERSITET DORTE KOUSHOLT LEKTOR, CAND PSYCH. PH.D Pointer Styrke fokus på de andre børn på sociale dynamikker i børnefællesskaberne når vi vil

Læs mere

Intern skriftlig prøve Kultur og Integration 5. semester. Stikord: sprogstimulering Eksamensnr. 34

Intern skriftlig prøve Kultur og Integration 5. semester. Stikord: sprogstimulering Eksamensnr. 34 Intern skriftlig prøve Kultur og Integration 5. semester Stikord: sprogstimulering Eksamensnr. 34 Københavns socialpædagogiske seminarium Udarbejdet: 8. - 12. januar 2009 Antal anslag: 14.317 (svarende

Læs mere

PENSUM TIL LÆRINGSDAG FOR FORVALTNINGSNIVEAU

PENSUM TIL LÆRINGSDAG FOR FORVALTNINGSNIVEAU PENSUM TIL LÆRINGSDAG FOR FORVALTNINGSNIVEAU Læsevejledning På listen optræder en række publikationer, som Børne og Socialministeriet har bedt Danmarks Evalueringsinstitut (EVA) udarbejde specifikt til

Læs mere

Du kan få indflydelse på dit barns skole 1

Du kan få indflydelse på dit barns skole 1 Du kan få indflydelse på dit barns skole 1 INDHOLD Dansk side 3 Engelsk side 7 Tyrkisk side 11 Somali side 15 Urdu side 23 Arabisk side 27 3 FORÆLDRE GØR EN FORSKEL Skolebestyrelserne har stor indflydelse.

Læs mere

Socialministeriets konference om småbørns sprog. - Nye tendenser og perspektiver

Socialministeriets konference om småbørns sprog. - Nye tendenser og perspektiver Socialministeriets konference om småbørns sprog - Nye tendenser og perspektiver Tidspunkt 9. og 10. november 2011 Konferencested Hotel Comwell Kolding, Skovbrynet 1, 6000 Kolding Overnatning Hotel Comwell

Læs mere

Værktøjskassen Forældredidaktik. Inddrag nydanske forældre i deres børns læring - i skolen og derhjemme

Værktøjskassen Forældredidaktik. Inddrag nydanske forældre i deres børns læring - i skolen og derhjemme Værktøjskassen Forældredidaktik Inddrag nydanske forældre i deres børns læring - i skolen og derhjemme Hvorfor skal forældrene inddrages? Vil du planlægge et undervisningsforløb med forældreinddragelse

Læs mere

H.C. ANDERSEN. Sheekaxariir 2005 SOMALI

H.C. ANDERSEN. Sheekaxariir 2005 SOMALI H.C. ANDERSEN Sheekaxariir 2005 SOMALI H.C. ANDERSEN Sheekaxariir 2005 RUGKUTUBEEDKA BOQORTOOYADA Buugga Sheekaxariir ee H.C. Andersen oo loogu talagalay qoysaska soo doolay waxaa soo saaray Rugkutubeedka

Læs mere

Samarbejdsaftale - Dagtilbud og Interkulturelt Team - Sproglig og Interkulturel Indsats i Dagtilbud. Samarbejdsaftale

Samarbejdsaftale - Dagtilbud og Interkulturelt Team - Sproglig og Interkulturel Indsats i Dagtilbud. Samarbejdsaftale Samarbejdsaftale Sproglig og Interkulturel Indsats i Dagtilbud Dagtilbud: Samarbejdsaftale imellem Pædagogisk Teamleder: Interkulturelt Team Interkulturel Sprogpædagog: For perioden: Rammen for samarbejdet

Læs mere

Sundhed, krop og bevægelse

Sundhed, krop og bevægelse Pædagoguddannelsen i fokus Anne Brus Charlotte Sandberg Christensen Karin Siff Munck Charlotte Eli Pedersen Eva Rose Rechhagel Sundhed, krop og bevægelse Redaktion: Peter Mikkelsen og Signe Holm-Larsen

Læs mere

DET ER DIT VALG. en guide til demokratisk deltagelse i Danmark RÅDET FOR ETNISKE MINORITETER

DET ER DIT VALG. en guide til demokratisk deltagelse i Danmark RÅDET FOR ETNISKE MINORITETER DET ER DIT VALG en guide til demokratisk deltagelse i Danmark RÅDET FOR ETNISKE MINORITETER 1 2 3 4 5 6 6 7 8 9 9 10 10 11 12 12 13 14-23 24 INDHOLD Det er dit valg Hvem kan stemme? Kommunal - og regionalvalg

Læs mere

Dialogisk læsning med tosprogede børn - sådan gør du

Dialogisk læsning med tosprogede børn - sådan gør du Dialogisk læsning med tosprogede børn - sådan gør du LYNGBY-TAARBÆK KOMMUNE 1 Udgivet af Center for Uddannelse og Pædagogik Pædagogisk Udviklingsafdeling Udarbejdet af Tosprogsteamet i Lyngby-Tårbæk Kommune

Læs mere

PENSUM TIL LÆRINGSFORLØB FOR DAGPLEJERE

PENSUM TIL LÆRINGSFORLØB FOR DAGPLEJERE PENSUM TIL LÆRINGSFORLØB FOR DAGPLEJERE Læsevejledning På listen optræder en række publikationer, som Børne- og Socialministeriet har bedt Danmarks Evalueringsinstitut (EVA) udarbejde specifikt til formålet

Læs mere

PENSUM TIL LÆRINGSFORLØB FOR DAGPLEJERE

PENSUM TIL LÆRINGSFORLØB FOR DAGPLEJERE PENSUM TIL LÆRINGSFORLØB FOR DAGPLEJERE Læsevejledning På listen optræder en række publikationer, som Børne- og Socialministeriet har bedt Danmarks Evalueringsinstitut (EVA) udarbejde specifikt til formålet

Læs mere

PENSUM TIL LÆRINGSFORLØB FOR DAGPLEJERE

PENSUM TIL LÆRINGSFORLØB FOR DAGPLEJERE PENSUM TIL LÆRINGSFORLØB FOR DAGPLEJERE Læsevejledning På listen optræder en række publikationer, som Børne og Socialministeriet har bedt Danmarks Evalueringsinstitut (EVA) udarbejde specifikt til formålet

Læs mere

Kompetencer til At analysere og vurdere, hvordan kultur, litteratur og sprog anvendes i og har betydning for brugeres liv og udtryksformer.

Kompetencer til At analysere og vurdere, hvordan kultur, litteratur og sprog anvendes i og har betydning for brugeres liv og udtryksformer. Uge 7 10 Grundfag: DKK og PÆD-SUND - Undervisningsplan F14-2 DKK: Dansk, kultur og kommunikation med Julie Hjejle (JUHJ) Læringsmål: Fokus på fortælling, sprog og æstetiske læreprocesser Viden om Sproglig

Læs mere

Invitation til Fagdage om matematik i førskole og skolestart i oktober og november

Invitation til Fagdage om matematik i førskole og skolestart i oktober og november Til alle skoler Invitation til Fagdage om matematik i førskole og skolestart i oktober og november Mål sættes fokus på Matematik i førskole og skolestart I løbet af efteråret afholder, Danmarks Matematiklærerforenings

Læs mere

Pædagogisk analyse og kompetenceudvikling

Pædagogisk analyse og kompetenceudvikling Det ved vi om Pædagogisk analyse og kompetenceudvikling Af Bent B. Andresen Serieredaktion: Ole Hansen og Thomas Nordahl Bent B. Andresen Det ved vi om Pædagogisk analyse og kompetenceudvikling 1. udgave,

Læs mere

Inspiration til arbejdet med udvikling af inkluderende læringsmiljøer og et differentieret forældresamarbejde

Inspiration til arbejdet med udvikling af inkluderende læringsmiljøer og et differentieret forældresamarbejde KONFERENCE Inspiration til arbejdet med udvikling af inkluderende læringsmiljøer og et differentieret forældresamarbejde LÆRINGSKONSULENTERNE Den styrkede pædagogiske læreplan er det nationale fundament

Læs mere

Læreren som leder af klasser og undervisningsforløb

Læreren som leder af klasser og undervisningsforløb Det ved vi om Læreren som leder af klasser og undervisningsforløb Af Thomas Nordahl Serieredaktion: Ole Hansen og Thomas Nordahl Oversat af Kåre Dag Jensen Thomas Nordahl Det ved vi om Læreren som leder

Læs mere

Det ved vi om. Inklusion. Af Peder Haug. Serieredaktion: Ole Hansen og Thomas Nordahl Oversat af Kåre Dag Jensen

Det ved vi om. Inklusion. Af Peder Haug. Serieredaktion: Ole Hansen og Thomas Nordahl Oversat af Kåre Dag Jensen Det ved vi om Inklusion Af Peder Haug Serieredaktion: Ole Hansen og Thomas Nordahl Oversat af Kåre Dag Jensen 1 Peder Haug Det ved vi om Inklusion 1. udgave, 1. oplag, 2014 2014 Dafolo Forlag og forfatteren

Læs mere

Det pædagogiske tilsyn med den kommunale dagpleje

Det pædagogiske tilsyn med den kommunale dagpleje Det pædagogiske tilsyn med den kommunale dagpleje Redigeret efterår 2016 Pædagogisk tilsyn i dagplejen I dette hæfte kan du læse om; Kommunens tilsynsforpligtelse, hvilken pædagogisk tilgang vi lægger

Læs mere

KUFFERT OG ORGANISATORISK SUPPORT: Forstærket indsats over for førskolebørn med dansk som andetsprog på dagtilbudsområdet

KUFFERT OG ORGANISATORISK SUPPORT: Forstærket indsats over for førskolebørn med dansk som andetsprog på dagtilbudsområdet KUFFERT OG ORGANISATORISK SUPPORT: Forstærket indsats over for førskolebørn med dansk som andetsprog på dagtilbudsområdet Anne Nguyen-Quy, Aarhus Kommune Morten Jakobsen, Aarhus Universitet Andel med erhvervskompetencegivende

Læs mere

Pædagogik og pædagoger

Pædagogik og pædagoger Pædagoguddannelsen i fokus Thomas Gregersen Lotte Hedegaard-Sørensen Grethe Kragh-Müller Suzanne Krogh Unni Lind Peter Mikkelsen Anders Elof Nielsen Søren Smidt Pædagogik og pædagoger Redaktion: Peter

Læs mere

Kvalitetsstandard for Sprogvurdering og sprogstimulering på dagtilbudsområdet 2012

Kvalitetsstandard for Sprogvurdering og sprogstimulering på dagtilbudsområdet 2012 Kvalitetsstandard for Sprogvurdering og sprogstimulering på dagtilbudsområdet 2012 Marts 2012 1 Indholdsfortegnelse: 1. Indledning...3 2. Lovgivning...3 3. Formålet med indsatsen...3 4. Målgruppen...3

Læs mere

Curriculum Vitae: Kirsten Friis. Uddannelse. Ansættelser

Curriculum Vitae: Kirsten Friis. Uddannelse. Ansættelser Curriculum Vitae: Kirsten Friis Faglig og pædagogisk konsulent, MA og lærer. Har særlig faglig ekspertise i specialpædagogik, ordblindhed og andre læse-skrivevanskeligheder, læsevejledning samt inkluderende

Læs mere

2 Indsats i forhold til tosprogede småbørn 21. 3 Sprogsyn og de mange intelligenser 26. Sproganvendelse, sprogforståelse og talen 36

2 Indsats i forhold til tosprogede småbørn 21. 3 Sprogsyn og de mange intelligenser 26. Sproganvendelse, sprogforståelse og talen 36 Indhold Forord 11 Del 1 Om sprogudvikling og sproglige vanskeligheder 15 1 Tidlig indsats 17 2 Indsats i forhold til tosprogede småbørn 21 3 Sprogsyn og de mange intelligenser 26 4 Den sproglige udvikling

Læs mere

LANGUAGE IS A GIFT LANGUAGE STIMULATION IN THE HOME. Inspiration catalogue of ideas and tools for parents of bilingual children in daycare

LANGUAGE IS A GIFT LANGUAGE STIMULATION IN THE HOME. Inspiration catalogue of ideas and tools for parents of bilingual children in daycare LANGUAGE IS A GIFT LANGUAGE STIMULATION IN THE HOME Inspiration catalogue of ideas and tools for parents of bilingual children in daycare LANGUAGE STIMULATION IN THE HOME INSPIRATION CATALOGUE OF IDEAS

Læs mere

Rammeprogram for workshop 3

Rammeprogram for workshop 3 WWW. /PAEDAGOGIKUM Rammeprogram for workshop 3 Underviseren vil forud for workshoppen præsentere et detaljeret program for workshoppen. Praktiske informationer: Let morgenanretning: Klokken 8.30 9.00 (ved

Læs mere

Understøttelse af arbejdet med den sproglige udvikling hos tosprogede småbørn

Understøttelse af arbejdet med den sproglige udvikling hos tosprogede småbørn Understøttelse af arbejdet med den sproglige udvikling hos tosprogede småbørn VidenCenter sproglig, kulturel og socialintegration De lovgivningsmæssige rammer for arbejdet med tosprogede småbørns sproglige

Læs mere

Sprogscreening. Procedure i skolerne i Hvidovre Kommune

Sprogscreening. Procedure i skolerne i Hvidovre Kommune Sprogscreening Procedure i skolerne i Hvidovre Kommune 1 Redaktion: Liselotte Larsen Logo: Jørgen Lund Grafisk Tilrettelæggelse: E. S. Bøtcher Skrift: Times New Roman Tryk: Pædagogisk Center 2009 2 Baggrund

Læs mere

En rapport lavet i Pure. Udarbejdet af: Lise Wendelboe 09/03/ :12

En rapport lavet i Pure. Udarbejdet af: Lise Wendelboe 09/03/ :12 En rapport lavet i Pure. Udarbejdet af: Lise Wendelboe (lwen@edu.au.dk), 09/03/2017 13:12 Publikationer Liste af Publikationer 2017 Parents of the welfare state:: Pedagogues as parenting guides. / Kjær,

Læs mere

Anerkendelse, ros og klare regler i klasseværelset

Anerkendelse, ros og klare regler i klasseværelset Det ved vi om Anerkendelse, ros og klare regler i klasseværelset Af Arne Tveit Redaktion: Ole Hansen og Thomas Nordahl Oversat af Anna Garde Det ved vi om Anerkendelse, ros og klare regler i klasseværelset

Læs mere

TILSYN Tilsynsnotat. Børnehaven Himmelblå

TILSYN Tilsynsnotat. Børnehaven Himmelblå TILSYN 2019 Tilsynsnotat Børnehaven Himmelblå 1. FAKTUELLE OPLYSNINGER Anmeldt tilsyn Institution: Børnehuset Himmelblå Dato for tilsynet: 8. marts 2019 Deltagere i tilsynsbesøget: Fra institutionen: Dagtilbudsleder

Læs mere

SPROGVURDERING OG SPROGSTIMULERING. i Svendborg Kommune

SPROGVURDERING OG SPROGSTIMULERING. i Svendborg Kommune SPROGVURDERING OG SPROGSTIMULERING i Svendborg Kommune 2 KÆRE FORÆLDRE I Svendborg Kommune fokuserer vi på børns trivsel, læring, udvikling og dannelse. Vi ønsker at skabe de bedste livsvilkår for alle

Læs mere

Velegnede læremidler til arbejdet med læse- og læringsstrategier

Velegnede læremidler til arbejdet med læse- og læringsstrategier Velegnede læremidler til arbejdet med læse- og læringsstrategier Læsning i danskundervisningen Indskoling Legeskolen legende læsestart Læs om dette materiale på: www.legeskolen.dk - eller se det på CFU

Læs mere

UNDERVISNINGS- OG LÆRINGSRESSOURCEPLAN, EFTER- OG VIDEREUDDANNELSEN PÆDAGOGISK DIPLOMUDDANNELSE I BØRNS SPROG

UNDERVISNINGS- OG LÆRINGSRESSOURCEPLAN, EFTER- OG VIDEREUDDANNELSEN PÆDAGOGISK DIPLOMUDDANNELSE I BØRNS SPROG UNDERVISNINGS- OG LÆRINGSRESSOURCEPLAN, EFTER- OG VIDEREUDDANNELSEN PÆDAGOGISK DIPLOMUDDANNELSE I BØRNS SPROG Sprogpædagogik og sprogindsatser - ID nr. 5390 Holbæk kommune Periode: 7. marts 23. juni 2017

Læs mere

Kulturel og sproglig mangfoldighed. er en ressource i klassen. Af Barbara Day, lektor og Kitte Søndergård Kristensen, pædagogisk konsulent

Kulturel og sproglig mangfoldighed. er en ressource i klassen. Af Barbara Day, lektor og Kitte Søndergård Kristensen, pædagogisk konsulent Kulturel og sproglig mangfoldighed er en ressource i klassen Af Barbara Day, lektor og Kitte Søndergård Kristensen, pædagogisk konsulent 46 At undervise elever med forskellige kulturelle og sproglige baggrunde

Læs mere

Oplæg ved Lene S. K. Schmidt, Lektor, Ph.d. & cand. mag. i Pædagogik UCSJ, Center for Pædagogik. Mail:

Oplæg ved Lene S. K. Schmidt, Lektor, Ph.d. & cand. mag. i Pædagogik UCSJ, Center for Pædagogik. Mail: Social-, Indenrigs- og Børneudvalget 2016-17 L 107 Bilag 8 Offentligt Tidlig læring, sprogtest og forældresamarbejde Lukket ekspertmøde d. 15/3 2017 i Social-, Indenrigs og Børneudvalg, Folketinget om

Læs mere

Notat for arbejdet med den obligatoriske sprogvurdering i børnehaveklassen I Faaborg- Midtfyn Kommune Revideret maj 2014

Notat for arbejdet med den obligatoriske sprogvurdering i børnehaveklassen I Faaborg- Midtfyn Kommune Revideret maj 2014 Notat for arbejdet med den obligatoriske sprogvurdering i børnehaveklassen I Faaborg- Midtfyn Kommune Revideret maj 2014 Lovgrundlag Den 31.marts 2009 blev der med bekendtgørelse nr. 260 om undervisning

Læs mere