Atuarfimmi inaarutaasumik misilitsinneq. Matematikki. Naliliineq, paasissutissiineq ilitsersuinerlu

Transkript

1 Atuarfimmi inaarutaasumik misilitsinneq Matematikki 2011 Naliliineq, paasissutissiineq ilitsersuinerlu Censorit misilitsinnernit nalunaarusiaat tunngavigalugit allataq Ilinniarnermik Ilisimatusarfik Suliarinnittoq: Siunnersorti Erik Christiansen

2 Ukiumi atuarfiusumi matematikkimi misilitsinnernik naliliineq. Allattariarsorluni misilitsitsisoqaraangat, qitiusumit misilitsissutitut suliat atorlugit, atuartut sapinngisaassa ilaminiinnaat nalilerneqartarput. Taamaalillunilu ilikkagassatut anguniagassat ilaannai nalilerneqarsinnaallutik. Oqaluttariarsorluni misilitsinnermi atuartut periarfissaqarnerusarput, fagimi sapinngisaminnik tamakkiisumik takutitsissallutik. Ilikkagassatut anguniagassat tamarmik allattariarsorluni misilitsinnermi nalilerneqarsinnaanngikkaluartut, atuartut angusaanik takutitsisuuvoq pingaarutilik, fagi ajunngitsumik i- ngerlanersoq. Karakteeriliisarneq nutaaq GGS-skala atorneqalermat, atuartut suliaat naqinnerit atorlugit nalilerneqartalerput, aammalu karakteerit assigiinngitsut amerlassusaat maannamut atulikkatsinnit allaanerupput, taamaattumik ajornarsisimavoq asserssuutissallugit maanna angusat, siornatigullu naggataarutaasumik misilitsinnerit inerneri. Pisassiissutit: Naliliineq pillugu nalunaarut malillugu ilinniartitsisup pisassiissutit allattorlugit nalunaarutigissavai, atuartitsissutip iluani sammisat sisamat ilaatillugit. Assigiinngitsut ukuupput: Kisitsisit aamma Algebra, geometrii, matematikkip atuuffii (anvendt matematik), suliassamik inissiiniarneq attaveqaqatigiinnerlu. Ilinniartitsisut amerlanersaasa sammisat qulaani takuneqarsinnaasutut agguartarpaat. Ilaasa sammisat atuartitsissutigisimasat malillugit agguartarpaat. Siunissami eqqarsaatigineqassaaq periaaseq kingulleq ajunnginnerunnginnersoq, ersarinnerusumimmi takuneqarsinnaalissammat sorpiaat sammineqarsimanersut. Suleriaatsip ilinniartitsisut ataasiakkaat ulluinnarni atuartitsinerup imaanik aaqqissuineri ajornannginninngortissinnaavaa. Qitiusumit allamik nalunaartoqanngippat, ilinniartitsisup atuarsimasat allattorsimaffii sammisanit sisamanit aallaaveqartissavai. Ilinniartitsisut ikittuinnaat nalunaarutigaat qanoq ilillutik IT atuartitsinermut ilaatinnerlugu. Atuarfiit tamangajammik pisassiissutit allattorsimaffii piffissaq eqqorlugu Inerisaavimmut nassiuppaat, Pisassiissutit allattorsimaffiini ilinniartitsisup nalunaarutigissavai, sorpiaat aammalu pikkoriffissat sorliit 10.klassimi sammineqarsimanersut. Nalunaarutit takutippaat kikkut tamangajammik atuakkat ilinniusiagut Matematikki atoraat. Ilinniusiat tunngaviatigut modulinik pingasunik sanaajuvoq. X1 aamma X2 8.klassimi atugassat. Y1 aamma Y2 9.klassinut, taavalu Z1 aamma Z2 10.klassini atugassat. Naliliinerit tunngavigalugit nalunaarusiaq Matematikki 2011, qupp. 1

3 Atuakkat imarisaat imannak aaqqinneqarsimapput, ilikkagassatut anguniagassat amerlanersaat atuartut aqqusaareersimassagaat atuakkat X-ip Y-llu atornerisigut. Atuakkat Z-it imaraat matematikkimi sapinngisassat, aammalu atuartut matematikkimi sapinngisaat ineriartortissallugit. Ilaqarputtaaq inaarutaasumik misilitsinnermi sapinngisassat qaangerlugit nalunassusilinnik. Tamanna ima isumaqarpoq ilinniartitsisut atuartunut matematikkimi suliassiisinnaasut unamminartunik, taamaalillutillu atuartut matematikkimik soqutiginninnerat allisarsinnaallugu, ilinniaqqinnerminni iluaqutigisinnaasaat. Atuakkat atorsimasat allattorsimaffiini amerlanerusuni, ilinniartitsinermi atuakkat X aamma Y-t atorneqarsimapput, ikinnerillu atuakkat Z-it ilamerngi atortarsimavaat. Atuakkat ilaqarput matematikkimi tunngaviusunik nalunngisassanik imalinnik (basebøger), atuartut namminneq piinik. Atuartut periarfissaqarput atuakkat inaarutaasumik misilitsinnerminni nassassallugit. Tunngaviusumik nalunngisassanik atuakkat imallit imaqarput formelinik matematikkimilu taaguutinik atorneqartunik nassuiaatinik. Aammalu periarfissaqarpoq atuartut namminneq allattuinissaannut, atuartumut immikkut soqutiginartunik. Atuakkanik taakkuninnga pimoorussineq ulluinnarni atuartitsinermi kinguneqassaaq, atuartoq misilitsinnermini atuakkanik iluaqutiginninnissaanik. Ajoraluartumik paasinarpoq atuartut ikittuinnaat atuakkat taakku naggammik misilitsinnernut nassartaraat. Atuakkat taakku ulluinnarni atuartitsinermi aallunnerisa kingunerissavaat, atuartut misilitsinnermi angusaasa qaffannerat. Piginnaasanik misilitsinneq: Atuartut amerlassusaat karakteerinut agguarlugit Karakteerit %-inut agguarlugit GGS Amerl. % A 15 2,0 % B 42 5,8 % C ,4 % D ,4 % E ,7 % Fx ,0 % F 4 0,6 % Najoqqutaq: Karakterdatabase, Inerisaavik Katill ,0 % Nalinginnaavoq atuartut matematikkimi sapinngisanik misilitsinnermi angusaqarluartarnerat. Skemanili takuneqarsinnaavoq, amerlanngitsut qaffasissumik karakteereqartarnerat. Karaktee- Naliliinerit tunngavigalugit nalunaarusiaq Matematikki 2011, qupp. 2

4 rit A B-lu tunniunneqartarput naammassisamut pitsaalluinnartumut, atuartitsissummi anguniakkanik naammalluartumik naammassinninnermik takutitsisumut imaluunniit annikitsuinnarnik pingaaruteqanngitsumik amigaateqartumut imaluunniit naammassisamut ajunngivissumut karakteeriliunneqartassaaq, atuartitsissummi anguniakkanik annertuumik naammassinninnermik takutitsisumut, annikitsumik ikittuinnarnik pingaarutilinnik amigaateqartumut. Atuartut 7,8 %-iisa tamanna naammassisimavaat. Angusat agguaqatigiisinnerat 7-trinsskalami 3,93-voq GGS-imi E-p D-llu akonanniilluni. Amerlanerit D-mik karakteerinnassimapput. Karakteeri D naammassisamut ajorpallaanngitsumut karakteeriliunneqartassaaq, atuartitsissummi anguniakkanik annikinnerusumik naammassinninnermik takutitsisumut, amerlasuunik annertuunik amigaatilimmut. GGS-skala. Atuartut karakteerimit E-mit minnerusumik angusaqartut 16,6 %-iupput. GGS-skalami karakteeri E tunniunneqartarpoq naammassisamut naammattumut karakteeriliunneqartassaaq, atuartitsissummi anguniakkanik minnerpaamik akuerineqarsinnaasumik naammassinninnermik takutitsisumut. Atuartut akissutaannik misissuilluarnerup takutippaa, atuartut amerlasuut matematikkimi sapinngisassat nalinginnaanerpaat saperaat. Aammalu eqqarsariarnarpoq atuartut pikkorissut ikinnerat. Najoqqutaq: Censurdata, Inerisaavik Piginnaasanik misilitsinnermi suliassat sisamat siulliit kisitseriaatsit nalinginnaasut sisamat aallaavigaat. Atuartut suliassat sisamat suliarinerini angusaasa allattorsimaffii takussutissiami takuneqarsinnaapput. Suliassaq 1-imi katiterineq nalinginnaasoq (addition), suliassaq 2-mi ilanngaaneq (substraktion), suliassaq 3-mi 4-milu amerlisaaneq (multiplikation) agguaanerlu (division). Soorlu takussutissiami takuneqarsinnaasoq atuartut tunngaviatigut sapinngisaat, kisitseriaatsini sisamani assigiinngeqaat. Atuartut amerlanerit kisitsisit arlalinnik naqinnillit katissinnaavaat, akerlianilli affai inorlugit kisitsisit marluk agguarsinnaanngikkaat. Sapinngisat eqqartukkat tunngaviupput atuartut matematikkimi sapinngisaasa ineriartortinnissaannut, matematikkimilu paasinnissinnaanermut atugassatut. Naliliinerit tunngavigalugit nalunaarusiaq Matematikki 2011, qupp. 3

5 Kisitassat eqqarsaatigisariallit: Atuartut amerlassusaat karakteerinut agguarlugit Karakteerit %-inut agguarlugit GGS Amerl. % A 12 1,6% B 53 7,2% C ,4% D ,6% E ,7% Fx ,1% F 24 3,3% Katill % Najoqqutaq: Karakterdatabase, Inerisaavik Angusat agguaqatigiisinnerat 7-trinsskal malillugu 3,8-uvoq GGS-imi E-p D-llu akornanniilluni. Tamanna ersarissumik pitsannguallanneruvoq, 2010-mi agguaqatigiisitsinermut naleqqiullugu. Atuartut matematikkimi sapinngisaat, ukiup ataasiinnaap ingerlanerani, tunngaviatigut qaffasinnerulingaatsiarsimanissaat piviusorpalaanngilaq. Ukiut marluk ingerlanerini suliassat misissoqqissaarneranni paasinarpoq, 2010-mi misilitsinnermi suliassat oqaatsitigut paasissallugit ajornakusoornerusut, 2011-mi matematikkillu tungaatigut misilitsinnermi suliassanut naleqqiullugit. Atuartut E inorlugu karakteerillit amerlassusaat 20,4%-iupput. Karakteeri E naammassisamut naammattumut karakteeriliunneqartassaaq, atuartitsissummi anguniakkanik minnerpaamik akuerineqarsinnaasumik naammassinninnermik takutitsisumut. GGS-skala. Imaappoq atuartut 1/5-iisa fagip siunertaa annikittumilluunniit angusimanngikkaat. Atuartut procentinngorlugit kisitassat eqqarsaatigisarialinni ilikkagassatut anguniagassanut naleqqiullugit naammanngitsumik angusisut, suli amerlaqaat. Kisitassani eqqarsaatigisarialinni atuartut matematikki atorlugu eqqarsaatersorsinnaanertik takutissavaat. Ajornartorsiutit assigiinngitsut nalunartut naammassisinnaasariaqarpaat sapinngisatik atorlugit. Atuartut amerlasuut matematikkimi sapinngisatik ineriartortissimanngilaat i- maaliallaannaq atorsinnaalerlugit, sapinngisallu tamakku pisariaqarput matematikkimi suliassat suussut paasissagaanni naammassillugillu. Karakteerit A aamma B tunniunneqartarput imannak angusaqartoqaraangat atuartitsissummi anguniakkanik naammalluartumik/annertuumik naammassinninnermik takutitsisumut, amigaateqanngitsumut imlt. annikitsuinnarnik pingaaruteqanngitsumik amigaateqar-tumut aamma annikitsumik ikittuinnarnik pingaarutilinnik amigaateqartumut. Atuartut 8,8% -iisa qulaani eqqartorneqartoq naammassisimavaat. Naliliinerit tunngavigalugit nalunaarusiaq Matematikki 2011, qupp. 4

6 Oqaluttariarsorluni matematikkimi misilitsinneq: Atuartut amerlassusaat karakterinut agguarlugit Karakterit procentinngorlugit agguarneri GGS Amerl. % A 7 1,9 % B 55 15,0 % C 96 26,2 % D 57 15,6 % E 83 22,6 % Fx 62 16,9 % F 7 1,9 % Katill % Najoqqutaq: Karakterdatabase, Inerisaavik Angusat agguaqatigiisinnerat 7-trinsskalami 4,57-iuvoq GGS-imi D-p C-llu akornanniilluni. Karakteeri takkutikulaneq C-uvoq, tabel imilu takuneqarsinnaasutut karakteerit pissarsiat siamasissuupput. Qitiusumit censoriutitat nalunaarutaat tunngaviatigut iluarisimaarinnipput. Misilitsissutit nalinginnaasumik pitsaapput. Suliassiissutit atuartut itinerusumik eqqarsarnissaannut periarfissiipput, atuartullu sanngiinnerusut pikkorissullu periarfissinneqarput. Misilitsinnissamut piareersaatit ajunngillat, atuartullu misilitsinnerminni toqqissisimarpasipput. Naliliineq pillugu nalunaarummi allassimavoq misilitsinnermi suliassat tigussaasunik/piviusunik teoritiskiusunillu ilaqartariaqartut. Ilinniartitsisup atuartullu B-prøve qinersimappassuk, arlalitsigut tigussaasunik suliassaqartarpoq, taamaalillutik atuartut aallaavigisinnaavaat sammisassat tigussaasut, inimi misilitsiffiusumiittut. Ingammik atuartut sanngiinnerusut periarfissaq taanna atortarpaat, taamaalillutillu matematikkimi sapinngisanik takutitsisarlutik. Misilitsitseriaatsimi A-prøvimi suliassat teorinut tunnganerusut imaritinneqartarput, tamakkulu atuartut isummersorfigisarpaat. Kisinneqarsimanngilaq atuartut ilinniartitsisullu qassit, B-prøve imaluunniit A-prøve, qinersimaneraat. Nalinginnaasumik maluginiarneqarpoq klassit amerlanersaasa gruppikkaarluni misilitsinneq qinertaraat. Nalinginnaasumik oqaatigerusutat: Atuarfinnit ilinniartitsisunillu akissutit assigiissuteqarput. Alloriarfiit akornini ataqatigiinngippasipput. Ilinniartitsisut amerlasuut misigisarpaat aallaqqaataanit aallartittariaqarlutik, matematikkimi atuartitsinermi, atuartut alloriarfinnit appasinnerusunit tigugaangamikkit, taamaalillutillu alloriarfinni ilikkagassatut anguniagassat angumerisinnaajunnaarlugit. Naliliinerit tunngavigalugit nalunaarusiaq Matematikki 2011, qupp. 5

7 Ilinniartitsisut oqaluttuarput atuartitsinermi atortussamik piareersarnissaat angumerisinnaanagu, matematikkimi atuartitsivissatut innersuussap iluani. Ajunngeqaaq atortutigut matematikkimi amerlasuunik sammisassaqarmat, kisianni ilinniartitsinermi atortut ilinniartitsisunut ilitsersuutaasa atuarnerini paasinarsissaaq, atuartunut pisariaqanngitsoq quppernerit suliassallu atuakkamiittut tamaasa suliarinissaat. Ilinniartitsisut ataasiakkaat atuartoq isumaqatigalugu suliassat amerlassusissaat aalajangissavaat. Piumasaqaataavoq atuartut fagini tamani IT atortassagaat. Matematikkimi soorunami atorneqartartussaagaluarpoq, 1.klassimiillu IT ilanngunneqarluni. Matematikkimi atuartitsinermi IT-p atortutut atornera, lommeregnerip atorneratut nalinginnaatigilissagaluarpoq, klassini tamani. Suliat naammassisassat isumaginerini regnearkit atorneqartassapput, aammalu ulluinnarni atuartitsinermi soorlu diagrammit assigisaallu ilaatinneqartassapput. Periarfissaqarpoq atuartut oqaluttariarsornermi misilitsinnermi regnearkinik atuinissaat, saqqummiussani pitsanngorsarlugu. Ajoraluartumik paasinarpoq periarfissaq taanna misilitsinnerni atorneqartanngitsoq. Siunissaq: Ukiumi uani matematikkimi misilitsinnerit takutippaat, killiffik qaffasissutsimut akuerineqarsinnaasumut inissikkiartuaartoq,. Kisianni suli annertuumik suliassaqarpugut soorlu: Atuartut ilinniaqqinnissaminnut atorsinnaasumik angusaqanngitsut aammalu atuartut ikippallaat siunissami pinngortitalerineq matematikkilu qitiutillugit ilinniaqqinnerminni tunuliaqutitut atorsinnaasumik angusaqartut. Ajornartorsiutit aaqqissuulluakkamik paasisaqarfiginiarlugit Inerisaavik iliuuseqarpoq, akullerni matematikkerneq aallunniarlugu. Atuarfiit tallimat projekteqarnermut peqataapput nammineq atuarfimmi imminnut nalilersussallutik, tassanilu akullerni matematikki aallunneqassaaq. Upernaamut nassiussorneqassapput skemat apeqqusiat akullerni matematikkimi atuartitsisunut tamanut. Neriuppugut misissuineq tapersersorneqarluassasoq, taannami qitiusussaavoq innersuussinermi/misigisani katersorusutatsinni, atuarfinnullu ingerlateqqitassatsinni, atuarfeqarfimmi matematikkimi atuartitsineq qaffassarniarlugu. Paasissutissat atuakkit Angusat/karakteerit: Atuartitsissutini misilitsiffiusuni angusat atuarfinni assigiinngitsuniit atuarfik, efterskolit, Piareersarfik, FA internetikkut aaneqarsinnaapput. Atuarfiit, ilinniartitsisut allallu soqutiginnittut paasissutissat assigiinngitsut pisariaqartissinnaasatik aasinnaavaat. imlt.: Inaarutaasumik misilitsinnermi karakteeriliinermi GGS skala tunngaviuvoq angusallu agguaqatigiisinnerini 7 trinsskala najoqqutarineqartarluni. rskala_grl.pdf Naliliinerit tunngavigalugit nalunaarusiaq Matematikki 2011, qupp. 6

8 Ilitsersuutit atuartitsissutini ataasiakkaani allattariarsornermut oqaluttariarsornermullu tunngasut nassaassaapput: Ukiumiit ukiumut inaarutaasumik misilitsinnernit Naliliinerit: Misilitsissutit, naqqisuinermut ilitsersuutit aamma inernerit allassimaffii ukiuni siuliineersut Attammi atuartitsissutit aalajangersimasunut ilioqqagaapput. Naliliinerit tunngavigalugit nalunaarusiaq Matematikki 2011, qupp. 7